TEDxMidAtlantic
Judith Heumann: Our fight for disability rights -- and why we're not done yet
Judith Heumann: Engelli hakları için savaşımız -- ve bu savaşı neden hâlâ bitirmediğimiz
Filmed:
Readability: 3.6
1,130,125 views
40 sene önce, Judith Heumann çığır açıcı bir protesto olan "Section 504" oturma eylemine öncülük etti. Bu eylemde engelli hakları aktivistleri federal bir binayı neredeyse bir ay boyunca işgal ettiler ve herkes için daha fazla erişilebilirlik istediler. Bu kişisel ve ilham verici konuşmada Heumann protestoların arkasındaki hikâyeleri anlatıyor ve bize 40 sene sonra bile yapılacak işlerin olduğunu hatırlatıyor.
Judith Heumann - Disability rights activist
Judith Heumann is a lifelong advocate for the rights of disabled people. Full bio
Judith Heumann is a lifelong advocate for the rights of disabled people. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I was born in 1947, a long time ago,
0
760
3080
1947 yılında, çok zaman önce, doğdum
00:17
and when I was 18 months old, I had polio.
1
5280
3760
ve 18 aylıkken çocuk felci oldum.
00:21
I was in an iron lung for three months
2
9680
2896
Üç ay boyunca yapay akciğerle yaşadım
00:24
and in and out of the hospital
for three years.
for three years.
3
12600
2520
ve üç sene boyunca hastaneye
girip çıkarak yaşadım.
girip çıkarak yaşadım.
00:27
Now, we had lots of neighbors
in our Brooklyn neighborhood,
in our Brooklyn neighborhood,
4
15960
3416
Brooklyn mahallesinde
birçok komşumuz vardı
birçok komşumuz vardı
00:31
and some of them were really
very helpful for my parents.
very helpful for my parents.
5
19400
3320
ve bazıları ebeveynlerime
çok yardımcı oldular.
çok yardımcı oldular.
00:35
Some of them were really
afraid of contagion,
afraid of contagion,
6
23320
3696
Bazıları bulaşıcı bir şey olmasından
çok korkuyorlardı
çok korkuyorlardı
00:39
and they wouldn't even walk
in front of our house.
in front of our house.
7
27040
3216
ve evimizin önünden
yürüyemezlerdi bile.
yürüyemezlerdi bile.
00:42
They would literally
walk across the street.
walk across the street.
8
30280
2800
Gerçekten caddenin karşısına yürürlerdi.
00:45
I think this was a time
when my family really began to realize
when my family really began to realize
9
33680
4976
Bence ailem benim engelimin
diğer insanlar için
diğer insanlar için
00:50
what disability meant to some people:
10
38680
2456
ne demek olduğunu bu zaman öğrendi:
00:53
fear.
11
41160
1200
korku.
00:55
And it wasn't even a sure thing
that I would live at home,
that I would live at home,
12
43080
4296
Evde yaşayacağım da kesin değildi.
00:59
although I didn't learn about this
until I was 36 years old.
until I was 36 years old.
13
47400
3336
Ben bunu 36 yaşıma kadar
öğrenmemiş olsam da...
öğrenmemiş olsam da...
01:02
I was having a discussion
with my father one night,
with my father one night,
14
50760
2896
Babamla bir akşam bir tartışma yaşadık
01:05
and he said, "You know,
when you were two years old,
when you were two years old,
15
53680
3016
ve dedi ki, "Biliyor musun?
Sen iki yaşındayken
Sen iki yaşındayken
01:08
one of the doctors
suggested to your mom and I
suggested to your mom and I
16
56720
2416
doktorların bir tanesi senin
bir enstitüde
bir enstitüde
01:11
that you live in an institution,
17
59160
2936
yaşamanı önerdi."
01:14
that they could just
go ahead with their lives
go ahead with their lives
18
62120
2856
Böylece onlar hayatlarına
olduğu gibi devam edebilirdi
olduğu gibi devam edebilirdi
01:17
and raise their kids
19
65000
1256
çocuklarını büyütebilirdi
01:18
and kind of be done with having to deal
with all the disability-related things.
with all the disability-related things.
20
66280
5016
ve engellilik ile ilgili onca şey ile
ilgilenmek zorunda kalmazlardı.
ilgilenmek zorunda kalmazlardı.
01:23
I didn't believe my father,
not because he was a liar,
not because he was a liar,
21
71320
4096
Babama inanmadım,
yalancı olduğundan değil
yalancı olduğundan değil
01:27
but I'd never heard this story,
22
75440
2336
ama bu hikâyeyi daha önce hiç duymamıştım.
01:29
and my mother in fact validated that.
23
77800
2296
Ve annem bu hikâyeyi doğruladı.
01:32
She never wanted to tell me.
24
80120
2136
Bana hiç söylemek istememişti.
01:34
But in reality, I don't know why
I was really surprised by this story,
I was really surprised by this story,
25
82280
4536
Ama aslında bu hikâyenin beni
neden şaşırttığını bilmiyorum.
neden şaşırttığını bilmiyorum.
01:38
because when I was five years old,
26
86840
2776
Çünkü ben beş yaşındayken
01:41
and my mother, like mothers and fathers
all across the United States,
all across the United States,
27
89640
4256
ve annem, Amerika'daki
diğer anne babalar gibi,
diğer anne babalar gibi,
01:45
was taking me to school to enroll,
28
93920
2776
beni okula kaydetmeye götürdü.
01:48
she pushed my wheelchair to the school
in walking distance to our house,
in walking distance to our house,
29
96720
4336
Yürüme mesafesinde olan okula kadar
tekerlekli sandalyemi sürdü,
tekerlekli sandalyemi sürdü,
01:53
pulled the wheelchair
up the steps into the school,
up the steps into the school,
30
101080
3096
okulun merdivenlerinden
sandalyemi yukarı çekti
sandalyemi yukarı çekti
01:56
and we were greeted by the principal.
