TEDMED 2016
Anjan Chatterjee: How your brain decides what is beautiful
Anjan Chatterjee: Jak mózg decyduje o tym, co jest pięknie
Filmed:
Readability: 5.9
2,701,069 views
Anjan Chatterjee wykorzystuje narzędzia psychologii ewolucyjnej i neurobiologii kognitywnej do badania jednego z najbardziej fascynujących tworów natury: piękna. Dowiedz się więcej o tym, dlaczego określone zestawienia linii, kolorów
i kształtów tak bardzo się nam podobają, przyglądając się temu, co fascynującego dzieje się w mózgu.
Anjan Chatterjee - Cognitive neuroscientist
Anjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping? Full bio
Anjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping? Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
It's 1878.
0
1869
1967
Jest rok 1878.
00:16
Sir Francis Galton
gives a remarkable talk.
gives a remarkable talk.
1
4969
3278
Sir Francis Galton
wygłasza niezwykłe przemówienie
wygłasza niezwykłe przemówienie
00:21
He's speaking to the anthropologic
institute of Great Britain and Ireland.
institute of Great Britain and Ireland.
2
9318
4138
w Instytucie Antropologicznym
Wielkiej Brytanii i Irlandii.
Wielkiej Brytanii i Irlandii.
00:26
Known for his pioneering work
in human intelligence,
in human intelligence,
3
14170
4026
Znany z innowacyjnych badań
nad ludzką inteligencją
nad ludzką inteligencją
00:30
Galton is a brilliant polymath.
4
18220
1988
Galton był wielkim erudytą.
00:33
He's an explorer,
5
21716
1554
Był badaczem,
00:35
an anthropologist,
6
23294
1753
antropologiem,
00:37
a sociologist,
7
25071
1530
socjologiem,
00:38
a psychologist
8
26625
1569
psychologiem
00:40
and a statistician.
9
28218
1474
i statystykiem.
00:43
He's also a eugenist.
10
31387
2282
Był również eugenikiem.
00:46
In this talk,
11
34600
1246
W swoim przemówieniu
00:48
he presents a new technique
by which he can combine photographs
by which he can combine photographs
12
36807
4753
zaprezentował nową technikę łączenia zdjęć
00:53
and produce composite portraits.
13
41584
2259
i tworzenia złożonych portretów.
00:56
This technique could be used
to characterize different types of people.
to characterize different types of people.
14
44663
5014
Technika mogła być użyta
do charakteryzowania różnych typów ludzi.
do charakteryzowania różnych typów ludzi.
01:02
Galton thinks that if he combines
photographs of violent criminals,
photographs of violent criminals,
15
50702
5349
Galton sądził, że łącząc
zdjęcia agresywnych kryminalistów,
zdjęcia agresywnych kryminalistów,
01:08
he will discover the face of criminality.
16
56075
3126
odkryje twarz przestępczości.
01:12
But to his surprise,
17
60253
1987
Jednak, ku jego zaskoczeniu,
01:14
the composite portrait that he produces
18
62264
2864
złożony portret, który stworzył,
01:17
is beautiful.
19
65951
1256
okazał się piękny.
01:22
Galton's surprising finding
raises deep questions:
raises deep questions:
20
70026
3028
Zaskakujące odkrycie Galtona
stawia przed nami poważne pytania:
stawia przed nami poważne pytania:
01:25
What is beauty?
21
73515
1585
"Czym jest piękno?
01:28
Why do certain configurations of line
and color and form excite us so?
and color and form excite us so?
22
76070
6819
Dlaczego pewne zestawienia linii,
kolorów i kształtów nas przyciągają?".
kolorów i kształtów nas przyciągają?".
01:36
For most of human history,
23
84372
1528
Przez większą część historii
01:37
these questions have been approached
using logic and speculation.
using logic and speculation.
24
85924
5555
te pytania były badane
za pomocą logiki i spekulacji.
za pomocą logiki i spekulacji.
01:44
But in the last few decades,
25
92115
1517
W ostatnich latach
01:45
scientists have addressed
the question of beauty
the question of beauty
26
93656
2878
naukowcy zajęli się problemem piękna,
01:48
using ideas from evolutionary psychology
and tools of neuroscience.
and tools of neuroscience.
27
96558
5069
sięgając po idee psychologii ewolucyjnej
i narzędzia neurobiologii.
i narzędzia neurobiologii.
