TED@BCG Paris
Neha Narula: The future of money
Neha Narula: Paranın geleceği
Filmed:
Readability: 4
2,341,669 views
Mevcut alım satım alışkanlıklarımız tümden değişseydi ne olurdu? Belki şuan kullandığımız bankaları ve döviz bürolarını kaldırırdık? Bu köklü değişim, Bitcoin ve Ethereum gibi şifrelenmiş paraların verdiği büyük bir söz.Henüz öyle bir dünyada değiliz.Ancak dijital para birimi araştırmacısı Neha Narula bu ortak para kurgusunu tanımlıyor ve çok değişik bir gelecek tablosu çiziyor.
Neha Narula - Currency futurist
Neha Narula is helping redefine the future of money by researching cryptocurrencies and providing clarity on how digital currencies will transform our world. Full bio
Neha Narula is helping redefine the future of money by researching cryptocurrencies and providing clarity on how digital currencies will transform our world. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I want to tell you
about the future of money.
about the future of money.
0
682
3039
Sizlere, paranın geleceğinden
söz etmek istiyorum.
söz etmek istiyorum.
00:16
Let's start with a story
about this culture
about this culture
1
4467
2597
1900'lerin başında
Mikronezya'da yaşamış,
Mikronezya'da yaşamış,
00:19
that lived in Micronesia
in the early 1900s, called the Yap.
in the early 1900s, called the Yap.
2
7088
4188
"Yap" olarak anılan medeniyet
hakkında bir hikayeyle başlayalım.
hakkında bir hikayeyle başlayalım.
00:23
Now, I want to tell you about the Yap
3
11300
1783
Size "Yap"tan
bahsetmek istememin sebebi,
bahsetmek istememin sebebi,
00:25
because their form of money
is really interesting.
is really interesting.
4
13107
2866
para biçimlerinin
bir hayli ilginç olması.
bir hayli ilginç olması.
00:27
They use these limestone discs
called Rai stones.
called Rai stones.
5
15997
3638
Rai taşı olarak isimlendirilen
kireç taşından diskleri kullanıyorlar.
kireç taşından diskleri kullanıyorlar.
00:31
Now, the Yap don't actually
move these Rai stones around
move these Rai stones around
6
19659
3727
Ancak "Yap", Rai taşlarını
tedavüle sokmuyor
tedavüle sokmuyor
00:35
or exchange them the way
we do with our coins,
we do with our coins,
7
23410
2797
ya da bizim gibi
paralarını bozdurmuyorlar.
paralarını bozdurmuyorlar.
00:38
because Rai stones can get
to be pretty massive.
to be pretty massive.
8
26231
3465
Çünkü Rai taşları
epey hacimli olabiliyorlar.
epey hacimli olabiliyorlar.
00:41
The largest is about four tons
and 12 feet across.
and 12 feet across.
9
29720
4328
En büyüğü yaklaşık 4 ton
ve 3.7 metre genişliğinde.
ve 3.7 metre genişliğinde.
00:46
So the Yap just keep track
of who owns part of what stone.
of who owns part of what stone.
10
34072
5081
Dolayısıyla, Yap sadece kimin, hangi
taştan ne kadar payı olduğunu kaydediyor.
taştan ne kadar payı olduğunu kaydediyor.
00:52
There's a story about these sailors
11
40051
2087
Okyanusta bir taşı taşırken
00:54
that were transporting a stone
across the ocean
across the ocean
12
42162
2656
sorun yaşayan ve
00:56
when they ran into some trouble
and the stone actually fell in.
and the stone actually fell in.
13
44842
3826
taşı düşüren denizcilerle ilgili
bir hikaye var.
bir hikaye var.
01:01
The sailors got back to the main island
14
49574
2322
Bu denizciler ana karaya geri dönüp,
01:03
and they told everyone what had happened.
15
51920
2257
insanlara neler olduğunu anlattılar.
01:06
And everyone decided that, actually, yes,
16
54201
2749
Ve bu insanlar, denizcilerde
bir taş olduğu ve dolayısıyla
bir taş olduğu ve dolayısıyla
01:08
the sailors had the stone
and -- why not? -- it still counted.
and -- why not? -- it still counted.
17
56974
4374
bu taşın da hesaba dahil
edilmesi gerektiğine karar verdiler.
edilmesi gerektiğine karar verdiler.
Bu taş okyanusun dibinde de olsa
01:13
Even though it was
at the bottom of the ocean,
at the bottom of the ocean,
18
61372
2194
Yap ekonomisinin bir
parçası olmaya devam etti.
parçası olmaya devam etti.
01:15
it was still part of the Yap economy.
19
63590
2155
01:18
You might think that this
was just a small culture
was just a small culture
20
66573
3169
Bunun, yüz yıl öncesine ait
sıradan bir medeniyet
sıradan bir medeniyet
01:21
a hundred years ago.
21
69766
1368
olduğunu düşünebilirsiniz.
01:23
But things like this happen
in the Western world as well,
in the Western world as well,
22
71158
3148
Fakat bunun gibi şeyler
batı dünyasında da oluyor
batı dünyasında da oluyor
01:26
and the Yap actually still use
a form of these stones.
a form of these stones.
23
74330
3359
ve Yap halen bu taşların
bir formunu kullanıyor.
bir formunu kullanıyor.
01:30
In 1932, the Bank of France
asked the United States
asked the United States
24
78360
4428
1932'de, Fransız Bankası,
Birleşik Devletler'den
Birleşik Devletler'den
01:34
to convert their holdings
from dollars into gold.
from dollars into gold.
25
82812
3564
tahvillerini dolardan altına
çevirmesini istedi.
çevirmesini istedi.
01:38
But it was too inconvenient
to think about actually shipping
to think about actually shipping
26
86749
3345
Ancak, bu kadar altının
Avrupa'ya nakliyesi
Avrupa'ya nakliyesi
01:42
all of that gold over to Europe.
27
90118
1929
oldukça zahmetli ve elverişsizdi.
01:44
So instead, someone went to where
that gold was being stored
that gold was being stored
28
92071
3833
Dolayısıyla, birileri altının
depolandığı yere giderek,
depolandığı yere giderek,
01:47
and they just labeled it
as belonging to France now.
as belonging to France now.
