ABOUT THE SPEAKER

Rory Stewart - Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border.

Why you should listen

Now the member of British Parliament for Penrith and the Border, in rural northwest England, Rory Stewart has led a fascinatingly broad life of public service. He joined the Foreign Office after school, then left to begin a years-long series of walks across the Muslim world. In 2002, his extraordinary walk across post-9/11 Afghanistan resulted in his first book, The Places in Between. After the invasion of Iraq in 2003, he served as a Deputy Governorate Co-Ordinator in Southern Iraq for the coalition forces, and later founded a charity in Kabul.

To secure his Conservative seat in Parliament, he went on a walking tour of Penrith, covering the entire county as he talked to voters. In 2008, Esquire called him one of the 75 most influential people of the 21st century.

He says: "The world isn't one way or another. Things can be changed very, very rapidly by someone with sufficient confidence, sufficient knowledge and sufficient authority."

More profile about the speaker
Rory Stewart | Speaker | TED.com

TEDxHousesOfParliament

Rory Stewart: Why democracy matters

Рори Стюарт: Яагаад ардчилал гэж?

Filmed: 2012-06-12

Readability: 4.7

959,226 views

Их Британийн парламентын гишүүн Рори Стюарт хэлэхдээ ард иргэд ардчилалд итгэх итгэлээ алдаж байна. Ирак, Афганистаны шинэ ардчилал маш их авлигад автсан. Үүний зэрэгцээ Их Британид хүмүүсийн 84 хувь нь төрөө найдваргүй гэж үздэг. Энэхүү чухал яриандаа Стюарт эхлээд ардчилал нь арга хэрэгсэл биш үзэл санаа болохын хувьд яагаад чухал гэдгийг ойлгон ухаарч ардчиллыг дахин бүтээхийг уриалж байна.

Rory Stewart - Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16

So little Billy goes to school,

0

803

2784

Бяцхан Билли сургууль руугаа явна.

00:19

and he sits down and the teacher says,

1

3587

2757

Түүнийг ширээндээ суухад багш нь

00:22

"What does your father do?"

2

6344

3005

"Аав чинь юу хийдэг вэ?" гэж асуув.

00:25

And little Billy says, "My father plays the piano

3

9349

3657

Хариуд нь Билли "Аав маань
хар тамхины газар

00:28

in an opium den."

4

13006

3106

төгөлдөр хуур тоглодог" гэв.

00:32

So the teacher rings up the parents, and says,

5

16112

1989

Багш нь эцэг эх рүү нь залган

00:34

"Very shocking story from little Billy today.

6

18101

3254

"Биллигээс итгэмээргүй юм сонслоо.

00:37

Just heard that he claimed that you play the piano

7

21355

3749

Өөрийг чинь хар тамхины газар

төгөлдөр хуур тоглодог гэх юм" гэжээ.

00:41

in an opium den."

8

25104

2160

00:43

And the father says, "I'm very sorry. Yes, it's true, I lied.

9

27264

3859

Тэгтэл аав нь "Намайг үнэхээр уучлаарай.
Тэгсэн, би худлаа ярьсан.

00:47

But how can I tell an eight-year-old boy

10

31123

3631

Яаж 8 настай хүүд аав нь

00:50

that his father is a politician?" (Laughter)

11

34754

4409

улс төрч гэж хэлэх юм бэ?" (Инээд)

00:55

Now, as a politician myself, standing in front of you,

12

39163

3248

Улс төрчийнхөө хувьд
та бүхний өмнө зогсож байхдаа,

00:58

or indeed, meeting any stranger anywhere in the world,

13

42411

3655

эсвэл хаана ч явсан хүмүүст

01:01

when I eventually reveal the nature of my profession,

14

46066

2576

өөрийн мэргэжлээ хэлэхэд

01:04

they look at me as though I'm somewhere between

15

48642

3094

тэд намайг могой, сармагчин,

01:07

a snake, a monkey and an iguana,

16

51736

4754

игуана гүрвэлийн дундах гэж хардаг.

01:12

and through all of this, I feel, strongly,

17

56490

3942

Энэ үед би ямар нэгэн зүйл

01:16

that something is going wrong.

18

60432

2982

буруу байгааг мэдэрдэг.

