TEDSalon 2007 Hot Science
David Keith: A critical look at geoengineering against climate change
David Keith'in iklim değişimi hakkındaki şaşırtıcı fikirleri
Filmed:
Readability: 3.9
1,350,891 views
Doğa bilimci olan David Keith, iklim değişimini sorununun üzerine gitmek için ucuz, etkili ve şok edici yöntemler öneriyor: Eğer büyük bir toz bulutunu, güneş ışınlarını ve ısısını engellemek için atmosfere salsak ne olur?
David Keith - Environmental scientist
David Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking. Full bio
David Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
You've all seen lots of articles on climate change,
0
0
3000
Şimdiye kadar iklim değişimiyle ilgili bir sürü makale gördünüz...
00:28
and here's yet another New York Times article,
1
3000
2000
...ve buradaki de başka bir New York Times makalesi;...
00:30
just like every other darn one you've seen.
2
5000
2000
...aynı daha önce gördüğünüz lanet makalelerden.
00:32
It says all the same stuff as all the other ones you've seen.
3
7000
2000
Daha önce gördüğünüz makalelerde yazılanlarla aynı şeyleri söylüyor.
00:34
It even has the same amount of headline as all the other ones you've seen.
4
9000
3000
Hatta diğer gördüklerinizle aynı sayıda başlığa sahip.
00:37
What's unusual about this one, maybe, is that it's from 1953.
5
12000
4000
Bu makaleyle ilgili ilginç olan şey ise 1953'te yayınlanmış olması.
00:41
And the reason I'm saying this
6
16000
2000
Bunu söylememin nedeni ise...
00:43
is that you may have the idea this problem is relatively recent.
7
18000
2000
...bu problemin yeni çıktığını sanmak gibi bir fikre sahip olabilmenizdir.
00:45
That people have just sort of figured out about it, and now
8
20000
3000
İnsanlar daha yeni ne olduğunu anlamaya başladı ve şimdi...
00:48
with Kyoto and the Governator and people beginning to actually do something,
9
23000
3000
...California Valisi, Kyoto ve insanların gerçekten bir şeyler yapmaya başlaması ile...
00:51
we may be on the road to a solution.
10
26000
3000
...bir çözüm yolunda ilerliyor olabiliriz.
00:54
The fact is -- uh-uh.
11
29000
3000
Gerçek şu ki: Hayır.
00:57
We've known about this problem for 50 years, depending on how you count it.
12
32000
5000
Biz bu sorundan nasıl saydığınıza bağlı olarak 50 yıldır haberdarız.
01:02
We have talked about it endlessly over the last decade or so.
13
37000
2000
Yaklaşık son 10 yıl boyunca bunun hakkında konuştuk durduk.
01:04
And we've accomplished close to zip.
14
39000
3000
Ve neredeyse hiçe yakın bir başarı sağladık.
01:07
This is the growth rate of CO2 in the atmosphere.
15
42000
3000
Bu, atmosferdeki karbondioksitin artış oranı.
01:10
You've seen this in various forms,
16
45000
2000
Bunu bir çok farklı şekilde gördünüz,...
01:12
but maybe you haven't seen this one.
17
47000
2000
...ama belki de bunu hiç görmediniz.
01:14
What this shows is that the rate of growth of our emissions is accelerating.
18
49000
3000
Bunun gösterdiği şey ise karbondioksit salınımımızın oranının artmakta olduğudur.
01:17
And that it's accelerating even faster
19
52000
2000
Ve bir kaç yıl önce düşündüğümüz...
01:19
than what we thought was the worst case just a few years back.
20
54000
4000
...olabilecek en kötü halden daha hızlı arttığıdır.
01:23
So that red line there was something that a lot of skeptics said
21
58000
3000
Şüpheciler, şu kırmızı çizginin çevreciler tarafından...
01:26
the environmentalists only put in the projections
22
61000
2000
...bu tahminleri olabildiğince kötü göstermek amacıyla...
01:28
to make the projections look as bad as possible,
23
63000
3000
...ve bunları olabildiğince kötü göstermeye çalıştılar.
01:31
that emissions would never grow as fast as that red line.
24
66000
3000
...salınımın asla o kırmızı çizgideki kadar hızlı şekilde büyümeyeceğini söylemişlerdi.
01:34
But in fact, they're growing faster.
25
69000
2000
Gerçek şu ki salınımlar daha da hızlı büyümekte.
01:36
Here's some data from actually just 10 days ago,
26
71000
3000
Burada henüz 10 gün önce alınmış verileri görmektesiniz.
01:39
which shows this year's minimum of the Arctic Sea ice, and it's the lowest by far.
27
74000
5000
Bu veriler bize bu seneki en düşük Kutup Denizi buz seviyesini göstermekte ve bu seviye şu ana kadarkilerin en düşüğü.
01:44
And the rate at which the Arctic Sea ice is going away is a lot quicker than models.
28
79000
5000
Kutup Denizi buzunun yok olma hızı tahminlerde öngörülenden çok daha fazla.
01:49
So despite all sorts of experts like me flying around the planet and
29
84000
3000
Benim gibi dünyayı dolaşarak uçak yakıtı harcayan uzmanlara ve...
01:52
burning jet fuel, and politicians signing treaties --
30
87000
3000
...anlaşmalar imzalayan politikacılara rağmen...
01:55
in fact, you could argue the net effect of all this has been negative,
31
90000
3000
...aslında bütün bunların genel etkisinin olumsuz olduğu savunulabilir...
01:58
because it's just consumed a lot of jet fuel. (Laughter)
32
93000
3000
...çünkü bunlar uçak yakıtı tüketmekten başka bir işe yaramadı.
02:01
No, no! In terms of what we really need to do to put the brakes on
33
96000
5000
Hayır, hayır! Büyük ekonomimiz olan bu ataleti yüksek şeyi durdurma konusunda...
02:06
this very high inertial thing -- our big economy -- we've really hardly started.
34
101000
4000
...bir şeyler yapmaya henüz başlamadık bile.
02:10
Really, we're doing this, basically. Really, not very much.
35
105000
7000
Doğrusunu söylemek gerekirse yaptığımız budur. Aslında neredeyse hiçbir şey yapmıyoruz.
02:17
I don't want to depress you too much.
36
112000
2000
Daha fazla keyfinizi kaçırmak istemiyorum.
02:19
The problem is absolutely soluble, and even soluble in a way that's reasonably cheap.
