TED2003
Natalie MacMaster: Fiddling in reel time
Natalie MacMaster: (Vietsub) Chơi vĩ cầm trong điệu vũ quay cuồng
Filmed:
Readability: 3.5
1,476,582 views
Natalie MacMaster và người đồng nghiệp- người chồng của cô ấy Donnell Leahy chơi một vài giai điệu lấy cảm hứng từ những điệu nhạc truyền thống của Cape Breton. Điệu nhạc mang đầy vẻ vui tươi, sống động nhưng không kém phần sâu sắc thuộc thể loại dân gian. Sự kết hợp đầy ngẫu hứng của họ sẽ khiến bạn phải vỗ tay, thậm chí nhảy nhót theo họ.
Natalie MacMaster - Fiddler
Natalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit. Full bio
Natalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Natalie MacMaster: I'm going to just
0
0
2000
Tôi sẽ
00:14
quickly start out with
1
2000
2000
bắt đầu với
00:16
a little bit of music here. (Applause)
2
4000
2000
một bản nhạc ở đây ngay lúc này. (Vỗ tay)
00:18
(Music)
3
6000
10000
(Âm nhạc)
03:22
(Applause)
4
190000
7000
(Vỗ tay)
03:29
Thank you! (Applause)
5
197000
5000
Cảm ơn! (Vỗ tay)
03:35
I took my shoes off to dance,
6
203000
2000
Tôi đã cởi giày ra để nhảy,
03:37
but maybe I'll get at that later.
7
205000
3000
nhưng chuyện đó để sau hãy nói đi.
03:40
Anyways, I... where to start?
8
208000
4000
Còn bây giờ, tôi nên bắt đầu câu chuyện ở đâu nhỉ?
03:44
Well, I'm really excited
9
212000
3000
Thực sự tôi cảm thấy rất hào hứng
03:47
to talk a bit about
10
215000
3000
Tôi muốn chia sẻ cho các bạn
một vài điều về
một vài điều về
03:50
my own upbringing in music
11
218000
3000
việc tôi đã được nuôi dưỡng bởi âm nhạc ra sao,
03:53
and family and all of that,
12
221000
3000
gia đình tôi, hay những điều tương tự,
03:56
but I'm even more excited for you people
13
224000
2000
nhưng tôi thực sự muốn kể cho các bạn
03:58
to hear about Donnell's amazing family
14
226000
3000
nghe về gia đình tuyệt vời của Donnell,
04:01
and maybe even a little bit about
15
229000
2000
và tiết lộ đôi chút về việc
04:03
how we met,
16
231000
2000
chúng tôi đã gặp nhau như thế nào,
04:05
and all that sort of thing,
17
233000
3000
và những điều như vậy.
04:08
but for those of you that may not
18
236000
2000
Nhưng cho những ai chưa biết về
04:10
be familiar with my upbringing,
19
238000
4000
thời thơ ấu của tôi,
04:14
I'm from Cape Breton Island,
20
242000
3000
tôi đến từ hòn đảo Cape Breton,
04:17
Nova Scotia, eastern Canada,
21
245000
3000
thuộc tỉnh Nova Scotia, miền đông Canada,
04:20
which is a very, very musical island,
22
248000
3000
một hòn đảo rất, rất yêu âm nhạc.
04:23
and its origins come from Scotland
23
251000
3000
Và vì có nguồn gốc từ Scotland
04:26
with the music and all the traditions,
24
254000
3000
nơi gắn liền với âm nhạc
và các truyền thống lâu đời như
và các truyền thống lâu đời như
04:29
the dancing, the language,
25
257000
3000
các điệu nhảy, ngôn ngữ phong phú.
04:32
which unfortunately is dying out
26
260000
3000
Nhưng thật đáng tiếc là ngày nay
nó đã bị mai một
nó đã bị mai một
04:35
in Cape Breton.
27
263000
2000
ở Cape Breton.
04:37
The traditional language is Gaelic,
28
265000
2000
Ngôn ngữ truyền thống ở đây
là tiếng Gaelic,
là tiếng Gaelic,
04:39
but a lot of the music came
29
267000
2000
Bởi vậy rất nhiều giai điệu âm nhạc
có nguồn gốc
có nguồn gốc
04:41
from the Gaelic language,
30
269000
2000
từ ngôn ngữ này,
04:43
and the dancing and the singing
31
271000
2000
các điệu nhảy và bài hát cũng vậy.
04:45
and everything, and my bloodline
32
273000
3000
Tất cả những điều đó được tạo ra và hòa quyện
04:48
is Scottish through and through,
33
276000
3000
thành dòng máu Scotland chảy trong con người tôi.
04:51
but my mother and father
34
279000
3000
Bố mẹ tôi
04:54
are two very, very musical people.
35
282000
3000
là những con người cực kì yêu âm nhạc.
04:57
My mom taught me to dance
36
285000
3000
Mẹ dạy tôi nhảy
05:00
when I was five, and my dad
37
288000
3000
năm tôi lên 5, còn bố
05:03
taught me to play fiddle when I was nine.
38
291000
3000
dạy tôi những bài học vĩ cầm đầu tiên năm tôi 9 tuổi.
