TED2010
David Byrne: How architecture helped music evolve
David Byrne: Jak architektura wpłynęła na rozwój muzyki
Filmed:
Readability: 3.8
1,675,829 views
W drodze na szczyt kariery David Byrne przeszedł od grania w CBGB do Carnegie Hall. Pyta: "Czy to lokacja stwarza muzykę?" Od bębnienia na świeżym powietrzu przez opery Wagnera do stadionowego rocka - Byrne bada jak kontekst napędzał muzyczne innowacje.
David Byrne - Musician, artist, writer
David Byrne builds an idiosyncratic world of music, art, writing and film. Full bio
David Byrne builds an idiosyncratic world of music, art, writing and film. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
This is the venue
0
1000
2000
To tutaj
00:18
where, as a young man,
1
3000
2000
kiedy byłem młody
00:20
some of the music that I wrote was first performed.
2
5000
3000
po raz pierwszy wystąpiliśmy.
00:23
It was, remarkably,
3
8000
2000
O dziwo
00:25
a pretty good sounding room.
4
10000
2000
akustyka była niezła.
00:27
With all the uneven walls and all the crap everywhere,
5
12000
2000
Zagracony pokój z krzywymi ścianami
00:29
it actually sounded pretty good.
6
14000
2000
brzmiał naprawdę nieźle.
00:31
This is a song that was recorded there.
7
16000
3000
Nagraliśmy tam tą piosenkę.
00:34
(Music)
8
19000
2000
(Muzyka)
00:36
This is not Talking Heads,
9
21000
3000
To nie Talking Heads
00:39
in the picture anyway.
10
24000
2000
a przynajmniej nie na zdjęciu.
00:41
(Music: "A Clean Break (Let's Work)" by Talking Heads)
11
26000
8000
(Muzyka: "A Clean Break (Let's Work)", Talking Heads)
00:49
So the nature of the room
12
34000
2000
W tym pomieszczeniu
00:51
meant that words could be understood.
13
36000
2000
tekst był zrozumiały.
00:53
The lyrics of the songs could be pretty much understood.
14
38000
2000
Słowa piosenki były zrozumiałe.
00:55
The sound system was kind of decent.
15
40000
3000
Nagłośnienie było przyzwoite.
00:58
And there wasn't a lot of reverberation in the room.
16
43000
3000
Niezbyt duży pogłos
01:01
So the rhythms
17
46000
2000
więc rytm również
01:03
could be pretty intact too,
18
48000
2000
nie był zniekształcony
01:05
pretty concise.
19
50000
2000
całkiem zwięzły.
01:07
Other places around the country had similar rooms.
20
52000
2000
W całym kraju były podobne miejsca.
01:09
This is Tootsie's Orchid Lounge in Nashville.
21
54000
3000
To Tootsie's Orchid Lounge w Nashville.
01:12
The music was in some ways different,
22
57000
2000
Muzyka była nieco inna
01:14
but in structure and form,
23
59000
3000
ale jednocześnie bardzo podobna
01:17
very much the same.
24
62000
2000
w strukturze i formie.
01:19
The clientele behavior was very much the same too.
25
64000
3000
Zachowanie klienteli też było podobne.
01:24
And so the bands at Tootsie's
26
69000
2000
Kapele w Tootsie's
01:26
or at CBGB's
27
71000
2000
albo w CBGB's
01:28
had to play loud enough --
28
73000
3000
musiały grać na tyle głośno
01:31
the volume had to be loud enough to overcome
29
76000
2000
by zagłuszyć krzyczących
01:33
people falling down, shouting out
30
78000
2000
i spadających z krzeseł ludzi
01:35
and doing whatever else they were doing.
31
80000
2000
czy cokolwiek innego co robili.
01:37
Since then, I've played other places
32
82000
2000
Od tamtego czasu
01:39
that are much nicer.
33
84000
2000
grałem w sympatyczniejszych miejscach.
01:41
I've played the Disney Hall here
34
86000
3000
W tutejszej Disney Hall
01:44
and Carnegie Hall and places like that.
35
89000
3000
w Carnegie Hall i tak dalej.
01:47
And it's been very exciting.
36
92000
2000
To było bardzo ekscytujące.
01:49
But I also noticed that sometimes the music
37
94000
2000
Ale zauważyłem, że czasami muzyka
01:51
that I had written,
38
96000
2000
którą napisałem
01:53
or was writing at the time,
39
98000
2000
lub aktualnie tworzyłem
01:55
didn't sound all that great
40
100000
2000
nie brzmiała tak cudownie
01:57
in some of those halls.