37
114000
5000
Bu sorun kesinlikle çözülebilir, hatta ekonomik olarak epeyce uygun bir şekilde.
02:24
Cheap meaning sort of the cost of the military, not the cost of medical care.
38
119000
5000
Uygundan kastım askeri harcamalar seviyesinde, sağlık harcamaları seviyesinde değil.
02:29
Cheap meaning a few percent of GDP.
39
124000
4000
Uygunun anlamı, GSYİH'nın az bir yüzdesi.
02:33
No, this is really important to have this sense of scale.
40
128000
2000
Hayır, Bu fiyatlandırma duygumuz için çok önemli bir şey.
02:35
So the problem is soluble, and the way we should go about solving it is, say,
41
130000
4000
Yani bu sorun çözülebilir, ve bu çözümün yolu...
02:39
dealing with electricity production,
42
134000
2000
...karbondioksit salınımını %43 ve üzeri oranlarda arttıran...
02:41
which causes something like 43-or-so percent and rising of CO2 emissions.
43
136000
4000
...elektrik üretimiyle uğraşmaktan geçiyor.
02:45
And we could do that by perfectly sensible things like conservation,
44
140000
3000
Bu amaca ulaşmak için tasarruf, rüzgar gücü, nükleer güç,...
02:48
and wind power, nuclear power and coal to CO2 capture,
45
143000
4000
...karbondioksiti yakalamak için kömür gibi geniş ölçekte...
02:52
which are all things that are ready for giant scale deployment, and work.
46
147000
5000
...uygulamalara hazır ve zaten kullanılmakta olan makul yöntemler kullanabiliriz.
02:57
All we lack is the action to actually spend the money to put those into place.
47
152000
5000
Bu konudaki tek eksiğimiz bu uygulamaları kullanıma sokmak için gereken parayı harcamak.
03:02
Instead, we spend our time talking.
48
157000
2000
Bunun yerine zamanımızı konuşarak geçiriyoruz.
03:04
But nevertheless, that's not what I'm going to talk to you about tonight.
49
159000
3000
Bununla beraber, bu gece size anlatacaklarım bu değil.
03:07
What I'm going to talk to you about tonight is stuff we might do if we did nothing.
50
162000
4000
Bu gece size anlatacağım konu, eğer bir şey yapmadığımızda yapabileceklerimiz.
03:11
And it's this stuff in the middle here, which is what you do
51
166000
4000
Ve o da, salınımları yeterince hızlı durdurmadığınızda yapacağınız...
03:15
if you don't stop the emissions quickly enough.
52
170000
3000
...bu ortadaki şeydir.
03:18
And you need to deal -- somehow break the link between human actions
53
173000
3000
Ve bununla baş etmek için, iklimi değiştiren insan etkileri ve iklim değişikliği arasındaki...
03:21
that change climate, and the climate change itself. And that's particularly important
54
176000
4000
...bağlantıyı bir şekilde kırmalısınız. Bu özellikle önemlidir çünkü...
03:25
because, of course, while we can adapt to climate change --
55
180000
3000
...her ne kadar iklim değişikliğine uyum sağlayabilsek de, ki burada dürüst olalım...
03:28
and it's important to be honest here, there will be some benefits to climate change.
56
183000
3000
...iklim değişiminin bazı faydaları olacaktır.
03:31
Oh, yes, I think it's bad. I've spent my whole life working to stop it.
57
186000
3000
Evet, Bence kötü bir şey. Ben tüm hayatımı onu durdurmaya çalışarak harcadım.
03:34
But one of the reasons it's politically hard is there are winners and losers -- not all losers.
58
189000
4000
Fakat bunun politik olarak zor olmasının sebeplerinden birisi sadece kaybedenlerin değil, kazananların ve kaybedenlerin olması.
03:38
But, of course, the natural world, polar bears.
59
193000
3000
Ama tabi ki, doğal hayat, kutup ayıları.
03:41
I spent time skiing across the sea ice for weeks at a time in the high Arctic.
60
196000
3000
Yüksek kuzey kutbundaki deniz buzları üzerinde tek seferde haftalarca kayak yaparak vakit geçirdim.
03:44
They will completely lose.
61
199000
2000
Onlar tamamen kaybedecek.
03:46
And there's no adaption.
62
201000
2000
Ve uyum sağlama diye bir şey yok.
03:48
So this problem is absolutely soluble.
63
203000
1000
Bu sorun kesinlikle çözülebilir.
03:49
This geo-engineering idea, in it's simplest form, is basically the following.
64
204000
3000
Bu jeo-mühendislik fikri, en basitçe şu şekilde uygulanabilir: ...
03:52
You could put signed particles, say sulfuric acid particles -- sulfates --
65
207000
5000
...Üst atmosfere, yani stratosfere...
03:57
into the upper atmosphere, the stratosphere,
66
212000
2000
...güneş ışınlarını dünyadan uzağa yansıtıp gezegeni soğutacak...
03:59
where they'd reflect away sunlight and cool the planet.
67
214000
2000
...sülfürik asit parçacıkları gibi imzalı parçacıklar yerleştirebiliriz.
04:01
And I know for certain that that will work.
68
216000
3000
Ve bunun kesinlikle işe yarayacağını biliyorum.
04:04
Not that there aren't side effects, but I know for certain it will work.
69
219000
3000
Olumsuz etkileri yok değil, fakat kesinlikle işe yarayacağını biliyorum.
04:07
And the reason is, it's been done.
70
222000
2000
Bunu sebebi de zaten yapılmış olması.
04:09
And it was done not by us, not by me, but by nature.
71
224000
3000
Ve gerçekleştirildi bizim tarafımızdan yada, benim tarafımdan değil, fakat doğa tarafından.
04:12
Here's Mount Pinatubo in the early '90s. That put a whole bunch of sulfur
72
227000
3000
İşte 90'lı yılların başında Pinatubo Dağı. Bir atom bombası patlama...
04:15
in the stratosphere with a sort of atomic bomb-like cloud.
73
230000
4000
...bulutunu andıran şekilde yüklü miktarda sülfür yollamıştı.
04:19
The result of that was pretty dramatic.
74
234000
3000
Bunun sonuçları bayağı geniş çapta etkiliydi.
04:22
After that, and some previous volcanoes we have, you see
75
237000
3000
Bundan ve önceki diğer volkanlardan sonra atmosferde...
