TEDxCaFoscariU
Frederic Kaplan: How to build an information time machine
Frederic Kaplan: Bir bilgi zaman makinası nasıl kurulur
Filmed:
Readability: 4.5
1,238,053 views
Facebook'ta Orta Çağ'a ait bir araştırma yaptığınızı düşünün... Şey, belkide göründüğü kadar olasılıksız değildir bu...Bu eğlenceli ve ilginç konuşma, araştırmacı ve mühendis Frederic Kaplan'ın, "Venedik Zaman Makinesi" adlı projesine ait. Bu proje kapsamında, 80 kilometre uzunluğundaki yazılı/basılı kaynak, dijital ortama aktarılarak Venedik'in 100 yıllık tarihi ve coğrafi geçmişini aktaran bir simülasyon yaratıldı. (TEDxCaFoscariU'da filme alınmıştır.)
Frederic Kaplan - Digital humanities researcher
Frederic Kaplan seeks to digitize vast archives of historical information to make maps that move -- through time. Full bio
Frederic Kaplan seeks to digitize vast archives of historical information to make maps that move -- through time. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
This is an image of the planet Earth.
0
285
2893
Bu, Dünyamız'a ait bir görsel
00:15
It looks very much like the Apollo pictures
1
3178
3093
Daha çok Apollo uzay mekiklerinden birinden çekilmiş bir görsele benziyor
00:18
that are very well known.
2
6271
1611
ki hemen herkesçe bilinir.
00:19
There is something different;
3
7882
2070
Ancak bir farkla;
00:21
you can click on it,
4
9952
1447
üzerine tıklayabilirsiniz
00:23
and if you click on it,
5
11399
1198
ve eğer tıklarsanız,
00:24
you can zoom in on almost any place on the Earth.
6
12597
3072
Dünya'nın herhangi bir yerine kolaylıkla zoom yapabilir, yakınlaştırabilirsiniz.
00:27
For instance, this is a bird's-eye view
7
15669
1999
Örneğin, bu bir kuş bakışı görüntü
00:29
of the EPFL campus.
8
17668
2666
EPFL Kampüsüne ait.
00:32
In many cases, you can also see
9
20334
2108
Birçok açıdan,
00:34
how a building looks from a nearby street.
10
22442
3740
bir binanın hemen yanındaki caddeden bakıldığında nasıl göründüğüne bakabilirsiniz.
00:38
This is pretty amazing.
11
26182
1422
Bu oldukça şaşırtıcı.
00:39
But there's something missing in this wonderful tour:
12
27604
3427
Fakat bu muhteşem gezintide bir şey kayıp;
00:43
It's time.
13
31031
2188
O da "zaman".
00:45
i'm not really sure when this picture was taken.
14
33219
3070
Bu fotoğrafın ne zaman çekildiğinden gerçekten emin olamıyorum.
00:48
I'm not even sure it was taken
15
36289
1412
Hatta bu fotoğrafın kuş bakışı görselle
00:49
at the same moment as the bird's-eye view.
16
37701
6083
aynı zamanda çekildiğinden bile emin olamıyorum.
00:55
In my lab, we develop tools
17
43784
2209
Laboratuvarımda, öyle araçlar geliştiriyoruz ki
00:57
to travel not only in space
18
45993
1764
sadece mekanda gezinmeyi değil
00:59
but also through time.
19
47757
2558
zaman boyunca da gezinmeyi mümkün kılıyoruz.
01:02
The kind of question we're asking is
20
50315
1870
Sormakta olduğumuz soru şu:
01:04
Is it possible to build something
21
52185
1393
"Geçmişin Google Maps'ini
01:05
like Google Maps of the past?
22
53578
2178
inşa etmek mümkün müdür?"
01:07
Can I add a slider on top of Google Maps
23
55756
3310
Google Maps üzerine bir kaydırma butonu ekleyebilir miyim
01:11
and just change the year,
24
59066
1803
ve sadece yılı değiştirerek
01:12
seeing how it was 100 years before,
25
60869
1791
100 yıl öncesinde nasıl olduğunu görebilir miyim
01:14
1,000 years before?
26
62660
1669
ya da 1000 yıl önce?
01:16
Is that possible?
27
64329
2123
Bu mümkün mü?
01:18
Can I reconstruct social networks of the past?