31
104200
2176
ve okulun müdürü tarafından karşılandık.
01:58
Not really greeted.
32
106400
1856
Aslında tam karşılanmadık.
02:00
But the principal said,
no, I couldn't come to that school
no, I couldn't come to that school
33
108280
4576
Daha doğrusu müdür o okula
gidemeyeceğimi
gidemeyeceğimi
02:04
because it wasn't accessible.
34
112880
2696
çünkü erişilebilir olmadığını söyledi.
02:07
But he told us not to worry,
35
115600
2376
Ama bize endişelenmememiz gerektiğini
02:10
because the Board of Education in fact
would send a teacher to my house.
would send a teacher to my house.
36
118000
5176
çünkü Eğitim Kurulu'nun evimize
bir öğretmen yollayacağını söyledi.
bir öğretmen yollayacağını söyledi.
02:15
And they did
37
123200
1816
Ve yolladılar da.
02:17
for a total of two and a half hours
38
125040
3695
Bir haftada toplam sadece
02:20
a week.
39
128759
1217
iki buçuk saat.
02:22
(Audience murmurs)
40
130000
1256
(Mırıldanmalar)
02:23
But for good behavior,
41
131280
2056
Ama iyilik olsun diye
02:25
they threw in an occupational therapist
42
133360
3016
bana çok temel bir beceri olan
02:28
who taught me that very essential skill
43
136400
2856
kanaviçeyi öğretecek bir
02:31
of cross-stitching.
44
139280
1440
ergoterapist yolladılar.
02:33
(Laughter)
45
141280
1256
(Gülüşme)
02:34
I don't cross-stitch today.
46
142560
1336
Bugün kanaviçe yapamıyorum.
02:35
(Laughter)
47
143920
2376
(Gülüşme)
02:38
I didn't actually get to go to school
in a real building
in a real building
48
146320
3696
Gerçek binalı bir okula gitme fırsatını
02:42
until I was nine years old,
49
150040
2136
dokuz yaşıma kadar bulamadım.
02:44
and then I was in classes
only with disabled children
only with disabled children
50
152200
3176
Daha sonra ise çoğunlukla engelli
olmayan çocukların bulunduğu
olmayan çocukların bulunduğu
02:47
in a school that had
mainly nondisabled children.
mainly nondisabled children.
51
155400
3216
bir okulda, sadece engelli
çocukların olduğu sınıflardaydım.
çocukların olduğu sınıflardaydım.
02:50
And in my classes,
52
158640
1856
Ve sınıflarımda
02:52
there were students up to the age of 21.
53
160520
3200
21 yaşına kadar öğrenciler vardı.
02:56
And then, after 21,
54
164840
1856
Ve 21'den sonra
02:58
they went to something
called sheltered workshops
called sheltered workshops
55
166720
3336
korumalı işyerleri denilen
bir yere gittiler.
bir yere gittiler.
03:02
with menial work
56
170080
1616
Lüzumsüz işler yapmak için
03:03
and earning either nothing
or below minimum wage.
or below minimum wage.
57
171720
3200
ve parasız çalışarak
ya da asgari ücret altında para kazanarak.
ya da asgari ücret altında para kazanarak.
03:07
So I understood discrimination.
58
175480
3096
Ayrımcılığı anladım.
03:10
My parents understood discrimination.
59
178600
2776
Ebeveynlerim ayrımcılığı anladılar.
03:13
My parents came from Germany.
60
181400
2616
Ebeveynlerim Almanya'dan geldiler.
03:16
They were German Jews
who left in the 1930s,
who left in the 1930s,
61
184040
3696
1930'larda Holokost yüzünden
Almanya'yı terk eden
Almanya'yı terk eden
03:19
escaping the Holocaust.
62
187760
1480
Yahudiler arasındaydılar.
03:21
My parents lost family
and they lost parents.
and they lost parents.
63
189920
3416
Ebeveynlerim ailelerini ve
ebeveynlerini kaybettiler.
ebeveynlerini kaybettiler.
03:25
Both my parents lost
their parents in the Holocaust.
their parents in the Holocaust.
64
193360
3776
İkisi de ebeveynlerini
Holokost'ta kaybettiler.
Holokost'ta kaybettiler.
03:29
And so they realized
65
197160
2176
Bu yüzden
03:31
that they could not be silent
66
199360
2096
benim hayatımda giden yanlış şeyler için
03:33
as things were going wrong
for me in my life.
for me in my life.
67
201480
2680
sessiz kalmayacaklarını fark ettiler.
03:36
Not me personally,
68
204920
1376
Sadece benimkinde değil
03:38
but what was going on around me.
69
206320
2336
genel olarak etrafımda giden.
03:40
They learned that because
I used a wheelchair,
I used a wheelchair,
70
208680
3296
Bunu öğrendiler çünkü
ben tekerlekli sandalye kullanıyordum
ben tekerlekli sandalye kullanıyordum
03:44
none of the high schools
in New York City, in the entire city,
in New York City, in the entire city,
71
212000
3816
ve New York City'deki hiçbir lise
tekerlekli sandalye kullanımına
tekerlekli sandalye kullanımına
03:47
were wheelchair accessible,
72
215840
1896
açık değildi.
03:49
so what was supposed to happen
73
217760
2496
Böylece olması gereken
03:52
is I was supposed to go
back onto home instruction
back onto home instruction
74
220280
3256
diğer öğrencilerin de yaptığı gibi
ev eğitimine
ev eğitimine
03:55
along with many other students.
75
223560
2536
geri dönmekti.
03:58
So my parents banded together
with other parents.
with other parents.
76
226120
5176
Ebeveynlerim diğer ebeveynlerle
toplandılar.
toplandılar.
