TEDxMidAtlantic
Diana Laufenberg: How to learn? From mistakes
دایانا لوفینبێرگ: چۆن لە هەڵەکانمانەوە فێر ببین؟
Filmed:
Readability: 3.5
2,232,346 views
خاتوو دایانا لوفنبێرگ باسی ٣ ئەموونی سەرنج ڕاکیشی خۆیمان بۆ دەکات. باسی ئەوەمان بۆ دەکات کە چۆن دەکرێت لە هەڵەوە فێر ببین.
Diana Laufenberg - Educator
For over 15 years Diana has been a secondary social studies teacher in Wisconsin, Kansas, Arizona and Pennsylvania. Full bio
For over 15 years Diana has been a secondary social studies teacher in Wisconsin, Kansas, Arizona and Pennsylvania. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I have been teaching for a long time,
0
0
3000
،من ماوەیەکى زۆرە مامۆستام
00:18
and in doing so
1
3000
2000
ھەروەھا لەماوەى ئەم کارەدا
00:20
have acquired a body of knowledge about kids and learning
2
5000
3000
کۆمەڵەک زانیارى زۆرم سەبارەت
بە منداڵان و فیربوون دەست کەوتووە
بە منداڵان و فیربوون دەست کەوتووە
00:23
that I really wish more people would understand
3
8000
3000
ھیوام وایە خەڵکانيکى زیاتر تێبگەن
00:26
about the potential of students.
4
11000
3000
.دەربارەى تواناکانى خوێندکاران
00:29
In 1931, my grandmother --
5
14000
2000
...لە سالی١٩٣١ داپیرەم
00:31
bottom left for you guys over here --
6
16000
2000
لێرەدا چەپی ژێرەوەى وێنەکەدا دیارە
00:33
graduated from the eighth grade.
7
18000
2000
.لە پۆلی ھەشتەم دەرچوو
00:35
She went to school to get the information
8
20000
2000
بۆ وەرگرتنى زانیارى بۆ قوتابخانە دەچوو
00:37
because that's where the information lived.
9
22000
2000
.چونکە زانیاریەکان لەوێ دەست دەکەوتن
00:39
It was in the books; it was inside the teacher's head;
10
24000
2000
لەناو پەرتووکەکان و
.لەناو مێشکى مامۆستاکان
.لەناو مێشکى مامۆستاکان
00:41
and she needed to go there to get the information,
11
26000
3000
بۆ بەدەستھێنانی زانیاری
،وا پێویست بوو بچێتە ئەوێ
،وا پێویست بوو بچێتە ئەوێ
00:44
because that's how you learned.
12
29000
2000
.چونکە بەم جۆرە فێر دەبوویت
00:46
Fast-forward a generation:
13
31000
2000
:بێینە سەر نەوەی دواتر
00:48
this is the one-room schoolhouse, Oak Grove,
14
33000
2000
،ئەمە قوتابخانەیەکی یەک پۆلییە، ئۆک گرۆڤ
00:50
where my father went to a one-room schoolhouse.
15
35000
2000
.باوکم بۆ ئەم قوتابخانە یەک پۆلییە دەچووە
00:52
And he again had to travel to the school
16
37000
2000
ڕێگەیەکی دووری بۆ گەیشتنە قوتابخانەکە
دەبڕی
دەبڕی
00:54
to get the information from the teacher,
17
39000
2000
،بۆ ئەوەى زانیاری لە مامۆستا وەربگرێت
00:56
stored it in the only portable memory he has, which is inside his own head,
18
41000
3000
ھەڵیگرتووە لە مێشکیدا کە تەنھا
،ئامرازی ھەلگرتنی زانیاری بووە
،ئامرازی ھەلگرتنی زانیاری بووە
00:59
and take it with him,
19
44000
2000
،و لەگەڵ خۆیدا بردویەتى
01:01
because that is how information was being transported
20
46000
3000
چوونکە ئەوە تەنھا ڕێگە
بووە بۆ گواستنەوەی زانیاری
بووە بۆ گواستنەوەی زانیاری
01:04
from teacher to student and then used in the world.
21
49000
3000
لە مامۆستاوە بۆ خوێنکار
دواتر لە جیھان بەکارهاتووە
دواتر لە جیھان بەکارهاتووە
01:07
When I was a kid,
22
52000
2000
،کاتێک منداڵ بووم
01:09
we had a set of encyclopedias at my house.
23
54000
2000
.لەماڵەوە کۆمەلێک ئینسایکلۆپیدیامان ھەبوو
01:11
It was purchased the year I was born,
24
56000
2000
،لەو ساڵە کڕدرابوو کە من لە دایک بووم
01:13
and it was extraordinary,
25
58000
2000
،و ئەمەش شتێکى نائاسایى بوو
پێویستی نەدەکرد چاوەڕوانبم تا
.دەچم بۆ پەرتوکخانە و زانیاری وەربگرم
.دەچم بۆ پەرتوکخانە و زانیاری وەربگرم
01:15
because I did not have to wait to go to the library to get to the information.
