TEDMED 2016
Anjan Chatterjee: How your brain decides what is beautiful
Anjan Chatterjee: Beyin bir şeyin güzel olduğuna nasıl karar verir
Filmed:
Readability: 5.9
2,701,069 views
Anjan Chatterjee, evrimsel psikoloji ve bilişsel nörobilim ışığında, doğanın en derin olgularından birine değiniyor: güzellik. Beynin derinliklerine in ve belirli çizgi, renk ve şekillerin yarattığı yapıların, bizleri heyecanlandırmasında yatan bilimsel nedenleri keşfet.
Anjan Chatterjee - Cognitive neuroscientist
Anjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping? Full bio
Anjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping? Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
It's 1878.
0
1869
1967
Yıl 1878.
00:16
Sir Francis Galton
gives a remarkable talk.
gives a remarkable talk.
1
4969
3278
Sir Francis Galton dikkat çekici
bir konuşma yapar.
bir konuşma yapar.
00:21
He's speaking to the anthropologic
institute of Great Britain and Ireland.
institute of Great Britain and Ireland.
2
9318
4138
Büyük Britanya ve İrlanda
antropoloji enstitütüsüne hitap eder.
antropoloji enstitütüsüne hitap eder.
00:26
Known for his pioneering work
in human intelligence,
in human intelligence,
3
14170
4026
İnsan zihni üzerine öncü
çalışmaları ile bilinen Galton,
çalışmaları ile bilinen Galton,
00:30
Galton is a brilliant polymath.
4
18220
1988
müthiş bir bilgindir.
00:33
He's an explorer,
5
21716
1554
Kâşiftir,
00:35
an anthropologist,
6
23294
1753
antropolog,
00:37
a sociologist,
7
25071
1530
sosyolog,
00:38
a psychologist
8
26625
1569
psikolog
00:40
and a statistician.
9
28218
1474
ve istatistikçidir.
00:43
He's also a eugenist.
10
31387
2282
Aynı zamanda bir öjeniktir.
00:46
In this talk,
11
34600
1246
Bu konuşmasında,
00:48
he presents a new technique
by which he can combine photographs
by which he can combine photographs
12
36807
4753
fotoğrafları birleştirip bileşik
portreler oluşturabileceği
portreler oluşturabileceği
00:53
and produce composite portraits.
13
41584
2259
yeni bir tekniği takdim eder.
00:56
This technique could be used
to characterize different types of people.
to characterize different types of people.
14
44663
5014
Bu teknik, farklı tür insanların
özelliklerini belirlemede kullanılacaktı.
özelliklerini belirlemede kullanılacaktı.
01:02
Galton thinks that if he combines
photographs of violent criminals,
photographs of violent criminals,
15
50702
5349
Galton, azılı suçluların
fotoğraflarını birleştirdiğinde
fotoğraflarını birleştirdiğinde
01:08
he will discover the face of criminality.
16
56075
3126
suçun resmini bulacağını düşünüyordu
01:12
But to his surprise,
17
60253
1987
ama sonuca şaşırdı,
01:14
the composite portrait that he produces
18
62264
2864
elde ettiği bu bileşik portre
01:17
is beautiful.
19
65951
1256
güzeldi.
01:22
Galton's surprising finding
raises deep questions:
raises deep questions:
20
70026
3028
Galton'ın şaşırtıcı tespiti,
bazı derin sorular getirir:
bazı derin sorular getirir:
01:25
What is beauty?
21
73515
1585
Güzellik nedir?
01:28
Why do certain configurations of line
and color and form excite us so?
and color and form excite us so?
22
76070
6819
Belirli çizgi renk ve şekillerin yarattığı
yapılar, bizi neden heyecanlandırır?
yapılar, bizi neden heyecanlandırır?
01:36
For most of human history,
23
84372
1528
İnsanlık tarihinin
01:37
these questions have been approached
using logic and speculation.
using logic and speculation.
24
85924
5555
büyük bir çoğunluğunda, mantık ve kurgu
çerçevesinde bu sorulara cevap arandı.
çerçevesinde bu sorulara cevap arandı.
01:44
But in the last few decades,
25
92115
1517
Fakat son 10-20 yıldır
01:45
scientists have addressed
the question of beauty
the question of beauty
26
93656
2878
bilim insanları, güzellik olgusuna
01:48
using ideas from evolutionary psychology
and tools of neuroscience.
and tools of neuroscience.
27
96558
5069
evrimsel psikoloji ve nörobilimin
sağladığı bilgiler ışığında yaklaşıyorlar.
sağladığı bilgiler ışığında yaklaşıyorlar.
01:54
We're beginning to glimpse
the why and the how of beauty,
the why and the how of beauty,
28
102502
3863
Güzelliğin nedeni ve nasılına
henüz yeni yeni cevap arıyoruz,
henüz yeni yeni cevap arıyoruz,
01:58
at least in terms of what it means
for the human face and form.
for the human face and form.
