ABOUT THE SPEAKER
Erika Gregory - Nuclear reformer
Bringing cross-disciplinary tactics and innovation to a moribund defense industry, N Square’s Erika Gregory seeks to wean the world from its nuclear stockpiles.

Why you should listen

As a Juilliard drama graduate, serial entrepreneur Erika Gregory might seem like an unlikely candidate to disrupt the nuclear weapons industry. But given an establishment built on Cold War stereotypes and motivated by profits, outside innovation may be just what the world needs to shrink our still-growing atomic-weapons stockpile.

Now in her role as the Managing Director of N Square Collaborative, the brainchild of five of the world's largest peace and security funders, Gregory is exploring cross-disciplinary, collaborative approaches to nuclear weapons threat -- from engaging emerging technology innovators to recasting the way nuclear weapons are portrayed in games and other media.

More profile about the speaker
Erika Gregory | Speaker | TED.com
TEDWomen 2016

Erika Gregory: The world doesn't need more nuclear weapons

ერიკა გრეგორი: მსოფლიოს მეტი ბირთვული იარაღი არ სჭირდება

Filmed:
987,769 views

დღესდღეობით 9 ქვეყანა ჯამში 15 000-ზე მეტ ბირთვულ იარაღს აკონტროლებს. თითოეული მათგანი ჰიროსიმასა და ნაგასაკიში გამოყენებულ იარაღზე 100-ჯერ ძლიერია. ჩვენ მეტი ბირთვილი იარაღი არ გვჭირდება. ჩვენ გვჭირდება ახალი თაობა, რომელიც ათწლეულების წინ წამოწყებულ განიარაღების გამომწვევას დაასრუელებს. ბირთვული რეფორმატორი ერიკა გრეგორი მიმართავს ამჟამინდელ ლიდერებს, მათ, ვინც ცივ ომს და ბირთვული აფეთქებისგან დასაცავ წრთვნებს არ მოსწრებია და მოუწოდებს, რომ მისდიონ ამბიციურ მიზანს და 2045 წლისთვის გაათავისუფლონ მსოფლიო ბირთვული იარაღისგან.
- Nuclear reformer
Bringing cross-disciplinary tactics and innovation to a moribund defense industry, N Square’s Erika Gregory seeks to wean the world from its nuclear stockpiles. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
Let me ask you all a question.
0
714
2730
ერთი შეკითხვა მაქვს ყველასთან.
თქვენი აზრით, რა რაოდენობის
ბირთვული მასალაა საჭირო
00:16
How much weapons-grade nuclear
material do you think it would take
1
4282
3864
სან-ფრანცისკოს სიდიდის ქალაქის
გასანადგურებლად?
00:20
to level a city the size of San Francisco?
2
8170
2759
რამდენ თქვენგანს მიაჩნია,
00:23
How many of you think
it would be an amount
3
11554
2032
00:25
about the size of this suitcase?
4
13610
2384
რომ ამ ჩემოდნის ზომის
რაოდენობაა საკმარისი?
00:29
OK. And how about this minibus?
5
17685
3166
კარგი, ამ მიკროავტუბუსზე რას იტყვით?
00:34
All right.
6
22327
1153
ძალიან კარგი.
00:35
Well actually, under
the right circumstances,
7
23504
2694
სინამდვილეში კი, შესაბამის პირობებში,
00:38
an amount of highly enriched uranium
about the size of your morning latte
8
26222
5451
თქვენი დილის ლატეს პორციის
რაოდენობის გამდიდრებული ურანი,
00:43
would be enough to kill 100,000 people
9
31697
2918
სავსებით საკმარისია
100 000 ადამიანის მყისვე მოსაკლავად.
00:46
instantly.
10
34639
1226
00:48
Hundreds of thousands of others
would become horribly ill,
11
36522
3506
ასი ათასობით ადამიანი კი,
საშინელად დაავადდება
და ქალაქის დიდი ნაწილი,
00:52
and parts of the city
would be uninhabitable for years,
12
40616
3025
წლებისა თუ ათწლეულების მანძილზე,
საცხოვრებლად უვარგისი გახდება.
00:55
if not for decades.
13
43665
1447
00:57
But you can forget that nuclear latte,
14
45993
2563
თუმცა, მოდი დავივიწყოთ "ბირთვული ლატე",
01:00
because today's nuclear weapons
are hundreds of times more powerful
15
48580
5970
რადგან დღეს არსებული ბირთვული იარაღები,
ჰიროსიმასა და ნაგასაკიში გამოყენებულ
ბირთვულ იარაღზე ბევრად ძლიერია
01:06
even than those we dropped
on Hiroshima and Nagasaki.
16
54574
3672
01:10
And even a limited nuclear war
involving, say, tens of nuclear weapons,
17
58891
5319
და სულ უმნიშვნელო ბირთვულ ომს,
ვთქვათ,10 ბირთვულ იარაღიანს,
01:16
could lead to the end
of all life on the planet.
18
64234
4152
შეუძლია ჩვენ პლანეტაზე სიცოცხლე
სრულად მოსპოს.
ამიტომ, მნიშვნელოვანია იცოდეთ,
01:21
So it's really important that you know
19
69609
3274
01:24
that right now we have
over 15,000 nuclear weapons
20
72907
5081
რომ ამჟამად 9 ქვეყნის ხელში
15 000-ზე მეტი ბირთვული იარაღია
01:30
in the hands of nine nations.
