TEDSalon London Spring 2011
Richard Seymour: How beauty feels
Richard Seymour: Odczuwanie piękna
Filmed:
Readability: 3
1,120,644 views
Opowieść, dzieło sztuki, twarz, zaprojektowany przedmiot - skąd wiemy, że coś jest piękne? I dlaczego takie to dla nas ważne? Projektant Richard Seymour zgłębia naszą reakcję na piękno oraz zaskakującą moc przedmiotów, które je ucieleśniają.
Richard Seymour - Designer
As a partner in seymourpowell, Richard Seymour designs idea-driven products -- from household goods to trains and motorcycles. Full bio
As a partner in seymourpowell, Richard Seymour designs idea-driven products -- from household goods to trains and motorcycles. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
When I was little --
0
0
2000
Jak byłem mały -
00:17
and by the way, I was little once --
1
2000
2000
a byłem kiedyś mały -
00:19
my father told me a story
2
4000
2000
ojciec opowiedział mi historię
00:21
about an 18th century watchmaker.
3
6000
2000
osiemnastowiecznego zegarmistrza.
00:23
And what this guy had done:
4
8000
2000
Ten człowiek robił przepiękne zegarki.
00:25
he used to produce these fabulously beautiful watches.
5
10000
2000
Ten człowiek robił przepiękne zegarki.
00:27
And one day, one of his customers came into his workshop
6
12000
3000
Pewnego dnia do warsztatu przyszedł klient,
00:30
and asked him to clean the watch that he'd bought.
7
15000
3000
który przyniósł zegarek do czyszczenia.
00:33
And the guy took it apart,
8
18000
2000
Zegarmistrz rozebrał zegarek,
00:35
and one of the things he pulled out was one of the balance wheels.
9
20000
3000
wyjmując ze środka między innymi koło balansu.
00:38
And as he did so, his customer noticed
10
23000
2000
Klient dostrzegł wtedy,
00:40
that on the back side of the balance wheel was an engraving,
11
25000
3000
że na spodzie tego koła
00:43
were words.
12
28000
2000
wygrawerowano jakieś słowa.
00:45
And he said to the guy,
13
30000
2000
Zapytał zegarmistrza:
00:47
"Why have you put stuff on the back
14
32000
2000
„Po co zrobiłeś napis na spodzie,
00:49
that no one will ever see?"
15
34000
2000
gdzie nikt go nigdy nie zobaczy?”
00:51
And the watchmaker turned around and said,
16
36000
3000
Zegarmistrz obrócił się i odpowiedział:
00:54
"God can see it."
17
39000
2000
„Bóg to widzi”.
00:56
Now I'm not in the least bit religious,
18
41000
2000
Nie jestem ani trochę religijny,
00:58
neither was my father,
19
43000
2000
mój ojciec też nie był religijny,
01:00
but at that point, I noticed something happening here.
20
45000
3000
ale w tamtej chwili uświadomiłem sobie, że coś się tu wydarzyło.
01:03
I felt something
21
48000
2000
Poczułem coś w splocie naczyń krwionośnych i nerwów,
01:05
in this plexus of blood vessels and nerves,
22
50000
4000
Poczułem coś w splocie naczyń krwionośnych i nerwów,
01:09
and there must be some muscles in there as well somewhere, I guess.
23
54000
2000
oraz mięśni, bo pewnie gdzieś tam jednak są.
01:11
But I felt something.
24
56000
2000
W każdym razie coś poczułem.
01:13
And it was a physiological response.
25
58000
3000
To była reakcja fizjologiczna.
01:16
And from that point on, from my age at the time,
26
61000
3000
Ta chwila zmieniła moje myślenie,
01:19
I began to think of things in a different way.
27
64000
2000
zacząłem inaczej myśleć.
01:21
And as I took on my career as a designer,
28
66000
2000
Kiedy zaczynałem swoją karierę projektanta,
01:23
I began to ask myself the simple question:
29
68000
3000
zadałem sobie proste pytanie:
01:26
Do we actually think beauty,
30
71000
2000
czy piękno to coś, o czym myślimy,
01:28
or do we feel it?
31
73000
2000
czy może coś, co odczuwamy?
01:30
Now you probably know the answer to this already.
32
75000
2000
Zapewne znacie już odpowiedź.
01:32
You probably think, well, I don't know which one you think it is,
33
77000
3000
Mogę tylko zgadywać, którą odpowiedź wolicie,
01:35
but I think it's about feeling beauty.
34
80000
3000
ale ja sądzę, że piękno odczuwamy.
01:38
And so I then moved on into my design career
35
83000
4000
Potem rozpocząłem karierę projektanta,
01:42
and began to find some exciting things.
36
87000
2000
i zacząłem odkrywać ekscytujące zjawiska.
01:44
One of the most early work was done in automotive design --
37
89000
3000
Jeden z pierwszych projektów dotyczył przemysłu samochodowego,
01:47
some very exciting work was done there.
38
92000
2000
gdzie działo się naprawdę wiele.
01:49
And during a lot of this work,
39
94000
2000
Podczas tej pracy odkryliśmy, czy też odkryłem coś
01:51
we found something, or I found something,
40
96000
2000
Podczas tej pracy odkryliśmy, czy też odkryłem coś
01:53
that really fascinated me, and maybe you can remember it.
41
98000
3000
naprawdę fascynującego, może pamiętacie.
01:56
Do you remember when lights used to just go on and off,
42
101000
2000
Pamiętacie, że kiedyś światło po prostu się włączało i wyłączało,
01:58
click click, when you closed the door in a car?
43
103000
3000
klik klik, przy zamykaniu drzwi w samochodzie?
02:01
And then somebody, I think it was BMW,
44
106000
2000
Potem jakaś firma, chyba BMW,
02:03
introduced a light that went out slowly.
45
108000
3000
wprowadziła lampkę, która powoli gasła.
02:06
Remember that?
46
111000
2000
Pamiętacie to?
02:08
I remember it clearly.
47
113000
2000
Ja pamiętam wyraźnie.
02:10
Do you remember the first time you were in a car and it did that?
48
115000
2000
Pamiętacie kiedy zobaczyliście to w samochodzie po raz pierwszy?