29
106945
3324
en azından insan yüzü ve biçim
bağlamındaki sorulara.
bağlamındaki sorulara.
02:03
And in the process,
30
111201
1556
Bu süreçte
02:04
we're stumbling upon some surprises.
31
112781
2352
bazı sürprizlerle karşılaşıyoruz.
02:08
When it comes to seeing
beauty in each other,
beauty in each other,
32
116160
2808
Konu birbirimizin güzelliğini
görmek olduğunda
görmek olduğunda
02:11
while this decision is certainly
subjective for the individual,
subjective for the individual,
33
119749
4355
karar tamamen öznel
ve kişisel olmakla birlikte,
ve kişisel olmakla birlikte,
02:16
it's sculpted by factors that contribute
to the survival of the group.
to the survival of the group.
34
124128
4183
güzelliği, grubun hayatta kalma amacına
yönelik faktörler belirliyor.
yönelik faktörler belirliyor.
02:20
Many experiments have shown
35
128810
2648
Birçok deney,
02:23
that a few basic parameters contribute
to what makes a face attractive.
to what makes a face attractive.
36
131482
4001
bir yüzü çekici kılan birkaç
etken olduğunu söyler.
etken olduğunu söyler.
02:28
These include averaging, symmetry
and the effects of hormones.
and the effects of hormones.
37
136315
5676
Bunlar arasında ortalama, simetri
ve hormon etkileri vardır.
ve hormon etkileri vardır.
02:34
Let's take each one of these in turn.
38
142015
2410
Hepsini sırayla ele alalım.
02:38
Galton's finding
39
146531
1474
Galton'ın,
02:40
that composite or average faces
are typically more attractive
are typically more attractive
40
148029
5283
bileşik veya ortalama yüzlerin
genel olarak, ortalamaya
genel olarak, ortalamaya
02:45
than each individual face
that contributes to the average
that contributes to the average
41
153336
3557
katkı yapan bireylerin her
birinin yüzünden daha çekici
birinin yüzünden daha çekici
02:48
has been replicated many times.
42
156917
1929
olduğu bulgusu
pek çok kez tekrar kanıtlandı.
pek çok kez tekrar kanıtlandı.
02:51
This laboratory finding fits
with many people's intuitions.
with many people's intuitions.
43
159933
4189
Bu laboratuvar bulgusu birçok
insanın sezgisi ile uyuşuyor.
insanın sezgisi ile uyuşuyor.
02:56
Average faces represent
the central tendencies of a group.
the central tendencies of a group.
44
164754
4211
Ortalama yüzler, bir grubun
temel eğilimlerini yansıtır.
temel eğilimlerini yansıtır.
03:01
People with mixed features
represent different populations,
represent different populations,
45
169724
4319
Farklı özelliklere sahip kişiler,
farklı toplulukları temsil eder
farklı toplulukları temsil eder
03:06
and presumably harbor
greater genetic diversity
greater genetic diversity
46
174067
3348
ve muhtemelen de,
daha geniş bir genetik çeşitlilik
daha geniş bir genetik çeşitlilik
03:09
and adaptability to the environment.
47
177439
2198
ve çevreye uyum yeteneğine sahiptirler.
03:12
Many people find mixed-race
individuals attractive
individuals attractive
48
180337
4404
Çoğu insan, melezleri çekici
03:16
and inbred families less so.
49
184765
2174
ve akraba evliliklerini itici bulurlar.
03:20
The second factor that contributes
to beauty is symmetry.
to beauty is symmetry.
50
188627
4183
Güzellik algısını etkileyen
bir diğer etken ise simetridir.
bir diğer etken ise simetridir.
03:25
People generally find symmetric faces
more attractive than asymmetric ones.
more attractive than asymmetric ones.
51
193474
4326
İnsanlar simetrik çehreleri, asimetrik
olanlara nazaran daha çekici bulurlar.
olanlara nazaran daha çekici bulurlar.
03:30
Developmental abnormalities
are often associated with asymmetries.
are often associated with asymmetries.
52
198758
5252
Gelişimsel anomaliler,
sıklıkla asimetri ile ilişkilendirilir.
sıklıkla asimetri ile ilişkilendirilir.
03:36
And in plants, animals and humans,
53
204034
3265
Bitki, hayvan ve insanlarda,
03:39
asymmetries often arise
from parasitic infections.
from parasitic infections.
54
207323
3306
asimetri büyük oranda parazit
enfeksiyonu sonucu oluşur.
enfeksiyonu sonucu oluşur.
03:43
Symmetry, it turns out,
55
211373
2218
Öyle ki simetri,
03:45
is also an indicator of health.
