TED2018
Yasin Kakande: What's missing in the global debate over refugees
ياسين كاكاندە: لە گفتوگۆی جيهانى کۆچبەراندا چيى بزر دەبێت
Filmed:
Readability: 5.7
1,098,895 views
لەگفتوگۆی بەردەوام لەسەر کۆچبەران، ئێمە لە هەموو کەس – لە سياسەتمەدارانەوەش دەبيستين كە بەڵێنی كۆنترۆڵى سنوور دەدەن بۆ ئەو هاووڵاتیانەی دەترسن كارەكانيان لەدەست بدەن، لە هەموو کەس دەبیستین جگە لە كۆچبەر خۆيان.
بۆچی لێشاوی کۆچبەران بەردەوامە؟
ڕۆژنامەنووس و هاوەڵى تێد ياسين كاكاندە ڕوونی دەكاتەوەکە چى ئەو و زۆرێک لەوانى ديكەی ناچاركرد تا لە نيشتمانەكانيان ڕا بكەن و هاندی گفتوگۆيێكى كراوەتر و تێڕوانينێكى نوێ دەکات. چونكە چيرۆكێکى کاریگەر باس دەکات، ئەو بيرمان دەخاتەوە. ئەو دەڵێت: " هیچ سنوورێک نييە كە بتوانن ئەوەندە ورد بن تا شەپۆلى كۆچ كردن بوەستێنن کە کاریگەریان لەسەر ڕێڕەوی مێژووی مرۆڤایەتیمان هەبووە. "
Yasin Kakande - Investigative journalist, author
Yasin Kakande is exposing the human rights abuses of migrant workers in the Middle East. Full bio
Yasin Kakande is exposing the human rights abuses of migrant workers in the Middle East. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
I am an immigrant from Uganda
living in the United States
living in the United States
0
5154
3905
کۆچبەرێکی ئۆگەندایم لە
ولایەتە یەکگرتوەکان دەژیم
ولایەتە یەکگرتوەکان دەژیم
00:21
while waiting for my asylum application
1
9083
2661
چاوەڕێی مافی پەنابەری
00:23
to go through.
2
11768
1186
بە دەست بهێنم.
00:25
Migrants do not enjoy
much freedom of movement
much freedom of movement
3
13723
3268
کۆچبەرەکان ئازادیەکی
تەواویان لەهاتوچۆدا نیە.
تەواویان لەهاتوچۆدا نیە.
00:29
in our world today.
4
17015
1424
لە جیهانی ئەمڕۆماندا.
00:30
This certainly applies to those
who are desperate enough
who are desperate enough
5
18802
3171
ئەمە بۆ هەموو ئەو کەسانەی
دووچاری خەمۆکی بوون دەشێت
دووچاری خەمۆکی بوون دەشێت
00:33
to navigate choppy
and stormy seas in boats.
and stormy seas in boats.
6
21997
3018
تا بە بەلەم بە شەپۆل
و زریانی دەریادا بڕۆن.
و زریانی دەریادا بڕۆن.
ئەمانە ئەو مەترسیانەن کە لە خۆرئاوا و
باکوری ئەفریقیا دووچاری کۆچبەران دەبێتەوە
باکوری ئەفریقیا دووچاری کۆچبەران دەبێتەوە
00:37
These are the risks my cousins
from West Africa and North Africa face
from West Africa and North Africa face
7
25352
4772
00:42
while trying to cross over to Europe.
8
30148
2302
لەکاتی هەوڵدانیان بۆ پەڕینەوە بۆ ئەوروپا.
00:44
Indeed, it is a rare
but fortunate opportunity
but fortunate opportunity
9
32474
3827
لەڕاستیدا، دەرفەتێکی
دەگمەنە بەڵام ناوازەیە.
دەگمەنە بەڵام ناوازەیە.
00:48
for a migrant to address
a gathering like this.
a gathering like this.
10
36325
3157
بۆ کۆچبەرەکان بەم شێوەیە کۆببنەوە.
00:52
But this also signifies
what often is missing
what often is missing
11
40259
3147
بەڵام ئەوە دەردەخات کە نادیارە
00:55
in the global debate over refugees,
12
43430
2674
لە مشتومڕی جیهانی دەربارەی کۆچبەران،
00:58
migrants and immigrants,
13
46128
2358
کۆچبەری یاسایی و نایاسایی،
01:00
voices of the disenfranchised.
