TED2010
Jonathan Drori: Every pollen grain has a story
Jonathan Drori: Her polen çekirdeğinin bir hikayesi var.
Filmed:
Readability: 4
473,125 views
Bahar nezlesi olmadığımız sürece polenleri çoğumuz fark etmiyoruz. Fakat mikroskoplar onların inanılmaz şekil ve renklerde geldiklerini gösteriyorlar ve inanılmaz şekilde başka yerlere gidiyorlar. Jonathan Drori bu büyüleyici bitki yapısı hakkında bilgiler veriyor.
Jonathan Drori - Educator
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn. Full bio
Jonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Thank you. I have two missions here today.
0
0
3000
Teşekkür ederim. Bugün burada 2 tane amacım var.
00:18
The first is to tell you something about pollen, I hope,
1
3000
4000
Birincisi size polen hakkında bir şeyler anlatmak
00:22
and to convince you that it's more than just something that gets up your nose.
2
7000
3000
ve size onların sizi sadece hapşırtan bir şeyden daha önemli olduğunu göstermek.
00:25
And, secondly, to convince you
3
10000
2000
İkinci olarak da sizi her evin elektron mikroskobuna
00:27
that every home really ought to have a scanning electron microscope.
4
12000
3000
ihtiyacı olduğuna sizi ikna etmek.
00:30
(Laughter)
5
15000
2000
(Gülüşmeler)
00:32
Pollen is a flower's way of making more flowers.
6
17000
4000
Polen bir çiçeğin daha çok çiçek yapmasının bir aracı.
00:36
It carries male sex cells
7
21000
2000
Erkek üreme hücrelerini
00:38
from one flower to another.
8
23000
2000
bir çiçekten diğer çiçeğe taşıyor.
00:40
This gives us genetic diversity,
9
25000
2000
Bu bize, ya da en azından bitkilere,
00:42
or at least it gives the plants genetic diversity.
10
27000
2000
genetik çeşitlilik sağlıyor.
00:44
And it's really rather better not to mate with yourself.
11
29000
4000
Kendin ile çiftleşmemek gerçekten daha iyi.
00:48
That's probably true of humans as well, mostly.
12
33000
4000
Muhtemelen bu insanlar için de geçerli.
00:52
Pollen is produced by the anthers of flowers.
13
37000
2000
Polenler çiçeklerin anterleri tarafından üretiliyor.
00:54
Each anther can carry up to 100,000 grains of pollen,
14
39000
5000
Her anter 100,000 taneye kadar polen çekirdeği taşıyabilir.
00:59
so, it's quite prolific stuff.
15
44000
2000
Yani epey verimli bir kısım.
01:01
And it isn't just bright flowers
16
46000
2000
Sadece güzel çiçekler değil
01:03
that have pollen; it's also trees and grasses.
17
48000
4000
ağaçlar ve çimenler de polenlere sahip.
01:07
And remember that all our cereal crops are grasses as well.
18
52000
3000
Ve bütün tahıllarımızın çimen türünden olduğunu unutmayın.
01:12
Here is a scanning electron micrograph of a grain of pollen.
19
57000
4000
Resimde elektron mikroskobu ile çekilmiş polen çekirdeği görüyorsunuz.
01:16
The little hole in the middle, we'll come to a bit later,
20
61000
3000
Ortadaki küçük deliğe biraz sonra geleceğiz.
01:19
but that's for the pollen tube
21
64000
2000
Bu polen tüpü için.
01:21
to come out later on. A very tiny tube.
22
66000
2000
çok ince bir tüp.
01:23
So, that's 20 micrometers across,
23
68000
2000
Işte bu 20 mikrometre uzunluğunda
01:25
that pollen grain there.
24
70000
2000
polen çekirdeği.
01:27
That's about a 50th of a millimeter.
25
72000
2000
Bu milimetrenin 50'de biri.
01:29
But not all pollen is quite so simple looking.
26
74000
3000
Fakat tüm polenler bu kadar basit görünüşlü değil.