04:03
They went to the Board of Education
77
231320
2096
Eğitim Kurulu'na gittiler
04:05
and they demanded that the Board of Ed
make some of the high schools accessible.
make some of the high schools accessible.
78
233440
4496
ve bazı okulları erişilebilir yapmaları
konusunda talepte bulundular.
konusunda talepte bulundular.
04:09
And they did.
79
237960
1656
Ve oldu.
04:11
And so I and many others
80
239640
2376
Ben ve diğerleri
04:14
were finally able to go to high school,
a regular high school,
a regular high school,
81
242040
3896
sonunda normal bir liseye gidebiliyorduk
04:17
and take regular classes.
82
245960
1600
ve normal dersler görebiliyorduk.
04:20
So what happened next?
83
248520
2200
Sonra ne oldu?
04:23
I was learning more and more
about what discrimination was,
about what discrimination was,
84
251440
3416
Ayrımcılığın ne olduğunu gün geçtikçe
daha fazla öğreniyordum
daha fazla öğreniyordum
04:26
and equally important, I was learning
that I needed to become my own advocate.
that I needed to become my own advocate.
85
254880
4280
ve aynı derecede önemli olan, kendi
avukatım olmam gerektiğini öğreniyordum.
avukatım olmam gerektiğini öğreniyordum.
04:31
I was entering college,
Long Island University,
Long Island University,
86
259920
3456
Üniversiteye başlıyordum,
Long Island Üniversitesi'ne
Long Island Üniversitesi'ne
04:35
and I had always wanted to be a teacher,
87
263400
2416
ve hep öğretmen olmak istemiştim.
04:37
and so I minored in education
and I took all the appropriate courses,
and I took all the appropriate courses,
88
265840
5216
Bu yüzden eğitim alanında yan dal yaparak
tüm gerekli dersleri aldım.
tüm gerekli dersleri aldım.
04:43
and then when it was time
for me to go for my license,
for me to go for my license,
89
271080
3896
Lisansımı alma zamanım geldiğinde
04:47
I had to take a written exam,
90
275000
2656
yazılı sınava girmem gerekiyordu
04:49
an oral exam
91
277680
1656
ve sözlü sınava
04:51
and a medical exam.
92
279360
1936
ve medikal sınava.
04:53
At that time, all three of those exams
93
281320
3216
O zamanlar, bu sınavların hepsi
04:56
were given in completely
inaccessible buildings,
inaccessible buildings,
94
284560
3656
tamamen erişilebilir olmayan binalardaydı
05:00
so I had friends who carried me
up and down the steps
up and down the steps
95
288240
4256
bu yüzden arkadaşlarım beni
bu sınavlar için merdivenlerden
bu sınavlar için merdivenlerden
05:04
for these exams,
96
292520
1576
aşağı ve yukarı taşıdılar,
05:06
not in a motorized wheelchair.
97
294120
1656
akülü tekerlekli sandalyede değil.
05:07
(Laughter)
98
295800
1016
(Gülüşme)
05:08
In a manual wheelchair.
99
296840
1480
Normal tekerlekli sandalyede.
05:11
But I passed my oral exam.
100
299440
2776
Sözlü sınavımı geçtim.
05:14
I passed my written exam.
101
302240
2160
Yazılı sınavımı geçtim.
05:16
My medical exam was something
completely different.
completely different.
102
304960
3680
Ama medikal sınavı çok başka bir şeydi.
05:21
One of the first questions
the doctor asked me
the doctor asked me
103
309600
3136
Doktorun bana sorduğu sorulardan ilki
05:24
was, could I please show her
how I went to the bathroom.
how I went to the bathroom.
104
312760
5280
ona nasıl tuvalete gittiğimi göstermekti.
05:31
I was 22 years old
105
319720
1976
22 yaşındaydım.
05:33
and you know when you go
for any kind of an interview,
for any kind of an interview,
106
321720
2576
Herhangi bir mülakata gireceğiniz zaman
05:36
you think about all the kinds
of questions that people could ask you?
of questions that people could ask you?
107
324320
3256
size sorulacak onca çeşit soruyu
düşünürsünüz ya...
düşünürsünüz ya...
05:39
(Laughter)
108
327600
1696
(Gülüşme)
05:41
That was not one of them.
109
329320
1240
Bu hiçbiri değildi.
05:43
And I was freaked out in the first place
110
331880
2576
Ve en başta korkmuştum
05:46
because I had heard
111
334480
1456
çünkü New York'ta
05:47
that there were actually
no disabled people using wheelchairs
no disabled people using wheelchairs
112
335960
3496
öğretmen olan ve tekerlekli sandalye
kullanan kimse olmadığını
kullanan kimse olmadığını
05:51
who were teachers in New York,
113
339480
1656
öğrenmiştim.
05:53
so each step along the way
I was expecting something bad.
I was expecting something bad.
114
341160
4176
Bu yüzden her adımda kötü bir şeyle
karşılaşmayı bekliyordum.
karşılaşmayı bekliyordum.
05:57
So I said to her,
115
345360
1896
Bu yüzden, öğretmenlerin öğrencilere
05:59
is it a requirement
that teachers show their students
that teachers show their students
116
347280
2496
nasıl tuvalete gideceklerini
göstermesinin gerekli
göstermesinin gerekli
06:01
how to go to the bathroom?
117
349800
1280
olup olmadığını sordum.
06:04
If it is, I can do that.
118
352200
2000
Eğer öyleyse yapabilirdim.
06:07
So no surprise,
119
355400
2216
Sürpriz olmadı
06:09
I was failed
120
357640
1736
medikal sınavı
06:11
because I didn't pass the medical.
121
359400
2416
geçemediğim için kaldım.
