TED2002
Dan Dennett: Dangerous memes
Dan Dennett o niebezpiecznych memach.
Filmed:
Readability: 3.8
1,954,033 views
Rozpoczynając od prostego opowiadania o mrówce, Dan Dennett uwalnia przerażające salwo idei, przytaczając mocne argumenty za istnieniem memów: konceptów, które są dosłownie żywe.
Dan Dennett - Philosopher, cognitive scientist
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes. Full bio
Dan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
How many Creationists do we have in the room?
0
0
3000
Jak wielu Kreacjonistów mamy w tym pomieszczeniu?
00:28
Probably none. I think we're all Darwinians.
1
3000
3000
Prawdopodobnie żadnego. Myślę, że wszyscy jesteśmy Darwinistami.
00:31
And yet many Darwinians are anxious, a little uneasy --
2
6000
7000
Wciąż wielu Darwinistów jest poruszonych, nieco zaniepokojonych,
00:38
would like to see some limits on just how far the Darwinism goes.
3
13000
5000
chcą dostrzec granice tego, jak daleko może posunąć się Darwinizm.
00:43
It's all right.
4
18000
2000
Nie ma sprawy.
00:45
You know spiderwebs? Sure, they are products of evolution.
5
20000
4000
Znacie sieci pajęcze? Bez wątpienia są one produktami ewolucji.
00:49
The World Wide Web? Not so sure.
6
24000
4000
World Wide Web? Nie jesteśmy tacy pewni.
00:53
Beaver dams, yes. Hoover Dam, no.
7
28000
2000
Tamy bobrów, tak. Tama Hoovera, nie.
00:55
What do they think it is that prevents the products of human ingenuity
8
30000
6000
Co według nich powstrzymuje wytwory ludzkiej pomysłowości
01:01
from being themselves, fruits of the tree of life,
9
36000
3000
przed byciem owocami drzewa życia,
01:04
and hence, in some sense, obeying evolutionary rules?
10
39000
5000
i w związku z tym, w pewnym sensie, przestrzegającymi reguł ewolucyjnych?
01:10
And yet people are interestingly resistant
11
45000
4000
Ludzie wciąż są zastanawiająco oporni
01:14
to the idea of applying evolutionary thinking to thinking -- to our thinking.
12
49000
7000
na pomysł zastosowania myślenia ewolucyjnego do myślenia -- do naszego myślenia.
01:21
And so I'm going to talk a little bit about that,
13
56000
4000
Zamierzam dziś o tym trochę opowiedzieć,
01:25
keeping in mind that we have a lot on the program here.
14
60000
4000
pamiętając, że mamy napięty program.
01:29
So you're out in the woods, or you're out in the pasture,
15
64000
4000
Jesteś w lesie lub na pastwisku,
01:33
and you see this ant crawling up this blade of grass.
16
68000
3000
i widzisz mrówkę ciągnącą pod górę źdźbło trawy.
01:36
It climbs up to the top, and it falls,
17
71000
3000
Wspina się na szczyt i spada,
01:39
and it climbs, and it falls, and it climbs --
18
74000
3000
wspina się i spada i wspina się --
01:42
trying to stay at the very top of the blade of grass.
19
77000
4000
próbując pozostać na samym szczycie źdźbła.
01:46
What is this ant doing? What is this in aid of?
20
81000
5000
Co ona robi? Czemu to służy?
01:51
What goals is this ant trying to achieve by climbing this blade of grass?
21
86000
7000
Jakie cele próbuje mrówka osiągnąć wspinając się na to źdźbło trawy?
01:58
What's in it for the ant?
22
93000
2000
Co takiego jest w tym dla mrówki?
02:00
And the answer is: nothing. There's nothing in it for the ant.
23
95000
6000
I odpowiedź brzmi: nic. Nie ma w tym nic dla mrówki.
02:06
Well then, why is it doing this?
24
101000
3000
A więc dlaczego to robi?
02:09
Is it just a fluke?
25
104000
2000
Czy jest to jedynie przypadek [ang. fluke]?
