Margaret Bourdeaux: Why civilians suffer more once a war is over
Margaret Bourdeaux: Lý do người dân lại khổ sở hơn khi chiến tranh kết thúc
Margaret Bourdeaux investigates the best ways to protect, recover and reconstruct health systems and institutions disrupted by war or disaster. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
sẽ như thế nào
what it would be like
không hề có luật lệ chưa?
there are no rules
tình trạng vô luật lệ
do đó không có luật pháp.
and there are no laws.
have disappeared.
đều biến mất.
about what this is like,
a medical student in 1999,
năm 1999,
in the Balkans during the Kosovo War.
ở Balkans khi xảy ra cuộc chiến Kosovo.
from my medical school
từ trường y
that I had befriended in the camp
mà tôi quen ở trại
life in this postwar setting.
cuộc sống sau chiến tranh thế nào.
was a very interesting place
là một nơi rất thú vị
the war didn't break out again.
không bùng phát trở lại.
it was actually a lawless place,
một nơi vô luật pháp,
both public and private,
cả công cộng và tư nhân,
of these situations and settings,
và môi trường như thế,
before you run into a situation
bạn bước vào một hoàn cảnh
how incredibly vulnerable you are.
dễ bị tổn thương thế nào.
when I had to cross the first checkpoint,
đi qua trạm kiểm soát đầu tiên,
through this checkpoint
đàm phán
vũ khí hạng nặng,
right then and there,
luôn lúc đó,
anything illegal.
điều gì bất hợp pháp.
was absolutely nothing
chẳng là gì
of the families that I got to know
những gia đình mà tôi quen biết
where there are no social institutions
mà không hề có một tổ chức xã hội nào
"What are we going to eat tonight?"
"Chúng ta sẽ ăn gì tối nay?"
when you don't have any security systems,
không có bất kỳ một tổ chức an ninh nào,
with the neighbor down the block
người hàng xóm tầng dưới
that will end my life
thứ sẽ kết liễu tôi
when there is no health system
khi không có tổ chức y tế nào
had to sort through questions like,
đại loại như,
What am I going to do?"
Tôi phải làm gì đây?"
is bleeding. What should I do?
đang bị chảy máu. Tôi nên làm gì đây?"
where are the nurses?
họ có đáng tin ko?"
In what currency will I pay them?"
Bằng loại tiền gì?"
where will I find them?
tôi phải tìm chúng ở đâu?"
are they actually counterfeits?"
chúng có phải là thuốc giả ko?"
những hoàn cảnh như thế,
the dominant feature of life,
một nét đặc trưng bao quát về cuộc sống
that people have to manage
mà họ phải xoay sở
is incredibly difficult to explain
cực kỳ khó giải thích
who are living outside of it.
trong điều kiện như thế hiểu được.
khi rời khỏi Kosovo.
I became a physician,
trở thành bác sĩ,
health policy researcher.
chiến lực sức khỏe toàn cầu.
Division of Global Health.
on this problem right away.
vấn đề này ngay lập tức.
the crushing vulnerability
hoàn cảnh dễ bị tổn thương
of fragile settings?
mỏng manh như thế bằng cách nào?
we can start to think about
bắt đầu nghĩ đến việc
hồi phục nhanh chóng
that are critical to survival,
cho việc tồn tại
I had amazing colleagues.
tôi có những đồng nghiệp tuyệt vời.
question for them.
"Oh, if you work in war,
"Nếu bạn làm việc trong thời chiến,
you work on refugee camps,
trong trại tị nạn,
mass atrocities?" --
tàn bạo hàng loạt?"
very, very important.
rất quan trọng.
why I was so passionate about this issue,
tại sao tôi lại tha thiết với vấn đề này,
the public health consequences of war
nền y tế cộng đồng thời hậu chiến,
provocative conclusion.
và khó tin.
and disability from war
living in a conflict-affected state
sống trong đất nước bị ảnh hưởng xung đột
has been achieved.