01:32
This is Morina. This is a plant --
27
77000
3000
Bunun adı Morina. Bu benim
01:35
which I've always thought to be rather tedious --
28
80000
2000
her zaman biraz kasvetli olarak düşündüğüm
01:37
named after Morin,
29
82000
2000
bir bitki. İlk tohum kataloğunu 1621'de bastıran
01:39
who was an enterprising French gardener,
30
84000
2000
girişimci bir Fransız
01:41
who issued the first seed catalog
31
86000
2000
bahçıvanı Morin'in ardından ismi
01:43
in 1621.
32
88000
2000
verildi.
01:45
But anyway, take a look at its pollen.
33
90000
3000
Her neyse, polene bir göz atın.
01:49
This is amazing, I think.
34
94000
2000
Bence bu inanılmaz.
01:51
That little hole in the middle there is for the pollen tube,
35
96000
2000
Ortadaki şu küçük delik polen tüpü için.
01:53
and when the pollen finds its special female spot
36
98000
3000
Ve polen diğer Morina çiçeğindeki
01:56
in another Morina flower,
37
101000
2000
dişi bölgeyi bulduğu zaman
01:58
just on the right species, what happens?
38
103000
3000
ne oluyor?
02:01
Like I said, pollen carries the male sex cells.
39
106000
3000
Dediğim gibi, polen erkek üreme hücrelerini taşıyor.
02:04
If you actually didn't realize that plants have sex,
40
109000
3000
Eğer bitkilerin cinsiyeti olduğunun farkına varmadıysanız
02:07
they have rampant, promiscuous
41
112000
2000
şunu bilin ki onların çoşkun, karmaşık
02:09
and really quite interesting and curious sex. Really.
42
114000
2000
ve epey ilginç bir cinsiyet karakteristikleri var.
02:11
(Laughter) A lot.
43
116000
4000
(gülüşmeler)
02:15
My story is actually not about plant propagation,
44
120000
3000
Benim hikayem bitkilerin üremesi değil,
02:18
but about pollen itself.
45
123000
2000
polenin kendisi hakkında.
02:20
"So, what are pollen's properties?" I hear you ask.
46
125000
3000
Polenin özellikleri nedir diye sorduğunuzu duyuyorum.
02:23
First of all, pollen is tiny. Yes we know that.
47
128000
2000
İlk olarak polen çok küçük. Evet, bunu biliyoruz.
02:25
It's also very biologically active,
48
130000
2000
Aynı zamanda biyolojik olarak hareketliler,
02:27
as anyone with hay fever will understand.
49
132000
2000
ki bunu bahar nezlesi olanlar bilirler.
02:29
Now, pollen from plants, which are wind-dispersed --
50
134000
3000
Polenlerin ağaç, çim gibi
02:32
like trees and grasses and so on --
51
137000
3000
rüzgarla dağılanları
02:35
tend to cause the most hay fever.
52
140000
2000
en fazla bahar nezlesine sebep oluyorlar.
02:37
And the reason for that is they've got to chuck out
53
142000
2000
Bunun sebebi de o bitkilerin
02:39
masses and masses of pollen to have any chance
54
144000
2000
polenin aynı bitkiyi bulma şansını artırmak için
02:41
of the pollen reaching another plant of the same species.
55
146000
4000
çok büyük miktarlarda polen oluşturması.
02:45
Here are some examples --
56
150000
2000
Bazı örnekler görüyorsunuz.
02:47
they're very smooth if you look at them --
57
152000
3000
Resimlere bakarsanız rüzgarla dağılması
02:50
of tree pollen that is meant to be carried by the wind.
58
155000
3000
gereken ağaç poleni çok pürüssüz.
02:53
Again -- this time, sycamore -- wind-dispersed.
59
158000
2000
Bu resimdeki çınar, gene rüzgarla dağılıyor.
02:55
So, trees: very boring flowers,
60
160000
3000
Yani çok sıkıcı çiçekler olan ağaçlar
02:58
not really trying to attract insects.