02:12
I remember sitting there thinking, this is fantastic.
49
117000
3000
Pamiętam, że siedząc tam myślałem, jakie to fantastyczne.
02:15
In fact, I've never found anybody
50
120000
2000
Naprawdę nie znam nikogo,
02:17
that doesn't like the light that goes out slowly.
51
122000
2000
komu nie podoba się powoli gasnące światełko.
02:19
I thought, well what the hell's that about?
52
124000
2000
O co tu właściwie chodzi?
02:21
So I started to ask myself questions about it.
53
126000
3000
Zacząłem się poważnie zastanawiać.
02:24
And the first was, I'd ask other people: "Do you like it?" "Yes."
54
129000
3000
Najpierw pytałem wszystkich: „Podoba ci się?” „Tak”.
02:27
"Why?" And they'd say, "Oh, it feels so natural,"
55
132000
2000
„Dlaczego?” Mówili: „To takie naturalne”,
02:29
or, "It's nice."
56
134000
2000
albo „To jest fajne”.
02:31
I thought, well that's not good enough.
57
136000
2000
Takie odpowiedzi mi nie wystarczały.
02:33
Can we cut down a little bit further,
58
138000
2000
Trzeba się bardziej zagłębić,
02:35
because, as a designer, I need the vocabulary, I need the keyboard,
59
140000
3000
ponieważ jako projektant potrzebuję słów,
02:38
of how this actually works.
60
143000
2000
potrzebuję zapisać, jak to działa.
02:40
And so I did some experiments.
61
145000
2000
Przeprowadziłem więc kilka eksperymentów.
02:42
And I suddenly realized
62
147000
2000
I nagle zdałem sobie sprawę,
02:44
that there was something that did exactly that --
63
149000
2000
że jest coś, co działa dokładnie tak samo -
02:46
light to dark in six seconds --
64
151000
2000
od światła do ciemności w sześć sekund -
02:48
exactly that.
65
153000
2000
dokładnie tak.
02:50
Do you know what it is? Anyone?
66
155000
3000
Wiecie co to jest? Ktoś ma pomysł?
02:53
You see, using this bit, the thinky bit,
67
158000
2000
Widzicie, używacie tej myślącej
02:55
the slow bit of the brain -- using that.
68
160000
2000
i powolnej części mózgu.
02:57
And this isn't a think, it's a feel.
69
162000
2000
A tu nie chodzi o myślenie, tylko o odczuwanie.
02:59
And would you do me a favor?
70
164000
2000
Zechcielibyście coś dla mnie zrobić ?
03:01
For the next 14 minutes or whatever it is,
71
166000
2000
Przez jakieś 14 minut, jakie mi zostały,
03:03
will you feel stuff?
72
168000
2000
spróbujcie po prostu poczuć.
03:05
I don't need you to think so much as I want you to feel it.
73
170000
3000
Wolałbym, żebyście odczuwali niż myśleli.
03:08
I felt a sense of relaxation
74
173000
3000
Ja poczułem odprężenie,
03:11
tempered with anticipation.
75
176000
3000
lekko przytłumione oczekiwaniem.
03:14
And that thing that I found
76
179000
3000
Ten punkt odniesienia, który odkryłem
03:17
was the cinema or the theater.
77
182000
2000
to kino albo teatr.
03:19
It's actually just happened here --
78
184000
2000
Tam jest właśnie tak -
03:21
light to dark in six seconds.
79
186000
3000
w sześć sekund od światła do ciemności.
03:24
And when that happens, are you sitting there going,
80
189000
2000
Gdy to się dzieje, przecież nie myślicie sobie:
03:26
"No, the movie's about to start,"
81
191000
2000
„O nie, film się zaraz zacznie”,
03:28
or are you going, "That's fantastic. I'm looking forward to it.
82
193000
3000
tylko myślicie: „Świetnie, nie mogę się doczekać.
03:31
I get a sense of anticipation"?
83
196000
3000
Czekam z niecierpliwością”.
03:34
Now I'm not a neuroscientist.
84
199000
2000
Nie jestem neurobiologiem.
03:36
I don't know even if there is something called a conditioned reflex.
85
201000
2000
Nie wiem nawet, czy odruch warunkowy naprawdę istnieje.
03:38
But it might be.
86
203000
2000
Ale może istnieje.
03:40
Because the people I speak to in the northern hemisphere
87
205000
2000
Ponieważ kiedy rozmawiam z ludźmi z półkuli północnej,
03:42
that used to go in the cinema get this.
88
207000
2000
którzy bywali w kinie, oni znają to uczucie.
03:44
And some of the people I speak to
89
209000
2000
Natomiast kiedy rozmawiam z ludźmi,
03:46
that have never seen a movie or been to the theater
90
211000
2000
którzy nigdy nie byli w kinie czy teatrze,
03:48
don't get it in the same way.
91
213000
2000
okazuje się, że nie odbierają tego tak samo.
03:50
Everybody likes it,
92
215000
2000
Wszystkim się to podoba,
03:52
but some like it more than others.
93
217000
3000
ale niektórym bardziej.
03:55
So this leads me to think of this in a different way.
94
220000
2000
To prowadzi mnie do innego sposobu myślenia.
03:57
We're not feeling it. We're thinking beauty is in the limbic system --
95
222000
3000
Myślimy, że piękno jest w systemie limbicznym -
04:00
if that's not an outmoded idea.
96
225000
2000
o ile to nie jest to przestarzała idea.
04:02
These are the bits, the pleasure centers,
97
227000
3000
Skoro są takie punkty, takie ośrodki przyjemności,
04:05
and maybe what I'm seeing and sensing and feeling
98
230000
3000
to może to, co widzę i czego doświadczam
04:08
is bypassing my thinking.
99
233000
2000
omija moje myślenie.
04:10
The wiring from your sensory apparatus to those bits
100
235000
3000
Połączenie między receptorami sensorycznymi a tymi punktami
04:13
is shorter than the bits that have to pass through the thinky bit, the cortex.
101
238000
3000
jest krótsze niż wtedy, gdy bodziec musi przejść przez strefę myślącą, przez korę.