28
66452
2252
Geçmişin sosyal ağlarını yeniden inşa edebilir miyim?
01:20
Can I make a Facebook of the Middle Ages?
29
68704
3049
Orta Çağların Facebook'unu oluşturabilir miyim?
01:23
So, can I build time machines?
30
71753
3776
Öyleyse, bir zaman makinesi inşa edebilir miyim?
01:27
Maybe we can just say, "No, it's not possible."
31
75529
2565
Belki kolayca "Hayır, bu mümkün değil" diyebiliriz.
01:30
Or, maybe, we can think of it from an information point of view.
32
78094
3810
Ya da, belki, bunu bilgi boyutunda düşünebiliriz.
01:33
This is what I call the information mushroom.
33
81904
3190
Bu benim "bilgi mantarı" olarak adlandırdığım şey.
01:37
Vertically, you have the time.
34
85094
1583
Dikey eksende zamana sahipsiniz
01:38
and horizontally, the amount of digital information available.
35
86677
2740
ve yatay eksende de, mümkün olan dijital bilgi miktarına.
01:41
Obviously, in the last 10 years, we have much information.
36
89417
3482
Açıkça görülüyor ki, geçen 10 yılda, çok daha fazla bilgiye sahip olduk.
01:44
And obviously the more we go in the past, the less information we have.
37
92899
3548
Ve belli ki ne kadar geçmişe gidersek, daha az bilgiye sahip olağız.
01:48
If we want to build something like Google Maps of the past,
38
96447
2318
Geçmişe dair bir Google Maps inşa etmek istersek,
01:50
or Facebook of the past,
39
98765
1494
yada geçmişe dair Facebook,
01:52
we need to enlarge this space,
40
100259
1574
bu alanı büyütme ihtiyacı duyacağız,
01:53
we need to make that like a rectangle.
41
101833
1938
bunu bir dikdörtgene dönüştürmeye ihtiyacımız var.
01:55
How do we do that?
42
103771
1510
Bunu nasıl yaparız?
01:57
One way is digitization.
43
105281
2098
Bir yolu dijitalleştirme.
01:59
There's a lot of material available --
44
107395
1779
Kullanabileceğimiz pek çok malzeme var--
02:01
newspaper, printed books, thousands of printed books.
45
109190
6270
gazeteler, basılı kitaplar, binlerce basılı kitap.
02:07
I can digitize all these.
46
115460
1768
Tüm bunları dijital hale getirebilirim.
02:09
I can extract information from these.
47
117228
2737
Hepsinden bilgi aktarabilirim.
02:11
Of course, the more you go in the past,
the less information you will have.
the less information you will have.
48
119965
3543
Tabii ki, geçmişe ne kadar giderseniz, o kadar az bilgiye ulaşacaksınız.
02:15
So, it might not be enough.
49
123508
2646
Öyleyse, bu yeteri olmayabilir.
02:18
So, I can do what historians do.
50
126154
2408
Bu yüzden, tarihçilerin yaptığını yapabilirim.
02:20
I can extrapolate.
51
128562
1524
Tahminleyebilirim.
02:22
This is what we call, in computer science, simulation.
52
130086
4470
Biz bunu, bilgisayar bilimlerinde "simulasyon" olarak adlandırıyoruz.
02:26
If I take a log book,
53
134556
1751
Bir seyir defterini alırsam,
02:28
I can consider, it's not just a log book
54
136307
2404
onun sadece bir seyir defteri değil
02:30
of a Venetian captain going to a particular journey.
55
138711
2972
Venedikli bir kaptanın ayrıntılı ve özel bir yolculuğuna dair olduğunu düşünebilirim.
02:33
I can consider it is actually a log book
56
141683
1643
O kitabın aslında
02:35
which is representative of
many journeys of that period.
many journeys of that period.
57
143326
2582
ait olduğu dönemdeki pek çok yolculuğa dair bir temsilci olduğunu da düşünebilirim.
02:37
I'm extrapolating.
58
145908
2245
Tahminliyorum.
02:40
If I have a painting of a facade,
59
148153
2038
Eğer bir binanın yan yüzüne dair bir görsele sahipsem,
02:42
I can consider it's not just that particular building,
60
150191
2751
Kolayca tahmin ederim ki bu sadece o binaya özgü bir görüntüyü değil,
02:44
but probably it also shares the same grammar
61
152942
3932
fakat muhtemelen hakkında herhangi bir bilgiye sahip olmadığımız
02:48
of buildings where we lost any information.