14
48510
2969
دەنگی بێ بەشکراوان.
01:03
Citizens of many host countries,
15
51503
1963
هاوڵاتیانی وڵاتانی خانەخوێ،
01:05
even those that previously
welcomed newcomers,
welcomed newcomers,
16
53490
2915
تەنانەت ئەو خەڵکەی کە لە
ڕابردوو پێشوازیان لە کۆچبەران دەکرد،
ڕابردوو پێشوازیان لە کۆچبەران دەکرد،
01:08
are uneasy about the rising
numbers of individuals
numbers of individuals
17
56429
3282
بە بەرزبوونەوەی ژمارەی کۆچبەران دڵخۆش نین
01:11
coming into their countries.
18
59735
2218
کە ڕوویان لە وڵاتەکەیان کردووە.
01:13
The immediate criticism
is that the newcomers upend the stability
is that the newcomers upend the stability
19
61977
3995
ڕەخنە ئەوەیە تازەهاتوەکان
سەقامگیری دەشێوێنن
سەقامگیری دەشێوێنن
01:17
of social welfare and employment
in their countries.
in their countries.
20
65996
3157
چاودێری کۆمەڵایەتی و هەلی
کارە لە وڵاتەکەیاندا تێکدەدەن.
کارە لە وڵاتەکەیاندا تێکدەدەن.
01:21
Uncertain and skeptical citizens
look towards politicians
look towards politicians
21
69177
3718
هاوڵاتیانی گوماناوی چاویان بڕیوەتە سیاسەت
01:24
who are competing against each other
to see who can claim the prize
to see who can claim the prize
22
72919
4788
ئەوانەی کێبڕکێ دەکەن تا بزانن کێ
زیاتر جەخت لەسەر
نەتەوەپەرستی و فەوزا دەکات.
نەتەوەپەرستی و فەوزا دەکات.
01:29
of the loudest voice
of populism and nationalism.
of populism and nationalism.
23
77731
3711
01:33
It is a contest of who
is the toughest on migrants,
is the toughest on migrants,
24
81917
4413
ململانێیە لەسەر ئەوەی کە
کێ یاسایی قورستر بەسەر کۆچبەران دەسەپێنێت،
کێ یاسایی قورستر بەسەر کۆچبەران دەسەپێنێت،
01:38
the most willing to impose travel bans
25
86354
2231
یاساغ کردنی سەفەری کۆچبەران
خواستی زۆرینەیە
خواستی زۆرینەیە
01:40
and the most eager to propose
projects in building walls.
projects in building walls.
26
88609
3788
یان کێ پەرۆشترە بۆ دروست
کردنی دیواری جیاکاری.
کردنی دیواری جیاکاری.
01:44
All these restrictions simply address
symptoms of the problem,
symptoms of the problem,
27
92782
3661
هەموو ئەو بەربەستانە بەرهەمی
کێشەکان نیشان دەدەن،
کێشەکان نیشان دەدەن،
01:48
not the causes.
28
96467
1421
نەک هۆکارەکەی.
01:49
Why are they coming?
29
97912
1581
ئەوان بۆچی دێن؟
01:52
Migrants can share perspectives,
30
100221
1705
کۆچبەران دەتوانن بیرۆکەکانیان
01:53
if only politicians
would be willing to listen.
would be willing to listen.
31
101950
3230
باس بکەن، ئەگەر
سیاسەتمەدارەکان بیانەوێ گوێ بگرن .
سیاسەتمەدارەکان بیانەوێ گوێ بگرن .
01:57
In Dubai, I chronicled injustices
and inequalities inflicted regularly
and inequalities inflicted regularly
32
105590
4168
لە دوبەی، بە بەردەوامی نایەکسانی و
جیاوازیم دەبینی
جیاوازیم دەبینی
02:01
on the migrant labor force.
33
109782
1884
لەسەر هێزى ئيشكردنى کۆچبەران.
