TEDGlobal 2011
Annie Murphy Paul: What we learn before we're born
Annie Murphy Paul: Czego się uczymy przed urodzeniem
Filmed:
Readability: 5
2,517,731 views
Zagadka: Kiedy zaczyna się nauka? Odpowiedź: Przed urodzeniem. Pisarz naukowy Annie Murphy Paul opowiada o nowych badaniach, które pokazują jak dużo uczymy się w łonie matki - od rytmu naszego języka ojczystego do wkrótce naszego ulubionego jedzenia.
Annie Murphy Paul - Science author
Annie Murphy Paul investigates how life in the womb shapes who we become. Full bio
Annie Murphy Paul investigates how life in the womb shapes who we become. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
My subject today is learning.
0
0
3000
Moim dzisiejszym tematem jest nauka.
00:18
And in that spirit, I want to spring on you all a pop quiz.
1
3000
3000
I w tym duchu chciałabym zadać wam zagadkę.
00:21
Ready?
2
6000
2000
Gotowi?
00:23
When does learning begin?
3
8000
3000
Kiedy zaczyna się uczenie?
00:26
Now as you ponder that question,
4
11000
2000
Gdy zastanawiacie się nad tym pytaniem,
00:28
maybe you're thinking about the first day of preschool
5
13000
2000
może myślicie o pierwszym dniu
00:30
or kindergarten,
6
15000
2000
w przedszkolu
00:32
the first time that kids are in a classroom with a teacher.
7
17000
3000
albo o pierwszym dniu spedzonym w klasie z nauczycielem.
00:35
Or maybe you've called to mind the toddler phase
8
20000
3000
A może przyszła wam na myśl wczesna faza
00:38
when children are learning how to walk and talk
9
23000
3000
kiedy dzieci uczą się chodzić i mówić
00:41
and use a fork.
10
26000
2000
oraz posługiwać widelcem.
00:43
Maybe you've encountered the Zero-to-Three movement,
11
28000
3000
Może słyszeliście o organizacji Zero-to-Three,
00:46
which asserts that the most important years for learning
12
31000
3000
która twierdzi, że najważniejszymi latami dla nauki
00:49
are the earliest ones.
13
34000
2000
są te najwcześniejsze.
00:51
And so your answer to my question would be:
14
36000
3000
Więc wasza odpowiedź na moje pytanie będzie:
00:54
Learning begins at birth.
15
39000
2000
Nauka rozpoczyna się od urodzenia.
00:56
Well today I want to present to you
16
41000
2000
Otóż dziś pragnę przedstawić wam
00:58
an idea that may be surprising
17
43000
3000
myśl, która może być zaskakująca
01:01
and may even seem implausible,
18
46000
3000
a nawet może wydawać się nieprawdopodobna,
01:04
but which is supported by the latest evidence
19
49000
2000
ale która jest wspierana przez najnowsze dane
01:06
from psychology and biology.
20
51000
3000
z psychologii i biologii.
01:09
And that is that some of the most important learning we ever do
21
54000
3000
Mówi ona o tym, że najistotniejsza dla nas nauka
01:12
happens before we're born,
22
57000
2000
ma miejsce przed naszym urodzeniem,
01:14
while we're still in the womb.
23
59000
3000
gdy jesteśmy jeszcze w łonie matki.
01:17
Now I'm a science reporter.
24
62000
2000
Jestem dziennikarzem naukowym.
01:19
I write books and magazine articles.
25
64000
2000
Piszę książki i artykuły do czasopism.
01:21
And I'm also a mother.
26
66000
2000
Ale jestem także matką.
01:23
And those two roles came together for me
27
68000
3000
I te dwie role spotkały się
01:26
in a book that I wrote called "Origins."
28
71000
3000
w mojej książce zatytłuowanej "Pochodzenie".
01:29
"Origins" is a report from the front lines
29
74000
3000
"Pochodzenie" jest raportem z pierwszej ręki
01:32
of an exciting new field
30
77000
2000
o ekscytującej nowej dziedzinie
01:34
called fetal origins.
31
79000
2000
nazwanej programowaniem płodowym.
01:36
Fetal origins is a scientific discipline
32
81000
3000
Programowanie płodowe jest naukową dyscypliną
01:39
that emerged just about two decades ago,
33
84000
3000
która powstała dopiero około 20 lat temu,
01:42
and it's based on the theory
34
87000
3000
i jest oparta na teorii
01:45
that our health and well-being throughout our lives
35
90000
3000
że nasze zdrowie i dobre samopoczucie
01:48
is crucially affected
36
93000
2000
jest w decydujący sposób determinowane
01:50
by the nine months we spend in the womb.
37
95000
3000
przez dziewięć miesięcy, które spędzamy w łonie matki.
01:53
Now this theory was of more than just intellectual interest to me.
38
98000
4000
Ta teoria była dla mnie czymś więcej niż tylko ciekawostką intelektualną.
01:57
I was myself pregnant
39
102000
2000
Byłam w ciąży
01:59
while I was doing the research for the book.
40
104000
3000
kiedy zbierałam materiały do książki.
02:02
And one of the most fascinating insights
41
107000
2000
I jednym z najbardziej fascynujących spostrzeżeń
02:04
I took from this work
42
109000
2000
jakie wyniosłam z tej pracy
02:06
is that we're all learning about the world
43
111000
3000
jest to, że uczymy sie o świecie
02:09
even before we enter it.