02:11
Yeah, it's just a fluke. It's a lancet fluke.
26
106000
7000
Tak, to jest przywra. [ang. 'fluke' = 'przypadek' oraz 'przywra']. To jest motyliczka wątrobowa.
02:18
It's a little brain worm.
27
113000
2000
Jest to mały robak mózgu.
02:20
It's a parasitic brain worm that has to get into the stomach of a sheep or a cow
28
115000
5000
To pasożytniczy robak mózgu, który musi dostać się do żołądka owcy lub krowy,
02:25
in order to continue its life cycle.
29
120000
3000
aby mógł kontynuować swój cykl życiowy.
02:28
Salmon swim upstream to get to their spawning grounds,
30
123000
5000
Łosoś płynie pod prąd, by dotrzeć do podłoża z tarłem,
02:33
and lancet flukes commandeer a passing ant,
31
128000
4000
i motyliczka wątrobowa przejmuje przechodząca mrówkę.
02:37
crawl into its brain, and drive it up a blade of grass like an all-terrain vehicle.
32
132000
5000
wpełza do jej mózgu i podjeżdża na źdźble trawy niczym na pojeździe terenowym.
02:42
So there's nothing in it for the ant.
33
137000
4000
A więc nie ma w tym nic dla mrówki.
02:46
The ant's brain has been hijacked by a parasite that infects the brain,
34
141000
8000
Mózg mrówki został uprowadzony przez pasożyta, który zaraża ten mózg,
02:54
inducing suicidal behavior.
35
149000
3000
wywołując samobójcze zachowanie.
02:58
Pretty scary.
36
153000
2000
Całkiem przerażające.
03:00
Well, does anything like that happen with human beings?
37
155000
4000
Czy coś takiego przydarza się również ludziom?
03:05
This is all on behalf of a cause other than one's own genetic fitness, of course.
38
160000
5000
To wszystko dzieje się z powodu innego niż sprawność czyichś genów, oczywiście.
03:10
Well, it may already have occurred to you
39
165000
5000
Może zdarzyło się wam słyszeć,
03:15
that Islam means "surrender," or "submission of self-interest to the will of Allah."
40
170000
10000
że Islam znaczy “poddanie się” lub “poświęcenie własnych korzyści woli Allaha".
03:25
Well, it's ideas -- not worms -- that hijack our brains.
41
180000
6000
To właśnie idee -- nie robaki -- porywają nasze mózgi.
03:31
Now, am I saying that a sizable minority of the world's population
42
186000
5000
Czy mam na myśli, że spora mniejszość populacji świata
03:36
has had their brain hijacked by parasitic ideas?
43
191000
6000
ma mózgi uprowadzone przez pasożytnicze idee?
03:43
No, it's worse than that.
44
198000
2000
Nie. Jest nawet gorzej.
03:45
Most people have.
45
200000
4000
Większość ludzi ma.
03:49
(Laughter)
46
204000
2000
(Śmiech)
03:53
There are a lot of ideas to die for.
47
208000
2000
Jest wiele idei, za które można umrzeć.
03:55
Freedom, if you're from New Hampshire.
48
210000
3000
Wolność, jeśli jesteś z New Hampshire.
03:58
(Laughter)
49
213000
3000
(Śmiech)
04:02
Justice. Truth. Communism.
50
217000
4000
Sprawiedliwość. Prawda. Komunizm.
04:06
Many people have laid down their lives for communism,
51
221000
3000
Wielu ludzi poległo za komunizm,
04:09
and many have laid down their lives for capitalism.
52
224000
3000
i wielu poległo za kapitalizm.
04:12
And many for Catholicism. And many for Islam.
53
227000
4000
I wielu za Katolicyzm. I wielu za Islam.
04:16
These are just a few of the ideas that are to die for.
54
231000
5000
To tylko kilka z idei za które się umiera.
04:21
They're infectious.
55
236000
2000
Są one zaraźliwe.
04:24
Yesterday, Amory Lovins spoke about "infectious repititis."
