TED2004
Richard Pyle: A dive into the reef's Twilight Zone
Richard Pyle: Một chuyến lặn xuống đáy rạn hô nơi ánh sáng không chiếu đến
Filmed:
Readability: 3.7
444,752 views
Trong bài nói chuyện sáng tỏ này, Richard Pyle cho chúng ta thấy sự phát triển mạnh mẽ của sự sống trên những vách đá của các rạn san hô và sự đột phá của công nghệ lặn mà ông đã tiên phong khám phá. Ông và đội của mình mạo hiểm tất cả mọi thứ để tiết lộ những bí mật của những loài vật chưa từng được khám phá.
Richard Pyle - Ichthyologist
Ichthyologist Richard Pyle is a fish nerd. In his quest to discover and document new species of fish, he has also become a trailblazing exploratory diver and a pioneer of database technology. Full bio
Ichthyologist Richard Pyle is a fish nerd. In his quest to discover and document new species of fish, he has also become a trailblazing exploratory diver and a pioneer of database technology. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
This is the first of two rather extraordinary photographs I'm going to show you today.
0
0
4000
Đây là bức đầu tiên trong số hai bức ảnh
đặc biệt mà tôi sẽ cho bạn xem hôm nay
đặc biệt mà tôi sẽ cho bạn xem hôm nay
00:16
It was taken 18 years ago.
1
4000
2000
Nó được chụp 18 năm trước
00:18
I was 19 years old at the time.
2
6000
2000
Lúc đó tôi 19 tuổi,
vừa thực hiện một trong những chuyến lặn
sâu nhất của mình
sâu nhất của mình
00:20
I had just returned from one of the deepest dives I'd ever made at that time,
3
8000
2000
00:22
-- a little over 200 feet --
4
10000
2000
hơn 200 ft (60 mét)
và, tôi đã bắt được chú cá nhỏ này ở đây.
00:24
and, I had caught this little fish here.
5
12000
2000
00:26
It turns out that that particular one was the first live one of that ever taken alive.
6
14000
4000
Hoá ra, đây là chú cá đầu tiên
đã được bắt sống.
đã được bắt sống.
Tôi không chỉ là nhà ngư học,
tôi là một gã mọt sách thích cá
tôi là một gã mọt sách thích cá
00:30
I'm not just an ichthyologist, I'm a bona fide fish nerd.
7
18000
3000
00:33
And to a fish nerd, this is some pretty exciting stuff.
8
21000
2000
Và với một kẻ thích cá, đây là thứ thú vị
00:35
And more exciting was the fact that the person who took this photo
9
23000
3000
Và điều thú vị hơn là người chụp
bức ảnh này,
bức ảnh này,
00:38
was a guy named Jack Randall,
10
26000
2000
là một anh chàng tên Jack Randall.
00:40
the greatest living ichthyologist on Earth,
11
28000
2000
nhà ngư học giỏi nhất thế giới,
00:42
the Grand Poobah of fish nerds, if you will.
12
30000
3000
một tượng đài của người yêu thích cá.
00:45
And so, it was really exciting to me to have this moment in time,
13
33000
4000
Vì vậy, tôi rất hứng thú vào giây phút đó,
00:49
it really set the course for the rest of my life.
14
37000
3000
nó thật sự xác định phương hướng
cho cả cuộc đời tôi.
cho cả cuộc đời tôi.
00:52
But really the most significant thing, the most profound thing
15
40000
3000
Nhưng điều quan trọng nhất, sâu sắc nhất
00:55
about this picture is that it was taken two days before
16
43000
2000
về bức ảnh này là nó được chụp 2 ngày
00:57
I was completely paralyzed from the neck down.
17
45000
2000
trước khi tôi bị liệt từ cổ xuống.
00:59
I made a really stupid kind of mistake
18
47000
3000
Tôi đã phạm một sai lầm ngu ngốc
01:02
that most 19-year-old males do when they think they're immortal,
19
50000
3000
như phần lớn chàng trai 19 tuổi nghĩ
mình không thể chết
mình không thể chết
01:05
and I got a bad case of the bends,
20
53000
2000
và tôi bị một loại bệnh ép khí khi lặn,
01:07
and was paralyzed, and had to be flown back for treatment.
21
55000
3000
và tôi bị liệt, và phải bay về điều trị.
01:11
I learned two really important things that day.
22
59000
3000
Tôi học được hai điều quan trọng hôm đó.
01:14
The first thing I learned -- well, I'm mortal, that's a really big one.
23
62000
3000
Điều đầu tiên - Tôi có thể chết,
đó là điều quan trọng.
đó là điều quan trọng.
01:17
And the second thing I learned was that I knew, with profound certainty,
24
65000
4000
Và điều thứ hai tôi học được là tôi biết,
và chắc chắn
và chắc chắn
01:21
that this is exactly what I was going to do for the rest of my life.
25
69000
3000
rằng đây là điều tôi sẽ làm
trong cả quãng đời còn lại.
trong cả quãng đời còn lại.
01:24
I had to focus all my energies towards going to find
26
72000
3000
Tôi phải tập trung tất cả sức lực để tìm
01:27
new species of things down on deep coral reefs.
27
75000
3000
những loài mới ở sâu dưới rạn san hô.
01:30
Now, when you think of a coral reef, this is what most people think of:
28
78000
3000
Nay, khi nghĩ đến một rạn san hô,
nhiều người nghĩ đến nhất
nhiều người nghĩ đến nhất
01:33
all these big, hard, elaborate corals and lots of bright, colorful fishes and things.
29
81000
4000
là đám san hô lớn, cứng, phức tạp;
những loài cá và nhiều thứ đủ màu sắc.
những loài cá và nhiều thứ đủ màu sắc.
01:37
But, this is really just the tip of the iceberg.
30
85000
2000
Nhưng đây chỉ là đỉnh của núi băng trôi.
01:39
If you look at this diagram of a coral reef,
31
87000
3000
Nếu bạn nhìn vào biểu đồ một rạn san hô.
01:42
we know a lot about that part up near the top,
32
90000
2000
chúng ta biết nhiều về phần
ở gần mặt nước,
ở gần mặt nước,
01:44
and the reason we know so much about it
33
92000
2000
và lý do chúng ta biết nhiều về nó là vì
01:46
is scuba divers can very easily go down there and access it.
34
94000
2000
thợ lặn rất dễ lặn xuống và tiếp cận nó.
01:48
There is a problem with scuba though,
35
96000
3000
Tuy nhiên, có một vấn đề với việc lặn,
01:51
in that it imposes some limitations on how deep you can go,
36
99000
3000
là có giới hạn ở độ sâu bạn có thể lặn,
01:54
and it turns out that depth is about 200 feet.
37
102000
2000
và đó là ở độ sâu khoảng 200ft (60m)
01:56
I'll get into why that is in just a minute.
38
104000
3000
Tôi sẽ nói rõ lý do trong một phút nữa.
01:59
But, the point is that scuba divers generally stay less than 100 feet deep,
39
107000
3000
Nhưng, vấn đề là thợ lặn thường
lặn không sâu hơn 100ft (30m),
lặn không sâu hơn 100ft (30m),
02:02
and very rarely go much below this, at least, not with any kind of sanity.
40
110000
4000
và rất hiếm khi sâu hơn mức này,
ít nhất, trong trạng thái tỉnh táo.
ít nhất, trong trạng thái tỉnh táo.
02:06
So, to go deeper, most biologists have turned to submersibles.
41
114000
3000
Để lặn sâu hơn, nhiều nhà sinh vật học
đã chuyển sang tàu lặn.
đã chuyển sang tàu lặn.
