TEDGlobal 2012
Sanjay Pradhan: How open data is changing international aid
سانجای پرادهان : چۆن زانیاری شەفاف دەبێتە هۆی گۆڕینی هاوکاریە نێودەڵەتیەکان
Filmed:
Readability: 5.2
514,973 views
چۆن دەتوانین لەوە دڵنیا بین کە هاوکاریە داراییەکان کە بە مەبەستی بەرەوپێش چوون دەدرین پێشکەش بە کەسانی شایستە دەکرێن ؟ سانجای پرادهان کە لە بانکی جیهانی کار دەکات باسی ٣ خاڵ دەکات بۆ ئەوەی ئەو هەوڵەی لەم پێناوەدا دەدریت زۆرترین کاریگەری هەبێت . یەک شت زۆر گرنگە لەم کارەدا ئەویش یەکخستنی هەموو ئەو کەسانەی کە لەم پێناوەدا کار دەکەن .
Sanjay Pradhan - Development Leader
Sanjay Pradhan is vice president of the World Bank Institute, helping leaders in developing countries learn skills for reform, development and good governance. Full bio
Sanjay Pradhan is vice president of the World Bank Institute, helping leaders in developing countries learn skills for reform, development and good governance. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I grew up in Bihar, India's poorest state,
0
402
5009
من لە بیهار گەورە بووم کە هەژارترین ناوچەی هیندستانە .
00:21
and I remember when I was six years old,
1
5411
3466
بیرمە کاتێک ٦ ساڵ بووم ،
00:24
I remember coming home one day to find a cart
2
8877
3766
ڕۆژێک هاتمە ماڵەوەو عارەبانەیەکی پڕ لە شیرینیم
00:28
full of the most delicious sweets at our doorstep.
3
12643
5321
لەبەر دەم ماڵەوە بینی .
00:33
My brothers and I dug in,
4
17964
3489
من و براکانم دەستمان کرد بە خواردنی ،
00:37
and that's when my father came home.
5
21453
3288
لەو کاتەدا باوکم هاتەوە ماڵەوە .
00:40
He was livid, and I still remember how we cried
6
24741
5464
زۆر تووڕە بوو، ئێستاش بیرمە چۆن دەگریاین
00:46
when that cart with our half-eaten sweets
7
30205
4064
کاتێک باوکم شیرینیەکەی لێ دوورخستینەوە
00:50
was pulled away from us.
8
34269
3217
کە تەنها نیوەی مان خواردبوو .
00:53
Later, I understood why my father got so upset.
9
37486
4801
دواتر تێگەیشتم باوکم بۆچی ئاوا تووڕە بوو .
00:58
Those sweets were a bribe
10
42287
3225
ئەو شیرینیە بەرتیلی
01:01
from a contractor who was trying to get my father
11
45512
3581
بەلێندەر ( مقاول ) ێک بوو کە هەوڵی ئەدا
01:04
to award him a government contract.
12
49093
3463
باوکم ڕازی بکات تا گرێبەستێکی حکومی بداتێ.
01:08
My father was responsible for building roads in Bihar,
13
52556
4661
باوکم لێپرسراوی بەشی دروست کردنی ڕێگەو بان بوو لە بیهار،
01:13
and he had developed a firm stance against corruption,
14
57217
4603
وە زۆر دژی گەندەڵی بوو
01:17
even though he was harassed and threatened.
15
61820
4048
هەرچەندە زۆر هەڕەشەی لێدەکراو ناڕەحەت دەکرا لەسەر ئەو هەڵوێستەی .
01:21
His was a lonely struggle, because Bihar
16
65868
3368
باوکم تاکە کەس بوو کە دژی گەندەڵی بوو چونکە بیهار
01:25
was also India's most corrupt state,
17
69236
3737
گەندەڵترین شوێنی هیندستان بوو ،
01:28
where public officials were enriching themselves,
18
72973
3762
کە کاربەدەستەکانی تەنها خەریکی خۆ دەوڵەمەند کردن بوون
01:32
[rather] than serving the poor who had no means
19
76735
4093
لە بری ئەوەی خزمەتی خەڵکە هەژارەکە بکەن کە
01:36
to express their anguish if their children
20
80828
3946
نەیان دەتوانی هیچ بکەن ئەگەر منداڵەکانیان
01:40
had no food or no schooling.
21
84774
3833
خواردن یان یان خزمەتگوزاری خوێندنیان نەبوایە .
01:44
And I experienced this most viscerally
22
88607
4357
خۆم هەستم بەم حاڵەتە کرد
01:48
when I traveled to remote villages to study poverty.
23
92964
6298
کاتێک بە مەبەستی لێکۆڵینەوە لەسەر هەژاری چوومە لادێ دوورەکان .