06:13
The official reason
that I was denied my job
that I was denied my job
122
361840
3296
Reddedilmemin resmi nedeni
06:17
was paralysis of poliomyelitis
sequelae of -- I'm sorry.
sequelae of -- I'm sorry.
123
365160
6816
sekeli poliomyelit felci -- özür dilerim.
06:24
Paralysis of both lower limbs,
sequelae of poliomyelitis.
sequelae of poliomyelitis.
124
372000
4536
Bacaklarımın ikisinin de felç olması,
poliomyelit sekeli.
poliomyelit sekeli.
06:28
Honestly, I didn't know
what the word "sequelae" meant,
what the word "sequelae" meant,
125
376560
2616
Doğrusu "sekeli" kelimesinin
anlamını bilmiyordum
anlamını bilmiyordum
06:31
so I went to the dictionary,
and it meant "because of."
and it meant "because of."
126
379200
3296
o yüzden sözlüğe baktım ve
"nedeniyle" demekti.
"nedeniyle" demekti.
06:34
So I'd been denied my license
because I couldn't walk.
because I couldn't walk.
127
382520
3200
Lisansımı alamadım çünkü
yürüyemiyordum.
yürüyemiyordum.
06:38
So what was I going to do?
128
386600
2576
Ne yapacaktım?
06:41
This is a really important
time in my life,
time in my life,
129
389200
3056
Bu hayatımda çok önemli bir zamandı
06:44
because it would be the first time
130
392280
1936
çünkü sisteme, kendime,
06:46
that I really would be
challenging the system, me,
challenging the system, me,
131
394240
4496
karşı çıkacağım ilk zaman olacaktı.
06:50
and although I was working with a lot
of other friends who had disabilities
of other friends who had disabilities
132
398760
3736
Beni bu konuda ilerlemem
için teşvik eden
için teşvik eden
06:54
who were encouraging me
to move forward with this,
to move forward with this,
133
402520
2576
engelli birçok başka arkadaşlarımla
çalışıyor olsam da
çalışıyor olsam da
06:57
it was nonetheless quite frightening.
134
405120
2576
bu gerçekten korkutucuydu.
06:59
But I was really very lucky.
135
407720
1576
Ama çok şanslıydım.
07:01
I had a friend who was a disabled student
at Long Island University
at Long Island University
136
409320
4216
Long Island Üniversitesi'nde engelli
bir arkadaşım vardı
bir arkadaşım vardı
07:05
and was also a stringer
at the "New York Times,"
at the "New York Times,"
137
413560
3256
ve aynı zamanda "New York Times"
gazetesinde muhabirdi.
gazetesinde muhabirdi.
07:08
and he was able to get a reporter
138
416840
2656
Arkadaşım, ne olduğuyla
07:11
to write a really good piece
about what had happened
about what had happened
139
419520
3896
ve neden yanlış olduğunu
düşündüğüyle ilgili
düşündüğüyle ilgili
07:15
and why he thought
what had happened was wrong.
what had happened was wrong.
140
423440
2400
yazı yazabilecek bir muhabire ulaştı.
07:18
The next day there was an editorial
in the "New York Times"
in the "New York Times"
141
426600
4536
Bir sonraki gün "New York Times"
gazetesinde
gazetesinde
07:23
with the title of
"Human v. The Board of Education"
"Human v. The Board of Education"
142
431160
3296
"Human v. The Board of Education"
adında bir makale yayınlandı.
adında bir makale yayınlandı.
07:26
and the "New York Times"
came out in support
came out in support
143
434480
2296
"New York Times"
beni öğretmenlik lisansım için
beni öğretmenlik lisansım için
07:28
of my getting my teaching license.
144
436800
2096
desteklemeye başladı.
07:30
(Applause)
145
438920
3896
(Alkış)
07:34
And then the same day,
146
442840
1336
Ve aynı gün içinde,
07:36
I got a call from an attorney
who was writing a book about civil rights.
who was writing a book about civil rights.
147
444200
4856
medeni haklarla ilgili kitap yazan
bir avukattan bir telefon aldım.
bir avukattan bir telefon aldım.
07:41
And he was calling me to interview me,
148
449080
3296
Benimle röportaj yapmak için arıyordu.
07:44
and I was interviewing him.
149
452400
2176
Ben de onunla röportaj yapıyordum,
07:46
He didn't know that.
150
454600
1296
o bunu bilmiyordu.
07:47
And at the end of our discussion, I said,
151
455920
2736
Konuşmamızın sonunda dedim ki,
07:50
"Would you be willing to represent me?
I want to sue the Board of Education."
I want to sue the Board of Education."
152
458680
3936
"Eğitim Kurulu'na dava açarsam
beni temsil eder misin?"
beni temsil eder misin?"
07:54
And he said yes.
153
462640
1616
Ve evet dedi.
07:56
Now, sometimes I say that the stars
were aligned around this court case,
were aligned around this court case,
154
464280
5536
Şimdi bazen bu mahkemede hiç olmayacak
bir şeyin olduğunu söylüyorum
bir şeyin olduğunu söylüyorum
08:01
because we had an amazing judge:
155
469840
3456
çünkü inanılmaz bir yargıcımız vardı:
08:05
the first African American
female federal judge --
female federal judge --
156
473320
5216
ilk Afroamerikan kadın federal hakim --
08:10
(Laughter)
157
478560
1656
(Gülüşme)
08:12
Constance Baker Motley.
158
480240
2496
Constance Baker Motley.
08:14
(Applause)
159
482760
5936
(Alkış)
08:20
And she knew discrimination
when she saw it.
when she saw it.
160
488720
3936
Ve ayrımcılığı gördüğü anda anlıyordu.
08:24
(Laughter)
161
492680
2576
(Gülüşme)
08:27
So she strongly encouraged the Board of Ed
162
495280
3976
Eğitim Kurulu'nu bana bir tane daha
medikal sınav
medikal sınav
08:31
to give me another medical exam,
163
499280
3296
vermesi konusunda teşvik etti.
