TEDxDanubia
Brett Hennig: What if we replaced politicians with randomly selected people?
Brett Hennig: Sẽ thế nào nếu thay thế chính trị gia bằng những người được lựa chọn ngẫu nhiên?
Filmed:
Readability: 4.1
1,634,208 views
Nếu bạn nghĩ chế độ dân chủ đang rã đám thì đây là một ý tưởng: hãy thay thế các chính trị gia bằng người được lựa chọn ngẫu nhiên. Brett Hennig, một tác giả và cũng là nhà hoạt động, đã trình bày một ví dụ hấp dẫn về nền dân chủ dựa vào rút thăm, hay lựa chọn ngẫu nhiên các quan chức chính phủ - một hệ thống có gốc rễ từ thời Athens cổ đại dựa vào sự thông thái của đám đông và giao phó trách nhiệm cho người thường trong việc tạo ra các quyết định công bằng cho lợi ích cho toàn thể nhân dân. Có vẻ điên rồ ư? Hãy tìm hiểu nhiều hơn để hiểu tại sao nó có thể tạo ra một thế giới không còn các đảng phái chính trị.
Brett Hennig - Author, activist
Brett Hennig co-founded and directs the Sortition Foundation, which campaigns to institute the use of stratified, random selection (also called sortition) in government. Full bio
Brett Hennig co-founded and directs the Sortition Foundation, which campaigns to institute the use of stratified, random selection (also called sortition) in government. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I want to talk about
one of the big questions,
one of the big questions,
0
532
3522
Tôi muốn nói về
một trong những câu hỏi lớn,
một trong những câu hỏi lớn,
00:16
perhaps the biggest question:
1
4078
2534
có lẽ là câu hỏi lớn nhất:
00:18
How should we live together?
2
6636
1840
Chúng ta nên chung sống như thế nào?
00:20
How should a group of people,
who perhaps live in a city
who perhaps live in a city
3
8500
4451
Làm sao để một nhóm người sống ở thành phố
00:24
or in the continent
4
12975
1159
hoặc trên những lục địa
00:26
or even the whole globe,
5
14158
1284
hay thậm chí là cả địa cầu
00:27
share and manage common resources?
6
15466
2770
cùng chia sẻ và quản lý tài nguyên chung?
00:30
How should we make
the rules that govern us?
the rules that govern us?
7
18260
2952
Chúng ta tạo ra luật lệ
chi phối mình ra sao?
chi phối mình ra sao?
00:33
This has always been
an important question.
an important question.
8
21236
2301
Đây luôn là một câu hỏi quan trọng.
Và bây giờ thì nó quan trọng hơn hết.
00:35
And today, I think
it's even more important than ever
it's even more important than ever
9
23561
2786
00:38
if we want to address rising inequality,
climate change, the refugee crisis,
climate change, the refugee crisis,
10
26371
5110
Bất bình đẳng địa vị,
biến đổi khí hậu, khủng hoảng tị nạn,
biến đổi khí hậu, khủng hoảng tị nạn,
00:43
just to name a few major issues.
11
31505
2580
và đó mới chỉ là một số vấn đề hệ trọng.
00:46
It's also a very old question.
12
34109
2706
Đó cũng là một câu hỏi rất cũ.
00:48
Humans have been asking
themselves this question
themselves this question
13
36839
2398
Con người đã tự hỏi bản thân câu hỏi này
00:51
ever since we lived
in organized societies.
in organized societies.
14
39261
2935
ngay từ khi ta sống trong
xã hội có tổ chức.
xã hội có tổ chức.
00:54
Like this guy, Plato.
15
42220
2138
Như người này, Plato.
00:56
He thought we needed benevolent guardians
16
44786
2125
Ông ấy nghĩ chúng ta
cần người bảo hộ tốt
cần người bảo hộ tốt
00:58
who could make decisions
for the greater good of everyone.
for the greater good of everyone.
17
46935
3736
người có thể quyết định những điều
tốt đẹp hơn cho mọi người.
tốt đẹp hơn cho mọi người.