01:55
And as I went village to village,
24
99262
3817
بیرمە کاتێک لە گوندێکەوە دەچوومە گوندێکی تر
01:58
I remember one day, when I was famished and exhausted,
25
103079
6512
ڕۆژێکیان زۆر هیلاک بووم و زۆرم برسی بوو
02:05
and I was almost collapsing
26
109591
2319
کە خەریک بوو دەکەوتم
02:07
in a scorching heat under a tree,
27
111910
3030
لەو گەرما بەتینەدا لە ژێر دارێک دا ئیسراحەتم کرد ،
02:10
and just at that time, one of the poorest men in that village
28
114940
6059
لەو کاتەدا یەکێک لە هەژارترین پیاوەکانی ئەو لادێ یە
02:16
invited me into his hut and graciously fed me.
29
120999
5916
دەعوەتی کردم بۆکوخەکەی و زۆر بە گەرمی میوانداری کردم و خواردنی دامێ .
02:22
Only I later realized that what he fed me
30
126915
4648
دواتر بۆم دەرکەوت ئەو خواردنەی ئەو پیاوە دای بە من
02:27
was food for his entire family for two days.
31
131563
5743
خواردنی ٢ رۆژی هەموو خێزانەکەی بوو .
02:33
This profound gift of generosity
32
137306
4423
ئەم نموونە جوانەی بەخشندەیی و سەخاوەتی ئەو پیاوە
02:37
challenged and changed the very purpose of my life.
33
141729
5278
ئامانجی سەرەکی ژیانمی گۆڕی .
02:42
I resolved to give back.
34
147007
3772
منیش بریارم دا بەخشندە بم .
02:46
Later, I joined the World Bank, which sought to fight
35
150779
4304
دواتر پەیوەندیم کرد بە بانکی جیهانیەوە کە کاری دەکرد بۆ ڕووبەڕوونەوەی هەژاری لە
02:50
such poverty by transferring aid from rich to poor countries.
36
155083
5768
ڕێگەی گواستنەوەی هاوکاری لە وڵاتە دەوڵەمەندەکانەوە بۆ وڵاتە هەژارەکان .
02:56
My initial work focused on Uganda, where I focused
37
160851
5032
سەرەتای کار کردنم لە وڵاتی ئۆگەندا بوو .
03:01
on negotiating reforms with the Finance Ministry of Uganda
38
165883
4228
لەوێ لەگەڵ وەزارەتی ئابووری ئەو وڵاتە
03:06
so they could access our loans.
39
170111
2829
باسی چاکسازیمان کرد هەتا بتوانن بە ئاسانی قەرز لە ئێمە وەربگرن.
03:08
But after we disbursed the loans, I remember
40
172940
3131
دوای ئەوەی قەرزەکەمان دا پێیان ، بیرمە لە گەشتێک دا
03:11
a trip in Uganda where I found newly built schools
41
176071
4718
لە ئۆگەندا کۆمەڵێک قوتابخانەم بینی کە تازە دروست کرابوون
03:16
without textbooks or teachers,
42
180789
2784
بەڵام مامۆستا و کتێبیان نەبوو ،
03:19
new health clinics without drugs,
43
183573
2920
وە هەروەها سەنتەری تەندروستیم بینی کە دەرمان یان نەبوو ،
03:22
and the poor once again without any voice or recourse.
44
186493
5783
وە خەڵکە هەژارەکەش هەروەک خۆیان بێ پەناگە و داماو مابوونەوە .
03:28
It was Bihar all over again.
45
192276
3576
تەواو لە بیهاردەچوو .
03:31
Bihar represents the challenge of development:
46
195852
3960
بیهار ڕوونی دەکاتەوە گەشە سەندن و بەرەوپێش چوون
03:35
abject poverty surrounded by corruption.
47
199812
3911
چەند قورسن لە شوێنێک دا کە هەژاری و گەندەڵی هەبن .
03:39
Globally, 1.3 billion people live on less than
48
203723
4260
لەسەر ئاستی جیهان، ١،٣ ملیار خەڵک
03:43
$1.25 a day, and the work I did in Uganda
49
207983
4709
ڕۆژانە بە کەمتر لە ١،٢٥ دۆلار دەژین . لەو کارەدا کە لە ئۆگەندا کردم
03:48
represents the traditional approach to these problems
50
212692
4931
هەمان ئەو ڕێگە تەقلیدیەو دووبارەم بەکارهێنا کە لە سالی ( ١٩٤٤) ەوە پەیڕەو
03:53
that has been practiced since 1944,
51
217623
4292
کرابوو بۆ چارەسەر کردنی ئەم کێشانە
03:57
when winners of World War II, 500 founding fathers,
52
221915
5620
کاتێک کە براوەکانی جەنگی دووەمی جیهانی
04:03
and one lonely founding mother,
53
227535
3436
کە ٥٠٠ پیاو و تەنها ١ ژن بوون
04:06
gathered in New Hampshire, USA,
54
230971
2427
لە ( نیو هامپشایەر ) لە ئەمریکا کۆبونەوە
04:09
to establish the Bretton Woods institutions,
55
233398
2619
بە مەبەستی دروست کردنی دروست کردنی دامەزراوەکانی ( بریتن وودز )
04:11
including the World Bank.