01:19

Four hundred years of maturing democracy,

19

63414

3196

Ардчиллыг хөгжүүлсэн 400 жил,

01:22

colleagues in Parliament who seem to me, as individuals,

20

66610

2868

бие хүнийхээ хувьд бас ч гэж бахархууштай,

01:25

reasonably impressive, an increasingly educated,

21

69478

3578

өндөр боловсролтой парламентын гишүүд,

01:28

energetic, informed population, and yet

22

73056

4647

эрч хүчтэй, мэдээлэл сайтай
ард иргэд байгаа ч гэсэн

01:33

a deep, deep sense of disappointment.

23

77703

4904

маш гүн гүнзгий харамсах
урам хугарах сэтгэгдэл байна.

01:38

My colleagues in Parliament include, in my new intake,

24

82607

3972

Миний хамт ажилладаг
парламентын гишүүдийн дунд

01:42

family doctors, businesspeople, professors,

25

86579

4754

эмч, бизнесмэн, профессор,

01:47

distinguished economists, historians, writers,

26

91333

4223

нэрд гарсан эдийн засагч, түүхч, зохиолч,

01:51

army officers ranging from colonels down to regimental sergeant majors.

27

95556

5002

хурандаагаас эхлээд түрүүч хүртэлх
зэвсэгт хүчнийхэн байдаг.

01:56

All of them, however, including myself, as we walk underneath

28

100558

3661

Энэ бүх хүмүүс, бас би

02:00

those strange stone gargoyles just down the road,

29

104219

4108

ордны хачин жигтэй
баримлуудын доогуур алхахад

02:04

feel that we've become less than the sum of our parts,

30

108327

4026

бид өөрсдийнхөөрөө байх боломжгүй,

02:08

feel as though we have become profoundly diminished.

31

112353

5673

хязгаарлагдсан мэт сэтгэгдэл төрдөг.

Энэ зөвхөн Их Британид байдаг асуудал биш.

02:13

And this isn't just a problem in Britain.

32

118026

4128

02:18

It's a problem across the developing world,

33

122154

2733

Энэ бол хөгжиж буй болон дундаж орлоготой

02:20

and in middle income countries too. In Jamaica,

34

124887

2634

орнуудад тулгардаг асуудал. Жишээлбэл,

02:23

for example -- look at Jamaican members of Parliament,

35

127521

3308

Ямайкийн парламентын гишүүдийг харвал

02:26

you meet them, and they're often people who are

36

130829

2980

тэд ихэвчлэн Харвард, Принстоныг төгссөн,

02:29

Rhodes Scholars, who've studied at Harvard or at Princeton,

37

133809

5444

Родсын шагналыг хүртсэн байдаг.

02:35

and yet, you go down to downtown Kingston,

38

139253

3061

Харин Kингстонд очиход

02:38

and you are looking at one of the most depressing sites

39

142314

3644

дэлхий дээрх хамгийн аймшигтай

02:41

that you can see in any middle-income country in the world:

40

145958

4085

дүр зургийг харах болно:

02:45

a dismal, depressing landscape

41

150043

2763

шатаж хаягдсан барилгуудаар дүүрэн,

02:48

of burnt and half-abandoned buildings.

42

152806

3190

cэтгэл өвтгөм бүрхэг төрх.

02:51

And this has been true for 30 years, and the handover

43

155996

3128

Энэ байдал 30 жил үргэлжилсэн.

02:55

in 1979, 1980, between one Jamaican leader who was

44

159124

4266

1979, 1980 оны үед Родсын шагналын эзний
хүү Ямайкийн нэгэн улс төрчөөс

02:59

the son of a Rhodes Scholar and a Q.C. to another

45

163390

3475

Харвардад эдийн засгийн докторын зэрэг

03:02

who'd done an economics doctorate at Harvard,

46

166865

3230

хамгаалсан хүнд төрийн эрх шилжихэд

03:05

over 800 people were killed in the streets

47

170095

3003

хар тамхитай холбоотой хүчирхийлэлд

03:08

in drug-related violence.

48

173098

3527

800 гаруй хүн гудамжинд алагдсан.

03:12

Ten years ago, however, the promise of democracy

49

176625

3482

10 жилийн өмнө ардчиллын амлалт

03:16

seemed to be extraordinary. George W. Bush stood up

50

180107

3983

гайхамшигтай сонсогдож байлаа.