56
213615
3503
aynı zamanda bir sağlık belirtisidir.
03:50
In the 1930s,
57
218469
1594
1930'larda,
03:52
a man named Maksymilian Faktorowicz
58
220779
2900
Maksymilian Faktorowicz adında bir adam,
03:55
recognized the importance
of symmetry for beauty
of symmetry for beauty
59
223703
3177
güzellik mikrometresini tasarladığında,
03:58
when he designed the beauty micrometer.
60
226904
2155
güzellikte simetrinin önemini fark etti.
04:02
With this device,
61
230297
1151
Max bu aygıtla,
04:03
he could measure minor asymmetric flaws
62
231472
3055
küçük asimetrik kusurları ölçebiliyor
04:06
which he could then make up for
with products he sold from his company,
with products he sold from his company,
63
234551
4549
ve sonra bu kusurları giderecek
ürünleri şirketinde satıyordu
ürünleri şirketinde satıyordu
04:11
named brilliantly
after himself, Max Factor,
after himself, Max Factor,
64
239124
3824
zekice bir kararla da şirkete
adını vermişti : Max Factor,
adını vermişti : Max Factor,
04:14
which, as you know,
is one of the world's most famous brands
is one of the world's most famous brands
65
242972
3011
bildiğiniz üzere kendisi ''makyaj''
alanında dünyadaki en ünlü markalardan
alanında dünyadaki en ünlü markalardan
04:18
for "make up."
66
246007
1168
biridir.
04:20
The third factor that contributes
to facial attractiveness
to facial attractiveness
67
248515
3958
Yüz çekiciliğine katkıda
bulunan üçüncü etmen ise
bulunan üçüncü etmen ise
04:24
is the effect of hormones.
68
252497
1713
hormonal etkilerdir.
04:27
And here, I need to apologize
for confining my comments
for confining my comments
69
255533
4054
Burada, yorumlarımı heteroseksüel
standartla sınırladığım için
standartla sınırladığım için
04:32
to heterosexual norms.
70
260282
1567
affınıza sığınıyorum.
04:35
But estrogen and testosterone
play important roles
play important roles
71
263618
4470
Fakat östrojen ve testosteron,
çekicilik algımızı biçimlendirmede
çekicilik algımızı biçimlendirmede
04:40
in shaping features
that we find attractive.
that we find attractive.
72
268112
2598
büyük bir rol oynuyor.
04:43
Estrogen produces features
that signal fertility.
that signal fertility.
73
271643
3857
Östrojen, doğurganlığı
simgeleyen özellikler yaratır.
simgeleyen özellikler yaratır.
04:48
Men typically find women attractive
74
276334
2950
Erkekler genellikle,
04:51
who have elements
of both youth and maturity.
of both youth and maturity.
75
279308
4301
gençlik ve olgunluğun karması
olan vücutları çekici bulur.
olan vücutları çekici bulur.
04:56
A face that's too baby-like might
mean that the girl is not yet fertile,
mean that the girl is not yet fertile,
76
284183
3973
Fazla bebeksi bir yüz, kızın henüz
doğurgan olmadığı anlamına gelebilir,
doğurgan olmadığı anlamına gelebilir,
05:01
so men find women attractive
77
289119
1973
bu nedenle erkekler,
05:03
who have large eyes,
full lips and narrow chins
full lips and narrow chins
78
291116
4236
gençlik göstergesi olan
büyük gözlü, dolgun dudaklı
büyük gözlü, dolgun dudaklı
05:07
as indicators of youth,
79
295376
1509
ve dar çeneli kadınları ve
05:09
and high cheekbones
as an indicator of maturity.
as an indicator of maturity.
80
297700
3383
olgunluk göstergesi olan çıkık
elmacık kemikli kadınları çekici bulur.
elmacık kemikli kadınları çekici bulur.
05:14
Testosterone produces features
that we regard as typically masculine.
that we regard as typically masculine.
81
302564
5283
Testosteron genellikle erkeksi
saydığımız özellikler yaratır.
saydığımız özellikler yaratır.
05:20
These include heavier brows,
82
308777
2020
Bunlar; kalın kaşlar,
05:22
thinner cheeks
83
310821
1305
ince yanaklar
05:24
and bigger, squared-off jaws.
84
312150
2252
ve büyük, köşeli
çenelerdir.
çenelerdir.
05:26
But here's a fascinating irony.
85
314426
1790
Ama burada büyük bir ironi de var.
05:29
In many species,
86
317695
1151
Birçok türde,
05:30
if anything,
87
318870
1381
ters bir şekilde
05:32
testosterone suppresses the immune system.
88
320275
3692
testesteron bağışıklık
sistemini de baskılar.
sistemini de baskılar.
