ABOUT THE SPEAKER

Dolly Chugh - Author, social psychologist
Dolly Chugh studies the psychology of good people.

Why you should listen

Dolly Chugh teaches at New York University's Stern School of Business in the full-time MBA program and the NYU Prison Education Program. Her book, The Person You Mean to Be: How Good People Fight Bias, was published by HarperCollins and selected by Malcolm Gladwell, Adam Grant, Susan Cain and Dan Pink as one of "six books to have on your bookshelf" in fall 2018. Prior to becoming an academic, Chugh worked in the corporate world for 11 years. She received her BA from Cornell and her MBA and PhD from Harvard.

More profile about the speaker
Dolly Chugh | Speaker | TED.com

TED@BCG Toronto

Dolly Chugh: How to let go of being a "good" person -- and become a better person

Dolly Chugh:: ကောင်းတဲ့လူတစ်ယောက်ဖြစ်ခြင်းကို စွန့်လွှတ်ပြီး ပိုကောင်းတဲ့သူတစ်ယောက်ဖြစ်လာပုံ။

Filmed: 2018-10-03

3,946,584 views

ကောင်းတဲ့လူတစ်ယောက်ဖြစ်ခြင်းဆိုတဲ့ သင့်အစွဲအလမ်းက တကယ့်ကို ပိုကောင်းတဲ့ လူစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ တားဆီးနေတယ်ဆိုရင်ရော။ ဒီနားလည်လွယ်တဲ့ ဟောပြောချက်ထဲမှာ လူမှုရေး စိတ်ပညာရှင် Dolly Chugh ကနေပြီး ကိုယ်ကျင့်ဆိုင်ရာ အပြုအမူရဲ့ တွေးရခက်တဲ့ စိတ်ပညာ ကိုရှင်းပြထားပါတယ်။ ဥပမာ သင့်ရဲ့ဘက်လိုက်မှုတွေကို ရိပ်စားမိဖို့နဲ့ အမှားတွေကို အသိအမှတ်ပြုဖို့ဟာ ဘာကြောင့် ခက်ရတာလဲ၊ နောက်ပြီးတော့ သင့်အမှားတွေကို ဝန်ခံခြင်းနဲ့ ပိုကောင်းမွန်တဲ့ အစပြုမှုတွေဖြစ်လာစေတဲ့ လမ်းကြောင်းကို ပြသထားပါတယ်။ "ကျွန်မတို့ဘဝတွေရဲ့ အခြားအပိုင်းတွေတိုင်းမှာ ကြီးထွားဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ ကိုယ့်ဘာသာ နေရာပေးကြတယ်၊ ဒီတစ်ခုကလွဲရင်ပေါ့လေ၊ ဒါက အရေးပါဆုံးနေရာပါ"လို့ Chugh က ဆိုပါတယ်။

Dolly Chugh - Author, social psychologist
Dolly Chugh studies the psychology of good people. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:13

So a friend of mine was riding
in a taxi to the airport the other day,

0

1515

3706

ဟိုတစ်နေ့က ကျွန်မရဲ့မိတ်ဆွေတစ်ယောက်
လေဆိပ်ကို အငှားကားစီးသွားနေရင်း

00:17

and on the way, she was chatting
with the taxi driver,

1

5245

2710

လမ်းမှာ အငှားကာမောင်းသူနဲ့
စကားစမြည်ပြောမိတယ်။

00:19

and he said to her, with total sincerity,

2

7979

2429

သူက သူမကို ပြောတာက
လုံးဝကို ရိုးရိုးသားနဲ့ပါ။

00:22

"I can tell you are a really good person."

3

10432

3286

"ခင်ဗျားဟာ တကယ့် လူကောင်းဆိုတာ
ကျုပ်ပြောနိုင်တယ်။"

00:25

And when she told me this story later,

4

13742

1817

နောက် ဒီဇာတ်လမ်း ကျွန်မကို ပြောပြတော့

00:27

she said she couldn't believe
how good it made her feel,

5

15583

3175

သူ့ကို ဘယ်လို အားရကျေနပ်
သွားတယ်ဆိုတာမယုံနိုင်ဘူး၊

00:30

that it meant a lot to her.

6

18782

2059

ဒါက သူ့အတွက် အတော့ကို အရေးပါတယ်တဲ့။

00:32

Now that may seem
like a strong reaction from my friend

7

20865

3026

ကဲ ဒါက သူစိမ်းသက်သက်တစ်ဦးရဲ့
စကားလုံးတွေအတွက် ကျွန်မမိတ်ဆွေဆီက

00:35

to the words of a total stranger,

8

23915

2204

ပြင်းထန်တဲ့ တုံ့ပြန်မှုတစ်ခု ဖြစ်ပုံရတယ်၊

00:38

but she's not alone.

9

26143

1618

ဒါပေမဲ့ သူတစ်ဦးတည်းတော့ မဟုတ်ဘူး။

00:39

I'm a social scientist.

10

27785

1365

ကျွန်မက လူမှုသိပ္ပံပညာရှင်ပါ။

00:41

I study the psychology of good people,

11

29174

2653

လူကောင်းတွေရဲ့ စိတ်ပညာကို လေ့လာပြီး

00:43

and research in my field says
many of us care deeply

12

31851

4290

လူကောင်းတစ်ဦလို ခံစားရတာ၊ လူကောင်း
တစ်ဦးအဖြစ် အမြင်ခံရတာနဲ့ ပတ်သက်တဲ့

00:48

about feeling like a good person
and being seen as a good person.