01:54
We're beginning to glimpse
the why and the how of beauty,
the why and the how of beauty,
28
102502
3863
Zaczynamy rozumieć,
jak i dlaczego coś jest piękne,
jak i dlaczego coś jest piękne,
01:58
at least in terms of what it means
for the human face and form.
for the human face and form.
29
106945
3324
przynajmniej w odniesieniu
do ludzkiej twarzy i formy.
do ludzkiej twarzy i formy.
02:03
And in the process,
30
111201
1556
W tym procesie
02:04
we're stumbling upon some surprises.
31
112781
2352
spotkają nas pewne niespodzianki.
02:08
When it comes to seeing
beauty in each other,
beauty in each other,
32
116160
2808
Jeśli chodzi o dostrzeganie piękna
w sobie nawzajem,
w sobie nawzajem,
02:11
while this decision is certainly
subjective for the individual,
subjective for the individual,
33
119749
4355
a decyzja jest subiektywna dla jednostki,
02:16
it's sculpted by factors that contribute
to the survival of the group.
to the survival of the group.
34
124128
4183
to wpływają na nią czynniki,
które przyczyniają się do przeżycia grupy.
które przyczyniają się do przeżycia grupy.
02:20
Many experiments have shown
35
128810
2648
Wiele badań pokazało,
02:23
that a few basic parameters contribute
to what makes a face attractive.
to what makes a face attractive.
36
131482
4001
że kilka podstawowych cech
wpływa na atrakcyjność twarzy,
wpływa na atrakcyjność twarzy,
02:28
These include averaging, symmetry
and the effects of hormones.
and the effects of hormones.
37
136315
5676
a zalicza się do nich: przeciętność,
symetria i wpływ hormonów.
symetria i wpływ hormonów.
02:34
Let's take each one of these in turn.
38
142015
2410
Omówimy każdą z nich po kolei.
02:38
Galton's finding
39
146531
1474
Odkrycie Galtona,
02:40
that composite or average faces
are typically more attractive
are typically more attractive
40
148029
5283
że złożone lub przeciętne twarze
są zazwyczaj bardziej atrakcyjne
są zazwyczaj bardziej atrakcyjne
02:45
than each individual face
that contributes to the average
that contributes to the average
41
153336
3557
od każdej indywidualnej twarzy,
która współtworzy przeciętność,
która współtworzy przeciętność,
02:48
has been replicated many times.
42
156917
1929
było powielane wiele razy.
02:51
This laboratory finding fits
with many people's intuitions.
with many people's intuitions.
43
159933
4189
To odkrycie odzwierciedla
intuicje wielu ludzi.
intuicje wielu ludzi.
02:56
Average faces represent
the central tendencies of a group.
the central tendencies of a group.
44
164754
4211
Przeciętne twarze prezentują
główne upodobania grupy.
główne upodobania grupy.
03:01
People with mixed features
represent different populations,
represent different populations,
45
169724
4319
Ludzie o mieszanych cechach
reprezentują różne populacje
reprezentują różne populacje
03:06
and presumably harbor
greater genetic diversity
greater genetic diversity
46
174067
3348
i prawdopodobnie są
bardziej różnorodni genetycznie
bardziej różnorodni genetycznie
03:09
and adaptability to the environment.
47
177439
2198
oraz lepiej przystosowani do środowiska.
03:12
Many people find mixed-race
individuals attractive
individuals attractive
48
180337
4404
Wielu ludzi uważa osoby rasy mieszanej
za bardziej atrakcyjne
za bardziej atrakcyjne
03:16
and inbred families less so.
49
184765
2174
niż osoby z rodzin endogamicznych.
03:20
The second factor that contributes
to beauty is symmetry.
to beauty is symmetry.
50
188627
4183
Drugim czynnikiem,
który decyduje o pięknie, jest symetria.
który decyduje o pięknie, jest symetria.
03:25
People generally find symmetric faces
more attractive than asymmetric ones.
more attractive than asymmetric ones.
51
193474
4326
Ludziom bardziej podobają się
twarze symetryczne niż asymetryczne.
twarze symetryczne niż asymetryczne.
03:30
Developmental abnormalities
are often associated with asymmetries.
are often associated with asymmetries.
52
198758
5252
Zaburzenia rozwojowe
często kojarzymy z asymetrią.
często kojarzymy z asymetrią.
03:36
And in plants, animals and humans,
53
204034
3265
U roślin, zwierząt i ludzi
03:39
asymmetries often arise
from parasitic infections.
from parasitic infections.