05:37
So the idea that testosterone-infused
features are a fitness indicator
features are a fitness indicator
89
325002
4174
Testesteron kaynaklı özelliklerin
sağlık göstergesi olduğu düşüncesi
sağlık göstergesi olduğu düşüncesi
05:41
doesn't really make a whole lot of sense.
90
329200
2225
tamamen mantıklı değildir.
05:44
Here, the logic is turned on its head.
91
332183
2499
Burada mantık tepetakla olur.
05:47
Instead of a fitness indicator,
92
335658
2149
Sağlık göstergesi olması yerine
05:49
scientists invoke a handicap principle.
93
337831
3407
bilim insanları bir
handikap prensibi sunar.
handikap prensibi sunar.
05:54
The most commonly cited
example of a handicap
example of a handicap
94
342789
3532
En sık dile getirilen
handikap örneği
handikap örneği
05:58
is the peacock's tail.
95
346345
1491
tavus kuşunun kuyruğudur.
06:00
This beautiful but cumbersome tail
doesn't exactly help the peacock
doesn't exactly help the peacock
96
348542
4396
Bu güzel ama bir o kadar da
külfetli kuyruk, tavus kuşunun
külfetli kuyruk, tavus kuşunun
06:04
avoid predators
97
352962
1262
yırtıcılardan kaçmasını veya
dişilere yaklaşmasını kolaylaştırmaz.
06:06
and approach peahens.
98
354910
1457
06:09
Why should such an extravagant
appendage evolve?
appendage evolve?
99
357188
3452
Bu kadar ölçüsüz bir ek
kuyruk neden gelişti (evrildi) ?
kuyruk neden gelişti (evrildi) ?
06:13
Even Charles Darwin,
100
361947
1595
Charles Darwin bile,
06:16
in an 1860 letter to Asa Gray wrote
101
364408
3399
1860'da Asa Gray'e yazdığı bir mektupta,
06:19
that the sight of the peacock's tail
made him physically ill.
made him physically ill.
102
367831
3772
tavus kuşu kuyruğu görmenin
onu hasta ettiğini yazdı.
onu hasta ettiğini yazdı.
06:24
He couldn't explain it
with his theory of natural selection,
with his theory of natural selection,
103
372144
2898
Bunu doğal seleksiyon (seçilim)
teorisi ile açıklayamıyordu
teorisi ile açıklayamıyordu
06:27
and out of this frustration,
104
375066
1899
ve bu hüsran dolayısıyla,
06:28
he developed the theory
of sexual selection.
of sexual selection.
105
376989
3184
cinsel seçilim teorisini geliştirdi.
06:33
On this account,
106
381501
1150
Bu açıklamada
06:34
the display of the peacock's tail
is about sexual enticement,
is about sexual enticement,
107
382675
4383
tavus kuşunun kuyruğunu sergilemesi,
dişileri baştan çıkarmak içindir.
dişileri baştan çıkarmak içindir.
06:39
and this enticement means
it's more likely the peacock will mate
it's more likely the peacock will mate
108
387082
6222
ve bu baştan çıkarma tavus kuşunun
çiftleşip yavruları olacağı
çiftleşip yavruları olacağı
06:45
and have offspring.
109
393328
1334
anlamına gelir.
06:47
Now, the modern twist
on this display argument
on this display argument
110
395818
2989
Bu gösteriş yapma argümanına
modern eklemeler şöyle;
modern eklemeler şöyle;
06:51
is that the peacock is also
advertising its health to the peahen.
advertising its health to the peahen.
111
399472
4970
Tavus kuşu, dişilere aynı zamanda
sağlıklı olduğunu da pazarlıyor,
sağlıklı olduğunu da pazarlıyor,
06:58
Only especially fit organisms
can afford to divert resources
can afford to divert resources
112
406001
5127
sadece sağlıklı bir organizma,
kaynaklarını bu kadar aşırı bir
kaynaklarını bu kadar aşırı bir
07:03
to maintaining such
an extravagant appendage.
an extravagant appendage.
113
411152
2698
ek organı beslemeye ayırabilir.
07:06
Only especially fit men can afford
the price that testosterone levies
the price that testosterone levies
114
414592
4893
Testesteron'un bağışıklık
sitemine yaptığı baskıya ise
sitemine yaptığı baskıya ise
07:11
on their immune system.
115
419509
1269
sadece sağlıklı erkekler dayanabilir.
07:13
And by analogy, think of the fact
116
421560
2658
Benzetme yapmamız gerekirse
07:16
that only very rich men can afford
to pay more than $10,000 for a watch
to pay more than $10,000 for a watch
117
424242
6965
yalnızca çok zengin erkekler
bir kol saatine 10.000 dolardan fazla verebilir
bir kol saatine 10.000 dolardan fazla verebilir
07:23
as a display of their financial fitness.
118
431231
2250
ve böylece finansal sağlıklarını
(zenginlik) gösterebilir.