01:02
Kings and queens thought
they could be those guardians,
they could be those guardians,
18
50695
3579
Vua và hoàng hậu nghĩ mình có thể trở
thành người bảo hộ đó,
thành người bảo hộ đó,
01:06
but during various revolutions,
they tended to lose their heads.
they tended to lose their heads.
19
54298
3620
nhưng qua nhiều cuộc cách mạng,
họ dần mất đi ý chí của mình.
họ dần mất đi ý chí của mình.
01:10
And this guy, you probably know.
20
58473
2398
Và người này, bạn chắc chắn biết
01:12
Here in Hungary, you lived for many years
21
60895
2071
Ông đã sống ở Hungary nhiều năm
01:14
under one attempt to implement
his answer of how to live together.
his answer of how to live together.
22
62990
4077
với nỗ lực để thực hiện câu hỏi làm sao để
cùng chung sống.
cùng chung sống.
01:19
His answer was brutal, cruel and inhumane.
23
67886
3079
Câu trả lời của người này thật tàn bạo,
ác độc và vô nhân đạo.
ác độc và vô nhân đạo.
01:23
But a different answer,
a different kind of answer,
a different kind of answer,
24
71315
3183
Nhưng một câu trả lời khác,
một câu trả lời kiểu khác,
một câu trả lời kiểu khác,
01:26
which went more or less
into hibernation for 2,000 years,
into hibernation for 2,000 years,
25
74522
3865
đã ít nhiều đi vào dĩ vãng suốt 2000 năm,
01:30
has had profound recent success.
26
78411
3117
gần đây đã đạt được thành công.
01:33
That answer is, of course, democracy.
27
81552
2484
Câu trả lời tất nhiên là chế độ dân chủ.
01:36
If we take a quick look
at the modern history of democracy,
at the modern history of democracy,
28
84839
3325
Nếu chúng ta xem qua lịch sử hiện đại
của chế độ dân chủ,
của chế độ dân chủ,
01:40
it goes something like this.
29
88188
1635
thì nó như thế này.
01:41
Along here, we're going
to put the last 200 years.
to put the last 200 years.
30
89847
3293
Trục hoành thể hiện
quãng thời gian 200 năm.
quãng thời gian 200 năm.
01:45
Up here, we're going to put
the number of democracies.
the number of democracies.
31
93164
3016
Trục tung là số lượng nền dân chủ.
01:48
And the graph does this,
32
96204
1928
Và biểu đồ như thế này đây,
01:50
the important point of which,
33
98569
1826
điểm quan trọng của biểu đồ này
01:52
is this extraordinary increase over time,
34
100419
3253
là sự gia tăng phi thường theo thời gian.
01:55
which is why the 20th century
35
103696
1778
Đó là lý do mà tại sao thế kỷ 20
01:57
has been called the century
of democracy's triumph,
of democracy's triumph,
36
105498
3143
luôn được gọi là thế kỷ của
thành tựu dân chủ,
thành tựu dân chủ,
02:00
and why, as Francis Fukuyama said in 1989,
37
108665
3428
và cũng là lý do tại sao,
như lời Francis Fukuyama nói năm 1989,
như lời Francis Fukuyama nói năm 1989,
02:04
some believe that we have reached
the end of history,
the end of history,
38
112117
3005
có người tin rằng chúng ta chạm đến
điểm kết thúc của lịch sử,
điểm kết thúc của lịch sử,
02:07
that the question of how to live together
has been answered,
has been answered,
39
115146
3662
và rằng câu hỏi về việc làm sao để
chung sống đó đã được trả lời,
chung sống đó đã được trả lời,
02:10
and that answer is liberal democracy.
40
118832
2480
và câu trả lời đó là tự do dân chủ.
02:13
Let's explore that assertion, though.
41
121696
2080
Hãy cùng khám phá sự khẳng định này.
02:15
I want to find out what you think.
42
123800
1856
Tôi muốn biết bạn nghĩ thế nào.
02:17
So I'm going to ask you two questions,
43
125680
1889
Nên tôi sẽ đặt ra hai câu hỏi,
02:19
and I want you to put your hands up
44
127593
1745
và tôi muốn bạn giơ tay lên
02:21
if you agree.
45
129362
1151
nếu bạn đồng ý.