04:25
a quite dramatic cooling of the atmosphere.
76
240000
2000
...dikkate değer bir serinleme gözlemleniyor.
04:27
So this lower bar is the upper atmosphere, the stratosphere,
77
242000
3000
Alttaki bu çizgi, üst atmosfer olan stratosferi temsil ediyor ve...
04:30
and it heats up after these volcanoes.
78
245000
2000
...bu volkanlardan sonra ısınıyor.
04:32
But you'll notice that in the upper bar, which is the lower atmosphere
79
247000
2000
Ama farkedeceksiniz ki yüzeyi ve alt atmosferi temsil eden...
04:34
and the surface, it cools down because we shielded the atmosphere a little bit.
80
249000
4000
...üstteki çizgi atmosferi biraz koruduğumuz için soğuyor.
04:38
There's no big mystery about it.
81
253000
2000
Bunda büyük bir gizem yok.
04:40
There's lots of mystery in the details, and there's some bad side effects,
82
255000
3000
Detaylarda yüklüce gizem var ve bazı kötü yan etkileri bulunmakta,
04:43
like it partially destroys the ozone layer -- and I'll get to that in a minute.
83
258000
3000
mesela birazdan değineceğim ozon tabakasının kısmen yokedilmesi.
04:46
But it clearly cools down.
84
261000
2000
Ama açıkça görülüyor ki bir soğuma var.
04:48
And one other thing: it's fast.
85
263000
3000
Bir diğer husus: Bu olay hızlı.
04:51
It's really important to say. So much of the other things that we ought to do,
86
266000
3000
Bunu belirtmek çok önemli. Salınımları yavaşlatmak gibi yapmamız gereken...
04:54
like slowing emissions, are intrinsically slow, because it takes time
87
269000
5000
...diğer bütün şeyler doğaları gereği yavaşlar çünkü salınımları...
04:59
to build all the hardware we need to reduce emissions.
88
274000
3000
...azaltmak için üretmemiz gereken makineleri yapmak zaman istiyor.
05:02
And not only that, when you cut emissions, you don't cut concentrations,
89
277000
3000
Sadece bu da değil, salınımları azalttığınızda yoğunluğu azaltmış olmuyorsunuz...
05:05
because concentrations, the amount of CO2 in the air,
90
280000
2000
...çünkü havadaki karbondioksit miktarı olan yoğunluklar...
05:07
is the sum of emissions over time.
91
282000
2000
...salınımların zaman içindeki toplamıdır.
05:09
So you can't step on the brakes very quickly.
92
284000
2000
Yani frene bir anda basamazsınız.
05:11
But if you do this, it's quick.
93
286000
2000
Ama bunu yaparsanız etkisi çok hızlı.
05:13
And there are times you might like to do something quick.
94
288000
3000
Ve bazen bu şekilde hızlıca bir şeyler yapmak isteyebilirsiniz.
05:16
Another thing you might wonder about is, does it work?
95
291000
3000
Merak ettiğiniz başka bir şey de işe yarayıp yaramadığıdır.
05:19
Can you shade some sunlight and effectively compensate for the added CO2,
96
294000
4000
Güneş ışığını biraz gölgeleyerek ek karbondioksiti de etkin bir şekilde...
05:23
and produce a climate sort of back to what it was originally?
97
298000
3000
...telafi etmek ve eskisine benzer bir iklim oluşturabilir miyiz?
05:26
And the answer seems to be yes.
98
301000
2000
Ve bu sorunun cevabı evet gibi gözükmekte.
05:28
So here are the graphs you've seen lots of times before.
99
303000
3000
Burada daha önce bir çok defa gördüğünüz grafikler var.
05:31
That's what the world looks like, under one particular climate model's view,
100
306000
3000
Burada dünyanın, atmosferinde şu ankinin iki katı karbondioksit olduğunu...
05:34
with twice the amount of CO2 in the air.
101
309000
2000
...varsayan bir iklim modeline göre nasıl gözüktüğü gösterilmekte.
05:36
The lower graph is with twice the amount of CO2 and 1.8 percent less sunlight,
102
311000
4000
Aşağıdaki grafik şu ankinin iki katı karbondioksit ve mevcut olandan yüzde 1.8 daha az...
05:40
and you're back to the original climate.
103
315000
2000
...güneş ışığı olduğundaki durumu gösteriyor ve böylece orijinal iklime dönüş sağlanıyor.
05:42
And this graph from Ken Caldeira. It's important to say came, because
104
317000
3000
Bu grafik de Ken Caldeira'dan. Bunu söylemek önemli çünkü Ken...
05:45
Ken -- at a meeting that I believe Marty Hoffart was also at in the mid-'90s --
105
320000
3000
...-sanırım Marty Hoffart'ında olduğu 90'ların ortasındaki bir toplantıda-...
05:48
Ken and I stood up at the back of the meeting and said,
106
323000
3000
...ve ben toplantının arka tarafında ayağa kalktık ve dedik ki...
05:51
"Geo-engineering won't work."
107
326000
2000
..."Jeo-mühendislik işe yaramayacak".
05:53
And to the person who was promoting it said,
108
328000
2000
Ardından toplantıyı yöneten kişiye dedik ki...
05:55
"The atmosphere's much more complicated."
109
330000
2000
..."Atmosfer çok daha karmaşık.".
05:57
Gave a bunch of physical reasons why it wouldn't do a very good compensation.
110
332000
3000
Bunun yeterli miktarda telafi sağlamayacağını bir sürü fiziksel sebeplerle açıkladık.
06:00
Ken went and ran his models, and found that it did.
111
335000
3000
Ken gidip modellerini çalıştırdı ve işe yaradığını buldu.
06:03
This topic is also old.
112
338000
2000
Bu konu da eski.
06:05
That report that landed on President Johnson's desk when I was two years old --
113
340000
3000
1965 yılında ben iki yaşındayken Başkan Johnson'ın masasına giden...
06:08
1965.
114
343000
2000
...o rapor.
06:10
That report, in fact, which had all the modern climate science --
115
345000
2000
Zamanın modern iklim bilimi bilgilerini içeren o raporda...
06:12
the only thing they talked about doing was geo-engineering.
116
347000
3000
tek yapmaktan bahsettikleri şey aslında jeo-mühendislikti.