26
60000
3000
01:18
The information was inside my house
27
63000
2000
.زانیاری لەناو خانووەکەی من بوو
01:20
and it was awesome.
28
65000
2000
.زۆر خۆشبوو
01:22
This was different
29
67000
2000
ئەمە جیاواز بوو
01:24
than either generation had experienced before,
30
69000
2000
نەوەکانەکانی پێشتر
،ئەم ئەزمونەیان نەبووە
،ئەم ئەزمونەیان نەبووە
01:26
and it changed the way I interacted with information
31
71000
2000
ڕێگەکانی دەستخستنی زانیاری گۆڕاون
01:28
even at just a small level.
32
73000
2000
.تەنانەت لە ئاستێکی بچووک
01:30
But the information was closer to me.
33
75000
2000
.بەڵام زانیارییەکە بۆ من نزیکتر بوو
01:32
I could get access to it.
34
77000
2000
.دەستم پێیان دەگەیشت
01:34
In the time that passes
35
79000
2000
.لەم ماوەیەدا
01:36
between when I was a kid in high school
36
81000
2000
لەو ماوەى کە منداڵ بووم و لەقوتابخانە بووم
01:38
and when I started teaching,
37
83000
2000
.و کاتێک دەستم کرد بە وانە گوتنەوە
01:40
we really see the advent of the Internet.
38
85000
2000
.ئێمە بەراستی سودی ئەنتەرنێتمان پێگەیشت
01:42
Right about the time that the Internet gets going
39
87000
2000
ڕێک کاتێک ئەنتەرنێت کار دەکات
01:44
as an educational tool,
40
89000
2000
،وەک ئامێرێکى پەروەردەیی
01:46
I take off from Wisconsin
41
91000
2000
شاری ویسکونسنم جێھێشت
01:48
and move to Kansas, small town Kansas,
42
93000
2000
بەرەو کنساس ڕۆیشتم
.شارۆچکەیەکی بچووکە
.شارۆچکەیەکی بچووکە
01:50
where I had an opportunity to teach
43
95000
2000
ئەو ھەلەم بۆ ڕەخسا وانە بڵێمەوە
01:52
in a lovely, small-town,
44
97000
2000
،لە شرۆچکەیەکی جوانى بچووک
01:54
rural Kansas school district,
45
99000
2000
،بەڕێوەبەرایەتی خوێندنگەی لادێیەکان
01:56
where I was teaching my favorite subject,
46
101000
2000
،من وانەی دڵخوازی خۆم فێردەکردن
01:58
American government.
47
103000
2000
.حکومەتی ئەمریکا
02:00
My first year -- super gung-ho -- going to teach American government,
48
105000
3000
یەکەم ساڵ مامۆستایەتیم و
،ئەو وانەیە فێردەکەم کە حەزم لێیەتی
،ئەو وانەیە فێردەکەم کە حەزم لێیەتی
02:03
loved the political system.
49
108000
2000
.زۆرم حەز بە سیستەمی سیاسی دەکرد
02:05
Kids in the 12th grade:
50
110000
2000
:فێرخوازانی پۆلی ١٢
02:07
not exactly all that enthusiastic
51
112000
2000
ئەوەندە خولیای
02:09
about the American government system.
52
114000
2000
.سیستەمی سیاسی ئەمریکی نەبوون
02:11
Year two: learned a few things -- had to change my tactic.
53
116000
3000
،لە ساڵی دووەم ھەندێک شت فێربووم
.من دەبێ تاکتیکی خۆم بگۆڕم
.من دەبێ تاکتیکی خۆم بگۆڕم
02:14
And I put in front of them an authentic experience
54
119000
2000
تاقیکردنەوەیەکی سەرنج ڕاکێشم بۆ ڕێکخستن
02:16
that allowed them to learn for themselves.
55
121000
3000
.بۆ ئەوەی خۆیان فێرببن
02:19
I didn't tell them what to do or how to do it.
56
124000
2000
پێم نەوتن چۆن و
.بە چ شێوەک بیکەن
.بە چ شێوەک بیکەن
02:21
I posed a problem in front of them,
57
126000
2000
،کێشەکەم خستە بەردەستیان
02:23
which was to put on an election forum for their own community.
58
128000
3000
.دەبوایە هەڵبژاردن بۆ کۆمەڵگاکەیان ڕێکبخەن
02:27
They produced flyers. They called offices.
59
132000
2000
پۆستەر پرێنت کرا
.پەیوەندیان بە خەڵکەوە کرد
.پەیوەندیان بە خەڵکەوە کرد
02:29
They checked schedules. They were meeting with secretaries.
60
134000
2000
.خشتەی کار و کۆمەڵێک چاوپێکەوتنیان ڕێکخست
02:31
They produced an election forum booklet
61
136000
2000
پەڕتوکێکی بچوکیان چاپکرد
02:33
for the entire town to learn more about their candidates.
