TED@Intel
Maria Bezaitis: Why we need strangeness
Maria Bezaitis: Yabancılığa şaşırtıcı ihtiyaç
Filmed:
Readability: 4.8
1,213,949 views
Dijital dünyamızda, toplumsal ilişkiler veriler tarafından yönlendirilmektedir. Henüz bunu idrak etmeden, yabancılığa karşı kendimize set kuruyoruz---evvelden bulunduğumuz yerler, çoktan sevmekten olduğumuz şeyler ve tanışık olduğumuz insan türlerine uymayan insanlar ve düşüncelere karşı. Tanıdık olmasa bile ihtiyacımız olan kişi ve nesneleri iletmesi için teknoloji gereklidir.
Maria Bezaitis - Computer engineer
A principal engineer at Intel, Maria Bezaitis focuses on how constellations of personal data can form new business models. Full bio
A principal engineer at Intel, Maria Bezaitis focuses on how constellations of personal data can form new business models. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
"Don't talk to strangers."
0
892
3288
‘’Yabancılarla konuşma.’’
00:16
You have heard that phrase uttered
1
4180
2039
Bu söylemi,
00:18
by your friends, family, schools and the media for decades.
2
6219
4313
arkadaşlarınızdan, ailenizden, medyadan ve okuldan yıllardır duyuyorsunuz.
00:22
It's a norm. It's a social norm.
3
10532
2912
Bu, bir kural. Bu, toplumsal bir kural.
00:25
But it's a special kind of social norm,
4
13444
2358
Fakat bu, özel bir toplumsal kural.
00:27
because it's a social norm that wants to tell us
5
15802
2530
Bu, kiminle görüşebileceğimiz ve kiminle olmamamız gerektiğini
00:30
who we can relate to and who we shouldn't relate to.
6
18332
4464
gerektiğini söylemek isteyen toplumsal bir kural.
00:34
"Don't talk to strangers" says,
7
22796
2504
‘’Yabancılarla konuşma’’ derler,
00:37
"Stay from anyone who's not familiar to you.
8
25300
4176
‘’Tanımadığın insanlardan uzak dur’’
00:41
Stick with the people you know.
9
29476
2415
‘’Bildiğin insanlarla vakit geçir’’
00:43
Stick with people like you."
10
31891
2974
‘’Senin gibilerle.’’
00:46
How appealing is that?
11
34865
2352
Kulağa çok mantıklı gibi gelmiyor mu?
00:49
It's not really what we do, is it, when we're at our best?
12
37217
3225
Bunu iyi olduğumuzda yapmayız değil mi?
00:52
When we're at our best, we reach out to people
13
40442
2784
Böyle zamanlarda bizim gibi olmayan
00:55
who are not like us,
14
43226
1618
insanlarla bir araya geliriz
00:56
because when we do that, we learn from people
15
44844
2867
Çünkü bunu yaptığımızda, bizim gibi
00:59
who are not like us.
16
47711
2269
olmayanlardan öğreniriz
01:01
My phrase for this value of being with "not like us"
17
49980
4101
‘’Bizim gibi olmayan insanlardan’’ kastım
01:06
is "strangeness,"
18
54081
1872
‘’tanışmadıklarımız’’
01:07
and my point is that in today's digitally intensive world,
19
55953
3900
söylemeye çalıştığım şey, günümüzün böylesine dijitalleşmiş dünyasında,
01:11
strangers are quite frankly not the point.
20
59853
3366
yabancılar asıl konumuz değil.
01:15
The point that we should be worried about is,
21
63219
2183
Endişelenmemiz gereken esas mesele,
01:17
how much strangeness are we getting?
22
65402
2887
ne kadar yabancılaştığımız?
01:20
Why strangeness? Because our social relations
23
68289
3006
Peki neden bu konu? Çünkü sosyal ilişkilerimiz
01:23
are increasingly mediated by data,
24
71295
2794
gitgide internetle içiçe hale geliyor
01:26
and data turns our social relations into digital relations,
25
74089
4557
ve bu da sosyal ilişkilerimizi internet ilişkilerine çeviriyor,
01:30
and that means that our digital relations
26
78646
2349
bunun anlamı da internet ilişkilerimizin
01:32
now depend extraordinarily on technology
27
80995
3802
artık beklenmedik bir biçimde teknolojiye bağlı olması,
01:36
to bring to them a sense of robustness,
28
84797
2918
güven hissi vermesi,
01:39
a sense of discovery,
29
87715
1587
keşif hissi,
01:41
a sense of surprise and unpredictability.