44
114000
3000
jeszcze zanim w niego wkroczymy.
02:12
When we hold our babies for the first time,
45
117000
2000
Kiedy trzymamy nasze dzieci po raz pierwszy
02:14
we might imagine that they're clean slates,
46
119000
3000
wydaje nam się, że są jak czysta kartka papieru,
02:17
unmarked by life,
47
122000
2000
nienaruszone przez życie,
02:19
when in fact, they've already been shaped by us
48
124000
3000
jednak w rzeczywistości zostały już one ukształtowane przez nas
02:22
and by the particular world we live in.
49
127000
4000
i przez ten świat, w którym żyjemy.
02:26
Today I want to share with you some of the amazing things
50
131000
2000
Dziś chcę podzielić się z wami niezwykłymi rzeczami,
02:28
that scientists are discovering
51
133000
2000
które odkrywają naukowcy
02:30
about what fetuses learn
52
135000
2000
o tym czego uczy się płód
02:32
while they're still in their mothers' bellies.
53
137000
3000
podczas gdy ciągle jest w brzuchu matki.
02:36
First of all,
54
141000
2000
Po pierwsze,
02:38
they learn the sound of their mothers' voices.
55
143000
3000
uczy się brzmienia głosu swojej matki.
02:41
Because sounds from the outside world
56
146000
3000
Ponieważ dźwięki ze świata zewnętrznego
02:44
have to travel through the mother's abdominal tissue
57
149000
3000
muszą przejść przez tkankę brzuszną matki
02:47
and through the amniotic fluid that surrounds the fetus,
58
152000
4000
oraz przez płyn owodniowy otaczający płód.
02:51
the voices fetuses hear,
59
156000
2000
Dźwięki które słyszy płód
02:53
starting around the fourth month of gestation,
60
158000
3000
począwszy od około czwartego miesiąca ciąży,
02:56
are muted and muffled.
61
161000
2000
są wyciszone i stłumione.
02:58
One researcher says
62
163000
2000
Jeden z naukowców stwierdził,
03:00
that they probably sound a lot like the the voice of Charlie Brown's teacher
63
165000
3000
że prawdopodobnie brzmią one jak zniekształcony głos nauczycielki Charliego Browna
03:03
in the old "Peanuts" cartoon.
64
168000
3000
ze starej kreskówki "Fistaszki".
03:06
But the pregnant woman's own voice
65
171000
3000
Ale głos ciężarnej kobiety
03:09
reverberates through her body,
66
174000
2000
rozbrzmiewa w jej ciele,
03:11
reaching the fetus much more readily.
67
176000
3000
docierając do płodu z dużo wiekszą łatwością.
03:14
And because the fetus is with her all the time,
68
179000
3000
I ponieważ płód jest z matką cały czas,
03:17
it hears her voice a lot.
69
182000
3000
słyszy często jej głos.
03:20
Once the baby's born, it recognizes her voice
70
185000
3000
Po urodzeniu dziecko rozpoznaje głos matki
03:23
and it prefers listening to her voice
71
188000
2000
i woli jej słuchać
03:25
over anyone else's.
72
190000
2000
niż kogokolwiek innego.
03:27
How can we know this?
73
192000
2000
Skąd to wiemy?
03:29
Newborn babies can't do much,
74
194000
2000
Noworodki niewiele potrafią,
03:31
but one thing they're really good at is sucking.
75
196000
3000
ale rzeczą w której są dobre jest ssanie.
03:34
Researchers take advantage of this fact
76
199000
3000
Naukowcy wykorzystali ten fakt
03:37
by rigging up two rubber nipples,
77
202000
3000
przy użyciu dwóch gumowych sutków,
03:40
so that if a baby sucks on one,
78
205000
2000
kiedy dziecko ssie jeden,
03:42
it hears a recording of its mother's voice
79
207000
2000
słyszy nagrany głos matki
03:44
on a pair of headphones,
80
209000
2000
ze słuchawek,
03:46
and if it sucks on the other nipple,
81
211000
2000
a kiedy ssie drugi sutek,
03:48
it hears a recording of a female stranger's voice.
82
213000
4000
słyszy nagranie głusu obcej kobiety.
03:52
Babies quickly show their preference
83
217000
3000
Dzieci szygko pokazują swoje preferencje
03:55
by choosing the first one.
84
220000
3000
wybierając pierwszy sutek.
03:58
Scientists also take advantage of the fact
85
223000
3000
Naukowcy także wykorzystują fakt,
04:01
that babies will slow down their sucking
86
226000
2000
że dzieci zwalniają ssanie
04:03
when something interests them
87
228000
2000
kiedy coś je zainteresuje
04:05
and resume their fast sucking
88
230000
2000
i wracają do szybkiego ssania
04:07
when they get bored.
89
232000
3000
kiedy to coś je znudzi.
