TEDGlobal 2013
George Papandreou: Imagine a European democracy without borders
George Papandreou: Wyobraźcie sobie europejską demokrację bez granic
Filmed:
Readability: 5
796,547 views
Grecja była ikoną europejskiego kryzysu ekonomicznego, ale były premier George Papandreou zastanawia się, czy to, co się stało to nie zapowiedź tego, co się wydarzy. Mówi, że: "Nasze demokracje są w pułapce systemów zbyt dużych by mogły zawieść, czy bardziej precyzyjnie, zbyt dużych by móc je kontrolować",a "politycy tacy jak ja stracili zaufanie swoich obywateli". Jak rozwiązać tę sytuację? Na nowo i bardziej bezpośrednio zaangażować obywateli w nowy demokratyczny układ.
George Papandreou - Former Prime Minister of Greece
George Papandreou draws on lessons learned from the Greek debt crisis as he helps guide the EU through difficult waters. Full bio
George Papandreou draws on lessons learned from the Greek debt crisis as he helps guide the EU through difficult waters. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
This will not be a speech
0
1250
1266
Te przemówienie będzie inne
00:14
like any one I have ever given.
1
2516
3291
niż moje poprzednie wystąpienia.
00:17
I will talk to you today about
2
5807
3490
Chcę powiedzieć o kryzysie przywództwa
00:21
the failure of leadership in global politics
3
9297
4890
w globalnej polityce
00:26
and in our globalizing economy.
4
14187
2998
i w globalnej gospodarce.
00:29
And I won't provide some feel-good, ready-made solutions.
5
17185
6953
Nie mam łatwych i gotowych rozwiązań.
00:36
But I will in the end urge you
6
24138
2534
Ale będę was namawiać
00:38
to rethink, actually take risks, and get involved
7
26672
5443
do powzięcia ryzyka i zaangażowania się
00:44
in what I see as a global evolution
8
32115
3405
w globalnej ewolucji
00:47
of democracy.
9
35520
2810
demokracji.
00:50
Failure of leadership.
10
38330
2255
Porażka przywództwa.
00:52
What is the failure of leadership today?
11
40585
2761
Czym jest dzisiaj?
00:55
And why is our democracy not working?
12
43346
3467
Dlaczego nasza demokracja nie działa?
00:58
Well, I believe that the failure of leadership is the fact
13
46813
2631
Dla mnie porażką przywództwa jest to,
01:01
that we have taken you out of the process.
14
49444
4553
że usunęliśmy was z tego procesu.
01:05
So let me, from my personal experiences,
15
53997
2516
Podzielę się swoim doświadczeniem,
01:08
give you an insight, so that you can step back
16
56513
4229
byście mogli zrozumieć,
01:12
and maybe understand why it is so difficult to cope
17
60742
3672
dlaczego tak trudno sprostać
01:16
with the challenges of today and why politics
18
64414
2075
dzisiejszym wyzwaniom,
01:18
is going down a blind alley.
19
66489
3644
i czemu polityka prowadzi dziś donikąd.
01:22
Let's start from the beginning.
20
70133
2497
Zacznijmy od początku.
01:24
Let's start from democracy.
21
72630
3796
Zacznijmy od demokracji.
01:28
Well, if you go back to the Ancient Greeks,
22
76426
2025
W starożytnej Grecji
01:30
it was a revelation, a discovery,
23
78451
3189
ogromnym odkryciem było zrozumienie,
01:33
that we had the potential, together,
24
81640
4517
że wspólnie mamy potencjał
01:38
to be masters of our own fate,
25
86157
3721
by być panami swojego losu,
01:41
to be able to examine, to learn, to imagine,
26
89878
2872
by badać, uczyć się, wymyślać,
01:44
and then to design a better life.
27
92750
3333
aby później projektować lepsze życie.
01:48
And democracy was the political innovation
28
96083
5186
Polityka była polityczną innowacją,
01:53
which protected this freedom,
29
101269
2502
która tę wolność ochraniała,
01:55
because we were liberated from fear
30
103771
5315
bo wyzwolono nas od strachu,
02:01
so that our minds in fact,
31
109086
1653
żeby to nasze umysły
02:02
whether they be despots or dogmas,
32
110739
2722
nawet te despotyczne czy pełne doktryn,
02:05
could be the protagonists.
33
113461
4403
mogły stać się protagonistami.
02:09
Democracy was the political innovation that allowed us
34
117864
2989
Ta polityczna innowacja pozwalała
02:12
to limit the power, whether it was of tyrants
35
120853
3388
ograniczać władzę tyranów
02:16
or of high priests,
36
124241
2747
oraz wysokich kapłanów,
02:18
their natural tendency to maximize power and wealth.
37
126988
4838
ich skłonność do gromadzenia władzy i bogactw.
02:23
Well, I first began to understand this
38
131826
1610
Po raz pierwszy zrozumiałem to
02:25
when I was 14 years old.
39
133436
2122
w wieku 14 lat.
02:27
I used to, to try to avoid homework,
40
135558
2110
Zamiast odrabiać prace domowe,
02:29
sneak down to the living room and listen to my parents
41
137668
5176
cichaczem przysłuchiwałem się, jak rodzice
02:34
and their friends debate heatedly.
42
142844
1700
z ożywieniem debatowali z przyjaciółmi.