30
89302
3270
şaşırtma ve öngörülemezlik hissi vermesi demek.
01:44
Why not strangers?
31
92572
1767
Peki niye yabancılar olmasın ki?
01:46
Because strangers are part of a world
32
94339
2294
Çünkü yabancılar gerçekten sınırlarla çevrilmiş
01:48
of really rigid boundaries.
33
96633
2265
bir dünyanın parçası.
01:50
They belong to a world of people I know
34
98898
2952
Onlar tanıdıklarım ve tanımadıklarımın
01:53
versus people I don't know,
35
101850
2514
yer değiştirdiği yere aitler.
01:56
and in the context of my digital relations,
36
104364
2479
ve sanal ilişkiler bağlamında,
01:58
I'm already doing things with people I don't know.
37
106843
4021
tanımadığım insanlarla zaten bir şeyler yapıyorum.
02:02
The question isn't whether or not I know you.
38
110864
3218
Sorun seni tanıyıp tanımamam değil.
02:06
The question is, what can I do with you?
39
114082
2504
Sorun, seninle ne yapacağım?
02:08
What can I learn with you?
40
116586
2609
Senden ne öğreneceğim?
02:11
What can we do together that benefits us both?
41
119195
4301
İkimizin yararına birlikte ne yapabiliriz?
02:15
I spend a lot of time thinking about
42
123496
2362
Sosyal durumun nasıl değiştiğini,
02:17
how the social landscape is changing,
43
125858
2760
yeni teknolojilerin insanlara nasıl kısıtlamalar,
02:20
how new technologies create new constraints
44
128618
2472
ve fırsatlar getirdiğini düşünerek
02:23
and new opportunities for people.
45
131090
2790
çok zamanımı harcıyorum.
02:25
The most important changes facing us today
46
133880
2651
Bugünlerde yüzleştiğimiz en önemli değişiklikler
02:28
have to do with data and what data is doing
47
136531
2806
internetle olmak zorunda ve onun yaptığı şey
02:31
to shape the kinds of digital relations
48
139337
2105
gelecekte bizim için mümkün olacak
02:33
that will be possible for us in the future.
49
141442
2464
dijital ilişkileri şekillendirmektir.
02:35
The economies of the future depend on that.
50
143906
2233
Geleceğin ekonomisi buna bağlı.
02:38
Our social lives in the future depend on that.
51
146139
2919
Geleceğin sosyal hayatı buna bağlı,
02:41
The threat to worry about isn't strangers.
52
149058
3032
Endişelenmemiz gereken tehdit yabancılar değil.
02:44
The threat to worry about is whether or not
53
152090
2112
Endişelenmemiz gereken şey, yabancılığın
02:46
we're getting our fair share of strangeness.
54
154202
2992
adil paylaşımını yapıp yapmadığımızdır.
02:49
Now, 20th-century psychologists and sociologists
55
157194
2592
Şimdi, yirminci yüzyıl psikologları ve sosyologları
02:51
were thinking about strangers,
56
159786
2153
yabancılar hakkında düşünmektedir;
02:53
but they weren't thinking so dynamically about human relations,
57
161939
2737
fakat önceden insan ilişkileri hakkında o kadar dinamik düşünmüyorlardı,
02:56
and they were thinking about strangers
58
164676
1369
yabancıları, sadece etkileri olan
02:58
in the context of influencing practices.
59
166045
2954
eylemler bağlamında düşünüyorlardı.
03:00
Stanley Milgram from the '60s and '70s,
60
168999
2748
60'larda, 70'lerde küçük dünya deneylerini
03:03
the creator of the small-world experiments,
61
171747
1986
yaratmış, sonrasında ayrımın 6 haliyle
03:05
which became later popularized as six degrees of separation,
62
173733
2954
ünlenmiş Stanley Milgram
03:08
made the point that any two arbitrarily selected people
63
176687
3512
rastgele seçilmiş iki insanın
03:12
were likely connected from between five to seven intermediary steps.