29
95928
4054
sadece artık Fransa'ya ait olduğunu
belirten bir etiketleme yaptı.
belirten bir etiketleme yaptı.
01:52
And everyone agreed
that France owned the gold.
that France owned the gold.
30
100006
3468
Ve herkes bu altının Fransa'ya
ait olduğunu kabul etti.
ait olduğunu kabul etti.
01:55
It's just like those Rai stones.
31
103843
1982
Bu da aynen Rai taşları gibi.
01:58
The point I want to make
with these two examples
with these two examples
32
106517
2321
Bu iki örnekle
vermek istediğim mesaj,
vermek istediğim mesaj,
02:00
is that there's nothing
inherently valuable
inherently valuable
33
108862
3388
bir dolar veya taş yahut bozuk parada,
02:04
about a dollar or a stone or a coin.
34
112274
3361
kendiliğinden değerli olan
hiçbir şey yoktur.
hiçbir şey yoktur.
02:08
The only reason these things
have any value
have any value
35
116090
2692
Bu şeylerin değerli
olmasının tek sebebi
olmasının tek sebebi
02:10
is because we've all decided they should.
36
118806
2568
böyle olması gerektiğine dair
karar vermiş olmamızdır.
karar vermiş olmamızdır.
02:13
And because we've decided that,
37
121398
1829
Yani, kararımızdan dolayı
02:15
they do.
38
123251
1169
bu değerde oldular.
02:17
Money is about the exchanges
and the transactions
and the transactions
39
125223
4140
Para, birbirimizle yaptığımız alışveriş
02:21
that we have with each other.
40
129387
2061
ve ticari işlemlerle ilgilidir.
02:24
Money isn't anything objective.
41
132042
2808
Para, nesnel bir şey değildir.
02:26
It's about a collective story
that we tell each other about value.
that we tell each other about value.
42
134874
4397
Bu, birbirimize değer hakkında
anlattığımız kolektif hikayeyle ilgili.
anlattığımız kolektif hikayeyle ilgili.
02:32
A collective fiction.
43
140101
1381
Ortak bir kurgu.
02:34
And that's a really powerful concept.
44
142170
2883
Ve bu çok etkili bir konsept.
02:38
In the past two decades,
45
146059
1467
Geçtiğimiz yirmi yılda,
02:39
we've begun to use digital money.
46
147550
2269
dijital para kullanmaya başladık.
02:41
So I get paid via direct deposit,
47
149843
2673
Doğrudan mevduat ile ödeme aldım,
02:44
I pay my rent via bank transfer,
48
152540
2483
banka transferiyle kiramı,
02:47
I pay my taxes online.
49
155047
1944
internetten vergilerimi ödedim.
02:49
And every month,
50
157015
1152
Ve her ay,
02:50
a small amount of money
is deducted from my paycheck
is deducted from my paycheck
51
158191
2765
maaşımdan az bir miktar düşülüp,
02:52
and invested in mutual funds
in my retirement account.
in my retirement account.
52
160980
2967
emeklilik hesabımdaki
ortak fona yatırıldı.
ortak fona yatırıldı.
02:57
All of these interactions
53
165120
1509
Tüm bu işlemler
kelimenin tam anlamıyla
kelimenin tam anlamıyla
02:58
are literally just changing
1's and 0's on computers.
1's and 0's on computers.
54
166653
4058
bilgisayardaki "1"ler ve "0"ların
değişimiyle yapılıyor.
değişimiyle yapılıyor.
03:02
There's not even anything physical,
like a stone or a coin.
like a stone or a coin.
55
170735
4374
Para ya da taş gibi
fiziki tek bir şey bile yok.
fiziki tek bir şey bile yok.
Dijital para öyle bir hâl aldi ki
dünyanın herhangi bir yerindeki birisine
dünyanın herhangi bir yerindeki birisine
03:08
Digital money makes it
so that I can pay someone around the world
so that I can pay someone around the world
56
176320
3283
saniyeler içerisinde
ödeme yapabiliyorum.
ödeme yapabiliyorum.
03:11
in seconds.
57
179627
1381
03:13
Now when this works,
58
181901
1591
Bu sistem işlediğinde,
03:15
it's because there are large institutions
underwriting every 1 or 0
underwriting every 1 or 0
59
183516
4845
bilin ki bütün 1'ler ve 0'ların arkasında
büyük kurumlar var.
03:20
that changes on a computer.
60
188385
1929
03:22
And when it doesn't,
61
190338
1165
Ve işlemediğinde ise,
03:23
it's often the fault
of those large institutions.
of those large institutions.
62
191527
2398
bu genelde bu büyük kurumların
hataları yüzünden oluyor.
hataları yüzünden oluyor.
03:25
Or at least, it's up to them
to fix the problem.
to fix the problem.
63
193949
2943
Ya da en azından onların
düzeltmesi gereken bir hata oluyor.
düzeltmesi gereken bir hata oluyor.
03:28
And a lot of times, they don't.
64
196916
1560
Ve çoğu zaman
bunu düzeltemiyorlar.
bunu düzeltemiyorlar.
03:30
There's a lot of friction in the system.
65
198862
2169
Bu sistemde bir çok uyuşmazlık var.
03:33
How long did it take
the US credit card companies
the US credit card companies
66
201938
2875
Amerikan kredi kartı şirketlerinin,
çip ve pin uygulamasına geçişleri
ne kadar zaman aldı?
ne kadar zaman aldı?
03:36
to implement chip and pin?
67
204837
1576
03:38
Half my credit cards
still don't work in Europe.
still don't work in Europe.
68
206908
3106
Kredi kartlarımın yarısı,
Avrupa'da hâlâ çalışmıyor.
Avrupa'da hâlâ çalışmıyor.
03:42
That's friction.
69
210739
1197
Bu bir sorun.
03:44
Transferring money across borders
and across currencies
and across currencies
70
212580
3892
Farklı ülkelere ve farklı para
birimlerinde yapılan havaleler
birimlerinde yapılan havaleler
03:48
is really expensive:
71
216496
1644
gerçekten de pahalı:
03:50
friction.
