TEDGlobal 2011
Richard Wilkinson: How economic inequality harms societies
Ричард Вилкинсон: Како економската нееднаквост е штетна за општествата
Filmed:
Readability: 4.6
3,198,950 views
Инстинктивно чувствуваме дека нешто не е во ред во општествата со огромни разлики во приходите. Ричард Вилкинсон графички ги претставува поразителните податоци за економската нееднаквост и покажува што е тоа што се влошува кога разликата меѓу богатите и сиромашните е преголема: вистински ефекти врз здравјето, должината на животниот век, дури и врз така основни вредности како довербата.
Richard Wilkinson - Public health researcher
In "The Spirit Level," Richard Wilkinson charts data that proves societies that are more equal are healthier, happier societies. Full bio
In "The Spirit Level," Richard Wilkinson charts data that proves societies that are more equal are healthier, happier societies. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
You all know the truth of what I'm going to say.
0
0
3000
Сите вие ја знаете вистината
за ова што ќе го кажам.
за ова што ќе го кажам.
00:18
I think the intuition that inequality is divisive and socially corrosive
1
3000
4000
Мислам декаа интуицијата да нееднаквоста води до поделба и дека е социјално разорна
00:22
has been around since before the French Revolution.
2
7000
4000
е присутно уште пред Француската Револуција.
00:26
What's changed
3
11000
2000
Она што се промени
00:28
is we now can look at the evidence,
4
13000
2000
е тоа што сега можеме да ги погледнеме доказите,
00:30
we can compare societies, more and less equal societies,
5
15000
3000
да ги споредиме општествата, повеќе или помалку еднаквите општества,
00:33
and see what inequality does.
6
18000
3000
и да видиме како влијае нееднаквоста.
00:36
I'm going to take you through that data
7
21000
3000
Ќе ви ги прикажам податоците
00:39
and then explain why
8
24000
2000
и потоа ќе ви објаснам зошто
00:41
the links I'm going to be showing you exist.
9
26000
4000
постојат врските кои што ќе ви ги покажам.
00:45
But first, see what a miserable lot we are.
10
30000
3000
Но прво, видете колку многу сме мизерни.
00:48
(Laughter)
11
33000
2000
(Смеа)
00:50
I want to start though
12
35000
2000
Сакам да започнам со
00:52
with a paradox.
13
37000
3000
еден парадокс.
00:55
This shows you life expectancy
14
40000
2000
Ова ви го прикажува очекуваниот животен век
00:57
against gross national income --
15
42000
2000
корелиран со вкупниот национален приход --
00:59
how rich countries are on average.
16
44000
2000
како стојат богатите земји во просек.
01:01
And you see the countries on the right,
17
46000
2000
Можете да видите дека земјите од десно,
01:03
like Norway and the USA,
18
48000
2000
како Норвешка и САД,
01:05
are twice as rich as Israel, Greece, Portugal on the left.
19
50000
5000
се два пати побогати од Израел, Грција, Португалија од лево.
01:10
And it makes no difference to their life expectancy at all.
20
55000
4000
И покрај тоа, не постои разлика во очекуваниот животен век воопшто.
01:14
There's no suggestion of a relationship there.
21
59000
2000
Не постои поврзаност овде.
01:16
But if we look within our societies,
22
61000
3000
Но доколку погледнеме внатре нашите општества,
01:19
there are extraordinary social gradients in health
23
64000
3000
постојат невообичаени разлики во здравјето
01:22
running right across society.
24
67000
2000
внатре општеството.
01:24
This, again, is life expectancy.
25
69000
2000
Ова, повторно, е очекуваниот животен век.
01:26
These are small areas of England and Wales --
26
71000
2000
Ова се мали области од Англија и Велс --
01:28
the poorest on the right, the richest on the left.
27
73000
4000
најсиромашните на десно, најбогатите лево.
01:32
A lot of difference between the poor and the rest of us.
28
77000
3000
Голема разлика помеѓу сиромашните и останатите ние.
01:35
Even the people just below the top
29
80000
2000
Дури и луѓето веднаш под врвот
01:37
have less good health
30
82000
2000
имаат послабо здравје
01:39
than the people at the top.
31
84000
2000
отколку оние на самиот врв.
01:41
So income means something very important
32
86000
2000
Значи приходот е нешто многу важно
01:43
within our societies,
33
88000
2000
внатре нашите општества,
01:45
and nothing between them.
34
90000
3000
додека пак не значи ништо помеѓу нив.
01:48
The explanation of that paradox
35
93000
3000
Објаснувањето за овој парадокс
01:51
is that, within our societies,
36
96000
2000
е дека, внатре нашите општества,
01:53
we're looking at relative income
37
98000
2000
гледаме на релативниот приход
01:55
or social position, social status --
38
100000
3000
или социјалната позиција, социјалниот статус --
01:58
where we are in relation to each other
39
103000
3000
каде што се наоѓаме во сооднос едни со други
02:01
and the size of the gaps between us.
40
106000
3000
и големината на јазот помеѓу нас.