08:34
which they did.
164
502600
1696
Ve onlar da verdiler.
08:36
And then I got my license,
165
504320
3016
Ve daha sonra lisansımı aldım.
08:39
and while it took a number of months
166
507360
1736
Bir okul müdürünün bana iş vermesi
08:41
for me to actually get a principal
to offer me a job,
to offer me a job,
167
509120
3056
birkaç ayımı almış olsa da,
08:44
I finally did get a job
and I started teaching that fall
and I started teaching that fall
168
512200
3896
en sonunda bir iş buldum
ve o sonbaharda çalışmaya başladım:
ve o sonbaharda çalışmaya başladım:
08:48
in the same school that I had gone to,
169
516120
2936
benim gittiğim aynı okulda,
08:51
second grade.
170
519080
1200
ikinci sınıflar için.
08:53
So --
171
521400
1216
Böylece ---
08:54
(Applause)
172
522640
3536
(Alkış)
08:58
That's a whole other TED Talk.
173
526200
1576
Bu bambaşka bir TED konuşması.
08:59
(Laughter)
174
527800
1616
(Gülüşme)
09:01
But I was learning as my friends were,
175
529440
4056
Ama arkadaşlarım gibi
09:05
and people I didn't know
around the country,
around the country,
176
533520
2496
ve ülkenin her tarafında
tanımadığım insanlar gibi
tanımadığım insanlar gibi
09:08
that we had to be our own advocates,
177
536040
3256
kendi avukatım olmam gerektiğini
öğreniyordum
öğreniyordum
09:11
that we needed to fight back people's view
178
539320
4256
ve insanların görüşlerine karşı
savaşmamız gerektiğini.
savaşmamız gerektiğini.
09:15
that if you had a disability,
you needed to be cured,
you needed to be cured,
179
543600
3336
Eğer engelliyseniz
iyileşmeniz gerekiyordu
iyileşmeniz gerekiyordu
09:18
that equality was not
part of the equation.
part of the equation.
180
546960
3056
ve bu eşitlik denklemin
bir parçası değildi.
bir parçası değildi.
09:22
And we were learning
from the Civil Rights Movement
from the Civil Rights Movement
181
550040
3296
Ve Yurttaşlık Hakları Hareketi'nden,
09:25
and from the Women's Rights Movement.
182
553360
2136
Kadın Hakları Hareketi'nden öğreniyorduk.
09:27
We were learning from them
about their activism
about their activism
183
555520
3176
Onların aktivizmlerinden
09:30
and their ability to come together,
184
558720
2016
bir araya gelme yeteneğini öğreniyorduk.
09:32
not only to discuss problems
185
560760
2736
Sadece problemleri tartışmak için değil
09:35
but to discuss solutions.
186
563520
1936
çözümleri de tartışmak için.
09:37
And what was born is what we call today
the Disability Rights Movement.
the Disability Rights Movement.
187
565480
4400
Ve bundan Engelli Hakları Hareketi doğdu.
09:42
So I'd like to tell you
a couple of riddles.
a couple of riddles.
188
570800
2800
Bu yüzden size birkaç bilmece
söylemek istiyorum.
söylemek istiyorum.
09:46
How many people do you think it takes
189
574840
2240
Sizce Madison Caddesi'ndeki
09:50
to stop traffic on Madison Avenue
190
578080
3776
iş çıkış saatindeki trafiği
09:53
during rush hour in New York City?
191
581880
2536
durdurmak için kaç kişi gerekir?
09:56
Do you have a guess? How many?
192
584440
1616
Bir tahmininiz var mı? Kaç kişi?
09:58
(Audience members shout out answers)
193
586080
1715
(Seyirciler cevaplar söylüyor)
10:01
Fifty.
194
589360
1200
Elli.
10:03
One would be too little.
195
591520
1200
Bir çok küçük olurdu.
10:06
Fifty people.
196
594160
1256
Elli insan.
10:07
And there were no accessible paddy wagons,
197
595440
2736
Ve erişilebilir emniyet arabaları yoktu,
10:10
so they had to just kind of deal with us.
198
598200
2736
bu yüzden bizimle uğraşmak zorundalardı.
10:12
(Laughter)
199
600960
2296
(Gülüşme)
10:15
(Applause)
200
603280
1976
(Alkış)
10:17
But let me tell you another riddle.
201
605280
2336
Ama size başka bir bilmece sorayım.
10:19
How many people does it take
to stop a bus in New York City
to stop a bus in New York City
202
607640
4696
New York City'de, tekerlekli sandalyede
olduğunuz için sizi almayı reddeden
olduğunuz için sizi almayı reddeden
10:24
when they refuse to let you on
because you're in a wheelchair?
because you're in a wheelchair?
203
612360
3560
bir otobüsü durdurmak için
kaç insan gerekir?
kaç insan gerekir?
10:29
One. That is the right answer.
204
617120
2376
Bir. Bu doğru cevap.
10:31
So what you have to do though
205
619520
2896
Bunun için yapmanız gereken
10:34
is take your wheelchair --
206
622440
1856
tekerlekli sandalyenizi alıp --
10:36
(Laughter)
207
624320
2976
(Gülüşme)
10:39
Sidle in the right place
right in front of the steps
right in front of the steps
208
627320
3856
basamakların hemen önündeki
doğru yere yanaşmak
doğru yere yanaşmak
10:43
and give it a little push underneath,
209
631200
3336
ve aşağıdan biraz ittirmek
10:46
and then their bus can't move.
210
634560
1776
ve böylece otobüsleri hareket edemez.