02:36
You see, then Greece was
43
144544
2378
Grecja była wtedy
02:38
under control of a very powerful establishment
44
146922
4237
pod kontrolą potężnego establishmentu,
02:43
which was strangling the country,
45
151159
1747
który dusił nasz kraj.
02:44
and my father was heading a promising movement
46
152906
2693
Mój ojciec kierował obiecującym ruchem,
02:47
to reimagine Greece, to imagine a Greece
47
155599
2820
który marzył o nowej Grecji,
02:50
where freedom reigned and where, maybe,
48
158419
2443
gdzie panuje wolność,
02:52
the people, the citizens, could actually rule their own country.
49
160862
3711
a obywatele sami rządzą krajem.
02:56
I used to join him in many of the campaigns,
50
164573
2296
Towarzyszyłem mu w wielu kampaniach.
02:58
and you can see me here next to him.
51
166869
1939
Stoję tu obok niego.
03:00
I'm the younger one there, to the side.
52
168808
2468
Ten młodszy to ja.
03:03
You may not recognize me because
53
171276
3108
Możecie mnie nie rozpoznać,
03:06
I used to part my hair differently there.
54
174384
2228
teraz noszę inaczej przedziałek.
03:08
(Laughter)
55
176612
1877
(Śmiech)
03:10
So in 1967, elections were coming,
56
178489
4147
W 1967 r. zbliżały się wybory,
03:14
things were going well in the campaign,
57
182636
1844
kampania szła dobrze,
03:16
the house was electric.
58
184480
2011
dom był pełen napięcia.
03:18
We really could sense that there was going to be
59
186491
2288
Naprawdę czuliśmy, że zbliża się
03:20
a major progressive change in Greece.
60
188779
3997
wielka, postępowa zmiana w Grecji.
03:24
Then one night, military trucks drive up to our house.
61
192776
4952
Nocą podjechały pod dom ciężarówki.
03:29
Soldiers storm the door.
62
197728
2378
Żołnierze wyważyli drzwi.
03:32
They find me up on the top terrace.
63
200106
4170
Znaleźli mnie na tarasie.
03:36
A sergeant comes up to me with a machine gun,
64
204276
1955
Sierżant przyłożył mi karabin
03:38
puts it to my head, and says,
65
206231
1959
do głowy i powiedział:
03:40
"Tell me where your father is or I will kill you."
66
208190
4352
"Mów gdzie ojciec albo cię zabiję".
03:44
My father, hiding nearby, reveals himself,
67
212542
4182
Ojciec wyszedł z ukrycia
03:48
and was summarily taken to prison.
68
216724
4165
i został natychmiast aresztowany.
03:52
Well, we survived, but democracy did not.
69
220889
3736
My przetrwaliśmy, demokracja nie.
03:56
Seven brutal years of dictatorship
70
224625
2512
Siedem lat brutalnej dyktatury
03:59
which we spent in exile.
71
227137
3792
spędziliśmy na wygnaniu.
04:02
Now, today, our democracies are again
72
230929
2224
Dzisiaj na nasze demokracje
04:05
facing a moment of truth.
73
233153
2279
przyszła chwila prawdy.
04:07
Let me tell you a story.
74
235432
1827
Pozwólcie, że wam coś opowiem.
04:09
Sunday evening,
75
237259
2284
Niedzielny wieczór,
04:11
Brussels, April 2010.
76
239543
3119
Bruksela, kwiecień 2010.
04:14
I'm sitting with my counterparts in the European Union.
77
242662
3553
Siedzę z przedstawicielami Unii.
04:18
I had just been elected prime minister,
78
246215
3483
Właśnie zostałem wybrany premierem
04:21
but I had the unhappy privilege of revealing a truth
79
249698
3593
i miałem smutny przywilej wyznania prawdy,
04:25
that our deficit was not 6 percent,
80
253291
3421
że deficyt nie wynosi 6%,
04:28
as had been officially reported only a few days earlier
81
256712
3546
jak oficjalnie podał poprzedni rząd
04:32
before the elections by the previous government,
82
260258
2969
kilka dni przed wyborami,
04:35
but actually 15.6 percent.
83
263227
4888
lecz 15,6%.
04:40
But the deficit was only the symptom
84
268115
2432
Ten deficyt był tylko objawem
04:42
of much deeper problems that Greece was facing,
85
270547
2316
dużo głębszych problemów trawiących Grecję.
04:44
and I had been elected on a mandate, a mission, actually,
86
272863
3931
Dostałem mandat zaufania, misję,
04:48
to tackle these problems,
87
276794
1245
by rozwiązać takie problemy
04:50
whether it was lack of transparency
88
278039
2734
jak brak przejrzystości
04:52
and accountability in governance,
89
280773
2301
i odpowiedzialności rządzących,
04:55
or whether it was a clientelistic state
90
283074
2666
klientelizm,
04:57
offering favors to the powerful -- tax avoidance
91
285740
4553
przywileje dla bogatych, unikanie podatków,
05:02
abetted and aided by a global tax evasion system,
92
290293
4727
wspomagane przez oazy podatkowe,
05:07
politics and media captured by special interests.
93
295020
3432
lobby wpływające na polityków i media.
05:10
But despite our electoral mandate,
94
298452
3000
Mimo mandatu wyborczego,
05:13
the markets mistrusted us.