41
102000
2000
w niektórych miejscach.
01:59
We managed,
42
104000
2000
Daliśmy radę
02:01
but sometimes those halls didn't seem exactly suited
43
106000
3000
ale niektóre miejsca nie pasowały
02:04
to the music I was making
44
109000
2000
do mojej muzyki
02:06
or had made.
45
111000
2000
do mojego stylu.
02:08
So I asked myself:
46
113000
2000
Zadałem sobie pytanie:
02:10
Do I write stuff
47
115000
1000
"Czy piszę
02:11
for specific rooms?
48
116000
2000
dla konkretnej sali?
02:13
Do I have a place, a venue,
49
118000
2000
Czy mam w głowie konkretne miejsce
02:15
in mind when I write?
50
120000
2000
kiedy tworzę muzykę?
02:17
Is that a kind of model for creativity?
51
122000
2000
Czy to jakiś model kreatywności?
02:19
Do we all make things with
52
124000
2000
Czy wszyscy tworzymy
02:21
a venue, a context, in mind?
53
126000
3000
myśląc o konkretnym miejscu, kontekście?
02:25
Okay, Africa.
54
130000
2000
Afryka.
02:27
(Music: "Wenlenga" / Various artists)
55
132000
7000
(Muzyka: "Wenlenga" / Różni wykonawcy)
02:34
Most of the popular music that we know now
56
139000
3000
Większość dzisiejszej muzyki popularnej
02:37
has a big part of its roots in West Africa.
57
142000
3000
ma korzenie w Zachodniej Afryce.
02:40
And the music there,
58
145000
2000
Tamtejsza muzyka
02:42
I would say, the instruments,
59
147000
2000
instrumenty
02:44
the intricate rhythms,
60
149000
2000
skomplikowane rytmy
02:46
the way it's played, the setting, the context,
61
151000
3000
technika, miejsce, kontekst
02:49
it's all perfect. It all works perfect.
62
154000
2000
wszystko doskonale pasuje.
02:51
The music works perfectly in that setting.
63
156000
3000
To idealna muzyka dla tego miejsca.
02:54
There's no big room
64
159000
2000
Nie ma wielkiej hali
02:56
to create reverberation and confuse the rhythms.
65
161000
3000
której pogłos mieszałby rytmy.
02:59
The instruments are loud enough
66
164000
2000
Instrumenty są na tyle głośne
03:01
that they can be heard without amplification, etc., etc.
67
166000
2000
że nie potrzeba wzmocnienia, itd.
03:03
It's no accident.
68
168000
2000
To nie przypadek.
03:05
It's perfect for that particular context.
69
170000
3000
Jest idealna dla tego kontekstu.
03:08
And it would be a mess
70
173000
2000
Zmieniałaby się w bałagan
03:10
in a context like this. This is a gothic cathedral.
71
175000
3000
w takim kontekście. To gotycka katedra.
03:13
(Music: "Spem In Alium" by Thomas Tallis)
72
178000
6000
(Muzyka: "Spem In Alium", Thomas Tallis)
03:19
In a gothic cathedral, this kind of music is perfect.
73
184000
3000
Ta muzyka pasuje do gotyckiej katedry.
03:25
It doesn't change key, the notes are long,
74
190000
2000
Nie zmienia klucza, nuty są długie.
03:27
there's almost no rhythm whatsoever,
75
192000
3000
W zasadzie nie ma rytmu.
03:32
and the room flatters the music.
76
197000
2000
A pomieszczenie pieści muzykę.
03:34
It actually improves it.
77
199000
2000
Ulepsza ją.
03:36
This is the room that Bach
78
201000
2000
To jest sala, dla której Bach
03:38
wrote some of his music for. This is the organ.
79
203000
3000
pisał część swojej muzyki. To organy.
03:41
It's not as big as a gothic cathedral,
80
206000
2000
Nie tak duża jak gotycka katedra
03:43
so he can write things that are a little bit more intricate.
81
208000
3000
więc pisał utwory bardziej skomplikowane.
03:46
He can, very innovatively,
82
211000
2000
Mógł, całkiem pomysłowo
03:48
actually change keys
83
213000
2000
zmieniać klucz
03:50
without risking huge dissonances.
84
215000
2000
nie ryzykując dużego dysonansu.
03:52
(Music: "Fantasia On Jesu, Mein Freunde" by Johann S. Bach)
85
217000
8000
(Muzyka: "Fantasia On Jesu, Mein Freunde", Johann S. Bach)
04:00
This is a little bit later.