56
239000
4000
Wczoraj Amory Lovins mówił o "zaraźliwym powtarzaniu".
04:28
It was a term of abuse, in effect.
57
243000
3000
To było określenie odnoszące się do nadużyć.
04:31
This is unthinking engineering.
58
246000
2000
To jest inżynieria nie przemyślenia.
04:33
Well, most of the cultural spread that goes on
59
248000
4000
Większość dystrybucji kultury, która się odbywa
04:37
is not brilliant, new, out-of-the-box thinking.
60
252000
4000
nie jest genialnym, nowym, nieszablonowym myśleniem.
04:41
It's "infectious repetitis,"
61
256000
2000
Jest to zaraźliwe powtarzanie.
04:43
and we might as well try to have a theory of what's going on when that happens
62
258000
5000
My też moglibyśmy spróbować sformułować teorię tego co następuje kiedy coś takiego się dzieje,
04:48
so that we can understand the conditions of infection.
63
263000
4000
abyśmy byli w stanie zrozumieć warunki infekcji.
04:54
Hosts work hard to spread these ideas to others.
64
269000
7000
Nosiciele ciężko pracują, by rozprzestrzenić te idee na innych.
05:01
I myself am a philosopher, and one of our occupational hazards
65
276000
6000
Osobiście jestem filozofem i wśród naszego ryzyka zawodowego,
05:07
is that people ask us what the meaning of life is.
66
282000
4000
jest takie, że ludzie pytają nas jaki jest sens życia.
05:11
And you have to have a bumper sticker,
67
286000
3000
I musisz mieć naklejkę na zderzaku,
05:14
you know. You have to have a statement.
68
289000
3000
wiesz, musisz mieć oświadczenie.
05:17
So, this is mine.
69
292000
2000
A więc, te jest moje.
05:19
The secret of happiness is: Find something more important than you are
70
294000
4000
Klucz do szczęścia: znajdź coś bardziej ważnego niż ty
05:23
and dedicate your life to it.
71
298000
2000
i poświęć temu życie.
05:25
Most of us -- now that the "Me Decade" is well in the past --
72
300000
4000
Większość z nas -- teraz kiedy “Dekada Ja” jest już przeszłością --
05:29
now we actually do this.
73
304000
2000
teraz właściwie to robimy.
05:31
One set of ideas or another
74
306000
3000
Taki stos idei czy inny
05:34
have simply replaced our biological imperatives in our own lives.
75
309000
4000
zastąpił po prostu nasze biologiczne cele w życiu.
05:38
This is what our summum bonum is.
76
313000
3000
To jest właśnie nasze summum bonum.
05:41
It's not maximizing the number of grandchildren we have.
77
316000
3000
Nie jest to maksymalizowanie liczby naszych wnuków.
05:44
Now, this is a profound biological effect.
78
319000
4000
Obecnie jest to daleko idący efekt biologiczny.
05:48
It's the subordination of genetic interest to other interests.
79
323000
3000
To jest podporządkowanie interesu genetycznego innym interesom.
05:51
And no other species does anything at all like it.
80
326000
4000
I żaden inny gatunek nie robi zupełnie nic takiego.
05:55
Well, how are we going to think about this?
81
330000
2000
Jak będziemy o tym myśleć?
05:57
It is, on the one hand, a biological effect, and a very large one.
82
332000
4000
Z jednej strony, jest to efekt biologiczny i to bardzo duży.
06:01
Unmistakable.
83
336000
2000
Niewątpliwie.
06:03
Now, what theories do we want to use to look at this?
84
338000
3000
Teraz, jakich teorii chcemy użyć by się temu przyjrzeć?
06:06
Well, many theories. But how could something tie them together?
85
341000
3000
Wielu teorii. Ale jak coś mogłoby je razem powiązać?
06:09
The idea of replicating ideas;
86
344000
3000
Pomysł powielających się idei;
06:12
ideas that replicate by passing from brain to brain.
87
347000
5000
idei, które replikują się przechodząc z mózgu do mózgu.