02:22
The first question is: Who thinks
living in a democracy is a good thing?
living in a democracy is a good thing?
46
130537
4278
Câu hỏi đầu tiên: Bạn có nghĩ sống trong
một nền dân chủ là điều tốt không?
một nền dân chủ là điều tốt không?
02:27
Who likes democracy?
47
135246
1462
Ai thích chế độ dân chủ?
02:28
If you can think of a better system,
keep your hands down.
keep your hands down.
48
136732
3000
Nếu bạn có thể nghĩ về một chế độ tốt hơn
xin hãy bỏ tay xuống.
xin hãy bỏ tay xuống.
02:31
Don't worry about those
who didn't raise their hands,
who didn't raise their hands,
49
139756
2492
Đừng lo lắng về những người không giơ tay
02:34
I'm sure they mean very well.
50
142272
1400
tôi chắc là họ có ý tốt thôi.
02:35
The second question is:
51
143696
1509
Câu hỏi thứ hai là:
02:37
Who thinks our democracies
are functioning well?
are functioning well?
52
145229
3280
Ai nghĩ rằng nền dân chủ của chúng ta
đang hoạt động tốt?
đang hoạt động tốt?
02:41
Come on, there must be one politician
in the audience somewhere.
in the audience somewhere.
53
149908
3045
Thôi nào, phải có một chính trị gia
đang ngồi đâu đó chứ.
đang ngồi đâu đó chứ.
02:44
(Laughter)
54
152977
1100
(Cười)
02:46
No.
55
154101
1150
Không à.
02:47
But my point is, if liberal democracy
is the end of history,
is the end of history,
56
155275
4704
Ý tôi là, nếu tự do dân chủ là kết
thúc của lịch sử,
thúc của lịch sử,
02:52
then there's a massive paradox
or contradiction here.
or contradiction here.
57
160003
3611
thì sẽ có một nghịch lý lớn
hoặc mâu thuẫn ở đây.
hoặc mâu thuẫn ở đây.
02:55
Why is that?
58
163967
1152
Tại sao lại như thế?
02:57
Well, the first question
is about the ideal of democracy,
is about the ideal of democracy,
59
165143
3851
Câu hỏi đầu là về ý tưởng của nền dân chủ.
03:01
and all these qualities
are very appealing.
are very appealing.
60
169018
2850
và tất cả những phẩm chất này
thật sự hấp dẫn.
thật sự hấp dẫn.
03:04
But in practice, it's not working.
61
172345
2016
Nhưng trong thực tế, nó không hoạt động.
03:06
And that's the second question.
62
174385
1730
Và đó là câu hỏi thứ hai.
03:08
Our politics is broken,
our politicians aren't trusted,
our politicians aren't trusted,
63
176139
4184
Nền chính trị của chúng ta đang rã đám,
những chính trị gia không còn đáng tin cậy
những chính trị gia không còn đáng tin cậy
03:12
and the political system is distorted
by powerful vested interests.
by powerful vested interests.
64
180347
4140
và hệ thống chính trị bị xuyên tạc bởi
sự ham muốn quyền lực.
sự ham muốn quyền lực.
03:17
I think there's two ways
to resolve this paradox.
to resolve this paradox.
65
185259
3000
Tôi nghĩ có hai cách để giải quyết
nghịch lý này.
nghịch lý này.
03:20
One is to give up on democracy;
it doesn't work.
it doesn't work.
66
188656
3279
Một là từ bỏ chế độ dân chủ;
nó không hoạt động.
nó không hoạt động.
03:23
Let's elect a populist demagogue
who will ignore democratic norms,
who will ignore democratic norms,
67
191959
3697
Hãy chọn một người thuộc chế độ dân túy
người sẽ bỏ qua các chỉ tiêu dân chủ,
người sẽ bỏ qua các chỉ tiêu dân chủ,
03:27
trample on liberal freedoms
68
195680
1502
chà đạp lên quyền tự do
03:29
and just get things done.
69
197206
1633
rồi cứ để mọi thứ như vậy.
