TEDxJaffa 2012
Ronny Edry: Israel and Iran: A love story?
Israel và Iran: Một câu chuyện tình?
Filmed:
Readability: 3.1
2,101,296 views
Khi chiến tranh giữa Israel và Iran sắp xảy ra, nhà thiết kế đồ họa người Israel tên Ronny Edry đã chia sẻ một tấm hình của mình và con gái lên Facebook với dòng thông điệp in đậm "Người Iran.. chúng tôi [trái tim] các bạn". Những người Israel khác đã nhanh chóng tạo một tấm áp phích của riêng mình với dòng thông điệp tương tự -- và người Iran đã đáp lại đầy ân cần. Một hành động giao tiếp đơn giản đã tạo cảm hứng một cách ngạc nhiên cho hàng loạt cộng đồng Facebook như "Israel yêu Iran," "Iran yêu Israel" và thậm chí là "Palestine yêu Israel".
Ronny Edry - Graphic Designer
Ronny Edry of Israel created The Peace Factory, an online movement for peace in the Middle East, when he posted a Facebook image that declared "Iranians, we will never bomb your country." Full bio
Ronny Edry of Israel created The Peace Factory, an online movement for peace in the Middle East, when he posted a Facebook image that declared "Iranians, we will never bomb your country." Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
On March 14, this year,
0
619
2799
Ngày 14 tháng 3 năm nay
00:19
I posted this poster on Facebook.
1
3418
2880
Tôi đăng tải lên Facebook tấm áp phích này.
00:22
This is an image of me and my daughter
2
6298
2425
Đây là hình của tôi và con gái tôi
00:24
holding the Israeli flag.
3
8723
2734
đang cầm trên tay lá cờ Israel.
00:27
I will try to explain to you about the context of why
4
11503
3039
Tôi sẽ cố giải thích hoàn cảnh vì sao
00:30
and when I posted.
5
14542
2606
và khi nào tôi lại đăng tấm hình này.
00:33
A few days ago, I was sitting waiting
6
17148
3121
Vài ngày trước, tôi đang xếp hàng
00:36
on the line at the grocery store,
7
20269
2304
chờ đến lượt tại cửa hàng bách hóa,
00:38
and the owner and one of the clients
8
22573
3286
người chủ cùng một vị khách
00:41
were talking to each other,
9
25859
1690
đang nói chuyện với nhau,
00:43
and the owner was explaining to the client
10
27549
2058
và người chủ giải thích cho vị khách kia rằng
00:45
that we're going to get 10,000 missiles on Israel.
11
29607
3476
họ sẽ đưa 10,000 tên lửa vào Israel.
00:48
And the client was saying, no, it's 10,000 a day.
12
33083
4713
Vị khách kia trả lời, không, là 10,000 một ngày.
00:53
(Laughter)
13
37796
2661
(Cười)
00:56
("10,000 missiles") This is the context. This is where we are now in Israel.
14
40457
5001
("10,000 tên lửa") Đây là bối cảnh. Là nơi chúng tôi đang ở - Israel.
01:01
We have this war with Iran coming for 10 years now,
15
45458
3588
Cuộc chiến giữa chúng tôi và Iran đã diễn ra hơn 10 năm qua,
01:04
and we have people, you know, afraid.
16
49046
3375
và có những người dân, bạn biết đấy, họ sợ hãi.
01:08
It's like every year it's the last minute
17
52421
3563
Như thể mỗi năm, đó đều là giây phút cuối cùng
01:11
that we can do something about the war with Iran.
18
55984
2475
mà chúng tôi có thề làm điều gì đó với cuộc chiến với Iran.
01:14
It's like, if we don't act now, it's too late forever,
19
58459
3672
Như thể, nếu chúng tôi không hành động ngay, sẽ là quá muộn
01:18
for 10 years now.
20
62131
2252
suốt 10 năm qua.
01:20
So at some point it became, you know, to me,
21
64383
2397
Ở một số khía cạnh nào đó, bạn biết đấy, đối với tôi,
01:22
I'm a graphic designer, so I made posters about it
22
66780
3050
tôi là một nhà thiết kế đồ họa, nên tôi làm tấm áp phích về chủ đề này
01:25
and I posted the one I just showed you before.
23
69830
3975
và tôi đăng nó lên - như các bạn thấy lúc nãy.
01:29
Most of the time, I make posters, I post them on Facebook,
24
73805
3062
Hầu hết các lần, tôi thiết kế áp phích, tôi đăng chúng lên Facebook,
01:32
my friends like it, don't like it,
25
76867
1657
bạn bè tôi người thích chúng, người không,
01:34
most of the time don't like it, don't share it,
26
78524
1731
đa số là không thích, không chia sẻ,
01:36
don't nothing,
27
80255
2223
không làm gì cả,
01:38
and it's another day.
