TEDxNYED
Dan Meyer: Math class needs a makeover
دان ماێر: بیرکاری پێویستی بە دووبارە ڕێکخستنەوە هەیە
Filmed:
Readability: 4.2
2,804,252 views
مەنهەجی ئەمڕۆی بیرکاری تەنها فێری منداڵان دەکات کە پێشبینی وەڵامەکان بکەن، یان بەسەر وەڵامەکاندا سەر بکەون. فێر کردنی منداڵان بە درووست کردنی پرسیار زۆر لە چارەسەرکردنیان گرنگترە، دان ماێر تاقیکردنەوەیەکی ناوپۆل نیشان دەدات کە وا لە خوێندکاران دەکات بوەستن و بیر بکەنەوە
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
Can I ask you to please recall a time
0
0
3000
بە ئەرک نەبێت دەتوانم داواتان لێبکەم کاتێک بهێننەوە یادی خۆتان
00:18
when you really loved something --
1
3000
2000
کە شتێکتان زۆر خۆش ویستبێت
00:20
a movie, an album, a song or a book --
2
5000
2000
فیلمێک، ئەلبومێك، گۆرانیەک یان کتێبیک
00:22
and you recommended it wholeheartedly
3
7000
3000
وە بە هەموو دڵتەوە پێشکەشت کردبێت
00:25
to someone you also really liked,
4
10000
2000
بە کەسێک کە بەڕاستی خۆشتویستبێت
00:27
and you anticipated that reaction, you waited for it,
5
12000
2000
وە پێشبینی ئەو کاردانەوەت کردبێت کە چاوەڕوانی بوبیت
00:29
and it came back, and the person hated it?
6
14000
3000
وە بۆت نێردرابێتەوە و کەسەکە ڕقی لێبوبێت؟
00:32
So, by way of introduction,
7
17000
2000
کەواتە وەکو خۆ ناساندنێک ،
00:34
that is the exact same state
8
19000
2000
ئەوە ڕێک هەمان حاڵەتە
00:36
in which I spent every working day of the last six years. (Laughter)
9
21000
3000
٠کە تێیدا هەموو ڕۆژێکی کارکردنی شەش ساڵی ڕابردوم بەسەر برد
پێکەنین
پێکەنین
00:39
I teach high school math.
10
24000
2000
من وانەی بیرکاری قۆناغی ئامادەیی دەڵێمەوە
00:41
I sell a product to a market
11
26000
3000
بەرهەمێک ئەفرۆشم بە بازارێک
00:44
that doesn't want it, but is forced by law to buy it.
12
29000
3000
کە نایەوێت، بەڵام بە یاسا زۆری لێدەکرێت تا بیکڕێت
00:47
I mean, it's just a losing proposition.
13
32000
3000
مەبەستم ئەوەیە کە ئەوە تەنها هەوڵێکی دۆڕاوە
00:50
So there's a useful stereotype about students that I see,
14
35000
3000
ئەوەی کەمن ئەیبینم بە گشتاندنێکی سودبەخش هەیە دەربارەی خوێندکارەکان
00:53
a useful stereotype about you all.
15
38000
2000
بە گشتاندنێکی سودبەخش دەربارەی ئێوە هەمووتان
00:55
I could give you guys
16
40000
2000
بەرێزان ئەتوانم پرسیارێکتان بدەمێ
00:57
an algebra-two final exam,
17
42000
2000
لەسەر ' جەبری دوو' لە تاقیکردنەوە ی کۆتایی ساڵدا
00:59
and I would expect no higher
18
44000
2000
وە چاوەڕوانی زیاتر ناکەم
01:01
than a 25 percent pass rate.
19
46000
2000
لە %٢٥ ی ڕێژەی دەرچوون
01:03
And both of these facts say less about you or my students
20
48000
3000
وە هەردوو لەم ڕاستیانە دەربارەی ئێەوە و خوێندکارەکانم کەمتر نیشان ئەدەن
01:06
than they do about what we call math education
21
51000
2000
بەبەراورد بەوەی دەیزانن دەربارەی ئەوەی پێی دەڵیین پەروەردەی بیرکارییانە
01:08
in the U.S. today.
22
53000
2000
ەئەمڕۆ لە ئەمریکادا
01:10
To start with, I'd like to break math down into two categories.
23
55000
3000
لە دەستپێکردندا، ئەمەوێت بعرکاری بکەمە دوو بەشەوە
01:13
One is computation; this is the stuff you've forgotten.