86
225000
2000
Nieco później.
04:02
This is the kind of rooms that Mozart wrote in.
87
227000
3000
Tutaj pracował Mozart.
04:05
I think we're in like 1770, somewhere around there.
88
230000
3000
Okolice 1770 roku.
04:08
They're smaller, even less reverberant,
89
233000
2000
Jest mniejsze, mniej pogłosu
04:10
so he can write really frilly music
90
235000
2000
muzyka może być kwiecista
04:12
that's very intricate -- and it works.
91
237000
3000
skomplikowana -- i to działa.
04:16
(Music: "Sonata in F," KV 13, by Wolfgang A. Mozart)
92
241000
2000
(Muzyka: "Sonata w F", KV 13, Wolfgant A. Mozart)
04:19
It fits the room perfectly.
93
244000
2000
Doskonale tu pasuje.
04:25
This is La Scala.
94
250000
2000
To jest La Scala.
04:27
It's around the same time,
95
252000
2000
Z tego samego okresu.
04:29
I think it was built around 1776.
96
254000
2000
Zbudowana ok. 1776 roku.
04:31
People in the audience in these opera houses, when they were built,
97
256000
3000
Ludzie w salach operowych
04:34
they used to yell out to one another.
98
259000
2000
krzyczeli do siebie
04:36
They used to eat, drink and yell out to people on the stage,
99
261000
3000
jedli, pili i krzyczeli do wykonawców
04:39
just like they do at CBGB's and places like that.
100
264000
2000
zupełnie jak w CBGB's.
04:41
If they liked an aria,
101
266000
2000
Jeśli podobała im się aria
04:43
they would holler and suggest
102
268000
2000
ryczeli i sugerowali
04:45
that it be done again as an encore,
103
270000
2000
aby zaśpiewano ją jeszcze raz
04:47
not at the end of the show, but immediately.
104
272000
3000
nie na bis, ale od razu.
04:50
(Laughter)
105
275000
3000
(Śmiech)
04:54
And well, that was an opera experience.
106
279000
3000
Tak przeżywano operę.
04:57
This is the opera house that Wagner built for himself.
107
282000
3000
Tą operę zbudował dla siebie Wagner.
05:01
And the size of the room is not that big.
108
286000
3000
Pomieszczenie nie jest duże
05:04
It's smaller than this.
109
289000
2000
mniejsze niż to
05:06
But Wagner made an innovation.
110
291000
2000
ale Wagner wprowadził nowość.
05:08
He wanted a bigger band.
111
293000
2000
Chciał większej orkiestry
05:10
He wanted a little more bombast,
112
295000
2000
więcej przepychu
05:12
so he increased the size of the orchestra pit
113
297000
2000
więc powiększył fosę dla orkiestry
05:14
so he could get more low-end instruments in there.
114
299000
3000
by zmieścić więcej basowych instrumentów.
05:17
(Music: "Lohengrin / Prelude to Act III" by Richard Wagner)
115
302000
10000
(Muzyka: "Lohengrin / wstęp do aktu 3", Richard Wagner)
05:27
Okay.
116
312000
2000
Dobrze.
05:30
This is Carnegie Hall.
117
315000
3000
To Carnegie Hall.
05:33
Obviously, this kind of thing became popular.
118
318000
2000
Sale tego typu stały się popularne.
05:35
The halls got bigger. Carnegie Hall's fair-sized.
119
320000
3000
Rozrosły się. Carnegie Hall jest spora.
05:38
It's larger than some of the other symphony halls.
120
323000
3000
Większa niż niektóre sale koncertowe.
05:41
And they're a lot more reverberant
121
326000
2000
Pogłos jest w nich większy
05:43
than La Scala.
122
328000
2000
niż w La Scali.
05:45
Around the same,
123
330000
2000
W tym samym czasie
05:47
according to Alex Ross who writes for the New Yorker,
124
332000
3000
jak pisze Alex Ross z New Yorkera
05:50
this kind of rule came into effect
125
335000
3000
wprowadzono zasadę
05:53
that audiences had to be quiet --
126
338000
2000
że na widownia ma być cicho.
05:55
no more eating, drinking and yelling at the stage,
127
340000
2000
Żadnego jedzenia, picia, wrzasków
05:57
or gossiping with one another
128
342000
2000
czy plotkowania
05:59
during the show.
129
344000
2000
w trakcie koncertu.
06:01
They had to be very quiet.
130
346000
2000
Musieli być cicho.
06:03
So those two things combined meant that
131
348000
2000
Te dwie rzeczy zapowiadały
06:05
a different kind of music
132
350000
2000
nowy rodzaj muzyki
06:07
worked best in these kind of halls.