06:15
It didn't even talk about cutting emissions,
117
350000
2000
Bu problem hakkındaki düşüncelerimizin yönünü değiştiren...
06:17
which is an incredible shift in our thinking about this problem.
118
352000
3000
... şey olan salınımları kısmaktan behsetmemişler bile
06:20
I'm not saying we shouldn't cut emissions.
119
355000
2000
Ben salınımları kesmemeliyiz demiyorum.
06:22
We should, but it made exactly this point.
120
357000
3000
Kesmeliyiz ama raporda geçen tam olarak buydu.
06:25
So, in a sense, there's not much new.
121
360000
2000
Yani bir anlamda pek yeni bir şey yok.
06:27
The one new thing is this essay.
122
362000
2000
Tek yeni şey bu araştırma.
06:29
So I should say, I guess, that since the time of that original President Johnson report,
123
364000
4000
Söylemeliyim ki sanırım orijinal Başkan Johnson raporunun zamanından ve...
06:33
and the various reports of the U.S. National Academy --
124
368000
3000
...çeşitli Birleşik Devletler Ulusal Akademisi raporlarının zamanından...
06:36
1977, 1982, 1990 -- people always talked about this idea.
125
371000
3000
...-1977, 1982, 1990- beri insanlar hep bu fikir hakkında konuştular.
06:39
Not as something that was foolproof, but as an idea to think about.
126
374000
3000
Kesin işe yarayacak bir şey olarak değil ama konuşulacak bir fikir olarak.
06:42
But when climate became, politically, a hot topic -- if I may make the pun --
127
377000
4000
Ama iklim son 15 tılda politik olarak -burada bir espri yapabilirsem- sıcak bir konu olduğunda...,
06:46
in the last 15 years, this became so un-PC, we couldn't talk about it.
128
381000
6000
...o kadar politik olarak doğru olmayan bir şey olmuştu ki artık hakkında konuşamıyorduk.
06:52
It just sunk below the surface. We weren't allowed to speak about it.
129
387000
4000
Yüzeyin altına batmıştı. Hakkında konuşmamıza izin verilmiyordu.
06:56
But in the last year, Paul Crutzen published this essay
130
391000
3000
Ama geçtiğimiz yıl Paul Crutzen bu araştırmayı yayınladı ve...
06:59
saying roughly what's all been said before: that maybe, given our very slow rate
131
394000
3000
...genel olarak daha önce söylenenleri söyledi: Belki de bu problemin çözümünde...
07:02
of progress in solving this problem and the uncertain impacts,
132
397000
3000
sağladığımız yavaş ilerleme ve belirsiz sonuçlar yüzünden...
07:05
we should think about things like this.
133
400000
2000
...bunun gibi şeyler hakkında konuşmamız gerekmekte.
07:07
He said roughly what's been said before.
134
402000
2000
Kabaca daha önce söylenen şeyleri söyledi.
07:09
The big deal was he happened to have won the Nobel prize for ozone chemistry.
135
404000
3000
İşin can alıcı noktası aynı kişinin ozon kimyası üzerine bir Nobel ödülü kazanmış olmasıydı.
07:12
And so people took him seriously when he said we should think about this,
136
407000
2000
Ve böylece bunu düşünmemiz gerektiğini söylediğinde, bazı ozon etkileri olacağı halde...
07:14
even though there will be some ozone impacts.
137
409000
2000
...insanlar onu ciddiye aldı.
07:16
And in fact, he had some ideas to make them go away.
138
411000
2000
Bu ozon etkilerini giderecek fikirleri de vardı.
07:18
There was all sorts of press coverage, all over the world,
139
413000
2000
Dünya basınında geniş şekilde yer buldu, hatta Economist gazetesi...
07:20
going right down to "Dr. Strangelove Saves the Earth," from the Economist.
140
415000
4000
...ünlü filme gönderme yaparak "Dr. Strangelove Dünyayı Kurtaruyor" manşetini attı.
07:24
And that got me thinking. I've worked on this topic on and off,
141
419000
3000
Ve bu beni düşündürdü. Bu konu üzerinde aralıklı olarak çalıştım...
07:27
but not so much technically. And I was actually lying in bed thinking one night.
142
422000
3000
...ama teknik olarak fazla değildi. Aslında bir gece yatakta yatarken düşünüyordum.
07:30
And I thought about this child's toy -- hence, the title of my talk --
143
425000
4000
Bu çocuk oyuncağını düşündüm -konuşmamın başlığı da bu yüzden-
07:34
and I wondered if you could use the same physics that makes that thing spin 'round
144
429000
3000
...ve acaba bu radyometrenin dönmesini sağlayan fizik kurallarının aynısını...
07:37
in the child's radiometer, to levitate particles into the upper atmosphere
145
432000
4000
...atmosferin üst kısmına parçacık yükseltmek ve...
07:41
and make them stay there.
146
436000
2000
...orada kalmalarını sağlamak için kulllanılabilir mi dedim.
07:43
One of the problems with sulfates is they fall out quickly.
147
438000
2000
Sülfatlarla ilgili sorunlardan birisi onların çok çabuk alçalmalarıdır.
07:45
The other problem is they're right in the ozone layer,
148
440000
2000
Dİğer bir sorun ise ozon katmanının tam içinde bulunmalarıdır ve...
07:47
and I'd prefer them above the ozone layer.
149
442000
2000
...ben onların ozon katmanının da üzerinde olmalarını yeğlerim.
07:49
And it turns out, I woke up the next morning, and I started to calculate this.
150
444000
2000
Ardından sonraki sabah uyandım ve bunu hesaplamaya başladım.
07:51
It was very hard to calculate from first principles. I was stumped.
151
446000
3000
İlk temellerden başlayarak hesapları yapmak oldukça zordu. Afallamıştım.
07:54
But then I found out that there were all sorts of papers already published
152
449000
3000
Ama sonradan bu konuyu işleyen bir çok araştırmanın önceden yayınlanmış...
07:57
that addressed this topic because it happens already in the natural atmosphere.
153
452000
3000
...olduğunu buldum çünkü bu olay zaten atmosferde doğal olarak gerçekleşmekte.
08:00
So it seems there are already fine particles
154
455000
2000
Öyle gözüküyor ki yaklaşık 100 kilometre yukarıda atmosferin mezosfer dediğimiz...
08:02
that are levitated up to what we call the mesosphere, about 100 kilometers up,
155
457000
4000
...kısmına yükselen ve bu etkiye zaten sahip olan...