95
301452
3215
rynki były nieufne.
05:16
Our borrowing costs were skyrocketing,
96
304667
2766
Koszty kredytów rosły w zawrotnym tempie
05:19
and we were facing possible default.
97
307433
2907
i mogliśmy nie dotrzymać zobowiązań.
05:22
So I went to Brussels on a mission
98
310340
3280
Wyruszyłem do Brukseli z misją
05:25
to make the case for a united European response,
99
313620
4014
zmuszenia Europy do wspólnej reakcji,
05:29
one that would calm the markets and give us the time
100
317634
3300
która uspokoiłaby rynki i dała nam czas
05:32
to make the necessary reforms.
101
320934
3006
na wprowadzenie niezbędnych reform.
05:35
But time we didn't get.
102
323940
2904
Ale nie dostaliśmy czasu.
05:38
Picture yourselves around the table in Brussels.
103
326844
3136
Wyobraźcie sobie posiedzenie w Brukseli.
05:41
Negotiations are difficult, the tensions are high,
104
329980
2891
Negocjacje są trudne, napięcie wysokie,
05:44
progress is slow, and then, 10 minutes to 2,
105
332871
2877
a postępy powolne, a o 13:50
05:47
a prime minister shouts out,
106
335748
1572
jakiś premier krzyczy:
05:49
"We have to finish in 10 minutes."
107
337320
2520
"Kończymy za 10 minut".
05:51
I said, "Why? These are important decisions.
108
339840
2633
Pytam: "Dlaczego? To ważne decyzje.
05:54
Let's deliberate a little bit longer."
109
342473
2155
Naradźmy się jeszcze trochę".
05:56
Another prime minister comes in and says,
110
344628
3083
Wtrąca się inny premier:
05:59
"No, we have to have an agreement now,
111
347711
3332
"Musimy dojść do porozumienia teraz,
06:03
because in 10 minutes,
112
351043
2352
bo za 10 minut
06:05
the markets are opening up in Japan,
113
353395
3565
otwierają się japońskie rynki.
06:08
and there will be havoc in the global economy."
114
356960
4449
Będzie zamęt w gospodarce światowej".
06:13
We quickly came to a decision in those 10 minutes.
115
361409
3413
Podjęliśmy decyzję w 10 minut.
06:16
This time it was not the military,
116
364822
2276
Tym razem to nie wojsko, ale rynek
06:19
but the markets, that put a gun to our collective heads.
117
367098
6488
trzymał nam przy głowach pistolet.
06:25
What followed were the most difficult decisions in my life,
118
373586
4183
To najtrudniejsze decyzje w moim życiu,
06:29
painful to me, painful to my countrymen,
119
377769
4227
bolesne dla mnie i moich rodaków,
06:33
imposing cuts, austerity,
120
381996
3022
narzucające cięcia i środki oszczędnościowe
06:37
often on those not to blame for the crisis.
121
385018
3226
tym, którzy nie byli winni kryzysowi.
06:40
With these sacrifices, Greece did avoid bankruptcy
122
388244
3127
Dzięki temu Grecja uniknęła bankructwa,
06:43
and the eurozone avoided a collapse.
123
391371
3152
a strefa euro nie rozpadła się.
06:46
Greece, yes, triggered the Euro crisis,
124
394523
2648
Grecja wywołała kryzys w strefie euro
06:49
and some people blame me for pulling the trigger.
125
397171
3118
i niektórzy winią za to mnie.
06:52
But I think today that most would agree
126
400289
3047
Chyba dziś większość się zgodzi,
06:55
that Greece was only a symptom
127
403336
2366
że Grecja była tylko symptomem
06:57
of much deeper structural problems in the eurozone,
128
405702
3677
poważnych problemów strefy Euro,
07:01
vulnerabilities in the wider global economic system,
129
409379
4192
słabości globalnego systemu gospodarczego,
07:05
vulnerabilities of our democracies.
130
413571
2646
słabości naszych demokracji.
07:08
Our democracies are trapped by systems too big to fail,
131
416217
4337
Demokracje więzi zbyt rozbudowany system,
07:12
or, more accurately, too big to control.
132
420554
3369
za duży, by móc go kontrolować.
07:15
Our democracies are weakened in the global economy
133
423923
2329
Osłabia je światowa gospodarka,
07:18
with players that can evade laws, evade taxes,
134
426252
3471
w której można omijać prawo i podatki,
07:21
evade environmental or labor standards.
135
429723
3321
standardy środowiska i pracy.
07:25
Our democracies are undermined
136
433044
2882
Nasze demokracje są podkopywane
07:27
by the growing inequality
137
435926
2158
przez pogłębiające się nierówności
07:30
and the growing concentration of power and wealth,
138
438084
3780
i rosnącą koncentrację władzy i bogactwa,
07:33
lobbies, corruption, the speed of the markets
139
441864
3654
lobby, korupcję, tempo rynków,
07:37
or simply the fact that we sometimes fear an impending disaster,
140
445518
4839
a czasem i przez strach przed katastrofą.
07:42
have constrained our democracies,
141
450357
2720
To wszystko ogranicza nasze demokracje,
07:45
and they have constrained our capacity
142
453077
2888
naszą zdolność wyobrażania sobie
07:47
to imagine and actually use the potential, your potential,
143
455965
3998
i wykorzystywania możliwości,
07:51
in finding solutions.