62
156874
4041
pek çok diğer binaya ait bilgiyi de içerebilir.
02:52
So if we want to construct a time machine,
63
160915
2858
Öyleyse bir zaman makinesi inşa etmek istediğimizde,
02:55
we need two things.
64
163773
1339
iki şeye ihtiyacımız var demektir.
02:57
We need very large archives,
65
165112
2234
Çok kapsamlı arşivlere,
02:59
and we need excellent specialists.
66
167346
2742
ve mükemmel uzmanlara.
03:02
The Venice Time Machine,
67
170088
1874
size bahsedecek olduğum proje Venedik'e ait
03:03
the project I'm going to talk to you about,
68
171962
1805
Zaman Makinesine ait,
03:05
is a joint project between the EPFL
69
173767
3020
ki bu proje EPFL ve University of Venice Ca'Foscari ortak
03:08
and the University of Venice Ca'Foscari.
70
176787
2978
projesidir.
03:11
There's something very peculiar about Venice,
71
179765
2165
Venedik hakkında çok tuhaf birşey var,
03:13
that its administration has been
72
181930
2674
o da son derece
03:16
very, very bureaucratic.
73
184604
2194
bürokratik bir yönetimi olması.
03:18
They've been keeping track of everything,
74
186798
2193
(Geçmişten bugüne) her şeyin kaydını tutuyorlar,
03:20
almost like Google today.
75
188991
2915
tıpkı bugün Google'ın yaptığı gibi.
03:23
At the Archivio di Stato,
76
191906
1514
Atchivio Di Stato'da,
03:25
you have 80 kilometers of archives
77
193420
1764
80 kilometrelik bir arşivde
03:27
documenting every aspect
78
195184
2009
hemen her konudaki dökümanlarla
03:29
of the life of Venice over
more than 1,000 years.
more than 1,000 years.
79
197193
2246
Venedik'in geşmiş 1000 yılına dair tüm yaşam detaylarını içerir kayıtlara ulaşa bilirsiniz.
03:31
You have every boat that goes out,
80
199439
1920
Venedik'ten ayrılan her teknenin,
03:33
every boat that comes in.
81
201359
1076
yada giriş yapan her teknenin.
03:34
You have every change that was made in the city.
82
202435
2797
Şehirde yapılan her değişikliği öğrenebilirisiniz.
03:37
This is all there.
83
205232
3291
Hepsi oradadır.
03:40
We are setting up a 10-year digitization program
84
208523
3908
Bizler 10 yıllık bir dijitale dönülştürme programı kuruyoruz.
03:44
which has the objective of transforming
85
212431
1677
Amacımız: bu uçsuz bucaksız arşivi
03:46
this immense archive
86
214108
1384
devasa bir bilgi sistemine
03:47
into a giant information system.
87
215492
2426
dönüştürebilmek.
03:49
The type of objective we want to reach
88
217918
1857
Ulaşmak istediğimiz hedef
03:51
is 450 books a day that can be digitized.
89
219775
4726
günde 450 kitabın sayısallaştırılabilmesi/ digital kitaba dönüştürülebilmesi.
03:56
Of course, when you digitize, that's not enough,
90
224501
2247
Tabi ki sadece dijital hale dönüştürmeniz yeterli değil,
03:58
because these documents,
91
226748
1287
çünkü bu dökümanların çoğu
04:00
most of them are in Latin, in Tuscan,
92
228035
2639
Latince, Toskana lehçesinde ve
04:02
in Venetian dialect,
93
230689
1515
Venedik lehçesinde,
04:04
so you need to transcribe them,
94
232204
1675
öyle ki ,bunları uyarlamaya ihtiyaç duymaktasınız,
04:05
to translate them in some cases,
95
233879
1681
bazı durumlarda ise çeviri yapmanız,
04:07
to index them,
96
235560
1120
indekslemeniz gerek,
04:08
and this is obviously not easy.
97
236680
2164
ve tüm bunlar tabii ki hiç de kolay deiğl.