06:17
Richard Dawkins, whom you'll be hearing later in the day, invented the term "memes,"
88
352000
5000
Richard Dawkins, którego dziś usłyszycie, wynalazł pojęcie "memy",
06:22
and put forward the first really clear and vivid version of this idea
89
357000
5000
i przedstawił pierwszą jasną i żywą wersję tej idei
06:27
in his book "The Selfish Gene."
90
362000
2000
w swojej książce "Samolubny gen".
06:29
Now here am I talking about his idea.
91
364000
3000
Teraz ja tutaj mówię o tej idei.
06:32
Well, you see, it's not his. Yes -- he started it.
92
367000
6000
Widzicie, teraz ona nie jest jego. Tak -- on to zapoczątkował.
06:38
But it's everybody's idea now.
93
373000
3000
Teraz jest to idea każdego.
06:41
And he's not responsible for what I say about memes.
94
376000
4000
I nie jest on odpowiedzialny za to, co mówię na temat memów.
06:45
I'm responsible for what I say about memes.
95
380000
4000
Ja jestem odpowiedzialny za to co o nich mówię.
06:50
Actually, I think we're all responsible
96
385000
3000
Właściwie, to myślę, że my wszyscy jesteśmy odpowiedzialni
06:53
for not just the intended effects of our ideas,
97
388000
6000
nie tylko za zamierzone efekty naszych idei,
06:59
but for their likely misuses.
98
394000
3000
ale również za ich prawdopodobne niewłaściwe użycie.
07:03
So it is important, I think, to Richard, and to me,
99
398000
4000
Więc ważne jest, myślę, dla Richarda i dla mnie,
07:07
that these ideas not be abused and misused.
100
402000
4000
aby te idee nie były nadużywane i niewłaściwie używane.
07:11
They're very easy to misuse. That's why they're dangerous.
101
406000
3000
Łatwo ich użyć w niewłaściwy sposób. Właśnie dlatego są one niebezpieczne.
07:14
And it's just about a full-time job
102
409000
3000
Wymaga to pracy na pełny etat,
07:17
trying to prevent people who are scared of these ideas
103
412000
3000
próbując nie dopuścić ludzi, którzy boją się tych idei
07:20
from caricaturing them and then running off to one dire purpose or another.
104
415000
8000
do karykaturowania ich, a potem uciekania do takiego, czy innego niecnego celu.
07:28
So we have to keep plugging away,
105
423000
3000
A więc musimy wytrwać w działaniu,
07:31
trying to correct the misapprehensions
106
426000
2000
starając się poprawiać błędne rozumowania
07:33
so that only the benign and useful variants of our ideas continue to spread.
107
428000
8000
aby tylko nieszkodliwe i pożyteczne warianty naszych idei mogły się rozprzestrzeniać.
07:41
But it is a problem.
108
436000
2000
Ale to jest problem.
07:45
We don't have much time, and I'm going to go over just a little bit of this and cut out,
109
440000
5000
Nie mamy dużo czasu więc zamierzam trochę przeskoczyć i skrócić,
07:50
because there's a lot of other things that are going to be said.
110
445000
3000
jako że, jest jeszcze wiele rzeczy, o których będzie dziś mowa.
07:53
So let me just point out: memes are like viruses.
111
448000
5000
Pozwólcie mi zaznaczyć: Memy są jak wirusy.
07:58
That's what Richard said, back in '93.
112
453000
2000
To powiedział Richard w 93 roku.
08:00
And you might think, "Well, how can that be?
113
455000
2000
Możecie pomyśleć, “Jak to możliwe?
08:02
I mean, a virus is -- you know, it's stuff! What's a meme made of?"
114
457000
7000
Chodzi mi o to, że wirus -- no wiesz -- jest rzeczą! Z czego zrobiony jest mem?”
08:09
Yesterday, Negroponte was talking about viral telecommunications
115
464000
5000
Wczoraj Negroponte mówił o wirusowej telekomunikacji.
08:14
but -- what's a virus?