21
78012
2215
01:32
And if you live in a city
or near a military facility,
22
80251
4629
და თუკი თქვენ ქალაქში,
ან სამხედრო ობიექტთან ახლოს ცხოვრობთ,
01:36
one is likely pointed right at you.
23
84904
2995
შესაძლოა ერთ-ერთი მათგანი,
თქვენკენაც იყოს მომართული.
01:40
In fact, if you live in any
of the rural areas
24
88523
2891
ან თუ ცხოვრობთ ისეთ გარეუბანში,
სადაც ბირთვული იარაღი ინახება,
01:43
where nuclear weapons are stored globally,
25
91438
2482
01:45
one is likely pointed at you.
26
93944
1623
სავარაუდოდ ერთ-ერთს თქვენ გიმიზნებენ.
01:48
About 1,800 of these weapons
are on high alert,
27
96188
4482
არსებული ბირთვულ იარაღებიდან 1 800
განგაშზეა გათვლილი
01:52
which means they can be launched
within 15 minutes
28
100694
3690
და პრეზიდენტის ბრძანების შემთხვევაში,
15 წუთში გააქტიურდება.
01:56
of a presidential command.
29
104408
2236
02:00
So I know this is a bummer of an issue,
30
108228
3567
მესმის, რომ ეს სასიამოვნო არ არის
02:03
and maybe you have that --
what was it? -- psychic fatigue
31
111819
2813
და შესაძლოა,
ფსიქიკური დაქანცულობაც გაქვთ,
რომელზეც ადრე მოვისმინეთ.
02:06
that we heard about a little bit earlier.
32
114656
2065
ამიტომ ცოტა ხნით სხვა თემაზე გადავალ
02:08
So I'm going to switch gears
for just a second,
33
116745
2303
02:11
and I'm going to talk
about my imaginary friend,
34
119072
2386
და ჩემ წარმოსახვით მეგობარზე მოგიყვებით,
რომელსაც ჟასმინს ვუწოდებ.
02:13
who I like to think of as Jasmine,
35
121482
2786
02:16
just for a moment.
36
124292
1346
ერთი წუთით.......
02:17
Jasmine, at the age of 25,
37
125662
2517
ჟასმინი 25 წლისაა
და იმ თაობის წარმომადგენელია,
02:20
is part of a generation that is more
politically and socially engaged
38
128203
4355
რომელიც ბოლო 50 წლის მანძილზე,
02:24
than anything we've seen in 50 years.
39
132582
2405
პოლიტიკურად და სოციალურად
ყველაზე აქტიურია.
02:27
She and her friends think of themselves
40
135011
1939
ის და მისი თანამოაზრეები თავს
ლიდერებად და აქტივისტებად მოიაზრებენ,
02:28
as change agents
and leaders and activists.
41
136974
3249
რომლებიც სამყაროს ცვლიან.
02:32
I think of them as Generation Possible.
42
140247
3142
მე მათ "შემძლეების თაობად" მივიჩნევ.
02:36
They regularly protest
about the issues they care about,
43
144317
3081
ისინი მუდმივად აპროტესტებენ
მათთვის მნიშვნელოვან საკითხებს.
02:39
but nuclear weapons are not one of them,
which makes sense,
44
147422
3408
თუმცა, არა ბირთვულ იარაღს
და ამას თავისი მიზეზი აქვს.
02:42
because Jasmine was born in 1991,
at the end of the Cold War.
45
150854
4198
ჟასმინი დაიბადა 1991 წელს,
მაშინ როცა ცივი ომი დასრულდა,
02:47
So she didn't grow up hearing a lot
about nuclear weapons.
46
155076
3106
შესაბამისად მას ამ საკითხზე
ბევრი არ სმენია.
02:50
She never had to duck and cover
under her desk at school.
47
158206
3583
მას არ უწევდა სკოლის მერხის ქვეშ დამალვა.
02:53
For Jasmine, a fallout shelter
is an app in the Android store.
48
161813
4291
მისთვის ბომბსაფარი მხოლოდ
ანდროიდის აპლიკაციაა.
02:58
Nuclear weapons help win games.
49
166128
2695
ბირთვული იარაღები კი, თამაშებს აგებინებს
03:00
And that is really a shame,
50
168847
2434
და ეს ნამდვილად სამწუხაროა, რადგან ახლა
სწორედ "შემძლეების თაობა" გვჭირდება,
03:03
because right now, we need
Generation Possible
51
171305
3274
03:06
to help us make some really important
decisions about nuclear weapons.
52
174603
4291
რომლებიც ბირთვულ იარაღის თაობაზე
მნიშვნელოვან გადაწყვეტილებებს
მიგვაღებინებს.
03:11
For instance, will we further reduce
our nuclear arsenals globally,
53
179545
6436
მაგალითად, შევამციროთ ბირთვული არსენალი,
თუ მათ გათანამედროვეობაში მილიარდები
03:18
or will we spend billions,
54
186005
2916
03:20
maybe a trillion dollars,
55
188945
2223
და შესაძლოა ტრილიონებიც დავხარჯოთ,
რომ მან 21-ე საუკუნეს გაუძლოს
03:23
to modernize them so they last
throughout the 21st century,
56
191192
3322
03:26
so that by the time Jasmine is my age,
she's talking to her children
57
194538
3299
და როცა ჟასმინი ჩემი ასაკის იქნება,
თავის შვილებს და შესაძლოა შვილიშვილებსაც,
03:29
and maybe even her grandchildren
58
197861
1931
ბირთვული ჰოლოკოსტის საფრთხის
შესახებ ესაუბროს?