04:10
In particular, traditional optical
character recognition method
character recognition method
98
238844
3844
Kısmen, geleneksel optik karakter tanılama metodu
04:14
that can be used for printed manuscripts,
99
242688
1424
basılı el yazmaları için kullanılabilir,
04:16
they do not work well on the handwritten document.
100
244112
4004
ancak el yazılı metinlerde bu metod iyi sonuçlar vermemekte.
04:20
So the solution is actually to take inspiration
101
248116
2130
Sorunun çözümü farklı bir bilgi alanından esinlenilerek bulundu o da:
04:22
from another domain: speech recognition.
102
250246
2901
konuşma tanıma metodu.
04:25
This is a domain of something
that seems impossible,
that seems impossible,
103
253147
2055
bu alan imkansızmış gibi gelse de
04:27
which can actually be done,
104
255202
2537
aslında
04:29
simply by putting additional constraints.
105
257739
2194
kolayca ek kısıtlamalar eklenerek yapılabilir.
04:31
If you have a very good model
106
259933
1586
Eğer iyi bir modeliniz varsa
04:33
of a language which is used,
107
261519
1526
kullanılan bir dile dair,
04:35
if you have a very good model of a document,
108
263045
2086
eğer oldukça iyi bir de döküman örneğine sahipseniz,
04:37
how well they are structured.
109
265131
1432
nasılda iyi yapılandırılabilir.
04:38
And these are administrative documents.
110
266563
1353
Ve bunlar yönetimsel dökümanlar.
04:39
They are well structured in many cases.
111
267931
2132
Pek çok konuda son derece iyi yapılandırılmışlar.
04:42
If you divide this huge archive into smaller subsets
112
270063
3308
bu devasa arşivi eğer küçük alt gruplara ayırabilirseniz,
04:45
where a smaller subset
actually shares similar features,
actually shares similar features,
113
273371
2877
ve en alt gruplarda da aynı içeriklerin yer almasını sağlarsanız,
04:48
then there's a chance of success.
114
276248
4031
başarı için bir şansınız olacaktır.
04:54
If we reach that stage, then there's something else:
115
282761
2435
Eğer o aşamaya gelebilirsek, farklı birşey ile karşılaşırız:
04:57
we can extract from this document events.
116
285196
3522
bu dökümanlardaki olaylardan bir bilgi özütü elde edebiliriz.
05:00
Actually probably 10 billion events
117
288718
2298
Aslında tahminen 10 milyar olay
05:03
can be extracted from this archive.
118
291016
1931
bu arşivlerden çıkarılabilir.
05:04
And this giant information system
119
292947
1724
Ve bu devasa bilgi sistemi
05:06
can be searched in many ways.
120
294671
1816
pek çok farklı yolla araştırılabilir konuma gelir.
05:08
You can ask questions like,
121
296487
1368
Şöyle sorular sorabilirsiniz,
05:09
"Who lived in this palazzo in 1323?"
122
297855
2760
1323'te bu binada kim yaşamıştır?
05:12
"How much cost a sea bream at the Realto market
123
300615
2222
1434 yılında Realto pazarında bir mercan balığı
05:14
in 1434?"
124
302837
1724
kaçtan satılmaktadır?
05:16
"What was the salary
125
304561
1460
Neden Murano'lu bir
05:18
of a glass maker in Murano
126
306021
2045
camcının maaşı
05:20
maybe over a decade?"
127
308066
1406
ortalamanın üzerindeydi?
05:21
You can ask even bigger questions
128
309472
1422
Daha büyük/kapsamlı sorular da sorabilirsiniz
05:22
because it will be semantically coded.
129
310894
2738
çünkü (bu dijital arşiv) semantik/anlamsal olarak kodlanmış olacak.
05:25
And then what you can do is put that in space,
130
313632
2140
Yapabileğiniz şudur, imleci harita üzerinde bir yere konumlarsınız
05:27
because much of this information is spatial.
131
315772
2173
çünkü bu bilgilerin çoğu üçboyutlu.
05:29
And from that, you can do things like
132
317945
1935
Ve oradan,
05:31
reconstructing this extraordinary journey
133
319880
2113
binlerce yıldır sürdürülebilir bir kalkınma yaşamayı,
05:33
of that city that managed to
have a sustainable development
have a sustainable development
134
321993
3356
çevresiyle her daim bir denge
05:37
over a thousand years,
135
325349
2126
içerisinde olmayı başarmış
05:39
managing to have all the time
136
327475
1620
bu şehrin, bu sıradışı yolculuğunu
05:41
a form of equilibrium with its environment.