24
58000
3000
دانەیەکیان ژمێریاریە؛ ئەمە ئەو شتەیە کە لە بیرتان کردوە
01:16
For example, factoring quadratics with
25
61000
2000
بۆ نمونە، چەندجارە کردنی هاوکێشە دوو جاکان
01:18
leading coefficients greater than one.
26
63000
2000
دەبنە کۆمەڵە هاوکۆلکەیەکی گەورەتر لە یەکەم دانە
01:20
This stuff is also really easy to relearn,
27
65000
2000
هەروەها ئەم شتە بەڕاستی ئاسانە بۆ فێربونەوە،
01:22
provided you have a really strong grounding
28
67000
2000
بە پشتبەستن بەوەی کە بنچینەیەکی بەهێزتان هەیە
01:24
in reasoning. Math reasoning --
29
69000
2000
لە خەمڵاندندا. خەمڵاندنی بیرکاریانە --
01:26
we'll call it the application
30
71000
2000
پێی ئەڵێین جێبەجێکردنی
01:28
of math processes to the world around us --
31
73000
2000
پرۆسەکانی بیرکاری لە جیهانی دەوروبەرمان --
01:30
this is hard to teach.
32
75000
2000
ئەمە قورسە بۆ وتنەوە
01:32
This is what we would love students to retain,
33
77000
2000
ئەمە ئەوەیە کە ئەمانەوێت کە خوێندکاران بهێڵێتەوە،
01:34
even if they don't go into mathematical fields.
34
79000
2000
هەتا ئەگەر نەچنە بوارە بیرکاریەکانەوە
01:36
This is also something that, the way we teach it in the U.S.
35
81000
2000
هەروەها ئەمە شتێکە، ئەو ڕێگەیە کە ئێمە وانە ئەڵێینەوە لە ئەمریکا
01:38
all but ensures they won't retain it.
36
83000
2000
ئەمەش هەمووی گرەنتی ئەوە دەکات بەڵام ناتوانن بیهێڵینەوە
01:41
So, I'd like to talk about why that is,
37
86000
1000
بۆیە، ئەمەوێت گفتوگۆ بکەم کە ئەوە بۆ وایە
01:42
why that's such a calamity for society, what we can do about it
38
87000
3000
بۆچی ئەوە کارەساتێکە بۆ کۆمەلگە، ئەتوانین چی بکەین دەربارەیان
01:45
and, to close with, why this is an amazing time
39
90000
2000
وە، نزیکی بین، بۆچی ئەمە کاتێکی سەرنج ڕاکێشە
01:47
to be a math teacher.
40
92000
2000
کە ببیتە مامۆستای بیرکاری
01:49
So first, five symptoms
41
94000
2000
بەم شێویە، یەکەم، پێنج نیشانە
01:51
that you're doing math reasoning wrong
42
96000
2000
کە ماماڵەی هەڵە ئەکەن لەسەر خەمڵاندنی بیرکاریانە
01:53
in your classroom.
43
98000
2000
لە پۆلەکەی خۆتدا
01:55
One is a lack of initiative; your students don't self-start.
44
100000
3000
یەکێک لەوانە، نەبونی دەستپێشخەریکەر؛ خوێندکارەکانت خۆیان داست پێناکەن
01:58
You finish your lecture block
45
103000
2000
بابەتی موحازەرەکەت تەواو دەکەیت
02:00
and immediately you have five hands going up
46
105000
2000
و یەکسەر پێنج دەست بەرز دەبنەوە
02:02
asking you to re-explain the entire thing at their desks.
47
107000
2000
لە شوێنی خۆیانەوە کە داوات لێ ئەکەن هەموو شتەکە دووبارە بکەیتەوە
02:04
Students lack perseverance.
48
109000
2000
خوێەندکاران وریا و لەسەر خۆ نین
02:06
They lack retention; you find yourself
49
111000
2000
بۆت دەردەکەوێت کەبە تێکرا بەردەوامییان نییە
02:08
re-explaining concepts three months later, wholesale.
50
113000
2000
دوای سێ مانگ بە دووبارە شیکرنەوەی چەمکەکان
02:10
There's an aversion to word problems,
51
115000
2000
گڕوتینێک نیە بۆ کێشەکانی وشە
02:12
which describes 99 percent of my students.
52
117000
2000
کە دەلالەت لە %٩٩ ی خوێندکارەکانم دەکات
02:14
And then the other one percent
53
119000
2000
وە لە % ١ کەکەی تر
02:16
is eagerly looking for the formula
54
121000
2000
بە پەرۆشی ئەڕواننە هاوکێشەکە
02:18
to apply in that situation.