144
459963
2515
odnajdywania rozwiązań.
07:54
Greece, you see, was only a preview
145
462478
2455
Grecja była tylko zapowiedzią tego,
07:56
of what is in store for us all.
146
464933
2377
co czeka nas wszystkich.
07:59
I, overly optimistically, had hoped
147
467310
1690
Nazbyt optymistycznie miałem nadzieję,
08:01
that this crisis was an opportunity for Greece, for Europe,
148
469000
3791
że kryzys to szansa dla Grecji, Europy
08:04
for the world, to make radical democratic transformations
149
472791
4475
i świata na demokratyczne zmiany
08:09
in our institutions.
150
477266
1877
w naszych instytucjach.
08:11
Instead, I had a very humbling experience.
151
479143
3897
Zamiast tego czekało mnie
upokarzające doświadczenie.
upokarzające doświadczenie.
08:15
In Brussels, when we tried desperately again and again
152
483040
4481
W Brukseli, kiedy desperacko raz za razem
08:19
to find common solutions,
153
487521
1909
próbowaliśmy znaleźć rozwiązanie,
08:21
I realized that not one, not one of us,
154
489430
3673
zdałem sobie sprawę, że żaden z nas
08:25
had ever dealt with a similar crisis.
155
493103
3471
nigdy nie zmierzył się z takim kryzysem.
08:28
But worse, we were trapped by our collective ignorance.
156
496574
3996
Byliśmy więźniami własnej ignorancji.
08:32
We were led by our fears.
157
500570
3468
Kierował nami strach, który zaowocował
08:36
And our fears led to a blind faith
158
504038
4553
ślepą wiarą w dominujący kierunek
08:40
in the orthodoxy of austerity.
159
508591
3165
oszczędnego gospodarowania.
08:43
Instead of reaching out to the common
160
511756
3803
Zamiast sięgnąć
08:47
or the collective wisdom in our societies,
161
515559
3380
po wspólną wiedzę naszych społeczeństw,
08:50
investing in it to find more creative solutions,
162
518939
3312
by znaleźć kreatywne rozwiązania,
08:54
we reverted to political posturing.
163
522251
2560
powróciliśmy do politycznego pozerstwa.
08:56
And then we were surprised when every
164
524811
1606
I byliśmy zdziwieni gdy środki doraźne
08:58
ad hoc new measure didn't bring an end to the crisis,
165
526417
3298
nie zakończyły kryzysu, co oczywiście
09:01
and of course that made it very easy
166
529715
2929
ułatwiło poszukiwania
09:04
to look for a whipping boy
167
532644
1847
kozła ofiarnego
09:06
for our collective European failure,
168
534491
1798
naszej wspólnej europejskiej porażki,
09:08
and of course that was Greece.
169
536289
3354
którym została, oczywiście, Grecja.
09:11
Those profligate, idle, ouzo-swilling, Zorba-dancing Greeks,
170
539643
5172
Ci rozrzutni, leniwi,
żłopiący ouzo, tańczący Zorbę Grecy.
żłopiący ouzo, tańczący Zorbę Grecy.
09:16
they are the problem. Punish them!
171
544815
3065
To oni są problemem. Ukażcie ich!
09:19
Well, a convenient but unfounded stereotype
172
547880
3210
Wygodny, ale bezpodstawny stereotyp
09:23
that sometimes hurt even more than austerity itself.
173
551090
4733
boli bardziej niż oszczędności.
09:27
But let me warn you, this is not just about Greece.
174
555823
3312
Ostrzegam, nie chodzi tylko o Grecję.
09:31
This could be the pattern
175
559135
2952
To może stać się wzorcem zachowania,
09:34
that leaders follow again and again
176
562087
2506
który przywódcy będą powielać
09:36
when we deal with these complex, cross-border problems,
177
564593
3662
zmagając się z globalnymii problemami,
09:40
whether it's climate change, whether it's migration,
178
568255
3720
czy będą to zmiany klimatyczne, imigracja
09:43
whether it's the financial system.
179
571975
3064
czy system finansowy.
09:47
That is, abandoning our collective power
180
575039
2586
Chodzi o porzucenie wspólnej mocy
09:49
to imagine our potential,
181
577625
1879
wyobrażania sobie swojego potencjału,
09:51
falling victims to our fears, our stereotypes, our dogmas,
182
579504
4179
padanie ofiarą strachu i stereotypów,
09:55
taking our citizens out of the process
183
583683
2260
wykluczanie naszych obywateli z procesu,
09:57
rather than building the process around our citizens.
184
585943
4172
zamiast budowania go wraz z obywatelami.
10:02
And doing so will only test the faith
185
590115
2472
Postępując tak, będziemy tylko nadwyrężać
10:04
of our citizens, of our peoples, even more
186
592587
2408
wiarę naszych obywateli
10:06
in the democratic process.
187
594995
2562
w procesy demokratyczne.
10:09
It's no wonder that many political leaders,
188
597557
1698
Nic dziwnego, że wielu przywódców,
10:11
and I don't exclude myself,
189
599255
2518
w tym ja,
10:13
have lost the trust of our people.
190
601773
3078
stracili zaufanie swoich ludzi.