03:31
about the threat of nuclear holocaust?
59
199816
2631
03:35
And if you're paying any attention
at all to cyberthreats,
60
203098
2906
თუ თქვენ თვალს ადევნებთ
ამჟამინდელ კიბერსაფთხეებს,
03:38
or, for instance, if you've read
about the Stuxnet virus
61
206028
3967
ან თუ ოდესმე გესმენიათ Stuxnet-ის ვირუსზე,
03:42
or, for God's sake, if you've ever
had an email account or a Yahoo account
62
210019
3865
ან ღვთის გულისათვის, თუ ოდესმე
ელ-ფოსტა, Yahoo-ს ანგარიში,
ან ტელეფონი გაგიტეხეს,
03:45
or a phone hacked,
63
213908
2048
03:47
you can imagine the whole new world
of hurt that could be triggered
64
215980
4152
მაშინ უნდა გესმოდეთ როგორი იქნება
მოდერნიზაციით დაზარალებული ახალი
მსოფლიო, კიბერ ომების პერიოდში.
03:52
by modernization in a period
of cyberwarfare.
65
220156
3165
03:55
Now, if you're paying
attention to the money,
66
223944
2217
მეორეს მხრივ, თუ გავითვალისწინებთ თანხებს,
ტრილიონი დოლარით შესაძლებელია
03:58
a trillion dollars could go a long way
67
226185
3061
უამრავი ადამიანის გამოკვება,
დასაქმება და განათლების მიცემა
04:01
to feeding and educating
and employing people,
68
229270
2843
04:04
all of which could reduce the threat
of nuclear war to begin with.
69
232137
3735
და ამ ყველაფერს შეუძლია შეამიცროს,
ბირთვული ომის დაწყების საფრთხეც კი.
04:08
So --
70
236691
1154
ასე რომ..
04:09
(Applause)
71
237869
3022
(აპლოდისმენტები)
04:12
This is really crucial right now,
72
240915
2453
აი, ეს არის დღეს მნიშვნელოვანი,
04:15
because nuclear weapons --
they're vulnerable.
73
243392
2787
რადგან ბირთვული იარაღი დაუცველია.
04:19
We have solid evidence
74
247274
1587
ჩვენ მყარი მტკიცებულება გვაქვს,
04:20
that terrorists are trying
to get ahold of them.
75
248885
2890
რომ ტერორისიტები
მათ ხელში ჩაგდებას ცდილობენ.
04:24
Just this last spring,
76
252551
1321
თუნდაც წინა გაზაფხულს,
04:25
when four retirees
and two taxi drivers were arrested
77
253896
4706
4 პენსიონერი და 2 ტაქსის მძღოლი
დააკავეს საქართველოს რესპუბლიკაში
04:30
in the Republic of Georgia
78
258626
1599
04:32
for trying to sell nuclear materials
for 200 million dollars,
79
260249
3725
ბირთვული მასალის 200 მილიონ დოლარად
გაყიდვის მცდელობისთვის,
04:35
they demonstrated that the black market
for this stuff is alive and well.
80
263998
3768
ამ ფაქტმა აჩვენა, რომ მსგავსი მასალისთვის
შავი ბაზარი კვლავ ფუნქციონირებს
04:40
And it's really important,
81
268111
1261
და ეს ძალიან მნიშვნელოვანია,
04:41
because there have been
dozens of accidents
82
269396
3797
რადგან ბირთვული იარაღთან დაკავშირებული,
ათობით შემთხვევა მოხდა
04:45
involving nuclear weapons,
83
273217
1281
04:46
and I bet most of us have never heard
anything about them.
84
274522
3041
და დარმწუნებული ვარ ბევრ თქვენგანს,
ამის შესახებ არც გაუგია.
04:49
Just here in the United States,
85
277587
1542
თუნდაც აქ, შეერთებულ შტატებში,
04:51
we've dropped nuclear weapons
on the Carolinas twice.
86
279153
3498
კაროლინის ორივე შტატში,
ორჯერ ჩამოგვივარდა ბირთვული ბომბი.
პირველ შემთხვევაში
04:55
In one case, one of the bombs,
87
283203
2326
04:57
which fell out of an Air Force plane,
88
285553
2172
თვითმფრინავიდან ჩამოვარდნილი
ბომბი არ აფეთქდა,
04:59
didn't detonate
89
287749
1199
რადგან მისი გული,
თვითმფრინავში სხვაგან ინახებოდა.
05:00
because the nuclear core
was stored somewhere else on the plane.
90
288972
3113
05:04
In another case, the weapon
did arm when it hit the ground,
91
292109
4036
მეორე შემთხვევის დროს კი,
მიწაზე დაშვებისას
6 ჩამკეტიდან, რომელსაც მისი აფეთქება
უნდა შეეკავებინა 5-მა არ იმუშავა,
05:08
and five of the switches designed
to keep it from detonating failed.
92
296169
4171
მაგრამ საბედნიეროდ მე-6 იმუშავა.
05:12
Luckily, the sixth one didn't.
