TEDIndia 2009
Hans Rosling: Asia's rise -- how and when
ჰანს როზლინგი: აზიის ამაღლება – როდის და როგორ
Filmed:
Readability: 3.8
2,087,444 views
ჰანს როზლინგი ახალგაზრდა სტუმარი-სტუდენტი იყო ინდოეთში, როდესაც იგი პირველად მიხვდა, რომ აზიას აქვს ყოველგვარი უნარი დაიბრუნოს თავის ადგილი, როგორც მსოფლიოს დომინანტურმა ეკონომიკურმა ძალამ. TEDIndia-ზე იგი წარმოადგენს გლობალურ ეკონომიკურ ზრდას 1858 წ. შემდეგ და აკეთებს ზუსტი თარიღის პროგნოზს, როდესაც ინდოეთი და ჩინეთი ჩამოიტოვებენ აშშ-ს.
Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
Once upon a time,
0
2000
2000
ერთდროს,
00:19
at the age of 24,
1
4000
2000
როცა 24 წლის ვიყავი,
00:21
I was a student at St. John's Medical College in Bangalore.
2
6000
5000
მე წმ. იოანეს კოლეჯის სტუდენტი ვიყავი ბანგალორში.
00:26
I was a guest student during one month
3
11000
3000
ერთი თვის განმავლობაში ვიყავი
00:29
of a public health course.
4
14000
2000
საზოგადოებრივი ჯანდაცვის კურსის თავისუფალი მსმენელი.
00:31
And that changed my mindset forever.
5
16000
3000
და ამან სამუდამოდ შემიცვალა შეხედულებები.
00:34
The course was good, but it was not the course content
6
19000
3000
კურსი კარგი იყო, მაგრამ არა თვით კურსმა
00:37
in itself that changed the mindset.
7
22000
2000
შემაცვლევინა შეხედულებები,
00:39
It was the brutal realization,
8
24000
2000
არამედ იმის მწარე გაცნობიერებამ,
00:41
the first morning,
9
26000
2000
პირველსავე დილას,
00:43
that the Indian students were better than me.
10
28000
3000
რომ ინდოელი სტუდენტები მე მჯობდნენ.
00:46
(Laughter)
11
31000
1000
(სიცილი)
00:47
You see, I was a study nerd.
12
32000
2000
იცით, მე ბეჯითი სტუდენტი ვიყავი.
00:49
I loved statistics from a young age.
13
34000
2000
სტატისტიკა ახალგაზრდობიდან მიყვარდა.
00:51
And I studied very much in Sweden.
14
36000
2000
შვედეთში ბევრს ვსწავლობდი.
00:53
I used to be in the upper quarter of all courses I attended.
15
38000
4000
მე ყველა კურსში საუკეთესოთა მეოთხედში შევდიოდი.
00:57
But in St. John's, I was in the lower quarter.
16
42000
4000
მაგრამ წმ. იოანეს კოლეჯში, ქვედა მეოთხედში ვიყავი.
01:01
And the fact was that Indian students
17
46000
2000
და ფაქტია, რომ ინდოელი სტუდენტები
01:03
studied harder than we did in Sweden.
18
48000
3000
უფრო ბეჯითად სწავლობდნენ, ვიდრე შვედები.
01:06
They read the textbook twice,
19
51000
2000
ისინი სახელმძღვანელოებს ორჯერ კითხულობდნენ,
01:08
or three times or four times.
20
53000
2000
სამ-ოთხჯერ.
01:10
In Sweden we read it once and then we went partying.
21
55000
3000
შვედეთში ერთხელ ვკითხულობდით და საქეიფოდ მივდიოდით.
01:13
(Laugher)
22
58000
2000
(სიცილი)
01:15
And that, to me,
23
60000
3000
და ჩემთვის
01:18
that personal experience
24
63000
2000
ის პირადი გამოცდილება
01:20
was the first time in my life
25
65000
3000
პირველი იყო ჩემს ცხოვრებაში
01:23
that the mindset I grew up with
26
68000
2000
როდესაც ჩემი ცხოვრებისეული წარმოდგენები
01:25
was changed.
27
70000
3000
შეიცვალა.
01:28
And I realized that perhaps
28
73000
2000
და მე მივხვდი, რომ შესაძლოა
01:30
the Western world will not continue
29
75000
2000
დასავლეთი აღარ განაგრძობს
01:32
to dominate the world forever.
30
77000
3000
მსოფლიოში დომინირებას სამუდამოდ.
01:35
And I think many of you have the same sort of personal experience.
31
80000
4000
ვფიქრობ ბევრ თქვენგანს ასეთივე პირადი გამოცდილება აქვს.
01:39
It's that realization of someone you meet
32
84000
3000
ეს შეგრძნებაა, რომ ვიღაც, ვინც ერთხელ გაიცანით,
01:42
that really made you change your ideas about the world.
33
87000
2000
ნამდვილად ცვლის თქვენს წარმოდგენას სამყაროზე.
01:44
It's not the statistics, although I tried to make it funny.
34
89000
4000
ეს სტატისტიკა არაა, თუმცა ვცდილობდი მხიარული გამოსულიყო.
01:48
And I will now,
35
93000
4000
და ახლა
01:52
here, onstage,
36
97000
2000
აქვე, სცენაზე,
01:54
try to predict when that will happen --
37
99000
3000
შევეცდები განვსაზღვრო, როდის მოხდება, რომ
01:57
that Asia will regain
38
102000
5000
აზია ისევ დაიბრუნებს
02:02
its dominant position
39
107000
2000
მთავარ პოზიციას,
02:04
as the leading part of the world,
40
109000
2000
მსოფლიოს ლიდერის სახით,
02:06
as it used to be, over thousands of years.
41
111000
4000
როგორც ის უკვე იყო ათასწლეულების განმავლობაში.