13

36165

5001

အတော်များများ အလေးအနက် အရေးစိုက်
တယ်ဆိုတဲ့ ကျွန်မ နယ်ပယ်မှာသုတေသနပြုတယ်။

00:53

Now, your definition of "good person"
and your definition of "good person"

14

41467

4833

ကဲ သင့်ရဲ့ "လူကောင်း"အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်
သင့်ရဲ့ "လူကောင်း"အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်နဲ့

00:58

and maybe the taxi driver's
definition of "good person" --

15

46324

2740

အငှားကားမောင်းသူရဲ့
"လူကောင်း"အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်ဟာ

01:01

we may not all have the same definition,

16

49088

1983

တူညီတဲ့ ဖွင့်ဆိုချက် မဖြစ်လောက်ပေမဲ့

01:03

but within whatever our definition is,

17

51095

2825

ကျွန်မတို့ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုချက်
ဘောင်က ဘာဖြစ်ဖြစ်

01:05

that moral identity
is important to many of us.

18

53944

2801

ကိူယ်ကျင့် လက္ခဏာ အတော်များများ
အတွက် အရေးကြီးပါတယ်။

01:09

Now, if somebody challenges it,
like they question us for a joke we tell,

19

57154

5221

ကဲ တစ်ဦဦးက ဒါကို စိန်ခေါ်ရင် ကျွန်မတို့
ပြောတဲ့ ပြက်လုံးတစ်ခုအတွက် မေးတာလို

01:14

or maybe we say
our workforce is homogenous,

20

62399

2683

(သို့) ကျွန်မတို့ ပြောလောက်တာက
အလုပ်အင်အားစုက မျိုးတူတွေ

01:17

or a slippery business expense,

21

65106

2979

(သို့) စိတ်မချရတဲ့ လုပ်ငန်း
ငွေယိုပေါက်တစ်ခုဆို

01:20

we go into red-zone defensiveness
a lot of the time.

22

68109

3198

ကျွန်မတို့ဟာ အချိန်များစွာ အနီရောင် ဇုန်
ခံစစ်အနေအထားကို ဝင်သွားတယ်။

01:23

I mean, sometimes we call out

23

71331

3091

ဆိုလိုတာက တစ်ခါတစ်ရံမှာ

01:26

all the ways in which we help
people from marginalized groups,

24

74446

3669

ဘေးဖယ်ခံရတဲ့ အစုတွေက လူတွေကို
ကူညီရာမှာ (သို့) အလှူခံအဖွဲကို လှူရာမှာ

01:30

or we donate to charity,

25

78139

1768

(သို့) အကျိုးအမြတ်မယူတဲ့အဖွဲ့တွေကို

01:31

or the hours we volunteer to nonprofits.

26

79931

4039

နာရီများစွာ လုပ်အားပေးရာမှာ
နည်းလမ်းစုံနဲ့ ခေါ်တာပါ။

01:35

We work to protect
that good person identity.

27

83994

3691

လူကောင်း လက္ခဏာကို ကာကွယ်ဖို့
ကျွန်မတို့ လုပ်တယ်။

01:39

It's important to many of us.

28

87709

1936

ဒါက လူအများအတွက် အရေးကြီးပါတယ်။

01:42

But what if I told you this?

29

90517

1858

ဒါပေမဲ့ ကျွန်မ ဒါကိုပြောမယ်ဆိုရင်ရော။

01:44

What if I told you that our attachment
to being good people

30

92399

4714

ကောင်းတဲ့လူဖြစ်ခြင်းကို တွယ်တာမှုဟာ
ကျွန်မတို့ရဲ့ ပိုကောင်းတဲ့လူဖြစ်ဖို့

01:49

is getting in the way
of us being better people?

31

97137

2516

လမ်းဆီ ရောက်စေလားလို့
ကျွန်မ ပြောမယ်ဆိုရင်ရော။

01:52

What if I told you that our definition
of "good person" is so narrow,

32

100225

6326

"လူကောင်း"ဆိုတဲ့ အဓိပ္ပါယ်ဖွင့်ဆိုချက်က
ကျဉ်းမြောင်းလွန်းတယ်လို့ ပြောမယ်ဆိုရင်ရော။

01:58

it's scientifically impossible to meet?

33

106575

2531

သိပ္ပံနည်းအရတော့ ကိုက်ညီဖို့
မဖြစ်နိင်ဘူးလား။

02:01

And what if I told you
the path to being better people

34

109806

3277

ပိုကောင်းတဲ့သူဖြစ်ခြင်းရဲ့ လမ်ကြောင်းဟာ
ကောင်းတဲ့သူဖြစ်ခြင်းကို

02:05

just begins with letting go
of being a good person?

35

113107

2936

စွန့်လွှတ်တာနဲ့
အစပြုတယ်လို့ ကျွန်မပြောရင်ရော။

02:08

Now, let me tell you a little bit
about the research

36

116876

2640

အခု လူ့စိတ် အလုပ်လုပ်ပုံနဲ့ပတ်သက်တဲ့

02:11

about how the human mind works

37

119540

1472

သုတေသနအကြောင်းရှင်း ပြဖိူ့

02:13

to explain.

38

121036

1150

နည်းနည်း ပြောခွင့်ပြုပါ။

02:14

The brain relies on shortcuts
to do a lot of its work.

39

122540

4108

ဦးနှောက်ဟာ ၎င်းရဲ့အလုပ်များစွာကို
လုပ်ဖို့ ဖြတ်လမ်းတွေကို အားကိုးတယ်။

02:18

That means a lot of the time,

40

126672

1625

ဆိုလိုတာက အချိန်များစွာမှာ

02:20

your mental processes are taking place
outside of your awareness,

41

128321

3328

သင့်စိတ်ပိုင်းလုပ်ဆောင်မှုတွေဟာ
နိုးကြားမှုရဲ့အပြင်မှာ ဖြစ်ပျက်နေတာပါ၊

02:23

like in low-battery, low-power mode
in the back of your mind.