(zenginlik) gösterebilir.
07:27
Now, many people hear these kinds
of evolutionary claims
of evolutionary claims
119
435113
2802
Artık birçok insan bu tarz
evrimsel söylemler işitiyor
evrimsel söylemler işitiyor
07:29
and think they mean that we somehow
are unconsciously seeking mates
are unconsciously seeking mates
120
437939
5730
ve hepimizin bir şekilde ve
bilinçsizce sağlıklı eşler aradığını
bilinçsizce sağlıklı eşler aradığını
07:35
who are healthy.
121
443693
1915
düşünüyor.
07:37
And I think this idea
is probably not right.
is probably not right.
122
445632
2943
Bence bu düşünce muhtemelen doğru değil.
07:42
Teenagers and young adults are not exactly
known for making decisions
known for making decisions
123
450269
4862
Genç yetişkinlerin ve ergenlerin
kararlarını sağlık endişesi ile verdikleri
kararlarını sağlık endişesi ile verdikleri
07:47
that are predicated on health concerns.
124
455155
2188
pek fazla görülmez.
07:50
But they don't have to be,
125
458544
1601
Öyle de olmak zorunda değil,
07:52
and let me explain why.
126
460169
1483
sebebini açıklayayım.
07:55
Imagine a population
127
463151
1351
İnsanların,
07:57
in which people have three different
kinds of preferences:
kinds of preferences:
128
465208
4178
üç farklı tercihi olduğu
bir topluluk hayal edin:
bir topluluk hayal edin:
08:01
for green, for orange and for red.
129
469410
3325
yeşil, turuncu ve kırmızı.
Onların bakış açısına göre,
08:05
From their point of view,
130
473922
1191
08:07
these preferences have
nothing to do with health;
nothing to do with health;
131
475137
2363
bu seçimlerin sağlık
ile hiçbir alakası yok;
ile hiçbir alakası yok;
08:09
they just like what they like.
132
477524
1492
sadece sevdikleri için seçiyoralr.
08:12
But if it were also the case
that these preferences are associated
that these preferences are associated
133
480128
4041
Fakat bu renkler (seçimler) yavru yapma
08:16
with the different likelihood
of producing offspring --
of producing offspring --
134
484193
2998
olasılıkları ile de ilşkilendirilmiş olsaydı,
08:19
let's say in a ratio of 3:2:1 --
135
487215
2862
oranlara da 3, 2, 1 diyelim,
08:23
then in the first generation,
136
491060
1444
bu durumda ilk nesil,
08:24
there would be 3 greens
to 2 oranges to 1 red,
to 2 oranges to 1 red,
137
492528
3272
3 yeşil 2 turuncu ve 1 kırmızı olacak
08:27
and in each subsequent generation,
138
495824
2186
ve ardından gelen her nesilde,
08:30
the proportion of greens increase,
139
498034
2706
yeşillerin oranı artacaktı,
08:34
so that in 10 generations,
140
502067
1711
öyle ki 10 nesil sonra,
08:35
98 percent of this population
has a green preference.
has a green preference.
141
503802
3773
toplumun %98'i yeşili tercih edecekti.
08:39
Now, a scientist coming in
and sampling this population
and sampling this population
142
507963
3121
Bu topluluğa gelen ve
örnek toplayan bir bilim insanı da
örnek toplayan bir bilim insanı da
08:43
discovers that green
preferences are universal.
preferences are universal.
143
511108
3649
yeşil yöneliminin
evrensel olduğunu keşfedecekti.
evrensel olduğunu keşfedecekti.
08:47
So the point about this little
abstract example
abstract example
144
515606
3872
Bu soyut örnekteki amaç,
08:51
is that while preferences
for specific physical features
for specific physical features
145
519502
4660
belirli fiziksel nitelikleri
tercih etme her bireyde
tercih etme her bireyde
08:56
can be arbitrary for the individual,
146
524186
2563
isteğe bağlı olsa da
09:00
if those features are heritable
147
528090
1770
eğer bu nitelikler kalıtsal ise
ve üremede üstünlük sağlıyorsa,
09:05
and they are associated
with a reproductive advantage,
with a reproductive advantage,
148
533232
4159
09:09
over time,
149
537415
1214
zamanla,
09:10
they become universal for the group.
150
538653
1927
topluluk için evrensel olurlar.
09:15
So what happens in the brain
when we see beautiful people?
when we see beautiful people?
151
543172
5201
Peki güzel bir insan gördüğümüzde
beynimizde neler olur?
beynimizde neler olur?