133
352000
3000
który pasował do tego typu sal.
06:10
It meant that there could be extreme dynamics,
134
355000
2000
Pozwalały na ekstremalną dynamikę
06:12
which there weren't in some of these
135
357000
2000
której brakowało we wcześniejszych
06:14
other kinds of music.
136
359000
2000
stylach muzycznych.
06:16
Quiet parts could be heard
137
361000
2000
Dało się słyszeć ciche partie
06:18
that would have been drowned out
138
363000
2000
które utonęłyby
06:20
by all the gossiping and shouting.
139
365000
2000
wśród rozmów i krzyków.
06:22
But because of the reverberation
140
367000
2000
Ale ze względu na pogłos
06:24
in those rooms like Carnegie Hall,
141
369000
2000
sal jak Carnegie Hall
06:26
the music had to be maybe a little less rhythmic
142
371000
2000
muzyka była mniej rytmiczna
06:28
and a little more textural.
143
373000
2000
bardziej teksturalna.
06:30
(Music: "Symphony No. 8 in E Flat Major" by Gustav Mahler)
144
375000
3000
(Muzyka: "Symfonia Nr 8 w Eis Dur", Gustav Mahler)
06:33
This is Mahler.
145
378000
2000
To Mahler.
06:36
It looks like Bob Dylan, but it's Mahler.
146
381000
2000
Wygląda jak Bob Dylan, ale to Mahler.
06:41
That was Bob's last record, yeah.
147
386000
3000
Tak, to był ostatni kawałek Dylana.
06:44
(Laughter)
148
389000
2000
(Śmiech)
06:47
Popular music, coming along at the same time.
149
392000
3000
Wtedy nadchodzi muzyka popularna.
06:50
This is a jazz band.
150
395000
2000
To kapela jazzowa.
06:52
According to Scott Joplin, the bands were playing
151
397000
3000
Według Scotta Joplina, kapele grywały
06:55
on riverboats and clubs.
152
400000
2000
na statkach i w klubach.
06:57
Again, it's noisy. They're playing for dancers.
153
402000
2000
To głośna muzyka do tańczenia.
06:59
There's certain sections of the song -- the songs had different sections
154
404000
3000
Piosenki mają wyraźne części
07:02
that the dancers really liked.
155
407000
2000
a to podobało się tancerzom.
07:04
And they'd say, "Play that part again."
156
409000
2000
Mówili: "Zagrajcie tą część jeszcze raz".
07:06
Well, there's only so many times
157
411000
2000
Ale nie można grać dla tancerzy
07:08
you can play the same section of a song over and over again for the dancers.
158
413000
3000
na okrągło tego samego fragmentu
07:11
So the bands started to improvise new melodies.
159
416000
3000
więc kapele zaczęły improwizować.
07:14
And a new form of music was born.
160
419000
2000
Narodziła się nowa muzyka.
07:16
(Music: "Royal Garden Blues" by W.C. Handy / Ethel Waters)
161
421000
10000
(Muzyka: "Royal Garden Blues", W.C. Handy / Ethel Waters)
07:26
These are played mainly in small rooms.
162
431000
3000
Grano ją w małych pomieszczeniach
07:30
People are dancing, shouting and drinking.
163
435000
2000
ludzie tańczyli, krzyczeli i pili.
07:32
So the music has to be loud enough
164
437000
2000
Muzyka musiała być na tyle głośna
07:34
to be heard above that.
165
439000
2000
by było ją słychać.
07:36
Same thing goes true for -- that's the beginning of the century --
166
441000
3000
Tak samo jest z -- to początek stulecia --
07:39
for the whole of 20th-century popular music,
167
444000
3000
całą muzyką popularną XX wieku
07:42
whether it's rock or Latin music or whatever.
168
447000
2000
nie ważne czy to rock czy latino
07:44
[Live music] doesn't really change that much.
169
449000
3000
naprawdę nie zmieniła się tak bardzo
07:47
It changes about a third of the way into the 20th century,
170
452000
3000
aż do lat 30. XX wieku
07:50
when this became
171
455000
3000
kiedy radio stało się
07:53
one of the primary venues for music.
172
458000
3000
podstawowym medium muzyki.
07:56
And this was one way
173
461000
2000
A to jeden ze sposobów
07:58
that the music got there.
174
463000
2000
na przekazanie jej tam.