02:03
As a result, pressures
from the governments
from the governments
34
111690
3067
لە ئەنجامی فشاری حکومەتەکان
02:06
of the respective countries
35
114781
1463
چەند وڵاتێک
02:08
led to me being forced out of my career
as a journalist in the Middle East.
as a journalist in the Middle East.
36
116268
4670
ناچاریان کردم وەک ڕۆژنامەنووسێکی
ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کارەکەم جێبهێڵم.
ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست کارەکەم جێبهێڵم.
02:13
I was deported to Uganda,
37
121747
1503
منیان بۆئۆگەندا ناردەوە،
02:15
where economic deprivation
puts everyone at the risk of starvation.
puts everyone at the risk of starvation.
38
123274
4657
کە قەیرانی ئابووری هەمووان
دەخاتە مەترسی برسیەتیەوە.
دەخاتە مەترسی برسیەتیەوە.
02:19
I fled Uganda to come to the United States
39
127955
2667
لە ئۆگەنداوە ڕامکرد بۆ وڵایەتە یەکگرتوەکان
02:22
in the hope of sustaining a voice
for my brothers and sisters
for my brothers and sisters
40
130646
4110
بە هیوای بەدەست هێنانی
پشتگیری دەنگی خوشک و براکانم
پشتگیری دەنگی خوشک و براکانم
02:26
who experience a more
serious plight as migrants.
serious plight as migrants.
41
134780
3373
وەک کۆچبەرێک ڕووبەڕوی
کێشە و تەنگانەی زۆر بوونەتەوە.
کێشە و تەنگانەی زۆر بوونەتەوە.
02:30
My father told me he was not happy
about me writing a book
about me writing a book
42
138707
3658
باوکم پێی ڕاگەیاندم کە نووسینی
کتێب بیرۆکەیەکی باش نیە چونکە
کتێب بیرۆکەیەکی باش نیە چونکە
02:34
that risked deportation and unemployment.
43
142389
3728
لەوانیە دوچاری مەترسی پێنەدانی ئیش و
ناردنەوەم بۆ ئۆگەندا بکات.
ناردنەوەم بۆ ئۆگەندا بکات.
02:38
He had been diabetic for many years
when I still worked in Dubai,
when I still worked in Dubai,
44
146141
3474
چەندین ساڵ بە دەست شەكرەوە دەیناڵاند .
كاتێك هێشتا لە دوبەى كارم دەكرد،
كاتێك هێشتا لە دوبەى كارم دەكرد،
02:41
and my salary was always sufficient
to pay for his treatments.
to pay for his treatments.
45
149639
3579
موچەکەی منیش تەنیا بەشی چارەسەری ئەو بوو.
02:45
After I was expelled,
46
153854
1770
دوای ئەوەی دەرکرام،
02:47
I could not afford
to sustain his treatment,
to sustain his treatment,
47
155648
2868
نەمتوانی پارەی چارەسەرەکەی بدەم،
02:50
and even in the last days of his life,
48
158540
2744
تەنانەت لە کۆتا ڕۆژەکانی ژیانیشیدا،
02:53
I could not afford
to take him to a hospital.
to take him to a hospital.
49
161308
2485
نەمتوانی بۆ نەخۆشخانەی ببەم.
02:56
As I carried his body in my hands
to lay it in the ground
to lay it in the ground
50
164911
3772
تا بە دەستەکانی خۆم لە ژێر زەوی ناشتم
03:00
in June of last year,
51
168707
1637
مانگی ٦ی ساڵی پار،
03:02
I realized I had paid a profound price
52
170368
3434
تێگەیشتم کە لەبەرامبەر خستنە ڕووی
گرفتەکان و دەنگ هەڵبڕینم
گرفتەکان و دەنگ هەڵبڕینم
03:05
for amplifying my voice.
53
173826
1800
باجێکی گەورەم دا.
03:09
The act of speaking up against injustices
that are multilayered is never easy,
that are multilayered is never easy,
54
177482
6151
چونکە دەنگ هەڵبرین دژی ستەمە
هەمچەشن وبەردەوامەکان هیچ کاتێک ئاسان نیە،
هەمچەشن وبەردەوامەکان هیچ کاتێک ئاسان نیە،
03:16
because the problems require
more than just rhetoric.
more than just rhetoric.