28
82478
1993
và lại qua một ngày.
01:40
So I went to sleep, and that was it for me.
29
84471
3952
Hôm đó tôi đi ngủ, và như vậy là đủ cho tôi.
01:44
And later on in the night, I woke up
30
88423
2916
Sau đó trong đêm khuya, tôi thức dậy
01:47
because I'm always waking up in the night,
31
91339
1833
vì tôi luôn bị tỉnh giấc vào ban đêm,
01:49
and I went by the computer and I see all these red dots,
32
93172
2575
khi tôi đi ngang máy tính thì nhìn thấy những chấm đỏ
01:51
you know, on Facebook, which I've never seen before.
33
95747
3152
bạn biết đấy, trên Facebook, thứ mà tôi chưa từng thấy bao giờ.
01:54
(Laughter)
34
98899
1083
(Cười)
01:55
And I was like, "What's going on?"
35
99982
2337
Và tôi kiểu như: "Cái quái gì đang diễn ra vậy?"
01:58
So I come to the computer and I start looking on,
36
102319
3504
Tôi đến gần máy tính và bắt đầu nhìn kỹ,
02:01
and suddenly I see many people talking to me,
37
105823
3025
và đột nhiên tôi thấy rất nhiều người đang nói chuyện với tôi,
02:04
most of them I don't know,
38
108848
2363
phần lớn trong số họ tôi đều không biết,
02:07
and a few of them from Iran,
39
111211
2585
một vài người đến từ Iran,
02:09
which is -- What?
40
113796
3481
Đây là -- Cái gì thế?
02:13
Because you have to understand,
41
117277
2617
Vì bạn phải hiểu rằng,
02:15
in Israel we don't talk with people from Iran.
42
119894
3654
ở Israel chúng tôi không nói chuyện với người đến từ Iran.
02:19
We don't know people from Iran.
43
123548
1970
Chúng tôi không quen biết ai đến từ Iran.
02:21
It's like, on Facebook, you have friends only from --
44
125518
4365
Giống như, trên Facebook, mọi người chỉ có những người bạn đến từ --
02:25
it's like your neighbors are your friends on Facebook.
45
129883
3454
như những người hàng xóm là bạn của bạn trên Facebook.
02:29
And now people from Iran are talking to me.
46
133337
2737
Nhưng giờ đây những người đến từ Iran lại đang nói chuyện với tôi.
02:31
So I start answering this girl, and she's telling me
47
136074
3509
Tôi bắt đầu trả lời cô gái, và cô ấy kể cho tôi nghe
02:35
she saw the poster and she asked her family to come,
48
139583
4860
cô thấy tấm áp phích và cô ấy bảo gia đình cô đến xem
02:40
because they don't have a computer, she asked her family
49
144443
1616
vì họ không có máy vi tính, cô bảo với gia đình
02:41
to come to see the poster, and they're all sitting in the living room crying.
50
146059
4548
đến xem tấm áp phích, và tất cả họ ngồi quanh phòng khách và bật khóc.
02:46
So I'm like, whoa.
51
150607
1682
Tôi... Òa.
02:48
I ask my wife to come, and I tell her, you have to see that.
52
152289
3418
Tôi bảo vợ tôi đến xem và nói rằng cô ấy phải thấy chuyện này.
02:51
People are crying, and she came, she read the text,
53
155707
3049
Mọi người đang khóc, và cô ấy bước đến, đọc chữ,
02:54
and she started to cry.
54
158756
2700
và cô ấy cũng bật khóc.
02:57
And everybody's crying now. (Laughter)
55
161456
2638
Tất cả mọi người đang khóc nhè. (Cười)
02:59
So I don't know what to do, so my first reflex,
56
164094
2800
Tôi thật chẳng biết làm gì lúc đó, vậy nên phản xạ đầu tiên của tôi,
03:02
as a graphic designer, is, you know, to show everybody
57
166894
3314
với tư cách người thiết kế đồ họa, bạn biết đấy, là chỉ ra cho mọi người
03:06
what I'd just seen, and people started to see them
58
170208
3698
những gì tôi vừa thấy, và mọi người bắt đầu nhìn chúng,
03:09
and to share them, and that's how it started.
59
173906
2600
chia sẻ chúng, và chuyện đã bắt đầu như thế.
03:12
The day after, when really it became a lot of talking,
60
176506
3739
Ngày hôm sau, khi đã có rất nhiều cuộc trò chuyện,
03:16
I said to myself, and my wife said to me,
61
180245
2223
tôi nói với bản thân, và vợ tôi nói với tôi,
03:18
I also want a poster,
62
182468
1266
em cũng muốn một tấm áp phích,
03:19
so this is her. (Laughter)
63
183734
3462
và cô ấy đây. (Cười)
03:23
Because it's working, put me in a poster now.