62
138000
2000
.تا کاندیدەکان بە خەڵک بناسێنن
02:35
They invited everyone into the school
63
140000
2000
،خەڵکەکەیان بۆ قوتابخانە بانگهێشت کرد
02:37
for an evening of conversation
64
142000
2000
بۆ ئێوارەیەک بۆ تاوتوکردنی
02:39
about government and politics
65
144000
2000
دەربارەی سیاسەت و حکومەت
02:41
and whether or not the streets were done well,
66
146000
2000
،و ئایا کار بۆ چاککردنی شەقامەکان کراوە
02:43
and really had this robust experiential learning.
67
148000
3000
.ئەمە دەرفەتێکی فێربوونی راستەقینە بوو
02:46
The older teachers -- more experienced --
68
151000
2000
مامۆستا بە تەمەنەکان ئەزموونیان زیاتر بوو
02:48
looked at me and went,
69
153000
2000
سەیری منیان دەکرد و
02:50
"Oh, there she is. That's so cute. She's trying to get that done."
70
155000
3000
".سەیربکەن چەند بە دڵ پاکی ئەم کارە دەکات"
02:53
(Laughter)
71
158000
2000
(پێکەنین)
02:55
"She doesn't know what she's in for."
72
160000
2000
"نازانێ خۆی تووشی چی کردووە"
02:57
But I knew that the kids would show up,
73
162000
2000
،بەڵام من دەمزانی مناڵەکان ئەو کارە دەکەن
02:59
and I believed it,
74
164000
2000
،باوەڕم پێیان بوو
03:01
and I told them every week what I expected out of them.
75
166000
3000
.و گشت ھەفتەیەک پێم دەوتن: باوەڕم پێتانە
03:04
And that night, all 90 kids --
76
169000
2000
ئەم شەوە گشت ٩٠ قوتابیەکە ھاتن
03:06
dressed appropriately, doing their job, owning it.
77
171000
3000
بەجلی زۆر رێکەوە
.بە کارەکانی خۆیان و خۆیان سەلماند
.بە کارەکانی خۆیان و خۆیان سەلماند
03:09
I had to just sit and watch.
78
174000
2000
.من تەنھا دانیشتم و سەیرم دەکردن
03:11
It was theirs. It was experiential. It was authentic.
79
176000
2000
.خاوەنی کارەکە بوون. ئەزموونێکی جوان بوو
03:13
It meant something to them.
80
178000
2000
.تایبەت بوو بە خۆیان
03:15
And they will step up.
81
180000
2000
.خۆیان بۆ ئەم کارە ئامادە دەکەن
03:17
From Kansas, I moved on to lovely Arizona,
82
182000
3000
،لە کانساسەوە چوومە ئەریزۆنای ئازیز
03:20
where I taught in Flagstaff for a number of years,
83
185000
3000
.لەوێ بۆ چەند ساڵێک وانەی ئاڵام فێردەکردن
03:23
this time with middle school students.
84
188000
2000
.ئەم جارە فێرخوازی ناوەندیم فێردەکرد
03:25
Luckily, I didn't have to teach them American government.
85
190000
2000
.خۆشبەختانە، وانەی حکومەتم فێرنەدەکردن
03:27
Could teach them the more exciting topic of geography.
86
192000
3000
.دەبوو زیاتر بابەتی جوگرافیان فێربکەم
03:30
Again, "thrilled" to learn.
87
195000
3000
.دووبارە شەیدای فێربوون بووم
03:34
But what was interesting
88
199000
2000
بەڵام ئەوەی سەرنجڕاکێش بوو
03:36
about this position I found myself in in Arizona,
89
201000
3000
،دەربارەی ئەم ئیشەی ئەریزۆنام
03:39
was I had this really
90
204000
2000
لە ڕاستیدا
گروپێک فێرخوازی چوست و چالاکم هەبوو
03:41
extraordinarily eclectic group of kids to work with
91
206000
2000
03:43
in a truly public school,
92
208000
2000
لە قوتابخانەیەکی گشتی
03:45
and we got to have these moments where we would get these opportunities.
93
210000
3000
شەنسی ئەوەمان هەبوو کە
کۆمەڵێک هەڵمان بۆ بڕەخسێت
کۆمەڵێک هەڵمان بۆ بڕەخسێت
03:48
And one opportunity
94
213000
2000
و یەک لەم هەڵانە
03:50
was we got to go and meet Paul Rusesabagina,
95
215000
3000
توانیمان چاومان بە
بکەوێت Paul Rusesabagina
بکەوێت Paul Rusesabagina
03:53
which is the gentleman
96
218000
2000
ئەم بەڕێزە
03:55
that the movie "Hotel Rwanda" is based after.
97
220000
2000
چیرۆکی فیلمی هۆتێل رواندا
.لێ وەرگیراوە
.لێ وەرگیراوە
03:57
And he was going to speak at the high school next door to us.
98
222000
2000
لە فێرگەکەی تەنیشتمان
.بەنیاز بوو قسە بکات
.بەنیاز بوو قسە بکات
03:59
We could walk there. We didn't even have to pay for the buses.