05:06
My uncle is a very well-known
39
294000
2000
Chú tôi là một người chơi vĩ cầm
05:08
Cape Breton fiddler.
40
296000
2000
rất nổi tiếng ở Cape Breton.
05:10
His name's Buddy MacMaster,
41
298000
2000
Tên chú là Buddy MacMaster
05:12
and just a wonderful guy,
42
300000
3000
và chú là một con người rất tài năng.
05:15
and we have a great tradition at home
43
303000
2000
Gia đình chúng tôi còn có truyền thống tổ chức nhảy
05:17
called square dancing,
44
305000
2000
square dancing (điệu nhảy 4 cặp đôi đứng với nhau tạo thành hình vuông).
05:19
and we had parties, great parties
45
307000
3000
Chúng tôi còn tổ chức những bữa tiệc lớn
05:22
at our house and the neighbors' houses,
46
310000
3000
tại nhà hay những nhà hàng xóm khác.
05:25
and you talk about kitchen cèilidhs.
47
313000
2000
Và nói về việc tổ chức kitchen cèilidhs (bữa tiệc truyền thống thường được tổ chức và mùa đông của người Scotland)
05:27
Well, cèilidh first of all is Gaelic for party,
48
315000
4000
Vâng, cèilidh là mở đầu cho các lễ hội của Gaelic,
05:31
but kitchen party
49
319000
2000
nhưng bữa tiệc này ở Cape Breton
05:33
in Cape Breton is very common,
50
321000
3000
chỉ là một bữa tiệc thông thường mà thôi.
05:36
and basically somebody drops into the house,
51
324000
3000
Đơn giản là bạn đến một ngôi nhà,
05:39
and no matter what house you go to
52
327000
2000
một ngôi nhà bất kì
05:41
in Cape Breton, there's a fiddle there,
53
329000
2000
ở Cape Breton thì cũng có người biết chơi vĩ cầm.
05:43
guaranteed, and I'd say,
54
331000
2000
Có một điều tôi dám chắc với bạn là,
05:45
well there's first of all more fiddlers
55
333000
2000
không ở đâu có số người biết chơi đàn vĩ cầm
05:47
per capita in Cape Breton than anywhere
56
335000
2000
lại nhiều như ở Cape Breton
05:49
in the world, so ten chances to one,
57
337000
2000
Bạn có thể tìm được một người như vậy
05:51
the fellow who walked in the door
58
339000
2000
ngay khi vừa bước ra khỏi cửa.
05:53
could play it, so you'd have someone come
59
341000
2000
Bạn có thể mời
05:55
into the house, you'd invite them to play
60
343000
2000
ngay người đó vào nhà,
05:57
a tune, and lo and behold
61
345000
2000
cùng chơi nhạc và tận hưởng khoảnh khắc đó.
05:59
a little party would start up and somebody would dance,
62
347000
2000
Cứ như thế, nó biến thành bữa tiệc nhỏ,
06:01
and somebody would sing, and all that sort of thing,
63
349000
2000
người thì nhảy, người thì hát rất vui.
06:03
so it was a wonderful, wonderful way
64
351000
2000
Và đó là một cách tuyệt vời
06:05
to grow up, and that is where
65
353000
2000
để sống và lớn lên nơi
06:07
my beginnings in music come from:
66
355000
2000
có gia đình, họ hàng, những điều thú vị
06:09
my surroundings, my family,
67
357000
2000
xung quanh mình.
06:11
just my bloodline in itself, and, oh,
68
359000
3000
Tôi bắt đầu con đường âm nhạc từ những điều như vậy đó.
06:14
I've done lots of things with my music.
69
362000
3000
Tôi đã làm được khá nhiều điều cho sự nghiệp âm nhạc của mình
06:17
I've recorded lots of CDs.
70
365000
2000
Tôi đã thu âm và cho ra mắt nhiều sản phẩm âm nhạc,
06:19
I was nominated for a Grammy and
71
367000
2000
tôi cũng vinh dự nhận đề cử giải Grammy và
06:21
I've won some awards and stuff like that,
72
369000
2000
nhận nhiều giải thưởng.
06:23
so that's awesome,
73
371000
2000
Những điều đó thật tuyệt.
06:25
but the best part was meeting my husband,
74
373000
3000
Nhưng điều tuyệt nhất là tôi đã gặp được người bạn đời của mình.
06:28
and I've actually known Donnell
75
376000
3000
Tôi đã quen biết anh ấy
06:31
for probably 12 years now, and
76
379000
3000
có lẽ được 12 năm rồi.
06:34
I'm going to get into a little bit of, I guess,
77
382000
3000
Tôi sẽ tiết lộ thêm trong chốc lác
06:37
how music brought us together,
78
385000
3000
chuyện âm nhạc đã đưa chúng tôi lại gần nhau.
06:40
but I'm going to introduce you
79
388000
3000
Và bây giờ, tôi xin được giới thiệu,
06:43
right now to my new husband
80
391000
3000
người đã cùng tôi gắn kết cuộc đời vào ngày 5 tháng 10 vừa qua,
06:46
as of October 5,
81
394000
3000
người chồng mới cưới của tôi,
06:49
Donnell Leahy. (Applause)
82
397000
3000
Donnell Leahy.