04:16
They arrive first.
102
241000
2000
Część czująca działa szybciej.
04:18
So how do we make that actually work?
103
243000
3000
Więc jak właściwie sprawić, żeby to działało?
04:21
And how much of that reactive side of it
104
246000
2000
Jak bardzo ten aspekt odruchowy
04:23
is due to what we already know,
105
248000
2000
zależy od tego, co już wiemy,
04:25
or what we're going to learn, about something?
106
250000
2000
lub tego, czego się dowiemy?
04:27
This is one of the most beautiful things I know.
107
252000
2000
Oto jedna z najpiękniejszych rzeczy, jakie znam.
04:29
It's a plastic bag.
108
254000
2000
Plastikowa torebka.
04:31
And when I looked at it first, I thought, no, there's no beauty in that.
109
256000
3000
Widząc ją po raz pierwszy nie dostrzegłem piękna.
04:34
Then I found out,
110
259000
2000
Potem odkryłem,
04:36
post exposure,
111
261000
2000
po fakcie,
04:38
that this plastic bag if I put it into a filthy puddle
112
263000
3000
że ta plastikowa torba zanurzona w brudnym bajorze
04:41
or a stream filled with coliforms
113
266000
2000
albo strumieniu zanieczyszczonym chloroformem
04:43
and all sorts of disgusting stuff,
114
268000
2000
i innymi paskudztwami
04:45
that that filthy water
115
270000
2000
zadziała tak, że brudna woda
04:47
will migrate through the wall of the bag by osmosis
116
272000
3000
drogą osmozy przedostanie się do wnętrza torby,
04:50
and end up inside it as pure, potable drinking water.
117
275000
4000
gdzie stanie się czystą wodą pitną.
04:54
And all of a sudden, this plastic bag
118
279000
2000
Nagle ta plastikowa torba
04:56
was extremely beautiful to me.
119
281000
3000
stała się dla mnie niezwykle piękna.
05:00
Now I'm going to ask you again
120
285000
2000
Teraz znowu poproszę was,
05:02
to switch on the emotional bit.
121
287000
2000
żebyście włączyli swą sferę emocjonalną.
05:04
Would you mind taking the brain out,
122
289000
2000
Wyłączcie proszę myślenie,
05:06
and I just want you to feel something.
123
291000
2000
bo chciałbym, żebyście po prostu coś poczuli.
05:08
Look at that. What are you feeling about it?
124
293000
3000
Spójrzcie. Co czujecie?
05:11
Is it beautiful? Is it exciting?
125
296000
3000
Czy to jest piękne? Ekscytujące?
05:14
I'm watching your faces very carefully.
126
299000
3000
Patrzę uważnie na wasze twarze.
05:17
There's some rather bored-looking gentlemen
127
302000
2000
Jest kilku raczej znudzonych panów
05:19
and some slightly engaged-looking ladies
128
304000
2000
i kilka nieco zaciekawionych pań,
05:21
who are picking up something off that.
129
306000
2000
które coś w tym widzą.
05:23
Maybe there's an innocence to it.
130
308000
2000
Może chodzi o pewną niewinność.
05:25
Now I'm going to tell you what it is. Are you ready?
131
310000
3000
Teraz powiem wam, co to jest. Gotowi?
05:28
This is the last act on this Earth
132
313000
3000
To ostatnie ziemskie dzieło
05:31
of a little girl called Heidi, five years old,
133
316000
3000
małej dziewczynki o imieniu Heidi, pięciolatki,
05:34
before she died of cancer to the spine.
134
319000
3000
zanim zmarła na raka kręgosłupa.
05:37
It's the last thing she did,
135
322000
2000
To ostatnia rzecz jaką zrobiła,
05:39
the last physical act.
136
324000
2000
ostatni fizyczny akt.
05:41
Look at that picture.
137
326000
2000
Spójrzcie na obrazek.
05:43
Look at the innocence. Look at the beauty in it.
138
328000
3000
Spójrzcie na niewinność. Na piękno.
05:46
Is it beautiful now?
139
331000
2000
Czy teraz jest piękne?
05:48
Stop. Stop. How do you feel?
140
333000
2000
Stop, zatrzymajcie się. Jakie to uczucie?
05:50
Where are you feeling this?
141
335000
2000
Gdzie to odczuwacie?
05:52
I'm feeling it here. I feel it here.
142
337000
3000
Ja czuję to tutaj.
05:55
And I'm watching your faces,
143
340000
2000
Patrzę na wasze twarze,
05:57
because your faces are telling me something.
144
342000
2000
ponieważ coś mi mówią.
05:59
The lady over there is actually crying, by the way.
145
344000
3000
Jedna pani nawet płacze.
06:02
But what are you doing?
146
347000
2000
Co robicie?
06:04
I watch what people do.
147
349000
2000
Obserwuję, co ludzie robią.
06:06
I watch faces.
148
351000
2000
Obserwuję twarze.
06:08
I watch reactions.
149
353000
2000
Przyglądam się reakcjom.
06:10
Because I have to know how people react to things.
150
355000
3000
Muszę bowiem wiedzieć, jak ludzie reagują.
06:13
And one of the most common faces
151
358000
2000
Najczęstszy wyraz twarzy
06:15
on something faced with beauty,
152
360000
2000
w zetknięciu z czymś pięknym
06:17
something stupefyingly delicious,
153
362000
2000
albo oszałamiająco rozkosznym
06:19
is what I call the OMG.
154
364000
3000
to coś, co nazywam „O mój Boże”.
06:22
And by the way, there's no pleasure in that face.
155
367000
2000
Właściwie na takiej twarzy nie maluje się przyjemność.
06:24
It's not a "this is wonderful!"
156
369000
2000
Taka twarz nie wyraża wcale „To wspaniałe!”.
06:26
The eyebrows are doing this, the eyes are defocused,
157
371000
3000
Brwi się podnoszą, oczy tracą skupienie,
06:29
and the mouth is hanging open.
158
374000
2000
a szczęka opada.
06:31
That's not the expression of joy.
159
376000
2000
To nie jest wyraz radości.
06:33
There's something else in that.