42

131673

4738

သင့်စိတ်ရဲ့အနောက်ဘက်မှာ ဘက်ထရီ
ကျနေတာ၊ စွမ်းအင်စနစ်ကျနေတာမျိုးပါ။

02:29

That's, in fact, the premise
of bounded rationality.

43

137088

3461

တကယ်တမ်းတော့ ဒါဟာ
နယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်မှုရဲ့အဆိုပါ။

02:32

Bounded rationality is
the Nobel Prize-winning idea

44

140573

3441

နယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်မှုဟာ
လူ့စိတ်ဟာ အကန့်အသတ်ရှိတဲ့

02:36

that the human mind
has limited storage resources,

45

144038

2842

သိုလှောင် ရင်းမြစ်တွေ၊
အကန့်အသတ်ရှိတဲ့ လုပ်ဆောင်ခြင်း အစွမ်း

02:38

limited processing power,

46

146904

2096

ရှိတယ်ဆိုတဲ့
နိုဗယ်လ်ဆုရ စိတ်ကူးပါ၊

02:41

and as a result, it relies on shortcuts
to do a lot of its work.

47

149024

4032

အကျိုးဆက်အနေနဲ့ ၎င်းရဲ့အလုပ်များစွာကို
လုပ်ဖို့ ဖြတ်လမ်းတွေကို အားကိုးတယ်။

02:45

So for example,

48

153571

1524

ဥပမာအနေနဲ့

02:47

some scientists estimate
that in any given moment ...

49

155833

2634

တစ်ချို့သိပ္ပံပညာရှင်တွေ ခန့်မှန်းတာက
သတ်မှတ်ချိန်အတွင်း

02:51

Better, better click, right? There we go.

50

159270

2080

ပိုကောင်းတယ်၊ နှိပ်၊ ဟုတ်လား။ ရပြီ။

02:53

(Laughter)

51

161374

1007

(ရယ်သံများ)

02:54

At any given moment,

52

162405

1244

သတ်မှတ်တဲ့အချိန်မှာ

02:55

11 million pieces of information
are coming into your mind.

53

163673

3804

၁၁ သန်းရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ
ကျွန်မ စိတ်ထဲကို လာနေတယ်။

03:00

Eleven million.

54

168054

1616

တစ်ဆယ့်တစ်သန်းနော်။

03:01

And only 40 of them
are being processed consciously.

55

169694

2873

ဒီအထဲက ၄၀ ကျော်ငကိုပဲ
သတိရှိရှိ အရေးယူဆောင်ရွက်နေတယ်။

03:05

So 11 million, 40.

56

173051

2222

ဒီတော့ ၁၁ သန်း၊ ၄၀။

03:08

I mean, has this ever happened to you?

57

176140

1884

ဆိုလိုတာက သင်တို့ ဖြစ်ဖူးတယ်မို့လား။

03:10

Have you ever had
a really busy day at work,

58

178048

2354

အလုပ်မှာ တကယ် အလုပ်ရှုပ်တဲ့
နေ့တစ်နေ့ ကြုံဖူးလား၊

03:12

and you drive home,

59

180426

1729

အိမ်ကို ကာမောင်းပြန်တယ်၊

03:14

and when you get in the door,

60

182179

2218

တံခါးကို အဝင်မှာ

03:16

you realize you don't
even remember the drive home,

61

184421

3248

အိမ်ကို ကားမောင်းပြန်လာတာကိုတောင်
သတိမရဘူးဆိုတာ သိလိုက်တယ်၊

03:19

like whether you had
green lights or red lights.

62

187693

2503

မီးစိမ်းလား၊ မီးနီလား ဆိုတာမျိုးတွေပေါ့။

03:22

You don't even remember.
You were on autopilot.

63

190220

2410

အလိုအလျောက် မောင်းနှင်နေခဲ့တာ
ကို တောင် သတိမရဘူးလေ။

03:24

Or have you ever opened the fridge,

64

192974

3287

ဒါမှမဟုတ် ရေခဲသေတ္တာဖွင့်ပြီး

03:28

looked for the butter,

65

196285

2072

ထောပတ်ရှာပါတယ်၊

03:30

swore there is no butter,

66

198381

2944

ထောပတ်မရှိဘူးလို့ ကျိန်ဆဲတယ်၊

03:33

and then realized the butter
was right in front of you the whole time?

67

201349

3617

ပြီးတော့မှ ထောပတ်က ကိုယ့်ရှေ့မှာ
တစ်ချိန်လုံးရှိနေတာမျိုး ကြုံဖူးလား။

03:36

These are the kinds of "whoops" moments
that make us giggle,

68

204990

3521

ကျွန်မတို့ကို တခစ်ခစ်ရယ်စေတဲ့
"မြူးပျော်အော်ဟစ်"တဲ့ ကာလမျိုးတွေရှိပြီး

03:40

and this is what happens in a brain

69

208535

2011

ဒါက ၁၁ သန်းရှိတဲ့ သတင်းအချက်အလက်တွေ

03:42

that can handle 11 million
pieces of information coming in

70

210570

3574

ဝင်လာပြီး ၄၀ လောက်ပဲ
သတိရှိရှိ ကိုင်တွယ်နိုင်တဲ့

03:46

with only 40 being processed consciously.

71

214168

2577

ဦးနှောက်တစ်လုံးထဲမှာ ဖြစ်ပျက်တာပါ။

03:48

That's the bounded part
of bounded rationality.