02:09
Now, submersibles are great, wonderful things,
42
117000
2000
Hiện nay, tàu lặn rất tuyệt vời, kỳ diệu,
02:11
but if you're going to spend 30,000 dollars a day to use one of these things,
43
119000
4000
nhưng nếu bạn muốn trả
30.000 đô-la một ngày để dùng tàu lặn,
30.000 đô-la một ngày để dùng tàu lặn,
02:15
and it's capable of going 2,000 feet,
44
123000
2000
và nó có thể lặn đến 2000ft (610 mét),
02:17
you're sure not going to go farting around up here in a couple of hundred feet,
45
125000
3000
bạn phải chắc rằng bạn không đánh rắm
trong vài trăm feet,
trong vài trăm feet,
02:20
you're going to go way, way, way, down deep.
46
128000
2000
bạn sẽ đi rất, rất, rất sâu xuống.
02:22
So, the bottom line is that almost all research using submersibles
47
130000
3000
Vậy, điểm mấu chốt là phần lớn
các nghiên cứu dùng tàu ngầm
các nghiên cứu dùng tàu ngầm
02:25
has taken place well below 500 feet.
48
133000
2000
đã diễn ra ở sâu hơn 500ft (152 mét)
02:27
Now, it's pretty obvious at this point that there's this zone here in the middle
49
135000
3000
Bây giờ, thật hiển nhiên ở đây
là có khu vực này ở giữa
là có khu vực này ở giữa
02:30
and that's the zone that really centers around my own personal pursuit of happiness.
50
138000
4000
và đó là khu vực trung tâm của
niềm hạnh phúc của tôi.
niềm hạnh phúc của tôi.
02:34
I want to find out what's in this zone.
51
142000
2000
Tôi muốn tìm có gì trong khu vực này.
02:36
We know almost nothing about it.
52
144000
2000
Chúng ta gần như chẳng biết gì về nơi đó.
02:38
Scuba divers can't get there, submarines go right on past it.
53
146000
3000
Thợ lặn không thể đến đó,
tàu ngầm thì đi ngay qua đó.
tàu ngầm thì đi ngay qua đó.
02:41
It took me a year to learn how to walk again after I had my diving accident in Palau
54
149000
3000
Tôi mất một năm để đi được trở lại
sau tai nạn lặn ở Palau
sau tai nạn lặn ở Palau
02:44
and during that year I spent a lot of time learning
55
152000
2000
và trong năm đó tôi dành thời gian để học
02:46
about the physics and physiology of diving
56
154000
2000
về vật lý và sinh lý của môn lặn
02:48
and figuring out how to overcome these limitations.
57
156000
2000
và tìm ra cách vượt qua những giới hạn.
02:50
So, I'm just going to show you a basic idea.
58
158000
2000
Nên, tôi sẽ cho bạn biết ý tưởng cơ bản.
02:52
We're all breathing air right now. Air is a mixture of oxygen and nitrogen,
59
160000
3000
Chúng ta đều đang hít thở không khí.
Không khí là hỗn hợp của
Không khí là hỗn hợp của
02:55
about 20 percent oxygen. About 80 percent nitrogen is in our lungs.
60
163000
4000
oxy và nitơ, khoảng 20% oxy và
80% nitơ trong phổi chúng ta.
80% nitơ trong phổi chúng ta.
02:59
And there's a phenomenon called Henry's Law
61
167000
2000
Và có một hiện tượng
gọi là Định luật Henry
gọi là Định luật Henry
03:01
that says that gases will dissolve into a fluid
62
169000
2000
nói rằng chất khí sẽ hoà tan
vào chất lỏng
vào chất lỏng
03:03
in proportion to the partial pressures which you're exposing them to.
63
171000
3000
tương ứng với các áp lực thành phần
mà bạn cho chúng tiếp xúc.
mà bạn cho chúng tiếp xúc.
03:06
So, basically the gas dissolves into our body.
64
174000
3000
Vì thế, cơ bản là khí hoà tan
vào cơ thể chúng ta.
vào cơ thể chúng ta.
03:09
The oxygen is bound by metabolism, we use it for energy.
65
177000
3000
Khí ô-xy được dùng trong trao đổi chất,
để tạo ra năng lượng.
để tạo ra năng lượng.
03:12
The nitrogen just sort of floats around in our blood and tissues,
66
180000
2000
Nitơ chỉ trôi trong máu
và mô của chúng ta
và mô của chúng ta
03:14
and that's all fine, that's how we're designed.
67
182000
2000
và đó là cách cơ thể chúng ta được cấu tạo
03:16
The problem happens when you start to go underwater.
68
184000
2000
Vấn đề xảy ra khi bạn lặn xuống nước.
03:18
Now, the deeper you go underwater, the higher the pressure is.
69
186000
3000
Khi bạn lặn xuống càng sâu,
áp lực càng lớn
áp lực càng lớn
03:21
If you were to go down to a depth of about 130 feet,
70
189000
3000
Nếu bạn phải lặn đến
độ sâu khoảng 130ft (40 mét),
độ sâu khoảng 130ft (40 mét),
03:24
which is the recommended limit for most scuba divers,
71
192000
2000
là độ sâu giới hạn gợi ý cho thợ lặn,
03:26
you get this pressure effect.
72
194000
2000
bạn sẽ gặp hiệu ứng áp lực này.
03:28
And the effect of that pressure is that you have an increased density
73
196000
3000
Và hiệu ứng áp lực là khi bạn tăng mật độ
03:31
of gas molecules in every breath you take.
74
199000
2000
số phân tử khí trong mỗi hơi thở của bạn.
03:33
Over time, those gas molecules dissolve into your blood and tissues
75
201000
4000
Qua thời gian, số phân tử khí này
tan vào máu và các mô
tan vào máu và các mô
03:37
and start to fill you up.
76
205000
2000
và bất đầu làm đầy cơ thể bạn.
03:39
Now, if you were to go down to, say, 300 feet,
77
207000
2000
Nếu bạn phải lặn sâu, đến 300ft (91m)
03:41
you don't have five times as many gas molecules in your lungs --
78
209000
2000
số phân tử khí có trong phổi bạn
03:43
you've got 10 times as many gas molecules in your lungs.
79
211000
3000
không phải 5 lần mà là 10 lần nhiều hơn.
03:46
And, sure enough, they dissolve into your blood, and into your tissues as well.
80
214000
4000
Và, chắc rằng, chúng cũng tan vào máu
và các mô của bạn.
và các mô của bạn.
03:50
And of course, if you were to down to where there's 15 times as much --
81
218000
3000
Và dĩ nhiên, nếu bạn lặn sâu hơn 15 lần
03:53
the deeper you go, the more exacerbating the problem becomes.
82
221000
3000
bạn càng lặn sâu,
vấn đề càng trầm trọng thêm.
vấn đề càng trầm trọng thêm.
03:56
And the problem, the limitation of diving with air
83
224000
3000
Và vấn đề, sự giới hạn không khí
trong việc lặn
trong việc lặn
03:59
is all those dots in your body -- all the nitrogen and all the oxygen.
84
227000
3000
là tất cả các điểm trong cơ thể bạn
- tất cả ôxy và nitơ.
- tất cả ôxy và nitơ.
04:02
There're three basic limitations of scuba diving.
85
230000
2000
Có ba giới hạn cơ bản của việc lặn.
04:04
The first limitation is the oxygen --
86
232000
2000
Giới hạn đầu tiên là ôxy
04:06
oxygen toxicity.
87
234000
2000
độc tính của ôxy.
04:08
Now, we all know the song: "Love is like oxygen./
88
236000
2000
Ta đều biết bài hát: "Tình yêu như ôxy".
04:10
You get too much, you get too high./
89
238000
2000
Bạn có quá nhiều, bạn lên quá cao
04:12
Not enough, and you're going to die."
90
240000
2000
Không đủ, bạn sẽ chết".
04:14
Well, in the context of diving, you get too much, you die also.