64
180199
3722
ortalama beş ile yedi arası adımda ilişki kurabilme ihtimallerinin üzerinde durmuştur.
03:15
His point was that strangers are out there.
65
183921
3030
Yabancıların orada olduğunu vurgulamıştır.
03:18
We can reach them. There are paths
66
186951
1572
Onlara ulaşabiliriz. Onlara ulaşmamızı,
03:20
that enable us to reach them.
67
188523
2686
sağlayacak yollar var.
03:23
Mark Granovetter, Stanford sociologist, in 1973
68
191209
3769
Stanford sosyoloğu, Mark Granovetter, 1973'te yayınladığı
03:26
in his seminal essay "The Strength of Weak Ties,"
69
194978
2798
çığır açan makalesi ''Güçsüz Bağların Gücü''nde
03:29
made the point that these weak ties
70
197776
2826
sosyal ağımızı oluşturan bu güçsüz bağların
03:32
that are a part of our networks, these strangers,
71
200602
2487
ve buna ek olarak yabancıların, aslında bilgiyi
03:35
are actually more effective at diffusing information to us
72
203089
2992
yaymada bizim güçlü bağlarımızdan yani, bize yakın insanlardan
03:38
than are our strong ties, the people closest to us.
73
206081
4536
daha etkili olduğunu önemle vurgulamıştır.
03:42
He makes an additional indictment of our strong ties
74
210617
3497
Ek olarak bir iddiada bulunmuştur; bizim güçlü bağlarımız,
03:46
when he says that these people who are so close to us,
75
214114
2629
yani aslında bize yakın olan tüm bu insanlar,
03:48
these strong ties in our lives,
76
216743
1933
aslında bizim üzerimizde,
03:50
actually have a homogenizing effect on us.
77
218676
3427
tekdüze, homojenize bir etkiye sahip.
03:54
They produce sameness.
78
222103
2835
Tanıdıklarımız benzerlik üretiyor.
03:56
My colleagues and I at Intel have spent the last few years
79
224938
2839
Meslektaşlarım ve ben son bir kaç yılımızı Intel'de digital
03:59
looking at the ways in which digital platforms
80
227777
2616
platformların günlük hayatımızı yeniden şekillendirişini
04:02
are reshaping our everyday lives,
81
230393
1871
ve bundan sonra ne gibi yeni
04:04
what kinds of new routines are possible.
82
232264
2617
alışkanlıkların olabileceğini arayarak geçirdik.
04:06
We've been looking specifically at the kinds
83
234881
1296
Özellikle de istediklerimizi, ki bunlar
04:08
of digital platforms that have enabled us
84
236177
2711
bize ve arkadaşlarımıza bağlı şeylerdir,
04:10
to take our possessions, those things that used to be
85
238888
3135
elde etmemizi sağlayan ve tüm bunları tanımadığımız
04:14
very restricted to us and to our friends in our houses,
86
242023
3122
insanlar içinde uygun hale getiren
04:17
and to make them available to people we don't know.
87
245145
3822
yeni çeşit dijital platformları araştırdık.
04:20
Whether it's our clothes, whether it's our cars,
88
248967
2723
İster kıyafetlerimiz olsun, ister arabalarımız,
04:23
whether it's our bikes, whether it's our books or music,
89
251690
2623
ister bisikletlerimiz, isterse kitaplarımız ya da müziğimiz,
04:26
we are able to take our possessions now
90
254313
2993
şimdi tüm sahip olduklarımızı alabilir ve onları
04:29
and make them available to people we've never met.
91
257306
3431
hiç tanışmadığımız insanlar için kullanılabilir hale getirebiliriz.
04:32
And we concluded a very important insight,
92
260737
2811
Ve şu anlayışa varırız sonuç olarak,
04:35
which was that as people's relationships
93
263548
1788
tüm bu eşyalara karşı bakış açımız değiştikçe,
04:37
to the things in their lives change,
94
265336
2541
insanlarla olan
04:39
so do their relations with other people.