72

216769

3380

ဒါက နယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်မှုရဲ့
နယ်သတ်ထားတဲ့ အပိုင်းပါ။

03:55

This work on bounded rationality

73

223352

2477

ဒီနယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်မှုပေါ်က
လုပ်ဆောင်မှုက

03:57

is what's inspired work I've done
with my collaborators

74

225853

4166

ကျွန်မနဲ့ ပူပေါင်းဆောင်ရွက်သူတွေဖြစ်တဲ့
Max Bazerman နဲ့ Mahzarin Banaji တို့နဲ့

04:02

Max Bazerman and Mahzarin Banaji,

75

230043

2635

ကျွန်မလုပ်ခဲ့တဲ့ နယ်သတ်ထားတဲ့
ကိုယ်ကျင့်တရားကို

04:04

on what we call bounded ethicality.

76

232702

2646

စေ့ဆော်ပေးတာပါ။

04:07

So it's the same premise
as bounded rationality,

77

235702

3072

ဒီတော့ ဒါ နယ်သတ်ထားတဲ့
ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့တူတဲ့ အဆိုပါ၊

04:10

that we have a human mind
that is bounded in some sort of way

78

238798

5601

ကျွန်မတို့မှာ တစ်နည်းမဟုတ်တစ်နည်းနဲ့
နယ်သတ်ထားပြီး

04:16

and relying on shortcuts,

79

244423

2082

ဖြတ်လမ်းတွေကို
အမှီပြုနေတဲ့ လူ့စိတ်ရှိပြီး

04:18

and that those shortcuts
can sometimes lead us astray.

80

246529

3825

တစ်ခါတစ်ရံ ဒီဖြတ်လမ်းတွေက
ကျွန်မတို့ကို လမ်းလွဲစေတာပါ။

04:22

With bounded rationality,

81

250886

1525

နယ်သတ်ထားတဲ့ ဆင်ခြင်တုံတရားနဲ့

04:24

perhaps it affects the cereal
we buy in the grocery store,

82

252435

3686

ဖြစ်နိုင်တာက ကုန်စုံဆိုင်က ဝယ်တဲ့
အဟာရ (သို့) ဘုတ််အစည်းအဝေးခန်းမှာ

04:28

or the product we launch in the boardroom.

83

256145

3083

ကျွန်မတို့ မိတ်ဆက်တဲ့ ထုတ်ကုန်တွေကို
သက်ရောက်စေပါတယ်။

04:31

With bounded ethicality, the human mind,

84

259836

2683

နယ်သတ်ထားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့ဆို
လူသားစိတ်ဟာ

04:34

the same human mind,

85

262543

2079

ဒီအလားတူ လူသားစိတ်ဟာ

04:36

is making decisions,

86

264646

1492

ဆုံးဖြတ်ချက်တွေချနေတယ်၊

04:38

and here, it's about who to hire next,

87

266162

2786

ဒီမှာတော့ နောက်ထပ် ဘယ်သူ့ကို ခန့်မယ်၊

04:40

or what joke to tell

88

268972

1650

(သို့) ဘယ်ပြက်လုံးပြောမယ်၊

04:42

or that slippery business decision.

89

270646

2222

(သို့) စိတ်မချရတဲ့ လုပ်ငန်း
ဆုံးဖြတ်ချက်ပေါ့။

04:46

So let me give you an example
of bounded ethicality at work.

90

274157

4603

ဒီတော့ အလုပ်က နယ်သတ်ထားတဲ့
ကိုယ်ကျင့်တရားရဲ့ နမူနာတစ်ခု ပေးပါရစေ။

04:50

Unconscious bias is one place

91

278784

2786

မရည်ရွယ်တဲ့ ဘက်လိုက်မှုဟာ

04:53

where we see the effects
of bounded ethicality.

92

281594

3509

နယ်သတ်ထားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားရဲ့
သက်ရောက်မှုတွေကို မြင်ရတဲ့ နေရာတစ်ခုပါ။

04:57

So unconscious bias refers
to associations we have in our mind,

93

285127

4386

ဒီတော့ မရည်ရွယ်တဲ့ ဘက်လိုက်မှုဟာ
စိတ်မှာရှိတဲ့ ဆက်စပ်မှုတွေကို ကိုးကားတယ်၊

05:01

the shortcuts your brain is using
to organize information,

94

289537

4290

သတင်းအချက်အလက်တွေကို စုစည်းဖို့
သင့်ဦးနှောက်က သုံးနေတဲ့ ဖြတ်လမ်းတွေပါ၊

05:05

very likely outside of your awareness,

95

293851

2264

အတော် ဖြစ်နိုင်တာက သင့်သတိမူမိတာရဲ့အပြင်က

05:08

not necessarily lining up
with your conscious beliefs.

96

296139

3452

သင့် သတိထားမိတဲ့ ယုံကြည်မှုတွေနဲ့
သေချာပေါက် တစ်တန်းတည်းမရှိတာပါ၊

05:12

Researchers Nosek, Banaji and Greenwald

97

300503

2524

သုတေသီတွေဖြစ်တဲ့ Nosek, Banaji နဲ့
Greenwald တို့ဟာ

05:15

have looked at data
from millions of people,

98

303051

2731

သန်းချီတဲ့ လူတွေဆီက အချက်အလက်တွေကို
ကြည့်ရှုခဲ့ကြပြီး

05:17

and what they've found is, for example,

99

305806

2757

နမူနာအနေနဲ့ သူတို့တွေ့ရှိတာက

05:20

most white Americans
can more quickly and easily

100

308587

3493

အမေရိကန် လူဖြူအများစုဟာ
လူမည်းတွေ၊ ကောင်းတာတွေနဲ့စာရင်

05:24

associate white people and good things

101

312104

4269

လူဖြူတွေ၊ ကောင်းတာတွေနဲ့
ပိုပြီးလျင်မြန်၊

05:28

than black people and good things,

102

316397

2293

လွယ်ကူစွာ ဆက်စပ်နိုင်ကြပြီး

05:31

and most men and women
can more quickly and easily associate

103

319650

5614

ယောက်ျား၊ မိန်းမ အများစုဟာ မိန်းမနဲ့
သိပ္ပံပညာထက် ယောက်ျားနဲ့ သိပ္ပံပညာကို

05:37

men and science than women and science.