08:00
Microphones enabled singers, in particular,
175
465000
3000
Mikrofon pozwolił wokalistom
08:03
and musicians and composers,
176
468000
2000
a także muzykom i kompozytorom
08:05
to completely change the kind of music
177
470000
2000
kompletnie zmienić rodzaj muzyki
08:07
that they were writing.
178
472000
2000
którą pisali.
08:09
So far, a lot of the stuff that was on the radio was live music,
179
474000
3000
Wcześniej muzykę radiową grano na żywo
08:12
but singers, like Frank Sinatra,
180
477000
3000
ale piosenkarze jak Frank Sinatra
08:15
could use the mic
181
480000
2000
używając mikrofonu
08:17
and do things
182
482000
2000
mogli robić rzeczy
08:19
that they could never do without a microphone.
183
484000
3000
które wcześniej były niemożliwe.
08:22
Other singers after him
184
487000
2000
Inni piosenkarze
08:24
went even further.
185
489000
2000
poszli jeszcze dalej.
08:26
(Music: "My Funny Valentine" by Chet Baker)
186
491000
7000
(Muzyka: "My Funny Valentine", Chet Baker)
08:33
This is Chet Baker.
187
498000
2000
To Chet Baker.
08:35
And this kind of thing
188
500000
2000
A to coś
08:37
would have been impossible without a microphone.
189
502000
2000
co byłoby niemożliwe bez mikrofonu.
08:39
It would have been impossible without recorded music as well.
190
504000
3000
Byłoby też niemożliwe bez nagrywania muzyki.
08:42
And he's singing right into your ear.
191
507000
2000
On śpiewa nam wprost do ucha.
08:44
He's whispering into your ears.
192
509000
2000
Szepcze wprost do ucha.
08:46
The effect is just electric.
193
511000
2000
Efekt jest elektryzujący.
08:48
It's like the guy is sitting next to you,
194
513000
2000
Jak gdyby siedział tuż obok
08:50
whispering who knows what into your ear.
195
515000
3000
szepcząc bóg wie co do ucha.
08:55
So at this point, music diverged.
196
520000
2000
Drogi w muzyce się rozeszły.
08:57
There's live music,
197
522000
2000
Mamy muzykę na żywo
08:59
and there's recorded music.
198
524000
2000
i nagrywaną w studio.
09:01
And they no longer have to be exactly the same.
199
526000
3000
I nie muszą brzmieć tak samo.
09:04
Now there's venues like this, a discotheque,
200
529000
3000
Są miejsca jak ta dyskoteka
09:07
and there's jukeboxes in bars,
201
532000
2000
i szafy grające w barach
09:09
where you don't even need to have a band.
202
534000
2000
gdzie żywi muzycy nie są potrzebni.
09:11
There doesn't need to be any
203
536000
2000
Nie potrzeba żadnych
09:13
live performing musicians whatsoever,
204
538000
3000
muzyków grających na żywo.
09:16
and the sound systems are good.
205
541000
3000
Nagłośnienie jest dobre.
09:19
People began to make music
206
544000
2000
Ludzie zaczęli robić muzykę
09:21
specifically for discos
207
546000
3000
specjalnie do klubów
09:24
and for those sound systems.
208
549000
2000
i takiego nagłośnienia.
09:26
And, as with jazz,
209
551000
3000
Jak w wypadku jazzu
09:29
the dancers liked certain sections
210
554000
3000
tańczący lubili pewne sekcje
09:32
more than they did others.
211
557000
2000
bardziej niż inne.
09:34
So the early hip-hop guys would loop certain sections.
212
559000
3000
Więc wcześni hip-hipowcy samplowali fragmenty.
09:37
(Music: "Rapper's Delight" by The Sugarhill Gang)
213
562000
8000
(Muzyka: "Rapper's Delight", The Sugarhill Gang)
09:45
The MC would improvise lyrics
214
570000
2000
MC improwizowali teksty
09:47
in the same way that the jazz players would improvise melodies.
215
572000
3000
podobnie jak jazzmani melodie.
09:50
And another new form of music was born.
216
575000
3000
Narodził się nowy rodzaj muzyki.
09:54
Live performance, when it was incredibly successful,
217
579000
3000
Koncerty, kiedy odniosły sukces
09:57
ended up in what is probably, acoustically,
218
582000
3000
skończyły w chyba najgorszych akustycznie
10:00
the worst sounding venues on the planet:
219
585000
3000
miejscach na świecie --
10:03
sports stadiums,
220
588000
2000
stadionach sportowych
10:05
basketball arenas and hockey arenas.
221
590000
3000
halach koszykarskich i lodowiskach.
10:08
Musicians who ended up there did the best they could.