02:04
And as soon as you've got that idea,
41
109000
2000
И откако сте запознаени со оваа идеа,
02:06
you should immediately wonder:
42
111000
2000
треба веднаш да се запрашате:
02:08
what happens if we widen the differences,
43
113000
3000
што ќе се случи доколку ги зголемуваме разликите,
02:11
or compress them,
44
116000
2000
или ги намалиме,
02:13
make the income differences bigger or smaller?
45
118000
2000
ако ја направиме разликата во приходот поголема или помала?
02:15
And that's what I'm going to show you.
46
120000
3000
Токму ова ќе ви го покажам.
02:18
I'm not using any hypothetical data.
47
123000
2000
Не користам хипотетички податоци.
02:20
I'm taking data from the U.N. --
48
125000
2000
Податоците се од Обединетите Нации --
02:22
it's the same as the World Bank has --
49
127000
2000
истите што ги има Светската Банка --
02:24
on the scale of income differences
50
129000
2000
за големината на разликите во приходот
02:26
in these rich developed market democracies.
51
131000
3000
во овие богати развиени пазарни демократии.
02:29
The measure we've used,
52
134000
2000
Мерката што ја користевме,
02:31
because it's easy to understand and you can download it,
53
136000
2000
бидејќи е лесно разбирлива и можете да ја симнете од интернет,
02:33
is how much richer the top 20 percent
54
138000
2000
е колку се побогати 20-те проценти од врвот
02:35
than the bottom 20 percent in each country.
55
140000
3000
споредено со 20-те проценти луѓе од дното на секоја земја.
02:38
And you see in the more equal countries on the left --
56
143000
3000
Можете да видите дека во поеднаквите земји од лево --
02:41
Japan, Finland, Norway, Sweden --
57
146000
2000
Јапонија, Финска, Норвешка, Шведска --
02:43
the top 20 percent are about three and a half, four times as rich
58
148000
2000
20-те проценти од врвот се три и пол, четири пати побогати
02:45
as the bottom 20 percent.
59
150000
3000
од долните 20 проценти.
02:48
But on the more unequal end --
60
153000
2000
Но на понееднаквата страна --
02:50
U.K., Portugal, USA, Singapore --
61
155000
2000
В.Б., Португалија, САД, Сингапур --
02:52
the differences are twice as big.
62
157000
3000
разликите се два пати поголеми од претходните земји.
02:55
On that measure, we are twice as unequal
63
160000
3000
Според оваа мерка, ние сме два пати понееднакви
02:58
as some of the other successful market democracies.
64
163000
4000
од некои други успешни пазарни демократии.
03:02
Now I'm going to show you what that does to our societies.
65
167000
4000
Сега ќе ви покажам што им прави ова на нашите општества.
03:06
We collected data on problems with social gradients,
66
171000
3000
Собравме податоци за социјалните проблеми,
03:09
the kind of problems that are more common
67
174000
2000
проблеми кои што се почести
03:11
at the bottom of the social ladder.
68
176000
2000
во дното од општественото скалило.
03:13
Internationally comparable data on life expectancy,
69
178000
3000
Интернационално споредбени податоци за очекуваниот животен век,
03:16
on kids' maths and literacy scores,
70
181000
3000
за скоровите на децата по математика и литература,
03:19
on infant mortality rates, homicide rates,
71
184000
3000
за стапка на смртност кај децата, стапка на убиства,
03:22
proportion of the population in prison, teenage birthrates,
72
187000
3000
пропорција на популацијата во затвор, раѓањa во адолесценција,
03:25
levels of trust,
73
190000
2000
ниво на доверба,
03:27
obesity, mental illness --
74
192000
2000
дебелина, ментална болест --
03:29
which in standard diagnostic classification
75
194000
3000
што според стандардната дијагностичка класификација
03:32
includes drug and alcohol addiction --
76
197000
2000
вклучува зависност од дрога и алкохол --
03:34
and social mobility.
77
199000
2000
и социјална подвижност.
03:36
We put them all in one index.
78
201000
3000
Сите овие ги сведовме под еден индекс.
03:39
They're all weighted equally.
79
204000
2000
На сите им е дадено еднакво значење.
03:41
Where a country is is a sort of average score on these things.
80
206000
3000
За секоја земја е пресметан просечен скор за овие социјални проблеми.
03:44
And there, you see it
81
209000
2000
Еве, може да видите
03:46
in relation to the measure of inequality I've just shown you,
82
211000
3000
во однос на мерката за нееднаквост што ви ја покажав,
03:49
which I shall use over and over again in the data.
83
214000
3000
која што ќе ја користам повеќе пати во податоците.
03:52
The more unequal countries
84
217000
2000
Понееднаквите земји
03:54
are doing worse
85
219000
2000
имаат полоша позиција
03:56
on all these kinds of social problems.
86
221000
2000
на сите овие видови социјални проблеми.
03:58
It's an extraordinarily close correlation.
87
223000
3000
Тоа е невообичаено висока корелација.