72
218807
1461
uyuşmazlık.
03:52
An entrepreneur in India
can set up an online business in minutes,
can set up an online business in minutes,
73
220292
4923
Hindistan'daki bir girişimci, dakikalar
içerisinde online bir iş kurabiliyor.
içerisinde online bir iş kurabiliyor.
03:57
but it's hard for her
to get loans and to get paid:
to get loans and to get paid:
74
225239
3529
Ama borç alması
ve borç tahsili zor oluyor:
ve borç tahsili zor oluyor:
04:01
friction.
75
229512
1154
uyuşmazlık.
04:03
Our access to digital money
and our ability to freely transact
and our ability to freely transact
76
231701
4844
Dijital paraya erişimimiz ve
serbestçe işlem yapabilme gücümüz
serbestçe işlem yapabilme gücümüz
04:08
is being held captive
by these gatekeepers.
by these gatekeepers.
77
236569
2943
bu gardiyanlar tarafından esir alınmış.
04:11
And there's a lot of impediments
in the system slowing things down.
in the system slowing things down.
78
239536
3816
Ve sistem içerisinde işleri yavaşlatan
bir çok engel var.
bir çok engel var.
04:16
That's because digital money
isn't really mine,
isn't really mine,
79
244498
3542
Çünkü dijital para
gerçekte benim değil;
gerçekte benim değil;
04:20
it's entries in databases
that belong to my bank,
that belong to my bank,
80
248064
3574
bankamın, kredi kartı şirketimin
veya yatırım şirketimin
veya yatırım şirketimin
04:23
my credit card company
or my investment firm.
or my investment firm.
81
251662
3153
veri tabanlarındaki girdilerden ibaret.
04:26
And these companies
have the right to say "no."
have the right to say "no."
82
254839
3364
Ve bu şirketler "hayır" deme
hakkına sahipler.
hakkına sahipler.
04:30
If I'm a PayPal merchant
83
258856
1792
Eger bir PayPal kullanıcısıysam
04:32
and PayPal wrongly flags me for fraud,
84
260672
4471
ve Paypal beni yanlışlık eseri
dolandırıcılık ile suçlarsa,
dolandırıcılık ile suçlarsa,
04:37
that's it.
85
265167
1156
buraya kadar.
04:38
My account gets frozen,
and I can't get paid.
and I can't get paid.
86
266347
3287
Hesabım dondurulur
ve ödemelerimi tahsil edemem.
ve ödemelerimi tahsil edemem.
04:44
These institutions are standing
in the way of innovation.
in the way of innovation.
87
272789
4048
Bu kuruluşlar,
ilerleme yoluna taş koyuyorlar.
ilerleme yoluna taş koyuyorlar.
04:49
How many of you use
Facebook photos, Google Photos,
Facebook photos, Google Photos,
88
277946
4400
Kaçınız Facebook fotoğraflar,
Google fotoğraflar yada Instagram
Google fotoğraflar yada Instagram
04:54
Instagram?
89
282370
1583
kullanıyorsunuz?
04:55
My photos are everywhere.
90
283977
2346
Benim fotoğraflarım her yerde.
04:58
They are on my phone,
they're on my laptop,
they're on my laptop,
91
286347
2485
Telefonumda, dizüstü bilgisayarımda,
05:00
they're on my old phone,
they're in Dropbox.
they're in Dropbox.
92
288856
2516
eski telefonumda, Dropbox'umda var.
05:03
They're on all these different
websites and services.
websites and services.
93
291396
2832
Tüm bu farklı site ve servislerde var.
05:06
And most of these services
don't work together.
don't work together.
94
294252
3904
Ve bu servislerin çoğu da
işbirliği içerisinde çalışmıyorlar.
işbirliği içerisinde çalışmıyorlar.
Ortaklaşa bir çalışma içinde değiller.
05:10
They don't inter-operate.
95
298816
1504
05:13
And as a result,
96
301538
1493
Ve sonuç olarak,
05:15
my photo library is a mess.
97
303055
2210
fotoğraf arşivim karmakarışık.
05:18
The same thing happens
98
306469
1742
Kuruluşlar para arzını
kontrol ettiklerinde de
kontrol ettiklerinde de
05:20
when institutions control
the money supply.
the money supply.
99
308235
2959
aynı şey oluyor.
05:23
A lot of these services
don't inter-operate,
don't inter-operate,
100
311962
2735
Bu servislerin de çoğu
işbirliği içerisinde çalışmıyor.
işbirliği içerisinde çalışmıyor.
05:26
and as a result, this blocks
what we can do with payment.
what we can do with payment.
101
314721
3440
Sonuç olarak, bu da
ödeme ile yapabileceklerimizi sınırlıyor.
ödeme ile yapabileceklerimizi sınırlıyor.
05:30
And it makes transaction costs go up.
102
318185
2550
Ayrıca işlem maliyetini arttırıyor.
05:33
So far, we've been through
two phases of money.
two phases of money.
103
321723
3302
Şimdiye kadar,
paranın iki aşamasını tecrübe ettik.
paranın iki aşamasını tecrübe ettik.
05:37
In an analog world, we had
to deal with these physical objects,
to deal with these physical objects,
104
325952
3964
Analog bir dünyada, bu fiziksel
objelerle iş yapmak durumundaydık
objelerle iş yapmak durumundaydık
05:41
and money moved at a certain speed --
the speed of humans.
the speed of humans.
105
329940
3879
ve para belli bir hızda tedavül etti:
İnsanların hızıyla.
İnsanların hızıyla.
05:46
In a digital world, money can reach
much farther and is much faster,
much farther and is much faster,
106
334896
4869
Dijital bir dünyada, para daha uzaklara,
daha hızlı bir şekilde ulaşabilir.
daha hızlı bir şekilde ulaşabilir.
05:51
but we're at the mercy
of these gatekeeper institutions.
of these gatekeeper institutions.
107
339789
3030
Ancak biz, bu gardiyan kuruluşların
merhametine kalmış haldeyiz.
merhametine kalmış haldeyiz.
05:55
Money only moves at the speed of banks.
108
343222
2988
Para, sadece bankaların hızında
hareket ediyor.
hareket ediyor.