99
224000
2000
دەمانتوانی بە پیاسە بچین و
.پارەی پاس نەدەین
.پارەی پاس نەدەین
04:01
There was no expense cost. Perfect field trip.
100
226000
3000
.ھیچ تێچوی نەبوو شوێنێکی تەواو گونجاو بوو
04:04
The problem then becomes
101
229000
2000
کێشەکە لێرەوە دەست پێدەکات
چۆن وا منداڵی پۆلی ٧ و ٨
.سەبارەت بە جینۆساید قسەبکەن
.سەبارەت بە جینۆساید قسەبکەن
04:06
how do you take seventh- and eighth-graders to a talk about genocide
102
231000
2000
04:08
and deal with the subject in a way
103
233000
2000
بە شێوازێک قسە بکەن
04:10
that is responsible and respectful,
104
235000
2000
،کە بەرپرسیار و ڕێزدار بێت
04:12
and they know what to do with it.
105
237000
2000
.و دەزانن لەسەر ئەوە چی قسە بکەن
04:14
And so we chose to look at Paul Rusesabagina
106
239000
2000
ئێمە بریارماندا
سەیری پاول رەسێسابگینە بکەین
سەیری پاول رەسێسابگینە بکەین
04:16
as an example of a gentleman
107
241000
2000
وەک نمونەی پیاوێکی قارەمان
04:18
who singularly used his life to do something positive.
108
243000
4000
بەتەنھا ژیانی خۆی بۆ
شتێکی ئەرێنەیی تەرخان کرد
شتێکی ئەرێنەیی تەرخان کرد
04:22
I then challenged the kids to identify
109
247000
2000
دواتر هانمدان بۆ دۆزینەوە
04:24
someone in their own life, or in their own story, or in their own world,
110
249000
3000
کەس لەژیانیاندا، لە چیرۆکەکانیان
،یان لە جیھانی خۆیان
،یان لە جیھانی خۆیان
04:27
that they could identify that had done a similar thing.
111
252000
2000
.کە وەک پاوڵ هەمان کاریان کردووە
04:29
I asked them to produce a little movie about it.
112
254000
2000
ووتم فیلمێکی بچووک
بۆ ئەم بابەتە دروست بکەن
بۆ ئەم بابەتە دروست بکەن
04:31
It's the first time we'd done this.
113
256000
2000
.ئەوە یەکەم جار بوو ئەوە بکەین
،کەسیان نەیاندەزانی
کورتە فلیمێک دروست بکەن
کورتە فلیمێک دروست بکەن
04:33
Nobody really knew how to make these little movies on the computer,
114
258000
2000
04:35
but they were into it. And I asked them to put their own voice over it.
115
260000
3000
بەڵام ویستیان هەبوو
داوام لێکردن کە خۆییان لە ڤیدیۆکە قسە بکەن
داوام لێکردن کە خۆییان لە ڤیدیۆکە قسە بکەن
04:39
It was the most awesome moment of revelation
116
264000
5000
چرکە ساتێکی شۆڕشی
گرنگ بوو
گرنگ بوو
کاتێک داوا لە منداڵان کرا قسە بکەن
04:44
that when you ask kids to use their own voice
117
269000
3000
.داوایان لێ دەکەی سەبارەت
بە خۆییان قسە بکەن
بە خۆییان قسە بکەن
04:47
and ask them to speak for themselves,
118
272000
2000
04:49
what they're willing to share.
119
274000
2000
.دەیانەوێت چی بڵێن
04:51
The last question of the assignment is:
120
276000
2000
:دوا پرسیاری تاقیکردنەوەکە
04:53
how do you plan to use your life
121
278000
2000
چۆن پیلانەکانت لە ژیانت بەکاردێنی
04:55
to positively impact other people?
122
280000
2000
کاریگەری ئەرێنی لەسەر خەڵکانی تر ھەیە؟
04:57
The things that kids will say
123
282000
2000
ئەو شتانەی کە منداڵان دەیلێن
04:59
when you ask them and take the time to listen
124
284000
3000
کاتێک پرسیاریان لێ دەکەیت
.کات بۆ گوێگرتن تەرخان دەکەیت
.کات بۆ گوێگرتن تەرخان دەکەیت
05:02
is extraordinary.
125
287000
3000
.شتێکی نائاسایە
05:05
Fast-forward to Pennsylvania, where I find myself today.
126
290000
3000
بۆ پەنسلیڤیا ئەو
.شوێنەی ئەمرۆ خۆم تێدا دۆزیوەتەوە
.شوێنەی ئەمرۆ خۆم تێدا دۆزیوەتەوە
05:08
I teach at the Science Leadership Academy,
127
293000
2000
،لە ئەکادیمیایی زانستی سەرکردایەتی مامۆستام
05:10
which is a partnership school between the Franklin Institute
128
295000
3000
کە ھاوبەشە لەگەل پەیمانگای فرانکلین
05:13
and the school district of Philadelphia.