55
123000
2000
جێبەجێی بکەن لە بارودۆخەکەدا
02:20
This is really destructive.
56
125000
2000
بەڕاستی ئەمە کاولکارییە
02:22
David Milch, creator of "Deadwood" and other amazing TV shows,
57
127000
3000
دەیڤد میلچ، ئامادەکاری 'دێدوود' و بەرنامە تەلەفزیۆنییە سەرنج راکێشەکانی تر
02:25
has a really good description for this.
58
130000
3000
بەڕاستی وەسفێکی جوانیان بۆ ئەمە هەیە
02:28
He swore off creating
59
133000
2000
واز لە ئامادەکردن دەهێنێت
02:30
contemporary drama,
60
135000
2000
لە درامای سەردەمی
02:32
shows set in the present day,
61
137000
2000
ئەو بەرنامانەی لە ڕۆژدا پێشکەش دەکرێن
02:34
because he saw that when people fill their mind
62
139000
2000
لەبەر ەوەی کە بینیبوی کاتێک مێشکیان سەرقاڵ ئەکەن
02:36
with four hours a day of, for example, "Two and a Half Men," no disrespect,
63
141000
3000
بە چوار سەعات لە رۆژێکدا ، بۆ نمونە، بەدیار 'دوو پیاو و نیو' بە بێ هیچ بێ ڕێزیەک
02:39
it shapes the neural pathways, he said,
64
144000
2000
ئەو وتی ئەمە نەخشەرێگای مێشکی دادەڕێژێت
02:41
in such a way that they expect simple problems.
65
146000
3000
بە ڕێگەیەک کە چاوەروانی کێشە سادەکان دەکەن
02:44
He called it, "an impatience with irresolution."
66
149000
3000
ئەو ناوی لێنا، ' بێ ئارامی و بێ بڕیاری
02:47
You're impatient with things that don't resolve quickly.
67
152000
3000
ئێوە بێ ئارامن لەگەڵ ئەو شتانەی کە بە خێرایی بریاریان لەسەر نادرێت
02:50
You expect sitcom-sized problems that wrap up in 22 minutes,
68
155000
3000
تۆ چاوەڕوانی کێشە هەزەلییەکان دەکەیت کە لە بیست و دوو خولەکدا تەواو ئەبن
02:53
three commercial breaks and a laugh track.
69
158000
3000
سێ ناوبڕ و تراکێکی پێکەنین
02:56
And I'll put it to all of you,
70
161000
2000
وە ئەمانەتان هەموو پێ دەڵێم
02:59
what you already know, that no problem worth solving is that simple.
71
164000
3000
کە هەنووکە دەیزانن کە هەر کێشەیەک شایەنی چارەسەر بێت سادەیە
03:02
I am very concerned about this
72
167000
2000
من زۆر خەمی ئەمەمە
03:04
because I'm going to retire in a world that my students will run.
73
169000
3000
چونکە من لە جیهانێکدا خانە نشین ئەبم کە خوێندکارەکانم بەڕێوەی ئەبەن
03:07
I'm doing bad things
74
172000
2000
من شتانێی خراپ ئەکەم
03:09
to my own future and well-being
75
174000
2000
بۆ داهاتوی خۆم و خۆشگوزەرانیم
03:11
when I teach this way.
76
176000
2000
کاتێک بەم شێوەیە وانە ئەڵێمەوە
03:13
I'm here to tell you that the way our textbooks -- particularly
77
178000
3000
من لێرەم تا ئەو ڕێگەیەتان پێبڵێم کە کتێبەکانی پرۆگرامی خوێندنمان -- بەتایبەتی
03:16
mass-adopted textbooks -- teach math reasoning
78
181000
3000
کتێبە زۆر هەڵبژێردراوەکانی پرۆگرامەکە -- خەمڵاندنی بیرکاری
03:19
and patient problem solving,
79
184000
2000
و ئارامی چارەسەرکردنی کێشەکانتان فێردەکەن
03:21
it's functionally equivalent to turning on "Two and a Half Men" and calling it a day.
80
186000
3000
لە رۆژێکدا ئەمە بە شێوەی کرداری هاومانایە بە سەرقاڵ بوون بە ' دوو پیاو و نیو'
03:24
(Laughter)
81
189000
2000
(پێکەنین)
03:26
In all seriousness. Here's an example from a physics textbook.