06:00
We're about to enter a new phase of money.
109
348008
2554
Paranın yeni bir fazını
görmeye yaklaştık.
görmeye yaklaştık.
06:03
The future of money is programmable.
110
351158
2710
Paranın geleceği programlanabilir.
06:07
When we combine software and currency,
111
355034
3427
Yazılımı ve parayı kombine ettiğimizde,
06:10
money becomes more
than just a static unit of value,
than just a static unit of value,
112
358485
3777
para sabit bir değer biriminin
ötesine geçer
ötesine geçer
06:14
and we don't have to rely
on institutions for security.
on institutions for security.
113
362286
3190
ve biz de güvenlik için bu
kuruluşlara daha fazla ihtiyaç duymayız.
kuruluşlara daha fazla ihtiyaç duymayız.
06:18
In a programmable world,
114
366176
1529
Programlanabilir bir dünyada,
06:19
we remove humans
and institutions from the loop.
and institutions from the loop.
115
367729
3934
bu döngüden insanları ve
kuruluşları çıkartabiliriz.
kuruluşları çıkartabiliriz.
06:24
And when this happens,
116
372610
1359
Ve bu gerçekleştiğinde,
06:25
we won't even feel like
we're transacting anymore.
we're transacting anymore.
117
373993
2692
artık işlem yapıyormuş gibi bile
hissetmeyeceğiz.
hissetmeyeceğiz.
06:29
Money will be directed by software,
118
377683
2274
Para, yazılım tarafından yönlendirilecek
06:31
and it will just safely and securely flow.
119
379981
2868
ve bu tamamen güvenli bir akış olacak.
06:36
Cryptocurrencies are the first step
of this evolution.
of this evolution.
120
384828
3139
Şifrelenmiş döviz bu evrimin ilk adımı.
06:40
Cryptocurrencies are digital money
121
388787
1655
Bu, devlet veya bankalarca
06:42
that isn't run by any government or bank.
122
390466
2868
işletilemeyen bir dijital para türü.
06:45
It's money designed to work
in a world without intermediaries.
in a world without intermediaries.
123
393358
4061
Bu, aracısız bir dünyada çalışabilmek
için tasarlanmış bir para türü.
için tasarlanmış bir para türü.
06:50
Bitcoin is the most ubiquitous
cryptocurrency,
cryptocurrency,
124
398153
3033
Bitcoin, en yaygın olan şifreli döviz
06:53
but there are hundreds of them.
125
401210
1697
ama bunlardan yüzlercesi daha var.
06:54
There's Ethereum, Litecoin,
Stellar, Dogecoin,
Stellar, Dogecoin,
126
402931
3477
Mesela Ethereum, Litecoin,
Stellar, Dogecoin
Stellar, Dogecoin
06:58
and those are just a few
of the more popular ones.
of the more popular ones.
127
406432
2546
ve bunlar popüler olanlardan
sadece birkaçı.
sadece birkaçı.
07:01
And these things are real money.
128
409408
2601
Bu şeyler gerçek para.
07:04
The sushi restaurant down my street
129
412507
1855
Oturduğum sokaktaki suşi restoranında
07:06
takes Bitcoin.
130
414386
1155
Bitcoin kullanılabiliyor.
07:07
I have an app on my phone
that I can use to buy sashimi.
that I can use to buy sashimi.
131
415966
4125
Telefonumda sashimi satın almak için
kullandığım bir uygulama var.
kullandığım bir uygulama var.
07:13
But it's not just for small transactions.
132
421009
2420
Ama bu sadece küçük
işlemler için geçerli değil.
işlemler için geçerli değil.
07:15
In March, there was a transaction
that moved around 100,000 bitcoins.
that moved around 100,000 bitcoins.
133
423453
4829
Mart ayında, yüz bin bitcoin değerinde
işlem yapıldı.
işlem yapıldı.
07:20
That's the equivalent
of 40 million US dollars.
of 40 million US dollars.
134
428719
2992
Bu, 40 milyon amerikan dolarına
eşdeğer.
eşdeğer.
07:25
Cryptocurrencies are based on
a special field of mathematics
a special field of mathematics
135
433445
3531
Şifreli dövizler, matematiğin
"şifreleme" isimli
"şifreleme" isimli
07:29
called cryptography.
136
437000
1383
özel bir dalına dayanıyor.
07:31
Cryptography is the study
of how to secure communication,
of how to secure communication,
137
439023
3771
"Şifreleme", güvenli iletişimi
konu edinen bir alan
konu edinen bir alan
07:34
and it's about two
really important things:
really important things:
138
442818
2699
ve çok önemli iki konuyu inceliyor:
07:37
masking information so it can
be hidden in plain sight,
be hidden in plain sight,
139
445541
3578
Bilgi akışını ilk bakışta
anlaşılmayacak şekilde gizlemek
anlaşılmayacak şekilde gizlemek
07:41
and verifying a piece
of information's source.
of information's source.
140
449143
3227
ve bilgi akışının kaynağını doğrulamak.
07:45
Cryptography underpins
so many of the systems around us.
so many of the systems around us.
141
453154
4209
Çevremizdeki bir sürü sistemin temeli
şifrelemeye dayanıyor.
şifrelemeye dayanıyor.
07:49
And it's so powerful that at times
142
457387
2526
Ve bazen o kadar etkili oluyor ki,
07:51
the US government has actually
classified it as a weapon.
classified it as a weapon.
143
459937
3652
ABD hükumeti bunu
bir silah olarak sınıflandırdı.
bir silah olarak sınıflandırdı.
07:56
During World War II,
breaking cryptosystems like Enigma
breaking cryptosystems like Enigma
144
464591
4477
2. Dünya Savaşı boyunca,
Enigma gibi şifre sistemlerini çözmek,
Enigma gibi şifre sistemlerini çözmek,
08:01
was critical to decoding
enemy transmissions
enemy transmissions
145
469092
3304
düşmanın bilgilerini öğrenmek
ve savaşın gidişatını
ve savaşın gidişatını
08:04
and turning the tide of the war.
146
472420
1904
değiştirmek açısında önemli bir
role sahipti.
role sahipti.