02:10
And I will do that
42
115000
2000
და ამას მივაღწევ იმით, რომ
02:12
by trying to predict precisely
43
117000
3000
შევეცდები ზუსტად ვიწინასწარმეტყველო,
02:15
at what year
44
120000
2000
რომელ წელს იქნება
02:17
the average income per person
45
122000
2000
საშუალო შემოსავალი სულზე
02:19
in India, in China, will reach that of the West.
46
124000
3000
ინდოეთში, ჩინეთში დასავლეთის დონეზე.
02:22
And I don't mean the whole economy,
47
127000
2000
და მე მთელი ეკონომიკის ზრდას არ ვგულისხმობ,
02:24
because to grow an economy
48
129000
2000
რადგან ინდოეთის ეკონომიკის
02:26
of India to the size of U.K. --
49
131000
2000
გაზრდა ბრიტანეთის დონემდე,
02:28
that's a piece of cake, with one billion people.
50
133000
3000
ეს ის ნამცხვარია, რომელიც ერთ მილიარდ კაცს მოიცავს.
02:31
But I want to see when will the average pay, the money
51
136000
4000
მინდა გავარკვიო, როდის იქნება საშუალო ფულადი შემოსავალი
02:35
for each person, per month,
52
140000
2000
კაცზე, თვეში
02:37
in India and China,
53
142000
2000
ინდოეთში და ჩინეთში
02:39
when will that have reached that of U.K. and the United States?
54
144000
4000
როდის მიაღწევს იგი დიდი ბრიტანეთის და ამერიკის შეერთებული შტატების დონეს?
02:43
But I will start with a historical background.
55
148000
3000
მაგრამ მე დავიწყებ ისტორიული წარსულით.
02:46
And you can see my map if I get it up here. You know?
56
151000
3000
და თქვენ შეგიძლიათ დაინახოთ ჩემი რუკა აი აქ. არა?
02:49
I will start at 1858.
57
154000
3000
მე დავიწყებდი 1858 წელს.
02:52
1858 was a year of great technological
58
157000
4000
1858 წელი დიდი ტექნოლოგიური
02:56
advancement in the West.
59
161000
2000
წინსვლის დრო იყო დასავლეთში.
02:58
That was the year when Queen Victoria
60
163000
3000
ეს იყო წელი, როდესაც დედოფალმა ვიქტორიამ
03:01
was able, for the first time, to communicate
61
166000
2000
პირველად შეძლო კომუნიკაცია
03:03
with President Buchanan,
62
168000
2000
პრეზიდენტ ბიუკენენთან
03:05
through the Transatlantic Telegraphic Cable.
63
170000
3000
ტრანსატლანტიკური ტელეგრაფის კაბელის მეშვეობით.
03:08
And they were the first to "Twitter" transatlantically.
64
173000
3000
და მათ პირველი ტრანსატლანტიკური "Twitter"–კომუნიკაცია ჰქონდათ.
03:11
(Laughter)
65
176000
1000
(სიცილი)
03:12
(Applause)
66
177000
4000
(აპლოდისმენტები)
03:16
And I've been able, through this wonderful Google and Internet,
67
181000
3000
მე შევძელი ამ მშვენიერი Google-ის და ინტერნეტის მეშვეობით,
03:19
to find the text of the telegram
68
184000
2000
იმ დეპეშის ტექსტი მომეძებნა,
03:21
sent back from President Buchanan to Queen Victoria.
69
186000
4000
რომლითაც პრეზიდენტმა ბიუკენენმა უპასუხა დედოფალს.
03:25
And it ends like this: "This telegraph
70
190000
3000
ია მთავრდება ასე: "ეს ტელეგრაფი
03:28
is a fantastic instrument to diffuse religion,
71
193000
2000
ფანტასტიკური ინსტრუმენტია, რათა გავრცელდეს რელიგია,
03:30
civilization, liberty and law throughout the world."
72
195000
4000
ცივილიზაცია, თავისუფლება და კანონი მთელი მსოფლიოს მასშტაბით. "
03:34
Those are nice words. But I got sort of curious
73
199000
3000
ეს ლამაზი სიტყვებია. მაგრამ მე დავინტერესდი,
03:37
of what he meant with liberty, and liberty for whom.
74
202000
4000
რას გულისხმობდა იგი თავისუფლებაში, და თავისუფლებაში ვისთვისაც.
03:41
And we will think about that
75
206000
2000
ჩვენ ვიფიქროთ ამაზე, როდესაც
03:43
when we look at the wider picture of the world in 1858.
76
208000
4000
შევხედავთ მსოფლის 1858 წლის ფართო სურათს.
03:47
Because 1858
77
212000
2000
იმიტომ, რომ 1858 წელი
03:49
was also watershed year
78
214000
3000
ასევე წყალგამყოფი წელი იყო
03:52
in the history of Asia.
79
217000
2000
აზიის ისტორიაშიც.
03:54
1858 was the year
80
219000
2000
1858 წელი, იყო წელი
03:56
when the courageous uprising
81
221000
2000
როცა გაბედული აჯანყება
03:58
against the foreign occupation of India
82
223000
3000
ინდოეთში, უცხოური ოკუპაციის წინააღმდეგ
04:01
was defeated by the British forces.
83
226000
2000
დაამარცხა ბრიტანეთის ძალებმა.
04:03
And India was up to 89 years more of foreign domination.
84
228000
5000
და ინდოეთი კიდევ 89 წელს იყო უცხოური ბატონობის ქვეშ.
04:08
1858 in China
85
233000
2000
1858 წელს ჩინეთში
04:10
was the victory in the Opium War by the British forces.
86
235000
4000
ბრიტანეთის ძალებმა გაიმარჯვა ოპიუმის ომში.
04:14
And that meant that foreigners, as it said in the treaty,
87
239000
3000
ეს იმას ნიშნავდა, რომ უცხოელებისათვის, როგორც აცხადებდა ხელშეკრულება,
04:17
were allowed to trade freely in China.