91
242000
2000
Trong việc lặn, bạn có quá nhiều ôxy,
bạn cũng sẽ chết.
bạn cũng sẽ chết.
04:16
You die also because oxygen toxicity can cause a seizure --
92
244000
4000
Bạn chết vì độc tính của ôxy có thể
gây ra tai biến
gây ra tai biến
04:20
makes you convulse underwater, not a good thing to happen underwater.
93
248000
3000
làm cho bạn co quắp dưới nước,
không phải là một điều tốt.
không phải là một điều tốt.
04:23
It happens because there's too much concentration of oxygen in your body.
94
251000
4000
Nó xảy ra vì có quá nhiều ôxy
tập trung trong cơ thể bạn.
tập trung trong cơ thể bạn.
04:27
The nitrogen has two problems.
95
255000
2000
Khí ni tơ có hai vấn đề.
04:29
One of them is what Jacques Cousteau called "rapture of the deep."
96
257000
3000
Một trong số đó là điều Jacques Cousteau gọi là "Sự phấn khích của độ sâu"
04:32
It's nitrogen narcosis.
97
260000
2000
Đó là khí ni tơ gây mê man.
04:34
It makes you loopy.
98
262000
2000
Nó làm bạn không tỉnh táo.
04:36
The deeper you go, the loopier you get.
99
264000
2000
Bạn càng xuống sâu,
bạn càng điên rồ.
bạn càng điên rồ.
04:38
You don't want to drive drunk, you don't want to dive drunk, so that's a real big problem.
100
266000
3000
Bạn không muốn lái xe hay lặn khi
say xỉn, nên đó là một vấn đề lớn.
say xỉn, nên đó là một vấn đề lớn.
04:41
And of course, the third problem is the one I found out the hard way in Palau,
101
269000
3000
Vấn đề thứ ba là điều tôi đã tìm được
một cách khó khăn ở Palau
một cách khó khăn ở Palau
04:44
which is the bends.
102
272000
2000
đó là bệnh khí ép.
04:46
Now the one thing that I forgot to mention,
103
274000
2000
Điều tôi quên nhắc đến
04:48
is that to obviate the problem of the nitrogen narcosis --
104
276000
2000
là đề phòng ngừa sự mê man ni tơ
04:50
all of those blue dots in our body --
105
278000
2000
tất cả các điểm xanh trong cơ thể chúng ta
04:52
you remove the nitrogen and you replace it with helium.
106
280000
2000
bạn bỏ đi khí ni tơ và thay bằng khí heli
04:54
Now helium's a gas, there're a lot of reasons why helium's good,
107
282000
3000
Heli là một chất khí,
có nhiều lý do vì sao nó rất tốt
có nhiều lý do vì sao nó rất tốt
04:57
it's a tiny molecule, it's inert,
108
285000
2000
nó là một phân tử bé nhỏ, nó trơ
04:59
it doesn't give you narcosis.
109
287000
2000
nó không làm bạn mê man.
05:01
So that's the basic concept that we use.
110
289000
2000
Đó là cơ chế chính mà chúng tôi dùng.
05:03
But, the theory's relatively easy.
111
291000
2000
Nhưng lý thuyết thì dễ.
05:05
The tricky part is the implementation.
112
293000
2000
Phần khó là việc thực hiện.
05:07
So, this is how I began, about 15 years ago.
113
295000
2000
Tôi đã bắt đầu thế này,
cỡ 15 năm trước.
cỡ 15 năm trước.
05:09
I'll admit, it wasn't exactly the smartest of starts,
114
297000
2000
Tôi thú nhận nó không phải
khởi đầu tốt nhất
khởi đầu tốt nhất
05:11
but, you know, you got to start somewhere.
115
299000
2000
nhưng, bạn phải bắt đầu ở đâu đó
05:13
At the time, I wasn't the only one who didn't know what I was doing --
116
301000
3000
Khi đó, tôi không phải là người duy nhất
không biết tôi đang làm gì
không biết tôi đang làm gì
05:16
almost nobody did.
117
304000
2000
hầu như không ai biết.
Cái giàn này đã được sử dụng
trong lần lặn 300ft
trong lần lặn 300ft
05:18
And this rig was actually used for a dive of 300 feet.
118
306000
2000
05:20
Over time we got a little bit better at it,
119
308000
2000
Qua thời gian, chúng tôi cải thiện nó,
05:22
and we came up with this really sophisticated-looking rig
120
310000
2000
và chúng tôi đã tạo ra chiếc giàn
trông rất tinh vi này
trông rất tinh vi này
05:24
with four scuba tanks and five regulators
121
312000
2000
với bốn bể lặn và năm bảng điều khiển
05:27
and all the right gas mixtures and all that good stuff.
122
315000
1000
và tất cả hỗn hợp khí
05:28
And it was fine and dandy,
123
316000
2000
và những thứ tốt. Và nó ổn và kì diệu
05:30
and it allowed us to go down and find new species.
124
318000
2000
và nó cho phép lặn sâu để tìm sinh vật mới
05:32
This picture was taken 300 feet deep, catching new species of fish.
125
320000
2000
Bức ảnh này được chụp ở độ sâu 300ft,
một loại cá mới.
một loại cá mới.
05:34
But, the problem was that it didn't allow us much time.
126
322000
2000
Nhưng, vấn đề là nó không cho
chúng tôi nhiều thời gian
chúng tôi nhiều thời gian
05:36
For all its bulk and size,
127
324000
2000
Vì trọng tải và kích thước của nó
05:38
it only gave us about 15 minutes at most down at those sorts of depths.
128
326000
3000
chúng tôi chỉ có nhiều nhất khoảng
15 phút ở độ sâu kiểu này.
15 phút ở độ sâu kiểu này.
05:41
We needed more time.
129
329000
2000
Chúng tôi cần thêm thời gian.
05:43
There had to be a better way.
130
331000
2000
Phải có một cách tốt hơn.
05:45
And, indeed, there is a better way.
131
333000
2000
Và, quả nhiên là có một cách tốt hơn.
05:47
In 1994, I was fortunate enough to get access
132
335000
2000
Năm 1994, tôi rất may mắn được tiếp xúc
05:49
to these prototype closed-circuit rebreathers.
133
337000
2000
với những nguyên mẫu bình thở đóng mạch.
05:51
Alright, closed-circuit rebreather --
134
339000
2000
Bình thở đóng mạch
05:53
what is it about it that makes it different from scuba,
135
341000
2000
nó khác bình khí nén ở điểm nào
05:55
and why is it better?
136
343000
2000
và tại sao nó tốt hơn?
05:57
Well, there are three main advantages to a rebreather.
137
345000
2000
Vâng, có ba ưu điểm chính của một bình khí
05:59
One, they're quiet, they don't make any noise.
138
347000
2000
Một, chúng yên lặng, chúng không gây ồn.
06:01
Two, they allow you to stay underwater longer.
139
349000
2000
Hai, chúng cho phép bạn ở dưới nước lâu hơn
06:03
Three, they allow you to go deeper.
140
351000
2000
Ba, chúng cho phép bạn lặn sâu hơn.
06:05
How is it that they do that?
141
353000
2000
Làm sao chúng làm được điều đó?
06:07
Well, in order to really understand how they do that
142
355000
2000
Để thật sự hiểu cách chúng làm điều đó
06:09
you have to take off the hood, and look underneath and see what's going on.
143
357000
3000
bạn phải cởi mũ trùm, và nhìn
điều đang diễn ra bên dưới
điều đang diễn ra bên dưới
06:12
There are three basic systems to a closed- circuit rebreather.
144
360000
2000
Có ba hệ thống chính của bình khí mạch kín
06:14
The most fundamental of these is called the breathing loop.
145
362000
2000
Cái cơ bản nhất gọi là vòng thở
06:16
It's a breathing loop because you breathe off of it,
146
364000
3000
Nó là một vòng thở vì bạn thở qua đó,
và nó là một nút kín
và nó là một nút kín
06:19
and it's a closed loop, and you breathe the same gas around and around and around.