08:07
Today, anyone with a modern
web browser is running
web browser is running
147
475118
3294
Bugün, modern bir web tarayıcısı
kullanan herkes
kullanan herkes
gelişmiş bir şifreleme sistemi çalıştırıyor.
08:10
a pretty sophisticated cryptosystem.
148
478436
2062
08:13
It's what we use to secure
our interactions on the Internet.
our interactions on the Internet.
149
481030
3961
İnternetteki etkileşimlerimizi
böyle koruma altına alıyoruz.
böyle koruma altına alıyoruz.
08:17
It's what makes it safe for us
to type our passwords in
to type our passwords in
150
485015
3161
Şifrelerimizi yazıp, finansal bilgilerimizi
gönderdiğimiz web sitelerini
gönderdiğimiz web sitelerini
08:20
and to send financial
information to websites.
information to websites.
151
488200
2691
güvenli kılan şey bu.
08:23
So what the banks used to give us --
152
491322
2827
Eskiden bankaların bize sunduğu,
08:26
trustworthy digital money transfer --
153
494173
2220
güvenilir, dijital para aktarımı hizmetini,
08:28
we can now get with a clever
application of cryptography.
application of cryptography.
154
496417
4218
şuan zekice tasarlanmış şifreleme
uygulamalarıyla alabiliyoruz.
uygulamalarıyla alabiliyoruz.
08:33
And this means that we don't
have to rely on the banks anymore
have to rely on the banks anymore
155
501202
2907
Bu da demek oluyor ki, artık
işlemlerimizin güvenliği için
işlemlerimizin güvenliği için
08:36
to secure our transactions.
156
504133
1631
bankalara itibar etmek zorunda değiliz.
08:38
We can do it ourselves.
157
506248
1829
Bunu kendimiz sağlayabiliriz.
08:40
Bitcoin is based on the very same
idea that the Yap used,
idea that the Yap used,
158
508857
4739
Bitcoin, Yap'ın düşünce sistemiyle
aynı temellere dayanıyor.
aynı temellere dayanıyor.
08:45
this collective global
knowledge of transfers.
knowledge of transfers.
159
513620
3302
Kolektif, global bilgi transferi.
08:49
In Bitcoin, I spend
by transferring Bitcoin,
by transferring Bitcoin,
160
517852
3612
Bitcoin'de, Bitcoin harcayarak
aktarım yapıyorum
aktarım yapıyorum
08:53
and I get paid when someone
transfers Bitcoin to me.
transfers Bitcoin to me.
161
521488
3171
ve biri bana ödeme yaptığında
Bitcoin transfer etmiş oluyor.
Bitcoin transfer etmiş oluyor.
08:58
Imagine that we had this magic paper.
162
526313
2755
Sihirli bir kağıt hayal edelim.
09:01
So the way that this paper works
is I can give you a sheet of it
is I can give you a sheet of it
163
529711
3588
Bu kağıdın çalışma prensibi,
size de bir tanesini verdiğimde,
kendiminkine yazdığım şey
kendiminkine yazdığım şey
09:05
and if you write something on it,
164
533323
1730
09:07
it will magically appear
on my piece as well.
on my piece as well.
165
535077
2623
verdiğim kağıtta da beliriyor.
09:10
Let's say we just give everyone this paper
166
538721
2846
Bütün insanlara
bu kağıttan verdik diyelim.
bu kağıttan verdik diyelim.
09:13
and everyone writes down
the transfers that they're doing
the transfers that they're doing
167
541591
3828
Herkes Bitcoin'de
ne transfer ettiğini yazıyor olsun.
09:17
in the Bitcoin system.
168
545443
1456
09:19
All of these transfers get copied
around to everyone else's pieces of paper.
around to everyone else's pieces of paper.
169
547688
3946
Yani bütün bu transferler herkesin
kağıdında kopyalanıyor.
kağıdında kopyalanıyor.
09:23
And I can look at mine
170
551658
2018
Kendi kağıdıma baktığımda,
09:25
and I'll have a list of all
of the transfers that are happening
of the transfers that are happening
171
553700
3525
Bitcoin ekonomisindeki gerçekleşen
09:29
in the entire Bitcoin economy.
172
557249
1889
bütün transferleri görebiliyorum.
09:31
This is actually what's happening
with the Bitcoin blockchain,
with the Bitcoin blockchain,
173
559779
3562
Bitcoin'de de yapılan bütün işlemler
liste halinde bir zincirde bulunuyor.
liste halinde bir zincirde bulunuyor.
09:35
which is a list of all
of the transactions in Bitcoin.
of the transactions in Bitcoin.
174
563365
3796
Yani, kağıtlar üzerinden olmaması dışında
09:39
Except, it's not done through paper.
175
567185
2814
anlattığımla aynı konsept.
09:42
It's done through computer code,
176
570023
1696
Bu işlem bütün dünyada çalışan,
09:43
running on thousands
of networked computers
of networked computers
177
571743
2663
şebekelenmiş bilgisayarlar ve kodlar
üzerinden gerçekleştiriliyor.
09:46
around the world.
178
574430
1208
09:49
All of these computers
are collectively confirming
are collectively confirming
179
577235
3744
Tüm bu bilgisayarlar kimin,
ne kadar Bitcoin'e sahip olduğunu
ne kadar Bitcoin'e sahip olduğunu
09:53
who owns what Bitcoin.
180
581003
1884
topluca tasdik ediyor.
09:54
So the Bitcoin blockchain
is core to how Bitcoin works.
is core to how Bitcoin works.
181
582911
3413
Yani Bitcoin zinciri, Bitcoin'in
nasıl çalıştığının özü.
nasıl çalıştığının özü.
09:58
But where do bitcoins actually come from?
182
586348
2905
Peki bu Bitcoin aslında nereden geliyor?
10:01
Well, the code is designed
to create new Bitcoin
to create new Bitcoin
183
589930
3860
Kodlama, çizelgeye uygun olarak
yeni Bitcoin oluşturmaya göre tasarlandı.
10:05
according to a schedule.
184
593814
1297
10:07
And the way that it works
is that to get those Bitcoin,
is that to get those Bitcoin,
185
595680
3416
Bitcoin'leri elde etme yolu ise
10:11
I have to solve a puzzle --
a random cryptographic puzzle.
a random cryptographic puzzle.