88
242000
2000
იქნა დაშვებული თავისუფალი ვაჭრობა ჩინეთში.
04:19
It meant paying with opium for Chinese goods.
89
244000
4000
ეს ნიშნავდა ჩინურ საქონელში ოპიუმის გადახდას.
04:23
And 1858 in Japan
90
248000
2000
1858 წელი იაპონიაში
04:25
was the year when Japan had to sign the Harris Treaty
91
250000
3000
იყო წელი, როდესაც იაპონიამ ხელი მოაწერა ჰარისის ხელშეკრულებას
04:28
and accept trade on favorable condition for the U.S.
92
253000
4000
და დაეთანხმა ვაჭრობას აშშ-სათვის ხელსაყრელი პირობებით.
04:32
And they were threatened by those black ships there,
93
257000
4000
და მათ დაემუქრა ის შავი გემები,
04:36
that had been in Tokyo harbor over the last year.
94
261000
2000
რომლებიც ტოკიოს ნავსადგურში იდგა უკანასკნელ წელს.
04:38
But, Japan, in contrast to India and China,
95
263000
4000
თუმცა იაპონიამ, განსხვავებით ინდოეთისა და ჩინეთისაგან,
04:42
maintained its national sovereignty.
96
267000
3000
შეინარჩუნა თავისი ეროვნული სუვერენიტეტი.
04:45
And let's see how much difference that can make.
97
270000
3000
ეხლა ვნახოთ, თუ რა განსხვავება შეიძლება გამოვიდეს ამის შედეგად.
04:48
And I will do that by bringing these bubbles
98
273000
3000
ამის გასაკეთებლად დავხატავ წრეებს
04:51
back to a Gapminder graph here,
99
276000
2000
აქ, გაპმინდერის გრაფიკზე,
04:53
where you can see each bubble is a country.
100
278000
3000
სადაც, როგორც ხედავთ, თითოეული წრე არის ქვეყანა.
04:56
The size of the bubble here is the population.
101
281000
3000
წრის ზომა აქ აღნიშნავს მოსახლეობის რაოდენობას.
04:59
On this axis, as I used to have income per person in comparable dollar.
102
284000
5000
ამ ღერძზე, მე გამოვიყენებ შემოსავალს კაცზე, შეფარდებით დოლარში.
05:04
And on that axis I have life expectancy, the health of people.
103
289000
4000
და იმ ღერძზე მე მოვნიშნავ ადამიანის სიცოცხლის ხანგრძლივობას, ჯანმრთელობას.
05:08
And I also bring an innovation here.
104
293000
2000
მე ასევე ინოვაციაც შემომაქვს.
05:10
I have transformed the laser beam
105
295000
3000
მე გარდავქმნი ლაზერის სხივს
05:13
into an ecological, recyclable version here, in green India.
106
298000
5000
ეკოლოგიურად სუფთა ვერსიად, აქ, მწვანე ინდოეთში.
05:18
(Applause)
107
303000
4000
(აპლოდისმენტები)
05:22
And we will see, you know.
108
307000
3000
და – ვნახოთ!
05:25
Look here, 1858, India was here,
109
310000
3000
ნახეთ აქ, 1858 წელს, ინდოეთი იყო აქ,
05:28
China was here, Japan was there,
110
313000
2000
ჩინეთი იყო აქ, იაპონია იყო იქ,
05:30
United States and United Kingdom
111
315000
2000
ამერიკის შეერთებული შტატები და დიდი ბრიტანეთი
05:32
was richer over there.
112
317000
2000
იყო უფრო მდიდარი.
05:34
And I will start the world like this.
113
319000
3000
მე ასე დავიწყებ მსოფლიოს.
05:37
India was not always like this level.
114
322000
2000
ინდოეთი არ იყო მუდამ ასეთი დონის.
05:39
Actually if we go back into the historical record,
115
324000
2000
თუ ჩვენ უკან დავიხევთ ისტორიულ დროში,
05:41
there was a time hundreds of years ago
116
326000
2000
იყო დრო, ასეულობით წლის წინ,
05:43
when the income per person in India and China
117
328000
2000
როცა შემოსავალი კაცზე ინდოეთში და ჩინეთში
05:45
was even above that of Europe.
118
330000
2000
ევროპაზე მეტიც იყო.
05:47
But 1850 had already been many, many years of foreign domination,
119
332000
4000
მაგრამ 1850 წელს უკვე მრავალი წლების უცხოური ბატონობის შემდეგ,
05:51
and India had been de-industrialized.
120
336000
3000
ინდოეთი იყო ინდუსტრიულად დეგრადირებული.
05:54
And you can see that the countries who were growing
121
339000
2000
და თქვენ ხედავთ, რომ ის ქვეყნები, რომლებშიც იზრდება
05:56
their economy was United States and United Kingdom.
122
341000
2000
ეკონომიკა, არიან ამერიკის შეერთებული შტატები და დიდი ბრიტანეთი.
05:58
And they were also, by the end of the century, getting healthy,
123
343000
3000
და ასევე ისინი საუკუნის ბოლომდე სულ უფრო მეტად ჯანმრთელნი იყვნენ.
06:01
and Japan was starting to catch up.
124
346000
2000
აი, იაპონია იწყებს მათ დაწევას.
06:03
India was trying down here.
125
348000
2000
ინდოეთიც ცდილობდა, აქ ქვემოთ.
06:05
Can you see how it starts to move there?
126
350000
2000
ხედავთ მას, როგორ იწყებს იქ მოძრაობას?
06:07
But really, really natural sovereignty was good for Japan.
127
352000
4000
მაგრამ, რეალურად, მართლაც ბუნებრივი სუვერენიტეტი იყო იაპონიის ხელშემწყობი.