147
367000
3000
bạn thở lượng khí như cũ
vòng quanh, vòng quanh.
vòng quanh, vòng quanh.
06:22
So there's a mouthpiece that you put in your mouth,
148
370000
2000
Và có một ống thổi để bạn đặt trong miệng
06:24
and there's also a counterlung,
149
372000
2000
và có một lá phối ngược lại
06:26
or in this case, two counterlungs.
150
374000
2000
hoặc ở đây là hai lá phổi ngược
06:28
Now, the counterlungs aren't high-tech, they're just simply flexible bags.
151
376000
3000
Chúng không phải đồ công nghệ,
mà là chiếc túi co dãn đơn giản
mà là chiếc túi co dãn đơn giản
06:31
They allow you to mechanically breathe, or mechanically ventilate.
152
379000
3000
Chúng cho phép bạn thở hoặc lọc máu
một cách máy móc
một cách máy móc
06:34
When you exhale your breath, it goes in the exhale counterlung:
153
382000
2000
Khi bạn thở ra, khí đi vào túi phổi thở ra
06:36
when you inhale a breath, it comes from the inhale counterlung.
154
384000
3000
khi bạn hít vào, khí đi từ
túi phổi hít vào
túi phổi hít vào
06:39
It's just pure mechanics, allowing you to cycle air through this breathing loop.
155
387000
3000
Đó chỉ là cơ chế gốc, cho bạn lặp lại
vòng không khí qua nút thờ này.
vòng không khí qua nút thờ này.
06:42
And, the other component on a breathing loop
156
390000
3000
Và một bộ phận khác của một vòng thở
06:45
is the carbon dioxide absorbent canister.
157
393000
3000
là hộp hấp thụ các-bon đi-ô-xít
06:48
Now, as we breathe, we produce carbon dioxide,
158
396000
2000
Khi thở, chúng ta tạo ra các-bon đi-ô-xít
06:50
and that carbon dioxide needs to be scrubbed out of the system.
159
398000
3000
và khí này cần được loại khỏi hệ thống
06:53
There's a chemical filter in there
160
401000
2000
Có một bộ lọc hoá chất ở đó
06:55
that pulls the carbon dioxide out of the breathing gas --
161
403000
3000
hút các-bon đi-ô-xít ra khỏi túi khí thở
06:58
so that, when it comes back to us to breathe again, it's safe to breathe again.
162
406000
3000
vì vậy, khi chúng ta tiếp tục hít thở,
không khí sẽ an toàn
không khí sẽ an toàn
07:01
So that's the breathing loop in a nutshell.
163
409000
3000
Đó là khái quát về vòng thở
07:04
The second main component of a closed-circuit rebreather is the gas system.
164
412000
3000
Bộ phận chính thứ hai của
bình khí mạch kín là hệ thống khí
bình khí mạch kín là hệ thống khí
07:07
The primary purpose of the gas system
165
415000
3000
Vai trò chính của hệ thống khí
07:10
is to provide oxygen, to replenish the oxygen that your body consumes.
166
418000
4000
là để cung cấp ra ôxy, để cung cấp thêm
ôxy cho cơ thể sử dụng
ôxy cho cơ thể sử dụng
07:14
So the main tank, the main critical thing,
167
422000
3000
Vì vậy, bể chính, cái quan trọng nhất
07:17
is this oxygen gas supply cylinder we have here.
168
425000
2000
là ống xilanh cung cấp oxy ở đây
07:19
But, if we only had an oxygen gas supply cylinder
169
427000
2000
Nhưng, nếu ta chỉ có
một xilanh cấp oxy
một xilanh cấp oxy
07:21
we wouldn't be able to go very deep,
170
429000
2000
chúng ta không thể lặn quá sâu
07:23
because we'd run into oxygen toxicity very, very quickly.
171
431000
2000
vì chúng ta sẽ bị nhiễm độc ôxy rất nhanh
07:25
So we need another gas, something to dilute the oxygen with.
172
433000
3000
Nên chúng ta cần một khí khác,
để làm loãng ôxy
để làm loãng ôxy
07:28
And that, fittingly enough, is called the diluent gas supply.
173
436000
4000
Và nó, đủ phù hợp, để gọi là
nguồn cấp khí pha loãng
nguồn cấp khí pha loãng
07:32
In our applications, we generally put air inside this diluent gas supply,
174
440000
4000
Trong ứng dụng, chúng tôi thường cho
khí vào nguồn cấp khí loãng này
khí vào nguồn cấp khí loãng này
07:36
because it's a very cheap and easy source of nitrogen.
175
444000
3000
bởi vì nó rất rẻ và là nguồn ni tơ dễ tìm
07:39
So that's where we get our nitrogen from.
176
447000
2000
Đó là nơi chúng tôi có khí ni tơ
07:41
But, if we want to go deeper, of course, we need another gas supply.
177
449000
3000
Nhưng, nếu ta muốn đi sâu hơn, dĩ nhiên,
ta cần thêm nguồn khí
ta cần thêm nguồn khí
07:44
We need helium, and the helium is what we really need to go deep.
178
452000
2000
Chúng ta cần heli, rất cần để lặn sâu
07:46
And usually we'll have a slightly larger cylinder
179
454000
2000
Và thường ta có một xilanh
to hơn một chút
to hơn một chút
07:48
mounted exterior on the rebreather, like this.
180
456000
3000
gắn bên ngoài bình khí, như thế này.
07:51
And that's what we use to inject, as we start to do our deep dives.
181
459000
3000
Và đó là cái chúng tôi gắn vào,
và bắt đầu lặn sâu
và bắt đầu lặn sâu
07:54
We also have a second oxygen cylinder, that's solely as a back-up
182
462000
3000
Chúng tôi cũng có một xilanh oxy thứ hai,
để dự phòng trường hợp
để dự phòng trường hợp
07:57
in case there's a problem with our first oxygen supply we can continue to breathe.
183
465000
4000
có vấn đề với nguồn oxy đầu tiên,
chúng tôi vẫn có thể tiếp tục thở
chúng tôi vẫn có thể tiếp tục thở
08:01
And the way you manage all these different gases and all these different gas supplies
184
469000
3000
Và cách chúng tôi quản lý các loại khí
và nguồn cấp khác nhau
và nguồn cấp khác nhau
08:04
is this really high-tech, sophisticated gas block up on the front here,
185
472000
4000
là cái khoá khí tinh vi, công nghệ cao
ở phía trước này.
ở phía trước này.
08:08
where it's easy to reach.
186
476000
2000
nơi nó dễ chạm tới
08:10
It's got all the valves and knobs and things you need to do
187
478000
2000
Nó có tất cả các van và nút bấm,
điều bạn
điều bạn
08:12
to inject the right gases at the right time.
188
480000
2000
cần làm là gắn đúng loại khí đúng lúc
08:14
Now, normally you don't have to do that because all of it's done automatically for you
189
482000
3000
Thường thì bạn không phải làm
vì mọi thứ đều tự động
vì mọi thứ đều tự động
08:17
with the electronics, the third system of a rebreather.
190
485000
2000
với bảng điện tử, hệ thống thứ ba của bình khí
08:19
The most critical part of a rebreather is the oxygen sensors.
191
487000
3000
Phần quan trọng nhất của bình khí là cảm biến oxy
08:22
You need three of them, so that if one of them goes bad, you know which one it is.
192
490000
3000
Bạn cần ba cái, nên nếu một cái bị hư,
bạn biết đó là cái nào
bạn biết đó là cái nào
08:25
You need voting logic.
193
493000
2000
bạn cần chọn một cách lô-gic
08:27
You also have three microprocessors.
194
495000
2000
Bạn cũng cần ba bộ vi xử lý.