222
593000
2000
Muzycy dawali z siebie wszystko.
10:10
They wrote what is now called arena rock,
223
595000
2000
Pisali tzw. "arena rock"
10:12
which is medium-speed ballads.
224
597000
2000
ballady w średnim tempie.
10:14
(Music: "I Still Haven't Found What I'm Looking For" by U2)
225
599000
8000
(Muzyka: "I Still Haven't Found What I'm Looking For", U2)
10:22
They did the best they could
226
607000
2000
Starali się jak mogli
10:24
given that this is what they're writing for.
227
609000
3000
uwzględniając miejsce.
10:27
The tempos are medium. It sounds big.
228
612000
3000
Średnie tempo. Mocny dźwięk.
10:30
It's more a social situation
229
615000
2000
Bardziej spotkanie towarzyskie
10:32
than a musical situation.
230
617000
2000
niż spotkanie z muzyką.
10:34
And in some ways, the music
231
619000
2000
W pewnym sensie
10:36
that they're writing for this place
232
621000
2000
muzyka pisana dla tych miejsc
10:38
works perfectly.
233
623000
2000
pasuje doskonale.
10:41
So there's more new venues.
234
626000
3000
Są też inne miejsca.
10:44
One of the new ones is the automobile.
235
629000
2000
Jednym z nich jest samochód.
10:46
I grew up with a radio in a car.
236
631000
2000
Dorastałem z radiem samochodowym
10:48
But now that's evolved into something else.
237
633000
2000
teraz rozwinęło się coś zupełnie innego.
10:50
The car is a whole venue.
238
635000
2000
Samochód to miejsce dla koncertów.
10:52
(Music: "Who U Wit" by Lil' Jon & the East Side Boyz)
239
637000
5000
(Muzyka: "Who U Wit", Lil' Jon & the East Side Boyz)
10:57
The music that, I would say, is written
240
642000
3000
Muzyka, która jak myślę
11:00
for automobile sound systems
241
645000
2000
jest pisana dla samochodów
11:02
works perfectly on it.
242
647000
2000
świetnie w nich brzmi.
11:04
It might not be what you want to listen to at home,
243
649000
3000
Może nie chcielibyście tego w domu
11:07
but it works great in the car --
244
652000
2000
ale jest idealne do samochodu --
11:09
has a huge frequency spectrum,
245
654000
3000
szerokie spektrum częstotliwości
11:12
you know, big bass and high-end
246
657000
2000
dużo basu i wysokich tonów
11:14
and the voice kind of stuck in the middle.
247
659000
3000
z wokalem gdzieś pośrodku.
11:17
Automobile music, you can share with your friends.
248
662000
3000
Tą muzyką można się dzielić z przyjaciółmi.
11:21
There's one other kind of new venue,
249
666000
2000
Kolejne nowe miejsce.
11:23
the private MP3 player.
250
668000
3000
Odtwarzacz MP3.
11:26
Presumably, this is just for Christian music.
251
671000
2000
Zapewne dla muzyki chrześcijańskiej.
11:28
(Laughter)
252
673000
3000
(Śmiech)
11:34
And in some ways it's like Carnegie Hall,
253
679000
3000
W pewnym sensie jak Carnegie Hall
11:37
or when the audience had to hush up,
254
682000
2000
gdzie publiczność ucichła
11:39
because you can now hear every single detail.
255
684000
3000
i każdy szczegół jest słyszalny.
11:42
In other ways, it's more like the West African music
256
687000
2000
Z drugiej strony - jak afrykańska muzyka
11:44
because if the music in an MP3 player gets too quiet,
257
689000
3000
bo gdy odtwarzacz jest za cicho
11:47
you turn it up, and the next minute,
258
692000
2000
pogłaśniasz go, a za chwilę
11:49
your ears are blasted out by a louder passage.
259
694000
3000
rani uszy głośniejszy fragment.
11:52
So that doesn't really work.
260
697000
2000
Działa, ale nie do końca.
11:54
I think pop music, mainly,
261
699000
2000
Myślę, że dzisiejsza
11:56
it's written today,
262
701000
2000
muzyka pop
11:58
to some extent, is written for these kind of players,
263
703000
3000
jest pisana dla takich odtwarzaczy
12:01
for this kind of personal experience
264
706000
2000
dla tego osobistego przeżycia
12:03
where you can hear extreme detail,
265
708000
2000
gdzie słyszycie każdy szczegół
12:05
but the dynamic doesn't change that much.
266
710000
3000
ale brak dynamiki.