06:11
And Japan is trying to move up there.
128
356000
2000
და იაპონია ცდილობს აიწიოს ზემოთ.
06:13
And it's the new century now. Health is getting better,
129
358000
2000
ეს უკვე ახალი საუკუნეა. ჯანმრთელობა უმჯობესდება,
06:15
United Kingdom, United States.
130
360000
2000
გაერთიანებული სამეფო, ამერიკის შეერთებული შტატები...
06:17
But careful now -- we are approaching the First World War.
131
362000
3000
მაგრამ ახლა ყურადღებით - ჩვენ ვუახლოვდებით პირველ მსოფლიო ომს.
06:20
And the First World War, you know,
132
365000
2000
და აი, პირველი მსოფლიო ომი. იცით,
06:22
we'll see a lot of deaths and economical problems here.
133
367000
4000
ჩვენ აქ დავინახავთ უამრავ გარდაცვლილს და ეკონომიკური პრობლემებს.
06:26
United Kingdom is going down.
134
371000
2000
გაერთიანებული სამეფო ჩამოიწევს ქვემოთ.
06:28
And now comes the Spanish flu also.
135
373000
2000
შემდეგ მოდის "ესპანური გრიპი".
06:30
And then after the First World War, they continue up.
136
375000
3000
მერე, პირველი მსოფლიო ომის შემდეგ, ისინი კვლავ ზემოთ იწევენ.
06:33
Still under foreign domination, and without sovereignty,
137
378000
3000
კვლავ უცხოური ბატონობის ქვეშ და სუვერენიტეტის გარეშე,
06:36
India and China are down in the corner.
138
381000
2000
ინდოეთი და ჩინეთი არიან ქვედა კუთხეში.
06:38
Not much has happened.
139
383000
2000
დიდად არაფერი არ ხდება.
06:40
They have grown their population but not much more.
140
385000
2000
მათი მოსახლეობა იზრდება, მაგრამ სხვა არაფერი.
06:42
In the 1930's now, you can see
141
387000
2000
ახლა1930 წელია, თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ,
06:44
that Japan is going to a period of war,
142
389000
3000
რომ იაპონია მიემართება ომის პერიოდისაკენ,
06:47
with lower life expectancy.
143
392000
2000
უფრო მცირე სიცოცხლის ხანგრძლივობით.
06:49
And the Second World War was really a terrible event,
144
394000
2000
და მეორე მსოფლიო ომი იყო მართლა საშინელი მოვლენა,
06:51
also economically for Japan.
145
396000
2000
იაპონიისათვის, ასევე ეკონომიკურადაც.
06:53
But they did recover quite fast afterwards.
146
398000
2000
მაგრამ შემდეგ ისინი საკმაოდ სწრაფად გამოჯანმრთელდებიან.
06:55
And we are moving into the new world.
147
400000
2000
და ახლა გადავდივართ ახალ მსოფლიოში.
06:57
In 1947 India finally
148
402000
3000
1947 წელს ინდოეთმა საბოლოოდ
07:00
gained its independence.
149
405000
2000
მოიპოვა დამოუკიდებლობა.
07:02
And they could raise the Indian flag and become a sovereign nation,
150
407000
4000
ინდოეთი აღმართავს საკუთარ დროშას და გახდება დემოკრატიული, სუვერენული სახელმწიფო,
07:06
but in very big difficulties down there.
151
411000
3000
მაგრამ ამავე დროს ძალიან დიდი სირთულეებით, აქ ქვემოთ.
07:09
(Applause)
152
414000
3000
(აპლოდისმენტები)
07:12
In 1949 we saw the emergence of the modern China
153
417000
4000
1949 წელს ვხედავთ თანამედროვე ჩინეთის გამოჩენას
07:16
in a way which surprised the world.
154
421000
2000
ისე, რომ მსოფლიო გაკვირვებულია.
07:18
And what happened?
155
423000
2000
და რა მოხდა?
07:20
What happens in the after independence?
156
425000
2000
რა ხდება დამოუკიდებლობის შემდეგ?
07:22
You can see that the health started to improve.
157
427000
2000
თქვენ ხედავთ, რომ ჯანმრთელობამ დაიწყო გაუმჯობესება.
07:24
Children started to go to school.
158
429000
2000
ბავშვებმა დაიწყეს სკოლაში სიარული.
07:26
Health services were provided.
159
431000
2000
ჯანდაცვის მომსახურება იქნა უზრუნველყოფილი.
07:28
This is the Great Leap Forward, when China fell down.
160
433000
4000
ეს არის "დიდი ნახტომი წინ". როცა ჩინეთი დაეცა.
07:32
It was central planning by Mao Tse Tung.
161
437000
2000
ეს მაო ძე დუნის ცენტრალური დაგეგმვის გამო მოხდა.
07:34
China recovered. Then they said,
162
439000
2000
ჩინეთმა მოახერხა პრობლემების დაძლევა. შემდეგ კი განაცხადა,
07:36
"Nevermore, stupid central planning."
163
441000
2000
"კმარა სულელური ცენტრალური დაგეგმვა."
07:38
But they went up here, and India was trying to follow.
164
443000
3000
მაგრამ აქ ის ზემოთ წავიდა, ინდოეთი კი ცდილობს მიჰყვეს.
07:41
And they were catching up indeed.
165
446000
2000
ისინი ნამდვილად ეწევიან.
07:43
And both countries had the better health, but still
166
448000
2000
და ორივე ქვეყნის ჯანდაცვა ნამდვილად უკეთესია, მაგრამ მაინც
07:45
a very low economy.
167
450000
2000
ძალიან სუსტი ეკონომიკა აქვთ.
07:47
And we came to 1978, and Mao Tse Tung died,
168
452000
3000
ჩვენ მოვედით 1978 წლამდე, როცა მაო ძე დუნი გარდაიცვალა,
07:50
and a new guy turned up from the left.