08:06
that already have this effect.
156
461000
2000
...ince parçacıklar zaten varmış.
08:08
I'll tell you very quickly how the effect works.
157
463000
2000
Size hızlıca bu etkinin nasıl işlediğini anlatcağım.
08:10
There are a lot of fun complexities
158
465000
2000
Bütün akşamı ayırmaktan zevk duyacağım ilginç karmaşıklıklar var...
08:12
that I'd love to spend the whole evening on, but I won't.
159
467000
2000
...ama bunu yapmayacağım.
08:14
But let's say you have sunlight hitting some particle and it's unevenly heated.
160
469000
3000
Ama diyelim ki güneş ışığı vuran bir parçacık var ve eşit olmayan biçimde ısınıyor.
08:17
So the side facing the sun is warmer; the side away, cooler.
161
472000
2000
Güneşe bakan tarafı sıcak ve diğer tarafı ise daha soğuk.
08:19
Gas molecules that bounce off the warm side
162
474000
3000
Gaz molekülleri sıcak taraftan sekiyor ve...
08:22
bounce away with some extra velocity because it's warm.
163
477000
4000
sekerken biraz hızlanıyorlar çünkü yüzey sıcak.
08:26
And so you see a net force away from the sun.
164
481000
2000
Böylece güneşten uzak tarafa doğru bir güç görüyorsunuz.
08:28
That's called the photophoretic force.
165
483000
2000
Buna fotoforetik güç deniyor.
08:30
There are a bunch of other versions of it that I and some collaborators
166
485000
4000
Ben ve bazı meslektaşlarım bundan nasıl faydalanabileceğimiz...
08:34
have thought about how to exploit.
167
489000
2000
...konusunda düşündüğümüz bir sürü biçimi var.
08:36
And of course, we may be wrong --
168
491000
2000
Bunlar henüz hakem denetiminden geçmediği ve henüz bu düşüncenin...
08:38
this hasn't all been peer reviewed, we're in the middle of thinking about it --
169
493000
2000
...ortasında olduğumuz için yanlış olma ihtimali var...
08:40
but so far, it seems good.
170
495000
2000
...ama şimdilik sorun yok gibi gözüküyor.
08:42
But it looks like we could achieve long atmospheric lifetimes --
171
497000
3000
Görünüşe göre daha öncekinde de uzun atmosferik ömür sürelerine...
08:45
much longer than before -- because they're levitated.
172
500000
3000
...erişebiliyormuşuz çünkü parçacıklar yükseltilmiş haldeler.
08:48
We can move things out of the stratosphere into the mesosphere,
173
503000
2000
Çeşitli parçacıkları stratosferden mezosfere parçacıkları taşıyabilir ve...
08:50
in principle solving the ozone problem.
174
505000
3000
...böylece temel olarak ozon sorununu çözebiliriz.
08:53
I'm sure there will be other problems that arise.
175
508000
2000
Eminim ki ortaya çıkacak başka sorunlar olacaktır.
08:55
Finally, we could make the particles migrate to over the poles,
176
510000
3000
Son olarak parçacıkların kutuplar üzerine gitmelerini sağlayabiliriz,...
08:58
so we could arrange the climate engineering so it really focused on the poles.
177
513000
4000
...böylece iklim mühendisliğini iyice kutuplara odaklı şekilde ayarlayabiliriz.
09:02
Which would have minimal bad impacts in the middle of the planet,
178
517000
3000
Bu şekilde yaşadığımız bölge olan gezegenin orta kısmında etkileri en az olur...
09:05
where we live, and do the maximum job of what we might need to do,
179
520000
4000
...ve yapmamız gereken şey olan, bir gezegensel acil durum için kutupları...
09:09
which is cooling the poles in case of planetary emergency, if you like.
180
524000
4000
...soğutmayı, en iyi şekilde sağlamış oluruz.
09:13
This is a new idea that's crept up that may be, essentially,
181
528000
2000
Bu fikir belki de sülfatları ekleme planından...
09:15
a cleverer idea than putting sulfates in.
182
530000
2000
...daha zekice bir plan olabilir.
09:17
Whether this idea is right or some other idea is right,
183
532000
4000
Bu fikir ya da başka bir fikir doğru olsa da...
09:21
I think it's almost certain we will
184
536000
2000
...bence bizler kesinlikle...
09:23
eventually think of cleverer things to do than just putting sulfur in.
185
538000
3000
...sadece sülfür eklemekten daha zekice fikirler bulacağız.
09:26
That if engineers and scientists really turned their minds to this,
186
541000
3000
Eğer mühendisler ve bilim adamları ilgilerini buna yoğunlaştırırlarsa...
09:29
it's amazing how we can affect the planet.
187
544000
3000
...gezegeni nasıl etkileyebileceğimiz çok şaşırtıcı.
09:32
The one thing about this is it gives us extraordinary leverage.
188
547000
4000
Bununla ilgili bir şey, bize olağanüstü avantaj sağlaması.
09:36
This improved science and engineering will, whether we like it or not,
189
551000
3000
Bu ileri bilim ve mühendislik, hoşumuza gitse de gitmese de...
09:39
give us more and more leverage to affect the planet,
190
554000
3000
...gezegeni etkilememiz, kontrol etmemiz ve hava ve iklim kontrolü için...
09:42
to control the planet,
191
557000
2000
...bize daha fazla avantaj sağlıyor.
09:44
to give us weather and climate control -- not because we plan it,
192
559000
4000
Bunu planladığımız ya da...
09:48
not because we want it, just because science delivers it to us bit by bit,
193
563000
3000
...istediğimiz için değil, bilim bize bunu parça parça ulaştırıyor ve...
09:51
with better knowledge of the way the system works
194
566000
2000
... bunu, sistemin çalışması hakkında bilgi ve...
09:53
and better engineering tools to effect it.
195
568000
2000
...onu etkileyecek daha etkili mühendislik araçları sağlayarak yapıyor.
09:57
Now, suppose that space aliens arrived.
196
572000
4000
Şimdi varsayın ki uzaylılar gezegenimize geliyor.
10:01
Maybe they're going to land at the U.N. headquarters down the road here,
197
576000
2000
Belik aşağı taraftaki B.M. merkezine iniş yapacaklar,...
10:03
or maybe they'll pick a smarter spot --
198
578000
2000
...ya da daha küçük bir yeri seçecekler...