09:22
Attractive faces activate
parts of our visual cortex
parts of our visual cortex
152
550520
4028
Çekici yüzler, beynin arkasındaki
görme merkezini
görme merkezini
09:26
in the back of the brain,
153
554572
1945
harekete geçirir,
09:28
an area called the fusiform gyrus,
154
556541
1942
fusiform gyrus adındaki bir bölge,
09:30
that is especially tuned
to processing faces,
to processing faces,
155
558507
2802
özellikle yüz tanımaya
odaklanmış bir bölgedir
odaklanmış bir bölgedir
09:33
and an adjacent area called
the lateral occipital complex,
the lateral occipital complex,
156
561333
4014
ve bitişiğindeki lateral
occipital kompeks,
occipital kompeks,
09:37
that is especially attuned
to processing objects.
to processing objects.
157
565371
2756
nesneleri ayırt etmek için
kullandığımız bir bölümdür.
kullandığımız bir bölümdür.
09:40
In addition,
158
568700
1396
Ayrıca,
09:42
attractive faces activate parts
of our reward and pleasure centers
of our reward and pleasure centers
159
570120
5078
çekici yüzler, beynin önündeki
ve derinlerindeki ödül ve zevk
ve derinlerindeki ödül ve zevk
09:47
in the front and deep in the brain,
160
575222
2265
merkezlerindeki bölümleri
harekete geçirir
harekete geçirir
09:50
and these include areas
that have complicated names,
that have complicated names,
161
578179
3124
ve bu alanlar,
çetrefilli isimlere sahiptir;
çetrefilli isimlere sahiptir;
09:53
like the ventral striatum,
162
581327
1864
ventral striatum,
09:55
the orbitofrontal cortex
163
583215
1919
orbitofrontal korteks
09:57
and the ventromedial prefrontal cortex.
164
585158
2594
ve ventromedial prefrontal korteks gibi.
10:00
Our visual brain that is tuned
to processing faces
to processing faces
165
588732
3984
Beynin yüz tanıma odaklı görme bölümü,
10:04
interacts with our pleasure centers
166
592740
2637
görülen güzellik deneyimine
zemin hazırlamak için
zemin hazırlamak için
10:07
to underpin the experience of beauty.
167
595401
2447
zevk merkezleri ile etkileşime geçer.
10:11
Amazingly, while we all
engage with beauty,
engage with beauty,
168
599719
4092
Şaşırtıcı bir şekilde,
bizler farkında olmadan
bizler farkında olmadan
10:15
without our knowledge,
169
603835
1597
tamamen güzelliğe kitlenmişken,
10:17
beauty also engages us.
170
605456
1758
güzellik de bizler ile bağ kurar.
10:20
Our brains respond to attractive faces
171
608478
2499
Güzellik hakkında
düşünmediğimiz anlarda dahi,
düşünmediğimiz anlarda dahi,
10:23
even when we're not thinking about beauty.
172
611001
2354
beynimiz çekici yüzlere karşılık verir.
10:26
We conducted an experiment
in which people saw a series of faces,
in which people saw a series of faces,
173
614637
4289
İnsanların bir dizi yüz gördüğü
bir deney yürütmüştük
bir deney yürütmüştük
10:30
and in one condition,
174
618950
1703
ve bir seferinde,
10:32
they had to decide if a pair of faces
were the same or a different person.
were the same or a different person.
175
620677
5576
bir çift yüzün aynı ya da farklı kişi olup
olmadığına dair karar verilmişti.
olmadığına dair karar verilmişti.
10:39
Even in this condition,
176
627907
2493
Bu durumda bile,
10:42
attractive faces drove neural activity
robustly in their visual cortex,
robustly in their visual cortex,
177
630424
6142
çekici yüzler, görme merkezinde
müthiş bir sinirsel etkinliğe yol açtılar,
müthiş bir sinirsel etkinliğe yol açtılar,
10:48
despite the fact that they were thinking
about a person's identity
about a person's identity
178
636590
3513
yani o anda denekler kişinin
güzelliğine değil, kimliğine odaklanmış
güzelliğine değil, kimliğine odaklanmış
10:52
and not their beauty.
179
640127
1301
olmalarına rağmen.
10:55
Another group similarly found
automatic responses to beauty
automatic responses to beauty
180
643127
4311
Bir diğer grup, aynı şekilde
beynin zevk merkezlerinde
beynin zevk merkezlerinde
10:59
within our pleasure centers.
181
647462
2163
güzelliğe verilen otomatik
tepkileri gözlemledi.
tepkileri gözlemledi.
11:02
Taken together, these studies suggest
182
650551
2789
Bunları birleştirdiğimizde,
bütün bu çalışmalar
bütün bu çalışmalar
11:06
that our brain automatically
responds to beauty
responds to beauty
183
654033
4511
beynin görüntü ile zevki birleştirerek
güzelliğe otomatik olarak
güzelliğe otomatik olarak
11:10
by linking vision and pleasure.
184
658568
2015
tepki verdiğini gösteriyor.