04:01
But if you look at that same index
88
226000
2000
Но доколку погледнете на тој исти индекс
04:03
of health and social problems
89
228000
2000
за здравствени и социјални проблеми
04:05
in relation to GNP per capita,
90
230000
2000
во однос на БДП по жител,
04:07
gross national income,
91
232000
2000
бруто домашен приход,
04:09
there's nothing there,
92
234000
2000
нема ништо,
04:11
no correlation anymore.
93
236000
3000
повеќе нема корелација.
04:14
We were a little bit worried
94
239000
2000
Малку бевме загрижени
04:16
that people might think
95
241000
2000
дека луѓето можеби ќе мислат
04:18
we'd been choosing problems to suit our argument
96
243000
2000
дека сме ги бирале проблемите за да ни одговараат на аргументите
04:20
and just manufactured this evidence,
97
245000
3000
и дека само сме го фалсификувале овој доказ,
04:23
so we also did a paper in the British Medical Journal
98
248000
3000
затоа објавивме истражување во Британското Медицинско Списание
04:26
on the UNICEF index of child well-being.
99
251000
4000
врз основа на индекс за добросостојба на децата добиен од УНИЦЕФ.
04:30
It has 40 different components
100
255000
2000
Има 40 различни компоненти
04:32
put together by other people.
101
257000
2000
составени од други луѓе.
04:34
It contains whether kids can talk to their parents,
102
259000
3000
Содржи дали децата можат да зборуваат со нивните родители,
04:37
whether they have books at home,
103
262000
2000
дали имаат книги дома,
04:39
what immunization rates are like, whether there's bullying at school.
104
264000
3000
какви се стапките на имунизација, дали има малтретирање во училиштата.
04:42
Everything goes into it.
105
267000
2000
Сè влегува во него.
04:44
Here it is in relation to that same measure of inequality.
106
269000
4000
Овде е во однос со таа иста мерка на нееднаквост.
04:48
Kids do worse in the more unequal societies.
107
273000
3000
На децата им е полошо во понееднаквите општества.
04:51
Highly significant relationship.
108
276000
3000
Високо значајна поврзаност.
04:54
But once again,
109
279000
2000
Но уште еднаш,
04:56
if you look at that measure of child well-being,
110
281000
3000
доколку погледнете на мерката за добросостојба на децата,
04:59
in relation to national income per person,
111
284000
2000
во однос на националниот приход по индивидуа,
05:01
there's no relationship,
112
286000
2000
не постои поврзаност,
05:03
no suggestion of a relationship.
113
288000
3000
ниту збор за поврзаност.
05:06
What all the data I've shown you so far says
114
291000
3000
Сите податоци што ви ги покажав до сега кажуваат
05:09
is the same thing.
115
294000
2000
едно исто нешто.
05:11
The average well-being of our societies
116
296000
2000
Просечната добро-состојба на нашите општества
05:13
is not dependent any longer
117
298000
3000
повеќе не зависи од
05:16
on national income and economic growth.
118
301000
3000
националниот приход и економскиот раст.
05:19
That's very important in poorer countries,
119
304000
2000
Тие се многу важни во посиромашните земји,
05:21
but not in the rich developed world.
120
306000
3000
но не и во богатиот развиен свет.
05:24
But the differences between us
121
309000
2000
Разликата помеѓу нас
05:26
and where we are in relation to each other
122
311000
2000
и каде се наоѓаме во однос едни со други
05:28
now matter very much.
123
313000
3000
е многу важно денес.
05:31
I'm going to show you some of the separate bits of our index.
124
316000
3000
Ќе ви ги прикажам некои од поединечните компоненти од овој индекс.
05:34
Here, for instance, is trust.
125
319000
2000
Овде, на пример, е довербата.
05:36
It's simply the proportion of the population
126
321000
2000
Тоа е едноставно процент од населението
05:38
who agree most people can be trusted.
127
323000
2000
кое што смета дека на повеќето луѓе може да им се верува.
05:40
It comes from the World Values Survey.
128
325000
2000
Ова е од Светската Анкета за Вредности.
05:42
You see, at the more unequal end,
129
327000
2000
Гледате, на понееднаквиот крај,
05:44
it's about 15 percent of the population
130
329000
3000
околу 15 проценти од населението
05:47
who feel they can trust others.
131
332000
2000
смета дека може да им верува на другите.
05:49
But in the more equal societies,
132
334000
2000
Додека пак во поеднаквите општества,
05:51
it rises to 60 or 65 percent.
133
336000
4000
оваа бројка се зголемува до 60 или 65%.
05:55
And if you look at measures of involvement in community life
134
340000
3000
Доколку погледнете на мерката за учество во животот на заедницата
05:58
or social capital,
135
343000
2000
т.е. социјалната кохезија,
06:00
very similar relationships
136
345000
2000
се јавува многу слична поврзаност
06:02
closely related to inequality.
137
347000
3000
тесно поврзана со нееднаквоста.
06:05
I may say, we did all this work twice.
138
350000
3000
Можам да кажам, ова истражување го направивме двапати.