10:48
(Laughter)
211
636360
3656
(Gülüşme)
10:52
Any of you who want
to learn how to do that,
to learn how to do that,
212
640040
3536
Bunu yapmayı öğrenmek
isteyen birileri olursa,
isteyen birileri olursa,
10:55
talk to me after this.
213
643600
1216
sonra benimle konuşsun.
10:56
(Laughter)
214
644840
1816
(Gülüşme)
10:58
In 1972, President Nixon
vetoed the Rehabilitation Act.
vetoed the Rehabilitation Act.
215
646680
6240
1972'de başkan Nixon rehabilitasyon
kanununu veto etti.
kanununu veto etti.
11:05
We protested. He signed it.
216
653720
2640
Biz protesto ettik. O imzaladı.
11:09
Then the regulations that needed
to be promulgated to implement that law
to be promulgated to implement that law
217
657120
4976
Daha sonra bu kanunu yürürlüğe
sokmak için gereken yasalar
sokmak için gereken yasalar
11:14
had not in fact been signed.
218
662120
2416
aslında imzalanmadı.
11:16
We demonstrated. They were signed.
219
664560
2360
Biz gösteri yaptık. İmzalandı.
11:19
And when the Americans
With Disabilities Act, the ADA,
With Disabilities Act, the ADA,
220
667680
3856
Ve Engelli Amerikalılar Kanunu (ADA),
11:23
our Emancipation Proclamation Act,
221
671560
3016
bizim Özgürlük Duyurma Kanunumuz,
11:26
looked as though it might not
in fact be passed in the House or Senate,
in fact be passed in the House or Senate,
222
674600
5416
Meclisten veya Senatodan geçmeyecek
gibi gözüktüğünde
gibi gözüktüğünde
11:32
disabled people from all across
the United States came together
the United States came together
223
680040
4256
Amerika'nın her yanındaki
engelli insanlar toplandı
engelli insanlar toplandı
11:36
and they crawled up the Capitol steps.
224
684320
3560
ve Capitol basamaklarını
sürünerek çıktılar.
sürünerek çıktılar.
11:41
That was an amazing day,
225
689560
2736
O inanılmaz bir gündü
11:44
and the House and Senate passed the ADA.
226
692320
3480
ve Meclisle Senato ADA kanununu geçirdi.
11:48
And then President Bush signed the ADA.
227
696520
5456
Sonra başkan Bush ADA kanununu imzaladı.
11:54
It's a great picture.
228
702000
1576
Çok güzel bir resim.
11:55
President Bush signed the ADA
on the lawn of the White House.
on the lawn of the White House.
229
703600
4056
Başkan Bush ADA kanununu
Beyaz Saray'ın çimenlerinde imzaladı.
Beyaz Saray'ın çimenlerinde imzaladı.
11:59
It was an amazing day,
230
707680
1976
İnanılmaz bir gündü
12:01
and there are about 2,000 people there.
231
709680
2520
ve orada 2,000 kişi vardı.
12:05
It was July 26, 1990.
232
713000
3960
26 Temmuz 1990 günüydü.
12:09
And one of the most famous
statements he had in his speech
statements he had in his speech
233
717720
3696
Ve konuşmasındaki en ünlü
kısım şuydu:
kısım şuydu:
12:13
was, "Let the shameful walls
of exclusion finally come tumbling down."
of exclusion finally come tumbling down."
234
721440
5600
"Utanç verici dışlayan duvarların
nihayet yıkılmasına izin verin."
nihayet yıkılmasına izin verin."
12:20
For any of you in the room
235
728000
2056
Odadaki 50 yaş ya da üstü olanlar,
12:22
who are 50 or older,
or maybe or even 40 or older,
or maybe or even 40 or older,
236
730080
3536
hatta 40 yaş ya da üstü olanlar,
12:25
you remember a time when
there were no ramps on the streets,
there were no ramps on the streets,
237
733640
3176
sokaklarda rampalar olmayan
zamanları hatırlarsınız,
zamanları hatırlarsınız,
12:28
when buses were not accessible,
238
736840
2056
otobüslerin erişilebilir olmadığı,
12:30
when trains were not accessible,
239
738920
1976
trenlerin erişilebilir olmadığı,
12:32
where there were no wheelchair-accessible
bathrooms in shopping malls,
bathrooms in shopping malls,
240
740920
3816
alışveriş merkezlerinde
erişilebilir tuvalet olmadığı,
erişilebilir tuvalet olmadığı,
12:36
where you certainly did not have
a sign language interpreter,
a sign language interpreter,
241
744760
3136
işaret dili tercümanının
kesinlikle olmadığı,
kesinlikle olmadığı,
12:39
or captioning, or braille
or other kinds of supports.
or other kinds of supports.
242
747920
4176
ya da altyazının veya kabartma yazının
ya da diğer desteklerin.
ya da diğer desteklerin.
12:44
These things have changed,
243
752120
1936
Bunlar değişti
12:46
and they have inspired the world.
244
754080
2656
ve dünyaya ilham verdi.
12:48
And disabled people around the world
want laws like we have,
want laws like we have,
245
756760
4816
Ve dünyanın her ucundaki engelli insanlar
bizdeki gibi kanunlar istiyorlar
bizdeki gibi kanunlar istiyorlar
12:53
and they want those laws enforced.
246
761600
2240
ve bunların uygulanmalarını istiyorlar.
12:56
And so what we've seen is something called
247
764600
2816
Bizim burada gördüğümüz
12:59
the Convention on the Rights
of Persons with Disabilities.
of Persons with Disabilities.
248
767440
3280
Engelli Hakları Sözleşmesi.
13:03
It is a treaty that was adopted in 2006.
249
771160
3856
2006'da kabul edilen bir antlaşmaydı.
13:07
It's celebrating is 10-year anniversary.
250
775040
3976
10. yıl dönümünü kutluyor.
13:11
More than 165 countries
have joined this treaty.
have joined this treaty.