104

325288

4302

ပိုပြီးလျင်မြန်၊ လွယ်ကူစွာ
ဆက်စပ်နိုင်ကြတာပါ။

05:42

And these associations
don't necessarily line up

105

330137

4287

ဒီဆက်စပ်မှုတွေဟာ လူတွေ
သိစိတ်ရှိရှိ တွေးတာနဲ့

05:46

with what people consciously think.

106

334448

1875

သေချာပေါက် တစ်တန်းတည်း ကျမနေဘူး။

05:48

They may have
very egalitarian views, in fact.

107

336347

3333

တကယ်တော့ သူတို့မှာ သာတူညီမျှမှု
ရှိနိုင်လောက်ပါတယ်၊

05:52

So sometimes, that 11 million
and that 40 just don't line up.

108

340206

4413

ဒီတော့ တစ်ခါတစ်ရံမှာ ဒီ ၁၁ သန်းနဲ့
ဒီ ၄၀ ဟာ တစ်တန်းတည်း ကျနေတယ်။

05:57

And here's another example:

109

345402

1967

ဟောဒီမှာ နောက် နမူနာတစ်ခု၊

05:59

conflicts of interest.

110

347393

1492

စိတ်ဝင်စားမှုရဲ့ ဝိရောဓိတွေပါ။

06:01

So we tend to underestimate
how much a small gift --

111

349372

3810

ဒီတော့ ကျွန်မတို့ဟာ လက်ဆောင်လေးတစ်ခုရဲ့
တန်ဖိုးကို လျှော့တွက်တတ်ကြတယ်၊

06:05

imagine a ballpoint pen or dinner --

112

353206

3643

ဘောပင်တစ်ချောင်း (သို့) ညစာကို
စိတ်ကူးကြည့်ပါ၊

06:08

how much that small gift
can affect our decision making.

113

356873

4158

လက်ဆောင်လေးဟာ ဆုံးဖြတ်ချက်ချရာမှာ
ဘယ်လောက် သက်ရောက်မှုရှိနိုင်လဲ။

06:13

We don't realize that our mind
is unconsciously lining up evidence

114

361852

4326

လက်ဆောင်ပေးသူရဲ့အမြင်ကို ထောက်ခံ့ဖို့
အထောက်အထားကို ကျွန်မတို့စိတ်က

06:18

to support the point of view
of the gift-giver,

115

366202

3531

မရည်ရွယ်ဘဲ တန်းစီနေတာ
ကျွန်မတို့ မသိကြဘူး၊

06:21

no matter how hard we're consciously
trying to be objective and professional.

116

369757

4821

ဓမ္မဓိဋ္ဌာန်ကျဖို့၊ ပညာရှင်ပီသဖို့
ဘယ်လောက်ပဲ သတိရှိရှိ ကြိုးစားနေနေပါ။

06:27

We also see bounded ethicality --

117

375689

1719

ကောင်းတဲ့လူဖြစ်တာကို တွယ်တာကြပေမဲ့

06:29

despite our attachment
to being good people,

118

377432

3377

နယ်သတ်ထားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားကိုလည်း
ကျွန်မတို့ မြင်ပါတယ်၊

06:32

we still make mistakes,

119

380833

2081

ကျွန်မတို့ အမှားတွေကို လုပ်နေဆဲပါ၊

06:34

and we make mistakes
that sometimes hurt other people,

120

382938

4011

တစ်ခါတစ်ရံ လူတွေကို နာကျင်စေတဲ့၊

06:38

that sometimes promote injustice,

121

386973

2470

အကောင်းဆုံး ကြိုးစားပေမဲ့
တစ်ခါတစ်ရံ မတရားမှုကို

06:41

despite our best attempts,

122

389467

2025

အားပေးတဲ့
အမှားတွေ ကျွန်မတို့လုပ်မိကြပြီး

06:43

and we explain away our mistakes
rather than learning from them.

123

391516

4117

အမှားတွေကနေ သင်ယူတာထက်
ဒါတွေကို ဆင်ခြေပေးကြပါတယ်။

06:48

Like, for example,

124

396810

2453

ဆိုပါစို့ ဥပမာအဖြစ်

06:51

when I got an email
from a female student in my class

125

399287

3801

ကျွန်မရဲ့အတန်းထဲက ကျောင်းသူ
တစ်ယောက်ဆီကနေ အီးမေးရတဲ့အခါ၊

06:55

saying that a reading I had assigned,

126

403112

2548

ရေးထားတာက ကျွန်မ တာဝန်းပေးထားတဲ့

06:57

a reading I had been assigning for years,

127

405684

2754

နှစ်ချီပြီး ကျွန်မ တာဝန်းပေးခဲ့တဲ့
ဖတ်စာက

07:00

was sexist.

128

408462

1431

လိင်ခွဲခြားမှုတဲ့။

07:02

Or when I confused
two students in my class

129

410738

5588

(သို့) လူမျိုးတူတဲ့ ကျွန်မအတန်းထဲက
ကျောင်းသားနှစ်ယောက်ကို

07:08

of the same race --

130

416350

1357

ရောထွေးတဲ့အခါ

07:09

look nothing alike --

131

417731

2270

ဘာမှ မတူဘူးနော်၊

07:12

when I confused them for each other

132

420025

2159

လူတိုင်းရဲ့ရှေ့မှာ တစ်ခါမက

07:14

more than once, in front of everybody.