Жорж Буш 2003 онд конгрессын өмнө

03:19

in his State of the Union address in 2003

51

184090

3160

03:23

and said that democracy was the force that would beat

52

187250

4029

ардчилал бол дэлхий даяарх муу муухайг

03:27

most of the ills of the world. He said,

53

191279

3026

бут цохих хүч гэж тунхаглаж байсан.

03:30

because democratic governments respect their own people

54

194305

3773

Тэрээр ардчилсан засаглал нь
хүмүүсээ, хөршөө хүндэлдэг,

03:33

and respect their neighbors, freedom will bring peace.

55

198078

5734

эрх чөлөө нь энх тайвныг авчирна гэсэн.

03:39

Distinguished academics at the same time argued that

56

203812

3634

Тухайн үед нэрт судлаачид ардчилал нь

03:43

democracies had this incredible range of side benefits.

57

207446

3678

маш олон сайн талуудыг авчирна гэж байсан.

03:47

They would bring prosperity, security,

58

211124

3300

Хөгжил цэцэглэл, аюулгүй байдлыг авчирна,

03:50

overcome sectarian violence,

59

214424

2821

аливаа бүлэг намын сөргөлдөөнөөс
үүдсэн хүчирхийллийг үгүй хийнэ,

03:53

ensure that states would never again harbor terrorists.

60

217245

4465

улс орнууд террористуудыг
орогнуулахгүй болгоно гэсэн.

03:57

Since then, what's happened?

61

221710

2354

Тэрнээс хойш юу болсон бэ?

03:59

Well, what we've seen is the creation, in places like Iraq

62

224064

3194

Ирак, Афганистан гэх мэт улс орнуудад

04:03

and Afghanistan, of democratic systems of government

63

227258

3988

ардчилсан системт засгийн
газрын хэргэм цол олгосон ч

04:07

which haven't had any of those side benefits.

64

231246

2890

бусад сайн талуудыг нь олж аваагүй.

04:10

In Afghanistan, for example, we haven't just had one election

65

234136

2993

Афганистанд жишээлбэл нэг хоёр биш,

04:13

or two elections. We've gone through three elections,

66

237129

2667

бүр 3 удаагийн ерөнхийлөгчийн болон

04:15

presidential and parliamentary. And what do we find?

67

239796

3127

парламентын сонгууль явагдсан.
Үүнээс бид юу олж авав?

04:18

Do we find a flourishing civil society, a vigorous rule of law

68

242923

3611

Хөгжингүй иргэний нийгэм,
хүчтэй хууль дүрэм,

04:22

and good security? No. What we find in Afghanistan

69

246534

3461

аюулгүй байдлыг олов уу? Үгүй.

Харин Афганистанд авилгаар дүүрэн,
сул дорой шүүх засаглал,

04:25

is a judiciary that is weak and corrupt,

70

249995

4145

04:30

a very limited civil society which is largely ineffective,

71

254140

4185

идэвхигүй, хязгаарлалттай иргэний нийгэм,

04:34

a media which is beginning to get onto its feet

72

258325

3004

дөнгөж хөл дээрээ тогтож буй
мэдээллийн хэрэгсэл,

04:37

but a government that's deeply unpopular,

73

261329

2825

хээл хахуульдаа идэгдсэн

04:40

perceived as being deeply corrupt, and security

74

264154

3768

нэр хүндгүй засгийн газар,

04:43

that is shocking, security that's terrible.

75

267922

3813

ямар ч найдваргүй
аюулгүй байдал л байна.

04:47

In Pakistan, in lots of sub-Saharan Africa,

76

271735

4658

Пакистан- Сахарын цөл дахь Африкийн улсад

04:52

again you can see democracy and elections are compatible

77

276393

2992

ардчилал болон сонгууль нь
авилгатай засаглал,

04:55

with corrupt governments, with states that are unstable

78

279385

3849

аюултай бас тогтворгүй төртэй

04:59

and dangerous.

79

283234

2857

холбоотой байдаг.

05:01

And when I have conversations with people, I remember

80

286091

2284

Намайг хүмүүстэй ярилцах үед,

05:04

having a conversation, for example, in Iraq,

81

288375

2881

нэгэн ярианы үеэр Иракт

05:07

with a community that asked me

82

291256

2689

"Орон нутгийн эвслийн байрыг тонож буй

05:09

whether the riot we were seeing in front of us,

83

293945

3510

бидний харж байгаа босогчид

05:13

this was a huge mob ransacking a provincial council building,

84

297455

3823

ардчиллын шинэ хэлбэр үү?" гэж

05:17

was a sign of the new democracy.