61
163000
3000
böcekleri kendilerine çekmeye çalışmıyorlar.
03:01
Cool pollen, though.
62
166000
2000
Güzel polen ama.
03:03
This one I particularly like.
63
168000
2000
Bu özellikle sevdiğim bir polen.
03:05
This is the Monterey Pine, which has little air sacks
64
170000
3000
Bu Montery çam ağacı, küçük hava poşetleri
03:08
to make the pollen carry even further.
65
173000
2000
polenlerin daha da uzağa gitmesini sağlıyor.
03:10
Remember, that thing is just about 30 micrometers across.
66
175000
4000
Unutmayın ki bu polenler 40 mikrometre uzunluğunda.
03:14
Now, it's much more efficient if you can get insects to do your bidding.
67
179000
3000
Eğer polen taşımasını böceklere yaptırısanız çok daha etkili oluyor.
03:17
This is a bee's leg
68
182000
3000
Bu bir arının ayağı,
03:20
with the pollen glommed onto it from a mallow plant.
69
185000
4000
Ebegümeci ağacından gelen bir polen yapışmış.
03:24
And this is the outrageous and beautiful
70
189000
2000
Bu da Ebegümeci ağacının
03:26
flower of the mangrove palm.
71
191000
2000
inanılmaz etkileyici ve güzel çiçeğinin resmi.
03:28
Very showy, to attract lots of insects to do its bidding.
72
193000
3000
Böcekleri çekmek için çok alımlı.
03:31
The pollen has little barbs on it,
73
196000
2000
Bakarsanız bu polenin
03:33
if we look.
74
198000
2000
küçük dikenleri var.
03:35
Now, those little barbs
75
200000
2000
Bu dikenler doğal olarak
03:37
obviously stick to the insects well,
76
202000
3000
böceklere de yapışıyor.
03:40
but there is something else that we can tell from this photograph,
77
205000
2000
Bu fotoğraftan başka bir şey de söyleyebiliriz:
03:42
and that is that you might be able to see a fracture line
78
207000
2000
Bu dünya olsaydı onun ekvatoru olacak şekilde
03:44
across what would be the equator of this, if it was the Earth.
79
209000
3000
ince bir çizgi görebiliyorsunuz.
03:47
That tells me that it's actually been fossilized, this pollen.
80
212000
3000
Bu bana bu polenin aslında fosilleştiğini söylüyor.
03:50
And I'm rather proud to say
81
215000
2000
Gururla belirtmek isterim ki
03:52
that this was found just near London, and that 55 million years ago
82
217000
3000
bu London'un hemen yanında bulundu ve 55 milyon yıl öncesi
03:55
London was full of mangroves.
83
220000
3000
London Ebegümeci ağacı doluydu.
03:58
Isn't that cool?
84
223000
2000
Bu çok güzel değil mi?
04:00
(Laughter)
85
225000
3000
(Gülüşmeler)
04:03
Okay, so this is another species evolved to be dispersed by insects.
86
228000
3000
Tamam, bu böcekler tarafından poleninin dağıtılmasını bekleyen başka bir tür.
04:06
You can tell that from the little barbs on there.
87
231000
3000
Bunu şuradaki dikenlerden söyleyebilirsiniz.
04:09
All these pictures were taken with a scanning electron microscope,
88
234000
3000
Bütün bu resimler Kem Labaratuvarında bulunan
04:12
actually in the lab at Kew Laboratories.
89
237000
2000
elektron mikroskobu ile çekildi.
04:14
No coincidence that these were taken
90
239000
2000
Bunların aslında bir fotoğraf sanatçısı olan
04:16
by Rob Kesseler, who is an artist,
91
241000
2000
Rob Kessler tarafından çekilmiş olması ilginç değil.
04:18
and I think it's someone with a design and artistic eye
92
243000
3000
Ve onun gibi bir artistik bakıçı olan birinin
04:21
like him that has managed to bring out the best in pollen.
