TED2011
Kathryn Schulz: On being wrong
Kathryn Schulz: Yanılmak üzerine
Filmed:
Readability: 3.5
4,826,828 views
Çoğumuz yanılmaktan kaçınmak için elimizden geleni yaparız. Peki ya bu konuda yanılıyorsak? "Wrongologist" Kathryn Schulz yanılabilirliğimizi itiraf etmekle kalmayıp, kabullenebileceğimizi anlatıyor.
Kathryn Schulz - Wrongologist
Kathryn Schulz is a staff writer for the New Yorker and is the author of "Being Wrong: Adventures in the Margin of Error." Full bio
Kathryn Schulz is a staff writer for the New Yorker and is the author of "Being Wrong: Adventures in the Margin of Error." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
So it's 1995,
0
0
3000
Yıl 1995.
00:18
I'm in college,
1
3000
2000
Üniversitedeyim,
00:20
and a friend and I go on a road trip
2
5000
3000
arkadaşın biriyle yolculuğa çıkmışız
00:23
from Providence, Rhode Island
3
8000
2000
Providence, Rhode Island'tan
00:25
to Portland, Oregon.
4
10000
2000
Portland, Oregon'a gidiyoruz.
00:27
And you know, we're young and unemployed,
5
12000
3000
İşte, ikimiz de genç ve işsiziz,
00:30
so we do the whole thing on back roads
6
15000
2000
bu yüzden arka yolları
00:32
through state parks
7
17000
2000
şehir parklarını
00:34
and national forests --
8
19000
3000
ve ulusal ormanları
00:37
basically the longest route we can possibly take.
9
22000
3000
yani gidebileceğimiz en uzun yolları tercih ediyoruz.
00:41
And somewhere in the middle of South Dakota,
10
26000
3000
Güney Dakota'nın ortalarında bi yerde
00:44
I turn to my friend
11
29000
3000
arkadaşıma dönüp
00:47
and I ask her a question
12
32000
2000
bir soru sordum
00:49
that's been bothering me
13
34000
2000
uzun zamandır kafamda olan bi soru,
00:51
for 2,000 miles.
14
36000
3000
tam 3500 km'dir.
00:55
"What's up with the Chinese character I keep seeing by the side of the road?"
15
40000
4000
"Bu yol kenarında görüp durduğum Çince yazı da neyin nesi?"
01:02
My friend looks at me totally blankly.
16
47000
4000
Arkadaşım bana boş gözlerle baktı.
01:06
There's actually a gentleman in the front row
17
51000
2000
Ön koltuktaki beyefendi arkadaşımın bakışını
01:08
who's doing a perfect imitation of her look.
18
53000
3000
mükemmel bir şekilde taklit etti doğrusu.
01:11
(Laughter)
19
56000
3000
(Kahkahalar)
01:14
And I'm like, "You know,
20
59000
2000
Ben de, "Ya işte,
01:16
all the signs we keep seeing
21
61000
2000
gördüğümüz panoların hepsi,
01:18
with the Chinese character on them."
22
63000
3000
şu üstünde Çince bi yazı olan." falan dedim.
01:22
She just stares at me for a few moments,
23
67000
3000
Bana bi kaç dakika bakakaldı,
01:25
and then she cracks up,
24
70000
3000
sonra kahkahayı bastı,
01:28
because she figures out what I'm talking about.
25
73000
2000
çünkü neden bahsettiğimi anlamıştı.
01:30
And what I'm talking about is this.
26
75000
3000
Ve bahsettiğim şey şuydu.
01:33
(Laughter)
27
78000
6000
(Kahkahalar)
01:39
Right, the famous Chinese character for picnic area.
28
84000
4000
Evet, piknik alanlarını gösteren ünlü Çince yazı.
01:43
(Laughter)
29
88000
2000
(Kahkahalar)
01:45
I've spent the last five years of my life
30
90000
4000
Hayatımın beş yılını
01:49
thinking about situations
31
94000
2000
buna benzer durumları
01:51
exactly like this --
32
96000
3000
düşünerek geçirdim --
01:54
why we sometimes misunderstand
33
99000
2000
Bazen etrafımızdaki işaretleri
01:56
the signs around us,
34
101000
2000
neden yanlış anlarız,
01:58
and how we behave when that happens,
35
103000
3000
ve bu olduğunda nasıl davranırız,
02:01
and what all of this can tell us about human nature.
36
106000
4000
ve tüm bunlar bize insan doğası hakkında neler anlatır.
02:05
In other words, as you heard Chris say,
37
110000
2000
Diğer bir deyişle, Chris'in dediği gibi
02:07
I've spent the last five years
38
112000
2000
Son beş yıldır
02:09
thinking about being wrong.
39
114000
3000
yanıldığımı düşünerek geçirdim.
02:12
This might strike you as a strange career move,
40
117000
3000
Bu da sizi değişik bir kariyer yapmaya zorlayabilir,
02:15
but it actually has one great advantage:
41
120000
3000
ama aslında büyük de bir avantajı vardır:
02:18
no job competition.
42
123000
2000
iş rekabeti yok.
02:20
(Laughter)
43
125000
2000
(Kahkahalar)
02:22
In fact, most of us do everything we can
44
127000
3000
Aslında, çoğumuz yanıldığımızı
02:25
to avoid thinking about being wrong,
45
130000
3000
düşünmemek için herşeyi yaparız
02:28
or at least to avoid thinking about the possibility
46
133000
2000
en azından kendimizin yanılma ihtimali
02:30
that we ourselves are wrong.
47
135000
2000
olduğunu düşünmemek için.
02:32
We get it in the abstract.
48
137000
2000
Soyut olarak anlıyoruz.
02:34
We all know everybody in this room makes mistakes.
49
139000
2000
Hepimiz biliyoruz ki bu odadaki herkes hatalar yapmıştır.
02:37
The human species, in general, is fallible -- okay fine.
50
142000
3000
İnsanoğlu, genel olarak, yanılabilir -- peki tamam.
02:41
But when it comes down to me, right now,
51
146000
3000
Ama tam da şimdi sıra bana gelince
02:44
to all the beliefs I hold,
52
149000
2000
kafamdaki düşüncelerin tamamı
02:46
here in the present tense,
53
151000
3000
burada şimdiki zamanda,
02:49
suddenly all of this abstract appreciation of fallibility
54
154000
4000
birden yanılmanın soyut kabulü
02:53
goes out the window --
55
158000
3000
pencereden dışarı çıkıverir --
02:56
and I can't actually think of anything I'm wrong about.
56
161000
3000
ve hakkında yanıldığım birşeyin olduğunu düşünemiyorum.
03:00
And the thing is, the present tense is where we live.
57
165000
3000
Olay şu ki, şimdiki zaman yaşadığımız yerdir.
03:03
We go to meetings in the present tense;
58
168000
3000
Toplantılara şimdiki zamanda gideriz;
03:06
we go on family vacations in the present tense;
59
171000
2000
ailecek tatillere şimdiki zamanda çıkarız;
03:08
we go to the polls and vote in the present tense.
60
173000
4000
anketlere ve seçimlere şimdiki zamanda katılırız.
03:12
So effectively, we all kind of wind up traveling through life,
61
177000
3000
Yani sonuçta her birimiz hayat boyu bir seyahatteyiz,
03:15
trapped in this little bubble
62
180000
2000
şu küçük baloncuğun içinde kapana kısılmış,
03:17
of feeling very right about everything.
63
182000
3000
ama her konuda hep haklıyız.
03:21
I think this is a problem.
64
186000
2000
İşte bu bir sorundur.
03:23
I think it's a problem for each of us as individuals,
65
188000
3000
Bence, birey olarak hepimiz için,
03:26
in our personal and professional lives,
66
191000
3000
özel ve mesleki hayatlarımızda olduğu kadar,
03:29
and I think it's a problem for all of us collectively as a culture.
67
194000
3000
toplumsal olarak tamamımızı etkileyen bir sorun.
03:32
So what I want to do today
68
197000
2000
Bu nedenle bugün burada
03:34
is, first of all, talk about why we get stuck
69
199000
3000
ilk önce, haklı olma konusunda
03:37
inside this feeling of being right.
70
202000
2000
neden takılıp kaldığımızdan bahsedeceğim.
03:39
And second, why it's such a problem.
71
204000
3000
Ve sonra, bunun neden bir problem olduğundan.
03:42
And finally, I want to convince you
72
207000
2000
Ve son olarak, bu duygudan
03:44
that it is possible
73
209000
2000
kurtulmanın mümkün olduğuna
03:46
to step outside of that feeling
74
211000
2000
ve eğer kurtulabilirseniz,
03:48
and that if you can do so,
75
213000
2000
bunun atabileceğiniz tek büyük
03:50
it is the single greatest
76
215000
2000
ahlaki, entellektüel ve
03:52
moral, intellectual and creative leap you can make.
77
217000
3000
yaratıcı adım olduğuna sizi ikna edeceğim.
03:57
So why do we get stuck
78
222000
2000
Şimdi, bakalım neden haklı olma
03:59
in this feeling of being right?
79
224000
2000
konusuna takılıp kalıyormuşuz.
04:01
One reason, actually, has to do with a feeling of being wrong.
80
226000
3000
Nedenlerden biri aslında yanılmış olma duygusuyla alakalı.
04:04
So let me ask you guys something --
81
229000
2000
Şimdi size bir sorum var --
04:06
or actually, let me ask you guys something, because you're right here:
82
231000
4000
aslında tam da size, çünkü yakındasınız:
04:10
How does it feel -- emotionally --
83
235000
3000
Duygusal olarak --
04:13
how does it feel to be wrong?
84
238000
3000
Yanıldığınızda nasıl hissedersiniz?
04:16
Dreadful. Thumbs down.
85
241000
3000
Korkunç. Berbat.
04:19
Embarrassing. Okay, wonderful, great.
86
244000
2000
Utanç verici. Tamam, iyi, güzel.
04:21
Dreadful, thumbs down, embarrassing --
87
246000
2000
Korkunç, berbat, utanç verici --
04:23
thank you, these are great answers,
88
248000
3000
teşekkürler, bunlar harika yanıtlar,
04:26
but they're answers to a different question.
89
251000
3000
ama bunlar başka bir sorunun cevapları.
04:29
You guys are answering the question:
90
254000
2000
Cevap verdiğiniz soru tam olarak:
04:31
How does it feel to realize you're wrong?
91
256000
3000
Yanıldığınızı farkettiğinizde nasıl hissedersiniz?
04:34
(Laughter)
92
259000
4000
(Kahkahalar)
04:38
Realizing you're wrong can feel like all of that and a lot of other things, right?
93
263000
3000
Yanıldığınızı farketmek tüm bunları, hatta daha fazlasını hissetiriyor, değil mi?
04:41
I mean it can be devastating, it can be revelatory,
94
266000
3000
Farketmek yıkıcı olabilir, açığa vurucu olabilir,
04:44
it can actually be quite funny,
95
269000
2000
aslında, komik de olabilir,
04:46
like my stupid Chinese character mistake.
96
271000
3000
tıpkı benim aptal Çince yazı hatam gibi.
04:49
But just being wrong
97
274000
3000
Ama sadece yanılmak
04:52
doesn't feel like anything.
98
277000
2000
hiç birşey hissettirmez.
04:54
I'll give you an analogy.
99
279000
3000
Size bir örnek vereyim.
04:57
Do you remember that Loony Tunes cartoon
100
282000
2000
Şu çaresizce koşturup duran ama
04:59
where there's this pathetic coyote
101
284000
2000
çöldeki kuşu bir türlü yakalayamayan
05:01
who's always chasing and never catching a roadrunner?
102
286000
2000
çakalın olduğu Looney Tunes çizgi filmini hatırlıyormusunuz?
05:03
In pretty much every episode of this cartoon,
103
288000
3000
Bu çizgi filmin neredeyse her bölümünde,
05:06
there's a moment where the coyote is chasing the roadrunner
104
291000
2000
çakalın kuşu kovaladığı ve kuşun uçurum kenarından
05:08
and the roadrunner runs off a cliff,
105
293000
2000
koşup gittiği bir an vardir,
05:10
which is fine -- he's a bird, he can fly.
106
295000
3000
tamam hoş, o bir kuş ve uçabilir.
05:13
But the thing is, the coyote runs off the cliff right after him.
107
298000
4000
Ancak, çakal da kuşun ardından uçuruma koşar.
05:17
And what's funny --
108
302000
2000
Ve komik olan --
05:19
at least if you're six years old --
109
304000
2000
en azından 6 yaşındaysanız --
05:21
is that the coyote's totally fine too.
110
306000
2000
çakalın boşlukta sorunsuz koşmasıdır.
05:23
He just keeps running --
111
308000
2000
Öylece koşmaya devam eder --
05:25
right up until the moment that he looks down
112
310000
2000
ta ki aşağıya bakıp da havada olduğunu
05:27
and realizes that he's in mid-air.
113
312000
3000
anladığı ana kadar.
05:30
That's when he falls.
114
315000
3000
Tam da o anda düşer.
05:34
When we're wrong about something --
115
319000
2000
Bir konuda haksızsak --
05:36
not when we realize it, but before that --
116
321000
3000
bu durumu farketmeden önce --
05:39
we're like that coyote
117
324000
3000
uçuruma doğru koşan
05:42
after he's gone off the cliff and before he looks down.
118
327000
3000
ve aşağıya henüz bakmamış olan çakal gibiyizdir.
05:46
You know, we're already wrong,
119
331000
3000
Yani, zaten haksızız ve
05:49
we're already in trouble,
120
334000
2000
çoktan sorunun içine girmişiz,
05:51
but we feel like we're on solid ground.
121
336000
3000
ama hala sağlam zeminde olduğumuzu sanırız.
05:55
So I should actually correct something I said a moment ago.
122
340000
3000
Burada, az önce söylediğim birşeyi düzeltmem gerek.
05:58
It does feel like something to be wrong;
123
343000
3000
Yanılmak aslında bir şey hissettirir;
06:01
it feels like being right.
124
346000
3000
haklıymışız gibi hissettirir.
06:04
(Laughter)
125
349000
3000
(Kahkahalar)
06:07
So this is one reason, a structural reason,
126
352000
3000
İşte bu da haklı olma hissine takılıp kalmamız
06:10
why we get stuck inside this feeling of rightness.
127
355000
2000
için yapısal bir neden.
06:12
I call this error blindness.
128
357000
2000
Ben buna hata körlüğü diyorum.
06:14
Most of the time,
129
359000
2000
Çoğu zaman,
06:16
we don't have any kind of internal cue
130
361000
3000
bir konuda yanıldığımızı farkettirecek
06:19
to let us know that we're wrong about something,
131
364000
2000
hiç bir içsel ipucumuz olmaz,
06:21
until it's too late.
132
366000
3000
iş işten geçene kadar.
06:24
But there's a second reason that we get stuck inside this feeling as well --
133
369000
3000
Bu hisse takılıp kalmamız için ikinci bir neden daha var --
06:27
and this one is cultural.
134
372000
2000
ve bu kültürel bir şey.
06:30
Think back for a moment to elementary school.
135
375000
3000
Bir an için ilkokul yıllarınızı düşünün.
06:33
You're sitting there in class,
136
378000
2000
Orada, sıranızda oturuyorsunuz,
06:35
and your teacher is handing back quiz papers,
137
380000
3000
hocanız da okuduğu yazılı kağıtlarını dağıtıyor,
06:38
and one of them looks like this.
138
383000
2000
işte onlardan biri şuna benziyor.
06:40
This is not mine, by the way.
139
385000
2000
Bu arada, bu benim kağıdım değil.
06:42
(Laughter)
140
387000
2000
(Kahkahalar)
06:44
So there you are in grade school,
141
389000
3000
İşte orda, ilkokuldasınız,
06:47
and you know exactly what to think
142
392000
2000
ve bu kağıdı alan öğrenci hakkında
06:49
about the kid who got this paper.
143
394000
3000
ne düşüneceğinizi biliyorsunuz.
06:52
It's the dumb kid, the troublemaker,
144
397000
3000
Aptal olan çocuk o, sorun yaratıcı,
06:55
the one who never does his homework.
145
400000
3000
ve asla ev ödevlerini yapmayan çocuk.
06:58
So by the time you are nine years old,
146
403000
3000
Ve dokuz yaşına vardığınızda,
07:01
you've already learned, first of all,
147
406000
2000
en başta, işleri yanlış yapan insanların
07:03
that people who get stuff wrong
148
408000
2000
tembel, sorumsuz aptallar olduğunu --
07:05
are lazy, irresponsible dimwits --
149
410000
3000
ve ikinci olarak,
07:08
and second of all,
150
413000
2000
hayatta başarmanın yolunun
07:10
that the way to succeed in life
151
415000
2000
hatalar yapmamaktan geçtiğini
07:12
is to never make any mistakes.
152
417000
3000
çoktan öğrenmiş olursunuz.
07:16
We learn these really bad lessons really well.
153
421000
4000
Böylesine kötü dersleri gerçekten iyi öğreniyoruz.
07:21
And a lot of us --
154
426000
2000
Ve çoğumuz --
07:23
and I suspect, especially a lot of us in this room --
155
428000
4000
ve sanırım ki, özellikle bu odadakilerin çoğu --
07:27
deal with them by just becoming
156
432000
2000
böyle şeylerle başetmek için
07:29
perfect little A students,
157
434000
2000
küçük birer pekiyilik öğrenci,
07:31
perfectionists, over-achievers.
158
436000
3000
mükemmeliyetçi, yüksek hedefçiler oluruz.
07:34
Right,
159
439000
2000
Öyle değil mi,
07:36
Mr. CFO, astrophysicist, ultra-marathoner?
160
441000
4000
Bay Mali İşler Yöneticisi, astrofizikçi, süpermaratoncu?
07:40
(Laughter)
161
445000
7000
(Kahkahalar)
07:47
You're all CFO, astrophysicists, ultra-marathoners, it turns out.
162
452000
4000
Bakıyorum da hepiniz bir üst yönetici, astrofizikçi, süpermaratoncu çıktınız.
07:51
Okay, so fine.
163
456000
2000
Pekala o zaman.
07:53
Except that then we freak out
164
458000
3000
Birşeyleri yanlış yaptığımız ihtimalinde
07:56
at the possibility that we've gotten something wrong.
165
461000
2000
çıldıracak duruma geliyor olmamızın haricinde tabi.
07:58
Because according to this,
166
463000
3000
Çünkü buna göre,
08:01
getting something wrong
167
466000
2000
birşeyleri yanlış yapmak
08:03
means there's something wrong with us.
168
468000
3000
bizde birşeylerin yanlış olduğu anlamına gelir.
08:06
So we just insist that we're right,
169
471000
2000
Bu yüzden haklı olduğumuz konusunda ısrar ederiz,
08:08
because it makes us feel smart and responsible
170
473000
2000
çünkü bu bizim sorumluluk sahibi, zeki
08:10
and virtuous and safe.
171
475000
3000
erdemli ve güvende hisetmemizi sağlar.
08:14
So let me tell you a story.
172
479000
2000
Size bit öykü anlatayım.
08:16
A couple of years ago,
173
481000
2000
Bi kaç yıl önce,
08:18
a woman comes into Beth Israel Deaconess Medical Center for a surgery.
174
483000
3000
bir kadın ameliyat için Beth Israel Deaconess tıp merkezine gelir.
08:21
Beth Israel's in Boston.
175
486000
2000
Beth Israel Boston'da.
08:23
It's the teaching hospital for Harvard --
176
488000
2000
Harvard'ın eğitim hastanesi--
08:25
one of the best hospitals in the country.
177
490000
2000
bölgenin en iyi hastanelerinden biri.
08:27
So this woman comes in and she's taken into the operating room.
178
492000
3000
Bu kadın gelir ve ameliyat odasına alınır.
08:30
She's anesthetized, the surgeon does his thing --
179
495000
2000
Anestezi uygulanır, cerrah işine yapar --
08:32
stitches her back up, sends her out to the recovery room.
180
497000
3000
dikişleri atıldıkktan sonra, kadın odasına yollanır.
08:35
Everything seems to have gone fine.
181
500000
3000
Herşey yolunda gibi görünür.
08:38
And she wakes up, and she looks down at herself,
182
503000
3000
Sonra kadın uyanır ve kendisine bakar,
08:41
and she says, "Why is the wrong side of my body in bandages?"
183
506000
4000
ve şöyle der: "Neden vücudumun yanlış tarafı bandajlı?"
08:45
Well the wrong side of her body is in bandages
184
510000
3000
Gerçekten de kadının yanlış yeri bandajlar içindedir
08:48
because the surgeon has performed a major operation
185
513000
2000
çünkü cerrah çok mühim bir operasyonu
08:50
on her left leg instead of her right one.
186
515000
3000
kadının sağ yerine sol bacağına uygulamıştır.
08:54
When the vice president for health care quality at Beth Israel
187
519000
3000
Sağlık bakanı Beth Israel hakkında konuştuğu zaman
08:57
spoke about this incident,
188
522000
3000
bu olaydan bahsetti,
09:00
he said something very interesting.
189
525000
3000
ve çok ilginç birşey söyledi:
09:03
He said, "For whatever reason,
190
528000
3000
"Bir şekilde,
09:06
the surgeon simply felt
191
531000
2000
cerrah açıkça hastanın
09:08
that he was on the correct side of the patient."
192
533000
2000
doğru tarafına müdahale ettiğini düşündü."
09:10
(Laughter)
193
535000
3000
(Kahkalar)
09:15
The point of this story
194
540000
2000
Bu öyküdeki mesaj şudur:
09:17
is that trusting too much in the feeling
195
542000
3000
Doğru tarafta olduğunuz hissine
09:20
of being on the correct side of anything
196
545000
3000
fazla güven duymak
09:23
can be very dangerous.
197
548000
3000
çok tehlikeli olabilir.
09:26
This internal sense of rightness
198
551000
3000
Bu içsel haklılık hissi
09:29
that we all experience so often
199
554000
2000
ki hepimiz sıklıkla duyarız
09:31
is not a reliable guide
200
556000
2000
dış dünyada neler
09:33
to what is actually going on in the external world.
201
558000
3000
olup bittiğine dair güvenilir bir rehber değildir.
09:36
And when we act like it is,
202
561000
2000
Ve bu şekilde davrandığımızda,
09:38
and we stop entertaining the possibility that we could be wrong,
203
563000
4000
yanıldığımız ihtimalinyle eğlenmeyi bıraktığımızda, kendimizi
09:42
well that's when we end up doing things
204
567000
2000
200 milyon galon petrolü Meksika körfezine dökmek
09:44
like dumping 200 million gallons of oil into the Gulf of Mexico,
205
569000
4000
ya da global ekonomiyi bombalamak gibi
09:48
or torpedoing the global economy.
206
573000
3000
işler yaparken buluruz.
09:52
So this is a huge practical problem.
207
577000
3000
Yani bu, devasa bir fiili problemdir.
09:55
But it's also a huge social problem.
208
580000
3000
ama aynı zamanda, sosyal da bir problemdir
09:58
Think for a moment about what it means to feel right.
209
583000
4000
Bir an için haklı olmanın nasıl olduğunu düşünün.
10:02
It means that you think that your beliefs
210
587000
2000
İnanışlarınızın mükkemmel bir şekilde gerçeği
10:04
just perfectly reflect reality.
211
589000
3000
yansıttığını düşünmenizi sağlar.
10:07
And when you feel that way,
212
592000
2000
Ve böyle düşündüğünüzde,
10:09
you've got a problem to solve,
213
594000
2000
çözecek bir probleminiz var demektir,
10:11
which is, how are you going to explain
214
596000
2000
bu kadar insanın sizinle aynı fikirde
10:13
all of those people who disagree with you?
215
598000
3000
olmayışını açıklamanızı gerektiren bir problem.
10:16
It turns out, most of us explain those people the same way,
216
601000
3000
Anlaşılıyor ki, çoğumuz bu insanları aynı şekilde açıklıyoruz,
10:19
by resorting to a series of unfortunate assumptions.
217
604000
3000
birkaç talihsiz varsayıma dayandırarak.
10:23
The first thing we usually do when someone disagrees with us
218
608000
3000
Birileri bizimle fikir anlaşmazlığı yaşadığında ilk olarak
10:26
is we just assume they're ignorant.
219
611000
3000
onların cahil olduğunu varsayıyoruz.
10:29
They don't have access to the same information that we do,
220
614000
2000
O zavallıların bizim ulaştığımız bilgiden haberi yoktur,
10:31
and when we generously share that information with them,
221
616000
3000
ve biz bu bilgiyi cömertçe paylaşır, onların
10:34
they're going to see the light and come on over to our team.
222
619000
3000
ışığı görerek takımımıza gelmesini bekleriz.
10:37
When that doesn't work,
223
622000
3000
Plan işe yaramadığında,
10:40
when it turns out those people have all the same facts that we do
224
625000
2000
o insanların da bizimle aynı bilgilere sahip olduğu ve buna rağmen
10:42
and they still disagree with us,
225
627000
2000
bizimle aynı fikirde olmadığı ortaya çıktığında,
10:44
then we move on to a second assumption,
226
629000
2000
bir başka varsayıma sığınırız:
10:46
which is that they're idiots.
227
631000
2000
onların ahmak olduğu varsayımı.
10:48
(Laughter)
228
633000
2000
(Kahkahalar)
10:50
They have all the right pieces of the puzzle,
229
635000
2000
Bulmacanın bütün doğru parçaları ellerinde,
10:52
and they are too moronic to put them together correctly.
230
637000
3000
ama bunları bir araya koyamayacak kadar gerizekalılar.
10:55
And when that doesn't work,
231
640000
2000
Bu varsayım da işlemediğinde,
10:57
when it turns out that people who disagree with us
232
642000
3000
bizimle aynı fikirde olmayanların
11:00
have all the same facts we do
233
645000
2000
bildiklerimizi bildiği
11:02
and are actually pretty smart,
234
647000
3000
ve oldukça zeki olduğu ortaya çıkınca,
11:05
then we move on to a third assumption:
235
650000
3000
üçüncü bir varsayımda bulunuruz:
11:08
they know the truth,
236
653000
3000
gerçeği biliyorlar,
11:11
and they are deliberately distorting it
237
656000
2000
bilerek çarpıtıyorlar,
11:13
for their own malevolent purposes.
238
658000
3000
tamamen kötü niyetle.
11:17
So this is a catastrophe.
239
662000
2000
Tam bir felaket.
11:19
This attachment to our own rightness
240
664000
3000
Kendi haklılığımıza olan bu bağlılık
11:22
keeps us from preventing mistakes
241
667000
2000
hatalardan sakınmamızı engeller,
11:24
when we absolutely need to
242
669000
2000
tam da ihtiyacımız olduğunda.
11:26
and causes us to treat each other terribly.
243
671000
3000
Ve birbirimize berbat davranmamıza sebep olur.
11:30
But to me, what's most baffling
244
675000
2000
Ancak bana göre, bu konuda
11:32
and most tragic about this
245
677000
3000
en şaşırtıcı ve trajik olan şey
11:35
is that it misses the whole point of being human.
246
680000
4000
bizi insan olmanın anlamından uzaklaştırması.
11:39
It's like we want to imagine
247
684000
2000
Tek istediğimiz, zihinlerimizin
11:41
that our minds are just these perfectly translucent windows
248
686000
3000
şu mükemmel saydam pencerelerden olduğunu hayal etmek
11:44
and we just gaze out of them
249
689000
2000
ve onlardan dışarıyı izlemek
11:46
and describe the world as it unfolds.
250
691000
3000
ve dünyayı göründüğü gibi tanımlamak.
11:49
And we want everybody else to gaze out of the same window
251
694000
2000
Diğer herkesten de aynı pencereden dışarı bakmasını
11:51
and see the exact same thing.
252
696000
2000
ve aynı şeyi görmesin bekliyoruz.
11:53
That is not true,
253
698000
2000
Bu doğru değil,
11:55
and if it were, life would be incredibly boring.
254
700000
3000
öyle olsaydı bile, hayat çok sıkıcı olurdu.
11:58
The miracle of your mind
255
703000
3000
Aklınızın mucizesi
12:01
isn't that you can see the world as it is.
256
706000
3000
dünyayı olduğu gibi görmesi değildir.
12:05
It's that you can see the world as it isn't.
257
710000
3000
Dünyayı olmadığı gibi görmesidir.
12:09
We can remember the past,
258
714000
2000
Geçmişi hatırlayabilir,
12:11
and we can think about the future,
259
716000
3000
gelecekten bahsedebilir,
12:14
and we can imagine what it's like
260
719000
2000
ve başka bir yerlerde başka bir insan
12:16
to be some other person in some other place.
261
721000
3000
olmanın nasıl hissettirdiğini hayal edebiliriz.
12:19
And we all do this a little differently,
262
724000
2000
Ve tüm bunları değişik şekillerde yapabiliriz,
12:21
which is why we can all look up at the same night sky
263
726000
2000
gece aynı semaya bakıp da farklı şeyler görmemizin nedeni de budur.
12:23
and see this
264
728000
2000
aynı gökyüzünde bunu
12:25
and also this
265
730000
2000
ve bunu
12:27
and also this.
266
732000
3000
hatta bunu görebiliriz.
12:30
And yeah, it is also why we get things wrong.
267
735000
3000
Ve evet, bazı şeyleri yanlış anlamamızın nedeni de budur.
12:34
1,200 years before Descartes said his famous thing
268
739000
2000
Dekart'ın ünlü sözü "Düşünüyorum öyleyse varım."dan
12:36
about "I think therefore I am,"
269
741000
2000
1200 yıl önce
12:38
this guy, St. Augustine, sat down
270
743000
2000
St Augustine oturup
12:40
and wrote "Fallor ergo sum" --
271
745000
3000
şunu yazmış: "Fallor ergo sum" --
12:43
"I err therefore I am."
272
748000
4000
"Hata yapıyorum, öyleyse varım."
12:47
Augustine understood
273
752000
2000
Augustine, işlerimizi
12:49
that our capacity to screw up,
274
754000
2000
elimize yüzümüze bulaştırma kapasitemizin
12:51
it's not some kind of embarrassing defect
275
756000
2000
insanlık sisteminde bir çeşit utanç kaynağı
12:53
in the human system,
276
758000
2000
olmadığını, ancak yok edebileceğimiz
12:55
something we can eradicate or overcome.
277
760000
3000
ve üstesinden gelebileceğimiz birşey olduğunu görmüş.
12:58
It's totally fundamental to who we are.
278
763000
3000
Kim olduğumuzun temelinde bu yatar.
13:01
Because, unlike God,
279
766000
2000
Çünkü, tanrıdan farklı olarak,
13:03
we don't really know what's going on out there.
280
768000
3000
dışarıda neler olup bittiğini gerçekten bilemeyiz.
13:06
And unlike all of the other animals,
281
771000
3000
Ve diğer hayvanlardan farklı olarak,
13:09
we are obsessed with trying to figure it out.
282
774000
4000
anlamaya çalışmakta biraz takıntılıyız.
13:13
To me, this obsession
283
778000
2000
Bence, bu takıntı
13:15
is the source and root
284
780000
2000
yaratıcılığımızın ve üreticiliğimizin
13:17
of all of our productivity and creativity.
285
782000
3000
kaynağı ve kökenidir.
13:20
Last year, for various reasons,
286
785000
3000
Geçen yıl, birçok nedenden dolayı,
13:23
I found myself listening to a lot of episodes
287
788000
2000
Public Radio'nun Amerika Hayatı adlı yayınının
13:25
of the Public Radio show This American Life.
288
790000
2000
bölümlerini dinlerken buldum kendimi.
13:27
And so I'm listening and I'm listening,
289
792000
3000
Dinledin ve dinledim
13:30
and at some point, I start feeling
290
795000
3000
ve bir noktada, tüm hikayelerin
13:33
like all the stories are about being wrong.
291
798000
3000
yanılmak üzerine olduğunu farkettim.
13:37
And my first thought was,
292
802000
2000
İlk düşündüğüm şey şuydu:
13:39
"I've lost it.
293
804000
2000
"Kafayı yedim,
13:41
I've become the crazy wrongness lady.
294
806000
2000
sonunda, yanılma hanımefendisi olup çıktım.
13:43
I just imagined it everywhere,"
295
808000
2000
Heryerde bunu görüyorum"
13:45
which has happened.
296
810000
2000
gerçekten de öyleydi.
13:47
But a couple of months later,
297
812000
2000
Ama bir kaç ay sonra,
13:49
I actually had a chance to interview Ira Glass, who's the host of the show.
298
814000
2000
yayının yaratıcısı Ira Glass'la bir röportaj yapma fırsatını yakaladım.
13:51
And I mentioned this to him,
299
816000
2000
Ve hissettiklerimden ona bahsettim,
13:53
and he was like, "No actually, that's true.
300
818000
3000
ve bana söylediği "Hayır, aslında haklısınız." oldu.
13:56
In fact," he says,
301
821000
2000
"Doğrusu," dedi
13:58
"as a staff, we joke
302
823000
2000
"takım olarak, hep
14:00
that every single episode of our show
303
825000
2000
yayınımızın her bir bölümünün
14:02
has the same crypto-theme.
304
827000
3000
aynı şifreli teması olduğuyla eğleniyoruz.
14:05
And the crypto-theme is:
305
830000
2000
Ve bu şifreli tema:
14:07
'I thought this one thing was going to happen
306
832000
3000
'Bu şey olacak sandım ama bunun yerine
14:10
and something else happened instead.'
307
835000
3000
başka bir şey oldu'
14:13
And the thing is," says Ira Glass, "we need this.
308
838000
3000
Ve aslolan" dedi Ira Glass "buna ihtiyacımız olduğudur.
14:16
We need these moments
309
841000
2000
Böyle anlara ihtiyacımız var,
14:18
of surprise and reversal and wrongness
310
843000
2000
şaşkınlık, ani değişiklik ve yanılgı anları
14:20
to make these stories work."
311
845000
2000
sayesinde hikayelerimiz dinleniyor."
14:22
And for the rest of us, audience members,
312
847000
2000
Ve geri kalan herkes, dinleyiciler,
14:24
as listeners, as readers,
313
849000
3000
seyirciler, okuyucular olarak
14:27
we eat this stuff up.
314
852000
2000
tüm bunları yutuyoruz.
14:29
We love things like plot twists
315
854000
3000
Karmaşık hikayeleri, saptırılmış konuları,
14:32
and red herrings and surprise endings.
316
857000
3000
ve sürpriz sonları seviyoruz.
14:35
When it comes to our stories,
317
860000
3000
Kendi hikayelerimize gelince,
14:38
we love being wrong.
318
863000
3000
yanılmayı seviyoruz.
14:41
But, you know, our stories are like this
319
866000
2000
Biliyorsunuz ki bizim hikayelerimiz böyle
14:43
because our lives are like this.
320
868000
3000
çünkü hayatlarımız böyle.
14:46
We think this one thing is going to happen
321
871000
3000
Belli birşey olacak zannediyoruz ve
14:49
and something else happens instead.
322
874000
3000
bunun yerine başka birşey oluveriyor.
14:52
George Bush thought he was going to invade Iraq,
323
877000
2000
George Bush Irak'a saldırdığında
14:54
find a bunch of weapons of mass destruction,
324
879000
2000
kitle imha silahları bulacağını, halkı
14:56
liberate the people and bring democracy to the Middle East.
325
881000
3000
özgürleştireceğini ve Orta Doğuya demokrasi götüreceğini sandı.
15:00
And something else happened instead.
326
885000
2000
Ve bunun yerine başka birşey oldu.
15:03
And Hosni Mubarak
327
888000
2000
Ve Hüsnü Mübarek
15:05
thought he was going to be the dictator of Egypt for the rest of his life,
328
890000
2000
hayatının sonuna kadar Mısır'da diktatörlük yapabileceğini,
15:07
until he got too old or too sick
329
892000
2000
hastalandığında ya da yaşlandığında
15:09
and could pass the reigns of power onto his son.
330
894000
3000
saltanatını oğluna bırakabileceğini sandı.
15:12
And something else happened instead.
331
897000
3000
Bunun yerine başka birşey oldu.
15:16
And maybe you thought
332
901000
2000
Ve siz de belki,
15:18
you were going to grow up and marry your high school sweetheart
333
903000
2000
büyüdüğünüzde lise aşkınızla evlenebileceğinizi,
15:20
and move back to your hometown and raise a bunch of kids together.
334
905000
3000
memleketinize dönüp bir sürü çocuk yetiştirebileceğinizi sandınız.
15:24
And something else happened instead.
335
909000
3000
Bunun yerine başka birşey oldu.
15:27
And I have to tell you
336
912000
2000
Ve itiraf etmem gerek,
15:29
that I thought I was writing an incredibly nerdy book
337
914000
2000
ben de asla gerçek olmayacak bir okuyucu kitlesi için
15:31
about a subject everybody hates
338
916000
2000
herkesin nefret ettiği bir konuda
15:33
for an audience that would never materialize.
339
918000
3000
inanılmaz derece inekçe bir kitap yazacağımı sandım.
15:36
And something else happened instead.
340
921000
2000
Bunu yerine başka birşey oldu.
15:38
(Laughter)
341
923000
2000
(Kahkahalar)
15:40
I mean, this is life.
342
925000
2000
Demek istediğim, hayat bu.
15:42
For good and for ill,
343
927000
2000
İyilikte ve kötülükte,
15:44
we generate these incredible stories
344
929000
3000
etrafımızdaki dünyayla ilgili
15:47
about the world around us,
345
932000
2000
inanılmaz hikayeler üretiyoruz,
15:49
and then the world turns around and astonishes us.
346
934000
3000
sonra dünya dönüyor ve bizi şaşırtıyor.
15:55
No offense, but this entire conference
347
940000
3000
Alınmak yok, ama bu konferansın tamamı
15:58
is an unbelievable monument
348
943000
2000
birşeyleri yanlış anlama kapasitemiz için
16:00
to our capacity to get stuff wrong.
349
945000
2000
inanılmaz bir anıt oldu.
16:02
We just spent an entire week
350
947000
2000
Koca bir haftayı
16:04
talking about innovations and advancements
351
949000
2000
yenilikler, gelişmeler ve ilerlemeler hakkında
16:06
and improvements,
352
951000
2000
konuşarak geçirdik,
16:08
but you know why we need all of those innovations
353
953000
3000
ama bu yenilik, gelişme ve ilerlemeler neden gerekli
16:11
and advancements and improvements?
354
956000
2000
biliyor musunuz?
16:13
Because half the stuff
355
958000
2000
Çünkü kafa karıştırıcı
16:15
that's the most mind-boggling and world-altering --
356
960000
3000
ve dünya değiştirici şeylerin yarısı --
16:18
TED 1998 --
357
963000
2000
TED 1998 --
16:20
eh.
358
965000
2000
eh.
16:22
(Laughter)
359
967000
4000
(Kahkahalar)
16:26
Didn't really work out that way, did it?
360
971000
2000
Bu şekilde olmadı, değil mi?
16:28
(Laughter)
361
973000
2000
(Kahkahalar)
16:30
Where's my jet pack, Chris?
362
975000
3000
Nerede benim uçuş çantam, Chris?
16:33
(Laughter)
363
978000
4000
(Kahkahalar)
16:37
(Applause)
364
982000
5000
(Alkışlar)
16:42
So here we are again.
365
987000
3000
İşte yeniden buradayız.
16:45
And that's how it goes.
366
990000
2000
Bu böyle devam eder.
16:47
We come up with another idea.
367
992000
2000
Başka bir fikirle geliriz.
16:49
We tell another story.
368
994000
3000
Başka bir hikaye anlatırız.
16:52
We hold another conference.
369
997000
3000
Başka bir konferans düzenleriz.
16:55
The theme of this one,
370
1000000
2000
Bunun teması,
16:57
as you guys have now heard seven million times,
371
1002000
2000
şimdiden yedi milyon defa duyduğunuz gibi,
16:59
is the rediscovery of wonder.
372
1004000
2000
merakın yeniden keşfi.
17:01
And to me,
373
1006000
2000
Ve bana göre,
17:03
if you really want to rediscover wonder,
374
1008000
3000
merakı yeniden keşfetmek istiyorsanız,
17:06
you need to step outside
375
1011000
2000
haklılığın küçük korkmuş alanından
17:08
of that tiny, terrified space of rightness
376
1013000
6000
dışarı bir adım atmanız gereklidir.
17:14
and look around at each other
377
1019000
3000
Birbirinize bakmanız
17:17
and look out at the vastness
378
1022000
3000
ve evrenin sonsuzluğuyla
17:20
and complexity and mystery
379
1025000
3000
gizemini görmeniz
17:23
of the universe
380
1028000
3000
gerekir.
17:26
and be able to say,
381
1031000
3000
Ve "Vay be, bilmiyorum,
17:29
"Wow, I don't know.
382
1034000
4000
belki de yanılıyorumdur."
17:33
Maybe I'm wrong."
383
1038000
2000
diyebilmelisiniz.
17:35
Thank you.
384
1040000
2000
Teşekkürler.
17:37
(Applause)
385
1042000
3000
(Alkışlar)
17:40
Thank you guys.
386
1045000
2000
Teşekkürler millet.
17:42
(Applause)
387
1047000
3000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Kathryn Schulz - WrongologistKathryn Schulz is a staff writer for the New Yorker and is the author of "Being Wrong: Adventures in the Margin of Error."
Why you should listen
Kathryn Schulz is a journalist, author, and public speaker with a credible (if not necessarily enviable) claim to being the world's leading wrongologist. She is the author of Being Wrong: Adventures in the Margin of Error. She was previously the book critic for New York Magazine; her writing has also appeared in the New York Times Magazine, Rolling Stone, TIME Magazine, the Boston Globe, the "Freakonomics" blog of The New York Times, The Nation, Foreign Policy, and the New York Times Book Review, among other publications. She is the former editor of the online environmental magazine Grist, and a former reporter and editor for The Santiago Times, of Santiago, Chile, where she covered environmental, labor, and human rights issues. She was a 2004 recipient of the Pew Fellowship in International Journalism (now the International Reporting Project), and has reported from throughout Central and South America, Japan, and, most recently, the Middle East. A graduate of Brown University and a former Ohioan, Oregonian and Brooklynite, she currently lives in New York's Hudson Valley.
Kathryn Schulz | Speaker | TED.com