129
298000
2000
.ھەروەھا قوتابخانەکەمان لە فیلەفیایە
05:15
We are a nine through 12 public school,
130
300000
3000
نۆیەم قوتابخانەین لە کۆی ١٢
،قوتابخانەی گشتی
،قوتابخانەی گشتی
05:18
but we do school quite differently.
131
303000
3000
.بەلام قوتابخانەکەی ئێمە
قوتابخانەیەکی جیاوازە
قوتابخانەیەکی جیاوازە
05:21
I moved there primarily
132
306000
2000
.من بە فەرمی لەم قوتابخانەیەدا دامەزراوم
05:23
to be part of a learning environment
133
308000
2000
بۆ ئەوەی ببمە بەشێک لە ژینگەیەی فێربوون
05:25
that validated the way that I knew that kids learned,
134
310000
2000
ئەمە دەیسەلمێنێ تێروانینەمان
،فێربوونی منداڵ دروستە
،فێربوونی منداڵ دروستە
05:27
and that really wanted to investigate
135
312000
2000
.ئەمەش دەبێت لێکۆڵینەوەی لێ بکرێت
05:29
what was possible
136
314000
2000
چی گونجاو بوو
05:31
when you are willing to let go
137
316000
2000
کاتێک تۆ قایلیت دەستبەرداری
05:33
of some of the paradigms of the past,
138
318000
2000
،ھەندێک پارادیمیەکانی ڕابردوو
05:35
of information scarcity when my grandmother was in school
139
320000
3000
کە داپیرم خوێندکار بوو
دەستخستنی زانیاری ئاسان نەبوو
دەستخستنی زانیاری ئاسان نەبوو
05:38
and when my father was in school and even when I was in school,
140
323000
3000
کاتێک باوکم فێرخواز بوو تەنانەت
ئەو کاتەی منیش لە قوتابخانە بووم
ئەو کاتەی منیش لە قوتابخانە بووم
05:41
and to a moment when we have information surplus.
141
326000
2000
.بۆ کاتێک کە ئێمە زانیاری زیادەمان هەبوو
05:43
So what do you do when the information is all around you?
142
328000
3000
کەواتە تۆ چیدەکەیت کە لەو
کاتە زانیاریەکان لە دەوروبەرتن؟
کاتە زانیاریەکان لە دەوروبەرتن؟
05:46
Why do you have kids come to school
143
331000
2000
چ پێویست دەکات مناڵەکان بچنە خوێندنگە
05:48
if they no longer have to come there to get the information?
144
333000
3000
گەر چیتر پێویستیان بە
وەرگرتنی زانیاری نەبێت؟
وەرگرتنی زانیاری نەبێت؟
05:51
In Philadelphia we have a one-to-one laptop program,
145
336000
3000
لە فیلادیلفیا فێرخواز
.لە هێنانە ژوورەوەی لاپتۆپەکەی ئازادە
.لە هێنانە ژوورەوەی لاپتۆپەکەی ئازادە
05:54
so the kids are bringing in laptops with them everyday,
146
339000
3000
کەواتە منداڵەکان لاپتۆپی خۆیان
.ڕۆژانە بۆ خوێندنگە دەهێنن
.ڕۆژانە بۆ خوێندنگە دەهێنن
05:57
taking them home, getting access to information.
147
342000
3000
لەگەڵ خۆیان دەیبەنەوەم ماڵەوە
.دەتوانن زانیاری دەست بخەن
.دەتوانن زانیاری دەست بخەن
06:00
And here's the thing that you need to get comfortable with
148
345000
3000
لێرە چەند شتێک ھەیە کە
تۆ پێویستە لەگەڵی ئاسودەبیت
تۆ پێویستە لەگەڵی ئاسودەبیت
06:03
when you've given the tool
149
348000
2000
کاتێک کەلوپەلەکانیان دراوەتێ
06:05
to acquire information to students,
150
350000
2000
،بۆ دەستەبەرکردنی زانیاری بۆ خوێندکاران
06:07
is that you have to be comfortable with this idea
151
352000
2000
ئەوەیە دەبێت ئاسودەبیت لەگەل ئەم بیرۆکانە
06:09
of allowing kids to fail
152
354000
2000
لە رێگە پێدانی منداڵ کە دەرنەچێت
06:11
as part of the learning process.
153
356000
3000
.وەک بەشێک لە پرۆسەی خوێندن
06:14
We deal right now in the educational landscape
154
359000
2000
ئێستا ئێمە باسی پرۆسەی فێربوون دەکەین
06:16
with an infatuation
155
361000
2000
بە سەرسامیەوە
06:18
with the culture of one right answer
156
363000
2000
"لە کەلتوری "وەڵامی ڕاست
06:20
that can be properly bubbled on the average multiple choice test,
157
365000
3000
لە تاقیکردنەوەکان دەکرێت
،پرسیاری هەڵبژاردن بەکاربهێنین
،پرسیاری هەڵبژاردن بەکاربهێنین
06:23
and I am here to share with you:
158
368000
2000
:من لێرەم تا پێتان رڕابگەیەنم
06:25
it is not learning.