186
599120
4786
bir bulmaca çözmek, rastgele
şifrelenmiş bir bulmaca.
şifrelenmiş bir bulmaca.
10:17
Imagine that we had 15 dice,
187
605069
2411
15 tane zarımız olduğunu varsayalım.
10:19
and we were throwing these dice
over and over again.
over and over again.
188
607504
2613
Ve bunları devamlı atalım.
10:22
Whenever the dice come up all sixes,
189
610603
2432
Bütün zarlar altı geldiğinde
10:25
we say that we win.
190
613059
1215
kazanmış olalım.
10:27
This is very close to what these computers
are all actually doing.
are all actually doing.
191
615095
3876
Bilgisayarların yaptığı da buna
çok benzer bir şey.
çok benzer bir şey.
10:30
They're trying over and over again
to land on the right number.
to land on the right number.
192
618995
3248
Doğru sayıya ulaşmak için
tekrar tekrar deniyorlar.
tekrar tekrar deniyorlar.
10:34
And when they do,
193
622686
1357
Başardıklarında ise,
10:36
we say that they've solved the puzzle.
194
624067
2201
bulmacayı çözmüş oluyorlar.
10:39
The computer that solves the puzzle
195
627559
2440
Bulmacayı çözen bilgisayar,
10:42
publishes its solution
to the rest of the network
to the rest of the network
196
630023
2918
çözümünü ağın geri kalanına yayınlıyor.
10:44
and collects its reward: new bitcoins.
197
632965
2927
Sonra ödülü olan Bitcoin'i biriktiriyor.
10:48
And in the act of solving this puzzle,
198
636750
2234
Bilgisayarlar bu bulmaca çözme işleminde
10:51
these computers are actually
helping to secure the Bitcoin blockchain
helping to secure the Bitcoin blockchain
199
639008
4076
Bitcoin zincirinin korunmasına
yardım ediyorlar
yardım ediyorlar
10:55
and add to the list of transactions.
200
643108
2081
ve işlemler listesine ekliyorlar.
10:57
There are actually people
all over the world running this software,
all over the world running this software,
201
645866
5617
Dünyanın dört bir yanında bu yazılımları
yürüten birçok insan var.
yürüten birçok insan var.
11:03
and we call them Bitcoin miners.
202
651507
2073
Bu kişilere Bitcoin madencileri diyoruz.
11:06
Anyone can become a Bitcoin miner.
203
654438
2736
Herkes Bitcoin madencisi olabilir.
11:09
You can go download the software right now
204
657626
2791
Hemen şuanda yazılımı bilgisayarınıza
indirebilirsiniz.
indirebilirsiniz.
11:12
and run it in your computer
and try to collect some bitcoins.
and try to collect some bitcoins.
205
660441
3365
Sonra Bitcoin biriktirmeye
çalışabilirsiniz.
çalışabilirsiniz.
Önerdiğimi söyleyemem
11:16
I can't say that I would recommend it,
206
664400
1844
11:18
because right now, the puzzle is so hard
and the network is so powerful,
and the network is so powerful,
207
666268
5101
çünkü bulmaca şuanda o kadar zor
ve ağ o kadar güçlü ki,
ve ağ o kadar güçlü ki,
11:23
that if I tried to mine
Bitcoin on my laptop,
Bitcoin on my laptop,
208
671393
2929
kendi bilgisayarımda
madencilik yapmaya çalışsaydım,
madencilik yapmaya çalışsaydım,
11:26
I probably wouldn't see any
for about two million years.
for about two million years.
209
674346
3308
muhtemelen iki milyon yıl boyunca
hiçbir şey bulamazdım.
hiçbir şey bulamazdım.
11:30
The miners, professional miners,
use this special hardware
use this special hardware
210
678396
4247
Profosyonel madenciler, bulmacaları
hızlıca çözmeleri için tasarlanmış,
hızlıca çözmeleri için tasarlanmış,
11:34
that's designed to solve
the puzzle really fast.
the puzzle really fast.
211
682667
2735
özel donanımlı bilgisayar
sistemleri kullanıyorlar.
sistemleri kullanıyorlar.
11:37
Now, the Bitcoin network
and all of this special hardware,
and all of this special hardware,
212
685976
3842
Bütün bu Bitcoin ağı ve sistemlerinin
11:41
there are estimates
that the amount of energy it uses
that the amount of energy it uses
213
689842
3035
kullandığı enerjinin
küçük bir ülkeninkiyle eşdeğer olduğu
tahmin ediliyor.
tahmin ediliyor.
11:44
is equivalent to that of a small country.
214
692901
2367
11:48
So, the first set of cryptocurrencies
215
696252
2500
Şifrelenmiş dövizlerin ilk seti
11:50
are a little bit slow
and a little bit cumbersome.
and a little bit cumbersome.
216
698776
2974
biraz yavaş ve külfetli olabilir.
11:54
But the next generation is going
to be so much better and so much faster.
to be so much better and so much faster.
217
702331
4389
Fakat gelecek jenerasyon daha iyi
ve daha hızlı olacak.
ve daha hızlı olacak.
11:58
Cryptocurrencies are the first step
218
706744
2405
Global, programlanabilir bir para için
12:01
to a world with a global
programmable money.
programmable money.
219
709173
3460
şifrelenmiş döviz bir başlangıç.
12:05
And in a world with programmable money,
220
713634
2085
Ve programlanabilir para olan bir dünyada,
izin almadan, herhangi bir
diyaloğa girmeden,
diyaloğa girmeden,
12:08
I can pay anyone else securely
221
716431
3527
param sıkışıp kaldı mı derdi olmadan,
bir yere üye olamam gerekmeden
bir yere üye olamam gerekmeden
12:11
without having to sign up
or ask permission,
or ask permission,
222
719982
3573
12:15
or do a conversion or worry
about my money getting stuck.
about my money getting stuck.
223
723579
3819
istediğim herkese ödeme yapabilirim.
12:20
And I can spend money around the world.
224
728428
2594
Ve dünyanın her yerine para
gönderebilirim.
gönderebilirim.