04:10
This is how researchers discovered
90
235000
2000
W ten sposób naukowcy odkryli,
04:12
that, after women repeatedly read aloud
91
237000
3000
że po tym jak kobiety często czytały na głos
04:15
a section of Dr. Seuss' "The Cat in the Hat" while they were pregnant,
92
240000
4000
część książki Dr. Seussa "Kot Prot" będąc w ciąży,
04:19
their newborn babies recognized that passage
93
244000
3000
ich nowonarodzone dzieci rozpoznawały tę część
04:22
when they hear it outside the womb.
94
247000
3000
kiedy słyszały ją później.
04:25
My favorite experiment of this kind
95
250000
3000
Mój ulubiony eksperyment tego typu
04:28
is the one that showed that the babies
96
253000
2000
dowodzi, że dzieci
04:30
of women who watched a certain soap opera
97
255000
2000
kobiet, które oglądały pewien serial
04:32
every day during pregnancy
98
257000
3000
codziennie w trakcie ciąży
04:35
recognized the theme song of that show
99
260000
3000
rozpoznawały piosenkę przewodnią serialu
04:38
once they were born.
100
263000
3000
kiedy się urodziły.
04:41
So fetuses are even learning
101
266000
2000
Więc płód uczy się nawet
04:43
about the particular language that's spoken
102
268000
3000
określonego języka, którym mówi się
04:46
in the world that they'll be born into.
103
271000
2000
w kraju, w kórym się urodzi.
04:48
A study published last year
104
273000
3000
Badanie opublikowane w zeszłym roku
04:51
found that from birth, from the moment of birth,
105
276000
3000
wykazało, że od momentu urodzenia
04:54
babies cry in the accent
106
279000
2000
ton płaczu niemowląt zbliżony jest
04:56
of their mother's native language.
107
281000
3000
do języka ojczystego ich matki.
04:59
French babies cry on a rising note
108
284000
3000
Płacz niemowląt francuskich ma rosnącą linię melodyczną
05:02
while German babies end on a falling note,
109
287000
3000
a płacz dzieci niemieckich ma melodię opadającą,
05:05
imitating the melodic contours
110
290000
2000
imitując kontur melodyczny
05:07
of those languages.
111
292000
2000
tych języków.
05:09
Now why would this kind of fetal learning
112
294000
2000
Dlaczego ten rodzaj nauki płodu
05:11
be useful?
113
296000
2000
miałby być użyteczny?
05:13
It may have evolved to aid the baby's survival.
114
298000
3000
Być może ewoluował by pomóc przetrwać dziecku.
05:16
From the moment of birth,
115
301000
2000
Od momentu urodzenia,
05:18
the baby responds most to the voice
116
303000
2000
niemowlę reaguje najbardziej na głos
05:20
of the person who is most likely to care for it --
117
305000
2000
osoby, która prawdopodobnie najwięcej o nie zadba -
05:22
its mother.
118
307000
2000
swojej matki.
05:24
It even makes its cries
119
309000
2000
Nawet płacze tak
05:26
sound like the mother's language,
120
311000
2000
aby brzmieć podobnie do języka matki,
05:28
which may further endear the baby to the mother,
121
313000
3000
co może spowodować jeszcze większe przywiązanie matki do dziecka
05:31
and which may give the baby a head start
122
316000
2000
a także dać dziecku dobry początek
05:33
in the critical task
123
318000
2000
w krytycznym zadaniu
05:35
of learning how to understand and speak
124
320000
3000
nauki rozumienia i mowy
05:38
its native language.
125
323000
2000
języka ojczystego.
05:40
But it's not just sounds
126
325000
2000
Ale płód uczy się w macicy
05:42
that fetuses are learning about in utero.
127
327000
2000
nie tylko dźwięków.
05:44
It's also tastes and smells.
128
329000
3000
Także smaków i zapachów.
05:47
By seven months of gestation,
129
332000
2000
W siódmym miesiącu ciąży,
05:49
the fetus' taste buds are fully developed,
130
334000
2000
kubki smakowe płodu są w pełni wykształcone,
05:51
and its olfactory receptors, which allow it to smell,
131
336000
3000
a jego receptory węchowe
05:54
are functioning.
132
339000
2000
w pełni funkcjonują.
05:56
The flavors of the food a pregnant woman eats
133
341000
3000
Smak jedzenia, które spożywa ciężarna kobieta
05:59
find their way into the amniotic fluid,
134
344000
2000
dostaje się do wód płodowych,
06:01
which is continuously swallowed
135
346000
2000
które są nieustannie połykane
06:03
by the fetus.
136
348000
2000
przez płód.
06:05
Babies seem to remember and prefer these tastes
137
350000
3000
Niemowlęta wydają się pamiętać i preferować te smaki
06:08
once they're out in the world.
138
353000
3000
po narodzeniu.
06:11
In one experiment, a group of pregnant women
139
356000
3000
W trakcie eksperymentu, grupa ciężarnych kobiet
06:14
was asked to drink a lot of carrot juice
140
359000
2000
poproszona została o picie dużej ilości soku marchwiowego
06:16
during their third trimester of pregnancy,
141
361000
3000
podczas trzeciego trymestru ciąży,
06:19
while another group of pregnant women
142
364000
2000
podczas gdy inna grupa ciężarnych kobiet
06:21
drank only water.
143
366000
2000
piła tylko wodę.
06:23
Six months later, the women's infants
144
368000
3000
Sześć miesięcy później, podano niemowlętom
06:26
were offered cereal mixed with carrot juice,
145
371000
3000
kaszkę pomieszaną z sokiem marchwiowym,
06:29
and their facial expressions were observed while they ate it.