133

422208

2665

သူတို့အချင်းချင်းကို ရောထွေးတဲ့အခါမှာပါ။

07:17

These kinds of mistakes send us, send me,

134

425885

4323

ဒီအမှားမျိုးတွေက ကျွန်မတို့ကို၊
ကျွန်မကို အနီရောင် ဇုန်

07:22

into red-zone defensiveness.

135

430232

2835

ခံစစ်အနေအထားဆီ
ပို့ပေးတယ်။

07:25

They leave us fighting
for that good person identity.

136

433091

4230

ဒီလူကောင်း လက္ခဏာအတွက်
တိုက်ခိုက်ရေးမှာ ကျွန်မတို့ကိုထားခဲ့တယ်။

07:30

But the latest work that I've been doing
on bounded ethicality with Mary Kern

137

438189

4340

ဒါပေမဲ့ Mary Kern နဲ့ တွဲလုပ်နေတဲ့ နယ်သတ်
ကိုယ်ကျင့်တရား နောက်ဆုံးအလုပ်က ဆိုတာက

07:34

says that we're not
only prone to mistakes --

138

442553

3572

ကျွန်မတို့ဟာ အမှားတွေကို လုပ်လေ့ရှိရုံသာမက
ဒီအမှားတွေဘက်ဆီ ယိမ်းယိုင်မှုဟာ

07:38

that tendency towards mistakes depends
on how close we are to that red zone.

139

446149

5239

ကျွန်မတို့ဟာ အနီရောင် ဇုန်နဲ့
ဘယ်လို နီးကပ်နေပုံမှာလည်း မူတည်တယ်တဲ့။

07:43

So most of the time, nobody's challenging
our good person identity,

140

451412

4199

ဒီတော့ အချိန်အများစုမှာ လူကောင်း လက္ခဏာကို
ဘယ်သူကမှ စိန်ခေါ်နေတာမဟုတ်တော့

07:47

and so we're not thinking too much

141

455635

2159

ကိုယ့်ဆုံးဖြတ်ချက်တွေရဲ့
ကိုယ်ကျင့်ပိုင်း

07:49

about the ethical implications
of our decisions,

142

457818

2333

ဂယက်ရိုက်မှုတွေအကြောင်း သိပ် တွေးမနေကြပဲ

07:52

and our model shows
that we're then spiraling

143

460175

3879

ကျွန်မတို့ဟာ အချိန်အများစုမှာ
နည်းနည်းလာတဲ့ ကိုယ်ကျင့် အပြုအမူဘက်ဆီ

07:56

towards less and less
ethical behavior most of the time.

144

464078

4739

တလိပ်လိပ် ရစ်တက်နေတယ်ဆိုတယ်လို့
ကျွန်မတို့ရဲ့ ပုံစံကပြသတယ်။

08:00

On the other hand, somebody
might challenge our identity,

145

468841

2848

တစ်ဘက်မှာ တစ်ဦးက ကိုယ့်
ကိုယ်ပိုင်လက္ခဏာကိုစိန်ခေါ်နိုင်တယ်၊

08:03

or, upon reflection,
we may be challenging it ourselves.

146

471713

3499

(သို့) ပြန်ပြောင်းသုံးသပ်ချက်မှာ
ဒါကို ကိုယ်တိုင် စိန်ခေါ်နေလောက်တယ်။

08:07

So the ethical implications
of our decisions become really salient,

147

475236

4124

ဒီတော့ ဆုံးဖြတ်ချက်တွေရဲ့ကိုယ်ကျင့်ပိုင်း
ဂယက်ရိုက်မှုတွေက အဓိကကျလာတယ်။

08:11

and in those cases, we spiral towards
more and more good person behavior,

148

479384

5737

ဒီဖြစ်ရပ်တွေမှာ ကျွန်မတို့ဟာ ပိုပိုများတဲ့
လူကောင်း အပြုအမူဘက်ဆီ တလိပ်လိပ် ရစ်တက်တယ်၊

08:17

or, to be more precise,

149

485145

1841

(သို့) ပိုတိကျရမယ်ဆို

08:19

towards more and more behavior
that makes us feel like a good person,

150

487010

4538

လူကောင်းတစ်ဦးလို ခံစားမိစေတဲ့
အပြုအမူဘက်ဆီ ပိုပိုများသွားတာပေါ့၊

08:23

which isn't always the same, of course.

151

491572

2444

တကယ်ကျတော့ ဒါက အမြဲတော့ မတူဘူးလေ။

08:27

The idea with bounded ethicality

152

495413

3643

နယ်သတ်ထားတဲ့ ကိုယ်ကျင့်တရားနဲ့
စိတ်ကူးဆိုတာက

08:31

is that we are perhaps overestimating

153

499080

4202

ကျွန်မတို့ရဲ့ အတွင်းစိတ်
သံလိုအိမ်မြှောင်ဟာ

08:35

the importance our inner compass
is playing in our ethical decisions.