06:08
We did it first on these rich, developed countries,
139
353000
3000
Прво го спроведовме на богатите, развиени земји,
06:11
and then as a separate test bed,
140
356000
2000
и потоа како независно истражување,
06:13
we repeated it all on the 50 American states --
141
358000
3000
го повторивме на сите 50 Американски држави --
06:16
asking just the same question:
142
361000
2000
поставувајќи го истото прашање:
06:18
do the more unequal states
143
363000
2000
дали понееднаквите држави
06:20
do worse on all these kinds of measures?
144
365000
2000
се полоши на сите овие видови на мерки?
06:22
So here is trust from a general social survey of the federal government
145
367000
4000
Еве ја довербата добиена од генералната социјална анкета на федералната влада
06:26
related to inequality.
146
371000
2000
во однос на нееднаквоста.
06:28
Very similar scatter
147
373000
2000
Многу слично распрскување
06:30
over a similar range of levels of trust.
148
375000
2000
низ сличните нивоа на доверба.
06:32
Same thing is going on.
149
377000
2000
Истото се јавува овде.
06:34
Basically we found
150
379000
2000
Во основа најдовме
06:36
that almost anything that's related to trust internationally
151
381000
3000
дека речиси сè што е поврзано со довербата во другите земји
06:39
is related to trust amongst the 50 states
152
384000
2000
е исто така поврзано со довербата во 50те држави
06:41
in that separate test bed.
153
386000
2000
во ова независно истражување.
06:43
We're not just talking about a fluke.
154
388000
2000
Ова не е чиста случајност.
06:45
This is mental illness.
155
390000
2000
Ова е ментална болест.
06:47
WHO put together figures
156
392000
2000
СЗО состави податоци
06:49
using the same diagnostic interviews
157
394000
2000
користејќи ги истите дијагностички интервјуа
06:51
on random samples of the population
158
396000
2000
врз случајни примероци од популацијата
06:53
to allow us to compare rates of mental illness
159
398000
3000
за да ни овозможи да ги споредиме стапките на ментална болест
06:56
in each society.
160
401000
2000
во секое општество.
06:58
This is the percent of the population
161
403000
2000
Ова е процент од населението
07:00
with any mental illness in the preceding year.
162
405000
3000
со било која ментална болест од претходната година.
07:03
And it goes from about eight percent
163
408000
3000
Се движи од околу осум проценти
07:06
up to three times that --
164
411000
2000
се до три пати повеќе од тоа --
07:08
whole societies
165
413000
2000
цели општества
07:10
with three times the level of mental illness of others.
166
415000
3000
со три пати повеќе ментални болести од другите.
07:13
And again, closely related to inequality.
167
418000
4000
И повторно, тесно поврзано со нееднаквоста.
07:17
This is violence.
168
422000
2000
Ова е насилство.
07:19
These red dots are American states,
169
424000
2000
Овие црвени точки се Американските држави,
07:21
and the blue triangles are Canadian provinces.
170
426000
4000
а плавите триаголници се Канадските провинции.
07:25
But look at the scale of the differences.
171
430000
3000
Но погледнете ја големината на разликите.
07:28
It goes from 15 homicides per million
172
433000
3000
Се движи од 15 убиства на милион жители
07:31
up to 150.
173
436000
3000
се до 150.
07:34
This is the proportion of the population in prison.
174
439000
3000
Ова е процентот на населението што се наоѓа во затвор.
07:37
There's a about a tenfold difference there,
175
442000
3000
Овде имаме десет пати поголеми разлики,
07:40
log scale up the side.
176
445000
2000
логаритамската скала од страната.
07:42
But it goes from about 40 to 400
177
447000
2000
Се движи од 40 до 400
07:44
people in prison.
178
449000
3000
луѓе во затвор.
07:47
That relationship
179
452000
2000
Поврзаноста
07:49
is not mainly driven by more crime.
180
454000
2000
воглавно не е резултат на повеќе криминал.
07:51
In some places, that's part of it.
181
456000
3000
На некои места, криминалот е причината.
07:54
But most of it is about more punitive sentencing,
182
459000
2000
Меѓутоа повеќе станува збор за построго казнување,
07:56
harsher sentencing.
183
461000
2000
пожестоко казнување.
07:58
And the more unequal societies
184
463000
2000
И кај понееднаквите општества
08:00
are more likely also to retain the death penalty.
185
465000
4000
поголема е веројатноста за задржување на смртната казна.
08:04
Here we have children dropping out of high school.
186
469000
5000
Овде имаме деца кои го напуштиле средното училиште.
08:09
Again, quite big differences.
187
474000
2000
Повторно, прилично големи разлики.
08:11
Extraordinarily damaging,
188
476000
2000
Неверојатно поразително,
08:13
if you're talking about using the talents of the population.
189
478000
3000
доколку зборуваме за користење на талентите од популацијата.
08:16
This is social mobility.
190
481000
3000
Ова е социјалната подвижност.
08:19
It's actually a measure of mobility
191
484000
2000
Всушност е мерка на подвижноста
08:21
based on income.
192
486000
2000
базирана на приход.
08:23
Basically, it's asking:
193
488000
2000
Во основа, прашува:
08:25
do rich fathers have rich sons
194
490000
2000
дали богатите татковци имаат богати синови
08:27
and poor fathers have poor sons,
195
492000
2000
и сиромашните татковци, сиромашни синови,
08:29
or is there no relationship between the two?