146
374000
4000
i obserwowano ich wyraz twarzy w trakcie jedzenia.
06:33
The offspring of the carrot juice drinking women
147
378000
2000
Dzieci kobiet pijących sok marchwiowy
06:35
ate more carrot-flavored cereal,
148
380000
2000
zjadły więcej kaszki o smaku marchwiowym,
06:37
and from the looks of it,
149
382000
2000
i wyglądało na to,
06:39
they seemed to enjoy it more.
150
384000
2000
że bardziej im ona smakowała.
06:41
A sort of French version of this experiment
151
386000
3000
Francuski odpowiednik tego eksperymentu
06:44
was carried out in Dijon, France
152
389000
2000
został przeprowadzony w Dijon we Francji,
06:46
where researchers found
153
391000
2000
gdzie naukowcy odkryli
06:48
that mothers who consumed food and drink
154
393000
3000
że mamy, które spożywały jedzenie i picie
06:51
flavored with licorice-flavored anise during pregnancy
155
396000
5000
o smaku anyżu w czasie ciąży
06:56
showed a preference for anise
156
401000
2000
wykazywały preferencje do anyżu
06:58
on their first day of life,
157
403000
2000
w pierwszym dniu życia,
07:00
and again, when they were tested later,
158
405000
2000
a także póżniej, podczas testu
07:02
on their fourth day of life.
159
407000
2000
w czwartym dniu ich życia.
07:04
Babies whose mothers did not eat anise during pregnancy
160
409000
4000
Niemowlęta, których mamy nie jadły anyżu w czasie ciąży
07:08
showed a reaction that translated roughly as "yuck."
161
413000
4000
pokazywały reakcję, którą można opisać słowem "fuj".
07:12
What this means
162
417000
2000
Oznacza to, że
07:14
is that fetuses are effectively being taught by their mothers
163
419000
2000
płód jest skutecznie uczony przez matkę
07:16
about what is safe and good to eat.
164
421000
3000
o tym co jest bezpieczne i dobre do jedzenia.
07:19
Fetuses are also being taught
165
424000
2000
Płód dowiaduje się także
07:21
about the particular culture that they'll be joining
166
426000
3000
o określonej kulturze, w której będzie żył
07:24
through one of culture's most powerful expressions,
167
429000
3000
poprzez jeden z jej najistotniejszych przejawów
07:27
which is food.
168
432000
2000
jakim jest jedzenie.
07:29
They're being introduced to the characteristic flavors and spices
169
434000
3000
Płód zapoznaje się z aromatami i przyprawami charakterystycznymi
07:32
of their culture's cuisine
170
437000
2000
dka kuchni jego kultury
07:34
even before birth.
171
439000
3000
nawet przed urodzeniem.
07:37
Now it turns out that fetuses are learning even bigger lessons.
172
442000
3000
Okazuje się, że płód uczy sie jeszcze istotniejszej lekcji.
07:40
But before I get to that,
173
445000
2000
Ale zanim dojdę do tego,
07:42
I want to address something that you may be wondering about.
174
447000
4000
chce powiedzieć o czymś, co może was zastanawiać.
07:46
The notion of fetal learning
175
451000
2000
Pojęcie nauki płodu
07:48
may conjure up for you attempts to enrich the fetus --
176
453000
3000
może wywoływać próby pozytywnego wpływania na rozwój płodu -
07:51
like playing Mozart through headphones
177
456000
2000
poprzez np. puszczanie Mozarta przez słuchawki
07:53
placed on a pregnant belly.
178
458000
2000
położone na brzuchu kobiety ciężarnej.
07:55
But actually, the nine-month-long process
179
460000
3000
Ale w rzeczywistości dziewięciomiesięczny proces
07:58
of molding and shaping that goes on in the womb
180
463000
3000
modelowania i kształtowania, który ma miejsce w łonie
08:01
is a lot more visceral and consequential than that.
181
466000
4000
jest dużo bardziej wewnętrzny i logicznie uzasadniony.
08:05
Much of what a pregnant woman encounters in her daily life --
182
470000
4000
Wiele rzeczy, z którymi kobieta spotyka w swoim codziennym życiu -
08:09
the air she breathes,
183
474000
2000
powietrze którym oddycha,
08:11
the food and drink she consumes,
184
476000
2000
jedzenie i picie, które spożywa,
08:13
the chemicals she's exposed to,
185
478000
2000
substancje chemiczne na które jest narażona,
08:15
even the emotions she feels --
186
480000
2000
nawet emocje które przeżywa -
08:17
are shared in some fashion with her fetus.
187
482000
3000
są dzielone w pewien sposób z płodem.
08:20
They make up a mix of influences
188
485000
3000
Wszystko to stanowi mieszaninę wpływów
08:23
as individual and idiosyncratic
189
488000
2000
tak indywidualnych i specyficznych
08:25
as the woman herself.
190
490000
2000
jak sama kobieta.
08:27
The fetus incorporates these offerings
191
492000
2000
Płód wchłania te dary
08:29
into its own body,
192
494000
2000
we własne ciało,
08:31
makes them part of its flesh and blood.