159
370000
2000
.ئەوە فێربوون نییە
06:27
That is the absolute wrong thing to ask,
160
372000
3000
،ئەم ئیشە بەتەواوی ھەڵەیە
06:30
to tell kids to never be wrong.
161
375000
2000
.نابێت بە منداڵەکان بلێی ھەرگیز ھەڵە نەکەن
06:32
To ask them to always have the right answer
162
377000
3000
ھەمیشە داوای وەڵامی ڕاستیان لێبکەی
06:35
doesn't allow them to learn.
163
380000
2000
.ئەمە دەبێت ڕێگر لە بەردەم فێربوونیان
06:37
So we did this project,
164
382000
2000
،ئەو پرۆژەمان کرد
06:39
and this is one of the artifacts of the project.
165
384000
2000
ئەمە یەکێکە لە بەرھەمە
.دەستکردەکانی نێو پرۆژەکە
.دەستکردەکانی نێو پرۆژەکە
06:41
I almost never show them off
166
386000
2000
هەرگیز پێشانم نەدراون
06:43
because of the issue of the idea of failure.
167
388000
2000
.بەهۆی بیرۆکەی شکست هێنان
06:45
My students produced these info-graphics
168
390000
2000
قوتابیەکانم ئەم ھێلکاریە پڕ
.زانیاریەیان پێشکەشکرد
.زانیاریەیان پێشکەشکرد
06:47
as a result of a unit that we decided to do at the end of the year
169
392000
3000
لە ئەنجامدا ئەو بەشەی بۆ
کۆتایی ساڵمان جێھێشتبوو
کۆتایی ساڵمان جێھێشتبوو
06:50
responding to the oil spill.
170
395000
2000
.کاردانەوەکان دژی ڕژانی نەوت
06:52
I asked them to take the examples that we were seeing
171
397000
3000
داوام لێکردن کە
نموونەم بدەنێ لەسەر ئەوەی بینیویانە
نموونەم بدەنێ لەسەر ئەوەی بینیویانە
06:55
of the info-graphics that existed
172
400000
2000
ئەو ئینفۆگرافیکانە کە بەردەست بوون
06:57
in a lot of mass media,
173
402000
2000
،لەنێو میدیایی دیجیتەڵیدا
06:59
and take a look at what were the interesting components of it,
174
404000
3000
سەیرێکی بکە و بزانە
،چ شتێک لەم نێوانەدا زۆر سەرنجراکێشە
،چ شتێک لەم نێوانەدا زۆر سەرنجراکێشە
07:02
and produce one for themselves
175
407000
2000
.دانەیەک بۆ خۆیان پێشکەشبکەن
لە کێشە دەستکردەکانی مرۆڤ
.لە مێژووی ئەمریکا
.لە مێژووی ئەمریکا
07:04
of a different man-made disaster from American history.
176
409000
2000
07:06
And they had certain criteria to do it.
177
411000
2000
.چەند ڕێسایەک ھەیە بۆ پێشکەش کردنەکە
07:08
They were a little uncomfortable with it,
178
413000
2000
،کەمێک نارەحەت بوو
07:10
because we'd never done this before, and they didn't know exactly how to do it.
179
415000
2000
ھەرگیز ئەوەمان نەکردبوو
،نەیاندەزانی چی بکەن
،نەیاندەزانی چی بکەن
07:12
They can talk -- they're very smooth,
180
417000
2000
دەتوانن قسەبکەن، زۆر نەرمنن وھێمنن
07:14
and they can write very, very well,
181
419000
2000
دەتوانن زۆر بەباشی بنوسن
07:16
but asking them to communicate ideas in a different way
182
421000
3000
بەڵام داوایان لێبکەیت
بەڕێگەییەکی جیاواز ئایدیاکانیان دەرببرن
بەڕێگەییەکی جیاواز ئایدیاکانیان دەرببرن
07:19
was a little uncomfortable for them.
183
424000
3000
.کەمێکیش نارەحەت بوو
07:22
But I gave them the room to just do the thing.
184
427000
3000
.ژورێکم بۆ ئەنجامدانی ئەم کارە پێیان دا
07:25
Go create. Go figure it out.
185
430000
2000
.بڕۆ و بیر بکەوە. بڕۆ و بزانە چۆنە
07:27
Let's see what we can do.
186
432000
2000
.با بزانین چ دەکەین
07:29
And the student that persistently
187
434000
2000
فێرخوازەکان بە بەردەوامی
07:31
turns out the best visual product did not disappoint.
188
436000
3000
بۆم بەدەر کەوت کە
.بەهەمەکەیان شکستخواردوو نەبوو
.بەهەمەکەیان شکستخواردوو نەبوو
07:34
This was done in like two or three days.