116
469000
1000
Ale -- czym jest wirus?
08:15
A virus is a string of nucleic acid with attitude.
117
470000
4000
Wirus jest łańcuchem kwasu nukleinowego z charakterkiem.
08:19
(Laughter)
118
474000
1000
(Śmiech)
08:20
That is, there is something about it
119
475000
2000
Jest w nim coś,
08:22
that tends to make it replicate better than the competition does.
120
477000
4000
co sprawia, że mnoży się lepiej niż konkurencja.
08:26
And that's what a meme is. It's an information packet with attitude.
121
481000
4000
I to jest to, czym jest mem: pakietem informacji z orientacją.
08:30
What's a meme made of? What are bits made of, Mom?
122
485000
6000
Z czego zrobione są memy? Z czego zrobione są bity, mamo?
08:36
Not silicon.
123
491000
2000
Nie z krzemu.
08:38
They're made of information, and can be carried in any physical medium.
124
493000
4000
Zrobione są z informacji i mogą być przenoszone przez jakikolwiek fizyczny nośnik.
08:42
What's a word made of?
125
497000
2000
Z czego zrobione jest słowo?
08:44
Sometimes when people say, "Do memes exist?"
126
499000
5000
Czasami kiedy ludzie mówią: “Czy memy istnieją?"
08:49
I say, "Well, do words exist? Are they in your ontology?"
127
504000
4000
Ja odpowiadam, “A czy słowa istnieją? Czy są w twojej ontologii?”
08:53
If they are, words are memes that can be pronounced.
128
508000
5000
Jeśli są, to słowa są memami, które mogą być wymówione.
08:58
Then there's all the other memes that can't be pronounced.
129
513000
3000
Jest również wiele memów, które nie mogą być wymówione.
09:01
There are different species of memes.
130
516000
3000
Są różne gatunki memów.
09:09
Remember the Shakers? Gift to be simple?
131
524000
4000
Pamiętacie sektę Szejkersów? Dar bycia prostym?
09:13
Simple, beautiful furniture?
132
528000
3000
Proste, piękne meble?
09:16
And, of course, they're basically extinct now.
133
531000
3000
Oczywiście, są oni dziś praktycznie wymarli.
09:19
And one of the reasons is that among the creed of Shaker-dom
134
534000
6000
Jedną z przyczyn jest to, że wśród zasad Szejkeryzmu
09:25
is that one should be celibate.
135
540000
2000
jest to, że powinni oni żyć w celibacie.
09:27
Not just the priests. Everybody.
136
542000
2000
Nie tylko kapłani. Wszyscy.
09:29
Well, it's not so surprising that they've gone extinct. (Laughter)
137
544000
8000
Nic dziwnego, że wymarli. (Śmiech)
09:37
But in fact that's not why they went extinct.
138
552000
3000
Jednak, w rzeczy samej, nie to nie jest powód ich wyginięcia.
09:42
They survived as long as they did
139
557000
3000
Przetrwali tak długo jak wyszło,
09:45
at a time when the social safety nets weren't there.
140
560000
2000
w czasach, kiedy nie było zabezpieczeń socjalnych.
09:47
And there were lots of widows and orphans,
141
562000
3000
Było wiele wdów i sierot,
09:50
people like that, who needed a foster home.
142
565000
3000
takich ludzi, którzy potrzebowali domu zastępczego.
09:53
And so they had a ready supply of converts.
143
568000
3000
A więc mieli gotową podaż nawróconych.
09:56
And they could keep it going.
144
571000
2000
I mogli to ciągnąć dalej.
09:58
And, in principle, it could've gone on forever,
145
573000
2000
W zasadzie, mogło by tak iść bez końca.
10:00
with perfect celibacy on the part of the hosts.
146
575000
3000
Z idealnym celibatem po stronie gospodarzy.
10:03
The idea being passed on through proselytizing,
147
578000
5000
Idea przekazywana przez prozelityzm,
10:08
instead of through the gene line.
148
583000
3000
zamiast poprzez ciąg genów.