10:16
When riot police have to protect parliaments,
191
604851
3563
Kiedy policja musi bronić parlamentu,
10:20
a scene which is increasingly common around the world,
192
608414
4197
a tak dzieje się na świecie coraz częściej,
10:24
then there's something deeply wrong with our democracies.
193
612611
4750
to coś jest nie tak z demokracją.
10:29
That's why I called for a referendum to have the Greek people
194
617361
3905
Chciałem, aby to Grecy zdecydowali
10:33
own and decide on the terms of the rescue package.
195
621266
4236
o warunkach programu ratunkowego.
10:37
My European counterparts, some of them, at least,
196
625502
1903
Europejscy premierzy twierdzili:
10:39
said, "You can't do this.
197
627405
1985
"Nie możesz tego zrobić.
10:41
There will be havoc in the markets again."
198
629390
4548
Znowu zacznie się zamieszanie na rynkach".
10:45
I said, "We need to, before we restore confidence in the markets,
199
633938
4256
Odparłem, że zanim odbudujemy rynki,
10:50
we need to restore confidence and trust amongst our people."
200
638194
5588
musimy odzyskać zaufanie i wiarę ludzi.
10:55
Since leaving office, I have had time to reflect.
201
643782
2768
Po rezygnacji miałem czas pomyśleć.
10:58
We have weathered the storm, in Greece and in Europe,
202
646550
5120
Przetrwaliśmy kryzys,
11:03
but we remain challenged.
203
651670
2573
ale nadal stoimy przed wyzwaniem.
11:06
If politics is the power to imagine and use our potential,
204
654243
3459
Jeżeli polityka wymaga wyobraźni,
11:09
well then 60-percent youth unemployment in Greece,
205
657702
4144
to 60% bezrobocie młodzieży w Grecji
11:13
and in other countries, certainly is a lack of imagination
206
661846
2970
i gdzie indziej jest brakiem wyobraźni,
11:16
if not a lack of compassion.
207
664816
2466
jeśli nie brakiem współczucia.
11:19
So far, we've thrown economics at the problem,
208
667282
2541
Jak dotąd rozwiązaniem była ekonomia,
11:21
actually mostly austerity,
209
669823
2311
a właściwie polityka drastycznych cięć.
11:24
and certainly we could have designed alternatives,
210
672134
3230
Mogliśmy pomyśleć nad alternatywami,
11:27
a different strategy, a green stimulus for green jobs,
211
675364
3322
bodźcami dla zielonej gospodarki,
11:30
or mutualized debt, Eurobonds which would
212
678686
3452
uwspólnotowieniem długów, euroobligacjami,
11:34
support countries in need from market pressures,
213
682138
3124
chroniącymi kraje przed naciskami rynków.
11:37
these would have been much more viable alternatives.
214
685262
2872
Byłyby to bardziej opłacalne alternatywy.
11:40
Yet I have come to believe that the problem is not so much
215
688134
2666
Uwierzyłem, że to nie kwestia ekonomii,
11:42
one of economics as it is one of democracy.
216
690800
3959
a demokracji.
11:46
So let's try something else.
217
694759
1588
Spróbujmy czegoś innego.
11:48
Let's see how we can bring people back to the process.
218
696347
2896
Jak można by zaangażować ludzi?
11:51
Let's throw democracy at the problem.
219
699243
3103
Niech te problemy rozwiąże demokracja.
11:54
Again, the Ancient Greeks, with all their shortcomings,
220
702346
2985
Starożytna Grecja, mimo swoich wad,
11:57
believed in the wisdom of the crowd
221
705331
3044
wierzyła w mądrość tłumu.
12:00
at their best moments. In people we trust.
222
708375
2891
Wierzmy w ludzi.
12:03
Democracy could not work without the citizens
223
711266
3343
Demokracja nie działa bez obywateli
12:06
deliberating, debating, taking on public responsibilities
224
714609
4373
myślących, ponoszących odpowiedzialność
12:10
for public affairs.
225
718982
1934
za sprawy publiczne.
12:12
Average citizens often were chosen for citizen juries
226
720916
2734
Obywatele byli kiedyś ławnikami.
12:15
to decide on critical matters of the day.
227
723650
4227
Decydowali o ważnych sprawach dnia.
12:19
Science, theater, research, philosophy,
228
727877
3077
Nauka, teatr, badania, filozofia,
12:22
games of the mind and the body,
229
730954
2083
ćwiczenia umysłu i ciała
12:25
they were daily exercises.
230
733037
1728
były codziennymi zajęciami.
12:26
Actually they were an education for participation,
231
734765
4152
Przygotowywały one do uczestnictwa
12:30
for the potential, for growing the potential of our citizens.
232
738917
3540
i uwalniały potencjał obywateli.
12:34
And those who shunned politics, well, they were idiots.
233
742457
4536
A stroniący od polityki byli idiotami.
12:38
You see, in Ancient Greece, in ancient Athens,
234
746993
3244
To określenie pochodzi ze starożytnej Grecji,
12:42
that term originated there.
235
750237
2271
ze starożytnych Aten,
12:44
"Idiot" comes from the root "idio," oneself.
236
752508
4793
"Idiota" pochodzi od "idio", własny.
12:49
A person who is self-centered, secluded, excluded,
237
757301
3243
Osoba skupiona na sobie, odizolowana,
12:52
someone who doesn't participate or even examine public affairs.
238
760544
4715
ktoś, kto nie bierze udziału w polityce.