54
207323
3306
asymetria jest często wynikiem
zakażeń pasożytniczych.
zakażeń pasożytniczych.
03:43
Symmetry, it turns out,
55
211373
2218
Okazuje się, że symetria
03:45
is also an indicator of health.
56
213615
3503
jest też wskaźnikiem zdrowia.
W latach 30.
03:50
In the 1930s,
57
218469
1594
03:52
a man named Maksymilian Faktorowicz
58
220779
2900
Maksymilian Faktorowicz uznał,
03:55
recognized the importance
of symmetry for beauty
of symmetry for beauty
59
223703
3177
że symetria jest ważna dla piękna,
03:58
when he designed the beauty micrometer.
60
226904
2155
kiedy wynalazł mikrometr kosmetyczny.
04:02
With this device,
61
230297
1151
Dzięki temu urządzeniu
04:03
he could measure minor asymmetric flaws
62
231472
3055
mierzył drobne, asymetryczne wady,
04:06
which he could then make up for
with products he sold from his company,
with products he sold from his company,
63
234551
4549
które mógł skorygować produktami
sprzedawanymi w jego firmie
sprzedawanymi w jego firmie
04:11
named brilliantly
after himself, Max Factor,
after himself, Max Factor,
64
239124
3824
o świetnej nazwie Max Factor,
04:14
which, as you know,
is one of the world's most famous brands
is one of the world's most famous brands
65
242972
3011
która jest jedną z najbardziej znanych
marek makijażowych.
marek makijażowych.
04:18
for "make up."
66
246007
1168
04:20
The third factor that contributes
to facial attractiveness
to facial attractiveness
67
248515
3958
Trzeci czynnik wpływający
na atrakcyjność twarzy
na atrakcyjność twarzy
04:24
is the effect of hormones.
68
252497
1713
to efekt działania hormonów.
04:27
And here, I need to apologize
for confining my comments
for confining my comments
69
255533
4054
Niestety, muszę przeprosić
za ograniczenie moich komentarzy
za ograniczenie moich komentarzy
04:32
to heterosexual norms.
70
260282
1567
do norm heteroseksualnych.
04:35
But estrogen and testosterone
play important roles
play important roles
71
263618
4470
Estrogen i testosteron
odgrywają ważną rolę
odgrywają ważną rolę
04:40
in shaping features
that we find attractive.
that we find attractive.
72
268112
2598
w kształtowaniu atrakcyjnych cech.
04:43
Estrogen produces features
that signal fertility.
that signal fertility.
73
271643
3857
Estrogen odpowiada za cechy
sygnalizujące płodność.
sygnalizujące płodność.
04:48
Men typically find women attractive
74
276334
2950
Mężczyźni uważają za atrakcyjne kobiety,
04:51
who have elements
of both youth and maturity.
of both youth and maturity.
75
279308
4301
które mają zarówno
cechy młodości, jak i dojrzałości.
cechy młodości, jak i dojrzałości.
04:56
A face that's too baby-like might
mean that the girl is not yet fertile,
mean that the girl is not yet fertile,
76
284183
3973
Twarz, która jest zbyt dziecinna,
oznacza, że kobieta jest niepłodna,
oznacza, że kobieta jest niepłodna,
05:01
so men find women attractive
77
289119
1973
dlatego mężczyźni wolą kobiety
05:03
who have large eyes,
full lips and narrow chins
full lips and narrow chins
78
291116
4236
z dużymi oczami, pełnymi ustami
i wąskim podbródkiem,
i wąskim podbródkiem,
05:07
as indicators of youth,
79
295376
1509
które są oznakami młodości,
05:09
and high cheekbones
as an indicator of maturity.
as an indicator of maturity.
80
297700
3383
oraz wysokie kości policzkowe
wskazujące na dojrzałość.
wskazujące na dojrzałość.
05:14
Testosterone produces features
that we regard as typically masculine.
that we regard as typically masculine.
81
302564
5283
Testosteron odpowiada
za typowo męskie cechy
za typowo męskie cechy
05:20
These include heavier brows,
82
308777
2020
takie jak: gęste brwi,
05:22
thinner cheeks
83
310821
1305
wąskie policzki
05:24
and bigger, squared-off jaws.
84
312150
2252
i większe, kwadratowe szczęki.
05:26
But here's a fascinating irony.
85
314426
1790
Jednak jest w tym pewna ironia.