189
439000
2000
لەماوەی تەنها ٢یا ٣
.رۆژدا ئەمەیان ئەنجامدا
.رۆژدا ئەمەیان ئەنجامدا
07:36
And this is the work of the student that consistently did it.
190
441000
3000
.ئەمەی پشتم یەکێک لە کارەکانە
07:39
And when I sat the students down, I said, "Who's got the best one?"
191
444000
3000
کاتێک فێرخوازەکان دادەنیشن، لێیان دەپرسم
کامتان باشترینن؟
کامتان باشترینن؟
07:42
And they immediately went, "There it is."
192
447000
2000
ڕاستەوخۆ پەنجە درێژ دەکەن و دەڵێن
"ئەمە"
"ئەمە"
07:44
Didn't read anything. "There it is."
193
449000
2000
هیچیان نەخوێندۆتەوە. تەنها دەڵێن
"ئەمە"
"ئەمە"
07:46
And I said, "Well what makes it great?"
194
451000
2000
منیش گوتم ،ئایا چ شتێکی ئەمە نایابە؟
07:48
And they're like, "Oh, the design's good, and he's using good color.
195
453000
2000
دەڵێن: "دیزاینەکە جوانە و
".ڕەنگەکانی سەرنج ڕاکێشن
".ڕەنگەکانی سەرنج ڕاکێشن
07:50
And there's some ... " And they went through all that we processed out loud.
196
455000
3000
ئەوە و ئەوەش. سەیری گشت
.کارە بەرچاوەکانی ئێمەیان کرد
.کارە بەرچاوەکانی ئێمەیان کرد
07:53
And I said, "Go read it."
197
458000
2000
".منیش پێم گوتن "فەرموو بیخوێننەوە
07:55
And they're like, "Oh, that one wasn't so awesome."
198
460000
3000
".ئەوانش گوتیان "ئۆھ ،ئەمەیان زۆر سەرنجراکێش نەبوو
07:58
And then we went to another one --
199
463000
2000
...و ئێمە چوینە شوێنێکی تر
08:00
it didn't have great visuals, but it had great information --
200
465000
2000
دیمەنێکی جوانی نەبوو
بەڵام زانیاریەکی هەبوو
بەڵام زانیاریەکی هەبوو
08:02
and spent an hour talking about the learning process,
201
467000
3000
کاتژمێرێکمان دەربارەی
.قۆناغە جیاوازەکانی فێربوون بەسەربرد
.قۆناغە جیاوازەکانی فێربوون بەسەربرد
08:05
because it wasn't about whether or not it was perfect,
202
470000
2000
،چونکە سەبارەت بە باش و خراپی نەبوو
08:07
or whether or not it was what I could create.
203
472000
2000
.یان ئایا من دەتوانم چی دروست بکەم
08:09
It asked them to create for themselves,
204
474000
3000
داوایان لێ کردن
،کە بۆخۆیان شت بۆ خۆیان دروست بکەن
،کە بۆخۆیان شت بۆ خۆیان دروست بکەن
08:12
and it allowed them to fail,
205
477000
2000
،ھەروەھا رێگەیان پێدرا کە شکست بهێنن
08:14
process, learn from.
206
479000
2000
ئێمە لە شکست شت فێردەبین
08:16
And when we do another round of this in my class this year,
207
481000
2000
ساڵێکیتر ئەم کارە
لە پۆلەکەمان دووبارە دەکەینەوە
لە پۆلەکەمان دووبارە دەکەینەوە
08:18
they will do better this time,
208
483000
2000
،ئەم جارە باشتر دەبن
08:20
because learning
209
485000
2000
چونکە لە پرۆسەی خوێندن
08:22
has to include an amount of failure,
210
487000
3000
دەبێت ڕێگە بە فێرخواز بدرێت
،کە جار جار شکست بهێنێت
،کە جار جار شکست بهێنێت
08:25
because failure is instructional
211
490000
2000
شکست ئامرازێکی بنیاتنەرە
08:27
in the process.
212
492000
2000
.لەم پرۆسەیە
08:29
There are a million pictures
213
494000
3000
ملیۆنەها وێنە هەیە
08:32
that I could click through here,
214
497000
2000
،کە دەتوانین لێرە کلیکی لەسەر بکەین
08:34
and had to choose carefully -- this is one of my favorites --
215
499000
3000
،پێویستە بەوریایەوە هەڵیانبژێرین
ئەمە یەکێکە لە پەسندکراوەکانم
ئەمە یەکێکە لە پەسندکراوەکانم
08:37
of students learning,
216
502000
2000
،فێربوونی فێرخواز
08:39
of what learning can look like
217
504000
2000
و فێر بوون چۆن چۆنیە
08:41
in a landscape where we let go of the idea
218
506000
3000
لە دۆخێکدا کە بیر ئازاد بێت
منداڵ بۆ وەرگرتنی زانیاری
پێویستە بچنە قوتابخانە
پێویستە بچنە قوتابخانە
08:44
that kids have to come to school to get the information,
219
509000
2000
بەڵام دەبێت لێیان بپرسین
.چی لەم زانیاریانە دەکەن
.چی لەم زانیاریانە دەکەن
08:46
but instead, ask them what they can do with it.