193
496000
3000
i czyni je częścią swojego ciała i krwi.
08:34
And often it does something more.
194
499000
2000
A często robi jeszcze coś więcej.
08:36
It treats these maternal contributions
195
501000
3000
Traktuje ten wkład matczyny
08:39
as information,
196
504000
2000
jako informację,
08:41
as what I like to call biological postcards
197
506000
2000
którą ja lubię nazywać pocztówkami biologicznymi
08:43
from the world outside.
198
508000
3000
ze świata zewnętrznego.
08:46
So what a fetus is learning about in utero
199
511000
3000
Więc to czego uczy się płód w łonie matki
08:49
is not Mozart's "Magic Flute"
200
514000
2000
to nie "Czarodziejski flet" Mozarta
08:51
but answers to questions much more critical to its survival.
201
516000
4000
ale odpowiedzi na pytania bardziej znaczące dla jego przetrwania.
08:55
Will it be born into a world of abundance
202
520000
2000
Czy urodzi się w świecie obfitości
08:57
or scarcity?
203
522000
2000
czy niedostatku?
08:59
Will it be safe and protected,
204
524000
3000
Czy będzie bezpieczne i chronione,
09:02
or will it face constant dangers and threats?
205
527000
3000
czy też będzie podatne na niebezpieczeństwa i groźby?
09:05
Will it live a long, fruitful life
206
530000
2000
Czy będzie żyło długo i owocnie
09:07
or a short, harried one?
207
532000
3000
czy będzie miało krótkie i zatroskane życie?
09:10
The pregnant woman's diet and stress level in particular
208
535000
3000
Dieta kobiety ciężarnej, a w szczególności jej poziom stresu
09:13
provide important clues to prevailing conditions
209
538000
3000
dostarczają ważnych wskazówek dla określenia panujących warunków,
09:16
like a finger lifted to the wind.
210
541000
3000
podobnie jak palec wyciągnięty do wiatru.
09:19
The resulting tuning and tweaking
211
544000
2000
Wynikająca z tego stymulacja
09:21
of a fetus' brain and other organs
212
546000
3000
mózgu i innych organów płodu
09:24
are part of what give us humans
213
549000
2000
jest częścią tego, co daje nam ludziom
09:26
our enormous flexibility,
214
551000
2000
ogromną elastyczność,
09:28
our ability to thrive
215
553000
2000
zdolność do prosperowania
09:30
in a huge variety of environments,
216
555000
2000
w bardzo różnorodnym środowisku,
09:32
from the country to the city,
217
557000
2000
od wsi do miasta,
09:34
from the tundra to the desert.
218
559000
3000
od tundry do pustyni.
09:37
To conclude, I want to tell you two stories
219
562000
2000
Podsumowując to, chciałabym opowiedzieć państwu dwie historie
09:39
about how mothers teach their children about the world
220
564000
3000
o tym jak mamy uczą swoje dzieci o świecie
09:42
even before they're born.
221
567000
3000
przed ich narodzinami.
09:46
In the autumn of 1944,
222
571000
2000
Jesienią 1944 roku,
09:48
the darkest days of World War II,
223
573000
3000
w czasie najczarniejszych dni II wojny światowej,
09:51
German troops blockaded Western Holland,
224
576000
3000
wojska niemieckie otoczyły zachodnią Holandię,
09:54
turning away all shipments of food.
225
579000
3000
odcinając dostawy jedzenia.
09:57
The opening of the Nazi's siege
226
582000
2000
Po oblężeniu nazistowskim
09:59
was followed by one of the harshest winters in decades --
227
584000
3000
nastąpiła jedna z najcięższych zim dekady -
10:02
so cold the water in the canals froze solid.
228
587000
4000
tak zimna, że woda w kanałach zupełnie zamarzła.
10:06
Soon food became scarce,
229
591000
2000
Wkrótce zaczęło brakować jedzenia,
10:08
with many Dutch surviving on just 500 calories a day --
230
593000
4000
wielu Holendrów spożywało jedynie 500 kalorii dziennie -
10:12
a quarter of what they consumed before the war.
231
597000
3000
jedną czwartą tego, co spożywali przed wojną.
10:15
As weeks of deprivation stretched into months,
232
600000
3000
Gdy tygodnie nędzy przerodziły się w miesiące,
10:18
some resorted to eating tulip bulbs.
233
603000
3000
niektórzy ratowali się jedzeniem cebulek tulipanów.
10:21
By the beginning of May,
234
606000
2000
Z początkiem maja,
10:23
the nation's carefully rationed food reserve
235
608000
2000
starannie wydzielana narodowa rezerwa jedzenia
10:25
was completely exhausted.
236
610000
2000
zupełnie się wyczerpała.
10:27
The specter of mass starvation loomed.
237
612000
3000
Pojawiło się widmo masowego głodu.
10:30
And then on May 5th, 1945,
238
615000
3000
I wtedy, 5 maja 1945 roku,
10:33
the siege came to a sudden end
239
618000
2000
oblężenie się zakończyło
10:35
when Holland was liberated
240
620000
2000
wyzwoleniem Holandii
10:37
by the Allies.
241
622000
2000
przez aliantów.