05:29
In many species,
86
317695
1151
U wielu gatunków
05:30
if anything,
87
318870
1381
05:32
testosterone suppresses the immune system.
88
320275
3692
testosteron osłabia układ odpornościowy.
05:37
So the idea that testosterone-infused
features are a fitness indicator
features are a fitness indicator
89
325002
4174
Idea, że cechy nadane przez testosteron
to wskaźnik sprawności fizycznej,
to wskaźnik sprawności fizycznej,
05:41
doesn't really make a whole lot of sense.
90
329200
2225
wcale nie ma sensu.
05:44
Here, the logic is turned on its head.
91
332183
2499
Nie ma tutaj logiki.
05:47
Instead of a fitness indicator,
92
335658
2149
Zamiast wskazywać na sprawność fizyczną
05:49
scientists invoke a handicap principle.
93
337831
3407
naukowcy przywołują hipotezę upośledzenia.
05:54
The most commonly cited
example of a handicap
example of a handicap
94
342789
3532
Najczęściej podawany przykład tej hipotezy
05:58
is the peacock's tail.
95
346345
1491
to ogon pawia.
06:00
This beautiful but cumbersome tail
doesn't exactly help the peacock
doesn't exactly help the peacock
96
348542
4396
Ten piękny, lecz nieporęczny ogon
nie pomaga w unikaniu drapieżników
06:04
avoid predators
97
352962
1262
czy zbliżeniu się do samic.
06:06
and approach peahens.
98
354910
1457
06:09
Why should such an extravagant
appendage evolve?
appendage evolve?
99
357188
3452
Dlaczego coś tak ekstrawaganckiego
miałoby wyewoluować?
miałoby wyewoluować?
06:13
Even Charles Darwin,
100
361947
1595
Nawet Karol Darwin, w 1860 roku,
06:16
in an 1860 letter to Asa Gray wrote
101
364408
3399
w liście do Asa Gray'a pisał,
06:19
that the sight of the peacock's tail
made him physically ill.
made him physically ill.
102
367831
3772
że nie może znieść widoku pawiego ogona.
Nie mógł wyjaśnić tego zjawiska
za pomocą teorii doboru naturalnego,
za pomocą teorii doboru naturalnego,
06:24
He couldn't explain it
with his theory of natural selection,
with his theory of natural selection,
103
372144
2898
06:27
and out of this frustration,
104
375066
1899
więc, pod wpływem frustracji,
06:28
he developed the theory
of sexual selection.
of sexual selection.
105
376989
3184
opracował teorię doboru płciowego.
06:33
On this account,
106
381501
1150
W tym kontekście
06:34
the display of the peacock's tail
is about sexual enticement,
is about sexual enticement,
107
382675
4383
wygląd pawiego ogona
jest wabikiem seksualnym,
jest wabikiem seksualnym,
06:39
and this enticement means
it's more likely the peacock will mate
it's more likely the peacock will mate
108
387082
6222
który zwiększa szansę,
że paw znajdzie samice
że paw znajdzie samice
06:45
and have offspring.
109
393328
1334
i będzie miał potomstwo.
06:47
Now, the modern twist
on this display argument
on this display argument
110
395818
2989
Dodatkowo, współcześnie uważa się,
06:51
is that the peacock is also
advertising its health to the peahen.
advertising its health to the peahen.
111
399472
4970
że w ten sposób paw
pokazuje swoje zdrowie.
pokazuje swoje zdrowie.
06:58
Only especially fit organisms
can afford to divert resources
can afford to divert resources
112
406001
5127
Tylko wyjątkowo zdrowe osobniki
potrafią przekierować swoje zasoby tak,
potrafią przekierować swoje zasoby tak,
07:03
to maintaining such
an extravagant appendage.
an extravagant appendage.
113
411152
2698
żeby mieć ekstrawaganckie cechy.
07:06
Only especially fit men can afford
the price that testosterone levies
the price that testosterone levies
114
414592
4893
Zatem tylko mężczyźni w dobrej formie
mogą sobie pozwolić na to, jak testosteron
mogą sobie pozwolić na to, jak testosteron
07:11
on their immune system.
115
419509
1269
wpływa na ich odporność.
07:13
And by analogy, think of the fact
116
421560
2658
Analogicznie, tylko bogatych mężczyzn
07:16
that only very rich men can afford
to pay more than $10,000 for a watch
to pay more than $10,000 for a watch
117
424242
6965
stać na zegarek warty
ponad 10 tysięcy dolarów,
ponad 10 tysięcy dolarów,
żeby pokazać ich bogactwo.