220
511000
2000
08:48
Ask them really interesting questions.
221
513000
2000
.پرسیاری سەرنجراکێش لە منداڵەکان بکەن
08:50
They will not disappoint.
222
515000
2000
.بێ ئومێد نابن
08:52
Ask them to go to places,
223
517000
2000
،وایان لێبکەن بچنە شوێنان
08:54
to see things for themselves,
224
519000
2000
،بۆ بینینی شتەکان بە چاوی خۆیان
08:56
to actually experience the learning,
225
521000
2000
،بۆ ئەوەی ئەزموون لەم فێربوونە وەربگرن
08:58
to play, to inquire.
226
523000
3000
.تا یاری بکەن، پرسیار بکەن
09:01
This is one of my favorite photos,
227
526000
2000
،ئەمە یەکێکە لە ھەرە وێنە دڵخوازەکانی من
09:03
because this was taken on Tuesday,
228
528000
2000
لەبەر ئەوەی لە رۆژی سێشەمە گیراوە
09:05
when I asked the students to go to the polls.
229
530000
2000
.کاتێ داوام لێیان کرد بچن دەنگ بدەن
09:07
This is Robbie, and this was his first day of voting,
230
532000
3000
.ئەمە ڕۆبیە ئەمە یەکەم رۆژی دەنگ دانە
09:10
and he wanted to share that with everybody and do that.
231
535000
2000
.ویستی لەگەل ھەمووان بەژداری پێبکات
09:12
But this is learning too,
232
537000
2000
،بەلام ئەمەش فێربوونە
09:14
because we asked them to go out into real spaces.
233
539000
3000
چونکە داوامان لێکردن
.بچنە دەرەوە بۆ شوێنە خۆشەکان
.بچنە دەرەوە بۆ شوێنە خۆشەکان
09:20
The main point
234
545000
2000
خاڵی سەرەکی
ئەوەیە ئەگەر ئێمە بەردەوام
پێمان وا بێت فێربوون بریتیە لە
پێمان وا بێت فێربوون بریتیە لە
09:22
is that, if we continue to look at education
235
547000
3000
09:25
as if it's about coming to school
236
550000
3000
:بەردەوام هاتن بۆ فێرگە بێت
09:28
to get the information
237
553000
2000
بۆ وەرگرتنی زانیاری
09:30
and not about experiential learning,
238
555000
2000
،نەک وەرگتنی ئەزموون لە فێربوون
09:32
empowering student voice and embracing failure,
239
557000
3000
ھاندانی خوێنکاران و قایلبوون
،بە شکستەکانیان
،بە شکستەکانیان
ئێمە لە ئامانجی سەرەکی
فێربوون دوور دەکەوینەوە و
فێربوون دوور دەکەوینەوە و
09:35
we're missing the mark.
240
560000
2000
09:37
And everything that everybody is talking about today
241
562000
2000
.گشت ئەم بابەتانەی ئەمرۆ باسیان دەکەین
09:39
isn't possible if we keep having an educational system
242
564000
3000
ئایا گونجاو نییە ئەگەر
سیستەمێکی پەروەردەیی
سیستەمێکی پەروەردەیی
09:42
that does not value these qualities,
243
567000
3000
،کەوا هەڵسەنگاند لەسەر ئەم بنەمایانە ناکات
چونکە بە تاقیکردنەوەکان
،ئامانجی فێربوون ناپێکین
،ئامانجی فێربوون ناپێکین
09:45
because we won't get there with a standardized test,
244
570000
2000
یەک وەڵامی ڕاست
.ئامانجی فێربوون ناپێکێت
.ئامانجی فێربوون ناپێکێت
09:47
and we won't get there with a culture of one right answer.
245
572000
2000
09:49
We know how to do this better,
246
574000
2000
،ئێمە دەزانین چۆن کارەکە باشتر بکەین
09:51
and it's time to do better.
247
576000
2000
.ئێستا کاتیەتی باشتری بکەین
09:53
(Applause)
248
578000
5000
(چەپلە)
ABOUT THE SPEAKER
Diana Laufenberg - EducatorFor over 15 years Diana has been a secondary social studies teacher in Wisconsin, Kansas, Arizona and Pennsylvania.
Why you should listen
A farm kid from Wisconsin, Diana Laufenberg has taught all grade levels from 7-12 in Social Studies. Laufenberg most recently taught at the Science Leadership Academy (SLA), one of Philadelphia’s newer high schools, in partnership with the Franklin Institute.
In 2013, Laufenberg partnered with Chris Lehmann to start Inquiry Schools, a new non-profit working to create and support learning environments that are inquiry-driven and project-based and which utilize modern technology. She currently serves as the Executive Director and Lead Teacher for Inquiry Schools.
Read Laufenberg's evolving page of links on "Embracing Failure" >>
Diana Laufenberg | Speaker | TED.com