đã đạt được.
but of course it's not,
nhưng tất nhiên là không phải vậy,
by robbing them of their clinics,
bằng cách lấy đi các phòng bệnh,
they're on the run.
bị giết chết; họ đang trên đường chạy.
and yet more deadly is the destruction
chết người hơn là sự phá hủy
and their finances.
và tài chính của họ.
surprising at all to me.
ngạc nhiên chút nào.
and somewhat dismaying,
khá thất vọng,
ảnh hưởng đến mức nào,
about human suffering and war.
của con người và về chiến tranh.
country of Liberia.
phía tây Châu phi.
about this group, Doctors Without Borders,
'Bác sĩ không biên giới'
and calling for aid and assistance.
viện trợ và giúp đỡ.
answered the question:
trả lời câu hỏi:
even in Liberia?
lại có cả ở Liberia?
is an amazing organization,
một tổ chức tuyệt vời,
emergency care in war zones.
những chăm sóc khẩn cấp cho vùng chiến.
kết thúc vào năm 2003 --
before Ebola even struck.
in the entire country
a functioning health system,
y tế hoàn chỉnh thật sự,
aid was phenomenal.
là rất đáng kinh ngạc.
two percent of that funding
trong số tiền viện trợ đó
Haitian public institutions,
công cộng của Haiti,
from the earthquake even today.
vì trận động đất thậm chí là ngày nay.
in the northern autonomous region of Iraq,
phía bắc Iraq,
that in the last nine months,
trong 9 tháng vừa qua,
from four million people
dân số tăng từ bốn triệu
have experienced incredible trauma.
những chấn thương khó tin.
16-hour days without pay.
mỗi ngày không lương.
by 25 percent;
and to short-term relief efforts.
và nỗ lực đền bù ngắn hạn.
nó sẽ --
of the five million people in his region
trong vùng của ông
whether they should flee
họ có nên bỏ chạy
như thế này không?
this is a frustrating topic for me,
đây là một chủ đề đầy bực mình với tôi,
trong việc bảo vệ và hỗ trợ
and security systems?
an ninh bản địa như thế?
two arguments.
hai lớp quan tâm, hai lớp lý lẽ.
in these settings are corrupt
trở nên sai lạc
unsavory characters
đã gặp kẻ xấu xa
in these situations.
is absolutely true
điều ngược lại cũng hoàn toàn đúng
to Haiti, to Liberia --
Haiti, Liberia --
đầy truyền cảm,
for their country,
quốc gia giảm sút,
to save their health institutions.
để cứu lấy hệ thống y tế của mình.
who wants to help
muốn giúp đỡ
in Afghanistan.
đã xảy ra ở Afghanistan.
success stories
chiến thắng thầm lặng
in Afghanistan
của chúng tôi ở Afghanistan
investing heavily
năm 2002 đã đầu tư rất nhiều
Afghani health sector leaders.
đội ngũ lãnh đạo ngành y tế Afghanistan.
have pulled off an incredible feat
đã tạo ra một kỳ công khó tin
access to health care
việc chăm sóc sức khỏe
the health status
tình trạng sức khỏe
of Health does things
đã làm những điều
để đề ra chiến lược.
tôi rất hay nghe là:
we just don't have the money.
chúng tôi không có tiền.
that the current situation
tình trạng hiện tại
we could possibly conceive of.
mà chúng ta đã tạo ra.
is that when governments like the US --
như Mỹ,
of governments
and disaster relief worldwide.
cứu trợ thiên tai trên thế giới.
that's just disaster relief.
chỉ cứu trợ thiên tai mà thôi.
goes to international relief agencies,
cứu trợ quốc tế,
into these areas,
đến các khu vực đó,
of temporary health system, let's say,
tạm thời,
when they run out of money.
khi họ hết tiền.
lại hết sức rõ ràng.
community policy experts,
chuyên môn về chiến lược y tế toàn cầu,
in how to monitor
chuyên môn trong việc theo dõi
of health systems
and wave our arms.
cảnh báo và vẫy tay ra hiệu.
they don't need us to tell them that.
tình trạng khẩn cấp mà không cần phải nói.
need to take their cue
cần phải làm theo
in Afghanistan,
ở Afghanistan,
-- và chúng ta sẽ --
health sector leaders like these.