03:30
The other option, I think,
is to fix this broken system,
is to fix this broken system,
70
198863
3897
Phương án khác theo tôi nghĩ đó là
sửa chữa lỗ hổng của hệ thống,
sửa chữa lỗ hổng của hệ thống,
03:34
to bring the practice closer to the ideal
71
202784
2857
mang thực tiễn đến gần với lý tưởng
03:37
and put the diverse voices of society
in our parliaments
in our parliaments
72
205665
3484
và mang tiếng nói đa dạng của cộng đồng
đến quốc hội của chúng ta,
đến quốc hội của chúng ta,
03:41
and get them to make considered,
evidence-based laws
evidence-based laws
73
209173
2984
và để họ tạo nên những bộ luật
đã được xem xét chu đáo
đã được xem xét chu đáo
03:44
for the long-term good of everyone.
74
212181
2040
vì lợi ích lâu dài của mọi người.
03:46
Which brings me to my epiphany,
75
214245
2293
Điều khiến tôi hiện diện ở đây,
03:48
my moment of enlightenment.
76
216562
1635
đó là thời điểm tôi giác ngộ.
03:50
And I want you to get critical.
77
218221
1532
Và tôi muốn bạn phản biện lại.
03:51
I want you to ask yourselves,
"Why wouldn't this work?"
"Why wouldn't this work?"
78
219777
2799
Tôi muốn bạn tự hỏi bản thân
"Sao không thực hiện được?"
"Sao không thực hiện được?"
03:54
And then come and talk to me
afterwards about it.
afterwards about it.
79
222600
2333
Và sau đó đến và nói với tôi
sau khi trả lời nó.
sau khi trả lời nó.
03:57
Its technical name is "sortition."
80
225363
2383
Tên khoa học của nó là "sự bắt thăm"
04:00
But its common name is "random selection."
81
228196
2452
nhưng tên phổ biến của nó là
"lựa chọn ngẫu nhiên".
"lựa chọn ngẫu nhiên".
04:03
And the idea is actually very simple:
82
231029
2944
Và thật ra ý tưởng rất đơn giản
04:06
we randomly select people
and put them in parliament.
and put them in parliament.
83
234537
3206
ta ngẫu nhiên chọn người
và để họ vào quốc hội.
và để họ vào quốc hội.
04:10
(Laughter)
84
238148
1151
(Cười)
04:11
Let's think about that
for a few more minutes, shall we?
for a few more minutes, shall we?
85
239323
2683
Chúng ta hãy cùng phân tích điều đó nhé.
04:14
Imagine we chose you and you
and you and you and you down there
and you and you and you down there
86
242030
4444
Tưởng tượng chúng tôi chọn bạn, bạn,
và bạn nữa
và bạn nữa
04:18
and a bunch of other random people,
87
246498
2031
và một đám người ngẫu nhiên khác,
04:20
and we put you in our parliament
for the next couple of years.
for the next couple of years.
88
248553
3142
rồi để các bạn ở quốc hội vài năm tới.
04:23
Of course, we could stratify the selection
to make sure that it matched
to make sure that it matched
89
251719
4269
Đương nhiên, chúng tôi phân tầng lựa chọn
để đảm bảo sự phù hợp
để đảm bảo sự phù hợp
04:28
the socioeconomic and demographic
profile of the country
profile of the country
90
256012
3580
với hồ sơ nhân khẩu và kinh tế xã hội
của đất nước
của đất nước
04:31
and was a truly representative
sample of people.
sample of people.
91
259616
3382
và là mẫu người đại diện thực sự.
04:35
Fifty percent of them would be women.
92
263022
2578
50% trong số đó sẽ là phụ nữ,
04:37
Many of them would be young,
some would be old,
some would be old,
93
265624
2810
rất nhiều người trẻ, một số khác thì già,
04:40
a few would be rich,
94
268458
1325
vài người sẽ rất giàu
04:41
but most of them would be
ordinary people like you and me.
ordinary people like you and me.
95
269807
3982
nhưng hầu hết họ đều là những người bình
thường như bạn và tôi đây.
thường như bạn và tôi đây.
04:46
This would be a microcosm of society.
96
274396
3699
Đây sẽ là một mô hình thu nhỏ của xã hội.