93
246000
4000
en güzel poleni ortaya çıkarması şans değil.
04:25
(Laughter)
94
250000
2000
(Gülüşmeler)
04:27
Now, all this diversity
95
252000
2000
Bütün bu çeşitlilik
04:29
means that you can look at a pollen grain
96
254000
2000
bir polen çekirdeğine bakıp onun hangi
04:31
and tell what species it came from,
97
256000
3000
türden olduğunu söyleyebileceğiniz anlamına geliyor.
04:34
and that's actually quite handy if you
98
259000
2000
Elinizde bir polen örneği var ve onun nereden
04:36
maybe have a sample and you want to see where it came from.
99
261000
3000
geldiğini öğrenmek istiyorsanız bu çok kullanışlı.
04:39
So, different species of plants
100
264000
2000
Bitkilerin değişik türleri
04:41
grow in different places,
101
266000
2000
değişik yerlerde büyüyorlar.
04:43
and some pollen carries further than others.
102
268000
4000
Ve bazı polenlerler daha uzağa gidiyor.
04:47
So, if you have a pollen sample,
103
272000
3000
Bu yüzden eğer bir polen örneğiniz varsa
04:50
then in principle, you should be able to tell
104
275000
2000
mantıken onun nereden geldiğini
04:52
where that sample came from.
105
277000
2000
söyleyebilmeniz gerekiyor.
04:54
And this is where it gets interesting for forensics.
106
279000
3000
İşte bu adli vakalarda işin ilginçleştiği nokta.
04:59
Pollen is tiny. It gets on to things, and it sticks to them.
107
284000
4000
Polen küçücük. Cisimlere yapışıyor.
05:03
So, not only does each type of pollen look different,
108
288000
2000
Sadece her polen farklı görünmüyor aynı zamanda,
05:05
but each habitat has a different combination of plants.
109
290000
4000
her habitatın kendinde has polen kombinasyonu
05:09
A different pollen signature, if you like,
110
294000
2000
polen imzası, ya da isterseniz
05:11
or a different pollen fingerprint.
111
296000
3000
polen parmak izi var.
05:16
By looking at the proportions and combinations
112
301000
2000
Bir örnekteki polenleri oranlarına ve türlerine
05:18
of different kinds of pollen in a sample,
113
303000
3000
bakarak polenin tam olarak
05:21
you can tell very precisely where it came from.
114
306000
3000
nereden geldiğini söyleyebilirsiniz.
05:24
This is some pollen embedded in a cotton shirt,
115
309000
3000
Bu şu an üzerime giydiğim gibi bir pamuk
05:27
similar to the one that I'm wearing now.
116
312000
3000
t-shirtun içine işlemiş polenler.
05:30
Now, much of the pollen will still be there
117
315000
2000
Yıkamalar sonucunda polenlerin
05:32
after repeated washings.
118
317000
2000
çoğu gene burada olacak.
05:34
Where has it been?
119
319000
3000
Neredeydi?
05:37
Four very different habitats might look similar,
120
322000
2000
Dört farklı habitat benzer görülebilir
05:39
but they've got very different pollen signatures.
121
324000
3000
ama birbirlerinden çok ayrı polen imzaları var.
05:42
Actually this one is particularly easy, these pictures were all taken
122
327000
2000
Aslında bu çok basit. Bu resimlerin
05:44
in different countries.
123
329000
2000
her biri farklı bir ülkeye ait.
05:46
But pollen forensics can be very subtle.
124
331000
2000
Fakat polen adli vakaları çok daha hasssas olabilir.
05:48
It's being used now to track
125
333000
2000
Şimdilerde polenler
05:50
where counterfeit drugs have been made,
126
335000
2000
nerede uyuşturucuların yapıldığını bulmada,
05:52
where banknotes have come from,
127
337000
3000
bankotların nereden geldiğini bulmada,
05:55
to look at the provenance of antiques
128
340000
2000
antikaların kaynağını bulmada,
05:57
and see that they really did come from the place
129
342000
2000
ve gerçekten satıcının geldi dediği yerden gelip
05:59
the seller said they did.