64
187196
4982
Bởi vì việc đưa tôi lên áp phích có hiệu quả.
03:28
But more seriously, I was like, okay, these ones work,
65
192178
3110
Nhưng quan trọng hơn, tấm áp phích này có hiệu quả
03:31
but it's not just about me, it's about people from Israel
66
195288
3298
nhưng không phải về tôi, mà về những người đến từ Israel
03:34
who want to say something.
67
198586
903
người muốn nói điều gì đó.
03:35
So I'm going to shoot all the people I know, if they want,
68
199489
2837
Vậy nên tôi dự định sẽ chụp hình lại những người tôi biết, nếu họ muốn,
03:38
and I'm going to put them in a poster and I'm going to share them.
69
202326
2088
và tôi sẽ đưa họ vào áp phích rồi chia sẻ chúng.
03:40
So I went to my neighbors and friends and students
70
204414
3682
Tôi tìm đến hàng xóm và bạn bè và học sinh
03:43
and I just asked them, give me a picture, I will make you a poster.
71
208096
4091
và chỉ đề nghị họ hãy đưa tôi một tấm hình, và tôi sẽ làm cho họ một tấm áp phích.
03:48
And that's how it started. And that's how, really,
72
212187
2897
Mọi việc đã bắt đầu như thế. Nó là như thế, thật đấy,
03:50
it's unleashed, because suddenly people
73
215084
3413
thả lỏng, vì bỗng dưng mọi người
03:54
from Facebook, friends and others,
74
218497
2450
trên Facebook, bạn bè và những người khác,
03:56
just understand that they can be part of it.
75
220947
2957
hiểu rằng họ có thể là một phần trong tấm áp phích.
03:59
It's not just one dude making one poster,
76
223904
1734
Không chỉ là chuyện một gã làm áp phích, mà là --
04:01
it's -- we can be part of it, so they start sending me pictures
77
225638
3513
chúng ta đều có thể dự phần, vậy nên họ bắt đầu gửi tôi những tấm hình của họ
04:05
and ask me, "Make me a poster. Post it.
78
229151
2376
và yêu cầu: "Làm cho tôi một tấm áp phích. Đăng lên.
04:07
Tell the Iranians we from Israel love you too."
79
231527
4634
Nói với người Iran rằng chúng tôi đến từ Israel cũng yêu quý họ".
04:12
It became, you know, at some point it was really, really intense.
80
236161
3368
Mọi việc trở nên, bạn thấy đó, ở một khía cạnh khác, thực sự rất căng thẳng.
04:15
I mean, so many pictures, so I asked friends
81
239529
4315
Ý tôi là, có quá nhiều hình, vậy nên tôi nhờ bạn bè
04:19
to come, graphic designers most of them,
82
243844
3123
phần lớn đều là dân thiết kế đồ họa, đến
04:22
to make posters with me, because I didn't have the time.
83
246967
2603
và làm áp phích cùng với tôi, vì tôi không có nhiều thời gian.
04:25
It was a huge amount of pictures.
84
249570
2656
Cả một lượng hình khổng lồ.
04:28
So for a few days, that's how my living room was.
85
252226
3395
Vậy nên trong vài ngày, phòng khách nhà tôi trông thế này.
04:31
And we received Israeli posters, Israeli images,
86
255621
4523
Chúng tôi không chỉ nhận được những tấm áp phích, những tấm hình từ Israel,
04:36
but also lots of comments, lots of messages from Iran.
87
260144
4686
mà còn hàng đống những lời bình luận, những tin nhắn từ Iran.
04:40
And we took these messages and we made posters out of it,
88
264830
3682
Chúng tôi lọc những tin nhắn ấy và làm nên những tấm áp phích từ đó,
04:44
because I know people: They don't read, they see images.
89
268512
3465
vì tôi hiểu mọi người mà: không đọc, chỉ nhìn hình.
04:47
If it's an image, they may read it.
90
271977
2976
Nếu đó là một tấm hình, may ra họ sẽ đọc.
04:50
So here are a few of them.
91
274953
2717
Và đây là một vài trong số chúng.
04:53
("You are my first Israelian friend. I wish we both get rid of our idiot politicians, anyway nice to see you!")
92
277670
2273
("Bạn là người bạn Israel đầu tiên của tôi. Ước gì chúng ta thoát khỏi nền chính trị ngu si kia, dù sao đi nữa, rất vui được gặp bạn!")