93
300935
1667
თუ ეს საკმარისი მიზეზი არაა,
05:15
But if that's not enough
to get your attention,
94
303521
2317
05:18
there was the 1995 Black Brant incident.
95
306973
3087
გავიხსენოთ 1995 წლის
ბლექ ბრენტის შემთხვევა,
05:22
That's when Russian radar technicians saw
96
310655
2279
როცა რუსმა ტექნიკოსებმა რადარზე
თითქოს რუსეთის საჰაერო სივრცისკენ მომავალი
05:24
what they thought was a US nuclear missile
97
312958
2519
05:27
streaking towards Russian airspace.
98
315501
2647
ამერიკული ბირთვული ჭურვი შეამჩნიეს.
მოგვიანებით გაირკვა,
05:30
It later turned out to be
a Norwegian rocket
99
318172
2720
რომ ეს ნორვეგიული რაკეტა იყო,
რომელიც ჩრდილოეთის ნათების შესახებ
ინფორმაციას აგროვებდა.
05:32
collecting data about the northern lights.
100
320916
2582
05:35
But at that time,
101
323522
1154
მაგრამ იმ დროს,
05:36
Russian President Boris Yeltsin
came within five minutes
102
324700
3771
რუსეთის პრეზიდენტ ბორის ელცინს,
მხოლოდ 5 წუთი აშორებდა,
05:40
of launching a full-scale
retaliatory nuclear attack
103
328495
4152
რომ სრულმასშტაბიანი საპასუხო
ბირთვული გასროლა განეხორციელებინა
05:44
against the United States.
104
332671
1832
შეერთებული შტატების წინააღმდეგ.
05:48
So, most of the world's nuclear nations
105
336924
4042
მაშ, ბირთვული სახელმწიფოების
უმრავლესობამ,
05:52
have committed to getting rid
of these weapons of mass destruction.
106
340990
3465
აიღო ვალდებულება მოეშორებინათ
მასობრივი განადგურების იარაღები.
05:57
But consider this:
107
345352
1476
თუმცა საგულისხმოა,
05:59
the Treaty on the Non-Proliferation
of Nuclear Weapons,
108
347835
3324
რომ ხელშეკრულება ბირთვული იარაღის
გაუვრცელებლობის შესახებ,
06:03
which is the most widely adopted
arms control treaty in history
109
351183
3437
რომელიც ისტორიაში იარაღის კონტროლის
ყველაზე ფართედ მიღებული ხელშეკრულებაა,
06:06
with 190 signatories,
110
354644
2143
ის 190 ხელმომწერ სახელმწიფოს აერთიანებს,
06:09
sets no specific date by which
the world's nuclear-armed nations
111
357398
5294
არ განსაზღვრავს ზუსტ თარიღს,
თუ როდის უნდა მოიშორონ თავიდან
06:14
will get rid of their nuclear weapons.
112
362716
2207
ამ სახელმწიფოებმა ბირთვული იარაღი.
მაშინ როცა კენედიმ
ადამიანის მთვარეზე გაგზავნა
06:17
Now, when John F. Kennedy
sent a man to the moon
113
365692
2770
06:20
and decided to bring him back,
or decided to do both those things,
114
368486
3171
და უკან დაბრუნება გადაწყვიტა,
06:23
he didn't say, "Hey, whenever
you guys get to it."
115
371681
2920
მას არ უთქვამს:
"როცა შეძლებთ, მაშინ გააკეთეთ".
06:26
He gave us a deadline.
116
374625
2007
მან გარკვეული ვადა მოგვცა.
06:28
He gave us a challenge
117
376656
1822
მან დაგვაყენა გამოწვევის წინაშე,
06:30
that would have been incredible
just a few years earlier.
118
378502
3507
რომელიც რამდენიმე წლით ადრე
წარმოუდგენლად მიგვაჩნდა.
06:34
And with that challenge,
119
382033
1502
და ამ გამოწვევით მან შთააგონა
06:35
he inspired scientists and marketers,
120
383559
2875
მეცნიერები და მარკეტერები,
06:38
astronauts and schoolteachers.
121
386458
2670
ასტრონავტები და სკოლის მასწავლებლები.
06:41
He gave us a vision.
122
389152
2033
მან ჩვენ მოგვცა ხედვა
06:43
But along with that vision,
123
391928
1975
და ბევრმა ჩვენგანმა არ იცის,
06:45
he also tried to give us -- and most
people don't know this, either --
124
393927
3544
რომ ამ ხედვასთან ერთად იგი ცდილობდა
06:49
he tried to give us a partner
125
397495
1984
ჩვენთვის პარტნიორი გაეჩინა,
06:51
in the form of our fiercest
Cold War rival, the Soviet Union.
126
399503
5421
ცივი ომის მძვინვარე მეტოქის,
საბჭოთა კავშირის სახით.
რადგნა კენედის ხედვის ნაწილი
აპოლოს პროგრამის განხორცილებისას
06:56
Because part of Kennedy's vision
for the Apollo program
127
404948
3034
07:00
was that it be a cooperation,
not a competition, with the Soviets.
128
408006
3787
გულისხმობდა საბჭთა კავშირთან
თანამშრომლობას და არა დაპირისპირებას.
07:03
And apparently, Nikita Khrushchev,
the Soviet Premier, agreed.