196
494000
3000
или не постои поврзаност помеѓу нив?
08:32
And at the more unequal end,
197
497000
2000
Кон понееднаквиот крај,
08:34
fathers' income is much more important --
198
499000
3000
приходот на таткото е многу поважен --
08:37
in the U.K., USA.
199
502000
3000
во В.Б., САД.
08:40
And in Scandinavian countries,
200
505000
2000
Во Скандинавските земји пак,
08:42
fathers' income is much less important.
201
507000
2000
приходот на таткото е помалку важен.
08:44
There's more social mobility.
202
509000
3000
Повеќе е застапена социјалната подвижност.
08:47
And as we like to say --
203
512000
2000
И како што сакаме да кажеме --
08:49
and I know there are a lot of Americans in the audience here --
204
514000
3000
знам дека има многу Американци во публиката овде --
08:52
if Americans want to live the American dream,
205
517000
3000
ако Американците сакаат да го живеат Американскиот сон,
08:55
they should go to Denmark.
206
520000
2000
тие треба да отидат во Данска.
08:57
(Laughter)
207
522000
2000
(Смеа)
08:59
(Applause)
208
524000
4000
(Аплауз)
09:03
I've shown you just a few things in italics here.
209
528000
3000
Ви покажав само неколку работи во италик овде.
09:06
I could have shown a number of other problems.
210
531000
2000
Можев да претставам бројни други проблеми.
09:08
They're all problems that tend to be more common
211
533000
2000
Тоа се проблеми кои што се почести
09:10
at the bottom of the social gradient.
212
535000
2000
на дното од социјалното скалило.
09:12
But there are endless problems with social gradients
213
537000
5000
Постојат безброј проблеми
09:17
that are worse in more unequal countries --
214
542000
2000
кои што се полоши во понееднаквите земји --
09:19
not just a little bit worse,
215
544000
2000
не само малку полоши,
09:21
but anything from twice as common to 10 times as common.
216
546000
3000
туку од два пати па се до 10 пати полоши.
09:24
Think of the expense,
217
549000
2000
Помислете на штетата,
09:26
the human cost of that.
218
551000
3000
човечката цена за сето тоа.
09:29
I want to go back though to this graph that I showed you earlier
219
554000
2000
Сакам да се навратам на овој график кој што ви го покажав пред малку
09:31
where we put it all together
220
556000
2000
каде што ги сумираме работите
09:33
to make two points.
221
558000
2000
за да извлечам два заклучоци.
09:35
One is that, in graph after graph,
222
560000
3000
Едниот е дека, график по график,
09:38
we find the countries that do worse,
223
563000
2000
гледаме дека земјите каде што е полошо,
09:40
whatever the outcome,
224
565000
2000
без разлика на исходот,
09:42
seem to be the more unequal ones,
225
567000
2000
се чини дека се понееднаквите,
09:44
and the ones that do well
226
569000
2000
а оние каде што е подобро
09:46
seem to be the Nordic countries and Japan.
227
571000
3000
се чини дека се Нордиските земји и Јапонија.
09:49
So what we're looking at
228
574000
2000
Значи она што гледаме
09:51
is general social disfunction related to inequality.
229
576000
3000
е генерална општествена дисфункција поврзана со нееднаквоста.
09:54
It's not just one or two things that go wrong,
230
579000
2000
Не се влошуваат само една или две работи,
09:56
it's most things.
231
581000
2000
туку повеќето работи.
09:58
The other really important point I want to make on this graph
232
583000
3000
Другиот навистина важен заклучок кој што сакам да го изнесам
10:01
is that, if you look at the bottom,
233
586000
2000
е дека, доколку погледнете на дното,
10:03
Sweden and Japan,
234
588000
3000
Шведска и Јапонија,
10:06
they're very different countries in all sorts of ways.
235
591000
3000
тие се многу различни земји по многу нешта.
10:09
The position of women,
236
594000
2000
Позицијата на жената,
10:11
how closely they keep to the nuclear family,
237
596000
2000
колку близу се држат до нуклеарното семејство,
10:13
are on opposite ends of the poles
238
598000
2000
се на спротивни краеви од половите
10:15
in terms of the rich developed world.
239
600000
2000
во рамки на богатиот развиен свет.
10:17
But another really important difference
240
602000
2000
Но друга навистина важна разлика е
10:19
is how they get their greater equality.
241
604000
3000
начинот како ја постигнуваат поголемата еднаквост.
10:22
Sweden has huge differences in earnings,
242
607000
3000
Шведска има големи разлики во заработувачките,
10:25
and it narrows the gap through taxation,
243
610000
2000
но го намалува јазот преку даноци,
10:27
general welfare state,
244
612000
2000
државни социјални програми,
10:29
generous benefits and so on.
245
614000
3000
донации и така натаму.
10:32
Japan is rather different though.
246
617000
2000
Јапонија е прилично поинаква.
10:34
It starts off with much smaller differences in earnings before tax.
247
619000
3000
Таа започнува со многу помали разлики во заработувачките пред оданочувањето.