04:55
("I love that blue. I love that star. I love that flag.") This one is really moving for me because it's the story
93
279943
3536
("Tôi thích màu xanh này, tôi thích ngôi sao này, tôi thích lá cờ này".) Đó là điều thực sự đã làm tôi cảm động vì đây là câu chuyện
04:59
of a girl who has been raised in Iran
94
283479
3814
về một cô gái đã từng lớn lên ở Iran
05:03
to walk on an Israeli flag to enter her school every morning,
95
287293
5278
dẫm lên cờ Israel để đến trường mỗi sáng,
05:08
and now that she sees the posters that we're sending,
96
292571
3331
và giờ đây cô nhìn thấy tấm áp phích chúng tôi gửi,
05:11
she starts -- she said that she changed her mind,
97
295902
2675
cô ấy bắt đầu -- cô nói cô đã nghĩ khác đi,
05:14
and now she loves that blue, she loves that star,
98
298577
3341
bây giờ cô yêu màu xanh ấy, yêu ngôi sao ấy,
05:17
and she loves that flag, talking about the Israeli flag,
99
301918
2335
và yêu lá cờ ấy, lá cờ của Israel,
05:20
and she wished that we'd meet and come to visit one another,
100
304253
3820
và cô ước rằng chúng tôi có thể gặp nhau và đến thăm nhau
05:23
and just a few days after I posted the first poster.
101
308073
5083
-- chỉ một vài ngày sau khi tôi đăng tấm áp phích đầu tiên lên.
05:29
The day after,
102
313156
2612
Ngày tiếp theo,
05:31
Iranians started to respond with their own posters.
103
315768
2717
người Iran bắt đầu hồi âm với áp phích của chính họ.
05:34
They have graphic designers. What? (Laughter)
104
318485
3426
Họ cũng có thiết kế đồ họa ư? (Cười)
05:37
Crazy, crazy.
105
321911
2342
Điên rồi, điên cả rồi.
05:40
So you can see they are still shy, they don't want to show their faces,
106
324253
3525
Vậy nên bạn có thể thấy được họ vẫn còn ngượng, họ không muốn đưa mặt ra,
05:43
but they want to spread the message.
107
327778
1572
nhưng họ muốn truyền thông điệp đi.
05:45
They want to respond. They want to say the same thing.
108
329350
2136
Họ muốn hồi âm. Họ muốn nói về cùng một điều.
05:47
So. And now it's communication.
109
331486
3105
Giờ đây đó là sự trao đổi tin tức.
05:50
It's a two-way story. It's Israelis and Iranians
110
334591
3426
Là câu chuyện hai chiều. Là người Israel và người Iran
05:53
sending the same message, one to each other.
111
338017
2656
gửi cùng một thông điệp cho nhau.
05:56
("My Israeli Friends. I don't hate you. I don't want War.")
112
340673
1678
("Những người bạn Israel của tôi ơi. Tôi không ghét bạn. Tôi không muốn chiến tranh".)
05:58
This never happened before, and this is two people
113
342351
4160
Điều này chưa từng xảy ra, và đây là hai con người
06:02
supposed to be enemies, we're on the verge of a war,
114
346511
2917
lẽ ra phải là kẻ thù, chiến tranh sắp đến
06:05
and suddenly people on Facebook are starting to say,
115
349428
2619
và đột nhiên mọi người trên Facebook bắt đầu nói
06:07
"I like this guy. I love those guys."
116
352047
4151
"Tôi thích người này. Tôi yêu người kia."
06:12
And it became really big at some point.
117
356198
4438
Nhìn từ một góc độ nào đó, việc này trở nên lớn lao.
06:16
And then it became news.
118
360636
3312
Và rồi nó trở thành tin tức thời sự (CNN).
06:19
Because when you're seeing the Middle East, you see only the bad news.
119
363948
4200
Bởi vì khi bạn nghe tin tức ở khu vực Trung Đông, bạn chỉ toàn thấy tin xấu.
06:24
And suddenly, there is something that was happening
120
368148
2299
Đột nhiên, có điều gì đó xảy ra
06:26
that was good news. So the guys on the news,
121
370447
2826
và đó là tin tốt. Thế là mọi người đưa tin,
06:29
they say, "Okay, let's talk about this."
122
373273
1688
họ nói: "Được, chúng ta hãy bàn về chuyện này đi."
06:30
And they just came, and it was so much,
123
374961
3199
Và họ đến,
06:34
I remember one day, Michal,
124
378160
2439
tôi nhớ ngày đó, Michal,
06:36
she was talking with the journalist, and she was asking him,
125
380599
2800
cô ấy nói chuyện với nhà báo, và cô ấy hỏi anh ta rằng
06:39
"Who's gonna see the show?"And he said, "Everybody."