08:29
Any one of those computers can run the entire system,
195
497000
2000
Mỗi máy tính này có thể chạy toàn bộ hệ thống,
08:31
so if you have to lose two of them,
196
499000
2000
nên nếu bạn bị hỏng hai cái
vẫn còn một nguồn năng lượng dự phòng.
08:34
there's also back-up power supplies.
197
502000
2000
Và có nhiều màn hình, dùng
để đưa thông tin đến thợ lặn
để đưa thông tin đến thợ lặn
08:36
And of course there're multiple displays, to get the information to the diver.
198
504000
2000
Đây là tiện ích công nghệ cao
cho phép ta làm điều cần làm
cho phép ta làm điều cần làm
08:39
This is the high-tech gadgetry that allows us to do what we do
199
507000
2000
08:41
on these kinds of deep dives.
200
509000
2000
trong những chuyến lặn sâu thế này
08:43
And I can talk about it all day -- just ask my wife --
201
511000
2000
Và tôi có thể nói về nó cả ngày -
hãy hỏi vợ tôi
hãy hỏi vợ tôi
08:45
but I want to move on to something that's kind of much more interesting.
202
513000
2000
nhưng tôi muốn chuyển đến thứ gì đó thú vị hơn
08:47
I'm going to take you on a deep dive.
203
515000
2000
Tôi sẽ đưa bạn đến một chuyến lặn sâu
08:49
I'm going to show you what it's like to do one of these dives that we do.
204
517000
2000
Tôi sẽ cho bạn thấy việc lặn
chúng tôi thường làm là thế nào
chúng tôi thường làm là thế nào
08:51
We start up here on the boat, and for all this high-tech, expensive equipment,
205
519000
3000
Ta bắt đầu ở trên tàu, và những thứ
công cụ công nghệ, đắt tiền
công cụ công nghệ, đắt tiền
08:54
this is still the best way to get in the water -- just pfft! --
206
522000
2000
đây vẫn là cách tốt nhất để xuống nước
08:56
flop over the side of the boat.
207
524000
2000
ngã qua bên mạn tàu
08:58
Now, as I showed you in the earlier diagram,
208
526000
3000
Bây giờ, như tôi đã chỉ ra
trong biểu đồ trước đó
trong biểu đồ trước đó
09:01
these reefs that we dive on start out near the surface
209
529000
3000
rạn san hô chúng tôi lặn
bắt đầu gần mặt nước
bắt đầu gần mặt nước
09:04
and they go almost vertically, completely straight down.
210
532000
3000
và chúng đi xuống gần như theo chiều dọc,
hoàn toàn thẳng xuống
hoàn toàn thẳng xuống
09:07
So, we drop in the water, and we just sort of go over the edge of this cliff,
211
535000
3000
Nên, chúng tôi vào trong nước,
chúng tôi đi qua rìa vách đá
chúng tôi đi qua rìa vách đá
09:10
and then we just start dropping, dropping, dropping.
212
538000
2000
và sau đó, chúng tôi bắt đầu rơi xuống.
09:12
People have asked me, "It must take a long time to get there?"
213
540000
2000
Người ta hỏi tôi: "Mất nhiều thời gian
để xuống đó lắm à?"
để xuống đó lắm à?"
09:14
No, it only takes a couple of minutes to get all the way down
214
542000
2000
Không, chỉ mất vài phút để đến độ sâu đó
09:16
to three or four hundred feet, which is where we're aiming for.
215
544000
3000
đến ba đến bốn trăm feet,
nơi chúng tôi hướng đến
nơi chúng tôi hướng đến
09:19
It's kind of like skydiving in slow motion.
216
547000
2000
cũng giống như phim quay chậm cảnh nhảy dù
09:21
It's really a very interesting --
217
549000
2000
Nó rất thú vị
09:23
you ever see "The Abyss" where Ed Harris, you know,
218
551000
2000
bạn đã từng xem "Vực sâu" khi Ed Harris,
09:25
he's sinking down along the side of the wall?
219
553000
2000
anh ấy rơi xuống dọc theo bức tường?
09:27
That's kind of what it feels like. It's pretty amazing.
220
555000
2000
Dường như là cảm giác đó, rất tuyệt.
09:29
Also, when you get down there, you find that the water is very, very clear.
221
557000
2000
Khi bạn xuống dưới đó,
bạn cũng sẽ thấy nước rất, rất sạch
bạn cũng sẽ thấy nước rất, rất sạch
09:31
It's extremely clear water, because there's hardly any plankton.
222
559000
2000
Nước cực kì sạch,
bởi vì hiếm có vi sinh vật nào
bởi vì hiếm có vi sinh vật nào
09:33
But, when you turn on your light, you look around at the caves,
223
561000
2000
Nhưng, khi bạn bật đèn lên,
nhìn xung quanh các hang động,
nhìn xung quanh các hang động,
09:35
and all of a sudden you're confronted with a tremendous amount of diversity,
224
563000
3000
và đột nhiên bạn đối mặt với
một sự đa dạng
một sự đa dạng
09:38
much more than anyone used to believe.
225
566000
2000
lớn hơn bất kì ai có thể tin
09:40
Now not all of it is new species --
226
568000
3000
Không phải tất cả là sinh vật mới
09:43
like that fish you see with the white stripe,
227
571000
2000
Như chú cá có sọc trắng bạn thấy đây
09:45
that's a known species.
228
573000
2000
đó là một loài động vật đã được biết đến
09:47
But, if you look carefully into the cracks and crevices,
229
575000
2000
Nhưng, nếu bạn nhìn kĩ hơn
vào các vết nứt và khe hở
vào các vết nứt và khe hở
09:49
you'll see little things scurrying all over the place.
230
577000
4000
bạn sẽ thấy những thứ nhỏ chạy nhanh qua
09:53
There's a just-unbelievable diversity.
231
581000
2000
Có một sự đa dạng không thể tin được
09:55
It's not just fish, either.
232
583000
2000
Không chỉ là cá thôi
09:57
These are crinoids, sponges, black corals. There're some more fishes.
233
585000
3000
Có huệ biển, bọt biển, san hô đen.
Có thêm một vài loài cá
Có thêm một vài loài cá
10:00
And those fishes that you see right now are new species.
234
588000
2000
Và những con cá bạn đang thấy là loài mới
10:02
They're still new species because I had a video camera on this dive instead of my net,
235
590000
4000
Chúng vẫn là loài mới vì tôi đem theo máy
quay trong lần lặn này chứ không phải lưới
quay trong lần lặn này chứ không phải lưới
10:06
so they're still waiting down there for someone to go find them.
236
594000
3000
nên chúng vẫn còn chờ ai đó đến tìm thấy
10:09
But this is what it looks like,
237
597000
2000
Nhưng nó trông giống thế này
10:11
and this kind of habitat just goes on and on and on for miles.
238
599000
3000
và loại môi trường sống này cứ
tiếp tục hàng dặm
tiếp tục hàng dặm
10:14
This is Papua, New Guinea.
239
602000
2000
Đây là Papua, New Guinea.
10:16
Now little fishes and invertebrates aren't the only things we see down there.
240
604000
3000
Cá nhỏ và động vật không xương không phải
những thứ duy nhất ta thấy dưới đó
những thứ duy nhất ta thấy dưới đó
10:19
We also see sharks,
241
607000
2000
Ta cũng thấy cá mập
10:21
much more regularly than I would have expected to.
242
609000
3000
thường xuyên hơn tôi mong đợi
10:24
And we're not quite sure why.