82
191000
3000
لە بارێکی گرژدا، ئەمە نمونەیەکە لە کتێبێکی فیزیا
03:29
It applies equally to math.
83
194000
2000
کە بە تەواوی دەشێت بۆ بیرکاری
03:31
Notice, first of all here,
84
196000
2000
تێبینی بکەن، پێش هەمو شتێک لێرە
03:33
that you have exactly three pieces of information there,
85
198000
2000
تۆ سێ بەشت هەیە لە زانیاری
03:35
each of which will figure into a formula
86
200000
2000
کە لە کۆتاییدا هەر یەکەیان ئەبنە هاوکێشەیەک
03:37
somewhere, eventually,
87
202000
2000
لە هەندێک شوێندا،
03:39
which the student will then compute.
88
204000
2000
کە خوێندکارەکە دواتر ژمێرکارەی ئەکات
03:41
I believe in real life.
89
206000
2000
من بڕوام بە ژیانی ڕاستەقینە هەیە
03:43
And ask yourself, what problem have you solved, ever,
90
208000
2000
وە پرسیار لە خۆتان بکەن کە تا ئێستا چ کێشەیەکت چارەسەر کردووە
03:45
that was worth solving
91
210000
2000
کە شایەنی چارەسەر کردن بووبێت
03:47
where you knew all of the given information in advance;
92
212000
2000
و تێیدا هەمو زانیاریەکانت پێشتر زانیبێت؛
03:49
where you didn't have a surplus of information and you had to filter it out,
93
214000
3000
و تێیدا زانیاری زیاد لە پێویستت نەبێ و وا پێویستی کردبێت کە بیان پاڵێویت،
03:52
or you didn't have sufficient information
94
217000
2000
یان زانیاری تەواوت نەبوبێت
03:54
and had to go find some.
95
219000
2000
و وا پێویستی کردبێت کە هەندێک بەدەست بهێنیت
03:56
I'm sure we all agree that no problem worth solving is like that.
96
221000
3000
دڵنیام کە هەموومان رازین لەسەر ئەوەی هیچ کێشەیەک شیاوی چارەسەر نیە بەو شێوەیە
03:59
And the textbook, I think, knows how it's hamstringing students
97
224000
3000
وە پێم وایە کتێبەکە پیشانی ئەدا ە چەندە توانای خوێندکارەکانی کپ کردووە
04:02
because, watch this, this is the practice problem set.
98
227000
3000
تەماشاکە، چونکە ئەمە بەشی کرداری کێشەکانە
04:05
When it comes time to do the actual problem set,
99
230000
2000
کە کاتێک دێت بۆ چارەسەر کردنی بەشی کێشە ڕاستەقینەکان
04:07
we have problems like this right here
100
232000
2000
کێشەی لەم شێوەیەمان هەیە لێرە
04:09
where we're just swapping out numbers and tweaking the context a little bit.
101
234000
3000
تێیدا ژمارەکان دەردەهێنین لە دەقەکە و کەمێک گۆرانکاری تێدا دەکەین
04:12
And if the student still doesn't recognize the stamp this was molded from,
102
237000
3000
وە ئەگەر خوێندکارەکە هێشتا نیشانەی ئەو گۆڕانکاریانە نەناسێتەوە کە تێیدا کراوە
04:15
it helpfully explains to you
103
240000
2000
ئەمە خۆشبەختانە بۆتی ڕوون دەکاتەوە
04:17
what sample problem you can return to to find the formula.
104
242000
3000
کە چۆن کێشەیەکی سادە دێتەوە پێش بۆ شیکارکردنی هاوکێشەکە
04:20
You could literally, I mean this,
105
245000
2000
مەبەستم ئەوەیە کە بە مانای وشە ئەتوانی
04:22
pass this particular unit without knowing any physics,
106
247000
3000
ئەم یەکە تایبەتە تێپەڕێنیت بە بێ ئەوەی هیچ دەربارەی فیزیا بزانیت
04:25
just knowing how to decode a textbook. That's a shame.
107
250000
3000
تەنها بەبزانینی ئەوەی چۆن لە کتێبێک تێ دەگەیت. ئەوە شەرمە
04:28
So I can diagnose the problem a little more specifically in math.
108
253000
3000
بەم شێوەیە ئەتوانم کێشەکە دیاری بکەم کەمێک بە تایبەتی لە بیرکاری دا
04:31
Here's a really cool problem. I like this.