137
329095
2861
yeniden yaratabilirsiniz.
05:43
You can reconstruct that journey,
138
331956
1248
Bu seyahati
05:45
visualize it in many different ways.
139
333204
2896
pek çok farklı biçimde gözünüzde canlandırmanız mümkün.
05:48
But of course, you cannot understand
Venice if you just look at the city.
Venice if you just look at the city.
140
336100
2699
Fakat Venedik'i sadece kente bakarak anlayamazsınız.
05:50
You have to put it in a larger European context.
141
338799
2396
Onu daha geniş bir Avrupa konsepti ile ele almanız gerekir.
05:53
So the idea is also to document all the things
142
341195
2821
Bu noktada düşüncemiz, olan her şeyi
05:56
that worked at the European level.
143
344016
2423
Avrupa boyutunda kayda almak.
05:58
We can reconstruct also the journey
144
346439
1964
Bu yolculuğu aynı zamanda
06:00
of the Venetian maritime empire,
145
348403
1990
Venedik deniz imparatorluğunun
06:02
how it progressively controlled the Adriatic Sea,
146
350393
3166
nasıl zamanla Adriyatik denizini kontrol ettiğine
06:05
how it became the most powerful medieval empire
147
353559
3746
Venedik'in ortaçağ'ın güçlü bir imparatorluğuna nasıl dönüştüğüne
06:09
of its time,
148
357305
1561
o zamanlarda
06:10
controlling most of the sea routes
149
358866
2172
deniz yollarını
06:13
from the east to the south.
150
361038
2933
doğudan güneye nasıl kontrol ettiğine odaklamamız da mümkün.
06:17
But you can even do other things,
151
365305
2316
Fakat başka şeyler de yapabilirsiniz,
06:19
because in these maritime routes,
152
367621
2277
çünkü o zamanlarda deniz yolları,
06:21
there are regular patterns.
153
369898
1975
belirli güzergahlara sahipti.
06:23
You can go one step beyond
154
371889
2493
Bir adım ileri gidebilir
06:26
and actually create a simulation system,
155
374382
2120
ve bir simülasyon sistemi yaratabilirsiniz,
06:28
create a Mediterranean simulator
156
376502
2815
mesela sahip olmadığımız bilgileri bile
06:31
which is capable actually of reconstructing
157
379317
2593
yeniden yaratma yeteneğine sahip
06:33
even the information we are missing,
158
381910
2202
bir Akdeniz simülatörü oluşturabilirsiniz.
06:36
which would enable us to have
questions you could ask
questions you could ask
159
384112
2988
Ki bu simülatör bir rota planlayıcısı kullanırcasına
06:39
like if you were using a route planner.
160
387100
2988
sorularımıza yanıt bulmamızı sağlayabilir.
06:42
"If I am in Corfu in June 1323
161
390088
3071
"Eğer 1323 yılında Cokfu'da olsaydım
06:45
and want to go to Constantinople,
162
393159
2526
Ve Constantinople'e gitmek isteseydim
06:47
where can I take a boat?"
163
395685
2143
tekneye ne zaman binmeliyim?"
06:49
Probably we can answer this question
164
397828
1367
Mühtemelen bu soruyu
06:51
with one or two or three days' precision.
165
399195
4473
2-3 günlük kesinlikle yanıtlayabilirdik.
06:55
"How much will it cost?"
166
403668
1607
Bu yolculuk ne kadara mal olacak?
06:57
"What are the chance of encountering pirates?"
167
405275
3592
Korsanlarla karşılaşma ihtimali nedir?
07:00
Of course, you understand,
168
408867
1811
Tabii ki, anlayabileceğiniz gibi,
07:02
the central scientific challenge
of a project like this one
of a project like this one
169
410678
2609
böylesi bir projede temel bilimsel mücadele,
07:05
is qualifying, quantifying and representing
170
413287
3729
sürecin her aşamasında ortaya çıkan belirsizlik ve tutarsızlıkları
07:09
uncertainty and inconsistency
at each step of this process.
at each step of this process.
171
417016
3330
ölçmek, değerlendirmek ve göstermektir.