04:50
And this microcosm would simulate
how we would all think,
how we would all think,
97
278119
4212
Và mô hình này sẽ thể hiện
cách tất cả chúng ta nghĩ
cách tất cả chúng ta nghĩ
04:54
if we had the time, the information
98
282355
3044
nếu ta có thời gian, có thông tin
04:57
and a good process to come to
the moral crux of political decisions.
the moral crux of political decisions.
99
285423
4577
và tiến trình tốt để đạt tới điểm mấu chốt
đạo đức của các quyết định chính trị.
đạo đức của các quyết định chính trị.
05:02
And although you may not be in that group,
100
290024
2063
Và mặc dù bạn không nằm trong nhóm đó,
05:04
someone of your age,
someone of your gender,
someone of your gender,
101
292111
2151
ai đó ở tuổi của bạn,
cùng giới tính với bạn
cùng giới tính với bạn
05:06
someone from your location
and someone with your background
and someone with your background
102
294286
2873
ai đó ở cùng địa phương của bạn
và cùng gia cảnh với bạn
và cùng gia cảnh với bạn
05:09
would be in that room.
103
297183
1466
sẽ ở trong căn phòng đó.
05:11
The decisions made by these people
would build on the wisdom of crowds.
would build on the wisdom of crowds.
104
299743
4120
Quyết định của những người này
sẽ dựa trên sự thông thái của đám đông.
sẽ dựa trên sự thông thái của đám đông.
05:15
They would become more
than the sum of their parts.
than the sum of their parts.
105
303887
2396
Họ sẽ làm được nhiều hơn là
tổng cộng từng người.
tổng cộng từng người.
05:18
They would become critical thinkers
106
306307
2024
Họ sẽ thành nhà tư tưởng biết phản biện,
05:20
with access to experts,
107
308355
1820
có kết nối với những chuyên gia,
05:22
who would be on tap but not on top.
108
310199
3132
những người thực sự làm việc
chứ không phải chỉ ngồi trên cao.
chứ không phải chỉ ngồi trên cao.
05:25
And they could prove
that diversity can trump ability
that diversity can trump ability
109
313355
3508
Và họ có thể chứng minh rằng
sự đa dạng có thể vượt trội hơn khả năng
sự đa dạng có thể vượt trội hơn khả năng
05:28
when confronting the wide array
of societal questions and problems.
of societal questions and problems.
110
316887
4860
khi đối mặt với hàng dài các
vấn đề và thắc mắc của xã hội.
vấn đề và thắc mắc của xã hội.
05:34
It would not be government
by public opinion poll.
by public opinion poll.
111
322466
3855
Nó không phải là chính phủ
tạo ra bởi thăm dò dư luận,
tạo ra bởi thăm dò dư luận,
05:38
It would not be government by referendum.
112
326855
3190
cũng không phải bởi trưng cầu dân ý.
05:42
These informed, deliberating people
would move beyond public opinion
would move beyond public opinion
113
330069
5207
Những người hiểu tình hình, thận trọng này
sẽ vượt xa ý kiến công chúng
sẽ vượt xa ý kiến công chúng
05:47
to the making of public judgments.
114
335300
2614
mà đưa ra những đánh giá công khai.
05:50
However, there would be
one major side effect:
one major side effect:
115
338866
3221
Tuy nhiên, có một mặt trái lớn:
05:54
if we replaced elections with sortition
116
342724
2832
nếu ta thay thế bầu cử bằng rút thăm
05:57
and made our parliament
truly representative of society,
truly representative of society,
117
345580
3688
và làm cho quốc hội thực sự
đại diện cho toàn xã hội,
đại diện cho toàn xã hội,
06:01
it would mean the end of politicians.
118
349292
2849
đó sẽ là kết thúc cho các chính trị gia.
06:04
And I'm sure we'd all be
pretty sad to see that.
pretty sad to see that.
119
352165
2499
Và tôi chắc chúng ta sẽ khá buồn khi thấy
điều đó
điều đó
06:06
(Laughter)
120
354688
2098
(Cười)
06:08
Very interestingly,
121
356810
1712
Thật thú vị,
06:10
random selection was a key part
of how democracy was done
of how democracy was done
122
358546
3689
lựa chọn ngẫu nhiên là chìa khóa để tạo ra
chế độ dân chủ
chế độ dân chủ
06:14
in ancient Athens.