251
779040
4440
165'ten fazla ülke bu antlaşmaya katıldı.
13:16
It is the first international
human rights treaty
human rights treaty
252
784160
4096
Bu anlaşma sadece engelli
insanlara odaklanan ilk uluslararası
insanlara odaklanan ilk uluslararası
13:20
fully focused on disabled people.
253
788280
2560
insan hakları antlaşmasıdır.
13:23
But I am sad to say that our US Senate
254
791520
4136
Ama üzgünüm ki ABD Senatomuz
13:27
has failed to recommend to our president
that we ratify the treaty.
that we ratify the treaty.
255
795680
5256
başkanımıza onaylaması için
tavsiye vermekte başarısız oldu.
tavsiye vermekte başarısız oldu.
13:32
We signed it in 2009,
256
800960
2936
Biz 2009'da imzaladık
13:35
but it doesn't come
into force until ratification,
into force until ratification,
257
803920
4216
ama onay olmadığı için uygulamaya giremedi
13:40
and the president --
no president can ratify a treaty
no president can ratify a treaty
258
808160
3216
ve başkan, hiçbir başkan,
Senatonun izni olmadan
Senatonun izni olmadan
13:43
without the consent of the Senate.
259
811400
2560
bir antlaşmayı onaylayamaz.
13:46
So we feel really strongly
260
814560
3456
ABD Senatosu'nun işini gerçekten
13:50
that our US Senate needs to do its job,
261
818040
3536
yapması gerektiğini hissediyoruz ve
13:53
that our Senate needs
to enable us as Americans
to enable us as Americans
262
821600
4176
Senato'nun bize Amerikalılar olarak
olanak sağlaması gerektiğini hissediyoruz:
olanak sağlaması gerektiğini hissediyoruz:
13:57
not only to be able to assist disabled
people and governments around the world
people and governments around the world
263
825800
5136
sadece dünyanın etrafındaki hukûmetleri
ve engelli insanları yaptığımız
ve engelli insanları yaptığımız
14:02
to learn about the good work
that we've been doing,
that we've been doing,
264
830960
3856
iyi şeyler hakkında
bilgilendirmek için değil,
bilgilendirmek için değil,
14:06
but it's equally important
265
834840
2016
aynı zamanda
14:08
that disabled people
have the same opportunities
have the same opportunities
266
836880
3816
engelli insanların
ülkemizdeki diğer insanlar gibi
ülkemizdeki diğer insanlar gibi
14:12
to travel, study and work abroad
267
840720
3656
seyahat etmek, yurt dışında
okumak ve çalışmak için
okumak ve çalışmak için
14:16
as anyone else in our country.
268
844400
2376
aynı fırsatlara sahip olsun diye.
14:18
And as long as many countries
don't have the same laws as we do
don't have the same laws as we do
269
846800
4136
Çoğu ülke bizimle aynı
kanunlara sahip olmadıkça
kanunlara sahip olmadıkça
14:22
and don't enforce them if they have them,
270
850960
2616
ve sahip olanlar bunları uygulamadıkça
14:25
opportunities for disabled people
are more limited.
are more limited.
271
853600
3080
engelli insanlar için fırsatlar limitli.
14:29
When I travel abroad,
272
857840
1936
Ben yurt dışına seyahat ettiğimde,
14:31
I am always meeting with disabled women,
273
859800
2816
her zaman engelli kadınlarla tanışıyorum
14:34
and those women tell me stories
274
862640
2456
ve bu kadınlar bana
14:37
about how they experience
violence and rape
violence and rape
275
865120
4336
şiddet ve tecavüze uğradıklarını
anlatıyorlar
anlatıyorlar
14:41
and how in many cases
these forms of violence
these forms of violence
276
869480
3656
ve bu şiddet formlarının
14:45
occur from family members
and people that they know,
and people that they know,
277
873160
5496
aile üyelerinden ya da tanıdıkları hatta
onlar için çalışan insanlardan
onlar için çalışan insanlardan
14:50
who in fact may be working for them.
278
878680
2576
geldiğini söylüyorlar.
14:53
And frequently these cases
are not adjudicated.
are not adjudicated.
279
881280
3416
Genellikle bu davalara hüküm verilmiyor.
14:56
I meet disabled people
280
884720
1976
İş teklifi alan
14:58
who have been offered jobs by businesses
281
886720
4656
engelli insanlarla tanışıyorum.
15:03
because they live in a country
where there's a quota system,
where there's a quota system,
282
891400
3376
Bu teklifler o ülkede bir kontenjan
sistemi olduğu için yapılıyor.
sistemi olduğu için yapılıyor.
15:06
and in order to avoid a fine,
283
894800
2536
Ceza parasından kaçınmak için
15:09
they will hire you
284
897360
2256
sizi işe alıyorlar
15:11
and then tell you,
285
899640
1256
ve sonra diyorlar ki
15:12
"You don't need to come to work
286
900920
1856
"İşe gelmene gerek yok
15:14
because we really don't need you
in the facility."
in the facility."
287
902800
3160
çünkü burada sana
aslında ihtiyacımız yok."
aslında ihtiyacımız yok."
15:18
I have visited institutions
288
906800
2576
İdrar kokusunun çok güçlü olduğu
15:21
where the stench of urine is so strong
289
909400
3856
enstitüleri ziyaret ettim.
15:25
that before you open
the door of your vehicle,
the door of your vehicle,
290
913280
3096
Koku o kadar güçlü ki
aracının kapısını açmadan
aracının kapısını açmadan
15:28
you're kind of pushed back,
291
916400
2016
geriye çekiliyorsun.
15:30
and then gone into those institutions
292
918440
2816
Ve insanların gerekli desteklerle
15:33
where people should be living
in the community with appropriate supports
in the community with appropriate supports
293
921280
4896
bir topluluk içinde yaşaması gereken
enstitülülere girdim.
enstitülülere girdim.