10:37
It has lower taxes.
248
622000
2000
Има помали даноци.
10:39
It has a smaller welfare state.
249
624000
2000
Има помала социјална програма.
10:41
And in our analysis of the American states,
250
626000
2000
Во нашата анализа на Американските држави,
10:43
we find rather the same contrast.
251
628000
2000
ја видовме речиси истата разлика.
10:45
There are some states that do well through redistribution,
252
630000
3000
Има некои држави кои функционираат добро преку прераспределба,
10:48
some states that do well
253
633000
2000
некои држави пак функционираат добро
10:50
because they have smaller income differences before tax.
254
635000
3000
бидејќи имаат помали разлики во приходите пред оданочувањето.
10:53
So we conclude
255
638000
2000
Така заклучивме
10:55
that it doesn't much matter how you get your greater equality,
256
640000
3000
дека не е многу важно како ја постигнувате поголемата еднаквост,
10:58
as long as you get there somehow.
257
643000
2000
се додека ја постигнувате некако.
11:00
I am not talking about perfect equality,
258
645000
2000
Не зборувам за совршена еднаквост,
11:02
I'm talking about what exists in rich developed market democracies.
259
647000
4000
Зборувам за она што постои во богатите развиени пазарни демократии.
11:08
Another really surprising part of this picture
260
653000
5000
Друг навистина изненадувачки дел од сликава
11:13
is that it's not just the poor
261
658000
2000
е дека не се само сиромашните
11:15
who are affected by inequality.
262
660000
3000
погодени од нееднаквоста.
11:18
There seems to be some truth in John Donne's
263
663000
2000
Се чини дека има нешто вистина во Џон Доновата изрека:
11:20
"No man is an island."
264
665000
3000
"Ниту еден човек е остров."
11:23
And in a number of studies, it's possible to compare
265
668000
3000
Во бројни истражувања, можно е да се спореди
11:26
how people do in more and less equal countries
266
671000
3000
како живеат луѓето во повеќе и помалку еднаквите земји
11:29
at each level in the social hierarchy.
267
674000
3000
на секое ниво од социјалната хиерархија.
11:32
This is just one example.
268
677000
3000
Ова е само еден пример.
11:35
It's infant mortality.
269
680000
2000
За смртноста на децата.
11:37
Some Swedes very kindly classified a lot of their infant deaths
270
682000
3000
Некои Швеѓани извршиле класификација на починатите деца од оваа земја
11:40
according to the British register of general socioeconomic classification.
271
685000
5000
според Британскиот регистар за генерална социоекономска класификација.
11:45
And so it's anachronistically
272
690000
3000
Значи станува збор за анахрона
11:48
a classification by fathers' occupations,
273
693000
2000
класификација според занимањето на татковците,
11:50
so single parents go on their own.
274
695000
2000
самохраните родители се ставени посебно.
11:52
But then where it says "low social class,"
275
697000
3000
Онаму каде што стои "ниска социјална класа,"
11:55
that's unskilled manual occupations.
276
700000
3000
тоа се нискообразовни физички занимања.
11:58
It goes through towards the skilled manual occupations in the middle,
277
703000
4000
Потоа одиме кон високообразовни физички занимања во средината,
12:02
then the junior non-manual,
278
707000
2000
потоа новите не-физички,
12:04
going up high to the professional occupations --
279
709000
3000
се до горе до професионалните занимања --
12:07
doctors, lawyers,
280
712000
2000
лекари, адвокати,
12:09
directors of larger companies.
281
714000
2000
директори на поголеми компании.
12:11
You see there that Sweden does better than Britain
282
716000
3000
Гледате дека Шведска живее подобро отколку Британија
12:14
all the way across the social hierarchy.
283
719000
3000
низ целата социјална хиерархија.
12:19
The biggest differences are at the bottom of society.
284
724000
2000
Најголемите разлики се на дното од општеството.
12:21
But even at the top,
285
726000
2000
Но дури и на врвот,
12:23
there seems to be a small benefit
286
728000
2000
се чини дека има мала предност
12:25
to being in a more equal society.
287
730000
2000
доколку сте во поеднакво општество.
12:27
We show that on about five different sets of data
288
732000
3000
Ова го покажавме на околу пет различни примероци на податоци
12:30
covering educational outcomes
289
735000
2000
кои ги опфаќаа образовните исходи
12:32
and health in the United States and internationally.
290
737000
3000
и здравството во Соединетите Држави и интернационално.
12:35
And that seems to be the general picture --
291
740000
3000
И се чини дека тоа е генералната слика --
12:38
that greater equality makes most difference at the bottom,
292
743000
3000
дека поголемата еднаквост има најголема улога на дното,
12:41
but has some benefits even at the top.
293
746000
3000
но има одредени предности дури и на врвот.
12:44
But I should say a few words about what's going on.
294
749000
4000
Но треба да кажам неколку збора за она што всушност се случува.
12:48
I think I'm looking and talking
295
753000
2000
Мислам дека гледам и зборувам
12:50
about the psychosocial effects of inequality.
296
755000
3000
за психосоцијалните ефекти на нееднаквоста.