55
184257
3884
چونکە کێشەکان پێویستیان
بە چارەسەرە نەک قسەکردن.
بە چارەسەرە نەک قسەکردن.
03:20
So long as gold mines, oilfields and large
farms in Africa continue to be owned
farms in Africa continue to be owned
56
188165
6657
تا کێڵگەی نەوت، کانە زێڕەکان و زەویە
کشتوکاڵیەکان بەردەوام دەست بەسەربن
کشتوکاڵیەکان بەردەوام دەست بەسەربن
لە لایەن وەبەرهەمهێنەری بێگانەوە
03:26
by foreign investors
57
194846
1748
03:28
and those vital resources
are shipped to the West,
are shipped to the West,
58
196618
3546
و ئەم سەرچاوە گرنگانە بنێردرین بۆ خۆرئاوا،
03:32
the stream of African migrants
will flow continuously.
will flow continuously.
59
200188
4722
لێشاوی کۆچبەران
بەردەوام دەبێت بۆ وڵاتانی تر.
بەردەوام دەبێت بۆ وڵاتانی تر.
03:37
There are no restrictions
that could ever be so rigorous
that could ever be so rigorous
60
205423
4629
بە شێوەیەکی تۆکمە هیچ بەربەستێک نییە
بۆ وەستاندنی کۆچی بە کۆمەڵ
بۆ وەستاندنی کۆچی بە کۆمەڵ
03:42
to stop the wave of migration
that has determined our human history.
that has determined our human history.
61
210076
5509
کە کاریگەریان لەسەر
ڕێڕەوی مێژووی مرۆڤایەتیمان هەیە.
ڕێڕەوی مێژووی مرۆڤایەتیمان هەیە.
03:47
Before border controls can be tightened
62
215609
2865
پێش ئەوەی سنوورەکان توند بکرێن
03:50
and new visa restrictions imposed,
63
218498
2964
و سەپاندنی سنووردار كردنى ڤيزاى
03:53
countries that have long received migrants
64
221486
2545
ئەو وڵاتانەی بۆماوەیەکی
درێژ کۆچبەریان وەرگرتووە
درێژ کۆچبەریان وەرگرتووە
03:56
should engage in a more open discussion.
65
224055
3318
دەبێت بەشداری گفتوگۆی کراوەتر بکەن.
03:59
That is the only practical start
for reconciling, finally,
for reconciling, finally,
66
227397
4876
ئەمە تەنها ڕێگە چارەی کردەییە
بۆ کەم بوونەوەی ڕێژەی کۆچبەران،
بۆ کەم بوونەوەی ڕێژەی کۆچبەران،
04:05
a legacy of exploitation,
67
233217
2346
مێژوویەکی دوور و درێژی چەوساندنەوە،
04:08
slavery,
68
236713
1516
،کۆیلایەتی
04:10
colonialism
69
238253
1400
داگیرکاری
04:11
and imperialism,
70
239677
1780
و ئمپڕیالیزم
04:13
so that together, we can move forward
in creating a more just global economy
in creating a more just global economy
71
241481
5612
بۆ ئەوەی پێکەوە بتوانین بەرەوپێش بچین
بۆ دروستکردنی ئابووریەکی جیهانی یەکسان
بۆ دروستکردنی ئابووریەکی جیهانی یەکسان
04:19
in the 21st century --
72
247752
1787
لە سەدەی ۲۱ دا
04:22
one that benefits all.
73
250087
2833
بۆ سوودی گشتی.
ABOUT THE SPEAKER
Yasin Kakande - Investigative journalist, authorYasin Kakande is exposing the human rights abuses of migrant workers in the Middle East.
Why you should listen
Investigative journalist Yasin Kakande works undercover in the Middle East to expose human rights abuses of migrant workers. He investigates the reasons why Africans choose to migrate to the Middle East, Europe and America, and traces the severe consequences of countries closing their borders to African migrants. A migrant himself, first to the Middle East and recently to the US, Kakande is the author of two books: Slave States, an expose of the enslavement, trafficking and abuse of workers in the Gulf Arab Region, and The Ambitious Struggle: An African Journalist's Journey of Hope and Identity in a Land of Migrants.
Yasin Kakande | Speaker | TED.com