11:13
These beauty detectors, it seems,
185
661854
2380
Öyle ki bu güzellik dedektörleri,
11:16
ping every time we see beauty,
186
664258
1838
o an ne düşünüyor olursak olalım,
11:18
regardless of whatever else
we might be thinking.
we might be thinking.
187
666120
2694
güzelliği her gördüğümüz anda ötüyor.
11:23
We also have a "beauty is good"
stereotype embedded in the brain.
stereotype embedded in the brain.
188
671022
5489
Beynimizde gömülü bir
''güzel olan iyidir'' klişesi de var.
''güzel olan iyidir'' klişesi de var.
11:29
Within the orbitofrontal cortex,
189
677712
2227
Orbitofrontal korteks içerisinde,
11:31
there's overlapping neural activity
190
679963
1775
güzellik ve iyiliğe tepki olarak
11:33
in response to beauty and to goodness,
191
681762
3784
örtüşmeli sinirsel bir aktivite gerçekleşiyor
11:39
and this happens even when people
aren't explicitly thinking
aren't explicitly thinking
192
687185
3522
ve insanlar açıkça güzellik veya iyilik
üzerine düşünmediğinde de
üzerine düşünmediğinde de
11:42
about beauty or goodness.
193
690731
1603
bu durum tekrarlanıyor.
11:45
Our brains seem to reflexively
associate beauty and good.
associate beauty and good.
194
693906
3959
Beynimiz refleks olarak güzellik
ve iyiliği ilişkilendiriyor.
ve iyiliği ilişkilendiriyor.
11:50
And this reflexive association
may be the biologic trigger
may be the biologic trigger
195
698690
3978
Refleksif olan bu ilişkilendirme,
güzelliğin birçok sosyal etkisi olmasındaki
güzelliğin birçok sosyal etkisi olmasındaki
11:54
for the many social effects of beauty.
196
702692
2682
biyolojik tetikleyici olabilir.
11:58
Attractive people receive
all kinds of advantages in life.
all kinds of advantages in life.
197
706057
4394
Çekici insanlar, hayatta her türlü
pozitif ayrımcılığın tadını çıkarıyor.
pozitif ayrımcılığın tadını çıkarıyor.
12:03
They're regarded as more intelligent,
198
711556
2754
Daha zeki kabul ediliyorlar
12:06
more trustworthy,
199
714334
1603
ve daha güvenilir,
12:07
they're given higher pay
and lesser punishments,
and lesser punishments,
200
715961
3545
daha fazla maaş alıp
daha az cezaya çarptırılıyorlar,
daha az cezaya çarptırılıyorlar,
12:11
even when such judgments
are not warranted.
are not warranted.
201
719530
2722
bu kararların bir dayanağı olmasa bile.
12:15
These kinds of observations
reveal beauty's ugly side.
reveal beauty's ugly side.
202
723572
3340
Bu gözlemler güzelliğin
çirkin yanını ortaya koyuyor.
çirkin yanını ortaya koyuyor.
12:19
In my lab, we recently found
203
727796
2073
Laboratuvarımda şunu bulguladık;
12:21
that people with minor facial
anomalies and disfigurements
anomalies and disfigurements
204
729893
4922
hafif yüz anomalisi ve
şekil bozukluğu olan kişiler;
şekil bozukluğu olan kişiler;
12:26
are regarded as less good, less kind,
205
734839
3784
daha az iyi, daha az kibar
12:30
less intelligent, less competent
and less hardworking.
and less hardworking.
206
738647
4431
daha az zeki, daha az yetkin
ve daha az çalışkan kabul ediliyorlar.
ve daha az çalışkan kabul ediliyorlar.
12:35
Unfortunately, we also have
a "disfigured is bad" stereotype.
a "disfigured is bad" stereotype.
207
743854
5284
Ne yazık ki '' çirkinlik (şekilsiz)
kötüdür'' klişemiz de var.
kötüdür'' klişemiz de var.
12:42
This stereotype is probably
exploited and magnified
exploited and magnified
208
750398
6658
Bu klişe, popüler medya tarafından
12:49
by images in popular media,
209
757080
2413
muhtemelen sömürülmüş ve abartılmıştır,
12:51
in which facial disfigurement
is often used as a shorthand
is often used as a shorthand
210
759517
3896
öyle ki kötü karakter tanımında
yüzde şekil bozukluğu olması
yüzde şekil bozukluğu olması
12:55
to depict someone of villainous character.
211
763437
2658
yerleşik kuraldır.
12:59
We need to understand
these kinds of implicit biases
these kinds of implicit biases
212
767378
3454
Bunları aşmak istiyorsak,
bu tür örtülü önyargıları
bu tür örtülü önyargıları
13:02
if we are to overcome them
213
770856
1737
bilmemiz gerekiyor,
13:04
and aim for a society
in which we treat people fairly,
in which we treat people fairly,
214
772617
3681
insanların tesadüfi
dış görünüşlerini değil,
dış görünüşlerini değil,
13:08
based on their behavior and not
on the happenstance of their looks.
on the happenstance of their looks.