126
383399
4058
"Ai sẽ đến xem chương trình này?" Anh ấy trả lời: "Tất cả mọi người".
06:43
So she said, "Everybody in Palestine, in where? Israel?
127
387457
5497
Rồi cô ấy nói: "Tất cả mọi người ở Palestine, ở đâu, hay ở Israel?
06:48
Who is everybody?""Everybody."
128
392954
2916
Ai là mọi người?" "Tất cả."
06:51
They said, "Syria?" "Syria."
129
395870
1614
Họ nói "Syria?" "Syria."
06:53
"Lebanon?""Lebanon."
130
397484
1740
"Lebanon?" "Lebanon."
06:55
At some point, he just said, "40 million people are going to see you today.
131
399224
3971
Có thời điểm anh ta nói "40 triệu người sẽ thấy bạn.
06:59
It's everybody." The Chinese.
132
403195
2712
Tất cả mọi người." Cả người Trung Quốc.
07:01
And we were just at the beginning of the story.
133
405907
5626
Và đó mới chỉ là sự bắt đầu.
07:07
Something crazy also happened.
134
411533
2082
Việc điên rồ luôn xảy ra.
07:09
Every time a country started talking about it,
135
413615
3188
Mỗi khi một quốc gia bắt đầu nói về nó,
07:12
like Germany, America, wherever,
136
416803
3269
như Đức, Mỹ, bất cứ nơi nào,
07:15
a page on Facebook popped up with the same logo
137
420072
5428
trang Facebook lại hiện lên cùng một biểu tượng
07:21
with the same stories, so at the beginning
138
425500
1757
với cùng một câu chuyện, vì vậy ngay từ đầu
07:23
we had "Iran-Loves-Israel," which is an Iranian
139
427257
3815
chúng tôi đã có "Iran-Loves-Israel" (Iran-Yêu-Israel), một người Iran
07:26
sitting in Tehran, saying, "Okay, Israel loves Iran?
140
431072
5078
ngồi ở Tehran và nói "Được, Israel yêu Iran hả?
07:32
I give you Iran-Loves-Israel."
141
436150
1910
Vậy sẽ có Iran-Yêu-Israel."
07:33
You have Palestine-Loves-Israel.
142
438060
1602
Có Palestine-Yêu-Israel.
07:35
You have Lebanon that just -- a few days ago.
143
439662
2628
Cũng có Lebanon nữa, mới vài ngày trước.
07:38
And this whole list of pages on Facebook
144
442290
3468
Và tất cả danh sách các trang trên Facebook
07:41
dedicated to the same message,
145
445758
2100
đều muốn gửi gắm cùng một thông điệp,
07:43
to people sending their love, one to each other.
146
447858
5837
tới người đã gửi tình yêu cho họ, từng người một.
07:49
The moment I really understood that something was happening,
147
453695
3696
Khoảnh khắc tôi thực sự nhận ra điều gì đó đã thực xảy ra
07:53
a friend of mine told me,
148
457391
2450
là khi một người bạn nói với tôi rằng,
07:55
"Google the word 'Israel.'"
149
459841
2002
"Google từ Israel đi."
07:57
And those were the first images on those days
150
461843
3707
Và đây là những tấm hình đầu tiên
08:01
that popped up from Google
151
465550
2279
hiện lên ở Google trong những ngày đó
08:03
when you were typing, "Israel" or "Iran."
152
467829
3606
khi bạn gõ 'Israel' hay 'Iran'.
08:07
We really changed how people see the Middle East.
153
471435
4314
Chúng tôi thực sự đã làm thay đổi cách mọi người nhìn về Trung Đông.
08:11
Because you're not in the Middle East.
154
475749
1769
Bởi bạn không sống ở Trung Đông.
08:13
You're somewhere over there, and then you want to see the Middle East,
155
477518
2291
Bạn ở ngoài khu vực đó, và bạn muốn nhìn thấy Trung Đông,
08:15
so you go on Google and you say, "Israel,"
156
479809
1656
và bạn lên Google và gõ 'Israel'
08:17
and they give you the bad stuff.
157
481465
1209
và nó toàn cho bạn những thứ tệ hại.
08:18
And for a few days you got those images.
158
482674
4769
Vài ngày trở lại đây thì bạn có những tấm hình này.
08:23
Today the Israel-Loves-Iran page
159
487443
2399
Đến thời điểm này, trang Israel-Yêu-Iran
08:25
is this number, 80,831, and two million people last week
160
489842
5388
đã có 80,831 likes và hai triệu người tuần qua
08:31
went on the page and shared, liked, I don't know,
161
495230
2863
đã vào trang và chia sẻ, nhấn nút thích, tôi không biết nữa,
08:33
commented on one of the photos.