12:23
This is a really amazing thing.
225
731482
2399
Bu gerçekten harika bir şey.
12:26
It's the idea of permission-less innovation.
226
734231
3309
Bu, izinsiz bir yenilik fikri.
12:31
The Internet caused
an explosion of innovation,
an explosion of innovation,
227
739447
3724
İnternet yenilik patlamasına sebep oldu.
12:35
because it was built upon
an open architecture.
an open architecture.
228
743195
3459
Çünkü açık bir mimari yapı üzerine
inşa edildi.
inşa edildi.
12:39
And just like the Internet
changed the way we communicate,
changed the way we communicate,
229
747286
3025
Ve internet iletişim kurma yollarımızı
nasıl değiştirdiyse,
nasıl değiştirdiyse,
12:43
programmable money is going
to change the way we pay,
to change the way we pay,
230
751104
3276
programlanabilir para da
nasıl ödeme yaptığımızı,
nasıl ödeme yaptığımızı,
12:46
allocate and decide on value.
231
754404
2574
tahsis etme ve değer biçme
şeklimizi değiştirecek.
şeklimizi değiştirecek.
Peki programlanabilir para
ne tür bir dünya ortaya çıkaracak?
ne tür bir dünya ortaya çıkaracak?
12:49
So what kind of world
does programmable money create?
does programmable money create?
232
757716
2498
12:52
Imagine a world where I can
rent out my healthcare data
rent out my healthcare data
233
760238
4216
Sağlık hizmeti bilgilerimi eczacılıkla
ilgili bir şirkete kiralayabildiğim
ilgili bir şirkete kiralayabildiğim
12:56
to a pharmaceutical company.
234
764478
1570
bir dünya hayal edin.
12:59
They can run large-scale data analysis
235
767063
2505
Büyük ölçekli bir analiz yapabilirler
13:01
and provide me with a cryptographic proof
236
769592
2372
ve bana bilgilerimi sadece anlaştığımız
şekilde kullandıklarını gösteren
şekilde kullandıklarını gösteren
13:03
that shows they're only using my data
in a way that we agreed.
in a way that we agreed.
237
771988
4126
şifrelenmiş bir kanıt temin edebilirler.
13:08
And they can pay me
for what they find out.
for what they find out.
238
776138
2248
Ve buldukları şeyler için bana
ödeme yapabilirler.
ödeme yapabilirler.
13:11
Instead of signing up
for streaming services
for streaming services
239
779529
2709
Yayın servislerine kaydolmak yerine,
13:14
and getting a cable bill,
240
782262
1569
televizyonum, izleme alışkanlıklarımı
incelese ve
incelese ve
13:15
what if my television analyzed
my watching habits
my watching habits
241
783855
3006
bütçeme uygun,
13:18
and recommended well-priced content
that fit within my budget
that fit within my budget
242
786885
3672
keyif alabileceğim
bir içerik önerse nasıl olurdu?
13:22
that I would enjoy?
243
790581
1199
13:24
Imagine an Internet without ads,
244
792604
2866
Reklamların olmadığı bir internet
dünyası düşünün.
dünyası düşünün.
13:27
because instead of paying
with our attention when we view content,
with our attention when we view content,
245
795494
4007
İçeriği gördüğümüzde bedelini
ilgimizle ödemek yerine
ilgimizle ödemek yerine
13:31
we just pay.
246
799525
1296
sadece ödeyeceğiz.
13:33
Interestingly, things like micro-payments
247
801831
2311
İlginç bir şekilde,
mini ödeme gibi şeyler,
mini ödeme gibi şeyler,
13:36
are actually going to change
the way security works in our world,
the way security works in our world,
248
804166
3155
aslında dünyadaki güvenlik sisteminin
işleyişini değiştirecek.
işleyişini değiştirecek.
13:39
because once we're better able
to allocate value,
to allocate value,
249
807345
2695
Çünkü değer tahsis etmekte
bir kere iyi olduktan sonra,
bir kere iyi olduktan sonra,
13:42
people will use their money
and their energies
and their energies
250
810064
3024
insanlar paralarını ve enerjilerini
13:45
for more constructive things.
251
813112
2178
daha yapıcı şeylerde kullanacaklar.
13:47
If it cost a fraction of a cent
to send an email,
to send an email,
252
815727
2589
Eğer e-posta göndermenin
az da olsa bir maliyeti olsaydı
az da olsa bir maliyeti olsaydı
13:50
would we still have spam?
253
818340
1462
spam diye bir şey olur muydu?
13:52
We're not at this world yet,
254
820674
2203
Henüz böyle bir dünyada değiliz,
13:54
but it's coming.
255
822901
1457
fakat adım adım yaklaşıyoruz.
13:56
Right now, it's like we're in a world
that is seeing the first automobile.
that is seeing the first automobile.
256
824382
4337
Şuanda, sanki arabanın
ilk kez görüldüğü dünyadayız.
ilk kez görüldüğü dünyadayız.
14:01
The first cryptocurrency,
like the first car,
like the first car,
257
829579
2985
İlk şifrelenmiş döviz, ilk araba gibi.
14:05
is slow and hard to understand
and hard to use.
and hard to use.
258
833533
3727
Yavaş, anlaması ve kullanması zor.
14:10
Digital money,
like the horse and carriage,
like the horse and carriage,
259
838095
2546
Dijital para, at ve at arabasına benziyor.
14:12
works pretty well,
260
840665
1530
Gayet iyi çalışıyor
14:14
and the whole world economy
is built on it.
is built on it.
261
842219
3045
ve bütün ekonomi onun üzerine kurulu.
14:18
If you were the first person on your block
262
846386
2074
Eğer yaşadığınız binada,
motorlu bir taşıta geçen
motorlu bir taşıta geçen
14:20
to get a car with an internal
combustion engine,
combustion engine,
263
848484
2771
ilk kişiyseniz,
muhtemelen komşularınız delirmiş
olduğunuzu düşünecektir:
olduğunuzu düşünecektir:
14:23
your neighbors would probably
think you were crazy:
think you were crazy:
264
851279
2498
14:26
"Why would you want
this large, clunky machine
this large, clunky machine
265
854321
2473
"Neden bu büyük, hantal,
her seferinde bozulan,
ateşlenerek çalışan
ateşlenerek çalışan
14:28
that breaks down all the time,
that lights on fire,
that lights on fire,
266
856818
2905
ve yinede attan yavaş olan
bu makineyi istiyorsun ki?
bu makineyi istiyorsun ki?