154

503306

5168

ကိုယ်ကျင့်ပိုင်း ဆုံးဖြတ်ချက်တွေမှာပါနေတဲ့
အရေးပါမှုကို ပိုခန့်မှန်းနေလောက်တာပါ။

08:40

We perhaps are overestimating
how much our self-interest

155

508498

4485

ကျွန်မတို့ရဲ့ ကိုယ်ကျိုးကြည့်မှုက
ကျွန်မတို့ရဲ့ဆုံးဖြတ်ချက်တွေကို

08:45

is driving our decisions,

156

513007

3372

ဘယ်လောက် တွန်းအားပေးနေတာ
ပိုခန့်မှန်းနေတာဖြစ်လောက်ပြီး

08:48

and perhaps we don't realize
how much our self-view as a good person

157

516403

5715

လူကောင်းတစ်ဦးအဖြစ် ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ်
အမြင်က ဘယ်လောက် ကိုယ့်အပြုအမူကို

08:54

is affecting our behavior,

158

522142

2524

ထိခိုက်နေတာကို နားမလည်တာ
ဖြစ်လောက်တယ်။

08:56

that in fact, we're working so hard
to protect that good person identity,

159

524690

5485

တကယ်တမ်းက ဒီလူကောင်းလက္ခဏာကို
ကာကွယ်ဖို့၊ ဒါကို အနီရောင် ဇုန်ကနေ

09:02

to keep out of that red zone,

160

530199

2294

ရှောင်နေဖို့ ကြိုးစားနေတာပါ

09:04

that we're not actually giving ourselves
space to learn from our mistakes

161

532517

5354

အမှားတွေကနေ သင်ယူဖို့၊
တကယ် ပိုကောင်းသူတွေဖြစ်ဖို့

09:09

and actually be better people.

162

537895

2317

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် တကယ်
နေရာပေးမနေတာပါ။

09:13

It's perhaps because
we expect it to be easy.

163

541998

3041

ဖြစ်နိုင်တာက ဒါက
လွယ်မယ်လို့ မျှော်လင့်ကြလို့ပါ။

09:17

We have this definition
of good person that's either-or.

164

545063

4090

ဒီတစ်ခုမဟုတ်၊ တစ်ခုဆိုတဲ့ ကောင်းတဲ့လူရဲ့
အဓိပ္ပါယ်သတ်မှတ်ချက် ကျွန်မတို့မှာရှိတယ်။

09:21

Either you are a good person
or you're not.

165

549177

3039

သင်ဟာ လူကောင်းတစ်ယောက်
(သို့) ဟုတ်ချင်မှဟုတ်မယ်ပေါ့။

09:24

Either you have integrity or you don't.

166

552240

2620

သင့်မှာ ဂုဏ်သိက္ခာရှိတယ်
(သို့) မရှိဘူးပေါ့။

09:26

Either you are a racist or a sexist
or a homophobe or you're not.

167

554884

4632

သင်ဟာ လူမျိုးရေးခွဲခြားသူ၊ လိင်ခွဲခြားသူ၊
လိင်တူဆက်ဆံမှု မုန်းသူ(သို့)မဟုတ်ဘူးပေါ့။

09:31

And in this either-or definition,
there's no room to grow.

168

559540

3983

ဒီတစ်ခုမဟုတ်၊ တစ်ခု အဓိပ္ပါယ်
သတ်မှတ်ချက်မှာ တိုးပွားဖို့ နေရာမရှိဘူး။

09:36

And by the way,

169

564444

1151

ဒါနဲ့ စကားမစပ်

09:37

this is not what we do
in most parts of our lives.

170

565619

2984

ဒါက ဘဝရဲ့အများစု အစိတ်အပိုင်း
တွေမှာကျွန်မတို့လုပ်တာ မဟုတ်ဘူး။

09:40

Life, if you needed to learn accounting,

171

568627

2475

ဘဝ၊ စာရင်းကိုင်တတ်ဖို့လိုရင်

09:43

you would take an accounting class,

172

571126

1693

စာရင်းကိုင်သင်တန်း တက်ရမှာပေါ့။

09:44

or if you become a parent,

173

572843

2294

(သို့) မိဘတစ်ဦးဖြစ်လာရင်

09:47

we pick up a book and we read about it.

174

575161

3507

စာအုပ်တစ်အုပ်ကောက်ပြီး
ဒီအကြောင်းဖတ်တယ်။

09:50

We talk to experts,

175

578692

2627

ကျွမ်းကျင်သူတွေနဲ့ ဆွေးနွေးတယ်၊

09:53

we learn from our mistakes,

176

581343

1454

အမှားတွေကနေ သင်ယူတယ်၊

09:54

we update our knowledge,

177

582821

1499

အသိသုတကို ခေတ်မီအောင်လုပ်တယ်၊

09:56

we just keep getting better.

178

584344

1966

ပိုကောင်းအောင် ဆက်လုပ်တယ်။

09:58

But when it comes to being a good person,

179

586835

1956

ဒါပေမဲ့ လူကောင်းတစ်ယောက်ဖြစ်လာဖို့ကျတော့

10:00

we think it's something
we're just supposed to know,

180

588815

2492

ဒါဟာ ကြိုးစားမှု (သို့) တိုးပွားမှုရဲ့

10:03

we're just supposed to do,

181

591331

1263

အကျိုးကျေးဇူးမပါပဲ

10:04

without the benefit of effort or growth.

182

592618

3308

ကိုယ်သိသင့်တဲ့၊ကိုယ်လုပ်သင့်တဲ့
တစ်ခုခုလို့ ထင်ကြတယ်။

10:07

So what I've been thinking about

183

595950

1840

ဒီတော့ ကျွန်မ တွေးနေခဲ့တာက

10:09

is what if we were to just forget
about being good people,

184

597814

4152

ကောင်းတဲ့လူဖြစ်ခြင်းဆိုတာကို မေ့ပြီး

10:13

just let it go,

185

601990

1765

ဒါကို စွန့်လွှတ်လိုက်ကာ

10:15

and instead, set a higher standard,

186

603779

3096

ဒီအစား ပိုမြင့်တဲ့ အဆင့်အတန်းတစ်ခု၊

10:18

a higher standard
of being a good-ish person?

187

606899

3062

ကောင်းသလိုလိုဖြစ်ခြင်းရဲ့
ပိုမြင့်တဲ့ အဆင့်အတန်းတစ်ခုဆိုရင်ရော။

10:24

A good-ish person
absolutely still makes mistakes.