169
455000
3000
და ახალი კაცი გამოჩნდა.
07:53
And it was Deng Xiaoping coming out here.
170
458000
3000
ეს დენ სიაოპინი გამოდის აქ.
07:56
And he said, "Doesn't matter
171
461000
2000
მან განაცხადა, "მნიშვნელობა არ აქვს
07:58
if a cat is white or black,
172
463000
2000
კატა თეთრია თუ შავი,
08:00
as long as it catches mice."
173
465000
2000
თუკი ის თაგვებს იჭერს".
08:02
Because catching mice
174
467000
2000
იმიტომ, რომ თაგვების ჭერა
08:04
is what the two cats wanted to do.
175
469000
3000
სურდა ამ ორ კატას.
08:07
And you can see the two cats being here,
176
472000
3000
და თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ ორი კატა, აი აქ,
08:10
China and India, wanting to catch the mices over there, you know.
177
475000
3000
ჩინეთი და ინდოეთი. მათ თაგვების დაჭერა სურთ.
08:13
And they decided to go not only for health and education,
178
478000
3000
და მათ გადაწყვიტეს წინსვლა არა მხოლოდ ჯანდაცვასა და განათლებაში,
08:16
but also starting to grow their economy.
179
481000
2000
არამედ იწყება მათი ეკონომიკის ზრდაც.
08:18
And the market reformer was successful there.
180
483000
2000
და ბაზრის რეფორმატორი წარმატებას აღწევს.
08:20
In '92 India follows with a market reform.
181
485000
3000
92 წელს ინდოეთიც ატარებს საბაზრო რეფორმებს.
08:23
And they go quite closely together,
182
488000
2000
ისინი საკმაოდ მჭიდროდ მიდიან ერთმანეთთან,
08:25
and you can see that the similarity with India and China,
183
490000
2000
და თქვენ ხედავთ, რომ მსგავსება ინდოეთსა და ჩინეთს შორის,
08:27
in many ways, are greater than the differences with them.
184
492000
3000
სხვადასხვა კუთხით, უფრო მეტია, ვიდრე განსხვავება.
08:30
And here they march on. And will they catch up?
185
495000
2000
აქ ისინი სწრაფად მიიწევენ. და დაგვეწევიან ისინი თუ არა?
08:32
This is the big question today.
186
497000
2000
დღეს ეს დიდი კითხვის ნიშნითაა.
08:34
There they are today.
187
499000
2000
დღეს ისინი აი იქ არიან.
08:36
Now what does it mean that the --
188
501000
2000
ახლა ეს რას ნიშნავს -
08:38
(Applause)
189
503000
3000
(აპლოდისმენტები)
08:41
the averages there -- this is the average of China.
190
506000
3000
საშუალო - ეს არის ჩინეთის საშუალო მაჩვენებლები.
08:44
If I would split China, look here,
191
509000
2000
თუ მე ჩინეთს დავშლი, ეს ასე გამოიყურება,
08:46
Shanghai has already catched up.
192
511000
3000
შანხაი უკვე დაგვეწია.
08:49
Shanghai is already there.
193
514000
2000
შანხაი უკვე აქაა.
08:51
And it's healthier than the United States.
194
516000
4000
და ის უფრო ჯანმრთელია, ვიდრე ამერიკის შეერთებულ შტატები.
08:55
But on the other hand, Guizhou, one of the poorest
195
520000
3000
მაგრამ მეორე მხრივ, გუიჯოუ, ერთი უღარიბესი
08:58
inland provinces of China, is there.
196
523000
3000
ჩინეთის შიდა პროვინცია, იქ არის.
09:01
And if I split Guizhou into urban and rural,
197
526000
4000
და თუკი გუიიჯოუსაც დავშლი ქალაქად და სოფლად,
09:05
the rural part of Guizhou goes down there.
198
530000
3000
სოფლის ნაწილი ქვემოთ იქნება.
09:08
You see this enormous inequity in China,
199
533000
3000
თქვენ ხედავთ ამ უზარმაზარ უთანასწორობას ჩინეთში,
09:11
in the midst of fast economic growth.
200
536000
2000
სწრაფი ეკონომიკური ზრდის შუაგულში.
09:13
And if I would also look at India,
201
538000
2000
თუ გვინდა ასევე გადავხედოთ ინდოეთს,
09:15
you have another type of inequity, actually, in India.
202
540000
3000
თქვენ ფაქტიურად სხვა ტიპის უთანასწორობას შენიშნავთ, ინდოეთში.
09:18
The geographical, macro-geographical difference is not so big.
203
543000
5000
გეოგრაფიული, მაკროგეოგრაფიული სხვაობა არც ისე დიდია.
09:23
Uttar Pradesh, the biggest of the states here,
204
548000
2000
უტარ პრადეში, უდიდესი შტატი,
09:25
is poorer and has a lower health than the rest of India.
205
550000
3000
არის ღარიბი და უფრო დაბალი ჯანმრთელობის ვიდრე დანარჩენი ინდოეთი.
09:28
Kerala is flying on top there,
206
553000
3000
კერალა აქ ზემოთ დაფრინავს,
09:31
matching United States in health,
207
556000
2000
უსწორდება შეერთებული შტატების ჯანდაცვას,
09:33
but not in economy.
208
558000
2000
მაგრამ არა ეკონომიკაში.
09:35
And here, Maharashtra, with Mumbai,
209
560000
2000
აქ კი, მაჰარაშტრა, მუმბაით,
09:37
is forging forward.
210
562000
2000
მტკიცე ნაბიჯით მიიწევს.
09:39
Now in India, the big inequities are within the state,
211
564000
3000
ინდოეთში, დიდი უთანასწორობები შტატების შიგნითაა,
09:42
rather than between the states.
212
567000
2000
და არა შტატებს შორის.
09:44
And that is not a bad thing, in itself.