109
256000
2000
ئەمە کێشەیەکی زۆر سادەیە بەڕاستی. من حەزم لە ئەمەیە
04:33
It's about defining steepness and slope
110
258000
2000
ئەمە دەربارەی ناساندنی خزی و لێژییە
04:35
using a ski lift.
111
260000
2000
بە بەکارهێنانی کورسی خلیسکاندن
04:37
But what you have here is actually four separate layers,
112
262000
2000
بەڵام ئەوەی لەبەردەستمانە بەراستی چوار چینی جیاوازە
04:39
and I'm curious which of you can see the four separate layers
113
264000
3000
وە پەرۆشم تا بزانم کام لە ئێوە ئەتوانێ ئەم چوار چینە جیاوازە ببینێت
04:42
and, particularly, how when they're compressed together
114
267000
3000
و بەتایبەتی، چۆن کاتێک پێکەوە پەستانیان بخرێتە سەر
04:45
and presented to the student all at once,
115
270000
2000
وە پێش بکرێت بۆ هەموو خوێندکارەکان یەکسەر،
04:47
how that creates this impatient problem solving.
116
272000
3000
وە چۆن ئەم بێ ئارامی چارەسەری کێشەیە دروست دەبێت
04:50
I'll define them here: You have the visual.
117
275000
2000
من دەیان ناسێنم لێرە: ئێەو شێوەکەتان لایە
04:52
You also have the mathematical structure,
118
277000
2000
وە هەروەها پێکهاتە بیرکاریانەکەیتان لایە
04:54
talking about grids, measurements, labels,
119
279000
2000
گفتوگۆکردن دەربارەی شێوەکان، پێوانەکان، نیشانەکان
04:56
points, axes, that sort of thing.
120
281000
2000
خالەکان، هێڵەکان، شتێک لەم بابەتە
04:58
You have substeps, which all lead to what we really want to talk about:
121
283000
3000
چەند هەنگاوێکی لاوەکیت هەیە کە هەموویان دەچنەوە سەر ئەوەی ئەمانەوێت گفتوگۆی دەربارە بکەین
05:01
which section is the steepest.
122
286000
2000
کام بەش لێژترینە
05:03
So I hope you can see.
123
288000
2000
بۆیە هیواخوازم بتوانن بیبینن
05:05
I really hope you can see how what we're doing here
124
290000
2000
بەراستی هیواخوازم ببینن کە ئەوەی لێرە دەیکەن
05:07
is taking a compelling question, a compelling answer,
125
292000
2000
پرسیارێکی قورس و وەڵامێکی قورس هەڵئەگرێ،
05:09
but we're paving a smooth, straight path
126
294000
2000
بەڵام ڕێگایەکی راست و گونجاو ساز ئەکەین
05:11
from one to the other
127
296000
2000
لە دانەیەکەوە بۆ دانەیەکی تر
05:13
and congratulating our students for how well
128
298000
2000
و دەستخۆشی کردن لە خوێندکارەکانمان کە چۆن بە باشی
05:15
they can step over the small cracks in the way.
129
300000
2000
بەسەر درزەکانی سەر ڕێگاکەدا زاڵئەبن
05:17
That's all we're doing here.
130
302000
2000
ئەمە هەموو ئەوەیە کە ئێمە لێرە ئەیکەین
05:19
So I want to put to you that if we can separate these in a different way
131
304000
2000
ئەمەوێت ئێوە دابنێم تاوەکو ئەگەر بتوانین ئەمانە پێکەوە جیابکەینەوە بە ڕێگەی جیاواز
05:21
and build them up with students,
132
306000
2000
.و لەگەڵ خوێندکاران دروستیان بکەین،
05:23
we can have everything we're looking for in terms of patient problem solving.
133
308000
3000
ئەتوانین هەموو ئەو شتانەمان هەبێت کە بە دویدا دەگەڕێین لە ڕوانگەی ئارامی لە شیکارکردنی پرسیارەکان
05:26
So right here I start with the visual,
134
311000
2000
لێرەدا رێک بە وێنەکە دەست پێ ئەکەم،
05:28
and I immediately ask the question:
135
313000
2000
وە یەکسەر پرسیارێک ئەکەم
05:30
Which section is the steepest?
136
315000
2000
کام بەشە لێژترە؟
05:32
And this starts conversation
137
317000
2000
و ئەمە گفتوگۆ دروست دەکات
05:34
because the visual is created in such a way where you can defend two answers.