07:23
as a display of their financial fitness.
118
431231
2250
07:27
Now, many people hear these kinds
of evolutionary claims
of evolutionary claims
119
435113
2802
Wiele ludzi, słysząc
takie teorie ewolucyjne,
takie teorie ewolucyjne,
07:29
and think they mean that we somehow
are unconsciously seeking mates
are unconsciously seeking mates
120
437939
5730
myśli, że w jakiś sposób podświadomie
każdy szuka zdrowego partnera.
07:35
who are healthy.
121
443693
1915
07:37
And I think this idea
is probably not right.
is probably not right.
122
445632
2943
Myślę, że to nieprawda.
07:42
Teenagers and young adults are not exactly
known for making decisions
known for making decisions
123
450269
4862
Nastolatkowie i młodzi dorośli nie słyną
z podejmowania decyzji
z podejmowania decyzji
07:47
that are predicated on health concerns.
124
455155
2188
ze względu na kwestie zdrowotne.
07:50
But they don't have to be,
125
458544
1601
Nie muszą tak robić.
07:52
and let me explain why.
126
460169
1483
Wyjaśnię dlaczego.
07:55
Imagine a population
127
463151
1351
Wyobraźmy sobie populację,
07:57
in which people have three different
kinds of preferences:
kinds of preferences:
128
465208
4178
której przedstawiciele
mają upodobania do innych kolorów:
mają upodobania do innych kolorów:
08:01
for green, for orange and for red.
129
469410
3325
zielonego, pomarańczowego i czerwonego.
08:05
From their point of view,
130
473922
1191
Z ich punktu widzenia
08:07
these preferences have
nothing to do with health;
nothing to do with health;
131
475137
2363
to, co lubią, nie łączy się ze zdrowiem.
08:09
they just like what they like.
132
477524
1492
Po prostu lubią to, co lubią.
08:12
But if it were also the case
that these preferences are associated
that these preferences are associated
133
480128
4041
Ale jeśli byłoby tak,
że te preferencje są powiązane
że te preferencje są powiązane
08:16
with the different likelihood
of producing offspring --
of producing offspring --
134
484193
2998
z prawdopodobieństwem produkcji potomstwa
08:19
let's say in a ratio of 3:2:1 --
135
487215
2862
w stosunku 3 : 2 : 1,
08:23
then in the first generation,
136
491060
1444
to w pierwszym pokoleniu
08:24
there would be 3 greens
to 2 oranges to 1 red,
to 2 oranges to 1 red,
137
492528
3272
mielibyśmy stosunek 3 zielonych
do 2 pomarańczowych i 1 czerwonego,
do 2 pomarańczowych i 1 czerwonego,
08:27
and in each subsequent generation,
138
495824
2186
a w każdym kolejnym pokoleniu
08:30
the proportion of greens increase,
139
498034
2706
populacja zielonych wzrastałaby
08:34
so that in 10 generations,
140
502067
1711
do tego stopnia, że w 10 pokoleniu
08:35
98 percent of this population
has a green preference.
has a green preference.
141
503802
3773
98% populacji wolałoby kolor zielony.
08:39
Now, a scientist coming in
and sampling this population
and sampling this population
142
507963
3121
Naukowiec, pobierając próbki
z takiej populacji,
z takiej populacji,
08:43
discovers that green
preferences are universal.
preferences are universal.
143
511108
3649
zauważy, że upodobanie
do zielonego jest uniwersalne.
do zielonego jest uniwersalne.
08:47
So the point about this little
abstract example
abstract example
144
515606
3872
Ten abstrakcyjny przykład pokazuje,
08:51
is that while preferences
for specific physical features
for specific physical features
145
519502
4660
że preferencje
do wybranych cech fizycznych
do wybranych cech fizycznych
są arbitralne dla jednostki,
08:56
can be arbitrary for the individual,
146
524186
2563
09:00
if those features are heritable
147
528090
1770
a jeśli te cechy są dziedziczne
09:05
and they are associated
with a reproductive advantage,
with a reproductive advantage,
148
533232
4159
i sprzyjają posiadaniu potomstwa,
09:09
over time,
149
537415
1214
to z biegiem czasu
09:10
they become universal for the group.
150
538653
1927
stają się uniwersalne dla całej grupy.