213
569000
3000
და ეს არ არის ცუდი თავისთავად.
09:47
If you have a lot inequity, macro-geographical inequities
214
572000
4000
თუ თქვენ გაქვთ ბევრი უთანასწორობა, მაკროგეოგრაფიული უთანასწორობები
09:51
can be more difficult in the long term to deal with,
215
576000
3000
ხანგრძლივი ვადით შეიძლება უფრო რთული დასაძლევი იყოს,
09:54
than if it is in the same area where you have a growth center
216
579000
3000
იმასთან შედარებით, თუ იმავე ადგილზე, სადაც ზრდის ცენტრი არსებობს,
09:57
relatively close to where poor people are living.
217
582000
3000
შედარებით ახლოს ღარიბი ხალხიც ცხოვრობს.
10:00
No, there is one more inequity. Look there, United States.
218
585000
3000
არა. არის კიდევ ერთი უთანასწორობა. ნახეთ აი იქ, აშშ.
10:03
(Laughter)
219
588000
1000
(სიცილი)
10:04
Oh, they broke my frame.
220
589000
2000
ოჰ, მათ დაარღვიეს ჩემი ნახაზის ფარგლები.
10:06
Washington, D.C. went out here.
221
591000
3000
ვაშინგტონი გამოვიდა აქ.
10:09
My friends at Gapminder wanted me to show this
222
594000
3000
ჩემს მეგობრებს გაპმინდერში სურდათ ეს თქვენთვის მენახვებინა,
10:12
because there is a new leader in Washington
223
597000
2000
რადგან არის ახალი ლიდერი ვაშინგტონში,
10:14
who is really concerned about the health system.
224
599000
2000
რომელიც ნამდვილად შეშფოთებულია ჯანდაცვის სისტემით.
10:16
And I can understand him, because Washington, D.C.
225
601000
3000
და მე მესმის მისი, რადგან ვაშინგტონი
10:19
is so rich over there
226
604000
3000
იმდენად მდიდარია,
10:22
but they are not as healthy as Kerala.
227
607000
2000
თუმცა არ არის ისეთივე ჯანმრთელი, როგორც კერალა.
10:24
It's quite interesting, isn't it?
228
609000
2000
ეს საკმაოდ საინტერესოა, არა?
10:26
(Applause)
229
611000
5000
(აპლოდისმენტები)
10:31
I can see a business opportunity for Kerala,
230
616000
3000
აღმოვაჩინე ბიზნეს შესაძლებლობა კერალასათვის,
10:34
helping fix the health system in the United States.
231
619000
2000
დახმარება გაუწიოს ჯანდაცვის სისტემის გამოსწორებაში ამერიკის შეერთებულ შტატებს.
10:36
(Laughter)
232
621000
2000
(სიცილი)
10:38
(Applause)
233
623000
2000
(აპლოდისმენტები)
10:40
Now here we have the whole world. You have the legend down there.
234
625000
3000
ახლა აქ ჩვენ მთელ მსოფლიოს ვხედავთ. ლეგენდა აქ, ქვემოთაა.
10:43
And when you see the two giant cats here, pushing forward,
235
628000
4000
როდესაც ხედავთ წინ მიმავალ ამ ორ გიგანტურ კატას,
10:47
you see that in between them
236
632000
2000
ხედავთ, რომ მათ შორის
10:49
and ahead of them,
237
634000
2000
და მათ წინ,
10:51
is the whole emerging economies of the world,
238
636000
2000
არის მთელი მსოფლიოს განვითარებადი ქვეყნების ეკონომიკა,
10:53
which Thomas Friedman so correctly called the "flat world."
239
638000
4000
რომელსაც თომას ფრიდმანი ასე სწორად უწოდებს "ბრტყელ სამყაროს."
10:57
You can see that in health and education,
240
642000
2000
თქვენ შეგიძლიათ ნახოთ, რომ ჯანდაცვისა და განათლების სფეროებში
10:59
a large part of the world population is putting forward,
241
644000
3000
მსოფლიოს მოსახლეობის დიდი ნაწილი წინ მიიწევს,
11:02
but in Africa, and other parts,
242
647000
2000
მაგრამ აფრიკაში და მსოფლიოს სხვა ნაწილებში,
11:04
as in rural Guizhou in China,
243
649000
2000
როგორც ჩინეთში გუიჯოუს სოფლებში,
11:06
there is still people with low health and very low economy.
244
651000
3000
ჯერ კიდევ არის დაბალი ჯანმრთელობისა და ძალიან დაბალი ეკონომიკის მოსახლეობა.
11:09
We have an enormous disparity in the world.
245
654000
2000
ჩვენ უზარმაზარი უთანასწორობა გვაქვს მსოფლიოში.
11:11
But most of the world in the middle are pushing forwards very fast.
246
656000
5000
მაგრამ შუაში მყოფი ქვეყნები ძალიან სწრაფად მიიწევენ წინ.
11:16
Now, back to my projections.
247
661000
2000
ახლა დავუბრუნდეთ ჩემს პროგნოზებს.
11:18
When will it catch up? I have to go back to very conventional graph.
248
663000
5000
როდის დაეწევა? მე დავუბრუნდები ჩვეულებრივ დიაგრამას.
11:23
I will show income per person on this axis instead,
249
668000
3000
ამ ღერძზე გამოვსახავ შემოსავალს ერთ სულზე,
11:26
poor down here, rich up there.
250
671000
2000
ღარიბი აი აქ ქვემოთ, მდიდარი – იქ, ზემოთ.
11:28
And then time here, from 1858
251
673000
2000
აქ კი დრო, 1858 წლიდან
11:30
I start the world.
252
675000
2000
ვიწყებ მსოფლიოს მდგომარეობის გამოსახვას.
11:32
And we shall see what will happen with these countries.