10:39
The "Hunger Winter," as it came to be known,
242
624000
3000
"Głodowa zima", jak potem została nazwana,
10:42
killed some 10,000 people
243
627000
2000
zabiła około 10,000 ludzi
10:44
and weakened thousands more.
244
629000
2000
i osłabiła wiele tysięcy więcej.
10:46
But there was another population that was affected --
245
631000
3000
Ale także inna populacja została poszkodowana -
10:49
the 40,000 fetuses
246
634000
2000
40,000 płodów
10:51
in utero during the siege.
247
636000
3000
będących w łonach kobiet w czasie oblężenia.
10:54
Some of the effects of malnutrition during pregnancy
248
639000
2000
Niektóre ze skutków niedożywienia w trakcie ciąży
10:56
were immediately apparent
249
641000
2000
były szybko widoczne
10:58
in higher rates of stillbirths,
250
643000
2000
w zwiększonej liczbie poronień,
11:00
birth defects, low birth weights
251
645000
2000
wad wrodzonych, niedowagi u noworodków
11:02
and infant mortality.
252
647000
2000
oraz umieralności niemowląt.
11:04
But others wouldn't be discovered for many years.
253
649000
3000
Ale innych skutków nie odkryto przez wiele lat.
11:07
Decades after the "Hunger Winter,"
254
652000
2000
Kilkadziesiąt lat po "Głodowej zimie,"
11:09
researchers documented
255
654000
2000
naukowcy udokumentowali,
11:11
that people whose mothers were pregnant during the siege
256
656000
4000
że ludzie, których matki były w ciąży w trakcie oblężenia
11:15
have more obesity, more diabetes
257
660000
2000
częściej mają cukrzycę, problemy z otyłością
11:17
and more heart disease in later life
258
662000
3000
i więcej chorób serca w podeszłym wieku,
11:20
than individuals who were gestated under normal conditions.
259
665000
3000
niż osoby rozwijające się w normalnych warunkach.
11:23
These individuals' prenatal experience of starvation
260
668000
4000
Doświadczenie głodu w okresie prenatalnym
11:27
seems to have changed their bodies
261
672000
2000
miało wpływ na organizmy tych osób
11:29
in myriad ways.
262
674000
2000
w wieloraki sposób.
11:31
They have higher blood pressure,
263
676000
2000
Mieli oni wyższe ciśnienie,
11:33
poorer cholesterol profiles
264
678000
2000
gorsze wyniki cholesterolu
11:35
and reduced glucose tolerance --
265
680000
2000
oraz nieprawidłową tolerancję glukozy -
11:37
a precursor of diabetes.
266
682000
3000
co może być wstępem do cukrzycy.
11:40
Why would undernutrition in the womb
267
685000
2000
Dlaczego niedożywienie w łonie matki
11:42
result in disease later?
268
687000
2000
maiałoby skutkować późniejszymi chorobami?
11:44
One explanation
269
689000
2000
Jedynym wyjaśnieniem
11:46
is that fetuses are making the best of a bad situation.
270
691000
3000
jest to, że płód szuka rozwiązania w kryzysowej sytuacji.
11:49
When food is scarce,
271
694000
2000
W czesie niedoboru pożywienia,
11:51
they divert nutrients towards the really critical organ, the brain,
272
696000
3000
przekierowuje składniki odżywcze do podstawowego organu jakim jest mózg,
11:54
and away from other organs
273
699000
2000
a z dala od innych organów
11:56
like the heart and liver.
274
701000
2000
takich jak serce i wątroba.
11:58
This keeps the fetus alive in the short-term,
275
703000
3000
Utrzymuje to płód przy życiu na krótki okres,
12:01
but the bill comes due later on in life
276
706000
3000
ale ma to złe skutki w późniejszym życiu
12:04
when those other organs, deprived early on,
277
709000
2000
kiedy te inne organy, ogołocone wcześniej,
12:06
become more susceptible to disease.
278
711000
3000
stają się bardziej podatne na choroby.
12:09
But that may not be all that's going on.
279
714000
3000
Ale to może nie być wszystko.
12:12
It seems that fetuses are taking cues
280
717000
2000
Wydaje się, że płód odbiera sygnały
12:14
from the intrauterine environment
281
719000
3000
ze środowiska wewnątrzmacicznego
12:17
and tailoring their physiology accordingly.
282
722000
2000
i odpowiednio dostosowuje swoją fizjologię.
12:19
They're preparing themselves
283
724000
2000
Przygotowuje się
12:21
for the kind of world they will encounter
284
726000
2000
do świata, który czeka na niego
12:23
on the other side of the womb.
285
728000
2000
na zewnątrz łona matki.
12:25
The fetus adjusts its metabolism
286
730000
2000
Płód dostosowuje metabolizm
12:27
and other physiological processes
287
732000
3000
i inne procesy fizjologiczne
12:30
in anticipation of the environment that awaits it.
288
735000
3000
oczekując na świat, w który wkroczy.
12:33
And the basis of the fetus' prediction
289
738000
3000
Podstawą dla przewidywań płodu
12:36
is what its mother eats.
290
741000
2000
jest to co je jego matka.
12:38
The meals a pregnant woman consumes
291
743000
2000
Posiłki, które spożywa ciężarna kobieta
12:40
constitute a kind of story,
292
745000
2000
formułują pewnego rodzaju historię,
12:42
a fairy tale of abundance
293
747000
2000
baśń o obfitości
12:44
or a grim chronicle of deprivation.