243
612000
2000
Và chúng tôi không thật sự hiểu tại sao
10:26
But what I want you to do right now is imagine yourself 400 feet underwater,
244
614000
2000
Cái tôi muốn bạn làm ngay bây giờ là
tưởng tượng bạn ở 400ft (122m) dưới nước
tưởng tượng bạn ở 400ft (122m) dưới nước
10:28
with all this high-tech gear on your back,
245
616000
2000
với tất cả dụng cụ công nghệ trên lưng
10:30
you're in a remote reef off Papua, New Guinea,
246
618000
2000
bạn ở trong một rạn san hô di động
ở Papua, New Guinew
ở Papua, New Guinew
10:32
thousands of miles from the nearest recompression chamber,
247
620000
3000
hàng ngàn dặm từ buồng nén gần nhất,
10:35
and you're completely surrounded by sharks.
248
623000
3000
và bạn hoàn toàn bị cá mập vây quanh
10:38
Video: Look at those ...
249
626000
2000
Máy quay phim: Nhìn vào đây
10:40
Uh-oh ... uh-oh!
250
628000
2000
Uh oh... uh oh!
10:42
I think we have their attention. (Laughter)
251
630000
4000
Tôi nghĩ chúng ta có sự chú ý của họ
10:46
Richard Pyle: When you start talking like Donald Duck,
252
634000
3000
Richard Pyle: Khi bạn bắt đầu nói
như Vịt Donald
như Vịt Donald
10:49
there's no situation in the world that can seem tense.
253
637000
2000
không có hoàn cảnh nào trên thế giới
có vẻ căng thẳng
có vẻ căng thẳng
10:51
(Laughter)
254
639000
3000
(Tiếng cười)
10:54
So, we're down there, and this is at 400 feet --
255
642000
2000
Cho nên, ta ở dưới đó, đây là 400ft (122m)
Nhìn thẳng lên trên,
10:57
that's looking straight up, by the way,
256
645000
1000
10:58
so you can get a sense of how far away the surface is.
257
646000
2000
và bạn thấy được mặt nước xa thế nào.
11:00
And if you're a biologist and you know about sharks,
258
648000
2000
Và nếu bạn là nhà sinh vật học
và bạn biết về cá mập,
và bạn biết về cá mập,
11:02
and you want to assess, you know, how much jeopardy am I really in here,
259
650000
4000
và bạn muốn đánh giá, nguy cơ của tôi
lớn thế nào
lớn thế nào
11:06
there's one question that sort of jumps to the forefront of your mind immediately
260
654000
4000
có một câu hỏi hiện lên trong đầu bạn
ngay lập tức
ngay lập tức
11:10
which is --
261
658000
2000
đó là
11:12
Diver 1 (Video): What kind of sharks?
262
660000
3000
Thợ lặn 1: Loại cá mập nào?
11:15
Diver 2: Uh, silvertip sharks.
263
663000
2000
Thợ lặn 2: ừ, cá mập mũi bạc
11:17
Diver 1: Oh.
264
665000
1000
Thợ lặn 1: Ồ
11:18
RP: Silvertip sharks -- they're actually three species of sharks here.
265
666000
2000
Cá mập mũi bạc: thật ra có
ba loại cá mập ở đây
ba loại cá mập ở đây
11:20
The silvertips are the one with the white edges on the fin,
266
668000
3000
Cá mập mũi bạc là còn có cạnh trắng trên vây
11:23
and there're also gray reef sharks and some hammerheads off in the distance.
267
671000
3000
còn có cá mập rạn san hô xám và một vài con cá mập đầu búa xa bên kia
11:26
And yes, it's a little nerve-wracking.
268
674000
3000
Và vâng, có một chút lo sợ.
11:30
Diver 2 (Video): Hoo!
269
678000
2000
Thợ lặn 2: Hoo!
11:33
That little guy is frisky! (Laughter)
270
681000
3000
Anh bạn nhỏ kia thật thích vui đùa
11:38
Now, you've seen video like this on TV a lot,
271
686000
4000
Vậy, bạn đã xem rất nhiều
đoạn phim như thế này trên TV
đoạn phim như thế này trên TV
11:42
and it's very intimidating, and I think it gives the wrong impression about sharks.
272
690000
3000
nó thật đáng sợ, và tôi nghĩ nó khiến ta
hiểu sai về cá mập
hiểu sai về cá mập
11:45
Sharks are actually not very dangerous animals
273
693000
2000
Cá mập thực ra không quá nguy hiểm
11:47
and that's why we weren't worried much, why we were joking around down there.
274
695000
3000
và đó là lý do vì sao chúng tôi không lo lắng mấy, vì sao chúng tôi còn đùa giỡn ở dưới đó
11:50
More people are killed by pigs, more people are killed by lightning strikes,
275
698000
3000
Nhiều người chết vì lợn,
nhiều người chết vì sét đánh
nhiều người chết vì sét đánh
11:53
more people are killed at soccer games in England.
276
701000
3000
nhiều người chết vì bóng đá ở Anh.
11:56
There's a lot of other ways you can die.
277
704000
2000
Bạn có thể chết vì nhiều lý do.
11:58
And I'm not making that stuff up.
278
706000
2000
Và tôi không bịa đặt ra chúng
12:00
Coconuts! You can get killed by a coconut more likely than killed by a shark.
279
708000
3000
Quả dừa! Bạn có thể chết vì một quả dừa
dễ hơn là vì một con cá mập
dễ hơn là vì một con cá mập
12:03
So sharks aren't quite as dangerous as most people make them out to be.
280
711000
4000
Vậy cá mập không nguy hiểm như
mọi người cho rằng chúng như vậy
mọi người cho rằng chúng như vậy
12:07
Now, I don't know if any of you get U.S. News and World Report --
281
715000
3000
Tôi không biết có bạn nào
đọc tin mới ở Mỹ và Tin thế giới
đọc tin mới ở Mỹ và Tin thế giới
12:10
I got the recent issue.
282
718000
2000
Tôi có một vấn đề gần đây.
12:12
There's a cover story all about the great explorers of our time.
283
720000
2000
Có một câu chuyện bí mật về những
nhà thám hiểm tài ba ở thời chúng tôi
nhà thám hiểm tài ba ở thời chúng tôi
12:14
The last article is an article entitled "No New Frontiers."
284
722000
4000
Bài báo cuối cùng có tựa đề:
"Không có ranh giới mới".
"Không có ranh giới mới".
12:18
It questions whether or not there really are any new frontiers out there,
285
726000
4000
Câu hỏi rằng liệu có một
ranh giới mới nào ngoài kia không
ranh giới mới nào ngoài kia không
12:22
whether there are any real, true, hardcore discoveries that can still be made.
286
730000
3000
liệu còn có thể có phát hiện thật sự,
đúng đắn, rõ ràng nào?
đúng đắn, rõ ràng nào?
12:25
And this is my favorite line from the article.
287
733000
2000
Và tôi thích câu này nhất trong bài báo
12:27
As a fish nerd, I have to laugh, because you know they don't call us fish nerds for nothing --
288
735000
3000
Với một người yêu cá, tôi cười, vì họ không
tự nhiên gọi chúng tôi là người yêu cá
tự nhiên gọi chúng tôi là người yêu cá
12:30
we actually do get excited about finding a new dorsal spine in a guppy.
289
738000
5000
chúng tôi thật sự thích thú khi tìm được
một cột sống lưng mới của cá bảy màu
một cột sống lưng mới của cá bảy màu
12:35
But, it's much more than that.
290
743000
2000
Nhưng, còn nhiều hơn thế
12:37
And, I want to show you a few of the guppies we've found over the years.
291
745000
4000
Và tôi muốn cho bạn xem một vài loại
cá bảy màu tôi đã tìm thấy mấy năm qua
cá bảy màu tôi đã tìm thấy mấy năm qua
12:41
This one's -- you know, you can see how ugly it is.
292
749000
3000
Loại này - bạn có thể thấy nó rất xấu xí
12:44
Even if you ignore the scientific value of this thing,
293
752000
4000
Ngay cả khi bạn lờ đi
giá trị khoa học của nó
giá trị khoa học của nó
12:48
just look at the monetary value of this thing.