10:05
but suppose they arrive and they give you a box.
199
580000
3000
ama varsayın ki geliyorlar ve size bir kutu veriyorlar.
10:08
And the box has two knobs.
200
583000
4000
Kutuda iki kontrol düğmesi bulunuyor.
10:12
One knob is the knob for controlling global temperature.
201
587000
2000
Bir düğme küresel sıcaklığı kontrol etmek için.
10:14
Maybe another knob is a knob for controlling CO2 concentrations.
202
589000
2000
Belik diğer düğme de karbondioksit yoğunluğunu kontrol etmek için.
10:16
You might imagine that we would fight wars over that box.
203
591000
4000
Bu kutu için birbirimizle savaşacağımızı düşünebilirsiniz.
10:20
Because we have no way to agree about where to set the knobs.
204
595000
3000
Çünkü bu düğmeleri hangi değere ayarlamamız konusunda bir fikrimiz yok.
10:23
We have no global governance.
205
598000
2000
Küresel bir yönetime sahip değiliz.
10:25
And different people will have different places they want it set.
206
600000
2000
Ve farklı insanlar bu düğmeleri farklı değerlere ayarlamak isteyeceklerdir.
10:27
Now, I don't think that's going to happen. It's not very likely.
207
602000
4000
Bunun olacağını sanmıyorum. Pek muhtemel değil.
10:31
But we're building that box.
208
606000
4000
Ama bu kutuyu yapıyoruz.
10:35
The scientists and engineers of the world
209
610000
2000
Dünyanın mühendis ve bilim adamları...
10:37
are building it piece by piece, in their labs.
210
612000
2000
...laboratuvarlarında parça parça inşa etmekteler.
10:39
Even when they're doing it for other reasons.
211
614000
2000
İnşa etme sebepleri her ne kadar farklı olsa da.
10:41
Even when they're thinking they're just working on protecting the environment.
212
616000
3000
Sadece çevreyi korumak konusunda çalıştıklarını düşünürlerken de.
10:44
They have no interest in crazy ideas like engineering the whole planet.
213
619000
2000
Bütün gezegeni mühendislikle değiştirmek gibi çılgın fikirlere ilgileri yok.
10:46
They develop science that makes it easier and easier to do.
214
621000
4000
Bunu yapmayı gittikçe kolaylaştıran bilimi geliştiriyorlar.
10:50
And so I guess my view on this is not that I want to do it -- I do not --
215
625000
3000
Sanırım benim bu konudaki görüşüm bunu yapmak istediğim değil -istemiyorum-...
10:53
but that we should move this out of the shadows and talk about it seriously.
216
628000
5000
...ama bu konuyu karanlık köşelerden çıkarıp hakkında ciddi şekilde konuşmamız gerektiği.
10:58
Because sooner or later, we'll be confronted with decisions about this,
217
633000
3000
Çünkü er ya da geç bununla ilgili kararlar karşımıza çıkacak...
11:01
and it's better if we think hard about it,
218
636000
3000
...ve bunun hakkında düşünmek, bunu neden asla...
11:04
even if we want to think hard about reasons why we should never do it.
219
639000
4000
...yapmamamız gerektiği gibi düşünceleri içerecek de olsa daha iyi olacaktır.
11:08
I'll give you two different ways to think about this problem that are the beginning
220
643000
6000
Bu konuyu düşünmek ile ilgili benim düşüncemin başlangıcı olan problem hakkında...
11:14
of my thinking about how to think about it.
221
649000
2000
...size iki farklı yol sunacağım.
11:16
But what we need is not just a few oddballs like me thinking about this.
222
651000
3000
Ama bizim ihtiyacımız olan bu konu hakkında düşünen benim gibi bir kaç acayip kişi değil.
11:19
We need a broader debate.
223
654000
2000
Daha geniş bir tartışmaya ihtiyacımız var.
11:21
A debate that involves musicians, scientists, philosophers, writers,
224
656000
4000
İklim mühendisliği hakkındaki bu sorunla ilgilenen ve...
11:25
who get engaged with this question about climate engineering
225
660000
3000
...etkileri hakkında ciddi olarak düşünen müzisyenleri,...
11:28
and think seriously about what its implications are.
226
663000
3000
...bilim insanlarını, filozofları ve yazarları kapsayan bir tartışma.
11:31
So here's one way to think about it,
227
666000
2000
Bu konuya bir bakışı şöyle görebilirsiniz.
11:33
which is that we just do this instead of cutting emissions because it's cheaper.
228
668000
4000
Daha ucuz olduğu için salınımları kısmak yerine yaptığımız şeyi gösteriyor.
11:37
I guess the thing I haven't said about this is, it is absurdly cheap.
229
672000
3000
Sanırım bunun hakkında söylemediğim şey akıl almaz derecede ucuz olması.
11:40
It's conceivable that, say, using the sulfates method or this method I've come up with,
230
675000
4000
Sülfatlar yönetmini ya da benim bulduğum yöntemi kullanarak GSİYH'nın...
11:44
you could create an ice age at a cost of .001 percent of GDP.
231
679000
6000
...yüzde 0,001'i maliyetine bir buzul çağı başlatılabileceği düşünülebilir.
11:50
It's very cheap. We have a lot of leverage.
232
685000
3000
Yöntem çok ucuz. Avantajımız çok fazla.
11:53
It's not a good idea, but it's just important. (Laughter)
233
688000
2000
İyi bir fikir değil ama o kadar önemli.
11:55
I'll tell you how big the lever is: the lever is that big.
234
690000
3000
Avantajın ne kadar büyük olduğunu söyleyeyim: İşte bu kadar.
11:59
And that calculation isn't much in dispute.
235
694000
3000
Ve bu hesaplamalar konusunda anlaşmazlık bulunmamakta.
12:02
You might argue about the sanity of it, but the leverage is real. (Laughter)
236
697000
6000
Fikrin mantıklı olması konusunda şüphe edebilirsiniz ama avantajı gerçek.
12:10
So because of this, we could deal with the problem
237
705000
2000
Bu sebeple; basit şekilde salınımları azaltarak...
12:12
simply by stopping reducing emissions,
238
707000
5000
...problemin üstesinden gelebiliriz ve...
12:17
and just as the concentrations go up, we can increase
239
712000
2000
...tam da yoğunluklar artarken jeo-mühendislik...