215
776322
4415
davranışlarını baz alarak adil muamele
gördüğü bir toplum yaratabiliriz.
gördüğü bir toplum yaratabiliriz.
13:16
Let me leave you with one final thought.
216
784758
3245
Sizleri son bir fikir ile
baş başa bırakacağım.
baş başa bırakacağım.
13:21
Beauty is a work in progress.
217
789044
2048
Güzellik hâlâ gelişmekte olan bir süreç.
13:24
The so-called universal
attributes of beauty
attributes of beauty
218
792527
3207
Sözde evrensel güzellik öğeleri,
13:27
were selected for during the almost
two million years of the Pleistocene.
two million years of the Pleistocene.
219
795758
5488
buzul çağının yaklaşık iki
milyon yıllık döneminin ürünüdür.
milyon yıllık döneminin ürünüdür.
13:33
Life was nasty, brutish
and a very long time ago.
and a very long time ago.
220
801944
4892
O zamanlar hayat acımasız ve çetindi
ama bu uzun zaman önceydi.
ama bu uzun zaman önceydi.
13:40
The selection criteria
for reproductive success from that time
for reproductive success from that time
221
808014
5324
O zamanın üreme başarısı
için seçim kriterleri,
için seçim kriterleri,
13:45
doesn't really apply today.
222
813362
1865
günümüze pek de uymuyor.
13:47
For example,
223
815966
1490
Örneğin,
13:49
death by parasite is not one
of the top ways that people die,
of the top ways that people die,
224
817480
4067
parazit sonucu ölmek,
sık rastlanan bir ölüm nedeni değildir,
sık rastlanan bir ölüm nedeni değildir,
13:53
at least not in the technologically
developed world.
developed world.
225
821571
2891
en azından teknolojik
olarak gelişmiş ülke bazında.
olarak gelişmiş ülke bazında.
13:57
From antibiotics to surgery,
226
825997
2360
Antibiyotiklerden ameliyata,
14:00
birth control to in vitro fertilization,
227
828381
3492
doğum kontrolden tüp bebeğe,
14:03
the filters for reproductive success
are being relaxed.
are being relaxed.
228
831897
3390
üreme başarısındaki
etkenler çok daha esnek.
etkenler çok daha esnek.
14:07
And under these relaxed conditions,
229
835956
2655
Bu rahat koşullar altında,
14:10
preference and trait combinations
are free to drift
are free to drift
230
838635
4234
tercihler ve özellik
kombinasyonları serbest
kombinasyonları serbest
14:14
and become more variable.
231
842893
1769
ve çeşitlilik artıyor.
14:17
Even as we are profoundly
affecting our environment,
affecting our environment,
232
845416
4186
Bizler çevremizi derinlemesine etkilerken,
14:22
modern medicine
and technological innovation
and technological innovation
233
850985
3313
modern tıp ve teknolojide
ortaya çıkan yenilikler,
ortaya çıkan yenilikler,
14:26
is profoundly affecting
234
854322
1753
güzel görünmenin asıl anlamını
14:28
the very essence of what it means
to look beautiful.
to look beautiful.
235
856099
3722
çok ciddi manada etkiliyor.
14:33
The universal nature of beauty is changing
236
861197
2550
Güzelliğin evrensel doğası,
14:35
even as we're changing the universe.
237
863771
2921
biz evreni değiştirirken dahi değişiyor.
14:40
Thank you.
238
868863
1185
Teşekkürler.
14:42
(Applause)
239
870072
3586
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Anjan Chatterjee - Cognitive neuroscientistAnjan Chatterjee seeks to answer a tantalizing question: Why is beauty so gripping?
Why you should listen
In his recent book, The Aesthetic Brain: How We Evolved to Desire Beauty and Enjoy Art, cognitive neuroscientist Anjan Chatterjee investigates neural responses to beauty, explaining that the faces and places we find aesthetically pleasing may promote evolutionary success.
With numerous publications to his name in areas such as attention, spatial cognition and neuroethics, Chatterjee is the former president of the Behavioral and Cognitive Neurology Society and the International Association of Empirical Aesthetics, and he is also a founding member of the Board of Governors of the Neuroethics Society. In 2016, Chatterjee was awarded the Rudolph Arnheim Award for contributions to psychology and the arts. Currently at the Center for Cognitive Neuroscience at the University of Pennsylvania, Chatterjee's cutting edge work in neuroaesthetics bridges art and neuroscience in complex and fascinating ways.
Anjan Chatterjee | Speaker | TED.com