các nhà lãnh đạo ngành y tế như họ.
with some support.
lòng can đảm của họ.
and make new partnerships.
các mối quan hệ mới.
with NATO and other security policy makers
NATO và các nhà chiến lược an ninh khác
to protect health system institutions
để bảo vệ các cơ quan y tế
and other critical social institutions
các cơ quan xã hội cấp thiết khác
trong sứ mạng của họ.
collateral damage;
việc tránh thêm thiệt hại,
we need to engage is you,
chúng tôi cần giành lấy là các bạn,
and indeed, the world public.
công chúng quốc tế.
the value of social institutions,
giá trị của các cơ quan xã hội,
in these fragile settings,
bấp bênh như thế,
doctors are on the run in country X.
đang trốn chạy ở nước X.
to, let's say, detect influenza."
kiểu như, phát hiện ra dịch cúm."
That's what I'd tell you.
Đó là điều tôi sẽ nói bạn nghe.
institution defenders and builders.
cơ quan Mỹ mà tôi yêu thích.
the Marshall Plan
kế hoạch Marshall Plan
institutions after World War II.
Châu Âu sau Chiến tranh Thế giới II.
really serves as the foundation
đã đóng vai trò như nền tảng
human rights organizations.
Ben Franklin,
in terms of creating institutions,
xây dựng các cơ quan chức năng,
nền hiến pháp nước Mỹ.
country was threatened,
của chúng ta đang bị đe dọa,
những bức tường.
to protect human security,
để bảo vệ sự an toàn của con người,
cũng là cho thế hệ chúng ta.
should do the same.
cũng nên làm điều như thế.
ABOUT THE SPEAKER
Margaret Bourdeaux - Physician, global health policy analystMargaret Bourdeaux investigates the best ways to protect, recover and reconstruct health systems and institutions disrupted by war or disaster.
Why you should listen
Margaret Ellis Bourdeaux, MD, MPH spearheads the Threatened Health Systems Project at Harvard Medical School -- an initiative that brings together public sector leaders, health care providers, academics, military strategists and private sector stakeholders to generate creative approaches to protecting valuable health system resources in countries affected by armed conflict and acute political crisis.
Bourdeaux's journey in global health began when she took a year of leave from Yale Medical School to work in refugee camps during the Kosovo War in 1999. She returned on her own after the war to trace families she had befriended in the camps and find out what had happened to them. Living in villages of Kosovo's countryside, she documented how these families struggled to care for their children, find health services and make a living in a society decimated by genocide and ethnic conflict. This experience impressed upon her the stark truth that war kills people by stripping them of their personal, community and national resources and institutions. Far more people died in Kosovo from the depleted health systems and institutions than from wounds sustained during the armed conflict.
Later experiences in Haiti, Afghanistan, Libya, Sierra Leon, Madagascar and Liberia revealed a similar pattern: armed conflict would decimate indigenous health institutions that never recovered, leaving people helpless when later crises -- earthquakes, epidemics, renewed conflict -- invariably struck. Strong, resilient health systems are the key to making war, disasters and epidemics less deadly.
After completing a joint residency in Internal Medicine and Pediatrics at the Harvard Combined Med/Peds Program, Bourdeaux was among the first graduates of Brigham and Women's Global Women's Health Fellowship. She has worked with the Office of the Secretary of Defense Policy to analyze the US Department of Defense’s global health projects and programs. She led a joint Harvard-NATO team of analysts to evaluate the impacts, challenges and opportunities international security forces have in protecting and rebuilding health systems in conflict affected states. She joined the faculty of the Division of Global Health Equity at Brigham and Women’s Hospital and Harvard Medical School in 2011.
This year she was awarded the prestigious Harvard Global Health Institute's Burke Fellowship in Global Health to investigate the responsiveness of foreign aid to health system distress and disruption. She is co-developing the first executive education course between Harvard Medical School and Harvard Kennedy School of Government for senior security policy makers on health system threat detection and response. In addition, she is launching Harvard Global Health Institute's first Summit on Threatened Health Systems in June 2017.
Margaret Bourdeaux | Speaker | TED.com