85

301278

4692

ард иргэд нь асууж байлаа.

05:21

The same, I felt, was true in almost every single one

86

305970

4141

Энэ байдал миний очсон

05:26

of the middle and developing countries that I went to,

87

310111

2948

дундаж болон хөгжиж буй улс орнуудад

05:28

and to some extent the same is true of us.

88

313059

4051

бүгдэд нь үнэн байсан.
Бидэнд ч бас хамааралтай.

05:33

Well, what is the answer to this? Is the answer to just

89

317110

2576

Үүний хариулт нь юу вэ?

05:35

give up on the idea of democracy?

90

319686

2658

Ардчиллын тухай ор тас мартаад
бууж өгөх үү?

05:38

Well, obviously not. It would be absurd

91

322344

3742

Мэдээж үгүй.

Ирак, Афганистанд болсон шиг

05:41

if we were to engage again in the kind of operations

92

326086

2787

үйл ажиллагаанд дахин оролцохоор болбол,

05:44

we were engaged in, in Iraq and Afghanistan

93

328873

3076

05:47

if we were to suddenly find ourselves in a situation

94

331949

3520

ардчиллын системээс огт өөрөөр

05:51

in which we were imposing

95

335469

2675

аашлах тийм байдалд орвол

05:54

anything other than a democratic system.

96

338144

2439

энэ нь маш зохисгүй явдал болно.

05:56

Anything else would run contrary to our values,

97

340583

2552

Энэ бидний үнэт зүйлсд нийцэхгүй.

05:59

it would run contrary to the wishes of the people

98

343135

2251

Газарт байгаа хүмүүсийн хүсэлд нийцэхгүй.

06:01

on the ground, it would run contrary to our interests.

99

345386

3623

Бидний сонирхолд нийцэхгүй.

06:04

I remember in Iraq, for example, that we went through

100

349009

3307

Миний санаж байгаагаар Иракт

06:08

a period of feeling that we should delay democracy.

101

352316

2541

ардчиллыг түр хойшлуулах
шаардлагатай үе байсан.

06:10

We went through a period of feeling that the lesson learned

102

354857

2692

Босниагийн сургамжаас бид

06:13

from Bosnia was that elections held too early

103

357549

3578

сонгуулийг хэтэрхий эрт явуулан

06:17

enshrined sectarian violence, enshrined extremist parties,

104

361127

4234

нам бүлгийн зөрчлийг
улам дэмжсэн гэдгийг ойлгосон.

06:21

so in Iraq in 2003 the decision was made,

105

365361

2818

Тиймээс 2003 онд Иракт шийдвэр гаргасан.

06:24

let's not have elections for two years. Let's invest in

106

368179

3117

2 жилийн турш сонгууль хийхгүй байя.

06:27

voter education. Let's invest in democratization.

107

371296

4172

Сонгогчдын боловсролд, ардчилсан
тогтолцоонд хөрөнгө оруулъя.

06:31

The result was that I found stuck outside my office

108

375468

4018

Үүний үр дүнд ажлынхаа гадаа

олон түмэн хүнээр
хүрээлүүлсэн байгааг харсан.

06:35

a huge crowd of people, this is actually a photograph

109

379486

2172

06:37

taken in Libya but I saw the same scene in Iraq

110

381658

3480

Энэ бол Ливид авсан зураг.
Ижил дүр зураг Иракт бас харагдаж байсан.

06:41

of people standing outside screaming for the elections,

111

385138

4125

Хүмүүс сонгууль хийхийг хүсч
гадаа орилолдож байсан.

06:45

and when I went out and said, "What is wrong

112

389263

2766

Би гараад ингэж асуусан:
"Орон нутгийн зөвлөлийн

06:47

with the interim provincial council?

113

392029

2960

юу нь болохгүй байгаа юм бэ?

06:50

What is wrong with the people that we have chosen?

114

394989

3668

Бидний сонгосон хүмүүс яав?