10:13
So the ideas can live on in spite of the fact
149
588000
4000
Więc idee mogą żyć, pomimo faktu,
10:17
that they're not being passed on genetically.
150
592000
3000
że nie są przekazywane genetycznie.
10:20
A meme can flourish in spite of having a negative impact on genetic fitness.
151
595000
4000
Mem może rozkwitać, pomimo swojego negatywnego wpływu na przystosowanie genetyczne.
10:24
After all, the meme for Shaker-dom was essentially a sterilizing parasite.
152
599000
8000
Przede wszystkim, mem Szejkeryzmu był w istocie kastrującym pasożytem.
10:33
There are other parasites that do this -- which render the host sterile.
153
608000
6000
Są również inne pasożyty, które to robią -- które powodują kastrują gospodarza.
10:40
It's part of their plan.
154
615000
2000
To część ich planu.
10:42
They don't have to have minds to have a plan.
155
617000
4000
Nie muszą mieć umysłów aby mieć plan.
10:47
I'm just going to draw your attention to just one
156
622000
5000
Zamierzam zwrócić waszą uwagę na tylko jedną
10:52
of the many implications of the memetic perspective, which I recommend.
157
627000
8000
z wielu implikacji memetycznej perspektywy, którą zalecam.
11:01
I've not time to go into more of it.
158
636000
2000
Nie mam czasu by bardziej się w to wgłębiać.
11:03
In Jared Diamond's wonderful book, "Guns, Germs and Steel,"
159
638000
4000
We wspaniałej książce Jareda Diamonda "Strzelby, zarazki, maszyny"
11:07
he talks about how it was germs, more than guns and steel,
160
642000
6000
opowiada on jak doszło do tego, że to zarazki, bardziej niż broń i maszyny,
11:13
that conquered the new hemisphere -- the Western hemisphere --
161
648000
5000
podbiły nową półkulę -- półkulę zachodnią --
11:18
that conquered the rest of the world.
162
653000
2000
która podbiła resztę świata.
11:20
When European explorers and travelers spread out,
163
655000
7000
Kiedy Europejscy odkrywcy i podróżnicy rozprzestrzeniali się
11:27
they brought with them the germs
164
662000
2000
przynieśli ze sobą zarazki,
11:29
that they had become essentially immune to,
165
664000
3000
na które, w gruncie rzeczy, byli uodpornieni,
11:32
that they had learned how to tolerate over
166
667000
3000
które nauczyli się tolerować
11:35
hundreds and hundreds of years, thousands of years,
167
670000
3000
przez wiele setek a może i tysięcy lat
11:38
of living with domesticated animals who were the sources of those pathogens.
168
673000
4000
życia z udomowionymi zwierzętami, które były źródłem tych patogenów.
11:43
And they just wiped out -- these pathogens just wiped out the native people,
169
678000
5000
I zmietli z powierzchni ziemi -- te patogeny zmiotły rdzenną ludność,
11:48
who had no immunity to them at all.
170
683000
3000
która nie była w ogóle na nie uodporniona.
11:51
And we're doing it again.
171
686000
3000
I robimy to ponownie.
11:55
We're doing it this time with toxic ideas.
172
690000
4000
Tym razem robimy to z toksycznymi ideami.
12:00
Yesterday, a number of people -- Nicholas Negroponte and others --
173
695000
4000
Wczoraj, wielu ludzi -- Nicholas Negroponte i inni --
12:04
spoke about all the wonderful things
174
699000
2000
mówili o tych wszystkich wspaniałych rzeczach,
12:06
that are happening when our ideas get spread out,
175
701000
3000
które dzieją się, kiedy nasze idee się rozprzestrzeniają,
12:09
thanks to all the new technology all over the world.
176
704000
2000
dzięki nowej technologii na całym świecie.
12:11
And I agree. It is largely wonderful. Largely wonderful.
177
706000
6000
Zgadzam się z tym. Jest to w dużej mierze wspaniałe. W dużej mierze.