06:52
(Applause)
83
400000
9000
(Vỗ tay)
07:01
Donnell Leahy: Thank you. I'm kind of new to the TED
84
409000
2000
DL: Cảm ơn các bạn. Tôi cảm thấy rất vinh dự
07:03
experience and I'm glad to be here,
85
411000
2000
vì được mời đến đây ngày hôm nay.
07:05
but I'm just trying to put it all together,
86
413000
2000
Dù không phải là người giỏi ăn nói lắm,
07:07
trying to figure all you people out, and I've
87
415000
2000
tôi vẫn muốn có một cuộc trò chuyện cởi mở với mọi người.
07:09
been here for a short while, and I'm starting
88
417000
2000
Thời gian cũng không phải quá nhiều nên tôi
07:11
to understand a little bit better.
89
419000
2000
cảm thấy phân vân không biết nên nói gì.
07:13
So I asked Natalie, what do I do?
90
421000
2000
Nên tôi đã hỏi vợ tôi rằng anh nên nói gì bây giờ?
07:15
And she said, just talk about yourself.
91
423000
2000
Và cô ấy trả lời rằng cứ nói về bản thân anh là được.
07:17
It's kind of boring, but I'll just tell you a little
92
425000
2000
Nghe có vẻ nhàm chán, nhưng tôi muốn kể cho các bạn
07:19
bit about my family. I'm one of 11 brothers
93
427000
2000
một chút về gia đình mình. Tôi sinh ra trong một gia đình
07:21
and sisters from Lakefield, Ontario,
94
429000
3000
có 11 anh chị em ở Lakefield, Ontario,
07:24
an hour and a half northeast of Toronto,
95
432000
3000
cách Toronto khoảng 1,5 giờ lái xe theo hướng đông bắc.
07:27
and we grew up on a farm.
96
435000
2000
Anh em chúng tôi lớn lên ở nông trại nơi
07:29
Mom and Dad raised beef cattle,
97
437000
3000
bố mẹ tôi sống bằng nghề nuôi bò.
07:32
and I'm the oldest boy.
98
440000
4000
Tôi là người con trai đầu sau khi bố mẹ sanh
07:36
There are four girls a little bit older than me.
99
444000
2000
bốn người chị gái.
07:38
We grew up without a television.
100
446000
2000
Chúng tôi lớn lên mà chẳng hề có TV.
07:40
People find that strange,
101
448000
2000
Nhiều người coi điều đó thật lạ lùng
07:42
but I think it was a great blessing for us.
102
450000
3000
nhưng tôi cảm thấy thật hạnh phúc và may mắn vì điều đó.
07:45
We had a television for a few years,
103
453000
3000
Thực ra chúng tôi cũng từng có TV,
07:48
but of course we wasted so much time
104
456000
2000
nhưng bạn biết đấy, nó khiến chúng tôi dán mắt vào xem suốt ngày
07:50
and the work wasn't getting done,
105
458000
2000
và dĩ nhiên, công việc bị bỏ bê
07:52
so out went the television.
106
460000
3000
Thế nên cuối cùng tivi bị loại bỏ.
07:55
We grew up playing—
107
463000
3000
Thay vào đó anh em tôi chơi đùa cùng nhau rất vui vẻ.
07:58
Mom's from Cape Breton, coincidentally.
108
466000
2000
Thật trùng hợp là mẹ tôi cũng đến từ Cape Breton
08:00
Mom and Natalie's mother
109
468000
2000
và quen biết mẹ của Natalie.
08:02
knew each other. We grew up playing,
110
470000
2000
Vậy nên chúng tôi đã có cơ hội được quen biết,
08:04
and used to dance together, right, yeah.
111
472000
2000
chơi đùa và còn cùng nhau nhảy nhót tưng bừng nữa. (tiếng cười)
08:06
(Laughter) We grew up playing a bunch of,
112
474000
2000
Hai đứa cũng cùng chơi đàn,
08:08
we played by ear and I think
113
476000
3000
học thuộc bài nhạc từ âm thanh.
08:11
that's important for us because
114
479000
2000
Điều đó cũng khá quan trọng vì
08:13
we were not really exposed to a lot of
115
481000
2000
thực sự cả hai cũng chưa thật sự
08:15
different styles of music.
116
483000
2000
biết được nhiều thể loại âm nhạc khác.
08:17
We learned to play the instruments,
117
485000
2000
Chúng tôi cùng học chơi nhạc cụ,
08:19
but we kind of had to come from within
118
487000
2000
nhưng dòng nhạc xuất phát từ nội tâm
08:21
or go from within, because we didn't
119
489000
2000
hoặc từ tâm hồn,
08:23
watch television, we didn't listen to a lot of
120
491000
2000
Vì các bạn biết đấy, chúng tôi không xem TV,
08:25
radio. We went to church
121
493000
2000
thậm chí ít khi nghe radio nữa.
08:27
and to school sometimes,
122
495000
2000
Chúng tôi chỉ quanh quẩn ở trường học, ở nông trại
08:29
and farmed and played music,
123
497000
2000
hay đi nhà thờ và chơi nhạc.
08:31
so we were able, I think,
124
499000
2000
Tuy khó nhưng chúng tôi vẫn nghĩ mình làm được.