129
411817
3553
და ცხადია, რომ საბჭოთა კავშირის
პრემიერი ნიკიტა ხრუშჩოვიც დათანხმდა.
07:08
But before that cooperation
could be realized,
130
416007
3316
თუმცა, სანამ ეს თანამშრომლობა
განხორციელდებოდა,
07:11
Kennedy was assassinated,
131
419347
1671
კენედი მოკლეს
07:13
and that part of the vision was deferred.
132
421042
2349
და მისი ხედვის ნაწილის შესრულება შეფერხდა.
07:16
But the promise of joint innovation
between these two nuclear superpowers
133
424581
5179
თუმცა, ამ ორი ბირთვული ზესახელმწიფოს მიერ,
ერთობლივი ინოვაციების შექმნის პერსპექტივა,
07:21
wasn't totally extinguished.
134
429784
1872
მთლიანად არ გამქრალა.
07:24
Because in 1991, which is the year
that Jasmine was born
135
432305
3893
რადგან 1991 წელს,
მაშინ როცა ჟასმინი დაიბადა
07:28
and the Soviet Union fell,
136
436222
2486
და საბჭოთა კავშირი დაეცა,
07:30
these two nations engaged in a project
137
438732
2773
ეს ორი სახელმწიფო ჩაერთო ისეთ პროექტში,
07:33
that genuinely does seem incredible today
138
441529
2557
რომელიც დღესდღეობით დაუჯერებლად ჟღერს,
07:36
in the truest sense of that word,
139
444110
2046
ამ სიტყვების ყველაზე პირდაპირი გაგებით.
ამ პროექტის ფარგლებში ამერიკამ რუსეთს
07:38
which is that the US sent cash
to the Russians when they needed it most,
140
446812
4596
მისთვის ყველაზე საჭირო
ფინანსური დახმარება აღმოუჩნა,
07:43
to secure loose nuclear materials
141
451432
2755
ბირთვული მასალის
უსაფრთხოების უზრუნველსაყოფად
07:46
and to employ out-of-work
nuclear scientists.
142
454211
3205
და უმუშევარი ბირთვული სფეროს
მეცნიერთა დასასაქმებლად.
07:49
They worked alongside American scientists
to convert weapons-grade uranium
143
457440
6703
ისინი ამერიკელ მეცნიერებთან ერთად
მუშაობდნენ საიარაღო ურანის
ისეთ საწვავად გარდასაქმნელად, რომელსაც
ატომურ ელექტროსადგურში გამოყენებდნენ.
07:56
into the type of fuel that can be used
for nuclear power instead.
144
464167
3879
08:00
They called it, "Megatons to Megawatts."
145
468464
3009
ისინი ამ პროექტს უწოდებდნენ:
"მეგატონები მეგავატებში".
08:04
So the result is that for over 20 years,
146
472202
3136
შედეგად კი მივიღეთ ის,
რომ 20 წლის განმავლობაში,
08:07
our two nations had a program
147
475362
2807
ჩვენი ორი ქვეყანა ჩართული იყო
პროგრამაში, რომლის ფარგლებშიც,
08:10
that meant that one in 10 lightbulbs
in the United States
148
478193
3813
შეერთებულ შტატებში 10 ნათურიდან ერთს
08:14
was essentially fueled
by former Russian warheads.
149
482030
4206
ფაქტიურად ყოფილი რუსული
ბირთვული ქობინის ენერგია ანათებდა.
08:19
So, together these two nations
did something truly audacious.
150
487530
3771
ასე რომ, ამ ორმა სახელმწიფომ
ნამდვილად თამამი საქმის გაკეთება შეძლო.
08:23
But the good news is,
the global community has the chance
151
491905
4069
და კარგია, რომ
საერთაშორისო საზოგადოებას შანსი აქვს
08:27
to do something just as audacious today.
152
495998
3002
მათნაირი თამამი ნაბიჯები გადადგას დღეს.
08:32
To get rid of nuclear weapons
153
500897
2527
ბირთვული იარაღის მოშორებას
08:35
and to end the supply of the materials
required to produce them,
154
503448
4538
და მათ შესაქმნელად საჭირო მასალებით
მომარაგების შეწყვეტას,
08:40
some experts tell me would take 30 years.
155
508010
2692
როგორც ექსპერტები მეუბნებიან,
30 წელი დასჭირდება.
08:43
It would take a renaissance of sorts,
156
511219
2467
ამ ყველაფერს
გარკვეული გამოცოცხლება დასჭირდება,
08:45
the kinds of innovation that,
for better or worse,
157
513710
2415
ისეთი სახის ინოვაციები,
რომლებიც ავად თუ კარგად,
08:48
underpinned both the Manhattan Project,
which gave rise to nuclear weapons,
158
516149
3974
მანჰეტენის პროექტს დაედო საფუძვლად,
საიდანაც დაიწყო ბირთვული იარაღის შექმნა
08:52
and the Megatons to Megawatts program.
159
520147
2412
და ასევე პროექტს "მეგატონები მეგავატებში".
08:55
It would take design constraints.
160
523019
2622
გარკვეული შეზღუდვები იქნება საჭირო.
08:57
These are fundamental to creativity,
161
525665
2718
შემოქმდებითობის საფუძვლებია:
09:00
things like a platform
for international collaboration;
162
528407
4016
პლატფორმა საერთაშორისო
თანამშრომლობისათვის;
09:04
a date certain, which is
a forcing mechanism;
163
532447
3692
ზუსტი თარიღი,
როგორც მაიძულელბელი მექანიზმი;
09:08
and a positive vision
that inspires action.