12:57
And participation took place in the agora, the agora having two meanings,
239
765259
3732
Życie publiczne miało miejsce na agorze.
13:00
both a marketplace and a place where there was political deliberation.
240
768991
6377
To rynek, miejsce politycznych spotkań.
13:07
You see, markets and politics then were one, unified,
241
775368
4056
Rynek i polityka kiedyś się łączyły.
13:11
accessible, transparent, because they gave power to the people.
242
779424
3206
Były łatwo dostępne i dawały władzę.
13:14
They serve the demos, democracy.
243
782630
4963
Służyły społecznościom i demokracji.
13:19
Above government, above markets
244
787593
2624
Ponad rządem, ponad rynkami,
13:22
was the direct rule of the people.
245
790217
2529
znajdowała się bezpośrednia władza ludzi.
13:24
Today we have globalized the markets
246
792746
2984
Dziś zglobalizowaliśmy rynki,
13:27
but we have not globalized our democratic institutions.
247
795730
4463
ale demokratycznych instytucji już nie.
13:32
So our politicians are limited to local politics,
248
800193
4433
Jesteśmy ograniczeni do polityki lokalnej,
13:36
while our citizens, even though they see a great potential,
249
804626
3760
a obywatele, nawet widząc potencjał,
13:40
are prey to forces beyond their control.
250
808386
4480
padają ofiarą sił poza ich kontrolą.
13:44
So how then do we reunite the two halves of the agora?
251
812866
2831
Jak na nowo stworzyć agorę?
13:47
How do we democratize globalization?
252
815697
2240
Jak zdemokratyzować globalizację?
13:49
And I'm not talking about the necessary reforms
253
817937
2569
I nie mówię o potrzebnych reformach
13:52
of the United Nations or the G20.
254
820506
2654
ONZ czy G20.
13:55
I'm talking about, how do we secure the space,
255
823160
2481
Mówię o tym, jak zabezpieczyć przestrzeń,
13:57
the demos, the platform of values,
256
825641
2501
społeczeństwo, wartości, by umożliwić
14:00
so that we can tap into all of your potential?
257
828142
5560
uruchomienie całego waszego potencjału.
14:05
Well, this is exactly where I think Europe fits in.
258
833702
3875
I właśnie tu jest miejsce Europy.
14:09
Europe, despite its recent failures,
259
837577
2400
Europa, mimo problemów,
14:11
is the world's most successful cross-border peace experiment.
260
839977
4568
to najbardziej udany
eksperyment pokojowy na świecie.
eksperyment pokojowy na świecie.
14:16
So let's see if it can't be an experiment
261
844545
3247
Czy może być eksperymentem
14:19
in global democracy, a new kind of democracy.
262
847792
4180
globalnej demokracji, nowej demokracji?
14:23
Let's see if we can't design a European agora,
263
851972
3110
Spróbujmy stworzyć europejską agorę,
14:27
not simply for products and services,
264
855082
2532
nie tylko dla produktów i usług,
14:29
but for our citizens, where they can work together,
265
857614
3243
ale obywateli, by mogli współpracować,
14:32
deliberate, learn from each other,
266
860857
1763
rozważać, uczyć się od siebie nawzajem,
14:34
exchange between art and cultures,
267
862620
3216
wymieniać sztuką i kulturą,
14:37
where they can come up with creative solutions.
268
865836
3699
wymyślać kreatywne rozwiązania.
14:41
Let's imagine that European citizens
269
869535
3170
Wyobraźmy sobie, że Europejczycy
14:44
actually have the power to vote directly
270
872705
2294
mogą bezpośrednio głosować
14:46
for a European president,
271
874999
3000
na prezydenta Europy,
14:49
or citizen juries chosen by lottery
272
877999
3484
że loteryjne wybrane sądy obywatelskie
14:53
which can deliberate on critical and controversial issues,
273
881483
4226
rozstrzygają o ważnych kwestiach.
14:57
a European-wide referendum where our citizens,
274
885709
3168
Ogólne referenda, gdzie obywatele
15:00
as the lawmakers, vote on future treaties.
275
888877
4402
są prawodawcami i decydują o traktatach.
15:05
And here's an idea:
276
893279
2480
Mam pomysł:
15:07
Why not have the first truly European citizens
277
895759
2924
Może stworzyć faktycznych obywateli Europy,
15:10
by giving our immigrants,
278
898683
2020
dając imigrantom obywatelstwo
15:12
not Greek or German or Swedish citizenship,
279
900703
4112
nie Grecji czy Szwecji,
15:16
but a European citizenship?
280
904815
3623
ale obywatelstwo europejskie?
15:20
And make sure we actually empower
281
908438
2887
Na poważnie wspomóżmy bezrobotnych
15:23
the unemployed by giving them a voucher scholarship
282
911325
2779
stypendiami naukowymi,
15:26
where they can choose to study anywhere in Europe.
283
914104
3469
aby mogli studiować w całej Europie.
15:29
Where our common identity is democracy,
284
917573
4481
Tam, gdzie jesteśmy demokracją,
15:34
where our education is through participation,
285
922054
4964
a edukacja to zaangażowanie wszystkich,
15:39
and where participation builds trust
286
927018
3473
buduje się zaufanie i solidarność,
15:42
and solidarity rather than exclusion and xenophobia.