08:33
at a very critical age to develop
125
501000
2000
Tôi đã nghĩ rằng, ở độ tuổi đó thật khó
08:35
our own style, our own self,
126
503000
3000
để tìm ra bản thân mình là ai, phong cách của riêng mình là gì
08:38
and my mother plays, my father plays,
127
506000
3000
Lúc đó, tôi chơi nhạc cùng với bố mẹ mình
08:41
and the style that came
128
509000
3000
theo phong cách của vùng
Ottawa Valley của Ontario.
08:44
from the Ottawa Valley in Ontario,
129
512000
2000
Chúng tôi gọi đó là phong cách Pháp-Canada
08:46
we call it French-Canadian style
130
514000
3000
mà khởi nguồn chỉ bắt đầu từ những người dựng lều đốn gỗ trong rừng.
08:49
but it originated in logging camps.
131
517000
2000
Nhiều năm sau đó, trong mùa đông lạnh giá,
08:51
Years ago, hundreds of men would go
132
519000
3000
có cả trăm người đàn ông đi lên vùng
08:54
up for the winter to the camps
133
522000
2000
Northern Ontario và Quebec dựng lều cắm trại ở đó.
08:56
in Northern Ontario and in Quebec,
134
524000
3000
Ở đây họ đã tiếp xúc với rất nhiều con người từ các nền văn hóa khác nhau,
08:59
and they were all different cultures,
135
527000
3000
Từ Ai-len, Pháp, Scotland và cả người Đức nữa.
09:02
and the Irish, the French, Scottish,
136
530000
2000
Họ đã gặp nhau ở đó, cùng nhau chơi bài mỗi tối,
09:04
German, they'd all meet, and of course
137
532000
2000
tổ chức nhảy step dance (điệu nhảy chủ yếu tập trung vào chuyển động của bước chân)
09:06
at night, they'd play cards
138
534000
3000
và chơi đàn vĩ cầm.
09:09
and step dance and play fiddles,
139
537000
2000
Cứ như vậy qua nhiều năm, việc chơi đàn vĩ cầm
09:11
and over the course of many years,
140
539000
3000
và nhảy step dance ở Ottawa Valley đã ngày một
09:14
the Ottawa Valley fiddling kind of evolved
141
542000
2000
phổ biến và phát triển hơn.
09:16
and the Ottawa Valley step dancing
142
544000
2000
Từ những điều đã học được, tôi đã
09:18
evolved, so that's, I kind of started out
143
546000
2000
tìm ra phong cách của riêng mình
09:20
with that style and I quickly
144
548000
3000
và đi theo con đường đó.
09:23
started doing my own thing,
145
551000
3000
Và khi gặp được Natalie, tôi cũng đã được
09:26
and then I met Natalie, and I was
146
554000
3000
tiếp cận những giai điệu vĩ cầm tuyệt vời nơi đây.
09:29
exposed to the great Cape Breton fiddling.
147
557000
3000
Chúng tôi đã quen biết nhau như thế đấy (Tiếng cười)
09:32
That's how we met. (Laughter)
148
560000
3000
Em kể cho họ nghe đi. (Tiếng cười )
09:35
You tell them. (Laughter)
149
563000
3000
Natalie MacMaster: Anh không muốn kể ư?
09:38
NM: You want to or no? (Laughter)
150
566000
3000
Vậy bây giờ tôi phải kể rồi. (Cười lớn)
09:41
Well I guess I have to now.
151
569000
3000
Thực sự tôi nghĩ thật thú vị khi chúng tôi
09:44
Well, it's just so interesting that
152
572000
3000
được nuôi dưỡng trong môi trường rất giống nhau.
09:47
Donnell's upbringing was very similar
153
575000
3000
Tôi đã xem anh ấy trình diễn lần đầu
09:50
to mine, and I actually saw Donnell play
154
578000
3000
năm tôi 12 tuổi
09:53
when I was about 12 years old,
155
581000
3000
khi gia đình anh ấy đến Inverness,
09:56
and he and his family came to
156
584000
3000
nơi chỉ cách nhà tôi 45 phút lái xe.
09:59
Inverness, which is about 45 minutes
157
587000
3000
Tôi cảm thấy thật khâm phục, anh ta thật tài tình
khi chơi vĩ cầm.
khi chơi vĩ cầm.
10:02
from where I lived, and I was just
158
590000
3000
Và các bạn sẽ được xem
10:05
blown away, like, it was just amazing,
159
593000
3000
và thưởng thức năng khiếu của anh.
10:08
and you'll find out why pretty soon here,
160
596000
3000
Và sẽ hiểu tại sau tôi nghĩ anh ta là một thiên tài.
10:11
but I couldn't believe the fiddling
161
599000
2000
Mẹ tôi cũng có mặt ở đó và
khi bà thấy mẹ của Donnell bà nói _
10:13
and Mom was there with me,
162
601000
2000
"Cô Julie MacDonell đang lên sân khấu
10:15
and she was saying —
163
603000
2000
nhảy với con cô ấy kìa. Mẹ và cô ấy
10:17
Donnell's mother came up on stage
164
605000
2000
đã từng nhảy nhót, chơi đùa với nhau khi cả hai
10:19
and danced with her children, and Mom
165
607000
2000
chỉ là những đứa trẻ.