294
756000
2000
hãy chỉ nhìn vào giá trị kinh tế của nó
12:50
A couple of these ended up getting sold through the aquarium trade to Japan,
295
758000
3000
Một vài con trong số này cuối cùng được
bán làm cá cảnh ở Nhật Bản
bán làm cá cảnh ở Nhật Bản
12:53
where they sold for 15,000 dollars apiece.
296
761000
2000
với giá 15.000 đô-la một con
12:55
That's half-a-million dollars per pound.
297
763000
3000
Tức là nửa triệu đô-la một pound (~0.45kg)
12:58
Here's another new angelfish we discovered.
298
766000
2000
Đây là một loại cá thiên thần khác được tìm thấy
13:00
This one we actually first discovered back in the air days -- the bad old air days,
299
768000
4000
Thật ra chúng tôi tìm ra loài này đầu tiên
từ những ngày xưa còn dùng khí thở
từ những ngày xưa còn dùng khí thở
13:04
as we used to say -- when we were doing these kind of dives with air.
300
772000
2000
như chúng tôi từng nói -
khi chúng tôi lặn với khí thở
khi chúng tôi lặn với khí thở
13:06
We were at 360 feet.
301
774000
2000
Chúng tôi ở độ sâu 360ft
13:08
And I remember coming up from one of these deep dives, and I had this fog,
302
776000
3000
Và tôi nhớ khi trở về từ một chuyến lặn sâu,
gặp trận sương mù này
gặp trận sương mù này
13:11
and the narcosis takes a little while to, you know, fade away.
303
779000
3000
và bị mê man một lúc, như bạn biết đấy,
biến mất đi
biến mất đi
13:14
It's sort of like sobering up.
304
782000
2000
Nó giống như tỉnh táo lên
13:16
And I had this vague recollection of seeing these yellow fish with a black spot,
305
784000
2000
Và tôi đã có hồi ức mơ hồ khi nhìn thấy những con cá vàng với một chấm đen,
13:18
and I thought, "Aw, damn. I should have caught one.
306
786000
3000
và tôi nghĩ: "Tệ thật, tôi lẽ ra
nên bắt một con"
nên bắt một con"
13:21
I think that's a new species."
307
789000
2000
Tôi nghĩ đó là một loài mới"
13:23
And then, eventually, I got around to looking in my bucket.
308
791000
2000
Và sau đó, tôi nhìn quanh tìm cái xô.
13:25
Sure enough, I had caught one -- I just completely forgot that I had caught one. (Laughter)
309
793000
2000
Thật sự, tôi đã bắt được một con - tôi đã quên mất là tôi đã bắt được một con
13:27
And so this one we decided to give the name Centropyge narcosis to.
310
795000
4000
Và thế là tôi quyết định đặt tên nó là Centropyge narcosis (cá thiên thần mê man)
13:31
So that's it's official scientific name,
311
799000
2000
Và đó là tên khoa học chính thức của nó
13:33
in reference to its deep-dwelling habits.
312
801000
2000
vì tham khảo thói quen
lặn sâu của nó
lặn sâu của nó
13:35
And this is another neat one.
313
803000
2000
Và đây là một loài tuyệt vời khác
13:37
When we first found it, we weren't even sure what family this thing belonged to,
314
805000
2000
Khi tìm thấy nó lần đầu, chúng tôi
không chắc nó thuộc họ nào
không chắc nó thuộc họ nào
13:39
so we just called it the Dr. Seuss fish,
315
807000
2000
Nên chúng tôi chỉ gọi là cá Dr.Seuss
13:41
because it looked like something out of one of those books.
316
809000
2000
bởi vì nó trông như những thứ
trong truyện ấy
trong truyện ấy
13:43
Now, this one's pretty cool.
317
811000
3000
Loài này rất tuyệt
13:46
If you go to Papua, New Guinea, and go down 300 feet,
318
814000
2000
Nếu bạn đến Papua, New Guinea,
và lặn sâu 300ft
và lặn sâu 300ft
13:48
you're going to see these big mounds.
319
816000
2000
bạn sẽ nhìn thấy những ụ đất lớn
13:50
And this may be kind of hard to see, but they're about --
320
818000
2000
Và có thể khó để thấy, nhưng chúng là về -
13:52
oh, a couple meters in diameter.
321
820000
2000
ồ, đường kính vài mét
13:54
If you look closely, you'll see there's
322
822000
2000
Nếu bạn nhìn kĩ hơn, bạn sẽ thấy là có
13:56
a little white fish and gray fish that hangs out near them.
323
824000
2000
một con cá trắng nhỏ và cá xám
đang bơi ở gần đó
đang bơi ở gần đó
13:58
Well, it turns out this little white fish builds these giant mounds,
324
826000
2000
hoá ra, con cá trắng nhỏ này
đã xây cái ụ đất lớn
đã xây cái ụ đất lớn
14:00
one pebble at a time.
325
828000
2000
bằng một viên đất mỗi lần
14:02
It's really extraordinary to find something like this.
326
830000
2000
thật phi thường khi nhìn thấy điều này
14:04
It's not just new species: it's new behavior, it's new ecology it's all kind of new things.
327
832000
3000
Không chỉ là loài mới: là thói quen mới,
hệ sinh thái mới, mọi cái mới.
hệ sinh thái mới, mọi cái mới.
14:07
So, what I'm going to show you right now, very quickly,
328
835000
2000
Cái tôi sẽ cho bạn xem ngay, rất nhanh
14:09
is just a sampling of a few of the new species we've discovered.
329
837000
4000
Chỉ là một mẫu của một ít loài mới
mà chúng tôi đã khám phá được
mà chúng tôi đã khám phá được
14:13
What's extraordinary about this is not just the sheer number of species we're finding --
330
841000
3000
Điều phi thường không chỉ là số lượng tuyệt đối của các loài chúng ta đang tìm kiếm
14:16
although as you can see that's pretty amazing, this is only half of what we've found --
331
844000
3000
dù bạn thấy nó rất tuyệt, nhưng đây chỉ là một nửa những gì chúng tôi tìm thấy
14:19
what's extraordinary is how quickly we find them.
332
847000
4000
Điều tuyệt vời là chúng tôi
tìm được nhanh thế nào
tìm được nhanh thế nào
14:23
We're up to seven new species per hour of time we spend at that depth.
333
851000
3000
ở độ sâu đó, chúng tôi tìm được
đến bảy loài mới một giờ
đến bảy loài mới một giờ
14:26
Now, if you go to an Amazon jungle and fog a tree, you may get a lot of bugs,
334
854000
5000
Nếu bạn đến rừng Amazon và tìm
một cái cây, bạn sẽ thấy rất nhiều bọ
một cái cây, bạn sẽ thấy rất nhiều bọ
14:31
but for fishes, there's nowhere in the world
335
859000
2000
nhưng với cá, không có nơi nào trên thế giới
14:33
you can get seven new species per hour of time.
336
861000
3000
bạn có thể tìm được bảy loài mới một giờ
14:36
Now, we've done some back of the envelope calculations,
337
864000
2000
Giờ, ta đã xong một vài tính toán bên ngoài
14:38
and we're predicting that there are probably on the order of 2,000 to 2,500 new species
338
866000
4000
và ta đã đoán là có khoảng 2000 đến 2500 loài mới
14:42
in the Indo-Pacific alone.
339
870000
2000
chỉ ở biển In đô - Thái Bình Dương
14:44
There are only five to six thousand known species.
340
872000
2000
Chỉ có khoảng năm đến sáu ngàn loài đã biết
14:46
So a very large percentage of what is out there isn't really known.
341
874000
4000
nên một phần lớn loài còn chưa được biết
14:50
We thought we had a handle on all the reef fish diversity -- evidently not.