12:53
More to do with feelings of superiority and inferiority,
297
758000
3000
Нееднаквоста има повеќе врска со чувствата на супериорност и инфериорност,
12:56
of being valued and devalued,
298
761000
2000
чувството дека сте ценети и подценети,
12:58
respected and disrespected.
299
763000
3000
почитувани и непочитувани.
13:01
And of course, those feelings
300
766000
2000
И се разбира, тие чувства
13:03
of the status competition that comes out of that
301
768000
3000
кои се однесуваат на борбата за статус, кој произлегува од овие чувства
13:06
drives the consumerism in our society.
302
771000
3000
го движат консумеризмот на нашето општество.
13:09
It also leads to status insecurity.
303
774000
3000
Тие исто така водат до статусна несигурност.
13:12
We worry more about how we're judged and seen by others,
304
777000
4000
Ние сме повеќе загрижени за тоа како нè гледаат и што мислат другите за нас,
13:16
whether we're regarded as attractive, clever,
305
781000
3000
дали сметаат дека сме привлечни, паметни,
13:19
all that kind of thing.
306
784000
3000
сите такви работи.
13:22
The social-evaluative judgments increase,
307
787000
3000
Социјално-евалуативните судови го зголемуваат,
13:25
the fear of those social-evaluative judgments.
308
790000
4000
стравот од овие социјално-евалуативни судови.
13:29
Interestingly,
309
794000
2000
Интересно,
13:31
some parallel work going on in social psychology:
310
796000
4000
паралелно во социјалната психологија се одвива истражување:
13:35
some people reviewed 208 different studies
311
800000
3000
неколку луѓе извршиле ревизија на 208 различни истражувања
13:38
in which volunteers had been invited
312
803000
3000
во кои волонтери биле повикани
13:41
into a psychological laboratory
313
806000
2000
во психолошка лабараторија
13:43
and had their stress hormones,
314
808000
2000
и притоа им биле мерени стрес хормоните,
13:45
their responses to doing stressful tasks, measured.
315
810000
4000
т.е. нивните реакции додека извршуваат стресни задачи.
13:49
And in the review,
316
814000
2000
Во ревизијата,
13:51
what they were interested in seeing
317
816000
2000
тие биле заинтересирани да видат
13:53
is what kind of stresses
318
818000
2000
какви видови на стрес
13:55
most reliably raise levels of cortisol,
319
820000
3000
најконзистентно го зголемуваат нивото на кортизол,
13:58
the central stress hormone.
320
823000
2000
централниот стрес хормон.
14:00
And the conclusion was
321
825000
2000
Заклучокот беше
14:02
it was tasks that included social-evaluative threat --
322
827000
3000
дека тоа се задачите кои вклучуваат социјално-евалуативна закана --
14:05
threats to self-esteem or social status
323
830000
3000
закани за себе-почитувањето или социјалниот статус
14:08
in which others can negatively judge your performance.
324
833000
3000
задачи во кои другите можат негативно да ја оценат вашата перформанса.
14:11
Those kind of stresses
325
836000
2000
Овие видови на стрес
14:13
have a very particular effect
326
838000
3000
имаат карактеристичен ефект
14:16
on the physiology of stress.
327
841000
3000
врз физиологијата на стресот.
14:20
Now we have been criticized.
328
845000
2000
Бевме критикувани.
14:22
Of course, there are people who dislike this stuff
329
847000
3000
Се разбира, има луѓе на кои не им се допаѓаат овие работи.
14:25
and people who find it very surprising.
330
850000
3000
и луѓе кои се многу изненадени.
14:28
I should tell you though
331
853000
2000
Сепак треба да ви кажам
14:30
that when people criticize us for picking and choosing data,
332
855000
3000
дека кога луѓето нè критикуваат за намерно бирање на податоци,
14:33
we never pick and choose data.
333
858000
2000
ние никогаш намерно не бираме податоци.
14:35
We have an absolute rule
334
860000
2000
Имаме апсолутно правило
14:37
that if our data source has data for one of the countries we're looking at,
335
862000
3000
дека доколку нашиот извор на податоци има податоци за една од земјите што нè интересира,
14:40
it goes into the analysis.
336
865000
2000
тогаш тој влегува во анализата.
14:42
Our data source decides
337
867000
2000
Нашиот извор за податоци одлучува
14:44
whether it's reliable data,
338
869000
2000
дали се релијабилни податоците,
14:46
we don't.
339
871000
2000
а не ние.
14:48
Otherwise that would introduce bias.
340
873000
2000
Во спротивно ќе стане збор за пристрасност.
14:50
What about other countries?
341
875000
2000
Што е со другите земји?
14:52
There are 200 studies
342
877000
3000
Постојат 200 истражувања
14:55
of health in relation to income and equality
343
880000
3000
за здравјето во однос на приходот и еднаквоста
14:58
in the academic peer-reviewed journals.
344
883000
3000
во академските списанија.
15:01
This isn't confined to these countries here,
345
886000
3000
Ова не е ограничено на овие земји овде,
15:04
hiding a very simple demonstration.