164
536925
3249
და პოზიტიური ხედვა,
რომელიც მოქმედებისაკენ მოგვიწოდებს.
09:12
It would take us to 2045.
165
540735
2463
სწორედ ეს მიგვიყვანს 2045 წლამდე.
09:16
Now, 2045 happens to be
the 100th anniversary
166
544468
4481
2045 წელი იქნება ნიუ მექსიკოს უდაბნოში
ბირთვული იარაღის შექმნის
09:20
of the birth of nuclear weapons
in the New Mexico desert.
167
548973
3274
100 წლისთავი.
09:25
But it's also an important date
for another reason.
168
553247
2724
გარდა ამისა, ეს თარიღი
სხვა რამითაცაა გამორჩეული.
09:28
It's predicted to be the advent
of the singularity,
169
556458
3863
ნავარაუდევია, რომ ეს იქნება
ტექნოლოგიური სინგულარობის მიღწევის დრო,
09:33
a new moment in human development,
170
561011
2396
კაცობრიობის განვითარების ახალი ეტაპი,
09:35
where the lines between artificial
intelligence and human intelligence blur,
171
563431
5120
სადაც ზღვარი ხელოვნურ ინტელექტსა
და ადამიანის ინტელექტს შორის მოიშლება,
09:41
where computing and consciousness
become almost indistinguishable
172
569106
4429
სადაც კომპიუტერის და ცნობიერი არსების
გარჩევა თითქმის შეუძლებელი გახდება
09:45
and advanced technologies help us solve
the 21st century's greatest problems:
173
573559
5632
და უახლესი ტექნოლოგიების დახმარებით 21-ე
საუკუნის უდიდეს პრობლემებს მოვაგვარებთ:
09:51
hunger, energy, poverty,
174
579215
2332
შიმშილს, ენერგიას, სიღარიბეს
09:54
ushering in an era of abundance.
175
582133
3285
სიუხვის ეპოქას შემოვაცილებთ
09:58
And we all get to go to space
176
586318
1582
და ყველა კოსმოსში გავიჭრებით,
09:59
on our way to becoming
a multi-planetary species.
177
587924
2859
რომ პლანეტთაშორისი სახეობა გავხდეთ.
10:04
Now, the people who really believe
this vision are the first to say
178
592039
3852
ის ადამიანები, ვისაც ამ ხედვის სჯერათ,
10:07
they don't yet know precisely
how we're going to get there.
179
595915
3023
პირველები გეტყვიან, რომ ზუსტად არ იციან
ამას როგორ შევძლებთ,
10:11
But the values behind their vision
180
599618
2792
თუმცა მათი ხედვის უკან
არსებულმა ღირებულებებმა
10:14
and the willingness to ask "How might we?"
181
602434
3331
და ინტერესმა თუ "როგორ შევძლებთ"?
10:17
have inspired a generation of innovators.
182
605789
2501
ინოვატირთა თაობა შთააგონა.
10:20
They're working backward
from the outcomes they want,
183
608884
3472
ისინი უკუსვლით მუშაობენ მათთვის
სასურველი შედეგებიდან გამომდინარე
10:24
using the creative problem-solving methods
of collaborative design.
184
612380
4204
და პრობლემების გადაჭრის შემოქმედებით,
ურთიერთთანამშრომლობის მეთოდებს იყენებენ.
10:28
They're busting through obstacles.
185
616608
2240
ისინი უპირისპირდებიან გამოწვევებს,
10:30
They're redefining
what we all consider possible.
186
618872
3714
და თავიდან განიხილავენ იმას,
რასაც ჩვენ შესაძლებლად მივიჩნევთ.
10:35
But here's the thing:
187
623513
1208
თუმცა საქმე ისაა,
10:37
that vision of abundance isn't compatible
188
625706
4210
რომ სიუხვის ეს ხედვა,
არ შეესაბამება მსოფლიოს,
10:41
with a world that still relies
on a 20th-century nuclear doctrine
189
629940
6205
რომელიც ჯერ კიდევ მე-20 საუკუნის
"ორმხრივად გარანტირებული განადგურების"
ბირთვულ დოქტრინას ეყრდნობა.
10:48
called "mutually assured destruction."
190
636169
3561
10:52
It has to be about building
the foundations for the 22nd century.
191
640945
5477
ჩვენ უნდა შევქმნათ
22-ე საუკუნის ფუნდამენტი.
10:58
It has to be about strategies
for mutually assured prosperity
192
646446
5806
ორმხრივად გარანტირებული
კეთილდღეობის შექმნის სტრატეგიები,
11:04
or, at the very least,
mutually assured survival.
193
652276
3980
ან თუნდაც ორმხრივად გარანტირებული
გადარჩენის გეგმა.
11:09
Now, every day, I get to meet
people who are real pioneers
194
657175
5223
მე ყოველდღიურად ვხვდები ადამიანებს,
რომლებიც ნამდვილი პიონერები არიან
11:14
in the field of nuclear threats.
195
662422
1917
ბირთვული საფრთხეების სფეროში.