12:08
So I asked myself:
267
713000
3000
Zadaję sobie pytanie:
12:11
Okay, is this
268
716000
2000
Czy to jest
12:13
a model for creation,
269
718000
2000
model tworzenia
12:15
this adaptation that we do?
270
720000
3000
ta nasza adaptacja?
12:18
And does it happen anywhere else?
271
723000
2000
I czy zachodzi gdzie indziej?
12:20
Well, according to David Attenborough and some other people,
272
725000
3000
Według m.in. Davida Attenborough
12:23
birds do it too --
273
728000
2000
ptaki też tak robią.
12:25
that the birds in the canopy,
274
730000
3000
Ptaki w koronach drzew
12:28
where the foliage is dense,
275
733000
2000
gdzie listowie jest gęste
12:30
their calls tend to be
276
735000
2000
mają krótkie, wysokie
12:32
high-pitched, short and repetitive.
277
737000
3000
powtarzające się zaśpiewy.
12:36
And the birds on the floor
278
741000
2000
Ptaki na ziemi
12:38
tend to have lower pitched calls,
279
743000
2000
śpiewają zazwyczaj nisko
12:40
so that they don't get distorted
280
745000
2000
aby uniknąć zniekształceń
12:42
when they bounce off the forest floor.
281
747000
3000
kiedy dźwięk odbija się od ściółki.
12:45
And birds like this Savannah sparrow,
282
750000
3000
Ptaki jak Bagiennik żółtobrewy
12:49
they tend to have a buzzing
283
754000
2000
mają bzyczący śpiew.
12:51
(Sound clip: Savannah sparrow song)
284
756000
2000
(Muzyka: Pieśń bagiennika żółtobrewego)
12:53
type call.
285
758000
2000
(Muzyka: Pieśń bagiennika żółtobrewego)
12:55
And it turns out that
286
760000
3000
Okazuje się
12:58
a sound like this
287
763000
2000
że taki śpiew
13:00
is the most energy efficient and practical way
288
765000
3000
jest najbardziej ekonomicznym i praktycznym
13:03
to transmit their call
289
768000
3000
sposobem przesyłu dźwięku
13:06
across the fields and savannahs.
290
771000
3000
na polach i sawannach.
13:10
Other birds, like this tanager,
291
775000
3000
Inne ptaki, jak piranga
13:13
have adapted within the same species.
292
778000
3000
mają różne zaśpiewy w obrębie gatunku.
13:16
The tananger on the East Coast of the United States,
293
781000
2000
Piranga na wschodnim wybrzeżu USA
13:18
where the forests are a little denser,
294
783000
2000
gdzie lasy są gęściejsze
13:20
has one kind of call,
295
785000
2000
ma inny zaśpiew
13:22
and the tananger on the other side, on the west
296
787000
3000
niż żyjąca na zachodnim wybrzeżu.
13:25
(Sound clip: Scarlet tanager song)
297
790000
2000
(Muzyka: Piranga szkarłatna)
13:27
has a different kind of call.
298
792000
3000
(Muzyka: Piranga szkarłatna)
13:30
(Sound clip: Scarlet tanager song)
299
795000
3000
(Muzyka: Piranga szkarłatna)
13:35
So birds do it too.
300
800000
3000
Ptaki też to robią.
13:38
And I thought:
301
803000
2000
Pomyślałem:
13:40
Well, if this is a model for creation,
302
805000
3000
Cóż, jeśli to model twórczości
13:43
if we make music,
303
808000
2000
jeśli tworzymy muzykę
13:45
primarily the form at least,
304
810000
3000
a przynajmniej jej formę
13:48
to fit these contexts,
305
813000
2000
by pasowała do kontekstu
13:50
and if we make art to fit gallery walls or museum walls,
306
815000
3000
tworzymy sztukę pasującą do ścian galerii i muzeów
13:53
and if we write software to fit existing operating systems,
307
818000
3000
programy dla istniejących systemów operacyjnych
13:58
is that how it works?
308
823000
3000
czy to tak właśnie działa?
14:01
Yeah. I think it's evolutionary.
309
826000
2000
Tak, myślę, że to ewolucyjne
14:03
It's adaptive.
310
828000
2000
adaptacyjne.
14:05
But the pleasure and the passion and the joy
311
830000
2000
Ale przyjemność, pasja i radość
14:07
is still there.
312
832000
2000
wciąż tam są.
14:10
This is a reverse view of things
313
835000
2000
To punkt widzenia odwrotny
14:12
from the kind of traditional Romantic view.
314
837000
2000
od tradycyjnego, romantycznego.