253
677000
3000
და ვნახოთ რა მოხდება ამ ქვეყანებში.
11:35
You see, China under foreign domination
254
680000
3000
ხედავთ, ჩინეთი ბატონობის ქვეშაა,
11:38
actually lowered their income and came down to the Indian level here.
255
683000
3000
რამაც რეალურად შეამცირა მათი შემოსავალი და ჩამოვიდა აქ, ინდოეთის დონეზე.
11:41
Whereas U.K. and United States is getting richer and richer.
256
686000
4000
ამ დროს დიდი ბრიტანეთი და შეერთებული შტატები სულ უფრო და უფრო მდიდარი ხდება.
11:45
And after Second World War, United States is richer than U.K.
257
690000
3000
მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ამერიკის შეერთებული შტატები უფრო მდიდარია, ვიდრე დიდი ბრიტანეთი.
11:48
But independence is coming here.
258
693000
2000
მაგრამ აქ მოდის დამოუკიდებლობა.
11:50
Growth is starting, economic reform.
259
695000
2000
იწყება აღორძინება, ეკონომიკური რეფორმების გატარება.
11:52
Growth is faster, and with projection from IMF
260
697000
3000
ზრდა უფრო სწრაფია და მსოფლიო სავალუტო ფონდის პროგნოზით
11:55
you can see where you expect them to be in 2014.
261
700000
4000
შეგიძლიათ ნახოთ ქვეყნების მოსალოდნელი მდგომარეობა 2014 წელს.
11:59
Now, the question is, "When will the catch up take place?"
262
704000
5000
საინტერესოა, "როდის მოხდება დაწევა?"
12:04
Look at, look at the United States.
263
709000
2000
შეხედეთ, შეხედეთ შეერთებულ შტატებს.
12:06
Can you see the bubble?
264
711000
2000
ხედავთ ბუშტებს?
12:08
The bubbles, not my bubbles,
265
713000
2000
ბუშტებს, და არა ჩემს წრეებს,
12:10
but the financial bubbles.
266
715000
2000
არამედ ფინანსურ ბუშტებს.
12:12
That's the dot com bubble. This is the Lehman Brothers doorstep there.
267
717000
5000
ეს არის Dot Com-ის ბუშტი. ეს არის Lehman Brothers-ის ზღურბლი.
12:17
You see it came down there.
268
722000
2000
ხედავთ, ქვემოთ ჩამოიწია.
12:19
And it seems this is another rock coming down there, you know.
269
724000
5000
და იცით, როგორც ჩანს კიდევ ერთი ლოდი ეცემა ქვემოთ.
12:24
So they doesn't seem to go this way, these countries.
270
729000
3000
ასე რომ ისინი, ეს ქვეყნები, ამ გზით არ მიდიან.
12:27
They seem to go in a more humble growth way, you know.
271
732000
3000
იცით, ისინი უფრო მოკრძალებული ზრდის გზაზე მიდიან.
12:30
And people interested in growth
272
735000
2000
და ზრდით დაინტერესებული ხალხი
12:32
are turning their eyes towards Asia.
273
737000
3000
მზერას აზიისაკენ მიმართავს.
12:35
I can compare to Japan. This is Japan coming up.
274
740000
3000
შემიძლია იაპონიას შევადარო . ეს იაპონია იწევს ზემოთ.
12:38
You see, Japan did it like that.
275
743000
2000
ხედავთ, იაპონიამ ასე გააკეთა.
12:40
We add Japan to it.
276
745000
2000
ჩვენ იაპონიაც დავამატოთ.
12:42
And there is no doubt that fast catch up
277
747000
3000
და ეჭვგარეშეა, რომ სწრაფი დაწევა
12:45
can take place.
278
750000
2000
გარდაუვალია.
12:47
Can you see here what Japan did?
279
752000
2000
ხედავთ აქ რას აკეთებს იაპონია?
12:49
Japan did it like this, until full catch up,
280
754000
2000
იაპონიამ ეს გზა გაიარა, სრულ დაწევამდე,
12:51
and then they follow with the other high-income economies.
281
756000
4000
შემდეგ კი იგი მიყვება მაღალი შემოსავლის სხვა ეკონომიკებს.
12:55
But the real projections for those ones,
282
760000
3000
მაგრამ ამათთვის რეალური პროგნოზი,
12:58
I would like to give it like this.
283
763000
5000
აი ასე უნდა გამოვსახო.
13:03
Can be worse, can be better.
284
768000
2000
შეიძლება იყოს უარესი, შეიძლება – უკეთესი.
13:05
It's always difficult to predict, especially about the future.
285
770000
4000
პროგნოზირება ყოველთვის ძნელია , განსაკუთრებით მომავლის.
13:09
Now, a historian tells me it's even more difficult to predict about the past.
286
774000
3000
ახლა ისტორიკოსები ამბობენ, წარსულის გამოცნობა კიდევ უფრო რთულიაო.
13:12
(Laughter)
287
777000
2000
(სიცილი)
13:14
I think I'm in a difficult position here.
288
779000
3000
ვფიქრობ, მე აქ რთულ მდგომარეობაში ვარ.
13:17
Inequalities in China and India
289
782000
2000
უთანასწორობები ჩინეთში და ინდოეთში
13:19
I consider really the big obstacle
290
784000
4000
მიმაჩნია ნამდვილად დიდი დაბრკოლებად,
13:23
because to bring the entire population into growth and prosperity
291
788000
4000
რადგან, მთელი მოსახლეობის ზრდისა და კეთილდღეობისათვის
13:27
is what will create a domestic market,
292
792000
2000
არის საჭირო, შიდა ბაზრის შექმნა,
13:29
what will avoid social instability,
293
794000
3000
სოციალური არასტაბილურობის თავიდან აცილება,
13:32
and which will make use of the entire capacity
294
797000
3000
და მოსახლეობის უნარის გამოყენება
13:35
of the population.