346
889000
2000
и не претставува симплификација.
15:06
The same countries,
347
891000
2000
Истите земји,
15:08
the same measure of inequality,
348
893000
2000
истите мерки за нееднаквост,
15:10
one problem after another.
349
895000
3000
проблем по проблем.
15:14
Why don't we control for other factors?
350
899000
2000
Зошто не ги контролираме другите фактори?
15:16
Well we've shown you that GNP per capita
351
901000
2000
Ви покажавме дека БДП по жител
15:18
doesn't make any difference.
352
903000
2000
не игра никаква улога.
15:20
And of course, others using more sophisticated methods in the literature
353
905000
4000
И се разбира, други користејќи пософистицирани методи од литературата
15:24
have controlled for poverty and education
354
909000
2000
ги контролирале сиромаштијата и образованието
15:26
and so on.
355
911000
3000
и така натаму.
15:30
What about causality?
356
915000
2000
Што е со каузалноста?
15:32
Correlation in itself doesn't prove causality.
357
917000
3000
Корелацијата сама по себе не докажува каузалност.
15:35
We spend a good bit of time.
358
920000
2000
Потрошивме доста време.
15:37
And indeed, people know the causal links quite well
359
922000
2000
И навистина, луѓето имаат прилично познавање за каузалните врски
15:39
in some of these outcomes.
360
924000
2000
во некои од овие исходи.
15:41
The big change in our understanding
361
926000
2000
Големата промена во нашето разбирање
15:43
of drivers of chronic health
362
928000
2000
за носителите на хроничното здравје
15:45
in the rich developed world
363
930000
2000
во богатиот развиен свет
15:47
is how important chronic stress from social sources
364
932000
4000
се однесува на тоа како хроничниот стрес од социјално потекло
15:51
is affecting the immune system,
365
936000
2000
влијае врз имуниот систем,
15:53
the cardiovascular system.
366
938000
3000
кардиоваскуларниот систем.
15:56
Or for instance, the reason why violence
367
941000
2000
Или на пример, причината зошто насилството
15:58
becomes more common in more unequal societies
368
943000
3000
станува се почесто во понееднаквите општества
16:01
is because people are sensitive to being looked down on.
369
946000
5000
е бидејќи луѓето се осетливи доколку бидат погледнати со презир.
16:06
I should say that to deal with this,
370
951000
3000
За да се справиме со ова,
16:09
we've got to deal with the post-tax things
371
954000
2000
треба да се позанимаваме со пост-даночните
16:11
and the pre-tax things.
372
956000
2000
и пред-даночните проблеми.
16:13
We've got to constrain income,
373
958000
3000
Треба да го ограничиме приходот,
16:16
the bonus culture incomes at the top.
374
961000
2000
бонусите кои што ги добиваат луѓето од врвот.
16:18
I think we must make our bosses accountable to their employees
375
963000
3000
Мислам дека треба да ги направиме газдите одговорни пред нивните работници
16:21
in any way we can.
376
966000
3000
на било кој начин.
16:24
I think the take-home message though
377
969000
3000
Поуката што треба да ја однесете дома
16:27
is that we can improve the real quality of human life
378
972000
4000
е дека можеме да го подобриме квалитетот на човечкиот живот
16:31
by reducing the differences in incomes between us.
379
976000
3000
преку намалување на разликите во приходите.
16:34
Suddenly we have a handle
380
979000
2000
Наеднаш имаме контрола
16:36
on the psychosocial well-being of whole societies,
381
981000
2000
врз психосоцијалната добро-состојба на цели општества,
16:38
and that's exciting.
382
983000
2000
и тоа е возбудливо.
16:40
Thank you.
383
985000
2000
Ви благодарам.
16:42
(Applause)
384
987000
6000
(Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Richard Wilkinson - Public health researcherIn "The Spirit Level," Richard Wilkinson charts data that proves societies that are more equal are healthier, happier societies.
Why you should listen
For decades, Richard Wilkinson has studied the social effects of income inequality and how social forces affect health. In The Spirit Level, a book coauthored with Kate Pickett, he lays out reams of statistical evidence that, among developed countries, societies that are more equal – with a smaller income gap between rich and poor -- are happier and healthier than societies with greater disparities in the distribution of wealth.
While poverty has long been recognized as an indicator for such social ills as crime, obesity, teen pregnancy, Wilkinson and Pickett have demonstrated that societal well-being bears no relation to per capita income. They’ve also found that the symptoms of inequality trouble all levels of society. Across the board, mental health, levels of violence and addiction, even life expectancy are affected by the psycho-social stress caused by income gaps and status anxiety.
In the UK, The Spirit Level won support from politicians both left and right. Wilkinson, who is Professor Emeritus of Social Epidemiology at the University of Nottingham, also cofounded The Equality Trust, a nonprofit that aims to reduce income inequality by educating and engaging the public while supporting political commitment to address the problem.
He says: "While I'd always assumed that an equal society must score better on social cohesion, I never expected to find such clear differences between existing market economies."
NEW: Read the TED Blog's Q&A with Richard Wilkinson >>
Richard Wilkinson | Speaker | TED.com