12:19
the amount of geo-engineering.
240
714000
2000
...oranını arttırabiliriz.
12:21
I don't think anybody takes that seriously.
241
716000
3000
Kimsenin bunu ciddiye aldığını sanmıyorum.
12:24
Because under this scenario, we walk further and further away
242
719000
2000
Çünkü bu senaryoda şu anki iklimde git gide...
12:26
from the current climate.
243
721000
2000
...uzaklaşıyoruz.
12:28
We have all sorts of other problems, like ocean acidification
244
723000
2000
Atmosferdeki karbondioksitten kaynaklanan okyanus asitlenmesi...
12:30
that come from CO2 in the atmosphere, anyway.
245
725000
3000
...gibi bir sürü sorunumuz bulunmakta zaten.
12:33
Nobody but maybe one or two very odd folks really suggest this.
246
728000
3000
Belki bir ya da iki aykırı kişinin dışında bunu öneren yok.
12:36
But here's a case which is harder to reject.
247
731000
2000
Ama burada reddetmesi daha zor bir durum görüyorsunuz.
12:38
Let's say that we don't do geo-engineering, we do what we ought to do,
248
733000
4000
Diyelim ki jeo-mühendislik yapmıyoruz ve yapmamız gerekeni yapıp...
12:42
which is get serious about cutting emissions.
249
737000
2000
...salınımları kısmak konusunda ciddileşiyoruz.
12:44
But we don't really know how quickly we have to cut them.
250
739000
3000
Ama salınımları ne kadar hılzı kesmemiz gerektiğini bilmiyoruz.
12:47
There's a lot of uncertainty about exactly how much climate change is too much.
251
742000
3000
Etrafta ne kadar iklim değişikliğinin aşırı görüldüğü konusunda çok belirsizlik var.
12:50
So let's say that we work hard, and we actually don't just tap the brakes,
252
745000
3000
Diyelim ki çok uğraşıyoruz ve sadece frene dokunmakla kalmayıp...
12:53
but we step hard on the brakes and really reduce emissions
253
748000
3000
...frene gerçekten asılarak salınımları ciddi şekilde azaltıyoruz ve...
12:56
and eventually reduce concentrations.
254
751000
2000
...neticede yoğunlukları azaltıyoruz.
12:58
And maybe someday -- like 2075, October 23 --
255
753000
5000
Belki bir gün -mesela 23 Ekim 2075-...
13:03
we finally reach that glorious day where concentrations have peaked
256
758000
3000
...yoğunlukların tepe noktasına ulaşıp o noktadan aşağı yuvarlandığı...
13:06
and are rolling down the other side.
257
761000
2000
...güne ulaşıyoruz.
13:08
And we have global celebrations, and we've actually started to -- you know,
258
763000
3000
Dünya genelinde kutlamalar yapılıyor ve gerçekten de en kötü zamanlar...
13:11
we've seen the worst of it.
259
766000
3000
...artık geride kaldı.
13:14
But maybe on that day we also find that the Greenland ice sheet
260
769000
4000
Ama belki aynı günde ayrıca Grönland buz tabakasının kabul edilemez...
13:18
is really melting unacceptably fast, fast enough to put meters of sea level on
261
773000
6000
...derecede hızlı eridiğini fark ediyoruz. Bu erimenin önümüzdeki 100 yılda...
13:24
the oceans in the next 100 years,
262
779000
2000
...deniz seviyesinde metrelerce artışa yol açacağını ve haritalardaki...
13:26
and remove some of the biggest cities from the map.
263
781000
2000
...en büyük şehirlerin bazılarını yok edeceğini öğreniyoruz.
13:28
That's an absolutely possible scenario.
264
783000
2000
Bu çok imkan dahilinde olan bir senaryo.
13:30
We might decide at that point that even though geo-engineering was uncertain
265
785000
3000
O noktada, jeo-mühendisliğin belirsiz ve ahlaki açıdan mutsuz olmasına rağmen...
13:33
and morally unhappy, that it's a lot better than not geo-engineering.
266
788000
5000
...jeo-mühendislik kullanmamamızın sonucundan daha iyi olduğuna karar verebiliriz.
13:38
And that's a very different way to look at the problem.
267
793000
2000
Ve bu, soruna çok farklı bir bakış açısıdır.
13:40
It's using this as risk control, not instead of action.
268
795000
3000
Bu, planı faaliyet yerine risk kontrol aracı olarak kullanmaktır.
13:43
It's saying that you do some geo-engineering for a little while
269
798000
3000
Bu, jeo-mühendisliği faaliyetin yerine kullanmak değil de...
13:46
to take the worst of the heat off, not that you'd use it as a substitute for action.
270
801000
5000
...onu sıcaklığın en kötü kısmını düşürmek için kullanmak anlamına gelmektedir.
13:51
But there is a problem with that view.
271
806000
2000
Ama bu bakış açısında bir sorun var.
13:53
And the problem is the following:
272
808000
2000
Bu problem şudur:
13:55
knowledge that geo-engineering is possible makes
273
810000
2000
Jeo-mühendisliğinin mümkün olduğunun bilgisi,...
13:57
the climate impacts look less fearsome,
274
812000
3000
...iklim etkilerini daha az korkunç hale getiriyor ve...
14:00
and that makes a weaker commitment to cutting emissions today.
275
815000
3000
...bu da bizim salınımları azaltmak için daha az uğraşmamıza sebep oluyor.
14:03
This is what economists call a moral hazard.
276
818000
2000
Buna ekonomistler ahlaki tehlike diyorlar.
14:05
And that's one of the fundamental reasons that this problem is so hard to talk about,
277
820000
4000
Ve bu, sorunun konuşulmasının bu kadar zor olmasının ana nedenlerinden birisi...
14:09
and, in general, I think it's the underlying reason
278
824000
2000
...ve bence genel olarak bu sorun hakkında konuşmanın...
14:11
that it's been politically unacceptable to talk about this.
279
826000
1000
...politik olarak kabul edilemez olmasının altındaki sebep.
14:12
But you don't make good policy by hiding things in a drawer.
280
827000
4000
Ama olayları çekmeceye tıkarak iyi ilkeler oluşturamazsınız.
14:16
I'll leave you with three questions, and then one final quote.
281
831000
3000
Sizleri üç soruyla baş başa bırakacağım ve sonra son bir alıntı yapacağım.
14:19
Should we do serious research on this topic?