123
362259
1866
ở thời Athens cổ đại.
06:16
This machine, this device,
is called a kleroteria.
is called a kleroteria.
124
364149
3373
Bộ máy này, công cụ này,
được gọi là kleroteria.
được gọi là kleroteria.
06:19
It's an ancient Athenian
random-selection device.
random-selection device.
125
367546
3483
Đó là phương pháp lựa chọn ngẫu nhiên
của người Athens cổ đại.
của người Athens cổ đại.
06:23
The ancient Athenians
randomly selected citizens
randomly selected citizens
126
371053
3223
Người Athens cổ đại lựa chọn một cách
ngẫu nhiên các công dân
ngẫu nhiên các công dân
06:26
to fill the vast majority
of their political posts.
of their political posts.
127
374300
4100
để đưa vào phần lớn
các tổ chức chính trị của họ.
các tổ chức chính trị của họ.
06:30
They knew that elections
were aristocratic devices.
were aristocratic devices.
128
378828
4075
Họ hiểu rằng bầu cử
là công cụ của quý tộc.
là công cụ của quý tộc.
06:34
They knew that career politicians
were a thing to be avoided.
were a thing to be avoided.
129
382927
4206
Họ hiểu rằng nghề chính trị gia là
điều cần tránh.
điều cần tránh.
06:39
And I think we know these things as well.
130
387157
2507
Và tôi nghĩ chúng ta cũng biết điều này.
06:41
But more interesting than
the ancient use of random selection
the ancient use of random selection
131
389688
3793
Nhưng thú vị hơn so với việc
người xưa sử dùng cách lựa chọn ngẫu nhiên
người xưa sử dùng cách lựa chọn ngẫu nhiên
06:45
is its modern resurgence.
132
393505
2172
là sự hồi sinh của nó ở xã hội hiện đại.
06:47
The rediscovery of the legitimacy
of random selection in politics
of random selection in politics
133
395701
4730
Việc tái khám phá tính hợp pháp
của lựa chọn ngẫu nhiên trong chính trị
của lựa chọn ngẫu nhiên trong chính trị
06:52
has become so common lately,
134
400455
1864
dần trở nên quá phổ biến gần đây,
06:54
that there's simply
too many examples to talk about.
too many examples to talk about.
135
402343
2686
đến nỗi có quá nhiều ví dụ để nhắc đến.
06:57
Of course, I'm very aware
that it's going to be difficult
that it's going to be difficult
136
405053
2786
Tất nhiên tôi rất hiểu rằng
thật khó khăn
thật khó khăn
06:59
to institute this in our parliaments.
137
407863
2627
để tiến hành điều này trong quốc hội.
07:02
Try this -- say to your friend,
138
410514
1714
Hãy thử điều này - nói với bạn mình,
07:04
"I think we should populate our parliament
with randomly selected people."
with randomly selected people."
139
412252
3809
"Tôi nghĩ ta nên chọn người đến thượng
nghị viện một cách ngẫu nhiên"
nghị viện một cách ngẫu nhiên"
07:08
"Are you joking?
140
416085
1165
"Bạn đùa à?
07:09
What if my neighbor gets chosen?
141
417274
1534
Hàng xóm tôi được chọn thì sao?
07:10
The fool can't even
separate his recycling."
separate his recycling."
142
418832
2475
Tên ngốc ấy còn không phân loại được rác."
07:13
But the perhaps surprising
but overwhelming and compelling evidence
but overwhelming and compelling evidence
143
421331
4746
Nhưng có lẽ bằng chứng đáng ngạc nhiên
nhưng áp đảo và thuyết phục
nhưng áp đảo và thuyết phục
07:18
from all these modern examples
144
426101
1921
từ tất cả các ví dụ hiện đại này
07:20
is that it does work.
145
428046
1944
là hình thức đó hoạt động được.
07:22
If you give people responsibility,
they act responsibly.
they act responsibly.