160
378000
2000
Jest w tym coś innego.
06:35
There's something weird happening.
161
380000
2000
Coś dziwnego się dzieje.
06:37
So pleasure seems to be tempered
162
382000
3000
Odczuwanie przyjemności tłumi
06:40
by a whole series of different things coming in.
163
385000
2000
cała seria innych nadchodzących uczuć.
06:42
Poignancy is a word I love as a designer.
164
387000
3000
Jako projektant uwielbiam określenie „przejmujący”.
06:45
It means something triggering a big emotional response,
165
390000
3000
Opisuje coś wywołującego silną reakcję emocjonalną,
06:48
often quite a sad emotional response,
166
393000
4000
często dość smutną,
06:52
but it's part of what we do.
167
397000
2000
ale to przecież też część naszych działań.
06:54
It isn't just about nice.
168
399000
2000
Nie chodzi tylko o to, co ładne.
06:56
And this is the dilemma, this is the paradox, of beauty.
169
401000
2000
To dylemat i zarazem paradoks piękna.
06:58
Sensorily, we're taking in all sorts of things --
170
403000
2000
Swoimi zmysłami odbieramy wszystko -
07:00
mixtures of things that are good, bad, exciting, frightening --
171
405000
4000
mieszaninę zjawisk dobrych, złych, ekscytujących, przerażających -
07:04
to come up with that sensorial exposure,
172
409000
2000
by wzbudzić w sobie to zmysłowe odkrycie,
07:06
that sensation of what's going on.
173
411000
2000
to wrażenie dotarcia do sedna.
07:08
Pathos appears obviously
174
413000
2000
Oczywiście pojawia się patos,
07:10
as part of what you just saw in that little girl's drawing.
175
415000
3000
jako część tego, co ujrzeliście w rysunku małej dziewczynki.
07:13
And also triumph, this sense of transcendence,
176
418000
3000
Ale także triumf, to poczucie transcendencji,
07:16
this "I never knew that. Ah, this is something new."
177
421000
3000
ta myśl: „Nie miałem pojęcia. To dla mnie nowość!”.
07:19
And that's packed in there as well.
178
424000
2000
To też się w tym zawiera.
07:21
And as we assemble these tools,
179
426000
2000
Gdy zbierze się te narzędzia,
07:23
from a design point of view, I get terribly excited about it,
180
428000
3000
z perspektywy projektu pojawia się coś bardzo ekscytującego dla mnie,
07:26
because these are things, as we've already said,
181
431000
2000
bo to odczucia, które, jak już powiedzieliśmy,
07:28
they're arriving at the brain, it would seem,
182
433000
2000
docierają do mózgu tak jakby
07:30
before cognition, before we can manipulate them --
183
435000
3000
przed świadomym poznaniem, zanim będzie można nimi manipulować -
07:33
electrochemical party tricks.
184
438000
3000
oto i elektrochemiczne sztuczki.
07:37
Now what I'm also interested in is:
185
442000
2000
Ciekawi mnie też,
07:39
Is it possible to separate
186
444000
2000
czy można rozdzielić
07:41
intrinsic and extrinsic beauty?
187
446000
2000
pojęcie piękna zewnętrznego i wewnętrznego?
07:43
By that, I mean intrinsically beautiful things,
188
448000
3000
Przez 'piękne wewnętrznie' rozumiem
07:46
just something that's exquisitely beautiful,
189
451000
2000
rzeczy przepiękne same w sobie,
07:48
that's universally beautiful.
190
453000
2000
uniwersalnie piękne.
07:50
Very hard to find. Maybe you've got some examples of it.
191
455000
3000
Bardzo trudno je znaleźć. Może macie własne przykłady.
07:53
Very hard to find something that, to everybody,
192
458000
2000
Niezwykle trudno jest znaleźć coś, co dla każdego
07:55
is a very beautiful thing,
193
460000
2000
jest bardzo piękne,
07:57
without a certain amount of information packed in there before.
194
462000
4000
bez podanego wcześniej ładunku informacyjnego.
08:01
So a lot of it tends to be extrinsic.
195
466000
2000
Zatem często piękno ma charakter zewnętrzny.
08:03
It's mediated by information before the comprehension.
196
468000
4000
W postrzeganiu pośredniczy uprzednia informacja.
08:07
Or the information's added on at the back,
197
472000
2000
Albo informacja zostaje dodana potem,
08:09
like that little girl's drawing that I showed you.
198
474000
3000
jak w przypadku rysunku tej dziewczynki.
08:12
Now when talking about beauty
199
477000
2000
Mówiąc o pięknie, nie można pominąć
08:14
you can't get away from the fact
200
479000
2000
Mówiąc o pięknie, nie można pominąć
08:16
that a lot experiments have been done in this way
201
481000
3000
wielu eksperymentów przeprowadzonych
08:19
with faces and what have you.
202
484000
2000
z twarzą i nie tylko.
08:21
And one of the most tedious ones, I think,
203
486000
2000
Jeden z najmniej, moim zdaniem, ciekawych
08:23
was saying that beauty was about symmetry.
204
488000
2000
głosił, że piękno bierze się z symetrii.
08:25
Well it obviously isn't.
205
490000
2000
Cóż, najwyraźniej nie.
08:27
This is a more interesting one
206
492000
2000
A oto bardziej interesujący eksperyment,
08:29
where half faces were shown to some people,
207
494000
2000
w którym pokazywano ludziom połówki twarzy,
08:31
and then to add them into a list
208
496000
2000
a później badani szeregowali te połówki
08:33
of most beautiful to least beautiful
209
498000
2000
od najbardziej do najmniej pięknych.
08:35
and then exposing a full face.
210
500000
2000
Następnie odsłaniano całą twarz.
08:37
And they found that it was almost exact coincidence.
211
502000
2000
Okazało się, że zachodzi niemal pełna zgodność.
08:39
So it wasn't about symmetry.
212
504000
3000
Nie chodzi zatem o symetrię.
08:42
In fact, this lady has a particularly asymmetrical face,
213
507000
3000
Tak naprawdę ta kobieta ma wyjątkowo niesymetryczną twarz,
08:45
of which both sides are beautiful.