11:16
As you can see, many of them
are young women,
196
664363
3501
როგორც ხედავთ, მათი უმრავლესობა
ახალგაზრდა ქალები არიან,
11:19
and they're doing fiercely
interesting stuff,
197
667888
2576
და ისინი უაღრესად საინტერესო
საქმეს აკეთებენ.
11:22
like Mareena Robinson Snowden here,
who is developing new ways,
198
670488
4503
თუნდაც მარინა რობინსონ სნოუდენი,
რომელიც ახალ, გაუმჯობესებულ მეთოდებს ქმნის
11:27
better ways, to detect nuclear warheads,
199
675015
2662
ბირთვული ჭურვების აღმოსაჩენად.
11:29
which will help us
overcome a critical hurdle
200
677701
2223
რაც საერთაშორისო
განიარაღების გზაზე არსებული
11:31
to international disarmament.
201
679948
1934
კრიტიკული ბარიერის
გადალახვაში დაგვეხმარება.
11:33
Or Melissa Hanham, who is using
satellite imaging
202
681906
2869
ასევე დოქტორი მელისა ჰენჰემი, რომელიც
სატელიტური გამოსახულების საშუალებით
11:36
to make sense of what's going on
around far-flung nuclear sites.
203
684799
4105
აკონტროლებს თუ რა ხდება შორეულ
ბირთვულ ტერიტორიებზე.
11:41
Or we have Beatrice Fihn in Europe,
204
689358
2697
ევროპაში კი გვყავს ბეატრის ფინი,
რომელიც ბირთვული იარაღის
11:44
who has been campaigning
to make nuclear weapons illegal
205
692079
4273
არაკანონიერად გამოცხადების
კამპანიას აწარმოებს
11:48
in international courts of law,
206
696376
1684
საერთაშორისო სამართლის კუთხით
და გასულ კვირას
11:50
and just won a big victory
at the UN last week.
207
698084
2892
გაეროში დიდი გამარჯვებაც მოიპოვა.
11:53
(Applause)
208
701000
3178
(აპლოდისმენტები)
11:56
And yet,
209
704202
1214
და მაინც,
11:57
and yet,
210
705942
1189
და მაინც,
11:59
with all of our talk in this culture
about moon shots,
211
707797
3418
მთელი ამ შორეული ოცნების
განსახორციელებლად,
12:03
too few members of Generation Possible
and those of us who mentor them
212
711239
4728
ზედმეტად ცოტა "შემძლეების თაობის"
წარმომადგენელი და მათი მენტორი
ვიბრძვით ბირთვული იარაღის წინააღმდეგ,
12:07
are taking on nuclear weapons.
213
715991
1966
12:10
It's as if there's a taboo.
214
718524
1937
თითქოს ეს ტაბუდადებული თემა იყოს.
12:13
But I remember something Kennedy said
that has really stuck with me,
215
721898
4675
თუმცა, მახსოვს კენედიმ რაღაც თქვა,
რაც კარგად დამამახსოვრდა
12:18
and that is something to the effect
216
726597
1758
მან თქვა,
რომ მხოლოდ ადამიანებს
შეუძლიათ მოიძიონ
12:20
that humans can be as big as the solutions
217
728379
2142
საკუთარი ხელით შექმნილი
პრობლემების გადაჭრის გზები.
12:22
to all the problems we've created.
218
730545
1858
12:24
No problem of human destiny, he said,
219
732427
3234
ის ამბობდა, რომ კაცობრიობის
ყველა პრობლება
12:27
is beyond human beings.
220
735685
2645
მხოლოდ ადამიანებშია.
12:31
I believe that.
221
739296
1383
მე ამის მჯერა.
12:33
And I bet a lot of you here
believe that, too.
222
741376
2268
და დარწმუნებული ვარ
ბევრ თქვენგანსაც სჯერა ამის
12:36
And I know Generation
Possible believes it.
223
744535
2627
და მე ვიცი, რომ
"შემძლეების თაობასაც" სჯერა ამის.
12:40
So it's time to commit to a date.
224
748646
3219
ამიტომ, უკვე დროა, დავთქვათ თარიღი.
12:45
Let's end the nuclear weapons chapter
225
753183
3528
მოდით ბირთვული იარაღების ხანა,
12:48
on the 100th anniversary of its inception.
226
756735
3185
სწორედ მისი შექმნის
100 წლის თავზე დავასრულოთ.
12:53
After all, by 2045, we will have held
billions of people hostage
227
761119
4726
ბოლო-ბოლო, 2045 წლისათვის
ბირთვული განადგურების საშიშროების ქვეშ
12:57
to the threat of nuclear annihilation.
228
765869
2274
მილიარდობით ადამიანი გვეყოლება.
13:00
Surely, 100 years will have been enough.
229
768167
2266
100 წელი ამისათვის უდავოდ საკმარისია.
13:03
Surely, a century of economic development
230
771512
3679
უდავოა, რომ ეკონომიკური
და სამხედრო სტრატეგიების
განვითარების 100 წელი
13:07
and the development of military strategy
231
775215
3395
13:10
will have given us better ways
to manage global conflict.
232
778634
3664
საერთაშორისო კონფლიქტების
გონივრულად მოგვარების გზებს გვაჩვენებს.
13:14
Surely, if ever there was a global
moon shot worth supporting,
233
782802
4131
თუკი ოდესმე რაიმე გლობალურ
ოცნებას ღირს რომ მივდიოთ,
13:19
this is it.