14:14
The Romantic view is that
315
839000
2000
W romantycznym
14:16
first comes the passion
316
841000
2000
najpierw jest pasja
14:18
and then the outpouring of emotion,
317
843000
2000
później ocean uczuć
14:20
and then somehow it gets shaped into something.
318
845000
3000
a dopiero potem kształt i forma.
14:23
And I'm saying,
319
848000
2000
Jak już mówiłem
14:25
well, the passion's still there,
320
850000
2000
pasja wciąż tam jest
14:27
but the vessel
321
852000
2000
ale naczynie, forma
14:29
that it's going to be injected into and poured into,
322
854000
3000
do której to włożymy
14:32
that is instinctively and intuitively
323
857000
2000
jest tworzona instynktownie i intuicyjnie
14:34
created first.
324
859000
2000
w pierwszej kolejności.
14:36
We already know where that passion is going.
325
861000
3000
Wiemy już dokąd zmierza pasja.
14:43
But this conflict of views is kind of interesting.
326
868000
3000
Ale konflikt punktów widzenia jest ciekawy.
14:46
The writer,
327
871000
2000
Pisarz
14:48
Thomas Frank,
328
873000
2000
Thomas Frank
14:50
says that
329
875000
2000
twierdzi
14:52
this might be a kind of explanation
330
877000
2000
że może to wyjaśnić
14:54
why some voters vote
331
879000
2000
dlaczego niektórzy głosują
14:56
against their best interests,
332
881000
2000
na przekór swoim interesom
14:58
that voters, like a lot of us,
333
883000
3000
że wyborcy, wielu z nas
15:01
assume, that if they hear something that sounds like it's sincere,
334
886000
3000
zakładają, że jeśli coś brzmi szczerze
15:04
that it's coming from the gut, that it's passionate,
335
889000
2000
bierze się z serca, jest pełne pasji
15:06
that it's more authentic.
336
891000
2000
jest też bardziej autentyczne.
15:08
And they'll vote for that.
337
893000
2000
I na to zagłosują.
15:10
So that, if somebody can fake sincerity,
338
895000
2000
Jeśli ktoś potrafi udawać szczerość
15:12
if they can fake passion,
339
897000
3000
udawać pasję
15:15
they stand a better chance
340
900000
2000
ma lepszą szansę
15:17
of being selected in that way,
341
902000
3000
na wygraną w wyborach
15:21
which seems a little dangerous.
342
906000
2000
co jest trochę niebezpieczne.
15:25
I'm saying the two, the passion, the joy,
343
910000
3000
Twierdzę więc, że pasja i radość
15:28
are not mutually exclusive.
344
913000
2000
nie wykluczają się.
15:30
Maybe what the world needs now is for us to realize
345
915000
3000
Może powinniśmy uświadomić sobie
15:33
that we are like the birds.
346
918000
2000
że jesteśmy jak ptaki.
15:35
We adapt.
347
920000
2000
Przystosowujemy się.
15:37
We sing.
348
922000
2000
Śpiewamy.
15:39
And like the birds, the joy is still there,
349
924000
2000
I jak u ptaków, radość wciąż tam jest
15:41
even though we have changed what we do
350
926000
3000
nawet mimo że robimy co innego
15:44
to fit the context.
351
929000
2000
pasującego do kontekstu.
15:46
Thank you very much.
352
931000
2000
Dziękuję.
15:48
(Applause)
353
933000
4000
(Aplauz)
ABOUT THE SPEAKER
David Byrne - Musician, artist, writerDavid Byrne builds an idiosyncratic world of music, art, writing and film.
Why you should listen
Musician, author, filmmaker, curator, conservationist, digital music theorist, bicycle advocate, urban designer, visual artist, humanist ... David Byrne has many ways of expressing himself -- all of them heartfelt, authentic and thought-provoking.
From his groundbreaking recording career, first with Talking Heads and then as a solo artist and collaborator, to his recent use of digital media to connnect his creations to the world, he has been meshing art and technology to create jaw-dropping, soulful masterpieces that tell a story, and often invoke his audience to create some masterpieces of their own. In a recent art installation, Playing the Building, Byrne transformed an empty building into a musical instrument, and then invited visitors to play it.
His book Bicycle Diaries is a journal of what he thought and experienced while cycling through the cities of the world. And his 2012 book How Music Works expands on his 2010 TEDTalk to imagine how music is shaped by its time and place.
In David Byrne's 2010 TEDTalk, the image of CBGB comes from Joseph O. Holmes' CBGB series >>
David Byrne | Speaker | TED.com