162
498093
2592
bình luận về những tấm hình.
08:36
So for five months now, that's what we are doing,
163
500685
4508
Vậy suốt 5 tháng qua, đó là những điều chúng tôi đang làm
08:41
me, Michal, a few of my friends, are just making images.
164
505193
4750
tôi, Michal, một vài người bạn nữa đang làm những tấm hình.
08:45
We're showing a new reality
165
509943
2287
Chúng tôi đang cho thấy một thực tế mới
08:48
by just making images
166
512230
2203
chỉ bằng việc sử dụng những tấm hình
08:50
because that's how the world perceives us.
167
514433
2897
bởi đó là cách thế giới nhận ra chúng tôi.
08:53
They see images of us, and they see bad images.
168
517330
2801
Họ thấy hình ảnh của chúng tôi, và họ thấy những hình ảnh tồi tệ.
08:56
So we're working on making good images. End of story.
169
520131
5051
Vậy nên chúng tôi đang tạo ra những hình ảnh đẹp. Kết thúc câu chuyện.
09:01
Look at this one. This is the Iran-Loves-Israel page.
170
525182
4915
Hãy nhìn cái này xem. Đây là trang Iran-Yêu-Israel.
09:05
This is not the Israel-Loves-Iran. This is not my page.
171
530097
2518
Đây không phải là Israel-Yêu-Iran. Đây không phải trang của tôi.
09:08
This is a guy in Tehran on the day of remembrance
172
532615
3779
Đây là một anh chàng ở Tehran trong ngày tưởng niệm
09:12
of the Israeli fallen soldier
173
536394
2542
những chiến sĩ Israel đã ngã xuống
09:14
putting an image of an Israeli soldier on his page.
174
538936
3963
đặt tấm hình của chiến sĩ Israel trên trang của anh ấy.
09:18
This is the enemy.
175
542899
3391
Đây là kẻ thù.
09:22
What?
176
546290
1472
Cái gì?
09:23
("Our heartfelt condolences to the families who lost their dearests in terror attack in Bulgaria")
177
547762
2042
("Những lời chia buồn sâu sắc nhất gửi tới những gia đình đã mất đi người thân yêu của mình trong trận tập kích ở Bulgary")
09:25
And it's going both ways.
178
549804
1705
Và chúng đi theo hai chiều.
09:27
It's like, we are showing respect, one to each other.
179
551509
4538
Giống như, chúng ta đang bày tỏ sự tôn trọng lẫn nhau.
09:31
And we're understanding. And you show compassion.
180
556047
4986
Và chúng ta hiểu nhau. Và chúng ta bày tỏ lòng trắc ẩn.
09:36
And you become friends.
181
561033
4761
Và trở thành bạn bè.
09:41
And at some point, you become friends on Facebook,
182
565794
3227
Ở một khía cạnh nào đó, trở thành bạn bè trên Facebook,
09:44
and you become friends in life.
183
569021
1777
và rồi bạn trở thành bạn bè ngoài đời.
09:46
You can go and travel and meet people.
184
570798
2816
Và bạn có thể đi du lịch và gặp gỡ mọi người.
09:49
And I was in Munich a few weeks ago.
185
573614
3378
Tôi đã ở Munich vài tuần trước.
09:52
I went there to open an exposition about Iran
186
576992
3827
Tôi đến đó để mở một cuộc triển lãm về Iran
09:56
and I met there with people from the page
187
580819
2457
và gặp rất nhiều bạn trên mạng ở đó
09:59
that told me, "Okay, you're going to be in Europe,
188
583276
2306
họ nói với tôi: "Được, anh sẽ phải đến Châu Âu,
10:01
I'm coming. I'm coming from France, from Holland,
189
585582
2604
tôi cũng đến. Tôi đến từ Pháp, từ Hà Lan,
10:04
from Germany," of course, and from Israel people came,
190
588186
2721
từ Đức", dĩ nhiên, cả những người Israel cũng đến,
10:06
and we just met there for the first time in real life.
191
590907
4575
và chúng tôi gặp nhau ở đó, lần đầu tiên trong đời.
10:11
I met with people that are supposed to be my enemies
192
595482
4517
Tôi gặp nhưng người lẽ ra phải là kẻ thù của mình
10:15
for the first time. And we just shake hands,
193
599999
2614
lần đầu tiên. Và chúng tôi bắt tay,
10:18
and have a coffee and a nice discussion,
194
602613
2003
cùng uống cà phê, cùng trò chuyện vui vẻ
10:20
and we talk about food and basketball.