10:21
was saying, "That's Julie MacDonnell,
166
609000
2000
Mẹ đã nghĩ là khi cả hai có con
10:23
I used to dance with her when we
167
611000
2000
thì sẽ thật vui nếu cho chúng học nhạc và chơi nhạc cụ cùng nhau
10:25
were kids. Little did I think our children
168
613000
3000
và chơi nhạc cụ cùng nhau."
10:28
would be playing instruments, you know,
169
616000
2000
Mười hai, à hai mươi năm sau bà đâu ngờ
10:30
playing music, yeah."
170
618000
2000
rằng chúng tôi sẽ lấy nhau.
10:32
Twelve years, er, 20 years later little did she think
171
620000
3000
Khi tôi nhận
10:35
her kids would be getting married,
172
623000
2000
cú điện thoại, cở chừng 7 năm sau đó,
10:37
but anyway, so, then I got
173
625000
3000
10:40
a phone call about, I dunno,
174
628000
3000
từ anh ấy. Năm đó tôi 19 tuổi,
10:43
seven years later. I was 19,
175
631000
2000
đang học năm thứ nhất thứ hai
10:45
first or second year of college,
176
633000
2000
gì đó. Anh ấy đã nói: "Chào em, chắc em
10:47
and it was Donnell, and
177
635000
3000
không biết anh đâu nhưng anh muốn cho
10:50
he said "Hi, you probably don't know me
178
638000
3000
em biết, tên anh là Donnell Leahy."
10:53
but my name is Donnell Leahy."
179
641000
2000
Tôi trả lời rằng: "Em biết mà. Em có cả
10:55
And I said, "I know you.
180
643000
2000
băng nhạc của anh ở nhà đấy nhé."
10:57
I have a tape of yours at home."
181
645000
2000
Anh nói "Ừ, Anh hiện đang ở Truro"
10:59
And he said, "Well, I'm in Truro,"
182
647000
2000
em có rảnh không,
11:01
which is where I was,
183
649000
3000
Anh mời em đi ăn tối được không?"
11:04
and he asked me out for supper.
184
652000
3000
Mọi chuyện là thế đấy. (Cười lớn)
11:07
That's it. (Laughter)
185
655000
2000
(Vỗ tay)
11:09
(Applause)
186
657000
3000
Sau đó, mà tôi có nên tiếp tục không nhỉ? (Cười)
11:12
Then — Will I keep going? (Laughs)
187
660000
3000
(Cười lớn)
11:15
(Laughter)
188
663000
2000
Chúng tôi hẹn hò 2 năm,
11:17
Then we dated for two years,
189
665000
2000
chia tay 10 năm nhưng rồi cuối cùng
11:19
broke up for 10, got back together
190
667000
3000
vẫn quay lại rồi làm đám cưới với nhau. (Cười, Vổ tay)
11:22
and got married. (Laughter) (Applause)
191
670000
3000
DL: Chúng ta sắp hết giờ,
11:25
DL: So anyway, we're running out of time,
192
673000
3000
nên tôi sẽ bắt đầu.
11:28
so I'll just get to it.
193
676000
3000
Tôi sẽ chơi một bản nhạc dành riêng cho các bạn.
11:31
I'm going to play a piece of music for you.
194
679000
3000
Và chọn phong cách âm nhạc của Scotland.
11:34
It's actually a Scottish piece I've chosen.
195
682000
3000
Tôi đã bắt đầu chơi nhạc bằng những giai điệu chậm rãi, nhẹ nhàng.
11:37
I starts out with a slow air.
196
685000
2000
Nó đã từng được chơi ở châu Âu
11:39
Airs were played in Europe
197
687000
3000
trong các lễ tang.
11:42
at burials, as a body was carried out
198
690000
2000
Trong suốt cả tang lễ cho tới khi được
11:44
from the wake site to the burial site,
199
692000
2000
đưa đi chôn cất, đoàn xe phục vụ
11:46
the procession was led by a piper
200
694000
2000
11:48
or a fiddle player.
201
696000
2000
tang lễ được dẫn đầu bởi dàn kèn hoặc những người chơi vĩ cầm.
11:50
I'll quickly play a short part of the air,
202
698000
3000
Tôi nhanh chóng chơi một giai điệu quen thuộc,
11:53
and then I'm going to get into
203
701000
2000
nhưng tôi đã nhanh chóng nhận ra rằng
11:55
kind of a crazy tune that is very difficult
204
703000
2000
nó thật khó chơi
11:57
to play when you're not warmed up,
205
705000
2000
khi chưa dợt trước vài lần
11:59
so, if I mess it up, pretend you like it
206
707000
2000
vậy nếu không hay lắm, xin các bạn thứ lổi.
12:01
anyway. It's called The Banks.
207
709000
3000
Bản nhạc gọi là The Banks.