06:54

There is a Sunni sheikh, there's a Shiite sheikh,

115

398657

2745

Сунни, Шийтийн шейх байна,

06:57

there's the seven -- leaders of the seven major tribes,

116

401402

3151

томоохон 7 овгийн 7 толгойлогч байна.

07:00

there's a Christian, there's a Sabian,

117

404553

2554

Христчин, Сабий, эмэгтэй төлөөлөгчид гээд

07:03

there are female representatives, there's every political party in this council,

118

407107

4244

энэ эвсэлд бүх намын төлөөлөл байна.

07:07

what's wrong with the people that we chose?"

119

411351

2640

Бидний сонгосон хүмүүсийн
юу нь болохгүй байгаа юм бэ?"

07:09

The answer came, "The problem isn't the people

120

413991

3098

Хариуд нь "Асуудал сонгосон хүмүүст биш,

07:12

that you chose. The problem is that you chose them."

121

417089

5801

та нар тэднийг сонгосонд байгаа юм" гэсэн.

07:18

I have not met, in Afghanistan, in even the most

122

422890

3432

Афганистанд, хамгийн алслагдсан
хэсэгт нь ч

өөрсдийг нь удирдах хүмүүсийг сонгоход

07:22

remote community, anybody who does not want

123

426322

3127

санал бодлоо илэрхийлэхийг хүсдэггүй
хүнтэй би огт таарч байгаагүй.

07:25

a say in who governs them.

124

429449

2784

07:28

Most remote community, I have never met a villager

125

432233

2061

Хамгийн алслагдсан орон нутагт

07:30

who does not want a vote.

126

434294

3582

санал өгөхийг хүсдэггүй
хүнтэй таарч байгаагүй.

07:33

So we need to acknowledge

127

437876

3280

Тиймээс ардчилал бол
тэмцэх ёстой үнэт зүйл гэдгийг

07:37

that despite the dubious statistics, despite the fact that

128

441156

3582

статистик тоонуудыг үл харгалзан
ойлгож ухаарах хэрэгтэй.

07:40

84 percent of people in Britain feel politics is broken,

129

444738

5423

Их Британид хүмүүсийн 84% нь

улс төрийг найдваргүй гэж боддог.

07:46

despite the fact that when I was in Iraq, we did an opinion poll

130

450161

2972

07:49

in 2003 and asked people what political systems they preferred,

131

453133

4258

Иракт хийсэн 2003 оны санал асуулгаар

07:53

and the answer came back that

132

457391

2324

7 хувь нь АНУ, 5 хувь нь Франц,

07:55

seven percent wanted the United States,

133

459715

3061

3 хувь нь Их Британи,

07:58

five percent wanted France,

134

462776

2723

ойролцоогоор 40% нь явж явж

08:01

three percent wanted Britain,

135

465499

2655

хэдий хөгжингүй ч,

08:04

and nearly 40 percent wanted Dubai, which is, after all,

136

468154

4355

ардчилсан биш, хаант засаглалтай

08:08

not a democratic state at all but a relatively prosperous

137

472509

2766

Дубай хот буюу Арабын Нэгдсэн Эмират Улсын

08:11

minor monarchy, democracy is a thing of value

138

475275

4703

улс төрийн тогтолцоог илүүд үзсэн байсан.

08:15

for which we should be fighting. But in order to do so

139

479978

3162

Ардчиллын үнэ цэнийг ойлгохын тулд

08:19

we need to get away from instrumental arguments.

140

483140

3352

бид гол хэрэгсэл болсоор ирсэн
шалтгаануудаас зайлсхийх ёстой.

08:22

We need to get away from saying democracy matters

141

486492

3568

"Яагаад ардчилал гэж"
гэсэн асуултын хариуд

08:25

because of the other things it brings.

142

490060

3107

"өөр бусад давуу талтай
учраас" гэхээ больё.

08:29

We need to get away from feeling, in the same way,

143

493167

2125

Үүний адилаар хүний эрх
энийг дагуулдаг учраас,

08:31

human rights matters because of the other things it brings,

144

495292

3597

эмэгтэйчүүдийн эрх
тэрийг дагуулдаг учраас

08:34

or women's rights matters for the other things it brings.

145

498889

3692

гэсэн ойлголтоосоо салцгаая.

08:38

Why should we get away from those arguments?

146

502581

2304

Яагаад?

08:40

Because they're very dangerous. If we set about saying,

147

504885

2404

Учир нь энэ их аюултай.