09:15
So what happens in the brain
when we see beautiful people?
when we see beautiful people?
151
543172
5201
Co dzieje się w mózgu,
kiedy widzimy kogoś atrakcyjnego?
kiedy widzimy kogoś atrakcyjnego?
09:22
Attractive faces activate
parts of our visual cortex
parts of our visual cortex
152
550520
4028
Atrakcyjne twarze aktywują
obszary kory wzrokowej
obszary kory wzrokowej
09:26
in the back of the brain,
153
554572
1945
z tyłu mózgu,
obszar zwany zakrętem wrzecionowatym,
09:28
an area called the fusiform gyrus,
154
556541
1942
09:30
that is especially tuned
to processing faces,
to processing faces,
155
558507
2802
który jest przystosowany
do identyfikowania twarzy,
do identyfikowania twarzy,
09:33
and an adjacent area called
the lateral occipital complex,
the lateral occipital complex,
156
561333
4014
oraz sąsiadujący z nim
kompleks boczny potyliczny,
kompleks boczny potyliczny,
09:37
that is especially attuned
to processing objects.
to processing objects.
157
565371
2756
który odpowiada
za rozpoznawanie przedmiotów.
za rozpoznawanie przedmiotów.
09:40
In addition,
158
568700
1396
Dodatkowo,
09:42
attractive faces activate parts
of our reward and pleasure centers
of our reward and pleasure centers
159
570120
5078
atrakcyjne twarze aktywują
nasze ośrodki nagrody i przyjemności
nasze ośrodki nagrody i przyjemności
09:47
in the front and deep in the brain,
160
575222
2265
znajdujące się z przodu i w głębi mózgu.
09:50
and these include areas
that have complicated names,
that have complicated names,
161
578179
3124
Wliczają się w to obszary
o skomplikowanych nazwach,
o skomplikowanych nazwach,
09:53
like the ventral striatum,
162
581327
1864
jak na przykład: prążkowie brzuszne,
09:55
the orbitofrontal cortex
163
583215
1919
kora orbitofrontalna,
09:57
and the ventromedial prefrontal cortex.
164
585158
2594
i brzuszno-przyśrodkowa kora przedczołowa.
10:00
Our visual brain that is tuned
to processing faces
to processing faces
165
588732
3984
Nasza kora wzrokowa rozpoznaje twarze
10:04
interacts with our pleasure centers
166
592740
2637
i współdziała z ośrodkami przyjemności,
10:07
to underpin the experience of beauty.
167
595401
2447
co wzmacnia doświadczanie piękna.
10:11
Amazingly, while we all
engage with beauty,
engage with beauty,
168
599719
4092
Co ciekawe, sami interesujemy się pięknem,
10:15
without our knowledge,
169
603835
1597
ale i tak nieświadomie
10:17
beauty also engages us.
170
605456
1758
piękno samo nas przyciąga.
10:20
Our brains respond to attractive faces
171
608478
2499
Nasz mózg reaguje na piękne twarze,
10:23
even when we're not thinking about beauty.
172
611001
2354
nawet gdy nie myślimy o pięknie.
10:26
We conducted an experiment
in which people saw a series of faces,
in which people saw a series of faces,
173
614637
4289
Podczas eksperymentu grupa ludzi
miała obserwować różne twarze
miała obserwować różne twarze
10:30
and in one condition,
174
618950
1703
i zdecydować, które pary twarzy
10:32
they had to decide if a pair of faces
were the same or a different person.
were the same or a different person.
175
620677
5576
są takie same, a które inne.
10:39
Even in this condition,
176
627907
2493
Zauważono,
10:42
attractive faces drove neural activity
robustly in their visual cortex,
robustly in their visual cortex,
177
630424
6142
że atrakcyjne twarze pobudzały
neurony w korze wzrokowej,
neurony w korze wzrokowej,
10:48
despite the fact that they were thinking
about a person's identity
about a person's identity
178
636590
3513
pomimo że badani myśleli o tożsamości,
a nie o pięknie danej osoby.
10:52
and not their beauty.
179
640127
1301
10:55
Another group similarly found
automatic responses to beauty
automatic responses to beauty
180
643127
4311
U kolejnej grupy badanych
zauważono automatyczne reakcje
zauważono automatyczne reakcje
na piękno w ośrodkach przyjemności.
10:59
within our pleasure centers.