195
604616
2720
và chúng tôi nói về thức ăn, bóng rổ.
10:23
And that was the end of it.
196
607336
1738
Chuyện là như vậy.
10:24
Remember that image from the beginning?
197
609074
2754
Các bạn có nhớ tấm ảnh lúc đầu không?
10:27
At some point we met in real life, and we became friends.
198
611828
8381
Tại thời điểm chúng ta gặp gỡ ngoài đời, và trở thành bạn bè.
10:36
And it goes the other way around.
199
620209
2664
Hoặc ngược lại.
10:38
Some girl that we met on Facebook
200
622873
2793
Một cô gái chúng tôi quen trên Facebook
10:41
never been in Israel, born and raised in Iran,
201
625666
2910
chưa bao giờ đến Israel, sinh ra và lớn lên ở Iran,
10:44
lives in Germany, afraid of Israelis
202
628576
3558
sống ở Đức, sợ hãi người Israel
10:48
because of what she knows about us,
203
632134
2230
chỉ vì những gì cô ấy nghe về chúng tôi,
10:50
decides after a few months of talking on the Internet
204
634364
3614
sau vài tháng trò chuyện trên mạng đã quyết định
10:53
with some Israelis to come to Israel,
205
637978
3044
sẽ đến Israel cùng với vài người Israel nữa,
10:56
and she gets on the plane and arrives at Ben Gurion
206
641022
4497
rồi cô ấy lên máy bay, đến Ben Gurion
11:01
and says, "Okay, not that big a deal."
207
645519
6127
và nói: "Chẳng có gì to tát cả."
11:07
So a few weeks ago, the stress is getting higher,
208
651646
3587
Vài tuần trước, sức ép bắt đầu lớn dần lên,
11:11
so we start this new campaign
209
655233
2473
nên chúng tôi bắt đầu một chiến dịch mới
11:13
called "Not ready to die in your war."
210
657706
3372
gọi là "Chưa sẵn sàng để chết trong chiến tranh của các người" -- "Not ready to die in your war".
11:16
I mean, it's plus/minus the same message,
211
661078
2813
Ý tôi là, nó cũng là một thông điệp tương tự
11:19
but we wanted really to add some aggressivity to it.
212
663891
3674
nhưng chúng tôi muốn thêm vào một chút kích động.
11:23
And again, something amazing happened,
213
667565
2951
Một lần nữa, điều kì diệu đã xảy ra,
11:26
something that we didn't have on the first wave of the campaign.
214
670516
3338
điều mà chúng tôi không có ở chiến dịch đầu tiên.
11:29
Now people from Iran, the same ones who were shy
215
673854
4270
Bây giờ những người từ Iran, vẫn những người đã từng rất ngại ngùng
11:34
at the first campaign and just sent, you know,
216
678124
2105
ở chiến dịch đầu, đã từng gửi hình chỉ
11:36
their foot and half their faces,
217
680229
2188
bàn chân và một nửa khuôn mặt,
11:38
now they're sending their faces, and they're saying,
218
682417
2400
giờ họ gửi hình cả khuôn mặt, và họ nói:
11:40
"Okay, no problem, we're into it. We are with you."
219
684817
9065
"Được, không vấn đề gì, chúng tôi tham gia. Chúng tôi sẽ cùng với các bạn."
11:49
Just read where those guys are from.
220
693882
3520
Hãy nhìn xem họ đến từ đâu.
11:53
And for every guy from Israel,
221
697402
2315
Và với mỗi người từ Israel,
11:55
you've got someone from Iran.
222
699717
3291
có một người đến từ Iran làm bạn.
12:06
Just people sending their pictures.
223
711084
2724
Mọi người chỉ việc gửi những tấm hình của họ.
12:27
Crazy, yes?
224
731131
2183
Điên rồ, đúng không?
12:29
So --
225
733314
1636
Vậy nên ---
12:30
(Applause)
226
734950
8342
(Vỗ tay)
12:40
So you may ask yourself, who is this dude?
227
744207
7397
Có thể bạn đang tự hỏi, anh chàng này là ai?
12:47
My name is Ronny Edry, and I'm 41, I'm an Israeli,
228
751604
3654
Tôi tên là Ronny Edry, tôi 41 tuổi, tôi là một người Israel,
12:51
I'm a father of two, I'm a husband,
229
755258
4280
tôi là cha của hai đứa nhóc, là một người chồng,
12:55
and I'm a graphic designer. I'm teaching graphic design.
230
759538
4980
và tôi là một người làm thiết kế đồ họa. Tôi dạy thiết kế đồ họa.