14:31
and is still slower than a horse?"
267
859747
2337
14:34
But we all know how that story turns out.
268
862928
2211
Fakat hepimiz hikayenin nasıl
değiştiğini biliyoruz.
değiştiğini biliyoruz.
14:38
We're entering a new era
of programmable money.
of programmable money.
269
866431
3570
Programlanabilir parayla yeni
bir döneme giriş yapıyoruz.
bir döneme giriş yapıyoruz.
14:42
And it's very exciting,
but it's also a little bit scary.
but it's also a little bit scary.
270
870025
3051
Bu çok heyecan verici ve biraz da
korkutucu bir durum.
korkutucu bir durum.
14:46
Cryptocurrencies can be used
for illegal transactions,
for illegal transactions,
271
874691
3514
Şifrelenmiş dövizler de, şuan keş para
nasıl illegal işler için kullanılıyorsa,
nasıl illegal işler için kullanılıyorsa,
14:50
just like cash is used for crime
in the world today.
in the world today.
272
878229
3245
aynı amaçla kullanılabilir.
14:54
When all of our transactions are online,
273
882497
2478
Bütün işlemler çevrim içi
gerçekleşmeye başladığında
gerçekleşmeye başladığında
14:56
what does that mean for surveillance --
who can see what we do?
who can see what we do?
274
884999
3319
gözetim için bu ne anlama geliyor,
yaptıklarımızı kimler görebilir?
yaptıklarımızı kimler görebilir?
15:02
Who's advantaged
in this new world and who isn't?
in this new world and who isn't?
275
890115
3087
Bu yeni dünyada kim avantajlı, kim değil?
15:05
Will I have to start to pay for things
that I didn't have to pay for before?
that I didn't have to pay for before?
276
893226
3674
Daha önce para ödemem gerekmeyen
şeylere ödeme yapmak zorunda olacak mıyım?
şeylere ödeme yapmak zorunda olacak mıyım?
15:09
Will we all become slaves
to algorithms and utility functions?
to algorithms and utility functions?
277
897372
3887
Algoritmaların ve fayda fonksiyonlarının
köleleri mi olacağız?
köleleri mi olacağız?
15:15
All new technology comes with trade-offs.
278
903114
2404
Bütün yeni teknolojiler değiş tokuşlarıyla
beraber gelirler.
beraber gelirler.
15:18
The Internet brought us
a lot of ways to waste time.
a lot of ways to waste time.
279
906012
3889
İnternet zamanımızı harcama konusunda
birçok yol ile geldi.
birçok yol ile geldi.
15:22
But it also greatly
increased productivity.
increased productivity.
280
910375
2721
Aynı zamanda üretkenlikte de
büyük bir artış sağladı.
büyük bir artış sağladı.
Cep telefonları sinir bozucular.
15:25
Mobile phones are annoying
281
913731
1506
15:27
because they make me feel
like I have to stay connected to work
like I have to stay connected to work
282
915261
2984
Çünkü her zaman işle bir bağlantım
olması gerekiyormuş gibi hissettiriyor.
olması gerekiyormuş gibi hissettiriyor.
15:30
all the time.
283
918269
1155
Fakat aynı anda arkadaşlarım
ve ailemle de
ve ailemle de
15:31
But they also help me stay connected
to friends and family.
to friends and family.
284
919448
2826
sürekli irtibatta kalabiliyorum.
15:35
The new sharing economy
is going to eliminate some jobs.
is going to eliminate some jobs.
285
923274
4344
Yeni ortak bir ekonomi
bazı meslekleri yok edecektir.
bazı meslekleri yok edecektir.
15:40
But it's also going to create
new, flexible forms of employment.
new, flexible forms of employment.
286
928165
3894
Fakat diğer bir yandan da, istihdam için
yeni ve esnek formlar da oluşturacaktır.
yeni ve esnek formlar da oluşturacaktır.
15:44
With programmable money,
287
932601
1926
Programlanabilir para ile,
ağın mimarisine,
15:46
we decouple the need
for large, trusted institutions
for large, trusted institutions
288
934551
4952
büyük, güvenilir kurumlara olan
ihtiyacımızı keseceğiz.
ihtiyacımızı keseceğiz.
15:51
from the architecture of the network.
289
939527
2293
15:54
And this pushes innovation in money
out to the edges, where it belongs.
out to the edges, where it belongs.
290
942570
5086
Ve bu, paradaki yeniliği köşelere doğru
itiyor, ait olduğu yere.
itiyor, ait olduğu yere.
16:00
Programmable money democratizes money.
291
948960
2814
Programlanabilir para,
parayı demokratikleştirir.
parayı demokratikleştirir.
16:04
And because of this,
things are going to change and unfold
things are going to change and unfold
292
952461
2758
İşte bu yüzden işler tahmin
edemeyeceğimiz bir şekilde
edemeyeceğimiz bir şekilde
16:07
in ways that we can't even predict.
293
955243
1991
değişecek ve gözler önüne serilecek.
16:10
Thank you.
294
958488
1162
Teşekkür ederim.
16:11
(Applause)
295
959674
3964
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Neha Narula - Currency futuristNeha Narula is helping redefine the future of money by researching cryptocurrencies and providing clarity on how digital currencies will transform our world.
Why you should listen
Neha Narula is director of research at the Digital Currency Initiative, a part of the MIT Media Lab where she teaches courses and leads cryptocurrency and blockchain research. While completing her PhD in computer science at MIT, she built fast, scalable databases and secure software systems, and she spoke about these topics at dozens of industry and research conferences.
In a previous life, Narula helped relaunch the news aggregator Digg and was a senior software engineer at Google. There, she designed Blobstore, a system for storing and serving petabytes of immutable data, and worked on Native Client, a system for running native code securely through a browser.
Neha Narula | Speaker | TED.com