56
236017
1805
کە لەناویاندا بانکی جیهانیش هەبوو .
04:13
And that traditional approach to development
57
237822
3300
وە ئەم ڕێگە تەقلیدیەی گەشە پێدان ٣
04:17
had three key elements. First, transfer of resources
58
241122
3936
بنەمای سەرەکی هەیە : یەکەم دانە بریتییە لە گواستنەوەی
04:20
from rich countries in the North
59
245058
1951
هاوکاری لە وڵاتە دەوڵەمەندەکانی باکوورەوە بۆ
04:22
to poorer countries in the South,
60
247009
2497
وڵاتە هەژارەکانی باشوور
04:25
accompanied by reform prescriptions.
61
249506
2893
لەگەڵ کۆمەڵێک رێنمایی بە مەبەستی چاکسازی .
04:28
Second, the development institutions that channeled
62
252399
3566
دووەم دانە بریتیە لە دامەزراوەکانی گەشە پێدان کە لە ڕێگەیانەوە
04:31
these transfers were opaque, with little transparency
63
255965
4762
کرداری گواستنەوەکان ئەنجام دەدران کە نا ڕوونیەک لە کار کردنیانا هەبوو
04:36
of what they financed or what results they achieved.
64
260727
3800
لەبەر ئەوەی جیاوازی هەبوو لە نێوان ئەو هاوکاریە داراییانەی پێش کەشیان دەکرد و ئەو ئەنجام و کاریگەریانەی کە هاوکاریەکان هەیان بوو .
04:40
And third, the engagement in developing countries
65
264527
3913
سێ هەم دانە بریتی یە لەوەی کە کار کردن لەسەر ئاستی وڵاتە هەژارەکان
04:44
was with a narrow set of government elites
66
268440
3282
تەنها لەنێوان کۆمەڵێک کەسی پلە بەرزی حکومی دا بوو
04:47
with little interaction with the citizens, who are
67
271722
3314
کە زۆر پەیوەندیان نەبوو لەگەل هاوڵاتیان دا کە
04:50
the ultimate beneficiaries of development assistance.
68
275036
4285
سوودمەندی سەرەکی هاوکاریەکانن .
04:55
Today, each of these elements is opening up
69
279321
4201
ئەمڕۆ، هەریەکە لەم بنەمایانە بە ئاسانی بەردەست دەکەون
04:59
due to dramatic changes in the global environment.
70
283522
3360
بەهۆی گۆڕانکاریە گەورەکانی ژینگەی جیهانەوە .
05:02
Open knowledge, open aid, open governance,
71
286882
3695
زانیاری و هاوکاری و بەڕێوەبردنی شەفاف
05:06
and together, they represent three key shifts
72
290577
3745
هەر سێکیان پێکەوە سێ گۆرانکاری ئەساسین
05:10
that are transforming development
73
294322
2770
کە دەبنە هۆی گۆڕینی گەشە سەندن
05:12
and that also hold greater hope for the problems
74
297092
3713
وە هەروەها هیوای زیاترمان پێدەبەخشن بۆ چارەسەرکردنی
05:16
I witnessed in Uganda and in Bihar.
75
300805
4573
ئەو کێشانەی من لە ئۆگەندا و بیهار بینیومن .
05:21
The first key shift is open knowledge.
76
305378
2966
یەکەم گۆڕانکاری سەرەکی زانیاری ئاشکرایە.
05:24
You know, developing countries today will not simply
77
308344
3561
وەک دەزانن، وڵاتە هەژارەکان بە ئاسانی ئەو چارەسەرانە
05:27
accept solutions that are handed down to them
78
311905
3597
قبوڵ ناکەن کە ئەمریکا و
05:31
by the U.S., Europe or the World Bank.
79
315502
3627
ئەوروپا و بانکی جیهانی بۆیان پێشنیار دەکەن .
05:35
They get their inspiration, their hope,
80
319129
2835
ئەو وڵاتانە ئیلهام و هیواو
05:37
their practical know-how,
81
321964
2400
زانیاریەکانیان لە سیستەمە ئابووری یە
05:40
from successful emerging economies in the South.
82
324364
3551
سەرکەوتووەکانی وڵاتانی باشورەوە وەردەگرن .