13:00
And I'm not that naive, because a lot of the time
231
764518
3768
Và tôi không ngây thơ đến vậy đâu -- bởi vì rất rất rất nhiều lần
13:04
I've been asked, many times I've been asked, "Yeah, but,
232
768286
3383
tôi đã bị hỏi như vậy: "Ờ thì...
13:07
this is really naive, sending flowers over, I mean — "
233
771669
3226
đúng là ngây thơ thật, gửi hoa qua đó, ý tôi là ---"
13:10
I was in the army. I was in the paratroopers for three years,
234
774895
4051
Tôi đã từng ở trong quân đôi. Tôi là lính nhảy dù trong ba năm,
13:14
and I know how it looks from the ground.
235
778946
3550
và tôi biết mọi sự trông như thế nào từ chiến trường.
13:18
I know how it can look really bad.
236
782496
4326
Tôi biết vì sao mọi việc trông rất tồi tệ.
13:22
So to me, this is the courageous thing to do,
237
786822
4137
Do đó đối với tôi, đây là một việc can đảm để làm,
13:26
to try to reach the other side before it's too late,
238
790959
3439
để chạm tới bên kia trước khi quá muộn,
13:30
because when it's going to be too late, it's going to be too late.
239
794398
1915
bởi vì khi mọi chuyện trở nên quá muộn, nó sẽ là quá muộn.
13:32
And sometimes war is inevitable, sometimes,
240
796313
4421
Và đôi khi chiến tranh là không thể tránh khỏi, đôi khi thôi,
13:36
but maybe [with] effort, we can avoid it.
241
800734
4070
nhưng với nỗ lực của mình, chúng ta có thể tránh được nó.
13:40
Maybe as people, because especially in Israel,
242
804804
3355
Có lẽ với những người, đặc biệt là ở Isarel,
13:44
we're in a democracy. We have the freedom of speech,
243
808159
3413
chúng ta có một nền dân chủ. Chúng ta có quyền tự do lên tiếng,
13:47
and maybe that little thing can change something.
244
811572
3443
và biết đâu điều nhỏ bé ấy lại có thể thay đổi thứ gì đó.
13:50
And really, we can be our own ambassadors.
245
815015
4345
Và thực sự, chúng ta có thể là đại sứ cho chính mình.
13:55
We can just send a message and hope for the best.
246
819360
6736
Chúng ta có thể chỉ cần gửi một thông điệp và hy vọng điều tốt đẹp nhất.
14:01
So I want to ask Michal, my wife, to come with me
247
826096
2342
Vậy nên, tôi muốn Michal, vợ tôi, bước lên
14:04
on the stage just to make with you one image,
248
828438
4780
sân khấu với tôi chỉ để cùng thực hiện một tấm ảnh,
14:09
because it's all about images.
249
833218
2125
bởi vì tất cả đều là về những tấm ảnh mà.
14:11
And maybe that image will help us change something.
250
835343
4571
Và biết đâu tấm ảnh này sẽ giúp chúng ta thay đổi điều gì đó.
14:15
Just raise that. Exactly.
251
839914
3507
Giữ như thế. Chính xác.
14:19
And I'm just going to take a picture of it,
252
843421
2501
Và tôi sẽ chụp một bức ảnh,
14:21
and I'm just going to post it on Facebook
253
845922
2802
để đưa lên Facebook
14:24
with kind of "Israelis for peace" or something.
254
848724
5131
kiểu như "Israel muốn hòa bình" hay gì đó.
14:32
Oh my God.
255
856640
2510
Ôi Chúa ơi.
14:35
Don't cry.
256
859150
2362
Đừng khóc.
14:37
Thank you guys.
257
861512
1691
Cám ơn tất cả mọi người.
14:39
(Applause)
258
863203
12038
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Ronny Edry - Graphic DesignerRonny Edry of Israel created The Peace Factory, an online movement for peace in the Middle East, when he posted a Facebook image that declared "Iranians, we will never bomb your country."
Why you should listen
Ronny Edry is a graphic designer, teacher and father. While he often posted images on Facebook without much fanfare, in March of 2012 one of his images garnered international attention. The image showed him with his daughter, along with the words “Iranians, we will never bomb your country. We heart you.” The image became a catalyst for dialogue between the people of two nations on the brink of war -- and started an online movement. Today, The Peace Factory is connecting people throughout the Middle East, giving them a voice and a face.
Edry grew up in Paris, France, and has lived in Israel since 1989. Along with his work on the Peace Factory, he is the owner and founder of Pushpin, a school for art and design in Tel Aviv. He himself graduated with honors from the BezIalel Academy of Art and Design, and he is a staff member teaching visual communication in design academies in Israel. He has received awards for his works as a graphic designer and is also an illustrator and author of graphic novels.
Ronny Edry | Speaker | TED.com