294
749000
3000
lub ponurą historię o nędzy.
12:47
This story imparts information
295
752000
3000
Historia ta przekazuje informacje,
12:50
that the fetus uses
296
755000
2000
które płód wykorzystuje
12:52
to organize its body and its systems --
297
757000
2000
aby dostosować swoje ciało i jego układy
12:54
an adaptation to prevailing circumstances
298
759000
3000
do istniejących okoliczności
12:57
that facilitates its future survival.
299
762000
3000
umożliwiających mu w przyszłości przetrwanie.
13:00
Faced with severely limited resources,
300
765000
3000
W obliczu bardzo ograniczonych zasobów
13:03
a smaller-sized child with reduced energy requirements
301
768000
3000
mniejsze dziecko mające mniejsze zapotrzebowanie na energię
13:06
will, in fact, have a better chance
302
771000
2000
będzie miało w rzeczywistości lepsze szanse
13:08
of living to adulthood.
303
773000
2000
dożycia dorosłości.
13:10
The real trouble comes
304
775000
2000
Prawdziwy problem pojawia się
13:12
when pregnant women are, in a sense, unreliable narrators,
305
777000
3000
kiedy kobieta w ciąży jest, w pewnym sensie, nierzetelnym narratorem,
13:15
when fetuses are led
306
780000
2000
i kiedy płód
13:17
to expect a world of scarcity
307
782000
2000
spodziewa się świata w niedostatku
13:19
and are born instead into a world of plenty.
308
784000
3000
a zamiast tego rodzi się w świecie obfitości.
13:22
This is what happened to the children of the Dutch "Hunger Winter."
309
787000
3000
Tak właśnie było z dziećmi holenderskiej "Zimy Głodowej".
13:25
And their higher rates of obesity,
310
790000
2000
Ich wyższy wskaźnik otyłości,
13:27
diabetes and heart disease
311
792000
2000
cukrzycy i chorób serca
13:29
are the result.
312
794000
2000
jest tego rezultatem.
13:31
Bodies that were built to hang onto every calorie
313
796000
3000
Dzieci, które rozwijały się w łonie trzymając się kurczowo każdej kalorii
13:34
found themselves swimming in the superfluous calories
314
799000
2000
nagle znalazłazły się w sytuacji, w której jest tych kalorii w nadmiarze
13:36
of the post-war Western diet.
315
801000
3000
w pożywieniu powojennej cywilizacji zachodniej.
13:39
The world they had learned about while in utero
316
804000
3000
Świat, o którym się uczyły przebywając w łonie matki
13:42
was not the same
317
807000
2000
okazał się zupełnie inny
13:44
as the world into which they were born.
318
809000
3000
niż świat, w którym się urodziły.
13:47
Here's another story.
319
812000
2000
Oto inna historia.
13:49
At 8:46 a.m. on September 11th, 2001,
320
814000
4000
11 września 2001 r. o godzinie 8:46,
13:53
there were tens of thousands of people
321
818000
2000
dziesiątki tysięcy ludzi
13:55
in the vicinity of the World Trade Center
322
820000
2000
znajdowało się w pobliżu World Trade Center
13:57
in New York --
323
822000
2000
w Nowym Jorku -
13:59
commuters spilling off trains,
324
824000
2000
pasażerowie wysiadający z pociągów,
14:01
waitresses setting tables for the morning rush,
325
826000
3000
kelnerki szykujące stoły przed porannym ruchem,
14:04
brokers already working the phones on Wall Street.
326
829000
4000
maklerzy przy telefonach na Wall Street.
14:08
1,700 of these people were pregnant women.
327
833000
3000
1,700 z tych ludzi to były kobiety w ciąży.
14:11
When the planes struck and the towers collapsed,
328
836000
3000
Kiedy samoloty uderzyły i wieże runęły,
14:14
many of these women experienced the same horrors
329
839000
3000
wiele z tych kobiet doświadczyło tej samej zgrozy
14:17
inflicted on other survivors of the disaster --
330
842000
3000
co inni ocaleni po katastrofie -
14:20
the overwhelming chaos and confusion,
331
845000
2000
przytłaczający chaos i zdezorientowanie,
14:22
the rolling clouds
332
847000
2000
kłębiące się chmury
14:24
of potentially toxic dust and debris,
333
849000
4000
potencjalnie toksycznego pyłu i gruzu,
14:28
the heart-pounding fear for their lives.
334
853000
2000
wstrząsający strach o swoje życie.
14:30
About a year after 9/11,
335
855000
2000
Około rok po wydarzeniach z 9 września,
14:32
researchers examined a group of women
336
857000
3000
naukowcy przebadali grupę kobiet,
14:35
who were pregnant
337
860000
2000
które były w ciąży
14:37
when they were exposed to the World Trade Center attack.
338
862000
2000
doświadczając ataku na World Trade Center.
14:39
In the babies of those women
339
864000
2000
U dzieci tych kobiet
14:41
who developed post-traumatic stress syndrome, or PTSD,
340
866000
3000
u których zdiagnozowano zespół stresu pourazowego, inaczej PTSD,
14:44
following their ordeal,
341
869000
2000
będący skutkiem ciężkich przeżyć,
14:46
researchers discovered a biological marker
342
871000
3000
badacze odkryli marker biologiczny
14:49
of susceptibility to PTSD --
343
874000
2000
podatności na PTSD.