05:43
They want to know how China lifted 500 million people
83
327915
4680
ئەو وڵاتانە هەژارانە دەیانەوێت بزانن چین چۆن لە ماوەی ٣٠ ساڵ دا
05:48
out of poverty in 30 years,
84
332595
3663
٥٠٠ ملیۆن کەسی لە هەژاری رزگار کرد ،
05:52
how Mexico's Oportunidades program
85
336258
2946
دەیانەوێت بزانن بەرنامەی ( ئۆپۆرتیونی دادیزی ) مەکسیکی
05:55
improved schooling and nutrition for millions of children.
86
339204
4696
چۆن بوە مایەی باشتر کردنی ئاستی خوێندەواری و سیستەمی خۆراکی ملیۆنەها منداڵ .
05:59
This is the new ecosystem of open-knowledge flows,
87
343900
5662
ئەم سیستەمە ژینگەییەی زانیاری ئاشکرا نەک تەنها لە وڵاتانی باکورەوە
06:05
not just traveling North to South, but South to South,
88
349562
4933
بۆ وڵاتانی باشور درێژ دەبێتەوە بەڵکو لە نێوان وڵاتانی باشور بۆ یەکترو
06:10
and even South to North,
89
354495
2303
تەنانات لە وڵاتانی باشورەوە بۆ باکور یش دەڕوات،
06:12
with Mexico's Oportunidades today inspiring New York City.
90
356798
5742
ئەمەش هەستی پێدەكریت کاتێک دەبینین بەرنامەی (ئۆپۆرتیونی دادیزی ) مەکسیکی لە نیو یۆرک کاری پێدەکرێت .
06:18
And just as these North-to-South transfers are opening up,
91
362540
3848
وە لەبەر ئەوەی گواستنەوە لە وڵاتانی باکورەوە بۆ ولاتانی باشور
06:22
so too are the development institutions
92
366388
2840
هەیە بۆیە دامەزراوەی گەشە پێدانیش هەن
06:25
that channeled these transfers.
93
369228
2527
کە کاریان بریتیە لە ئەنجام دانی گواستنەوەکان .
06:27
This is the second shift: open aid.
94
371755
3869
ئەمەش دووەم گۆرانکاری ئەساسیە کە بریتیە لە هاوکاری ئاشکرا .
06:31
Recently, the World Bank opened its vault of data
95
375624
3550
لەم دواییانەدا، بانکی جیهانی داتا شاراوەکانی
06:35
for public use, releasing 8,000 economic and social indicators
96
379174
4863
بۆ خەڵکی ئاشکرا کرد بە بڵاوکردنەوەی ٨٠٠٠ بەڵگەنامەی کۆمەڵایەتی و ئابوری
06:39
for 200 countries over 50 years,
97
384037
4369
بە مەبەستی ڕوون کردنەوەی هاوکاریەکانیان کە لە ماوەی زیاتر لە ٥٠ ساڵ دا پێشکەش بە ٢٠٠ ولاتیان کردوە.
06:44
and it launched a global competition to crowdsource
98
388406
3978
وە پێشبڕکێیەکی جیهانی رێکخست بۆ هەموو ئەو بەرنامانەی
06:48
innovative apps using this data.
99
392384
3667
کە ئەم داتایە بەکارربهێنن .
06:51
Development institutions today are also opening
100
396051
3173
ئەمڕۆ ناوەندەکانی گەشە سەندن ئەو پرۆژانەی
06:55
for public scrutiny the projects they finance.
101
399224
3814
کە ئەنجامی دەدەن بۆ خەڵکی دەخەنە روو .
06:58
Take GeoMapping. In this map from Kenya,
102
403038
4265
نەخشەی جوگرافی بێنە پێش چاو. لەم نەخشەیەی وڵاتی کینیا
07:03
the red dots show where all the schools financed by donors
103
407303
4719
خاڵە سورەکان بریتین لە شوێنی ئەو قوتابخانانەی کە لایەن خێرخوازانەوە
07:07
are located, and the darker the shade of green,
104
412022
3992
پاڵپشتی دارایی کراون ، وە هەتا رەنگە سەوزەکە تۆختر بێت
07:11
the more the number of out-of-school children.
105
416014
3360
ئەوا ژمارەی ئەو مندالانەی لەو ناوچانەدا لە قوتابخانە هێنراونەتە دەرەوە زۆرتر دەبێت .
07:15
So this simple mashup reveals that donors
106
419374
4136
بۆیە ئەم نەخشە سادەیە دەری دەخات کە خێرخوازەکان
07:19
have not financed any schools in the areas
107
423510
2976
هیچ هاوکاری داراییان پێشکەش بەو ناوچانە نەکردووە.
07:22
with the most out-of-school children,
108
426486
2108
کە زۆرترین رێژەی منداڵ تیایان دا لە قوتابخانە دەرهێنراوە
07:24
provoking new questions. Is development assistance
109
428594
4092
کۆمەڵێک پرسیاری وروژێنەر دێنە کایەوە ، بۆ نموونە ئایا ئەو هاوکاریانەی
07:28
targeting those who most need our help?