12:07
(Tuning)
208
715000
14000
(Lên dây đàn)
12:23
(Laughter)
209
731000
2000
(Cười lớn)
12:25
(Music)
210
733000
13000
(Âm nhạc)
16:31
(Applause)
211
979000
25000
(Vỗ tay)
16:56
NM: Well, we're gonna play one
212
1004000
2000
NM: Giờ chúng tôi cùng chơi
16:58
together now. (Applause)
213
1006000
2000
một bản nhạc nha. (Vỗ tay)
17:00
We're laughing, like, because
214
1008000
3000
Các bạn biết vì sao chúng tôi cười không?
17:03
our styles are totally different,
215
1011000
2000
Bởi vì chúng tôi có phong cách hoàn toàn khác nhau.
17:05
as you can hear.
216
1013000
3000
Các bạn sẽ thấy ngay thôi.
17:08
And so, you know, Donnell and I
217
1016000
3000
Các bạn có biết không, tôi và Donnell
17:11
are actually in the process of
218
1019000
2000
đang viết một bản nhạc để chúng tôi
17:13
writing new pieces of music together
219
1021000
2000
có thể chơi cùng với nhau.
17:15
that we can play,
220
1023000
2000
Nhưng giờ thì chắc chưa thể giới thiệu
17:17
but we don't have any of those ready.
221
1025000
2000
cho các bạn được.
17:19
We just started yesterday. (Laughter)
222
1027000
3000
Vì chúng tôi mới bắt đầu viết từ hôm qua thôi. (Cười lớn)
17:22
So we're gonna play something together anyway.
223
1030000
2000
Vậy giờ chúng tôi sẽ cùng chơi một bản nhạc nhé.
17:24
DL: With one minute.
224
1032000
2000
DL: Trong vòng 1 phút nhé.
17:26
NM: With one minute.
225
1034000
2000
NM: Ừ, trong vòng 1 phút.
17:28
(Audience reaction)
226
1036000
2000
(Phản ứng khán giả)
17:30
DL: You start. NM: No, you have to start,
227
1038000
2000
DL: Em bắt đầu đi. NM: Không, anh bắt đầu trước.
17:32
because you've got to do your thing.
228
1040000
2000
Anh biết mình phải làm gì mà.
17:34
(Music)
229
1042000
6000
(Âm nhạc)
17:40
NM: I'm not tuned. Hold on.
230
1048000
3000
NM: Không phải âm thanh này. Chờ đã.
17:48
(Tuning)
231
1056000
8000
(Lên dây đàn)
17:56
NM: I feel like I'm in the duck or
232
1064000
2000
NM: Tôi cảm thấy nó giống như tiếng kêu
17:58
the bird pose right now. (Laughter)
233
1066000
3000
của vịt hay chim ấy (Tiếng cười)
18:09
(Music)
234
1077000
12000
(Âm nhạc)
18:40
(Audience claps along)
235
1108000
8000
(Khán giả vỗ tay theo điệu nhạc)
19:42
(Applause)
236
1170000
8000
(vỗ tay tán thưởng)
19:50
Announcer: Great news,
237
1178000
3000
Dẫn chương trình: Tin tốt đây. Hậu trường
19:53
they're running late downstairs.
238
1181000
2000
chạy chương trình muộn hơn dự kiến.
19:55
We've got another 10 minutes.
239
1183000
2000
Và chúng ta sẽ có thêm 10 phút trình diễn.
19:57
(Applause)
240
1185000
7000
(vỗ tay tán thưởng)
20:04
NM: Okay. Sure.
241
1192000
3000
NM: Được thôi.
20:11
All right, okay.
242
1199000
2000
Được, hay quá,
20:13
Let's get her going. (Applause)
243
1201000
2000
Hãy tiếp tục với một bản nhạc nữa. (Vỗ tay)
20:16
(Tuning)
244
1204000
7000
(Giai điệu vang lên)
20:23
DL: What do you want to play?
245
1211000
3000
DL: Em muốn chơi bài gì nào?
20:26
NM: Well, um...
246
1214000
2000
NM: Ừ thì...
20:28
(Music) (Laughter)
247
1216000
8000
(Âm nhạc) (Cười lớn)
20:39
NM: Uh, sure.
248
1227000
2000
NM: Ừ, được rồi
20:41
DL: How fast?
249
1229000
2000
DL: Có nhanh quá không?
20:44
NM: Not too fast.
250
1232000
2000
NM: Không nhanh lắm đâu.
20:46
(Music)
251
1234000
12000
(Âm nhạc)
20:58
(Audience claps along)
252
1246000
6000
(Khán giả vỗ tay theo bài hát)
21:04
(Cheering)
253
1252000
2000
(Cổ vũ)
21:06
(Audience claps along)
254
1254000
8000
(Khán giả vỗ tay theo bài hát)
21:14
(Music)
255
1262000
4000
(Âm nhạc)
21:38
(Applause)
256
1286000
9000
(Vỗ tay tán thưởng)
21:49
DL: We're going to play a tune
257
1297000
2000
DL: Chúng tôi sẽ cùng chơi một giai điệu
21:51
and Natalie's going to accompany me on the piano.
258
1299000
2000
và Natalie sẽ đệm đàn piano cho tôi.
21:53
The Cape Breton piano playing
259
1301000
2000
Chơi nhạc theo phong cách của Cape Breton
21:55
is just awesome. It's very rhythmic
260
1303000
3000
thật tuyệt. Nó rất nhịp nhàng.