130
344000
3000
gelmediğini belirlemede kullanılıyorlar.
06:02
And murder suspects have been tracked
131
347000
2000
Bu şekilde cinayet suçluları İngiltere'de
06:04
using their clothing,
132
349000
2000
giysileri kullanılarak
06:06
certainly in the U.K., to within an area
133
351000
3000
polis köpeklerinin gidip ceseti bulabileceği
06:09
that's small enough that you can send in tracker dogs
134
354000
2000
mesafeye kadar
06:11
to find the murder victim.
135
356000
2000
takip edildi.
06:13
So, you can tell from a piece of clothing
136
358000
2000
Yani sadece bir giysi parçasından
06:15
to within about a kilometer or so,
137
360000
4000
o giysinin nerede olduğunu
06:19
where that piece of clothing has been recently
138
364000
2000
1 kilometrelik bir alan içinde belirleyip
06:21
and then send in dogs.
139
366000
3000
köpekleri oraya yollayabilirsin.
06:24
And finally, in a rather grizzly way,
140
369000
3000
Son olarak da çok ağır bir şekilde
06:27
the Bosnia war crimes;
141
372000
2000
Bosna savaş suçları.
06:29
some of the people brought to trial were brought to trial
142
374000
3000
Davaya gelenlerden bazılarının gelme sebebi
06:32
because of the evidence from pollen,
143
377000
2000
polenin ortaya çıkardığı
06:34
which showed that bodies had been buried,
144
379000
2000
cesetlerin gömüldüğü, sonra çıkarılıp başka bir yere
06:36
exhumed and then reburied somewhere else.
145
381000
5000
tekrar gömüldüğünü belirten kanıtlar sebebiyleydi.
06:41
I hope I've opened your eyes,
146
386000
2000
Umut ediyorum ki gözünüzü
06:43
if you'll excuse the visual pun, (Laughter)
147
388000
2000
tabir yerinde olursa, polenlerin
06:45
to some of pollen's secrets.
148
390000
2000
bazı gizemlerine açmışımdır.
06:47
This is a horse chestnut.
149
392000
2000
Bu ağaç kestanesi bu arada.
06:49
There is an invisible beauty all around us,
150
394000
2000
Etrafımızda görünmez bir güzellik var.
06:51
each grain with a story to tell ...
151
396000
2000
Her polen çekirdeği bir hikaye ile büyüyor.
06:53
each of us, in fact, with a story to tell
152
398000
2000
Aslında her birimizin üzerimizdeki polenlerin parmak izinden
06:55
from the pollen fingerprint that's upon us.
153
400000
3000
ötürü bir hikayemiz var.
06:58
Thank you to the colleagues at Kew,
154
403000
2000
Kew'deki arkadaşlara teşekkür ediyorum.
07:00
and thank you to palynologists everywhere.
155
405000
2000
Ve her yerdek polen bilimcilere teşekkür ediyorum.
07:02
(Applause)
156
407000
4000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Jonathan Drori - EducatorJonathan Drori commissioned the BBC's very first websites, one highlight in a long career devoted to online culture and educational media -- and understanding how we learn.
Why you should listen
Jonathan Drori has dedicated his career to media and learning. As the Head of Commissioning for BBC Online, he led the effort to create bbc.co.uk, the online face of the BBC (an effort he recalls fondly). He came to the web from the TV side of the BBC, where as an editor and producer he headed up dozens of television series on science, education and the arts.
After almost two decades at the BBC, he's now a director at Changing Media Ltd., a media and education consultancy, and is a visiting professor at University of Bristol, where he studies educational media and misperceptions in science. He continues to executive produce the occasional TV series, including 2004's award-winning "The DNA Story" and 2009's "Great Sperm Race." He is on the boards of the Royal Botanic Gardens and the Woodland Trust.
(Photo: Lloyd Davis/flickr)
Jonathan Drori | Speaker | TED.com