181
647462
2163
11:02
Taken together, these studies suggest
182
650551
2789
Podsumowując, badania pokazały,
11:06
that our brain automatically
responds to beauty
responds to beauty
183
654033
4511
że nasz mózg reaguje na piękno,
11:10
by linking vision and pleasure.
184
658568
2015
łącząc wzrok z przyjemnością.
11:13
These beauty detectors, it seems,
185
661854
2380
Detektory piękna
dają znać za każdym razem,
gdy widzimy coś pięknego,
gdy widzimy coś pięknego,
11:16
ping every time we see beauty,
186
664258
1838
11:18
regardless of whatever else
we might be thinking.
we might be thinking.
187
666120
2694
bez względu na to, o czym myślimy.
11:23
We also have a "beauty is good"
stereotype embedded in the brain.
stereotype embedded in the brain.
188
671022
5489
Mamy utwierdzony stereotyp,
że piękno jest dobre.
że piękno jest dobre.
11:29
Within the orbitofrontal cortex,
189
677712
2227
W korze orbitofrontalnej
11:31
there's overlapping neural activity
190
679963
1775
w tym samym czasie aktywują się neurony
11:33
in response to beauty and to goodness,
191
681762
3784
w odpowiedzi na piękno i dobro.
11:39
and this happens even when people
aren't explicitly thinking
aren't explicitly thinking
192
687185
3522
Dzieje się tak nawet, gdy ludzie nie myślą
11:42
about beauty or goodness.
193
690731
1603
o pięknie czy dobroci.
11:45
Our brains seem to reflexively
associate beauty and good.
associate beauty and good.
194
693906
3959
Mózg automatycznie łączy piękno z dobrem.
11:50
And this reflexive association
may be the biologic trigger
may be the biologic trigger
195
698690
3978
Odruchowe skojarzenia
mogą być biologicznym bodźcem
mogą być biologicznym bodźcem
11:54
for the many social effects of beauty.
196
702692
2682
do wielu zachowań społecznych.
11:58
Attractive people receive
all kinds of advantages in life.
all kinds of advantages in life.
197
706057
4394
Ludzie atrakcyjni
mają więcej korzyści w życiu.
mają więcej korzyści w życiu.
12:03
They're regarded as more intelligent,
198
711556
2754
Uważa się ich za bardziej inteligentnych,
12:06
more trustworthy,
199
714334
1603
bardziej godnych zaufania,
12:07
they're given higher pay
and lesser punishments,
and lesser punishments,
200
715961
3545
zarabiają więcej i dostają mniejsze kary,
12:11
even when such judgments
are not warranted.
are not warranted.
201
719530
2722
nawet jeśli takie oceny są bezpodstawne.
12:15
These kinds of observations
reveal beauty's ugly side.
reveal beauty's ugly side.
202
723572
3340
Tego rodzaju obserwacje
ujawniają brzydką stronę piękna.
ujawniają brzydką stronę piękna.
12:19
In my lab, we recently found
203
727796
2073
Mój zespół odkrył niedawno,
12:21
that people with minor facial
anomalies and disfigurements
anomalies and disfigurements
204
729893
4922
że osoby z małymi niedoskonałościami
i zniekształceniami twarzy
i zniekształceniami twarzy
12:26
are regarded as less good, less kind,
205
734839
3784
postrzega się jako gorsze, mniej życzliwe,
12:30
less intelligent, less competent
and less hardworking.
and less hardworking.
206
738647
4431
mniej inteligentne,
kompetentne czy pracowite.
kompetentne czy pracowite.
12:35
Unfortunately, we also have
a "disfigured is bad" stereotype.
a "disfigured is bad" stereotype.
207
743854
5284
Niestety jest też stereotyp
"niekształtne jest złe".
"niekształtne jest złe".
12:42
This stereotype is probably
exploited and magnified
exploited and magnified
208
750398
6658
Stereotyp jest prawdopodobnie
rozpowszechniony i wyolbrzymiony
rozpowszechniony i wyolbrzymiony
12:49
by images in popular media,
209
757080
2413
przez zdjęcia w mediach,
12:51
in which facial disfigurement
is often used as a shorthand
is often used as a shorthand
210
759517
3896
na których niedoskonałości twarzy
są często wykorzystywane,
są często wykorzystywane,
12:55
to depict someone of villainous character.
211
763437
2658
żeby ukazać kogoś o złym charakterze.