08:43

for example, torture is wrong because it doesn't extract

148

507289

4693

Жишээлбэл, хэрэгтэй мэдээллийг
гаргаж чаддагүй учраас

08:47

good information, or we say, you need women's rights

149

511982

5198

тамлан зовоох нь буруу, эсвэл
ажиллах хүчийг нэмэгдүүлэн

08:53

because it stimulates economic growth by doubling the size of the work force,

150

517180

4680

эдийн засгийг дэмждэг учраас
эмэгтэйчүүдийн эрх чухал гэвэл

дараахь байдалд хүргэнэ.
Хойд Солонгос хариуд чинь

08:57

you leave yourself open to the position where

151

521860

1657

08:59

the government of North Korea can turn around and say,

152

523517

2093

"Тэгвэл бид тамлан зовоогоод

09:01

"Well actually, we're having a lot of success extracting

153

525610

2863

маш их мэдээллийг олж авч байгаа",

09:04

good information with our torture at the moment,"

154

528473

2501

эсвэл Саудын Арабын засгийн газар

09:06

or the government of Saudi Arabia to say, "Well,

155

530974

1960

"Баярлалаа, гэхдээ танайхтай харьцуулахад

09:08

our economic growth's okay, thank you very much,

156

532934

1729

манай эдийн засгийн өсөлт
сайн байгаа.

09:10

considerably better than yours,

157

534663

1460

Тэгэхээр бидэнд энэ
эмэгтэйчүүдийн эрхийн

09:12

so maybe we don't need to go ahead with this program on women's rights."

158

536123

4806

хөтөлбөр хэрэггүй байх"
гэж магадгүй.

09:16

The point about democracy is not instrumental.

159

540929

3681

Ардчиллын утга санаа нь чухал биш.

09:20

It's not about the things that it brings.

160

544610

2789

Ардчиллын сайн талууд нь үүнд хамаагүй.

09:23

The point about democracy is not that it delivers

161

547399

2565

Ардчиллын гол утга санаа нь
хүчин төгөлдөр,

09:25

legitimate, effective, prosperous rule of law.

162

549964

6244

үр нөлөөтэй хууль дүрмийг
авчирдагтаа байдаггүй.

09:32

It's not that it guarantees peace with itself or with its neighbors.

163

556208

4645

Хөрштэйгөө эсвэл ардчилалтай өөртэй нь
эв найрамдалтай байх амлалт өгдөггүй.

09:36

The point about democracy is intrinsic.

164

560853

2917

Ардчиллын гол агуулга нь дотоод шинжтэй.

09:39

Democracy matters because it reflects an idea of equality

165

563770

5331

Тэгш байдал болон эрх чөлөөний тухай

09:45

and an idea of liberty. It reflects an idea of dignity,

166

569101

4408

утга санааг агуулдагаараа ардчилал чухал.

09:49

the dignity of the individual, the idea that each individual

167

573509

3870

Хувь хүний нэр төр,
засгийн газрынх нь бүрэлдэхүүнд

09:53

should have an equal vote, an equal say,

168

577379

3601

саналаа өгөх эрх тэгш байдлын тухай учраас

09:56

in the formation of their government.

169

580980

3995

ардчилал чухал.

10:00

But if we're really to make democracy vigorous again,

170

584975

4066

Ардчиллыг дахин сэргээж

10:04

if we're ready to revivify it, we need to get involved

171

589041

2613

хүчтэй болгохыг хүсч байгаа бол

10:07

in a new project of the citizens and the politicians.

172

591654

4801

улс төрчид, иргэдийн
шинэ төсөлд оролцох хэрэгтэй.

10:12

Democracy is not simply a question of structures.

173

596455

4388

Ардчилал бол зүгээр л
нэг бүтцийн асуудал биш.

10:16

It is a state of mind. It is an activity.

174

600843

4017

Энэ бол оюун санааны байдал.
Энэ бол үйл ажиллагаа.

10:20

And part of that activity is honesty.

175

604860

3791

Тэрхүү үйл ажиллагааны
нэг хэсэг нь шударга байдал.

10:24

After I speak to you today, I'm going on a radio program

176

608651

3538

Энэ ярианыхаа дараа
өнөөдөр би "Асуулт байна уу?"