15:38
and seen people almost naked,
294
926200
3056
Ve neredeyse çıplak olan insanlar gördüm,
15:41
people who are chemically drugged
295
929280
2496
kimyasal uyuşturucu almış insanlar,
15:43
and people who are living
lives of despair.
lives of despair.
296
931800
2480
umutsuz bir hayat yaşayan insanlar.
15:47
These are some of the things that the US
needs to be doing more to correct.
needs to be doing more to correct.
297
935120
5320
Bunlar ABD'nin doğru yapması gereken
şeylerden birkaçı.
şeylerden birkaçı.
15:53
We know discrimination when we see it,
298
941240
3176
Ayrımcılığı gördüğümüzde anlıyoruz
15:56
and we need to be fighting it together.
299
944440
2040
ve bunun için birlikte savaşmalıyız.
15:59
So what is it that we can
be doing together?
be doing together?
300
947120
3160
Birlikte yapabileceğimiz şey ne peki?
16:03
I encourage you all to recognize
301
951320
2776
Sizi şunun farkına varmaya
teşvik ediyorum:
teşvik ediyorum:
16:06
that disability is a family
you can join at any point in your life.
you can join at any point in your life.
302
954120
5160
engellilik hayatınızın her aşamasında
katılabileceğiniz bir aile.
katılabileceğiniz bir aile.
16:12
I'd like to see by a show of hands
how many of you have ever broken a bone?
how many of you have ever broken a bone?
303
960040
4480
Hiçbir kemiğinizi kırdınız mı?
Lütfen el kaldırın.
Lütfen el kaldırın.
16:18
And then, when you leave today, I'd like
you to maybe write a couple of sentences
you to maybe write a couple of sentences
304
966800
4776
Bugün buradan ayrılınca sizden
o süreçte hayatın sizin için nasıl
o süreçte hayatın sizin için nasıl
16:23
about what that period of time
has been like for you,
has been like for you,
305
971600
3856
olduğuna dair birkaç cümle
yazmanızı istiyorum.
yazmanızı istiyorum.
16:27
because frequently I hear from people,
306
975480
2536
Çünkü insanlardan çoğu zaman
şunu duyuyorum:
şunu duyuyorum:
16:30
"You know, I couldn't do this,
I couldn't do that.
I couldn't do that.
307
978040
3016
"Bunu yapamazdım, onu yapamazdım.
16:33
People talked to me differently.
They acted differently towards me."
They acted differently towards me."
308
981080
4296
İnsanlar benimle farklı konuşurlardı.
Bana karşı farklı davranırlardı."
Bana karşı farklı davranırlardı."
16:37
And that's what I see
and other disabled people see
and other disabled people see
309
985400
3856
Bu benim ve diğer engelli
insanların açıkça
insanların açıkça
16:41
in flashing letters.
310
989280
1560
gördüğümüz şeyler.
16:43
But we -- you in this room,
311
991520
2736
Ama biz -- bu odadaki siz,
16:46
people listening
and watching this TED Talk --
and watching this TED Talk --
312
994280
3216
bu TED konuşmasını dinleyen
ve izleyen insanlar --
ve izleyen insanlar --
16:49
together we can make a difference.
313
997520
3136
biz birlikte bir fark yaratabiliriz.
16:52
Together we can speak up for justice.
314
1000680
3080
Birlikte adalet için
sesimizi yükseltebiliriz.
sesimizi yükseltebiliriz.
16:56
Together we can help change the world.
315
1004280
2840
Birlikte dünyayı değiştirmek için
yardım edebiliriz.
yardım edebiliriz.
16:59
Thank you. I have to go catch my bus.
316
1007960
2576
Teşekkürler.
Gidip otobüsümü yakalamam lazım.
Gidip otobüsümü yakalamam lazım.
17:02
(Applause)
317
1010560
6440
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Judith Heumann - Disability rights activistJudith Heumann is a lifelong advocate for the rights of disabled people.
Why you should listen
Judith (Judy) Heumann contracted polio in 1949 in Brooklyn, NY and began to experience discrimination at five years old when she was denied the right to attend school because she was a "fire hazard." Her parents played a strong role in fighting for her rights as a child. Heumann determined that she, working in collaboration with other disabled people, had to play an increasing advocacy role as she and others experienced continuous discrimination because of their disabilities. She is now an internationally recognized leader in the disability rights community and a lifelong civil rights advocate. As a Senior Fellow at the Ford Foundation, she is currently working to help advance the inclusion of disability in the Foundation’s work and is leading a project to advance the inclusion of disabled people in the media.
President Obama appointed Heumann as the first Special Advisor for International Disability Rights at the US Department of State, where she served from 2010-2017. Prior to this position, she served as the Director for the Department on Disability Services for the District of Columbia, where she was responsible for the Developmental Disability Administration and the Rehabilitation Services Administration.
From June 2002- 2006, Heumann served as the World Bank's first Adviser on Disability and Development. In this position, she led the World Bank's disability work to expand the Bank’s knowledge and capability to work with governments and civil society on including disability in the global conversation. From 1993 to 2001, Heumann served in the Clinton Administration as the Assistant Secretary for the Office of Special Education and Rehabilitative Services in the Department of Education. She was also responsible for the implementation of legislation at the national level for programs in special education, disability research, vocational rehabilitation and independent living, serving more than 8 million youth and adults with disabilities.
Heumann graduated from Long Island University in Brooklyn, NY in 1969 and received her Master’s in Public Health from the University of California at Berkeley in 1975. Her goal in life is to continue to advance the rights and empowerment of ALL disabled people around the world. She is also currently building an online presence through The Heumann Perspective which can found on Facebook, YouTube and Twitter.
Judith Heumann | Speaker | TED.com