342
878000
3000
Ta nghĩ mình có nắm được sự đa dạng cá
ở rạn san hô - rõ ràng không
ở rạn san hô - rõ ràng không
14:53
And I'm going to just close on a very somber note.
343
881000
2000
Và tôi đến gần một ghi chú ảm đạm
14:55
At the beginning I told you that I was going to show you two extraordinary photographs.
344
883000
5000
Ban đầu, tôi đã nói là tôi sẽ cho bạn xem
hai bức ảnh phi thường
hai bức ảnh phi thường
15:00
This is the second extraordinary photograph I'm going to show you.
345
888000
2000
Đây là bức ảnh phi thường thứ hai
15:02
This one was taken at the exact moment I was down there filming those sharks.
346
890000
5000
Bức này được chụp ngay lúc tôi
ở dưới nước quay phim lũ cá mập
ở dưới nước quay phim lũ cá mập
15:07
This was taken exactly 300 feet above my head.
347
895000
2000
Nó được chụp chính xác 300ft phía trên tôi
15:09
And the reason this photograph is extraordinary
348
897000
3000
Và lý do bức ảnh này đặc biệt
15:12
is because it captures a moment in the very last minute of a person's life.
349
900000
4000
là vì nó chụp khoảnh khắc cuối cùng
của một đời người
của một đời người
15:16
Less than 60 seconds after this picture was taken, this guy was dead.
350
904000
4000
Chưa đến 60 giây sau khi bức ảnh
được chụp, anh chàng này đã chết
được chụp, anh chàng này đã chết
15:20
When we recovered his body, we figured out what had gone wrong.
351
908000
4000
Khi khám nghiệm, chúng tôi
tìm ra điều gì đã sai
tìm ra điều gì đã sai
15:24
He had made a very simple mistake.
352
912000
2000
Anh ấy phạm một sai lầm cơ bản
15:26
He turned the wrong valve when he filled his cylinder --
353
914000
2000
Anh ấy vặn nhầm ven khi làm đầy xilanh
15:28
he had 80 percent oxygen in his tank when he should have had 40.
354
916000
2000
anh ấy có 80% oxy trong bình khí
khi chỉ nên có 40% thôi
khi chỉ nên có 40% thôi
15:30
He had an oxygen toxicity seizure and he drowned.
355
918000
3000
Anh ấy bị tai biến do ngộ độc oxy
và anh ấy chết đuối
và anh ấy chết đuối
15:33
The reason I show this -- not to put a downer on everything --
356
921000
3000
Lý do tôi chiếu bức ảnh này
không phải để làm mọi thứ buồn đi
không phải để làm mọi thứ buồn đi
15:36
but I just want to use it to key off my philosophy of life in general,
357
924000
5000
nhưng tôi chỉ muốn dùng nó
để gút lại triết lý cuộc đời chung của tôi
để gút lại triết lý cuộc đời chung của tôi
15:41
which is that we all have two goals.
358
929000
2000
đó là chúng ta đều có hai mục tiêu
15:43
The first goal we share with every other living thing on this planet,
359
931000
2000
Mục tiêu đầu tiên chúng ta chia sẻ với
mọi sinh vật sống trên hành tinh này
mọi sinh vật sống trên hành tinh này
15:45
which is to survive. I call it perpetuation:
360
933000
2000
đó là tồn tại. Tôi gọi đó là sự vĩnh cửu
15:47
the survival of the species and survival of ourselves,
361
935000
4000
sự tồn tại của các sinh vật và
sự tồn tại của chúng ta
sự tồn tại của chúng ta
15:51
because they're both about perpetuating the genome.
362
939000
3000
bởi vì chúng ta đều muốn duy trì bộ gen
Và mục tiêu thứ hai, cho những ai
đã đạt được mục tiêu đầu tiên
đã đạt được mục tiêu đầu tiên
15:54
And the second goal, for those of us who have mastered that first goal,
363
942000
2000
15:56
is to -- you know, you call it spiritual fulfillment, you can call it financial success,
364
944000
5000
là - bạn gọi à sự thoả mãn về tinh thần,
có thể gọi là thành công tài chính
có thể gọi là thành công tài chính
16:01
you can call it any number of different things.
365
949000
2000
bạn có thể gọi là bất cứ điều gì khác
16:03
I call it seeking joy --
366
951000
2000
Tôi gọi là đi tìm niềm vui
16:05
this pursuit of happiness.
367
953000
2000
sự mưu cầu hạnh phúc.
16:07
So, I guess my theme on this is this guy lived his life to the fullest,
368
955000
3000
Vì vậy, tôi đoán điều tôi muốn nói là
anh ấy đã sống hết mình
anh ấy đã sống hết mình
16:10
he absolutely did.
369
958000
2000
anh ấy tuyệt đối đã sống như vậy
16:12
You have to balance those two goals.
370
960000
2000
Bạn phải cân bằng hai mục tiêu đó.
16:14
If you live your whole life in fear --
371
962000
2000
Nếu bạn sống cả cuộc đời trong sợ hãi
Ý tôi là, cuộc sống là một bệnh lây truyền
qua đường tình dục với tỷ lệ tử vong 100%.
qua đường tình dục với tỷ lệ tử vong 100%.
16:16
I mean, life is a sexually transmitted disease with 100 percent mortality.
372
964000
3000
16:19
So, you can't live your life in fear.
373
967000
3000
Vì vậy, nếu bạn không sống cuộc đời sợ hãi
16:22
(Laughter)
374
970000
2000
(tiếng cười)
16:24
I thought that was an old one.
375
972000
2000
Tôi nghĩ đó là một câu xưa rồi
16:26
(Applause)
376
974000
1000
(vỗ tay)
16:27
But, at the same time you don't want to get so focused on rule number two,
377
975000
4000
Nhưng, cùng lúc đó bạn không muốn
tập trung vào điều thứ hai
tập trung vào điều thứ hai
16:31
or goal number two, that you neglect goal number one.
378
979000
3000
hoặc mục tiêu thứ hai, mà thờ ơ
với mục tiêu thứ nhất
với mục tiêu thứ nhất
16:34
Because once you're dead, you really can't enjoy anything after that.
379
982000
3000
Bởi vì khi bạn chết, bạn không thể
tận hưởng bất kì thứ gì nữa
tận hưởng bất kì thứ gì nữa
16:37
I wish you all the best of luck in maintaining that balance in your future endeavors.
380
985000
4000
Tôi chúc các bạn những điều may mắn nhất
trong việc duy trì được sự cân bằng
trong việc duy trì được sự cân bằng
16:41
Thanks.
381
989000
2000
trong nỗ lực tương lai của bạn. Cám ơn!
16:43
(Applause)
382
991000
1000
(vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Richard Pyle - IchthyologistIchthyologist Richard Pyle is a fish nerd. In his quest to discover and document new species of fish, he has also become a trailblazing exploratory diver and a pioneer of database technology.
Why you should listen
A pioneer of the dive world, Richard Pyle discovers new biodiversity on the cliffs of coral reefs. He was among the first to use rebreather technology to explore depths between 200 and 500 feet, an area often called the "Twilight Zone." During his dives, he has identified and documented hundreds of new species. Author of scientific, technical and popular articles, his expeditions have also been featured in the IMAX film Coral Reef Adventure, the BBC series Pacific Abyss and many more. In 2005, he received the NOGI Award, the most prestigious distinction of the diving world.
Currently, he is continuing his research at the Bernice P. Bishop Museum, outside Honolulu, Hawai'i, and is affiliated with the museum's comprehensive Hawaii Biological Survey. He also serves on the Board of Directors for the Association for Marine Exploration, of which he is a founding member. He continues to explore the sea and spearhead rebreather technology, and is a major contributor to the Encyclopedia of Life.
Richard Pyle | Speaker | TED.com