12:17
But among all those ideas that inevitably flow out into the whole world
178
712000
8000
Jednak wśród tych idei, które nieuchronnie wypłyną na cały świat,
12:25
thanks to our technology, are a lot of toxic ideas.
179
720000
5000
dzięki naszej technologii, jest wiele toksycznych idei.
12:30
Now, this has been realized for some time.
180
725000
3000
Nieco czasu zajęło uświadomienie sobie tego.
12:33
Sayyid Qutb is one of the founding fathers of fanatical Islam,
181
728000
6000
Sayyid Qutb jest jednym z ojców założycieli fanatycznego Islamu,
12:39
one of the ideologues that inspired Osama bin Laden.
182
734000
5000
jednej z ideologii, która zainspirowała Osamę bin Ladena.
12:44
"One has only to glance at its press films, fashion shows, beauty contests,
183
739000
5000
"Człowiek musi tylko rzucić okiem na swoje filmy, pokazy mody, konkursy piękności,
12:49
ballrooms, wine bars and broadcasting stations." Memes.
184
744000
6000
pokoje balowe, bary winne, stacje radiowe." Memy.
12:55
These memes are spreading around the world
185
750000
4000
Memy te rozprzestrzeniają się po świecie
12:59
and they are wiping out whole cultures.
186
754000
5000
i wymazują całe kultury.
13:04
They are wiping out languages.
187
759000
2000
Niszczą języki.
13:06
They are wiping out traditions and practices.
188
761000
5000
Niszczą tradycje i praktyki.
13:11
And it's not our fault, anymore than it's our fault when our germs lay waste
189
766000
8000
I nie jest to nasza wina, nie bardziej, niż jest to nasza wina, kiedy nasze zarazki sieją spustoszenie
13:19
to people that haven't developed the immunity.
190
774000
3000
u ludzi, którzy nie rozwinęli na nie odporności.
13:22
We have an immunity to all of the junk that lies around the edges of our culture.
191
777000
6000
Posiadamy odporność na cały ten odpad, które jest na pograniczu naszej kultury.
13:28
We're a free society, so we let pornography and all these things -- we shrug them off.
192
783000
6000
Jesteśmy wolnym społeczeństwem, więc pozwalamy na pornografię i inne -- bagatelizujemy je.
13:34
They're like a mild cold.
193
789000
2000
One są jak łagodne przeziębienie.
13:36
They're not a big deal for us.
194
791000
2000
Dla nas nic wielkiego.
13:38
But we should recognize that for many people in the world,
195
793000
4000
Jednak powinniśmy dostrzec, że dla wielu ludzi na świecie,
13:42
they are a big deal.
196
797000
4000
to spory problem.
13:46
And we should be very alert to this.
197
801000
3000
I powinniśmy być na to wyczuleni,
13:49
As we spread our education and our technology,
198
804000
3000
kiedy szerzymy nasza edukację i nasze technologie,
13:52
one of the things that we are doing is we're the vectors of memes
199
807000
8000
jedną z rzeczy, które robimy jest to, że jesteśmy nosicielami memów,
14:00
that are correctly viewed by the hosts of many other memes
200
815000
6000
które są prawidłowo postrzegane przez gospodarzy innych memów
14:06
as a dire threat to their favorite memes --
201
821000
3000
jako straszne zagrożenie dla ich ulubionych memów --
14:09
the memes that they are prepared to die for.
202
824000
3000
memów, za które gotowi są umrzeć.
14:12
Well now, how are we going to tell the good memes from the bad memes?
203
827000
4000
Teraz, jak zamierzamy odróżniać dobre memy od złych?
14:16
That is not the job of the science of memetics.
204
831000
5000
To nie jest zadanie nauki o memetyce.
14:21
Memetics is morally neutral. And so it should be.
205
836000
6000
Memetyka jest neutralna moralnie. I tak powinno pozostać.
14:27
This is not the place for hate and anger.
206
842000
4000
Nie ma tu miejsca na nienawiść i złość.
14:31
If you've had a friend who's died of AIDS, then you hate HIV.