95
267877
3444
ilişkilerimiz de değişiyor.
04:43
And yet recommendation system
96
271321
1408
Fakat yine de öneri yöntemi,
04:44
after recommendation system continues to miss the boat.
97
272729
4275
yani önerilerden sonra, sistem fırsatları tepmeye devam etti.
04:49
It continues to try to predict what I need
98
277004
2549
Kim olduğuma ve ne yapmış olduğuma dair
04:51
based on some past characterization of who I am,
99
279553
3240
geçmişteki bazı tanımlara dayanarak,
04:54
of what I've already done.
100
282793
2296
neye ihtiyacım olduğunu tahmin etmeye devam ediyor.
04:57
Security technology after security technology
101
285089
2504
Güvenlik teknolojisi,
04:59
continues to design data protection
102
287593
2176
tehditler ve saldırılar bağlamında
05:01
in terms of threats and attacks,
103
289769
2405
internet koruması dizayn etmeye,
05:04
keeping me locked into really rigid kinds of relations.
104
292174
3595
ve beni katı ilişkilerin içine hapsetmeye devam ediyor.
05:07
Categories like "friends" and "family"
105
295769
2496
''Arkadaşlar'' ve ''aile''
05:10
and "contacts" and "colleagues"
106
298265
2477
ve ''ilişkiler'' ve ''meslektaşlar'' gibi gruplar
05:12
don't tell me anything about my actual relations.
107
300742
3787
benim gerçek ilişkilerim hakkında hiç bir şey söylemiyor.
05:16
A more effective way to think about my relations
108
304529
2244
İlişkilerim hakkında düşünmenin etkili yolu belki de
05:18
might be in terms of closeness and distance,
109
306773
2692
herhangi bir zamanda, herhangi bir kişiyle
05:21
where at any given point in time, with any single person,
110
309465
3820
olan yakınlığıma ve uzaklığıma bakmaktır.
05:25
I am both close and distant from that individual,
111
313285
3491
Fakat bir insana, işlevsel olarak, o an
05:28
all as a function of what I need to do right now.
112
316776
4508
ne kadar ihtiyacım varsa o kadar yakın ve uzağım.
05:33
People aren't close or distant.
113
321284
2638
Yani insanlar yakın ya da uzak değildir.
05:35
People are always a combination of the two,
114
323922
3061
İnsanlar her zaman ikisinin bir birleşimidir,
05:38
and that combination is constantly changing.
115
326983
3720
ve bu birleşim sürekli değişir.
05:42
What if technologies could intervene
116
330703
2440
Bu ilişkiler ya teknolojinin
05:45
to disrupt the balance of certain kinds of relationships?
117
333143
3977
araya girmesiyle bozulursa?
05:49
What if technologies could intervene
118
337120
1961
Ya da belki teknoloji
05:51
to help me find the person that I need right now?
119
339081
4411
şu an tam ihtiyacım olan kişiyi bulmamı sağlayabilir.
05:55
Strangeness is that calibration
120
343492
2424
Yabancılık:
05:57
of closeness and distance
121
345916
2219
samimiyet, ilham, merak güdülerimi destekleyecek
06:00
that enables me to find the people that I need right now,
122
348135
3903
olan ve şu anda tam ihtiyacım olan
06:04
that enables me to find the sources of intimacy,
123
352038
2990
insanı bulmamı sağlayacak; uzaklık
06:07
of discovery, and of inspiration that I need right now.
124
355028
4648
ve yakınlığın ince ayarıdır.
06:11
Strangeness is not about meeting strangers.
125
359676
2309
Yabancılık yabancılarla buluşmak demek değildir.
06:13
It simply makes the point that we need
126
361985
2195
Tanıdığımız çevrevi kurcalamamız
06:16
to disrupt our zones of familiarity.
127
364180
3282
gerekliliğini vurgular.
06:19
So jogging those zones of familiarity is one way to think about strangeness,
128
367462
3657
Tanıdığımız çevreyi canlandırmak, yabancılık hakkında düşünmenin yollarından biridir,
06:23
and it's a problem faced not just by individuals today,
129
371119
2704
ve bu sadece bireylerin değil, aynı zamanda
06:25
but also by organizations,
130
373823
2230
yeni olasılıklara kucak açan
06:28
organizations that are trying to embrace massively new opportunities.