282
834000
3000
Bu konuda ciddi araştırma yapmalı mıyız?
14:22
Should we have a national research program that looks at this?
283
837000
3000
Bu konuyla ilgilenen ulusal bir araştırma programına sahip olmalı mıyız?
14:25
Not just at how you would do it better,
284
840000
2000
Sadece nasıl daha iyi yapabileceğimizi araştırmak için değil,...
14:27
but also what all the risks and downsides of it are.
285
842000
2000
...ayrıca uygulamanın riskleri ve olumsuz taraflarının ne olduklarını bulmak için.
14:29
Right now, you have a few enthusiasts talking about it, some in a positive side,
286
844000
4000
Şu anda istekli bir kaç kişi bunun hakkında konuşmakta; bazıları olumlu yönlerini,...
14:33
some in a negative side -- but that's a dangerous state to be in
287
848000
3000
...bazıları da olumsuz yönlerini - ama bu tarafta olmak tehlikeli çünkü...
14:36
because there's very little depth of knowledge on this topic.
288
851000
3000
...bu konu hakkında çok derin bir bilgi birikimi bulunmamakta.
14:39
A very small amount of money would get us some.
289
854000
2000
Az bir miktar parayla bir bilgi derinliği oluşturabiliriz.
14:41
Many of us -- maybe now me -- think we should do that.
290
856000
3000
Çoğumuz - belki şimdi de ben - bunu yapmamız gerektiğini düşünmekte.
14:44
But I have a lot of reservations.
291
859000
2000
Ama benim bir çok tereddütüm var.
14:46
My reservations are principally about the moral hazard problem,
292
861000
3000
Benim tereddütlerim temel olarak ahlaki tehlike konusunda...
14:49
and I don't really know how we can best avoid the moral hazard.
293
864000
4000
...ve bu ahlaki tehlikeyi en iyi şekilde nasıl önleriz bilmiyorum.
14:53
I think there is a serious problem: as you talk about this,
294
868000
2000
Bence ortada çok büyük bir sorun var: Bunun hakkında konuştukça...
14:55
people begin to think they don't need to work so hard to cut emissions.
295
870000
4000
...insanlar salınımları kesmek için o kadar çaba sarf etmek gerekmediğini düşünmeye başlıyorlar.
14:59
Another thing is, maybe we need a treaty.
296
874000
3000
Bir diğer konu ise belki bir anlaşmaya ihtiyacımız olduğu.
15:02
A treaty that decides who gets to do this.
297
877000
3000
Bunu kimin yapacağını belirleyen bir anlaşma.
15:05
Right now we may think of a big, rich country like the U.S. doing this.
298
880000
2000
Şu anda bunu A.B.D. gibi büyük ve zengin bir ülkenin yapacağını düşünebiliriz.
15:07
But it might well be that, in fact, if China wakes up in 2030 and realizes
299
882000
4000
Ama Çin'in 2030 yılında uyanıp iklim etkilerinin kabul edilemez olduğunu...
15:11
that the climate impacts are just unacceptable,
300
886000
2000
düşünmesi ve bizim bunun yapılışı hakkındaki ahlaki tartışmalarımızla ilgilenmeyip...
15:13
they may not be very interested in our moral conversations about how to do this,
301
888000
4000
...jeo-mühendislik olmayan bir dünya yerine jeo-mühendislik olan bir dünyayı...
15:17
and they may just decide they'd really rather have a geo-engineered world
302
892000
4000
...tercih ettiklerine karar vermesi gibi...
15:21
than a non-geo-engineered world.
303
896000
3000
...ortaya çıkabilir.
15:24
And we'll have no international mechanism to figure out who makes the decision.
304
899000
4000
Ve bizim bu kararı kimin vereceğini belirleyecek uluslararası bir mekanizmamız olmayacaktır.
15:28
So here's one last thought, which was said much, much better
305
903000
2000
Şimdi de, 25 yıl önce A.B.D. Ulusal Akademisi raporunda...
15:30
25 years ago in the U.S. National Academy report than I can say today.
306
905000
4000
...benim söyleyebileceğimden çok daha iyi söylenmiş bir düşünce.
15:34
And I think it really summarizes where we are here.
307
909000
3000
Ve bence bu söz nerede olduğumuzu gerçekten özetliyor.
15:37
That the CO2 problem, the climate problem that we've heard about,
308
912000
3000
Karbondioksit sorununun, duyduğumuz iklim sorununun bir çok şeyi...
15:40
is driving lots of things -- innovations in the energy technologies
309
915000
2000
...- enerji teknolojilerinde salınımları azaltacak yenilikler gibi -...
15:42
that will reduce emissions --
310
917000
2000
...yönlendirdiğini ama ayrıca...
15:44
but also, I think, inevitably, it will drive us towards thinking about climate
311
919000
5000
...hoşumuza gitse de gitmese de kaçınılmaz olarak bizi iklim ve...
15:49
and weather control, whether we like it or not.
312
924000
3000
...hava kontrolü hakkında düşünmeye ittiği gibi.
15:52
And it's time to begin thinking about it,
313
927000
2000
Ve düşünmemizin sebebi,...
15:54
even if the reason we're thinking about it is to construct arguments
314
929000
3000
...bunu yapmamamız yönünde savlar oluşturmak için olsa dahi...
15:57
for why we shouldn't do it.
315
932000
2000
...düşünmeye başlamanın zamanı geldi.
15:59
Thank you very much.
316
934000
1000
Çok teşekkürler.
ABOUT THE SPEAKER
David Keith - Environmental scientistDavid Keith studies our climate, and the many ideas we've come up with to fix it. A wildly original thinker, he challenges us to look at climate solutions that may seem daring, sometimes even shocking.
Why you should listen
Environmental scientist David Keith works at the intersection of climate science, way-new energy, and public power. His research has taken him into some far-out realms of geoengineering -- dramatic, cheap, sometimes shocking solutions to a warming atmosphere, such as blowing a Mt. Pinatubo-size cloud of sulfur into the sky to bring the global temperature down.
His other areas of study include the capture and storage of CO2 , the economics and climatic impacts of large-scale wind power , and the use of hydrogen as a transportation fuel. Another interest: How we make decisions when we don't have reliable scholarly data.
He teaches at the University of Calgary, and was named Environmental Scientist of the Year by Canadian Geographic in 2006.
David Keith | Speaker | TED.com