287
930491
3971
a nie wykluczenie i ksenofobię.
15:46
Europe of and by the people,
288
934462
1662
Europę stworzoną przez i dla ludzi,
15:48
a Europe, an experiment in deepening and widening
289
936124
4098
Europę jako eksperyment w rozszerzaniu
15:52
democracy beyond borders.
290
940222
3016
demokracji poza granice.
15:55
Now, some might accuse me of being naive,
291
943238
3838
Ktoś może mnie oskarżyć o naiwność,
15:59
putting my faith in the power and the wisdom of the people.
292
947076
4871
bo mam wiarę w moc i mądrość obywateli.
16:03
Well, after decades in politics, I am also a pragmatist.
293
951947
4769
Po wielu latach stałem się pragmatykiem.
16:08
Believe me, I have been,
294
956716
2556
Proszę mi uwierzyć, byłem i jestem
16:11
I am, part of today's political system,
295
959272
3660
częścią systemu politycznego
16:14
and I know things must change.
296
962932
4637
i wiem, że potrzebujemy zmian.
16:19
We must revive politics as the power to imagine,
297
967569
4288
Musimy odrodzić politykę jako wyobraźnię,
16:23
reimagine, and redesign for a better world.
298
971857
5223
projektowanie nowego lepszego świata.
16:29
But I also know that this disruptive force of change
299
977080
2814
Ta rozsadzająca siła zmian
16:31
won't be driven by the politics of today.
300
979894
3064
nie będzie zależna od nas, polityków.
16:34
The revival of democratic politics
301
982958
2296
Odrodzenie demokratycznej polityki
16:37
will come from you, and I mean all of you.
302
985254
4420
zacznie się od was wszystkich.
16:41
Everyone who participates in this global exchange of ideas,
303
989674
3986
Biorący udział w globalnej wymianie idei,
16:45
whether it's here in this room
304
993660
1049
czy to w tej sali,
16:46
or just outside this room
305
994709
2213
czy poza nią,
16:48
or online or locally, where everybody lives,
306
996922
3834
on-line czy lokalnie, gdzie mieszkają,
16:52
everyone who stands up to injustice and inequality,
307
1000756
3320
przeciwnicy niesprawiedliwości,
16:56
everybody who stands up to those who preach
308
1004076
2720
ci którzy stawiają czoła
16:58
racism rather than empathy,
309
1006796
2264
propagandzie rasizmu zamiast empatii,
17:01
dogma rather than critical thinking,
310
1009060
2816
dogmatów zamiast krytycznego myślenia,
17:03
technocracy rather than democracy,
311
1011876
2316
technokracji zamiast demokracji,
17:06
everyone who stands up to the unchecked power,
312
1014192
2975
którzy walczą z niekontrolowaną władzą,
17:09
whether it's authoritarian leaders,
313
1017167
2121
autorytarnymi przywódcami,
17:11
plutocrats hiding their assets in tax havens,
314
1019288
3436
plutokratami ukrywającymi majątki,
17:14
or powerful lobbies protecting the powerful few.
315
1022724
3920
czy lobby wspierającym najsilniejszych.
17:18
It is in their interest that all of us are idiots.
316
1026644
5433
Oni wszyscy chcą, żebyśmy byli idiotami.
17:24
Let's not be.
317
1032077
1486
Nie bądźmy nimi.
17:25
Thank you.
318
1033563
1240
Dziękuję.
17:26
(Applause)
319
1034803
11910
(Brawa)
17:38
Bruno Giussani: You seem to describe a political leadership
320
1046713
1913
Bruno Giussani:
Opisujesz polityczne przywództwo
Opisujesz polityczne przywództwo
17:40
that is kind of unprepared
321
1048626
2185
jako nieprzygotowane,
17:42
and a prisoner of the whims of the financial markets,
322
1050811
2782
będące więźniem rynków finansowych.
17:45
and that scene in Brussels that you describe, to me,
323
1053593
2360
Scena z Brukseli jest dla mnie,
17:47
as a citizen, is terrifying.
324
1055953
2503
jako obywatela, przerażająca.
17:50
Help us understand how you felt after the decision.
325
1058456
4299
Jak się czułeś po tej decyzji?
17:54
It was not a good decision, clearly,
326
1062755
1568
To nie była dobra decyzja,
17:56
but how do you feel after that, not as the prime minister,
327
1064323
2584
ale jak się czujesz, nie jako premier,
17:58
but as George?
328
1066907
2189
ale jako George?
18:01
George Papandreou: Well, obviously there were constraints
329
1069096
2542
George Papandreou: Mieliśmy ograniczenia,
18:03
which didn't allow me or others to make
330
1071638
3926
które nie pozwalały mnie i innym
18:07
the types of decisions we would have wanted,
331
1075564
1440
podejmować pożądanych decyzji.
18:09
and obviously I had hoped that we would have the time
332
1077004
2765
Oczywiście miałem nadzieję na więcej czasu,
18:11
to make the reforms which would have dealt
333
1079769
1707
na opracowanie reform, które zniosłyby deficyt
18:13
with the deficit rather than trying to cut the deficit
334
1081476
2493
zamiast tylko go zmniejszyć,
18:15
which was the symptom of the problem.
335
1083969
1715
co było symptomem problemu.