07:12
There are errors everywhere,
172
420346
2712
Hataları her yerde görmek mümkün,
07:15
errors in the document, it's
the wrong name of the captain,
the wrong name of the captain,
173
423058
2489
dökümanlarda, kaptanın adı yanlış olabildiği gibi,
07:17
some of the boats never actually took to sea.
174
425547
3213
bazı botlar aslında denize hiç açılmamış.
07:20
There are errors in translation, interpretative biases,
175
428760
4857
Çevirilerdeki hatalar, açıklamalardaki önyargılar,
07:25
and on top of that, if you add algorithmic processes,
176
433624
3466
ve tüm bunların üzerinde, eğer algoritmik bir proses/süreç ekledi iseniz
07:29
you're going to have errors in recognition,
177
437090
2949
tanımlama da da hatalarını olacaktır,
07:32
errors in extraction,
178
440039
1961
alıntılarda hatalar olacaktır.
07:34
so you have very, very uncertain data.
179
442000
4481
Yani elinizdeki veride pek çok belirsizlik olacaktır.
07:38
So how can we detect and
correct these inconsistencies?
correct these inconsistencies?
180
446481
3757
Peki tüm bunları nasıl saptayacak, düzelteceğiz?
07:42
How can we represent that form of uncertainty?
181
450238
3660
Bu belirsizliği nasıl tanımlayacağız?
07:45
It's difficult. One thing you can do
182
453898
2097
Bu zor. Yapabileceğiniz şey
07:47
is document each step of the process,
183
455995
2226
süreçlerin herbir adımını kaydetmek,
07:50
not only coding the historical information
184
458221
2448
tarihsel bilgiyi sadece kaydetmeyip,
07:52
but what we call the meta-historical information,
185
460669
2679
meta-tarihsel bilgiyi de çağırarak
07:55
how is historical knowledge constructed,
186
463348
2663
tarihsel bilgiyi inşa ederek
07:58
documenting each step.
187
466011
1998
her adımı kaydetmek durumundayız.
08:00
That will not guarantee that we actually converge
188
468009
1645
Tabii ki tüm bunlar Venedik'in
08:01
toward a single story of Venice,
189
469654
2450
tarihine yakınlaşmamızı garanti etmez
08:04
but probably we can actually reconstruct
190
472104
2138
fakat muhtemelen gerçekten
08:06
a fully documented potential story of Venice.
191
474242
3048
Venedik'in tümü kayıt altına alınmış potansiyel hikayesine erişmiş olacağız.
08:09
Maybe there's not a single map.
192
477290
1459
Belki tek bir harita olmayacak.
08:10
Maybe there are several maps.
193
478749
2120
Belki pek çok harita olacak.
08:12
The system should allow for that,
194
480869
2216
Sistem buna izin veriyor,
08:15
because we have to deal with
a new form of uncertainty,
a new form of uncertainty,
195
483085
2859
çünkü belirsizliğin yeni bir şekli ile karşı karşıyayız,
08:17
which is really new for this type of giant databases.
196
485944
4641
ki bu boyutta bir veri tabanı için gerçekten yeni bir şekil.
08:22
And how should we communicate
197
490585
2190
Ve nasıl iletişim kuracağız
08:24
this new research to a large audience?
198
492790
3979
bu yeni araştırma ile çok sayıdaki katılımı ile?
08:28
Again, Venice is extraordinary for that.
199
496769
2663
Tekrar söylemeliyim ki, Venedik bu konuda sıradışı bir yer.
08:31
With the millions of visitors that come every year,
200
499432
2171
Her yıl gelen milyolarca ziyaretçisiyle
08:33
it's actually one of the best places
201
501603
1763
bir gelecek müzesi icat etmek için
08:35
to try to invent the museum of the future.
202
503366
2988
en iyi yerlerden birisi.
08:38
Imagine, horizontally you see the reconstructed map
203
506354
3304
Hayal ediniz, yatay eksende belirtilen yılın
08:41
of a given year,
204
509658
1286
yapılandırılmış haritasını görüyorsunuz
08:42
and vertically, you see the document
205
510944
2958
ve dikey eksende de bu yapılandırmayı
08:45
that served the reconstruction,
206
513902
1511
mümkün kılan belgeleri...
08:47
paintings, for instance.
207
515413
3400
resimler, örneğin.