14:51
an effect that was most pronounced
344
876000
3000
Było to najbardziej widoczne
14:54
in infants whose mothers experienced the catastrophe
345
879000
3000
u niemowląt, których matki doświadczyły katastrofy
14:57
in their third trimester.
346
882000
2000
w trzecim trymestrze ciąży.
14:59
In other words,
347
884000
2000
Innymi słowy
15:01
the mothers with post-traumatic stress syndrome
348
886000
3000
matki z zespołem stresu pourazowego
15:04
had passed on a vulnerability to the condition
349
889000
3000
przekazały podatność na ten stan
15:07
to their children while they were still in utero.
350
892000
3000
swoim dzieciom, kiedy jeszcze były w łonie.
15:10
Now consider this:
351
895000
2000
A teraz rozważmy to:
15:12
post-traumatic stress syndrome
352
897000
2000
zespół stresu pourazowego
15:14
appears to be a reaction to stress gone very wrong,
353
899000
3000
wydaje się być reakcją na stres o dużej sile
15:17
causing its victims tremendous unnecessary suffering.
354
902000
4000
powodujący u poszkodowanych ogromne, niepotrzebne cierpienie.
15:21
But there's another way of thinking about PTSD.
355
906000
3000
Ale istnieje inny sposób myślenia o PTSD.
15:24
What looks like pathology to us
356
909000
3000
Co dla nas wygląda na patologię
15:27
may actually be a useful adaptation
357
912000
2000
może w rzeczywistości być użyteczną adaptacją
15:29
in some circumstances.
358
914000
2000
w pewnych okolicznościach.
15:31
In a particularly dangerous environment,
359
916000
3000
W szczególnie niebezpiecznym środowisku,
15:34
the characteristic manifestations of PTSD --
360
919000
3000
charakterystyczne objawy PTSD -
15:37
a hyper-awareness of one's surroundings,
361
922000
3000
nadmierna świadomość własnego otoczenia,
15:40
a quick-trigger response to danger --
362
925000
3000
szybka reakcja na niebezpieczeństwo -
15:43
could save someone's life.
363
928000
3000
mogą uratować komuś życie.
15:46
The notion that the prenatal transmission of PTSD risk is adaptive
364
931000
4000
Pogląd, że prenatalna transmisja ryzyka PTSD jest adaptacyjna
15:50
is still speculative,
365
935000
2000
jest ciągle dyskusyjny,
15:52
but I find it rather poignant.
366
937000
3000
ale ja uważam że to jest raczej wzruszjące.
15:55
It would mean that, even before birth,
367
940000
2000
Znaczyłoby to, że nawet przed urodzeniem
15:57
mothers are warning their children
368
942000
2000
matki ostrzegają swoje dzieci
15:59
that it's a wild world out there,
369
944000
2000
że wkroczą w trudny świat,
16:01
telling them, "Be careful."
370
946000
3000
mówiąc im, "uważajcie."
16:04
Let me be clear.
371
949000
2000
Mówiąc jaśniej,
16:06
Fetal origins research is not about blaming women
372
951000
3000
programowanie płodowe nie wini kobiet
16:09
for what happens during pregnancy.
373
954000
2000
za to co dzieje się w trakcie ciąży.
16:11
It's about discovering how best to promote
374
956000
3000
Chodzi o odkrywanie, jak najlepiej promować
16:14
the health and well-being of the next generation.
375
959000
3000
zdrowie i dobre samopoczucie następnego pokolenia.
16:17
That important effort must include a focus
376
962000
2000
Ten ważny wysiłek powinien skupiać się
16:19
on what fetuses learn
377
964000
2000
na tym czego uczy się płód
16:21
during the nine months they spend in the womb.
378
966000
3000
w trakcie dziewięciu miesięcy spędzonych w łonie.
16:24
Learning is one of life's most essential activities,
379
969000
3000
Nauka jest jedną z najistotniejszych czynności w życiu,
16:27
and it begins much earlier
380
972000
2000
i rozpoczyna się dużo wcześniej
16:29
than we ever imagined.
381
974000
2000
niż sobie kiedykolwiek wyobrażaliśmy.
16:31
Thank you.
382
976000
2000
Dziękuję.
16:33
(Applause)
383
978000
7000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Annie Murphy Paul - Science authorAnnie Murphy Paul investigates how life in the womb shapes who we become.
Why you should listen
To what extent the conditions we encounter before birth influence our individual characteristics? It‘s the question at the center of fetal origins, a relatively new field of research that measures how the effects of influences outside the womb during pregnancy can shape the physical, mental and even emotional well-being of the developing baby for the rest of its life.
Science writer Annie Murphy Paul calls it a gray zone between nature and nurture in her book Origins, a history and study of this emerging field structured around a personal narrative -- Paul was pregnant with her second child at the time. What she finds suggests a far more dynamic nature between mother and fetus than typically acknowledged, and opens up the possibility that the time before birth is as crucial to human development as early childhood.
Annie Murphy Paul | Speaker | TED.com