10:28

called "Any Questions," and the thing you will have noticed

177

612189

2303

гэдэг нэгэн радио нэвтрүүлэгт орно.

10:30

about politicians on these kinds of radio programs

178

614492

3800

Та бүхний ажигласнаар улс төрчид

аль ч асуултанд "мэдэхгүй" гэж хэлдэггүй.

10:34

is that they never, ever say that they don't know the answer

179

618292

3465

Ямар ч асуулт байсан
хариултыг мэдэж байдаг.

10:37

to a question. It doesn't matter what it is.

180

621757

1635

10:39

If you ask about child tax credits, the future of the penguins

181

623392

3352

Хүүхдийн татварын зээл, Антарктид дахь

10:42

in the south Antarctic, asked to hold forth on whether or not

182

626744

4622

оцон шувуудын ирээдүй,

Чунцинь дахь явдал нүүрсхүчлийн
хэмжээг тогтоон барих

10:47

the developments in Chongqing contribute

183

631366

2632

тогтвортой хөгжилд хэрхэн
нөлөөлж байгаа тухай гээд

10:49

to sustainable development in carbon capture,

184

633998

2334

10:52

and we will have an answer for you.

185

636332

2762

юуг ч асуусан хариулт нь байж л байдаг.

10:54

We need to stop that, to stop pretending to be

186

639094

3185

Бид бүхнийг мэдэгч хүн болж

жүжиглэхээ болих хэрэгтэй.

10:58

omniscient beings.

187

642279

1885

11:00

Politicians also need to learn, occasionally, to say that

188

644164

3560

Мөн зарим тохиолдолд

11:03

certain things that voters want, certain things that voters

189

647724

3746

сонгогчдын хүссэн,
эсвэл тэдэнд амласан зүйлс

11:07

have been promised, may be things

190

651470

3863

биелэх боломжгүй,

11:11

that we cannot deliver

191

655333

3145

эсвэл тэдгээрийг биелүүлэхийг зөвшөөрөхгүй

11:14

or perhaps that we feel we should not deliver.

192

658478

3782

гэдгийг хэлж сурах хэрэгтэй.

11:18

And the second thing we should do is understand

193

662260

2891

Бидний хийх ёстой дараагийн зүйл бол

11:21

the genius of our societies.

194

665151

2992

нийгмийн суут байдлыг ойлгох.

11:24

Our societies have never been so educated, have never

195

668143

4029

Бидний нийгэм өмнө нь хэзээ ч

ийм өндөр боловсролтой, илүү эрүүл,

11:28

been so energized, have never been so healthy,

196

672172

2936

11:31

have never known so much, cared so much,

197

675108

2948

ингэж ихийг мэддэг, анхаардаг,

11:33

or wanted to do so much, and it is a genius of the local.

198

678056

5896

эсвэл ийм ихийг хүсдэг байгаагүй.

11:39

One of the reasons why we're moving away

199

683952

2698

Бид бүхний яг одоо сууж байгаа шиг

11:42

from banqueting halls such as the one in which we stand,

200

686650

3501

хаад ноёдын зургаар дүүрэн,

11:46

banqueting halls with extraordinary images on the ceiling

201

690151

4476

уран зургаар чимсэн таазтай

хээнцэр танхимуудаас
зайлсхийж байгаа шалтгаан бол

11:50

of kings enthroned,

202

694627

1775

11:52

the entire drama played out here on this space,

203

696402

3152

бүх л үйл явдал энд болж өнгөрсөн.

11:55

where the King of England had his head lopped off,

204

699554

2859

Английн хаан толгойгоо цавчуулж байсан.

11:58

why we've moved from spaces like this, thrones like that,

205

702413

4331

Эдгээр газруудаас холдож

12:02

towards the town hall, is we're moving more and more

206

706744

3725

үүд рүү чиглэн,

12:06

towards the energies of our people, and we need to tap that.

207

710469

3948

хүмүүстэй илүү ойрхон болсоор байна.

12:10

That can mean different things in different countries.

208

714417

2790

Энэ нь өөр өөр орнуудад
ялгаатай байж болно.

12:13

In Britain, it could mean looking to the French,

209

717207

3313

Их Британид энэ нь
Франц руу анхаарлаа хандуулах,

12:16

learning from the French,

210

720520

1743

Францаас суралцах,

12:18

getting directly elected mayors in place

211

722263

3629

Францын орон нутгийн сонгуульд

12:21

in a French commune system.