295
800000
2000
მთელი მოცულობით.
13:37
So, social investments in health, education and infrastructure,
296
802000
4000
ამგვარად, სოციალური ინვესტიციები ჯანდაცვის, განათლების, ინფრასტრუქტურის,
13:41
and electricity is really what is needed in India and China.
297
806000
6000
და ელექტროენერგიის სფეროში, არის სწორედ ის, რა ესაჭიროება ინდოეთსა და ჩინეთს.
13:47
You know the climate. We have great international experts
298
812000
3000
კლიმატი. ჩვენ გვყავს დიდი საერთაშორისო ექსპერტები
13:50
within India telling us that the climate is changing,
299
815000
3000
ინდოეთში, რომლებიც გვეუბნებიან, რომ კლიმატი იცვლება,
13:53
and actions has to be taken,
300
818000
2000
და უნდა იქნას მიღებული გარკვეული ზომები,
13:55
otherwise China and India would be the countries
301
820000
3000
თორემ ჩინეთი და ინდოეთი იქნება ის ქვეყნები,
13:58
most to suffer from climate change.
302
823000
2000
რომლებიც ყველაზე მეტად დაზარალდებიან კლიმატის ცვლილებისაგან.
14:00
And I consider India and China the best partners in the world
303
825000
3000
მე მიმაჩნია, ინდოეთი და ჩინეთი საუკეთესო პარტნიორებია მსოფლიოში,
14:03
in a good global climate policy.
304
828000
3000
კლიმატის კარგი გლობალური პოლიტიკის შესაქმნელად.
14:06
But they ain't going to pay
305
831000
2000
მაგრამ ისინი არ აპირებენ გადაიხადონ იმაში,
14:08
for what others, who have more money,
306
833000
2000
რაც, მეტწილად, სხვა, უფრო მეტი ფულის მქონე
14:10
have largely created, and I can agree on that.
307
835000
3000
ქვეყნების მიერ არის შექმნილი და ამაში მეც ვეთანხმები.
14:13
But what I'm really worried about is war.
308
838000
3000
რაც მე ნამდვილად მაწუხებს – არის ომი.
14:16
Will the former rich countries really accept
309
841000
2000
ყოფილი მდიდარი ქვეყნები ნამდვილად დაეთანხმებიან
14:18
a completely changed world economy,
310
843000
3000
მსოფლიო ეკონომიკის რადიკალურ ცვლილებებს,
14:21
and a shift of power away from where it has been
311
846000
3000
და ძალაუფლების გადანაცვლებას იქიდან, სადაც იგი
14:24
the last 50 to 100 to 150 years,
312
849000
2000
ბოლო 50, 100 თუ 150 წელი იყო,
14:26
back to Asia?
313
851000
2000
ისევ აზიაში?
14:28
And will Asia be able to handle that
314
853000
2000
და შეძლებს აზია მოიქცეს
14:30
new position of being in charge
315
855000
2000
ამ ახალ პოზიციაზე ისეთი პასუხისმგებლობით,
14:32
of being the most mighty, and the governors of the world?
316
857000
3000
როგორც შეეფერება ყველაზე ძლიერსა და მსოფლიოს მმართველს?
14:35
So, always avoid war,
317
860000
2000
ასე რომ, ყოველთვის თავიდან უნდა ავიცილოთ ომი,
14:37
because that always pushes human beings backward.
318
862000
3000
იმიტომ, რომ იგი ყოველთვის უკან სწევს ადამიანების მოდგმას.
14:40
Now if these inequalities, climate and war can be avoided,
319
865000
4000
ახლა, თუ ეს უთანასწორობები, კლიმატი და ომი შეიძლება იქნას აცილებული,
14:44
get ready for a world in equity,
320
869000
3000
მოემზადეთ თანასწორი მსოფლიოსათვის.
14:47
because this is what seems to be happening.
321
872000
3000
იმიტომ, რომ ეს არის ის, რისკენაც, როგორც ჩანს, მივდივართ.
14:50
And that vision that I got as a young student,
322
875000
2000
და ის წარმოდგენა, რომელიც მე შემექმნა, ახალგაზრდობაში სტუდენტობისას
14:52
1972, that Indians can be much better than Swedes,
323
877000
6000
1972 წელს, რომ ინდოელებს შეუძლიათ შვედებზე ბევრად უკეთესები იყვნენ,
14:58
is just about to happen.
324
883000
2000
მალე გამართლდება.
15:00
And it will happen precisely
325
885000
3000
და ეს მოხდება ზუსტად
15:03
the year 2048
326
888000
4000
2048 წელს,
15:07
in the later part of the summer, in July,
327
892000
3000
ზაფხულის მეორე ნაწილში, ივლისში,
15:10
more precisely, the 27th of July.
328
895000
3000
კერძოდ, 27 ივლისს.
15:13
(Applause)
329
898000
8000
(აპლოდისმენტები)
15:21
The 27th of July, 2048
330
906000
4000
2048 წლის 27 ივლისი
15:25
is my 100th birthday.
331
910000
2000
ჩემი 100 წლის იუბილეა.
15:27
(Laughter)
332
912000
2000
(სიცილი)
15:29
And I expect to speak
333
914000
2000
და ვიმედოვნებ, რომ გამოვალ
15:31
in the first session of the 39th TED India.
334
916000
4000
39-ე "ტედ-ინდოეთის" პირველ სესიაზე.
15:35
Get your bookings in time. Thank you very much.
335
920000
3000
დროულად დაჯავშნეთ ადგილები! დიდი მადლობა.
15:38
(Applause)
336
923000
7000
(აპლოდისმენტები)
ABOUT THE SPEAKER
Hans Rosling - Global health expert; data visionaryIn Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.
Why you should listen
Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.
What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.
Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.
Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)
Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.
Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.
Hans Rosling | Speaker | TED.com