110
432686
4619
بۆ مەبەستی گەشەپێدان پێشکەش کراون پێشکەش بە کەسانی شایستە کراوە ؟
07:33
In this manner, the World Bank has now GeoMapped
111
437305
2902
بۆ ئەم مەبەستە بانکی جیهانی ئێستا نەخشەی ( 30000 )
07:36
30,000 project activities in 143 countries,
112
440207
4942
پرۆژەو چالاکی خۆی لە ١٤٣ وڵات دا کێشاوە.
07:41
and donors are using a common platform
113
445149
3176
وە خێرخوازانیش سیستەمێکی باو بەکاردەهێنن
07:44
to map all their projects.
114
448325
2945
بۆ کێشانی نەخشە بۆ ڕوون کردنەوەی پڕۆژەکانیان .
07:47
This is a tremendous leap forward in transparency
115
451270
4862
ئەمەش هەوڵێکی گەورەیە بە ئاڕاستەی
07:52
and accountability of aid.
116
456132
2842
شەفافیەت لە هاوکاریەکان داو هەست کردن بە ڵیپرسراویەتی بەرامبەری
07:54
And this leads me to the third, and in my view,
117
458974
2996
ئەمەش بەرەو سێ هەم گۆڕانکاری بنەڕەتیمان دەبات
07:57
the most significant shift in development:
118
461970
3332
کە بە بڕوای من لە هەموویان گرنگترە
08:01
open governance. Governments today are opening up
119
465302
4215
ئەویش بەڕێوەبردنی شەفاف و ئاشکرایە.
08:05
just as citizens are demanding voice and accountability.
120
469517
3977
ئەمڕۆ حکومەتەکان بەرەو ئەوە هەنگاو دەنێن شەفاف بن ئەمەش هەمان ئەو شتەیە کە هاوڵاتیان داوایدەکەن .
08:09
From the Arab Spring to the Anna Hazare movement in India,
121
473494
4030
لە سەرەتای بەهاری عەرەبیەوە و دواتر بۆ بزوتنەوەی ( ئانا هازار ) ی هیندی
08:13
using mobile phones and social media
122
477524
2734
بەکارهێنانی مۆبایل و میدیای کۆمەڵایەتی
08:16
not just for political accountability
123
480258
2614
تەنها بۆ مەبەستی سیاسی نەبووە
08:18
but also for development accountability.
124
482872
4145
بەڵکو بە مەبەستی گەشە سەندن و بەرەو پێش چوونیش بووە..
08:22
Are governments delivering services to the citizens?
125
487017
4472
پرسیارێکی تر، ئایا حکومەتەکان خزمەتگوزاری پێشکەش بە هاوڵاتیەکانیان دەکەن ؟
08:27
So for instance, several governments in Africa
126
491489
4145
بۆیە بۆ نموونە چەند حکومەتێکی کیشوەری ئەفریقیا
08:31
and Eastern Europe are opening their budgets to the public.
127
495634
5024
و رۆژئاوای ئەوروپا بودجەکانیان ئاشکرا دەکەن بۆ هاوڵاتیان
08:36
But, you know, there is a big difference between a budget
128
500658
3403
بەلام وەک دەزانن جیاوازیەکی زۆر هەیە لە نێوان ئەو بودجەی ئاشکرا دەکریت و
08:39
that's public and a budget that's accessible.
129
504061
4037
ئەو بودجەی کە لە ڕاستی دا هەیە و لە بەردەستە .
08:43
This is a public budget. (Laughter)
130
508098
4920
ئەمە بودجەیەکی ئاشکرایە . ( پێکەنینی جەماوەر )
08:48
And as you can see, it's not really accessible
131
513018
3105
وەک دەزانن کارێکی ئاسان نیە بۆ هاوڵاتیەکی ئاسایی هەوڵ بدات
08:52
or understandable to an ordinary citizen
132
516123
2719
بزانێت حکومەت چۆن
08:54
that is trying to understand how the government is spending its resources.
133
518842
4998
سەرچاوەکانی بەکار دەهێنیت .
08:59
To tackle this problem, governments are using new tools
134
523840
3935
بۆ چارەسەر کردنی ئەم کێشەیە
09:03
to visualize the budget so it's more understandable
135
527775
4683
حکومەتەکان ڕێگەی تازەبەکاردەهێنن بۆ ئەوەی مەسەلەی بودجە
09:08
to the public.
136
532458
2200
زیاتر شەفاف بێت لای هاوڵاتیان .