12:59
We need to understand
these kinds of implicit biases
these kinds of implicit biases
212
767378
3454
Musimy zrozumieć takie uprzedzenia,
13:02
if we are to overcome them
213
770856
1737
jeśli chcemy im zapobiec
13:04
and aim for a society
in which we treat people fairly,
in which we treat people fairly,
214
772617
3681
i stworzyć społeczeństwo,
gdzie każdy traktowany jest tak samo,
gdzie każdy traktowany jest tak samo,
13:08
based on their behavior and not
on the happenstance of their looks.
on the happenstance of their looks.
215
776322
4415
patrząc na zachowanie, a nie na wygląd.
13:16
Let me leave you with one final thought.
216
784758
3245
Na koniec chcę podkreślić,
13:21
Beauty is a work in progress.
217
789044
2048
że piękno to nieskończony proces.
13:24
The so-called universal
attributes of beauty
attributes of beauty
218
792527
3207
Tak zwane uniwersalne atrybuty piękna
13:27
were selected for during the almost
two million years of the Pleistocene.
two million years of the Pleistocene.
219
795758
5488
były kształtowane w czasie plejstocenu.
13:33
Life was nasty, brutish
and a very long time ago.
and a very long time ago.
220
801944
4892
Życie było wtedy brutalne i straszne,
jednak to było bardzo dawno temu.
13:40
The selection criteria
for reproductive success from that time
for reproductive success from that time
221
808014
5324
Te kryteria wyboru cech
korzystnych dla reprodukcji
korzystnych dla reprodukcji
już nie obowiązują.
13:45
doesn't really apply today.
222
813362
1865
13:47
For example,
223
815966
1490
Na przykład,
13:49
death by parasite is not one
of the top ways that people die,
of the top ways that people die,
224
817480
4067
śmierć z powodu infekcji pasożytniczej
nie jest najczęstszym powodem śmierci,
nie jest najczęstszym powodem śmierci,
13:53
at least not in the technologically
developed world.
developed world.
225
821571
2891
nie w technologicznie rozwiniętym świecie.
13:57
From antibiotics to surgery,
226
825997
2360
Od antybiotyków po chirugię,
14:00
birth control to in vitro fertilization,
227
828381
3492
antykoncepcję i metody in vitro,
14:03
the filters for reproductive success
are being relaxed.
are being relaxed.
228
831897
3390
warunki sukcesu reprodukcyjnego
zostały zmienione.
zostały zmienione.
14:07
And under these relaxed conditions,
229
835956
2655
W takich sytuacjach
14:10
preference and trait combinations
are free to drift
are free to drift
230
838635
4234
nasze upodobania i zestawienia cech
mogą się ciągle zmieniać i różnić.
14:14
and become more variable.
231
842893
1769
14:17
Even as we are profoundly
affecting our environment,
affecting our environment,
232
845416
4186
Nawet jeśli to my zmieniamy otoczenie,
14:22
modern medicine
and technological innovation
and technological innovation
233
850985
3313
nowoczesne technologie i medycyna
14:26
is profoundly affecting
234
854322
1753
bardzo wpływają na to,
14:28
the very essence of what it means
to look beautiful.
to look beautiful.
235
856099
3722
jak postrzegane jest piękno.
14:33
The universal nature of beauty is changing
236
861197
2550
Uniwersalne kryteria piękna się zmieniają
14:35
even as we're changing the universe.
237
863771
2921
tak, jak my zmieniamy nasz świat.
14:40
Thank you.
238
868863
1185
Dziękuję.
14:42
(Applause)
239
870072
3586
ABOUT THE SPEAKER
Anjan Chatterjee - Cognitive neuroscientistAnjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping?
Why you should listen
In his recent book, The Aesthetic Brain: How We Evolved to Desire Beauty and Enjoy Art, cognitive neuroscientist Anjan Chatterjee investigates neural responses to beauty, explaining that the faces and places we find aesthetically pleasing may promote evolutionary success.
With numerous publications to his name in areas such as attention, spatial cognition and neuroethics, Chatterjee is the former president of the Behavioral and Cognitive Neurology Society and the International Association of Empirical Aesthetics, and he is also a founding member of the Board of Governors of the Neuroethics Society. In 2016, Chatterjee was awarded the Rudolph Arnheim Award for contributions to psychology and the arts. Currently at the Center for Cognitive Neuroscience at the University of Pennsylvania, Chatterjee's cutting edge work in neuroaesthetics bridges art and neuroscience in complex and fascinating ways.
Anjan Chatterjee | Speaker | TED.com