146
430014
4124
Nếu bạn giao cho người khác trách nhiệm,
họ sẽ tỏ ra vẻ có trách nhiệm.
họ sẽ tỏ ra vẻ có trách nhiệm.
07:26
Don't get me wrong -- it's not a panacea.
147
434678
2256
Đừng hiểu lầm tôi, nó không phải
thuốc vạn năng.
thuốc vạn năng.
07:28
The question is not:
Would this be perfect?
Would this be perfect?
148
436958
3008
Câu hỏi không phải là:
Nó có hoàn hảo không?
Nó có hoàn hảo không?
07:31
Of course not.
149
439990
1151
Tất nhiên là không rồi.
07:33
People are fallibly human,
150
441165
1365
Chúng ta là con người,
07:34
and distorting influences
will continue to exist.
will continue to exist.
151
442554
2940
và những tác động méo mó
sẽ còn tiếp tục tồn tại.
sẽ còn tiếp tục tồn tại.
07:37
The question is: Would it be better?
152
445875
2701
Câu hỏi ở đây là: Nó có tốt hơn không?
07:40
And the answer to that question,
to me at least, is obviously yes.
to me at least, is obviously yes.
153
448600
4628
Và trả lời cho câu hỏi đó, ít nhất là
đối với tôi, là có.
đối với tôi, là có.
07:45
Which gets us back
to our original question:
to our original question:
154
453252
3215
Điều đó khiến ta trở về câu hỏi gốc:
07:49
How should we live together?
155
457010
1941
Làm sao để cùng chung sống với nhau?
07:50
And now we have an answer:
156
458975
1754
Và giờ chúng ta đã có câu trả lời:
07:52
with a parliament that uses sortition.
157
460753
3361
đó là quốc hội sử dụng cách rút thăm.
07:56
But how would we get from here to there?
158
464745
2848
Nhưng làm thế nào để đạt được điều đó?
07:59
How could we fix our broken system
159
467617
2341
Làm sao để ta sửa được lỗi hệ thống
08:01
and remake democracy for the 21st century?
160
469982
3275
và tái tạo nền dân chủ cho thế kỷ 21?
08:05
Well, there are several
things that we can do,
things that we can do,
161
473784
3222
Có vài thứ mà chúng ta có thể làm
08:09
and that are, in fact,
happening right now.
happening right now.
162
477030
3071
và trên thực tế thì chúng đang diễn ra
ngay bây giờ.
ngay bây giờ.
08:12
We can experiment with sortition.
163
480125
1842
Chúng ta có thể thử nghiệm rút thăm.
08:13
We can introduce it to schools
and workplaces and other institutions,
and workplaces and other institutions,
164
481991
4229
Chúng ta có thể tiến hành nó ở trường học,
nơi làm việc và các cơ quan khác,
nơi làm việc và các cơ quan khác,
08:18
like Democracy In Practice
is doing in Bolivia.
is doing in Bolivia.
165
486244
3087
như là chế độ dân chủ hành động
đang hoạt động ở Bolivia.
đang hoạt động ở Bolivia.
08:21
We can hold policy juries
and citizens' assemblies,
and citizens' assemblies,
166
489355
3198
Chúng ta có thể tổ chức các hội đồng
chính trị và hội đồng nhân dân,
chính trị và hội đồng nhân dân,
08:24
like the newDemocracy Foundation
is doing in Australia,
is doing in Australia,
167
492577
3034
như tổ chức Dân chủ mới ở Úc,
08:27
like the Jefferson Center
is doing in the US
is doing in the US
168
495635
2412
như trung tâm Jefferson
đang hoạt động ở Mỹ
đang hoạt động ở Mỹ
08:30
and like the Irish government
is doing right now.
is doing right now.
169
498071
2980
và như chính phủ Ai-len đang làm hiện giờ.
08:33
We could build a social movement
demanding change,
demanding change,
170
501508
2896
Chúng ta có thể tạo ra
vận động xã hội để đòi hỏi thay đổi,
vận động xã hội để đòi hỏi thay đổi,
08:36
which is what the Sortition Foundation
is doing in the UK.
is doing in the UK.
171
504428
3207
đó là điều Tổ chức lựa chọn ngẫu nhiên
thực hiện ở Vương quốc Anh
thực hiện ở Vương quốc Anh
08:40
And at some point, we should institute it.