09:10
In this map from Moldova, the green color shows
137
534658
3934
لەم نەخشەیەی وڵاتی مۆڵدۆڤا دا رەنگە سەوزەکە
09:14
those districts that have low spending on schools
138
538592
4088
بریتیە لەو ناوچانەی کە پارەیەکی کەمیان بۆ قوتابخانەکان سەرف کردووە
09:18
but good educational outcomes,
139
542680
2320
بەڵام ئاستی خوێندن و پەروەردە تیایان دا باشە .
09:20
and the red color shows the opposite.
140
545000
3249
وە ڕەنگە سورەکە پێچەوانەی ئەوە پیشان دەدات .
09:24
Tools like this help turn a shelf full of inscrutable documents
141
548249
6527
بەکار هێنانی رێگەیەکی وەک ئەمە وا دەکات ئەو بەڵگەنامانەی نا ڕوونن
09:30
into a publicly understandable visual,
142
554776
3754
زیاتر ڕوون بێت لای هاوڵاتیان،
09:34
and what's exciting is that with this openness,
143
558530
3766
وە ئەوەی مایەی دڵ خۆشیە ئەوەیە لەگەڵ بوونی ئەم شەفافیەتەدا
09:38
there are today new opportunities for citizens
144
562296
3858
هاولاتیان دەرفەتی ئەوەیان هەیە ئەدای حکومەت هەڵبسەنگێنن و
09:42
to give feedback and engage with government.
145
566154
3526
هاوکاری بن بۆ زیاتر بەرەو پێش چوونی .
09:45
So in the Philippines today, parents and students
146
569680
4383
بۆیە ئەمڕۆ لە فلیپین دایکان و باوکان و قوتابیان دەتوانن
09:49
can give real-time feedback on a website,
147
574063
4147
لە ڕێگەی سایتی ( Checkmyschool.org )
09:54
Checkmyschool.org, or using SMS, whether teachers
148
578210
5092
یان بە هۆی کورتە نامەوە ڕای خۆیان بدەن لەسەر ئاستی مامۆستاو
09:59
and textbooks are showing up in school,
149
583302
2794
کتێبی قوتابخانەکانیان .
10:01
the same problems I witnessed in Uganda and in Bihar.
150
586096
4651
کە هەمان ئەو کێشانەن کە من لە ئۆگەندا و بیهار بینیومن .
10:06
And the government is responsive. So for instance,
151
590747
2852
وە حکومەت بەرپرسیارە .
10:09
when it was reported on this website that 800 students
152
593599
4510
بۆ نموونە کاتێک لەم سایتەوە هەواڵی ئەوە بڵاو بۆوە کە ٨٠٠ قوتابی
10:14
were at risk because school repairs had stalled
153
598109
4186
لە مەترسیدان لەبەر دواکەوتنی چاک کردنەوەی قوتابخانەیەک بە هۆی گەندەڵیەوە،
10:18
due to corruption, the Department of Education
154
602295
2591
وەزارەتی پەروەردەی فلیپین
10:20
in the Philippines took swift action.
155
604886
2954
هەر خێرا دەستی کرد بە ئیجرائات و لێکۆڵینەوە.
10:23
And you know what's exciting is that this innovation
156
607840
3697
ئەوەی مایەی خۆش حالی یە ئەوەیە کە ئەم داهێنانە خەریکە
10:27
is now spreading South to South, from the Philippines
157
611537
4662
لە ناو ولاتانی باشور دا بڵاو دەبێتەوە ، هەر لە فلیپینەوە بۆ
10:32
to Indonesia, Kenya, Moldova and beyond.
158
616199
4345
ئیندۆنیزیا، کینیا و مۆڵدۆڤا و ولاتانی تریش .
10:36
In Dar es Salaam, Tanzania, even an impoverished
159
620544
4259
تەنەنەت کۆمەڵگەیەکی دواکەوتووی
10:40
community was able to use these tools
160
624803
3554
وەک دارالسلام ( تەنزانیا ) توانیویەتی
10:44
to voice its aspirations.
161
628357
2972
ئەم ڕێگایانە بەکار بهێنێت بە مەبەستی بەرەو پێش چوون.
10:47
This is what the map of Tandale looked like
162
631329
2919
ئەمەش وەک ئەو نەخشەیەی مانگی ئابی ٢٠١٠ ی تانداڵی وابوو .
10:50
in August, 2011. But within a few weeks,
163
634248
4353
بەڵام لە ماوەی چەند هەفتەیەکی کەم دا
10:54
university students were able to use mobile phones
164
638601
4466
خوێندکارانی زانکۆ توانیان لە ڕێگەی مۆبایل و سیستەمێکی خۆڕاییەوە
10:58
and an open-source platform to dramatically map
165
643067
4550
کار بکەن بۆ دووبارە بنیاتنانەوەی
11:03
the entire community infrastructure.
166
647617
3487
کۆمەڵگاکەیان
11:07
And what is very exciting is that citizens were then
167
651104
4465
ئەوەی زۆر سەرنج ڕاکێش بوو ئەوە بوو هاوڵاتیان دواتر توانیان
11:11
able to give feedback as to which health or water points
168
655569
5007
.......