18:17
And that hurt. That hurt because that, first of all,
336
1085684
2199
To boli bo, po pierwsze,
18:19
hurt the younger generation, and not only,
337
1087883
3504
krzywdzi młode pokolenie, i nie tylko,
18:23
many of them are demonstrating outside,
338
1091387
1937
Wielu z nich demonstruje na zewnątrz.
18:25
but I think this is one of our problems.
339
1093324
1624
To jeden z naszych problemów.
18:26
When we face these crises, we have kept the potential,
340
1094948
5232
Mierząc się z kryzysami,
18:32
the huge potential of our society out of this process,
341
1100180
3135
ominęliśmy potencjał społeczeństwa.
18:35
and we are closing in on ourselves in politics,
342
1103315
2824
Zasklepiamy się w polityce,
18:38
and I think we need to change that, to really find
343
1106139
2746
a trzeba to zmienić, by stworzyć
18:40
new participatory ways using the great capabilities
344
1108885
4173
nowe sposoby korzystając z możliwości
18:45
that now exist even in technology but not only in technology,
345
1113058
3150
dostępnych technologicznie i nie tylko,
18:48
the minds that we have, and I think we can find solutions
346
1116208
3141
naszych umysłów. Możemy znaleźć
18:51
which are much better, but we have to be open.
347
1119349
1807
o lepsze rozwiązania, ale musimy być otwarci.
18:53
BG: You seem to suggest that the way forward
348
1121156
1660
BG: Chyba sugerujesz, że drogą naprzód
18:54
is more Europe, and that is not to be an easy discourse
349
1122816
3611
jest więcej Europy, a to nie jest łatwy temat
18:58
right now in most European countries.
350
1126427
1723
w większości krajów Europy.
19:00
It's rather the other way -- more closed borders
351
1128150
3727
Tendencja jest raczej odwrotna,
więcej zamkniętych granic
więcej zamkniętych granic
19:03
and less cooperation and maybe even stepping out
352
1131877
2430
i mniej współpracy,
a być może nawet wystąpienie
a być może nawet wystąpienie
19:06
of some of the different parts of the European construction.
353
1134307
3705
kilku części z europejskiej struktury.
19:10
How do you reconcile that?
354
1138012
1939
Jak to pogodzić?
19:11
GP: Well, I think one of the worst things that happened
355
1139951
2429
GP: Chyba najgorsza część kryzysu
19:14
during this crisis is that we started a blame game.
356
1142380
2232
to szukanie winnych.
19:16
And the fundamental idea of Europe is that
357
1144612
3558
Podstawowym założeniem Europy jest to,
19:20
we can cooperate beyond borders,
358
1148170
2106
że możemy współpracować poza granicami,
19:22
go beyond our conflicts and work together.
359
1150276
2301
mimo konfliktów pracować razem.
19:24
And the paradox is that, because we have this blame game,
360
1152577
5969
To paradoksalne, że bawiąc się w obwinianie,
19:30
we have less the potential to convince our citizens
361
1158546
3180
pomniejszamy możliwość przekonania obywateli,
19:33
that we should work together,
362
1161726
1711
że powinniśmy współdziałać
19:35
while now is the time when we really need
363
1163437
2073
gdy teraz naprawdę powinniśmy
19:37
to bring our powers together.
364
1165510
1768
połączyć siły.
19:39
Now, more Europe for me is not simply
365
1167278
2954
Obecnie więcej Europy
19:42
giving more power to Brussels.
366
1170232
1455
to nie więcej władzy dla Brukseli.
19:43
It is actually giving more power to the citizens of Europe,
367
1171687
3873
Tak naprawdę to więcej władzy
dla obywateli Europy,
dla obywateli Europy,
19:47
that is, really making Europe a project of the people.
368
1175560
3848
by Europa rzeczywiście była przedsięwzięciem ludzi.
19:51
So that, I think, would be a way to answer
369
1179408
2568
To byłaby odpowiedź na niektóre obawy
19:53
some of the fears that we have in our society.
370
1181976
2873
w naszym społeczeństwie.
19:56
BG: George, thank you for coming to TED.
371
1184849
1523
BG: Dziękujemy, że wziąłeś udział w TED.
19:58
GP: Thank you very much.BG: Thank you.(Applause)
372
1186372
3186
GP: Bardzo dziękuję.
BG: Dziękujmy. (Brawa)
BG: Dziękujmy. (Brawa)
ABOUT THE SPEAKER
George Papandreou - Former Prime Minister of GreeceGeorge Papandreou draws on lessons learned from the Greek debt crisis as he helps guide the EU through difficult waters.
Why you should listen
George Papandreou, a third-generation scion of Greece’s defining political dynasty, entered the global spotlight with his attempts to re-invent his country during the darkest hours of the European debt crisis. Upon becoming Prime Minister in 2009, his government inherited a deficit that was much larger than had been reported. As PM, he implemented major changes and reforms, but was overtaken by events beyond his government's control.
Papandreou resigned his Prime Minister post in November 2011 as part of a deal to pave the way for a coalition government to restore Grecian stability, but remains a powerful figure as an MP and as President of the Socialist International.
As he says: “We do have a choice. Either we empower Europe and its citizens and become a catalyst for humanizing our global economy, or globalization will dehumanize our societies and undermine the European project. As a citizen of Europe, I vote for the first choice."
George Papandreou | Speaker | TED.com