214
510000
3000
której obie strony są jednak piękne.
08:48
But they're both different.
215
513000
2000
Chociaż różnią się od siebie.
08:50
And as a designer, I can't help meddling with this,
216
515000
2000
Jako projektant nie mogłem się nie wtrącić,
08:52
so I pulled it to bits and sort of did stuff like this,
217
517000
3000
więc rozebrałem twarz na części i robiłem to,
08:55
and tried to understand what the individual elements were,
218
520000
2000
starając się zrozumieć, czym są poszczególne elementy
08:57
but feeling it as I go.
219
522000
2000
i jednocześnie odczuwając.
08:59
Now I can feel a sensation of delight and beauty
220
524000
3000
Odczuwam zachwyt nad pięknem,
09:02
if I look at that eye.
221
527000
2000
kiedy patrzę na jej oko.
09:04
I'm not getting it off the eyebrow.
222
529000
2000
Ale brew już tak nie działa.
09:06
And the earhole isn't doing it to me at all.
223
531000
2000
Tym bardziej ucho.
09:08
So I don't know how much this is helping me,
224
533000
2000
Nie wiem, na ile mi to pomaga,
09:10
but it's helping to guide me to the places
225
535000
2000
ale prowadzi mnie to do miejsc,
09:12
where the signals are coming off.
226
537000
2000
skąd dochodzą sygnały.
09:14
And as I say, I'm not a neuroscientist,
227
539000
3000
Jak już mówiłem, nie jestem neurobiologiem,
09:17
but to understand how I can start to assemble things
228
542000
2000
ale chcę zrozumieć, jak mam łączyć elementy w układy,
09:19
that will very quickly bypass
229
544000
3000
które błyskawicznie ominą tę sferę myślącą,
09:22
this thinking part
230
547000
2000
które błyskawicznie ominą tę sferę myślącą,
09:24
and get me to the enjoyable precognitive elements.
231
549000
3000
prowadząc do przyjemnej części prekognitywnej.
09:28
Anais Nin and the Talmud have told us time and time again
232
553000
3000
Anais Nin i Talmud powtarzają nam,
09:31
that we see things not as they are, but as we are.
233
556000
3000
że widzimy rzeczy nie takimi, jakimi są, ale takimi, jakimi my jesteśmy.
09:34
So I'm going to shamelessly expose something to you,
234
559000
2000
Zamierzam więc bezwstydnie pokazać wam coś,
09:36
which is beautiful to me.
235
561000
2000
co dla mnie jest piękne.
09:38
And this is the F1 MV Agusta.
236
563000
5000
Oto F1 MV Agusta.
09:43
Ahhhh.
237
568000
2000
Ach!
09:45
It is really -- I mean, I can't express to you
238
570000
2000
Nie potrafię nawet wyrazić,
09:47
how exquisite this object is.
239
572000
2000
jak wyjątkowy jest ten przedmiot.
09:49
But I also know why it's exquisite to me,
240
574000
3000
Wiem natomiast, dlaczego dla mnie jest taki wyjątkowy:
09:52
because it's a palimpsest of things.
241
577000
3000
ponieważ jest jak palimpsest.
09:55
It's masses and masses of layers.
242
580000
2000
Ma wiele, wiele warstw.
09:57
This is just the bit that protrudes into our physical dimension.
243
582000
3000
Tu jest fragment, który istnieje w naszym wymiarze fizycznym.
10:00
It's something much bigger.
244
585000
2000
Jednak to jest coś o wiele większego.
10:02
Layer after layer of legend, sport, details that resonate.
245
587000
3000
Warstwy złożone z legendy, sportu, i słynnych detali.
10:05
I mean, if I just go through some of them now --
246
590000
3000
Wymienię tylko kilka.
10:08
I know about laminar flow when it comes to air-piercing objects,
247
593000
3000
Wiem o przepływie laminarnym wokół obiektów poruszających się w powietrzu,
10:11
and that does it consummately well, you can see it can.
248
596000
3000
i jak widzicie, ten tutaj jest aerodynamicznie doskonały.
10:14
So that's getting me excited.
249
599000
2000
To mnie zachwyca.
10:16
And I feel that here.
250
601000
2000
Czuję to tutaj.
10:18
This bit, the big secret of automotive design --
251
603000
2000
Następna rzecz, wielki sekret projektowania w motoryzacji -
10:20
reflection management.
252
605000
2000
zarządzanie odbiciem.
10:22
It's not about the shapes,
253
607000
2000
Nie chodzi o same kształty,
10:24
it's how the shapes reflect light.
254
609000
2000
tylko o to, jak te kształty odbijają światło.
10:26
Now that thing, light flickers across it as you move,
255
611000
3000
Kiedy światło przesuwa się po tym cacku,
10:29
so it becomes a kinetic object,
256
614000
2000
wydaje się ono być w ruchu,
10:31
even though it's standing still --
257
616000
2000
mimo że stoi w miejscu -
10:33
managed by how brilliantly that's done on the reflection.
258
618000
3000
tak doskonale przemyślano odbijanie światła.
10:36
This little relief on the footplate, by the way, to a rider
259
621000
3000
Na marginesie, ta niewielka wypukłość na podnóżku
10:39
means there's something going on underneath it --
260
624000
2000
dla motocyklisty oznacza, że coś kryje się pod spodem -
10:41
in this case, a drive chain running at 300 miles and hour probably,
261
626000
3000
w tym przypadku łańcuch pracujący z prędkością rzędu 480 km/h,
10:44
taking the power from the engine.
262
629000
2000
czerpiący moc z silnika.
10:46
I'm getting terribly excited
263
631000
2000
Jestem niezmiernie podekscytowany,
10:48
as my mind and my eyes flick across these things.
264
633000
3000
gdy patrzę na takie rzeczy i skupiam na nich uwagę.
10:51
Titanium lacquer on this.
265
636000
3000
Pokrycie lakierem tytanowym.
10:54
I can't tell you how wonderful this is.
266
639000
3000
Nie mam słów, jakie to cudowne.
10:57
That's how you stop the nuts coming off at high speed on the wheel.
267
642000
3000
Po to, żeby przy dużej prędkości nakrętki nie zeszły z koła.