08:50
Imagine an immersive system that permits
208
518813
2580
Hayal edin üçboyutlu bir sistemin
08:53
to go and dive and reconstruct
the Venice of a given year,
the Venice of a given year,
209
521393
3502
size verilen yıllar aralığında Venedik'in tarihine dalmanıza
08:56
some experience you could share within a group.
210
524895
2715
ve bu deneyimi diğer insanlarla beraber paylaşabilmenize imkan verdiğini düşünün.
08:59
On the contrary, imagine actually that you start
211
527610
2246
Diğer taraftan, halay edin ki
09:01
from a document, a Venetian manuscript,
212
529856
2207
Venedik lehçesinde bir belgeden başlayarak,
09:04
and you show, actually, what
you can construct out of it,
you can construct out of it,
213
532063
3049
birşeylerin nasıl inşa edildiğine şahit oluyor,
09:07
how it is decoded,
214
535112
1772
bunların nasıl kodlandığını,
09:08
how the context of that document can be recreated.
215
536884
2415
içeriğinin nasıl yeniden yapılandırıldığını görüyorsunuz.
09:11
This is an image from an exhibit
216
539299
1885
Bu görsel Cenevre'de yürütülmekte olan
09:13
which is currently conducted in Geneva
217
541184
2276
ve bu sisteme ait bir sergiyden alınma.
09:15
with that type of system.
218
543460
2354
bir sergiye ait.
09:17
So to conclude, we can say that
219
545814
2175
Toparlamak gerekirse,
09:19
research in the humanities is about to undergo
220
547989
3079
diyebiliriz ki, beşeri bilimler belki de
09:23
an evolution which is maybe similar
221
551068
1802
yaşam bilimlerinde geçtiğimiz
09:24
to what happened to life sciences 30 years ago.
222
552870
4582
30 yılda olana benzer bir evrimi geçirmek üzere.
09:29
It's really a question of scale.
223
557452
4676
Bu gerçekten bir ölçeklendirme.
09:34
We see projects which are
224
562130
3303
Herhangi bir araştırma ekibinin yürütebileceğinden
09:37
much beyond any single research team can do,
225
565433
3843
çok daha büyük projeler görüyoruz
09:41
and this is really new for the humanities,
226
569276
2243
ki bu sıklıkla küçük gruplar halinde ya da
09:43
which very often take the habit of working
227
571519
3869
sadece bir kaç araştırmacının çalıştığı durumlara
09:47
in small groups or only with a couple of researchers.
228
575388
4008
alışık beşeri bilimler için gerçekten yeni bir durum.
09:51
When you visit the Archivio di Stato,
229
579396
2118
Archivio Di Stato'yu ziyaret ettiğinizde,
09:53
you feel this is beyond what any single team can do,
230
581514
2822
hissedecekleriniz bunu gerçekleştirenin tek bir ekip değil,
09:56
and that should be a joint and common effort.
231
584336
3834
işbirlikli ve yüksek eforlu bir takımlar çalışması olduğu gerçeğidir.
10:00
So what we must do for this paradigm shift
232
588170
3106
Bu durumda yapmamız gereken;
10:03
is actually foster a new generation
233
591276
1902
yaklaşımdaki bu dönüşüme hazır
10:05
of "digital humanists"
234
593178
1537
"dijital beşeri bilimci"lardan oluşacak
10:06
that are going to be ready for this shift.
235
594715
2090
yeni bir jenerasyonu yaratmaktır.
10:08
I thank you very much.
236
596805
1959
Çok teşekkür ederim.
10:10
(Applause)
237
598764
4000
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Frederic Kaplan - Digital humanities researcherFrederic Kaplan seeks to digitize vast archives of historical information to make maps that move -- through time.
Why you should listen
Frederic Kaplan is the Digital Humanities Chair at Ecole Polytechnique Federale de Lausanne (EPFL) and the EPFL's Digital Humanities Lab Director. Kaplan leads the lab in applying computation to humanities research. His latest project is the Venice Time Machine, a collaborative work archiving 80 kilometers of books from throughout 1000 years of Venetician history. The goal of the time machine is to create an information system which can be searched and mapped. Think of it as a Google Maps for time.
Kaplan holds a PhD in artificial intelligence from the University Paris VI. He lives in Switzerland.
Frederic Kaplan | Speaker | TED.com