207
846000
5000
Jeśli miałeś przyjaciela, który umarł na AIDS, to nienawidzisz HIV.
14:36
But the way to deal with that is to do science,
208
851000
4000
Jednak sposób na poradzenie sobie z tym to rozwój nauki
14:40
and understand how it spreads and why in a morally neutral perspective.
209
855000
7000
i zrozumienie jak i dlaczego to się rozprzestrzenia, z perspektywy moralnie neutralnej.
14:47
Get the facts.
210
862000
2000
Zbierz fakty.
14:49
Work out the implications.
211
864000
4000
Wyprowadź implikacje.
14:53
There's plenty of room for moral passion once we've got the facts
212
868000
4000
Jest wiele miejsca na pasję moralną, jak już zbierzemy fakty
14:57
and can figure out the best thing to do.
213
872000
2000
i możemy wymyślić najlepszą rzecz jaką możemy zrobić.
14:59
And, as with germs, the trick is not to try to annihilate them.
214
874000
5000
I, tak jak z zarazkami, sztuka nie polega na tym, by je unicestwić.
15:04
You will never annihilate the germs.
215
879000
3000
Nigdy nie zniszczysz zarazków.
15:07
What you can do, however, is foster public health measures and the like
216
882000
6000
Można za to, na przykład, promować prozdrowotne zachowania i tym podobne,
15:13
that will encourage the evolution of avirulence.
217
888000
5000
które pobudzą wykształcenie odporności.
15:19
That will encourage the spread of relatively benign mutations
218
894000
7000
Które wymuszą rozprzestrzenianie stosunkowo niegroźnych mutacji
15:26
of the most toxic varieties.
219
901000
3000
najbardziej toksycznych gatunków.
15:29
That's all the time I have,
220
904000
3000
To cały czas jaki mam,
15:32
so thank you very much for your attention.
221
907000
3000
więc bardzo dziękuję Wam za uwagę.
ABOUT THE SPEAKER
Dan Dennett - Philosopher, cognitive scientistDan Dennett thinks that human consciousness and free will are the result of physical processes.
Why you should listen
One of our most important living philosophers, Dan Dennett is best known for his provocative and controversial arguments that human consciousness and free will are the result of physical processes in the brain. He argues that the brain's computational circuitry fools us into thinking we know more than we do, and that what we call consciousness — isn't. His 2003 book "Freedom Evolves" explores how our brains evolved to give us -- and only us -- the kind of freedom that matters, while 2006's "Breaking the Spell" examines belief through the lens of biology.
This mind-shifting perspective on the mind itself has distinguished Dennett's career as a philosopher and cognitive scientist. And while the philosophy community has never quite known what to make of Dennett (he defies easy categorization, and refuses to affiliate himself with accepted schools of thought), his computational approach to understanding the brain has made him, as Edge's John Brockman writes, “the philosopher of choice of the AI community.”
“It's tempting to say that Dennett has never met a robot he didn't like, and that what he likes most about them is that they are philosophical experiments,” Harry Blume wrote in the Atlantic Monthly in 1998. “To the question of whether machines can attain high-order intelligence, Dennett makes this provocative answer: ‘The best reason for believing that robots might some day become conscious is that we human beings are conscious, and we are a sort of robot ourselves.'"
In recent years, Dennett has become outspoken in his atheism, and his 2006 book Breaking the Spell calls for religion to be studied through the scientific lens of evolutionary biology. Dennett regards religion as a natural -- rather than supernatural -- phenomenon, and urges schools to break the taboo against empirical examination of religion. He argues that religion's influence over human behavior is precisely what makes gaining a rational understanding of it so necessary: “If we don't understand religion, we're going to miss our chance to improve the world in the 21st century.”
Dennett's landmark books include The Mind's I, co-edited with Douglas Hofstaedter, Consciousness Explained, and Darwin's Dangerous Idea. Read an excerpt from his 2013 book, Intuition Pumps, in the Guardian >>
Dan Dennett | Speaker | TED.com