11:16
were not working, aggregated
169
660576
2874
....
11:19
in the red bubbles that you see,
170
663450
2600
.....
11:21
which together provides a graphic visual
171
666050
4598
.....
11:26
of the collective voices of the poor.
172
670648
4455
.....
11:31
Today, even Bihar is turning around and opening up
173
675103
5610
ئەمڕۆ تەنانەت بیهاریش گۆڕاوە و کراوەتەوە
11:36
under a committed leadership that is making government
174
680713
2872
لە ڕێگەی کۆمەڵیک کەسی دلسۆزەوە
11:39
transparent, accessible and responsive to the poor.
175
683585
5168
کە کار بۆ ئەوە دەکەن کە حکومەت زیاتر شەفاف بێت و هەست بە لێپرسراوێتی زیاتر بکات بەرامبەر بە هەژاران .
11:44
But, you know, in many parts of the world,
176
688753
3528
بەڵام وەک دەزانن لە زۆر شوێنی دنیا دا حکومەتەکان
11:48
governments are not interested in opening up
177
692281
2978
حەزیان بە کرانەوە و خزمەت کردنی
11:51
or in serving the poor, and it is a real challenge
178
695259
5117
هەژاران نیە، وە ئەمەش جەنگێکی رآستەقینەیە
11:56
for those who want to change the system.
179
700376
4344
بۆ ئەو کەسانەی دەیانەوێت ئەو سیستەمە بگۆڕن .
12:00
These are the lonely warriors
180
704720
3569
ئەو کەسانە وەک باوکم و چەندانی تر
12:04
like my father and many, many others,
181
708289
3464
تێکۆشەری تەنهان و
12:07
and a key frontier of development work
182
711753
3124
وە کارێکی سەرەکی بۆ ئەو بەرەو پێش چوونە ئەوەیە
12:10
is to help these lonely warriors join hands
183
714877
5196
کە یارمەتی ئەو کەسە تێکۆشەرانە بدرێت کە یەک بگرن
12:15
so they can together overcome the odds.
184
720073
3541
تا هەموو پێکەوە بەسەر بەربەستەکان دا زاڵ بن .
12:19
So for instance, today, in Ghana, courageous reformers
185
723614
4743
بۆیە بۆ نموونە لە غانا کۆمەڵێک ریفۆرم خوازی بە توانا
12:24
from civil society, Parliament and government,
186
728357
3200
و پەڕلەمان و حکومەت هەموو پێکەوە ،
12:27
have forged a coalition for transparent contracts
187
731557
4192
دەستەیەکیان پێک هێناوە بە مەبەستی شەفافی لە
12:31
in the oil sector, and, galvanized by this,
188
735749
4056
گرێبەستەکانی کەرتی نەوت دا.
12:35
reformers in Parliament are now investigating dubious contracts.
189
739805
5680
ریفۆرم خوازان لە پەرلەمان ئێستا لێکۆڵینەوە دەکەن لە گرێبەستە گوماناوی و نا ڕوونەکان .
12:41
These examples give new hope, new possibility
190
745485
4928
ئەم نموونانە هیوامان پێدەبەخشن بۆ چارەسەر کردنی
12:46
to the problems I witnessed in Uganda
191
750413
3112
ئەو کێشانەی من لە ئۆگەندا بینیومن یان ئەو کێشانەی ڕووبەڕووی
12:49
or that my father confronted in Bihar.
192
753525
5102
باوکم دەبوونەوە لە بیهار .
12:54
Two years ago, on April 8th, 2010, I called my father.
193
758627
6969
دوو ساڵ لەمەوبەر لە 2010/4/8 دا درەنگانێکی شەو تەلەفۆنم بۆ باوکم کرد
13:01
It was very late at night, and at age 80,
194
765596
5398
کە لەو کاتەدا تەمەنی ٨٠ ساڵ بوو
13:06
he was typing a 70-page public interest litigation
195
770994
4801
خەریکی نوسینی دەعوایەکی ٧٠ لاپەڕەیی بوو
13:11
against corruption in a road project.
196
775795
3614
لەسەر بوونی گەندەڵی لە پرۆژەیەکی ڕێگەو بان دا .
13:15
Though he was no lawyer, he argued the case in court
197
779409
4618
باوکم هەرچەندە پارێزەر نەبوو بەڵام ڕۆژی دواتر لە محکمە خۆی
13:19
himself the next day. He won the ruling,
198
784027
4214
بەرگری لە دۆسیەکەی کردو بردیەوە
13:24
but later that very evening,
199
788241
2022
بەڵام ئێوارەی هەمان ڕۆژ
13:26
he fell, and he died.