188

612891

4223

ကောင်းသလိုလိုလူဟာ အမှားတွေ
လုပ်ဆဲဆိုတာ အသေအချာပါ။

10:29

As a good-ish person,
I'm making them all the time.

189

617138

3042

ကောင်းသလိုလိုလူ အဖြစ်နဲ့
ဒါတွေကို ကျွန်မ တစ်ချိန်လုံးလုပ်နေတယ်။

10:32

But as a good-ish person,
I'm trying to learn from them, own them.

190

620881

4374

ဒါပေမဲ့ ကောင်းသလိုလိုလူ အဖြစ်နဲ့ ဒါတွေကို
သင်ယူဖို့၊ ဝန်ခံဖို့ ကြိုးစားနေတယ်။

10:37

I expect them and I go after them.

191

625279

3559

ဒါတွေကို မျှော်လင့်ပြီး
ဒါတွေနောက်ကို လိုက်တယ်။

10:40

I understand there are costs
to these mistakes.

192

628862

2604

ဒီအမှားတွေအတွက် ပေးဆပ်မှုတွေရှိတာ
ကျွန်မ နားလည်တယ်။

10:43

When it comes to issues like ethics
and bias and diversity and inclusion,

193

631490

4068

ကျင့်ဝတ်၊ ဘက်လိုက်မှု၊ ထွေပြားမှုနဲ့
ပါဝင်မှုလို ကိစ္စရပ်တွေနဲ့ ဆိုင်လာတဲ့အခါ

10:47

there are real costs to real people,

194

635582

3142

တကယ့်လူတွေအတွက်
တကယ့်ပေးဆပ်မှုတွေရှိပါတယ်၊

10:50

and I accept that.

195

638748

1315

ဒါကို ကျွန်မ လက်ခံပါတယ်။

10:54

As a good-ish person, in fact,

196

642602

1881

အမှန်က ကောင်းသလိုလိုလူ ဖြစ်တဲ့အတွက်

10:56

I become better
at noticing my own mistakes.

197

644507

2683

ကိုယ်ပိုင်အမှားတွေကို
သတိပြုမိရာမှာ ပိုတော်လာတယ်။

10:59

I don't wait for people to point them out.

198

647214

2300

လူအများက ဒါတေွကိုထောက်ပြတာကို
ကျွန်မ မစောင့်ဘူး။

11:01

I practice finding them,

199

649538

2142

ဒါတွေကို ရှာတွေ့ဖို့ လေ့ကျင့်တယ်၊

11:03

and as a result ...

200

651704

1276

အကျိုးဆက်အနေနဲ့က...

11:05

Sure, sometimes it can be embarrassing,

201

653911

3617

သေချာတာပေါ့၊ တစ်ခါတစ်လေ
အနေခက်နိုင်တယ်၊

11:09

it can be uncomfortable.

202

657552

1862

ကသိကအောက်ဖြစ်နိုင်ပါတယ်။

11:11

We put ourselves
in a vulnerable place, sometimes.

203

659438

3346

တစ်ခါတစ်လေ ကိုယ်တိုင် ခုခံနိုင်စွမ်း
မရှိတဲ့ နေရာတစ်ခုထဲရောက်သွားတယ်။

11:15

But through all that vulnerability,

204

663968

2151

ဒါပေမဲ့ ဒီခံနိုင်ရည်မရှိမှုကနေ

11:18

just like in everything else
we've tried to ever get better at,

205

666143

4340

ပိုကောင်းဖို့ ကျွန်မတို့ ကြိုးစားခဲ့ဖူးတဲ့
အရာတိုင်းလိုပဲ

11:22

we see progress.

206

670507

1302

တိုးတက်မှုကို မြင်ရတယ်။

11:23

We see growth.

207

671833

1151

ကြီးထွားမှုကို မြင်ရတယ်။

11:25

We allow ourselves to get better.

208

673008

2929

ကိုယ့်ကိုယ်ကို ပိုကောင်းခွင့်ပေးတယ်။

11:29

Why wouldn't we give ourselves that?

209

677016

3421

ဘာလို့ ဒါကို ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မပေးရမှာလဲ။

11:32

In every other part of our lives,
we give ourselves room to grow --

210

680944

4527

ကျွန်မတို့ဘဝရဲ့ အခြားအပိုင်းတွေတိုင်းမှာ
ဖွံ့ဖြိုးစေဖို့ ကိုယ့်ဘာသာ နေရာပေးကြတယ်၊

11:37

except in this one, where it matters most.

211

685495

2531

ဒီတစ်ခုကလွဲရင်ပေါ့လေ၊
ဒါက အရေးပါဆုံးနေရာပါ။

11:41

Thank you.

212

689256

1151

ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။

11:42

(Applause)

213

690431

4600

(လက်ခုပ်သံများ)

Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

ABOUT THE SPEAKER

Dolly Chugh - Author, social psychologist
Dolly Chugh studies the psychology of good people.

Why you should listen

Dolly Chugh teaches at New York University's Stern School of Business in the full-time MBA program and the NYU Prison Education Program. Her book, The Person You Mean to Be: How Good People Fight Bias, was published by HarperCollins and selected by Malcolm Gladwell, Adam Grant, Susan Cain and Dan Pink as one of "six books to have on your bookshelf" in fall 2018. Prior to becoming an academic, Chugh worked in the corporate world for 11 years. She received her BA from Cornell and her MBA and PhD from Harvard.

More profile about the speaker
Dolly Chugh | Speaker | TED.com

THE ORIGINAL VIDEO ON TED.COM

Dolly Chugh:: ကောင်းတဲ့လူတစ်ယောက်ဖြစ်ခြင်းကို စွန့်လွှတ်ပြီး ပိုကောင်းတဲ့သူတစ်ယောက်ဖြစ်လာပုံ။ | TED Talk | TED.com