11:00
I'm really getting into this now.
268
645000
2000
Teraz naprawdę się rozkręcam.
11:02
And of course, a racing bike doesn't have a prop stand,
269
647000
3000
Oczywiście motocykle wyścigowe nie mają podpórek,
11:05
but this one, because it's a road bike,
270
650000
2000
ale ten tak, ponieważ to pojazd szosowy.
11:07
it all goes away and it folds into this little gap.
271
652000
3000
Wszystko się składa i wpasowuje w tę małą lukę.
11:10
So it disappears.
272
655000
2000
Właściwie znika.
11:12
And then I can't tell you how hard it is to do that radiator, which is curved.
273
657000
2000
Nie sposób też opowiedzieć, jak trudno tak wyprofilować chłodnicę.
11:14
Why would you do that?
274
659000
2000
Po co w ogóle to robić?
11:16
Because I know we need to bring the wheel farther into the aerodynamics.
275
661000
3000
Zeby koło było bardziej aerodynamiczne.
11:19
So it's more expensive, but it's wonderful.
276
664000
2000
Tak jest drożej, ale to cudowne.
11:21
And to cap it all,
277
666000
2000
Oraz żeby ukoronować
11:23
brand royalty --
278
668000
2000
królewską tradycję marki -
11:25
Agusta, Count Agusta,
279
670000
2000
Agusta, Hrabia Agusta,
11:27
from the great histories of this stuff.
280
672000
2000
doniosła historia firmy.
11:29
The bit that you can't see is the genius that created this.
281
674000
3000
Nie widzicie jednak geniusza, który to stworzył.
11:32
Massimo Tamburini.
282
677000
2000
Massimo Tamburini.
11:34
They call him "The Plumber" in Italy,
283
679000
2000
We Włoszech mówią na niego „Hydraulik”,
11:36
as well as "Maestro,"
284
681000
2000
ale też „Maestro”,
11:38
because he actually is engineer
285
683000
3000
bo faktycznie jest inżynierem,
11:41
and craftsman and sculptor at the same time.
286
686000
3000
a jednocześnie rzemieślnikiem i rzeźbiarzem.
11:44
There's so little compromise on this, you can't see it.
287
689000
3000
Tu jest tak mało kompromisów, że nawet ich nie widać.
11:47
But unfortunately, the likes of me and people that are like me
288
692000
3000
Niestety, upodobania moje i podobnych mi osób
11:50
have to deal with compromise all the time with beauty.
289
695000
3000
w kwestii piękna stale muszą stawiać czoła kompromisom.
11:53
We have to deal with it.
290
698000
2000
Musimy sobie z tym jakoś radzić.
11:55
So I have to work with a supply chain, and I've got to work with the technologies,
291
700000
3000
Muszę pracować z dostawcami, technologiami i różnymi innymi rzeczami,
11:58
and I've got to work with everything else all the time,
292
703000
2000
cały czas muszę pracować z tym wszystkim,
12:00
and so compromises start to fit into it.
293
705000
3000
więc pojawiają się kompromisy.
12:03
And so look at her.
294
708000
2000
Popatrzcie na nią.
12:05
I've had to make a bit of a compromise there.
295
710000
2000
Musiałem tutaj iść na mały kompromis.
12:07
I've had to move that part across, but only a millimeter.
296
712000
2000
Musiałem to przesunąć, ale zaledwie o milimetr.
12:09
No one's noticed, have they yet?
297
714000
2000
Nikt nie zauważył, prawda?
12:11
Did you see what I did?
298
716000
2000
Dostrzegliście co zmieniłem?
12:13
I moved three things by a millimeter.
299
718000
2000
Przesunąłem trzy elementy o milimetr.
12:15
Pretty? Yes.
300
720000
2000
Ładnie? Tak.
12:17
Beautiful? Maybe lesser.
301
722000
2000
Pięknie? Jakby mniej.
12:19
But then, of course, the consumer says that doesn't really matter.
302
724000
4000
Ale konsument i tak powie, że tak naprawdę to nie ma znaczenia.
12:23
So that's okay, isn't it?
303
728000
2000
Tak jest dobrze, prawda?
12:25
Another millimeter?
304
730000
2000
Jeszcze milimetr?
12:27
No one's going to notice those split lines and changes.
305
732000
2000
Nikt nie zauważy tych drobnych zmian.
12:29
It's that easy to lose beauty,
306
734000
2000
Tak łatwo zgubić piękno,
12:31
because beauty's incredibly difficult to do.
307
736000
4000
bo piękno niesamowicie trudno osiągnąć.
12:35
And only a few people can do it.
308
740000
2000
Zaledwie garstka ludzi to potrafi.
12:37
And a focus group cannot do it.
309
742000
3000
Grupa fokusowa na pewno nie.
12:40
And a team rarely can do it.
310
745000
2000
Zgrany zespół - rzadko.
12:42
It takes a central cortex, if you like,
311
747000
3000
Potrzeba kory mózgowej,
12:45
to be able to orchestrate all those elements at the same time.
312
750000
3000
by móc zorganizować wszystkie te elementy jednocześnie.
12:48
This is a beautiful water bottle --
313
753000
2000
Oto piękna butelka wody -
12:50
some of you know of it --
314
755000
2000
niektórzy z was ją znają -
12:52
done by Ross Lovegrove, the designer.
315
757000
2000
autorstwa projektanta Rossa Lovegrove'a.
12:54
This is pretty close to intrinsic beauty. This one,
316
759000
2000
Bliska wewnętrznemu pięknu.
12:56
as long as you know what water is like
317
761000
2000
Jeśli wiesz, czym jest woda,
12:58
then you can experience this.
318
763000
2000
poczujesz to.
13:00
It's lovely because it is an embodiment
319
765000
2000
Jest urocza, bo ucieleśnia
13:02
of something refreshing and delicious.
320
767000
2000
coś świeżego i pysznego.
13:04
I might like it more than you like it,
321
769000
2000
Może podoba mi się bardziej niż wam,
13:06
because I know how bloody hard it is to do it.
322
771000
3000
bo wiem, jak cholernie trudno coś takiego zrobić.