21:58
and, you'll see it.
261
1306000
2000
Tôi tin là bạn sẽ thấy điều đó.
22:00
My mom plays piano, and she learned
262
1308000
3000
Mẹ tôi chơi piano và bà đã học để chơi nó
22:03
to play before they had a piano at home
263
1311000
2000
trước khi nhà ông bà ngoại có một cây ở nhà
22:05
in Cape Breton. Before Mom's family had
264
1313000
2000
ở Cape Breton. Trước khi có đàn piano,
22:07
a piano in Cape Breton, she learned to play
265
1315000
2000
bà học những giai điệu trên
22:09
the rhythms on a piece of board,
266
1317000
3000
một miếng gỗ, và những người chơi vĩ cầm
22:12
and the fiddlers would all congregate
267
1320000
2000
thì muốn tổ chức một buổi gặp mặt
22:14
to play on the cold winter's evenings
268
1322000
2000
để chơi nhạc trong những đêm đông lạnh giá.
22:16
and Mom would be banging on this board,
269
1324000
3000
Mẹ tôi khi đó chỉ có thể đánh vào tấm bảng.
22:19
so when they bought a piano,
270
1327000
2000
Và khi mẹ được mua cây đàn piano đó,
22:21
they bought it in Toronto and had it taken
271
1329000
2000
Cây đàn đã được mua ở Toronto và gửi về
22:23
by train and brought in on a horse,
272
1331000
3000
bằng tàu hỏa, rồi lại di chuyển bằng ngựa,
22:26
a horse and sleigh to the house.
273
1334000
3000
cuối cùng nó cũng về tới nhà bằng xe trượt tuyết.
22:29
It became the only piano in the region,
274
1337000
2000
Chiếc piano đó trở thành cây đàn duy nhất của cả vùng,
22:31
and Mom said she could basically play
275
1339000
2000
và mẹ tôi nói rằng mẹ đã biết chơi đàn
22:33
as soon as the piano arrived,
276
1341000
3000
một cách cơ bản từ trước khi nó đến rồi đấy nhé.
22:36
she could play it because she had learned
277
1344000
2000
Mẹ bảo bà biết chơi vì đã học hết
22:38
all these rhythms. Anyway, we found
278
1346000
2000
các giai điệu rồi. Chúng tôi muốn chia sẻ rằng
22:40
the piano last year and were able to
279
1348000
2000
chúng tôi đã tìm được cây đàn vào năm ngoái
22:42
bring it back home. We purchased it.
280
1350000
2000
và mang nó về nhà rồi.Chúng tôi đã tậu được nó.
22:44
It had gone through, like,
281
1352000
2000
Chiếc đàn đã được trao tay qua
22:46
five or six families,
282
1354000
2000
năm hay sáu gia đình , nhưng nó lại là
22:48
and it was just a big thing for us,
283
1356000
2000
một điều rất có ý nghĩa với chúng tôi.
22:50
and we found actually an old picture
284
1358000
3000
Tình cờ chúng tôi đã tìm ra tấm ảnh cũ
22:53
of somebody and their family years ago.
285
1361000
3000
của một ai đó và gia đình họ nhiều năm về trước.
22:56
Anyway, I'm blabbering on here.
286
1364000
2000
Ôi trời, tôi trở thành người ba hoa ở đây mất rồi.
22:58
NM: No, I want you to tell them about Leahy.
287
1366000
2000
NM: Không đâu mà. Em muốn anh nói thêm về Leahy.
23:00
DL: What about Leahy? (Laughter)
288
1368000
3000
DL: Điều gì về Leahy cơ? (cười lớn)
23:03
NM: Just tell them what—
289
1371000
3000
NM: Gì cũng được.
23:06
DL: She wants me to talk about—
290
1374000
2000
DL: Cô ấy muốn tôi nói về ban nhạc của gia đình chúng tôi.
23:08
We have a band named Leahy.
291
1376000
2000
Ban nhạc tên là Leahy
23:10
There's 11 siblings. We, um—
292
1378000
2000
gồm 11 anh chị em chúng tôi. Chúng tôi...
23:12
What will I tell them? (Laughter)
293
1380000
2000
Tôi sẽ nói gì về họ bây giờ? (Cười lớn)
23:14
We opened—
294
1382000
3000
Chúng tôi đã được thành lập.
23:17
NM: No surgeries.
295
1385000
2000
NM: Không hề chia tách.
23:19
DL: No surgeries, oh yeah.
296
1387000
2000
DL: Ừ, bọn anh không tách rời nhau.
23:21
We had a great opportunity.
297
1389000
2000
Chúng tôi đã có một cơ hội tuyệt vời.
23:23
We opened for Shania Twain for two years on her international tour.
298
1391000
2000
Chúng tôi trình diễn màn đầu cho tua diễn quốc tế của danh ca Shania Twain.
23:25
It was a big thing for us, and now
299
1393000
2000
Nó thực sự là một điều rất lớn lao với chúng tôi.