172
508062
2420
Với những luận điểm đó,
chúng ta nên thực hiện nó.
chúng ta nên thực hiện nó.
08:42
Perhaps the first step would be
a second chamber in our parliament,
a second chamber in our parliament,
173
510506
4278
Có lẽ bước đi đầu tiên sẽ là
phòng thứ hai trong quốc hội,
phòng thứ hai trong quốc hội,
08:46
full of randomly selected people --
174
514808
2174
đầy những người được lựa chọn ngẫu nhiên
08:49
a citizens' senate, if you will.
175
517006
2294
một thượng viện nhân dân,
nếu bạn muốn.
nếu bạn muốn.
08:51
There's a campaign
for a citizens' senate in France
for a citizens' senate in France
176
519324
3109
Có một chiến dịch
cho thượng viện nhân dân ở Pháp
cho thượng viện nhân dân ở Pháp
08:54
and another campaign in Scotland,
177
522457
2247
và chiến dịch khác ở Scotland,
08:56
and it could, of course, be done
right here in Hungary.
right here in Hungary.
178
524728
3079
và đương nhiên nó có thể
xảy ra ở Hungary.
xảy ra ở Hungary.
08:59
That would be kind of like a Trojan horse
right into the heart of government.
right into the heart of government.
179
527831
4940
Đó sẽ giống kiểu con ngựa thành Tơ-roa
tiến thẳng vào trung tâm của chính phủ.
tiến thẳng vào trung tâm của chính phủ.
09:05
And then, when it becomes impossible
180
533136
1981
Và sau đó, khi không thể
09:07
to patch over the cracks
in the current system,
in the current system,
181
535141
2555
vá những rạn nứt của hệ thống hiện tại,
09:09
we must step up and replace
elections with sortition.
elections with sortition.
182
537720
3223
chúng ta phải bước tiếp và thay thế
việc bầu cử bằng việc bốc thăm.
việc bầu cử bằng việc bốc thăm.
09:13
I have hope.
183
541332
1254
Tôi hy vọng.
09:14
Here in Hungary,
systems have been created,
systems have been created,
184
542610
2332
Tại Hungary này, các chế độ đã được tạo ra
09:16
and systems have been
torn down and replaced
torn down and replaced
185
544966
2087
và chúng cũng sụp đổ và bị thay thế đi
09:19
in the past.
186
547077
1209
trong quá khứ.
09:20
Change can and does happen.
187
548310
2816
Thay đổi có thể và chắc chắn sẽ xảy ra,
09:23
It's just a matter of when and how.
188
551150
2612
vấn đề chỉ là khi nào và như thế nào thôi.
09:25
Thank you.
(Hungarian) Thank you.
(Hungarian) Thank you.
189
553786
1603
Cảm ơn.
(tiếng Hungary) Cảm ơn
(tiếng Hungary) Cảm ơn
09:27
(Applause)
190
555413
2604
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Brett Hennig - Author, activistBrett Hennig co-founded and directs the Sortition Foundation, which campaigns to institute the use of stratified, random selection (also called sortition) in government.
Why you should listen
Before co-founding the Sortition Foundation, Brett Hennig wore a variety of hats: as a taxi driver, a software engineer, a social justice activist, a mathematics tutor and the primary carer of four boys. He finished his PhD in astrophysics just before his first son arrived.
After spending several disheartening years in civil society organizations and politics, Hennig became inspired by Michael Hardt and Antonio Negri's trilogy on political philosophy and began investigating and researching network forms of democracy. The resulting book, The End of Politicians: Time for a Real Democracy, has been called "a book for visionaries" by New Internationalist contributing editor James Kelsey Fry and described as "a powerful critique and provocative alternative" by Professor Erik Olin Wright of the University of Wisconsin-Madison.
Hennig has given many talks promoting sortition and has contributed a chapter, "Who needs elections? Accountability, Equality, and Legitimacy under Sortition," to the forthcoming book Legislature by Lot: Transformative Designs for Deliberative Governance (Verso, 2019).
Brett Hennig | Speaker | TED.com