13:09
It's stupefyingly difficult
323
774000
2000
Szalenie trudno
13:11
to make something that refracts light like that,
324
776000
3000
jest zrobić coś, co tak załamuje światło,
13:14
that comes out of the tool correctly,
325
779000
2000
jest odpowiednio wytłoczone,
13:16
that goes down the line without falling over.
326
781000
2000
odpowiednio przechylone, ale stabilne.
13:18
Underneath this, like the story of the swan,
327
783000
3000
Na ten przedmiot, jak w historii o łabędziu,
13:21
is a million things very difficult to do.
328
786000
3000
składa się milion strasznie trudnych czynności.
13:24
So all hail to that.
329
789000
2000
Zatem wielkie wyrazy szacunku.
13:26
It's a fantastic example, a simple object.
330
791000
3000
To fantastyczny przykład, prosty przedmiot.
13:29
And the one I showed you before was, of course, a massively complex one.
331
794000
3000
Wcześniej pokazałem wam przedmiot niezwykle złożony.
13:32
And they're working in beauty
332
797000
2000
Ich oddziaływanie na poczucie piękna
13:34
in slightly different ways because of it.
333
799000
3000
jest z tego powodu nieco odmienne.
13:37
You all, I guess, like me,
334
802000
2000
Zapewne tak jak ja lubicie
13:39
enjoy watching a ballet dancer dance.
335
804000
2000
oglądać taniec tancerzy baletowych.
13:41
And part of the joy of it is, you know the difficulty.
336
806000
3000
Część atrakcji polega na tym, że wiemy, jakie to trudne.
13:44
You also may be taking into account the fact that it's incredibly painful.
337
809000
3000
Może uwzględniacie też fakt, że jest to niezwykle bolesne.
13:47
Anybody seen a ballet dancer's toes
338
812000
2000
Czy widzieliście palce stóp baleriny,
13:49
when they come out of the points?
339
814000
2000
gdy zdejmie pointy?
13:51
While she's doing these graceful arabesques and plies and what have you,
340
816000
3000
Kiedy z gracją wykonuje arabeski i plie,
13:54
something horrible's going on down here.
341
819000
3000
na dole dzieje się coś potwornego.
13:57
The comprehension of it
342
822000
2000
Ta świadomość sprawia,
13:59
leads us to a greater and heightened sense
343
824000
2000
że jeszcze mocniej
14:01
of the beauty of what's actually going on.
344
826000
2000
odczuwamy piękno tego ruchu.
14:03
Now I'm using microseconds wrongly here,
345
828000
2000
Teraz użyję pojęcia mikrosekund nieprawidłowo,
14:05
so please ignore me.
346
830000
2000
ale puśćcie to mimo uszu.
14:07
But what I have to do now, feeling again,
347
832000
2000
Muszę teraz wrócić do odczuwania,
14:09
what I've got to do is to be able to supply enough of these enzymes,
348
834000
3000
muszę dostarczyć wystarczającą ilość enzymów,
14:12
of these triggers into something early on in the process,
349
837000
3000
tych wyzwalaczy działających na wczesnym etapie procesu,
14:15
that you pick it up,
350
840000
2000
żebyście złapali to nie myśleniem, ale czuciem.
14:17
not through your thinking, but through your feeling.
351
842000
2000
żebyście złapali to nie myśleniem, ale czuciem.
14:19
So we're going to have a little experiment.
352
844000
2000
Zrobimy więc mały eksperyment.
14:21
Right, are you ready? I'm going to show you something for a very, very brief moment.
353
846000
3000
Gotowi? Pokażę wam coś przez bardzo krótką chwilę.
14:24
Are you ready? Okay.
354
849000
3000
Jesteście gotowi? W porządku.
14:27
Did you think that was a bicycle when I showed it to you at the first flash?
355
852000
2000
Myślicie, że kiedy obraz mignął to widzieliście rower?
14:29
It's not.
356
854000
2000
To nie był rower.
14:31
Tell me something, did you think it was quick when you first saw it? Yes you did.
357
856000
4000
Czy w pierwszej chwili myśleliście, że to coś szybkiego? Tak.
14:35
Did you think it was modern? Yes you did.
358
860000
2000
Czy myśleliście, że to coś nowoczesnego? Tak.
14:37
That blip, that information, shot into you before that.
359
862000
3000
Ta krótka informacja dotarła do was najpierw.
14:40
And because your brain starter motor began there,
360
865000
3000
A ponieważ wtedy mechanizm w waszym mózgu ruszył,
14:43
now it's got to deal with it.
361
868000
2000
teraz musi sobie z tym poradzić.
14:45
And the great thing is, this motorcycle has been styled this way
362
870000
2000
Wspaniałe, że ten motocykl wystylizowano tak,
14:47
specifically to engender a sense
363
872000
2000
żeby był źródłem poczucia,
14:49
that it's green technology and it's good for you
364
874000
3000
że to zielona technologia, że jest dobra,
14:52
and it's light and it's all part of the future.
365
877000
3000
lekka i zorientowana na przyszłość.
14:55
So is that wrong?
366
880000
2000
Czy to źle?
14:57
Well in this case it isn't,
367
882000
2000
Cóż, w tym wypadku nie,
14:59
because it's a very, very ecologically-sound piece of technology.
368
884000
3000
bo to bardzo solidny ekologicznie wytwór technologiczny.
15:02
But you're a slave of that first flash.
369
887000
2000
Ale jesteście niewolnikami pierwszego wrażenia.
15:04
We are slaves to the first few fractions of a second --
370
889000
4000
Jesteśmy niewolnikami pierwszych ułamków sekundy -
15:08
and that's where much of my work
371
893000
2000
i właśnie wtedy wiele moich produktów
15:10
has to win or lose,
372
895000
2000
zwycięża albo przegrywa
15:12
on a shelf in a shop.
373
897000
2000
na sklepowej półce.
15:14
It wins or loses at that point.
374
899000
2000
Właśnie w tym momencie zwycięża lub przegrywa.