23:27
all my sisters are off having babies
300
1395000
2000
Hiện giờ thì các chị em gái của tôi đều nghỉ để sinh em bé hết rồi,
23:29
and the boys are all getting married, so we're
301
1397000
2000
còn các anh em trai cũng đều đã lập gia đình
23:31
staying close to home for, I guess,
302
1399000
2000
nên chúng tôi nghỉ ở nhà vì tôi nghĩ là
23:33
another couple of weeks.
303
1401000
2000
sắp có một cặp đôi nữa trong vài tuần tới.
23:35
What can I say? I don't know what to say,
304
1403000
2000
Tôi phải nói gì bây giờ. Tôi chẳng biết nói gì nữa.
23:37
Natalie. We, uh... (Laughter)
305
1405000
4000
Natalie à, chúng ta... (Cười lớn)
23:44
(Laughter)
306
1412000
3000
(Cười lớn)
23:48
NM: Is this what marriage is about?
307
1416000
2000
NM: Ý anh nói về chúng mình hả?
23:50
(Applause)
308
1418000
3000
(Vỗ tay)
23:53
I like it. (Applause)
309
1421000
3000
Ý tưởng đó hay đấy. (Vỗ tay)
23:59
(Laughter)
310
1427000
2000
(Cười lớn)
24:01
DL: Oh yeah, okay,
311
1429000
2000
DL: Được rồi.
24:03
in my family we had seven girls, four boys,
312
1431000
3000
Nhà tôi có 7 chị em gái, 4 anh em trai,
24:06
we had two fiddles and one piano,
313
1434000
2000
nhưng chỉ có hai cây vĩ cầm và một cây piano.
24:08
and of course we were all fighting to play
314
1436000
2000
Dĩ nhiên là chúng tôi giành nhau để được
24:10
on the instruments, so dad and mom
315
1438000
3000
chơi nhạc cụ. Vậy nên bố mẹ tôi đã đề ra quy định
24:13
set a rule that you couldn't kick anyone
316
1441000
2000
là không được tranh giành và bắt nạt lẫn nhau
24:15
off the instrument. You had to wait
317
1443000
2000
để chiếm lấy nhạc cụ. Chúng tôi phải chờ đến khi
24:17
until they were finished, so of course,
318
1445000
2000
người khác chơi xong. Vậy nên, việc mà có thể làm
24:19
what we would do is we'd get on the piano
319
1447000
2000
là trèo lên cây piano, chơi đàn mà
24:21
and you wouldn't even get off to eat,
320
1449000
2000
không dám rời khỏi đó để đi ăn cơm.
24:23
because you wouldn't want to give it up
321
1451000
2000
Vì như vậy có nghĩa là phải chấp nhận từ bỏ.
24:25
to your brother or sister, and they'd wait
322
1453000
2000
Các anh chị em chúng tôi cứ đợi,
24:27
and wait and wait, and it'd be midnight
323
1455000
2000
đợi mãi, có khi đến tận nửa đêm.
24:29
and you'd be still sitting there on the piano,
324
1457000
2000
Người đang chơi thì cứ ngồi mãi trên cây piano như vậy.
24:31
but it was their way to get us to practice.
325
1459000
3000
Tuy vậy nhưng tôi nghĩ đó là cách Bố mẹ dạy chúng tôi luyện tập.
24:34
Will we play a tune?
326
1462000
2000
Giờ mình chơi một giai điệu gì đó nha?
24:36
NM: It worked. DL: It worked.
327
1464000
3000
NM: Ừ, bắt đầu thôi. DL: Ừ, bắt đầu nhé.
24:39
Sorry, I hate to carry on...
328
1467000
2000
Xin lỗi phải nói với các bạn
24:41
So this is our last number, and we'll feature Nat on piano.
329
1469000
2000
đây là bản nhạc cuối cùng rồi, và tôi sẽ chơi nó cùng Nat trên piano.
24:43
Okay, play in, how about A?
330
1471000
3000
Được rồi, bắt đầu nhé.
24:53
(Music)
331
1481000
10000
(Âm nhạc)
27:02
(Applause)
332
1610000
13000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Natalie MacMaster - FiddlerNatalie MacMaster is a star of Cape Breton fiddling, a Canadian tradition with Scottish roots. Her energetic style and virtuoso talent has brought her star billing on the international folk circuit.
Why you should listen
It's not easy to make traditional Irish-Scottish music sound sexy and yet still seem wholesome. But Natalie MacMaster manages this feat, drawing listeners in with her playful showmanship, and then holding them rapt with astounding technical flourishes.
The niece of renowned Canadian fiddler Buddy MacMaster, she's taken up the mantle as standard-bearer for Cape Breton fiddling, a method of Scottish-style violin-playing that's evolved over the last century on this island neighbor to Nova Scotia. The tradition was on the wane when, in 1972, a CBS documentary provocatively titled The Vanishing Cape Breton Fiddler jump-started preservation efforts in the fiddling community.
MacMaster's enthusiastic charm and extraordinary skill has landed her star billing on the international folk circuit and multiple Grammy nominations. She's released nine albums, including Yours Truly (2006), Natalie and Buddy MacMaster (2005) and My Roots Are Showing (1998). She's toured with countless performers, including the Chieftains, Faith Hill, Carlos Santana and Alison Krauss, and has been awarded two Juno Awards (Canada's equivalent to the Grammy).
Natalie MacMaster | Speaker | TED.com