200
790263
4594
مرد.
13:30
He fought till the end, increasingly passionate
201
794857
4944
تا دوا سات ئەوەندە بە دڵسۆزی کاری کرد
13:35
that to combat corruption and poverty,
202
799801
3945
دژی گەندەڵی و هەژاری
13:39
not only did government officials need to be honest,
203
803746
4007
کە نەک هەر کاربەدەستەکانی حکومەتی وا لێکرد ڕاستگۆ بن بەڵکو
13:43
but citizens needed to join together
204
807753
3249
وای لە خەڵکیش کرد کە یەک بگرن و
13:46
to make their voices heard.
205
811002
2895
کارێک بکەن کە گوێ لە داواکانیان بگیرێت .
13:49
These became the two bookends of his life,
206
813897
4861
ئەم دوو کارە بوونە راگری ژیانی باوکم و ئەو گەشتەی لە نێوان ئەم
13:54
and the journey he traveled in between
207
818758
2714
دوو ڕاگرەدا کردی بووە ڕەنگ دەرەوەی
13:57
mirrored the changing development landscape.
208
821472
4785
دیمەنی گەشەسەندنە بەردەوامەکان .
14:02
Today, I'm inspired by these changes, and I'm excited
209
826257
4953
من ئەمڕۆ بەم گۆڕاناریانە کاریگەر بووم ، وە دڵ خۆشم کە
14:07
that at the World Bank, we are embracing
210
831210
3104
ئێمە لە بانکی جیهانی ئەم ئاڕاستەی کارکردنانەمان
14:10
these new directions, a significant departure
211
834314
3089
پەسەند کردووە کە بۆتە مایەی گۆڕانکاریەکی
14:13
from my work in Uganda 20 years ago.
212
837403
3878
بەرچاو بەراورد بە ٢٠ ساڵ لەمەو پێشم لە ئۆگەندا .
14:17
We need to radically open up development
213
841281
3541
پێویستە لە ڕەگ و ڕیشەوە چاکسازی بکەین
14:20
so knowledge flows in multiple directions,
214
844822
2804
بەوشێوەیە زانیاری بە چەندین ئاراستەدا بڵاو دەبێتەوە
14:23
inspiring practitioners, so aid becomes transparent,
215
847626
4791
و ئیلهام دەبەخشێتە بەهرەدارەکان، بۆیە یارمەتی شەفاف و
14:28
accountable and effective, so governments open up
216
852417
4159
کاریگەر دەبێت، بەوشێوەیە حکومەت چاکسازی دەکات
14:32
and citizens are engaged and empowered
217
856576
3946
هاوڵاتیانیش بەشداریان پێدەکرێت و رۆڵیان دەبێت
14:36
with reformers in government.
218
860522
1659
لەگەل ریفۆرم خوازانی ناو حکومەت .
14:38
We need to accelerate these shifts.
219
862181
3197
پێویستە ئەم گۆڕانکاریانە خێرا بکەین .
14:41
If we do, we will find that the collective voices
220
865378
5000
ئەگەر وا بکەین دەنگی خەلکە هەژارەکەی
14:46
of the poor will be heard in Bihar,
221
870378
4390
بیهار و ئۆگەندا و
14:50
in Uganda, and beyond.
222
874768
2222
ووڵاتانی تر دەبیسترێت .
14:52
We will find that textbooks and teachers
223
876990
4075
وە هەروەها کتێبەکانی خوێندن و مامۆستایانیش
14:56
will show up in schools for their children.
224
881065
3037
باشتر دەبن
15:00
We will find that these children, too,
225
884102
4083
هەروەها قوتابیانیش
15:04
have a real chance of breaking their way out of poverty.
226
888185
6118
چانسی ئەوەیان دەبێت کە خۆیان لە هەژاری رزگار بکەن
15:10
Thank you. (Applause)
227
894303
3215
سوپاس . ( چەپلەی ئامادەبووان ) .
15:13
(Applause)
228
897518
2720
( چەپلەی ئامادەبووان )
ABOUT THE SPEAKER
Sanjay Pradhan - Development LeaderSanjay Pradhan is vice president of the World Bank Institute, helping leaders in developing countries learn skills for reform, development and good governance.
Why you should listen
The World Bank Institute is the part of the World Bank that focuses on "capacity" -- the piece of polite jargon that masks a big question: How do countries learn? And in a state with a history of corruption, failure and debt, how can leaders -- both public and private-sector -- gain the ability to grow, build, govern? The WBI teaches those skills, focusing on the key force behind real change: building teams and coalitions.
Sanjay Pradhan joined the WBI in 2008, and has worked since then to refine its strategy into three interconnected plans: Open Knowledge, Collaborative Governance, and Innovative Solutions. He is an advocate of transparency and openness as development tools.
Sanjay Pradhan | Speaker | TED.com