131
376053
4523
organizasyonların da problemidir.
06:32
Whether you're a political party
132
380576
2106
İster, kendi zararınıza da olsa,
06:34
insisting to your detriment on a very rigid notion
133
382682
2868
size dahil olan veya olmayan kişilerle ilgili
06:37
of who belongs and who does not,
134
385550
2388
katı bir görüşte ısrar eden siyasi bir parti olun,
06:39
whether you're the government
135
387938
1493
ister, evlilik gibi sosyal kurumları koruyan
06:41
protecting social institutions like marriage
136
389431
2698
ve bu gibi kurumları sadece küçük bir kesim
06:44
and restricting access of those institutions to the few,
137
392129
3893
için ulaşılabilir kılan bir hükümet olun,
06:48
whether you're a teenager in her bedroom
138
396022
2408
ister, odasında, ailesiyle
06:50
who's trying to jostle her relations with her parents,
139
398430
3188
olan ilişkisini düzeltmeye çalışan bir ergen olun,
06:53
strangeness is a way to think about how we pave the way
140
401618
3162
yabancılık: nasıl yeni ilişkiler kurduğumuzu
06:56
to new kinds of relations.
141
404780
2474
anlamanın yoludur.
06:59
We have to change the norms.
142
407254
3358
Kuralları değiştirmek zorundayız.
07:02
We have to change the norms in order to enable
143
410612
3030
Kuralları değiştirelim ki, yeni iş
07:05
new kinds of technologies
144
413642
1938
alanları için gerekli
07:07
as a basis for new kinds of businesses.
145
415580
2789
yeni teknolojiyi erişilebilir kılalım.
07:10
What interesting questions lie ahead for us
146
418369
3733
Bizim için ne gibi ilginç sorular olabilir ki
07:14
in this world of no strangers?
147
422102
2671
yabancıların olmadığı bu dünyada?
07:16
How might we think differently about our relations with people?
148
424773
3806
İnsanlarla olan ilişkimiz hakkında farklı şekilde nasıl düşünebiliriz?
07:20
How might we think differently about our relations
149
428579
3121
Bizim için ne gibi ilginç sorular olabilir ki
07:23
with distributed groups of people?
150
431700
2092
dağınık gruplarla olan ilişkimiz hakkında?
07:25
How might we think differently about our relations with technologies,
151
433792
4441
Farklı şekilde nasıl düşünebiliriz,
07:30
things that effectively become social participants
152
438233
3006
kendi kendine etkili bir şekilde sosyal katılımcılar haline gelen
07:33
in their own right?
153
441239
2074
teknolojiyle olan ilişkimiz hakkında?
07:35
The range of digital relations is extraordinary.
154
443313
3813
Dijital ilişkilerin çeşitliliği oldukça olağanüstü.
07:39
In the context of this broad range of digital relations,
155
447126
4557
Dijital ilişkilerin bu genel çeşitliliği bağlamında
07:43
safely seeking strangeness might very well be
156
451683
2974
güvenli bir şekilde ‘’yabancılığı’’ aramak bu yenilik için
07:46
a new basis for that innovation.
157
454657
2271
çok iyi bir temel olacaktır.
07:48
Thank you.
158
456928
1470
Teşekkürler.
07:50
(Applause)
159
458398
4893
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Maria Bezaitis - Computer engineerA principal engineer at Intel, Maria Bezaitis focuses on how constellations of personal data can form new business models.
Why you should listen
Maria Bezaitis examines the social and cultural landscape, charting new directions for technology innovation within it. At Intel, her work focuses on personal data and how it develops relationally – and what this will mean in terms of new business models, the development of new devices and interfaces, and the creation of better security technologies.
Maria joined Intel in June 2006 to direct the People and Practices Research Group. She also played a leadership role at the cutting-edge social research and design organizations, E-Lab and Sapient Corporation. A longtime literature student, Bezaitis finished her Ph.D at Duke University in French Literature.
Maria Bezaitis | Speaker | TED.com