234
787759
1182
ეს სწორედ ის შემთხვევაა.
13:21
Now, in the face of real threats --
235
789846
2614
ახლა, როცა ჩვენ ნამდვილი
საფრთხეების წინაშე ვართ,
13:24
for instance, North Korea's recent
nuclear weapons tests,
236
792484
2996
თუნდაც გავიხსენოთ ჩრდილოეთ კორეის
ბითვული იარაღის გამოცდა,
13:27
which fly in the face of sanctions --
237
795504
2280
რომელიც სანქციების მიუხედავად ჩატარდა.
13:29
reasonable people disagree
238
797808
2300
რაციონალური ადამიანები
არ ეთანხმებიან და ფიქრობენ
13:32
about whether we should maintain
some number of nuclear weapons
239
800132
3899
შევინარჩუნოთ თუ არა რამდენიმე
ბირთვული იარაღი
13:36
to deter aggression.
240
804055
1527
აგრესიის შესაკავებლად,
13:38
But the question is:
What's the magic number?
241
806550
2904
მაგრამ ისმის კითხვა: მაინც რამდენი?
13:42
Is it a thousand?
242
810205
1396
ათასი?
13:44
Is it a hundred? Ten?
243
812140
2481
ასი? ათი?
13:47
And then we have to ask:
244
815246
1427
ამასთან ერთად:
13:49
Who should be responsible for them?
245
817395
1957
ვის ხელში უნდა იყოს ეს იარაღი?
13:52
I think we can agree, however,
246
820038
1858
თუმცა, მგონი იმაზე მაინც შევთანხმდებით,
13:53
that having 15,000 of them
represents a greater global threat
247
821920
4049
რომ 15 000 ბირთვული იარაღი,
ჟასმინის თაობისათვის
13:57
to Jasmine's generation than a promise.
248
825993
2381
გლობალურ საფრთხეს უფრო წარმოადგენს,
ვიდრე რამე პოზიტიურ პირობას.
14:01
So it's time we make a promise
249
829184
3158
ამიტომ დროა დავდოთ პირობა,
14:04
of a world in which we've broken
the stranglehold
250
832366
2713
რომ შევქმნით მსოფლიოს,
რომელშიც გავარღვევთ ჯაჭვს,
14:07
that nuclear weapons have
on our imaginations;
251
835103
3498
რომელიც ბირთვულმა იარაღმა
ჩვენს წარმოდგენას მოახვია.
მსოფლიოს, რომელშიც მხოლოდ
კრეატიული მოგვარების გზებს დავაფინანსებთ,
14:10
in which we invest
in the creative solutions
252
838625
2612
14:13
that come from working backward
from the future we desperately want,
253
841261
3730
რომელიც ასე სასურველი მომავლიდან
უკუსვლით იქნება მიღებული
14:17
rather than plodding forward
from a present
254
845015
2534
და არა აწმყოდან მომავლის მიღებით,
14:19
that brings all of the mental models
and biases of the past with it.
255
847573
4360
რომელსაც ყველა ჩვენი ძველი სტერეოტიპი
და მენტალიტეტი მიჰყვება თან.
14:24
It's time we pledge our resources
as leaders across the spectrum
256
852392
5302
დროა, როგორც ლიდერებმა,
ჩვენი რესურსები გამოვიყენოთ,
14:29
to work on this old problem in new ways,
257
857718
2889
ძველ პრობლემებს ახლებურად შევხედოთ
და საკუთარ თავს ვკითხოთ
14:33
to ask, "How might we?"
258
861146
2085
"როგორ შევძლებთ"?
14:36
How might we make good on a promise
259
864001
2303
როგორ შევძლებთ შევუსრულოთ
ჟასმინის თაობას
14:38
of greater security
for Jasmine's generation
260
866328
3577
უფრო უსაფრთხო
14:41
in a world beyond nuclear weapons?
261
869929
2965
და ბირთვული იარაღისგან
თავისუფალი მსოფლიოს პირობა?
14:46
I truly hope you will join us.
262
874116
2753
დიდი იმედი მაქვს,
რომ ამ საქმეში თქვენც შემოგვიერთდებით.
14:49
Thank you.
263
877782
1163
მადლობა.
14:50
(Applause)
264
878969
3302
(აპლოდისმენტები)
14:54
Thank you.
265
882295
1673
მადლობა.
14:55
(Applause)
266
883992
2150
(აპლოდისმენტები)
Translated by Lela Khvedelidze
Reviewed by Levan Lashauri

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Erika Gregory - Nuclear reformer
Bringing cross-disciplinary tactics and innovation to a moribund defense industry, N Square’s Erika Gregory seeks to wean the world from its nuclear stockpiles.

Why you should listen

As a Juilliard drama graduate, serial entrepreneur Erika Gregory might seem like an unlikely candidate to disrupt the nuclear weapons industry. But given an establishment built on Cold War stereotypes and motivated by profits, outside innovation may be just what the world needs to shrink our still-growing atomic-weapons stockpile.

Now in her role as the Managing Director of N Square Collaborative, the brainchild of five of the world's largest peace and security funders, Gregory is exploring cross-disciplinary, collaborative approaches to nuclear weapons threat -- from engaging emerging technology innovators to recasting the way nuclear weapons are portrayed in games and other media.

More profile about the speaker
Erika Gregory | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee