TEDGlobal 2011
Jarreth Merz: Filming democracy in Ghana
Jarreth Merz: Gana'da demokrasi çekimleri
Filmed:
Readability: 4.2
432,980 views
Yarı İsviçreli yarı Ganalı film yapımcısı olan Jarreth Merz, 2008'de ulusal seçimleri çekmek için Gana'ya geldi. Orada gördükleri ona demokrasiyle ve kendisiyle ilgili yeni şeyler öğretti.
Jarreth Merz - Filmmaker
Jarreth Merz' new film, "An African Election," follows the 2008 presidential elections in Ghana from start to finish. Full bio
Jarreth Merz' new film, "An African Election," follows the 2008 presidential elections in Ghana from start to finish. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
I was born in Switzerland
0
0
4000
Ben İsviçre'de doğdum
00:19
and raised in Ghana, West Africa.
1
4000
3000
ve Batı Afrika'da, Gana'da büyüdüm.
00:22
Ghana felt safe to me as a child.
2
7000
2000
Gana çocukluğumda güvenli gibi görünüyordu.
00:24
I was free, I was happy.
3
9000
4000
Özgür ve mutluydum.
00:28
The early 70s
4
13000
2000
70lerin başları
00:30
marked a time of musical and artistic excellence in Ghana.
5
15000
3000
Gana'da müzik ve sanatın mükemmel olduğu zamanlardı.
00:33
But then by the end of the decade,
6
18000
2000
Ama yine de o yılların sonunda,
00:35
the country had fallen back into political instability
7
20000
3000
ülke yanlış yönetim ve politik tutarsızlık
00:38
and mismanagement.
8
23000
3000
dönemine geri döndü.
00:42
In 1979,
9
27000
2000
1979'da
00:44
I witnessed my first military coup.
10
29000
4000
hayatımın ilk askeri darbesine şahit oldum.
00:48
We the children had gathered at a friend's house.
11
33000
3000
Biz çocuklar bir arkadaşımızın evinde toplanmıştık.
00:51
It was a dimly lit shack.
12
36000
2000
Karanlık bir kulübeydi.
00:53
There was a beaten up black and white television
13
38000
2000
Arkada kırık dökük bir siyah beyaz televizyonun
00:55
flickering in the background,
14
40000
3000
gürültüsü vardı,
00:58
and a former head of state and general
15
43000
2000
ve eski bir devlet başkanı ve generalin
01:00
was being blindfolded
16
45000
2000
gözleri bağlanıyordu
01:02
and tied to the pole.
17
47000
2000
ve bir direğe bağlanmışlardı.
01:04
The firing squad aimed, fired --
18
49000
3000
Atış mangası nişan aldı, ateş etti --
01:07
the general was dead.
19
52000
2000
general öldü.
01:09
Now this was being broadcast live.
20
54000
3000
Bu olay canlı olarak yayınlanıyordu.
01:12
And shortly after, we left the country,
21
57000
3000
Ve kısa bir süre sonra, ülkeyi terkettik,
01:15
and we returned to Switzerland.
22
60000
2000
ve İsviçreye geri döndük.
01:17
Now Europe came as a shock to me,
23
62000
3000
Avrupa bende şok etkisi yarattı,
01:20
and I think I started feeling the need
24
65000
3000
ve sanırım uyum sağlamak için derimi
01:23
to shed my skin in order to fit in.
25
68000
3000
değiştirme ihtiyacı hissetmeye başladım.
01:26
I wanted to blend in like a chameleon.
26
71000
2000
Bir bukalemun gibi uyum sağlamak istiyordum.
01:28
I think it was a tactic of survival.
27
73000
3000
Sanırım bu bir hayatta kalma taktiğiydi.
01:31
And it worked, or so I believed.
28
76000
3000
Ve işe yaradı, ya da ben öyle sandım.
01:34
So here I was in 2008
29
79000
5000
2008 yılına geldiğimizde
01:39
wondering where I was in my life.
30
84000
3000
hayatımda nerede durduğumu merak ediyordum.
01:42
And I felt I was being typecast as an actor.
31
87000
3000
Ve hep aynı rollerin verildiği bir aktör olduğumu hissettim.
01:45
I was always playing the exotic African.
32
90000
3000
Her zaman egzotik bir Afrikalıyı oynuyordum.
01:48
I was playing the violent African,
33
93000
2000
Saldırgan bir Afrikalıyı oynuyordum,
01:50
the African terrorist.
34
95000
2000
Afrikalı bir teröristi.
01:52
And I was thinking,
35
97000
2000
Ve şunu düşünüyordum,
01:54
how many terrorists could I possibly play
36
99000
2000
kendim bir tanesine dönüşmeden önce
01:56
before turning into one myself?
37
101000
3000
kaç tane teröristi daha oynayabilirdim?
01:59
And I had become ashamed of the other,
38
104000
3000
Ve içimdeki Afrikalıya karşı
02:02
the African in me.
39
107000
3000
utanç duymaya başladım.
02:05
And fortunately I decided in 2008
40
110000
3000
Ve neyse ki 2008 yılında
02:08
to return to Ghana,
41
113000
2000
28 yıllık bir aradan sonra Gana'ya
02:10
after 28 years of absence.
42
115000
3000
geri dönmeye karar verdim.
02:13
I wanted to document on film
43
118000
2000
2008 başkanlık seçimlerinin
02:15
the 2008 presidential elections.
44
120000
3000
belgeselini çekmek istiyordum.
02:18
And there, I started by searching
45
123000
3000
Ve orada, işe çocukluğumun
02:21
for the footprints in my childhood.
46
126000
2000
ayak izlerini arayarak başladım.
02:23
And before I even knew it,
47
128000
2000
Ve daha neler olduğunu anlayamadan,
02:25
I was suddenly on a stage
48
130000
2000
kendimi aniden siyasi bir yarış içinde
02:27
surrounded by thousands of cheering people
49
132000
2000
binlerce insanın tezahüratta bulunduğu
02:29
during a political rally.
50
134000
2000
bir ortamda buldum.
02:31
And I realized that, when I'd left the country,
51
136000
3000
Ve anladım ki, ben ülkeyi terkettiğimde,
02:34
free and fair elections in a democratic environment
52
139000
3000
demokratik bir ortamda yapılacak özgür ve adil seçimler
02:37
were a dream.
53
142000
2000
bir hayalden ibaretti.
02:39
And now that I'd returned, that dream had become reality,
54
144000
3000
Ve şimdi geri döndüğümde bu hayal gerçeğe dönüşmüştü,
02:42
though a fragile reality.
55
147000
2000
kırılgan bir gerçeklik olmasına rağmen.
02:44
And I was thinking,
56
149000
2000
Ve düşündüm ki,
02:46
was Ghana searching for its identity
57
151000
2000
Gana da mı kendi kimliğini arıyordu
02:48
like I was looking for my identity?
58
153000
2000
tıpkı benim yaptığım gibi?
02:50
Was what was happening in Ghana a metaphor
59
155000
2000
Gana'da yaşanan şey benim başıma
02:52
for what was happening in me?
60
157000
3000
gelen şeyin bir metaforu muydu?
02:56
And it was as if through the standards of my Western life,
61
161000
6000
Ve Batılı yaşam tarzım boyunca sanki hiç
03:02
I hadn't lived up to my full potential.
62
167000
3000
gerçek potansiyelimi ortaya çıkaramamıştım.
03:05
I mean, nor had Ghana,
63
170000
2000
Yani, Gana da yapamamıştı,
03:07
even though we had been trying very hard.
64
172000
2000
bunun için çok çabalamamıza rağmen.
03:09
Now in 1957,
65
174000
2000
1957'de,
03:11
Ghana was the first sub-Saharan country
66
176000
2000
Gana bağımsızlığını kazanan ilk
03:13
to gain its independence.
67
178000
2000
Sahra altı Afrika ülkesiydi.
03:15
In the late 50s,
68
180000
2000
50'lerin sonlarında,
03:17
Ghana and Singapore had the same GDP.
69
182000
3000
Gana ve Singapur aynı GSYIH'ye sahipti.
03:20
I mean, today, Singapore is a First World country
70
185000
3000
Demek istediğim, bugün, Singapur bir Birinci Dünya ülkesi
03:23
and Ghana is not.
71
188000
3000
fakat Gana değil.
03:26
But maybe it was time to prove to myself,
72
191000
3000
Ama belki de kendime şunu kanıtlamanın zamanı gelmişti,
03:29
yes, it's important to understand the past,
73
194000
2000
evet, geçmişi anlamak önemlidir,
03:31
it is important to look at it in a different light,
74
196000
4000
geçmişe başka bir açıdan bakmak önemlidir,
03:35
but maybe we should look at the strengths in our own culture
75
200000
4000
ama belki de kendi kültürümüzün güçlü yönlerine bakmalıyız
03:39
and build on those foundations in the present.
76
204000
4000
ve günümüzde bu temelleri esas almalıyız.
03:43
So here I was, December 7th, 2008.
77
208000
5000
Ve 7 Aralık 2008 tarihi geldi.
03:48
The polling stations opened to the voters at 7:00 AM,
78
213000
5000
Oy merkezleri seçmenlere sabah 7'de açıldı,
03:53
but voters, eager to take their own political fate into their hands,
79
218000
4000
ama kendi siyasi kaderlerini ellerine almak isteyen seçmenler,
03:57
were starting to line up at 4:00 AM in the morning.
80
222000
3000
sabah 4'te sıraya girmeye başlamışlardı.
04:00
And they had traveled from near, they had traveled from far,
81
225000
3000
Ve ülkenin dört bir yanından gelmişlerdi,
04:03
because they wanted to make their voices heard.
82
228000
2000
çünkü seslerinin duyulmasını istiyorlardı.
04:05
And I asked one of the voters, I said, "Whom are you going to vote for?"
83
230000
3000
Ve seçmenlerden birine "Kime oy vereceksiniz?" diye sordum,
04:08
And he said, "I'm sorry, I can't tell you."
84
233000
3000
Dedi ki, "Üzgünüm, söyleyemem."
04:11
He said that his vote was in his heart.
85
236000
3000
Vereceği oyun kalbinde olduğunu söyledi.
04:14
And I understood, this was their election,
86
239000
3000
Ve anladım ki bu onların seçimiydi,
04:17
and they weren't going to let anyone
87
242000
2000
ve kimsenin bunu ellerinden
04:19
take it away from them.
88
244000
2000
almalarına izin vermeyeceklerdi.
04:21
Now the first round of the voting didn't bring forth a clear winner --
89
246000
3000
Seçimlerin ilk turunda belli bir kazanan olmadı --
04:24
so nobody had achieved the absolute majority --
90
249000
4000
yani kimse mutlak çoğunluğu sağlamayı başaramadı --
04:28
so voting went into a second round three weeks later.
91
253000
3000
bu yüzden üç hafta sonra ikinci turun yapılmasına karar verildi.
04:31
The candidates were back on the road; they were campaigning.
92
256000
3000
Adaylar tekrar yollara koyuldu, kampanyalarını sürdürüyorlardı.
04:34
The rhetoric of the candidates, of course, changed.
93
259000
2000
Adayların konuşmaları, tabi ki, değişmişti.
04:36
The heat was on.
94
261000
2000
Heyecan doruktaydı.
04:38
And then the cliche came to haunt us.
95
263000
5000
Derken bir klişeyle karşılaştık.
04:43
There were claims of intimidation
96
268000
2000
Oy merkezlerinde gözdağı verildiği,
04:45
at the polling stations,
97
270000
2000
ve oy sandıklarının
04:47
of ballot boxes being stolen.
98
272000
4000
çalındığı iddiaları vardı.
04:51
Inflated results started coming in
99
276000
3000
Abartılı sonuçlar çıkmaya başladı
04:54
and the mob was starting to get out of control.
100
279000
3000
ve kalabalık kontrolden çıktı.
04:57
We witnessed the eruption of violence in the streets.
101
282000
4000
Sokaklarda şidetin patlak verdiğine şahit olduk.
05:01
People were being beaten brutally.
102
286000
3000
İnsanlar vahşice dövülüyordu.
05:04
The army started firing their guns. People were scrambling.
103
289000
3000
Ordu ateş açmaya başladı. Halk birbirine girdi.
05:07
It was complete chaos.
104
292000
2000
Tam bir kaostu.
05:09
And my heart sank,
105
294000
2000
Ve ümitlerim kırıldı,
05:11
because I thought, here we are again.
106
296000
2000
çünkü tekrar başa döndük diye düşündüm.
05:13
Here is another proof
107
298000
2000
İşte Afrikalıların kendilerini
05:15
that the African is not capable of governing himself.
108
300000
3000
yönetemeyeceklerinin bir kanıtı daha.
05:18
And not only that, I am documenting it --
109
303000
3000
Ve sadece bu da değil, bunu belgeliyorum --
05:21
documenting my own cultural shortcomings.
110
306000
4000
kendi kültürümün eksiklerini belgeliyorum.
05:25
So when the echo of the gunshots
111
310000
3000
Silah sesleri duyulmaya
05:28
had lingered,
112
313000
2000
devam ederken kısa sürede
05:30
it was soon drowned by the chanting of the mob,
113
315000
2000
kalabalığın sloganları bu sesleri bastırmaya başladı,
05:32
and I didn't believe what I was hearing.
114
317000
2000
ve duyduklarıma inanamadım.
05:34
They were chanting, "We want peace.
115
319000
2000
Slogan atıyorlardı, "Barış istiyoruz.
05:36
We want peace."
116
321000
3000
Barış istiyoruz."
05:39
And I realized it had to come from the people.
117
324000
3000
Ve sesin halktan geldiğini fark etttim.
05:42
After all, they decide,
118
327000
2000
Herşeye rağmen karar verip,
05:44
and they did.
119
329000
2000
uygulamışlardı.
05:46
So the sounds that were before distorted and loud,
120
331000
4000
Başta yüksek ve anlaşılmaz olan sesler,
05:50
were suddenly a melody.
121
335000
3000
aniden bir melodiye dönüştü.
05:53
The sounds of the voices were harmonious.
122
338000
3000
Sesler uyum içindeydi.
05:56
So it could happen.
123
341000
3000
Yani gerçekleşebilirdi.
05:59
A democracy could be upheld peacefully.
124
344000
3000
Demokrasi barış içinde desteklenebilirdi.
06:02
It could be, by the will of the masses
125
347000
3000
Tüm kalpleri ve barış dilekleriyle
06:05
who were now urgently pressing
126
350000
2000
ısrarla baskı yapan
06:07
with all their heart and all their will
127
352000
2000
kitlelerin istekleriyle
06:09
for peace.
128
354000
2000
gerçekleşebilirdi.
06:11
Now here's an interesting comparison.
129
356000
3000
İşte size ilginç bir kıyaslama.
06:14
We in the West,
130
359000
2000
Bizler Batı'da,
06:16
we preach the values,
131
361000
2000
demokrasinin altın ışığını,
06:18
the golden light of democracy,
132
363000
3000
değerlerini öğütleriz,
06:21
that we are the shining example of how it's done.
133
366000
3000
bunun nasıl yapıldığının parlayan örnekleriyiz.
06:24
But when it comes down to it,
134
369000
3000
Ama konu uygulamaya geldiğinde,
06:27
Ghana found itself in the same place
135
372000
4000
Gana kendini A.B.D.'nin 2000 yılı başkanlık seçimlerinde
06:31
in which the U.S. election stalled
136
376000
2000
seçimlerin geciktiği zaman ki
06:33
in the 2000 presidential elections --
137
378000
2000
gibi bir durumda buldu --
06:35
Bush versus Gore.
138
380000
3000
Bush ve Gore'un karşı karşıya olduğu seçim.
06:38
But instead of the unwillingness of the candidates
139
383000
3000
Ama adayların sistemin işleyişi ve
06:41
to allow the system to proceed and the people to decide,
140
386000
3000
halk iradesine karşı olması yerine,
06:44
Ghana honored democracy
141
389000
3000
Gana demokrasiyi ve halkını
06:47
and its people.
142
392000
2000
onurlandırdı.
06:49
It didn't leave it up to the Supreme Court to decide;
143
394000
3000
Kararı veren Yüksek Mahkeme değil,
06:52
the people did.
144
397000
3000
halk oldu.
06:55
Now the second round of voting
145
400000
3000
Seçimlerin ikinci turu da
06:58
did not bring forth a clear winner either.
146
403000
2000
belli bir kazanan çıkarmadı.
07:00
I mean, it was so incredibly close.
147
405000
2000
Oylar birbirine çok yakındı.
07:02
The electoral commissioner declared,
148
407000
3000
Seçim komitesi partilerin
07:05
with the consent of the parties,
149
410000
2000
fikir birliğiyle benzeri görülmemiş bir şekilde
07:07
to run an unprecedented
150
412000
2000
ikinci seçimlerin yapılması
07:09
second re-run.
151
414000
2000
kararını aldı.
07:11
So the people went back to the polls
152
416000
4000
Böylece halk mevcut hukuk sistemini uygulamak yerine
07:15
to determine their own president,
153
420000
2000
kendi başkanlarını seçmek için sandıklara
07:17
not the legal system.
154
422000
2000
geri döndüler.
07:19
And guess what, it worked.
155
424000
4000
Ve sanırım işe yaradı.
07:23
The defeated candidate
156
428000
2000
Yenilen aday
07:25
gave up power
157
430000
2000
gücünden vazgeçti
07:27
and made way for Ghana to move into a new democratic cycle.
158
432000
3000
ve Gana'nın yeni bir demokratik sisteme geçişini sağladı.
07:30
I mean, at the absolute time
159
435000
2000
Demek istediğim, demokrasiye mutlak ihtiyacın
07:32
for the absolute need of democracy,
160
437000
2000
duyulduğu zamanda
07:34
they did not abuse their power.
161
439000
3000
güçlerini kötüye kullanmadılar.
07:39
The belief in true democracy and in the people runs deep,
162
444000
4000
Gerçek demokrasiye ve halka olan inancın derinliği
07:43
proving that the African is capable of governing himself.
163
448000
4000
Afrika'nın kendini yönetebileceğinin kanıtıdır.
07:48
Now the uphill battle for Ghana and for Africa
164
453000
3000
Gana ve Afrika'nın bu zorlu mücadelesi
07:51
is not over,
165
456000
2000
henüz bitmedi,
07:53
but I have proof that the other side of democracy exists,
166
458000
4000
ama demokrasinin diğer tarafının var olduğuna dair kanıtım var,
07:57
and that we must not take it for granted.
167
462000
3000
ve bunu hafife almamalıyız.
08:00
Now I have learned
168
465000
2000
Ve yerimin sadece Batı'da ya da
08:02
that my place is not just in the West or in Africa,
169
467000
4000
Afrika'da olmadığını öğrendim,
08:06
and I'm still searching
170
471000
2000
ve hala kimliğimi
08:08
for my identity,
171
473000
2000
arıyorum,
08:10
but I saw Ghana
172
475000
3000
ama Gana'nın demokrasiyi
08:13
create democracy better.
173
478000
2000
daha iyi uyguladığını gördüm.
08:15
Ghana taught me
174
480000
2000
Gana bana
08:17
to look at people differently
175
482000
2000
insanlara ve kendime farklı
08:19
and to look at myself differently.
176
484000
3000
şekilde bakmayı öğretti.
08:22
And yes,
177
487000
2000
Ve evet,
08:24
we Africans can.
178
489000
2000
biz Afrikalılar yapabiliriz.
08:26
Thank you.
179
491000
2000
Teşekkür ederim.
08:28
(Applause)
180
493000
3000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Jarreth Merz - FilmmakerJarreth Merz' new film, "An African Election," follows the 2008 presidential elections in Ghana from start to finish.
Why you should listen
Raised in Ghana, Switzerland and Germany, Jarreth Merz is a filmmaker and actor (you may remember him in the role of Simon of Cyrene in The Passion of the Christ). As a director, his work is rooted in observing life as it presents itself in all its complexities -- as shown in his latest documentary, An African Election, which follows the 2008 presidential elections in Ghana, West Africa.
Merz's stepfather, a political player on Ghana, helped him get access behind the scenes; then Jarreth and his cameraman brother Kevin followed the presidential candidates in the unpredictable months leading up to the final night. In chronicling the rough-and-tumble process of a democratic election, the documentary becomes a meditation on the dream of democracy itself. The film screened in the World Documentary competition at Sundance earlier this year. Merz is now working on a “political safari” in Africa.
He says: "An African Election challenges the preconceived notion we have about politics in Ghana or Africa without hiding the brutal realities."
Jarreth Merz | Speaker | TED.com