212

725892

2488

тухайн газраас хотын даргыг нь
шууд сонгох гэх мэт.

12:24

In Afghanistan, it could have meant instead of concentrating

213

728380

2834

Афганистанд ерөнхийлөгчийн эсвэл

12:27

on the big presidential and parliamentary elections,

214

731214

2554

УИХ гэх мэт томоохон сонгуулийг
онцлохоос илүүтэйгээр

12:29

we should have done what was in the Afghan constitution

215

733768

2317

дүүргийн хэмжээнд орон нутгийн
сонгууль явуулж

12:31

from the very beginning, which is to get direct local elections going

216

736085

4680

аймгийн засаг даргыг сонгох байдлаар

12:36

at a district level and elect people's provincial governors.

217

740765

5547

Афганистаны үндсэн хуулийг
бүр эхнээс нь хэрэгжүүлэх байсан юм.

12:42

But for any of these things to work,

218

746312

2723

Гэхдээ эдгээрийг хэрэгжүүлэхэд

12:44

the honesty in language, the local democracy,

219

749035

2823

үг хэлээрээ шударга байж,
орон нутгийн ардчиллыг

12:47

it's not just a question of what politicians do.

220

751858

2768

зөвхөн улс төрчдийн хийх зүйл биш
гэдгийг ойлгох нь чухал.

12:50

It's a question of what the citizens do.

221

754626

2068

Үүнд иргэдийн оролцоо маш чухал.

12:52

For politicians to be honest, the public needs to allow them to be honest,

222

756694

4907

Улс төрчид шударга байхын тулд олон нийт
тэднийг шударга байхыг нь зөвшөөрөх,

мөн улс төрч иргэдийн гүүр болсон
мэдээллийн хэрэгсэл нь

12:57

and the media, which mediates between the politicians

223

761601

2579

13:00

and the public, needs to allow those politicians to be honest.

224

764180

4631

тэдэнд шударга байх
боломжийг нь олгох ёстой.

13:04

If local democracy is to flourish, it is about the active

225

768811

3622

Орон нутгийн ардчилал цэцэглэхийн тулд

13:08

and informed engagement of every citizen.

226

772433

4236

иргэн бүрийн идэвхитэй оролцоо нэн чухал.

13:12

In other words, if democracy is to be rebuilt,

227

776669

4401

Өөрөөр хэлбэл ардчиллыг дахин бүтээхэд,

13:16

is to become again vigorous and vibrant,

228

781070

4324

үүнийг хүчтэй, нөлөөтэй болгоход

13:21

it is necessary not just for the public

229

785394

3146

ард иргэд нь улс төрчиддөө

13:24

to learn to trust their politicians,

230

788540

2914

итгэж сурахаас гадна,

13:27

but for the politicians to learn to trust the public.

231

791454

4872

улс төрчид ч олон нийтэд
итгэж сурах хэрэгтэй.

13:32

Thank you very much indeed. (Applause)

232

796326

4000

Маш их баярлалаа. (Алга ташилт)

Translated by Indra Ganzorig
Reviewed by Tuya Bat

ABOUT THE SPEAKER

Rory Stewart - Politician
Rory Stewart -- a perpetual pedestrian, a diplomat, an adventurer and an author -- is the member of British Parliament for Penrith and the Border.

Why you should listen

Now the member of British Parliament for Penrith and the Border, in rural northwest England, Rory Stewart has led a fascinatingly broad life of public service. He joined the Foreign Office after school, then left to begin a years-long series of walks across the Muslim world. In 2002, his extraordinary walk across post-9/11 Afghanistan resulted in his first book, The Places in Between. After the invasion of Iraq in 2003, he served as a Deputy Governorate Co-Ordinator in Southern Iraq for the coalition forces, and later founded a charity in Kabul.

To secure his Conservative seat in Parliament, he went on a walking tour of Penrith, covering the entire county as he talked to voters. In 2008, Esquire called him one of the 75 most influential people of the 21st century.

He says: "The world isn't one way or another. Things can be changed very, very rapidly by someone with sufficient confidence, sufficient knowledge and sufficient authority."

More profile about the speaker
Rory Stewart | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Рори Стюарт: Яагаад ардчилал гэж? | TED Talk | TED.com