15:16
You may see 50, 100, 200 things on a shelf
375
901000
3000
Idąc wzdłuż regału sklepowego
15:19
as you walk down it,
376
904000
2000
możecie widzieć 50, 100, 200 rzeczy,
15:21
but I have to work within that domain,
377
906000
2000
ale moją dziedziną jest zadbanie o to,
15:23
to ensure that it gets you there first.
378
908000
3000
że mój produkt dostrzeżecie jako pierwszy.
15:26
And finally, the layer that I love, of knowledge.
379
911000
3000
I wreszcie warstwa, którą uwielbiam - warstwa wiedzy.
15:29
Some of you, I'm sure, will be familiar with this.
380
914000
2000
Niektórzy z was na pewno to znają.
15:31
What's incredible about this,
381
916000
2000
To niewiarygodne
15:33
and the way I love to come back to it,
382
918000
2000
i dlatego do tego wracam.
15:35
is this is taking something that you hate or bores you,
383
920000
3000
Bierzemy coś, czego nie znosimy albo co nas nudzi -
15:38
folding clothes,
384
923000
2000
składanie ubrań.
15:40
and if you can actually do this --
385
925000
2000
Jeśli faktycznie się tak potrafi...
15:42
who can actually do this? Anybody try to do this?
386
927000
2000
Kto z was tak potrafi? Ktoś próbował?
15:44
Yeah?
387
929000
2000
Tak?
15:46
It's fantastic, isn't it?
388
931000
2000
To fantastyczne, prawda?
15:48
Look at that. Do you want to see it again?
389
933000
2000
Spójrzcie tylko. Chcecie jeszcze raz zobaczyć?
15:50
No time. It says I have two minutes left, so we can't do this.
390
935000
3000
Nie ma czasu, zostały mi tylko dwie minuty,
15:53
But just go to the Web, YouTube,
391
938000
2000
ale wejdźcie po prostu na YouTube
15:55
pull it down, "folding T-shirt."
392
940000
2000
i wyszukajcie „składanie koszulki”.
15:57
That's how underpaid younger-aged people have to fold your T-shirt.
393
942000
3000
Niedostatecznie wynagradzani młodzi ludzie tak składają wasze T-shirty.
16:00
You didn't maybe know it.
394
945000
2000
Może nie wiedzieliście.
16:02
But how do you feel about it?
395
947000
2000
Ale jakie uczucia w was to wywołuje?
16:04
It feels fantastic when you do it, you look forward to doing it,
396
949000
2000
Fantastycznie, wprost czeka się na kolejny raz,
16:06
and when you tell somebody else about it -- like you probably have --
397
951000
3000
a kiedy komuś opowiecie, co pewnie robicie,
16:09
you look really smart.
398
954000
2000
wydacie się naprawdę sprytni.
16:11
The knowledge bubble that sits around the outside,
399
956000
2000
Ta bańka wiedzy, która jest na zewnątrz,
16:13
the stuff that costs nothing,
400
958000
2000
coś, co nic nie kosztuje,
16:15
because that knowledge is free --
401
960000
2000
bo ta wiedza jest darmowa -
16:17
bundle that together and where do we come out?
402
962000
2000
zbierzmy to wszystko i co otrzymamy?
16:19
Form follows function?
403
964000
3000
Forma wynika z funkcji?
16:22
Only sometimes. Only sometimes.
404
967000
3000
Tylko czasami.
16:25
Form is function. Form is function.
405
970000
3000
Forma jest funkcją.
16:28
It informs, it tells us,
406
973000
2000
Informuje nas, przemawia do nas,
16:30
it supplies us answers before we've even thought about it.
407
975000
3000
dostarcza nam odpowiedzi, nim jeszcze zadamy pytanie.
16:33
And so I've stopped using words like "form,"
408
978000
2000
Przestałem więc używać słów takich jak „forma”,
16:35
and I've stopped using words like "function" as a designer.
409
980000
2000
przestałem też, jako projektant, używać słów takich jak „funkcja”.
16:37
What I try to pursue now
410
982000
2000
Teraz dążę do emocjonalnej funkcjonalności przedmiotów.
16:39
is the emotional functionality of things.
411
984000
2000
Teraz dążę do emocjonalnej funkcjonalności przedmiotów.
16:41
Because if I can get that right,
412
986000
3000
Jeśli mi się to uda,
16:44
I can make them wonderful, and I can make them repeatedly wonderful.
413
989000
3000
mogę wielokrotnie sprawić, że będą one cudowne.
16:47
And you know what those products and services are,
414
992000
2000
Wiecie, o jakich produktach i usługach mówię,
16:49
because you own some of them.
415
994000
2000
bo sami niektóre z nich macie.
16:51
They're the things that you'd snatch if the house was on fire.
416
996000
3000
To rzeczy, które złapalibyście, wybiegając z płonącego domu.
16:54
Forming the emotional bond
417
999000
2000
Stworzenie więzi emocjonalnej
16:56
between this thing and you
418
1001000
2000
pomiędzy rzeczą i wami,
16:58
is an electrochemical party trick
419
1003000
2000
to elektrochemiczna sztuczka,
17:00
that happens before you even think about it.
420
1005000
3000
która ma miejsce, zanim jeszcze pomyślicie.
17:03
Thank you very much.
421
1008000
2000
Dziękuję bardzo.
17:05
(Applause)
422
1010000
4000
(Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
Richard Seymour - DesignerAs a partner in seymourpowell, Richard Seymour designs idea-driven products -- from household goods to trains and motorcycles.
Why you should listen
Designer Richard Seymour works on products with soul -- from a curvy, swoopy iron to a swift and sleek city motorcycle. Seymourpowell is regarded as one of the world’s leading product and innovation design consultancies, with clients who include Ford, Virgin Galactic, Tefal, Casio, Nokia, Guinness, Samsung and Unilever. Seymour is also consultant global creative director of design to Unilever’s Dove, Axe/Lynx and Vaseline brands.
The pair have appeared extensively on British television, most notably in two series on design for Channel 4: Better by Design and Designs on your.... They have also appeared on Design Challenge and several radio productions. In the 1980s, Seymour co-wrote the book The Mirrorstone, with Michael Palin, a children's book full of holograms ...
Richard Seymour | Speaker | TED.com