138
319000
3000
چونکە دیمەنەکە بە ڕێگەیەک دروستکراوە کە تیایدا بتوانیت بەرگری لە دوو وەڵام بکەیت
05:37
So you get people arguing against each other,
139
322000
2000
بە شێوەیە وا لە خەڵک دەکات کە لە دژی یەکتر گفتوگۆ بکەن
05:39
friend versus friend,
140
324000
2000
هاوڕێ لە دژی هاوڕێ
05:41
in pairs, journaling, whatever.
141
326000
2000
جووتەکان، ڕۆژنامەنووس و هەرچیەک
05:43
And then eventually we realize
142
328000
2000
و دواتر لە کۆتاییدا هەستی پێ دەکەین کە
05:45
it's getting annoying to talk about
143
330000
2000
بێزارکەر ئەبێت بۆ گفتوگۆ کردن دەربارەی
05:47
the skier in the lower left-hand side of the screen
144
332000
2000
وەرزشەوانەکەی خلیسکێن لە بەشی خوارەوی دەستی چەپی شاشەکە
05:49
or the skier just above the mid line.
145
334000
2000
وەرزشەوانەکەی خلیسکێن تۆزێک لە سەرەوەی هێڵی ناوەند.
05:51
And we realize how great would it be
146
336000
2000
وە هەست بەوە دەکەین کە چەندە مەزن ئەبێت
05:53
if we just had some A, B, C and D labels
147
338000
2000
ئەگەر چەند نیشانەیەکی أ ، ب ، س ، و د، یمان هەبوایە
05:55
to talk about them more easily.
148
340000
2000
گفتوگۆکردن دەربارەیان زیاتر بە ئاسانی
05:57
And then as we start to define what does steepness mean,
149
342000
3000
و دواتر کاتێک دەست دەکەین بە پێناسەکردنی ' لێژی
06:00
we realize it would be nice to have some measurements
150
345000
2000
بۆمان دەردەکەوێت باش دەبێت چەند پێوانەیەکمان هەبێت
06:02
to really narrow it down, specifically what that means.
151
347000
3000
بۆ زۆر بەرتەسک کردنەوەی، بەتایبەتی بۆ ئەوەی کە ئەوە مانای چیە
06:05
And then and only then,
152
350000
2000
و تەنها دواتر و دواتر
06:07
we throw down that mathematical structure.
153
352000
2000
دارێژە بیرکاریەکە فرێ دەدەین
06:09
The math serves the conversation,
154
354000
2000
بیرکاری یەکە خزمەت بە گفوگۆکە دەکات
06:11
the conversation doesn't serve the math.
155
356000
2000
بەڵام گفتوگۆکە خزمەتی بیرکاریەکە ناکات
06:13
And at that point, I'll put it to you that nine out of 10 classes
156
358000
3000
و لە وکاتەدا، نۆ لە دەی ئەو پۆلانەتان بۆ دادەنێم
06:16
are good to go on the whole slope, steepness thing.
157
361000
2000
کە باشن بڕۆن بەسەر شتە خلیسک و لێژەکە
06:18
But if you need to,
158
363000
2000
بۆیە ئەگەر ویستتان
06:20
your students can then develop those substeps together.
159
365000
2000
ئەوا خوێندکارەکانتان ئەتوانن گەشە بەو هەنگاوە لاوەکیانە بدەن
06:22
Do you guys see how this, right here, compared to that --
160
367000
3000
هاوڕێیان ئەمە ئەبینن، ڕێک لێرەدا، بە بەراورد بەوە --
06:25
which one creates that patient problem solving, that math reasoning?
161
370000
3000
ئارامی لە شیکارکردنی پرسیاردا کامەیان ئەو خەمڵاندنی بیرکاریانە دروست دەکات؟
06:28
It's been obvious in my practice, to me.
162
373000
3000
ئەوە ئاشکرایە بۆ من لە کرداریەکانمدا
06:31
And I'll yield the floor here for a second to Einstein,
163
376000
2000
وە ساتێک مەنەسەکە جێ ئەهێڵم بۆ ئەنیشتاین
06:33
who, I believe, has paid his dues.
164
378000
2000
کە بڕوام وایە ئەو ئەرکەکەی بە جێ گەیاندووە
06:35
He talked about the formulation of a problem being so incredibly important,
165
380000
3000
ئەو گفئوگۆی دەربارەی شیکارکردنی پرسیارێک کردووە کە زۆر گرنگ بێت
06:38
and yet in my practice, in the U.S. here,
166
383000
2000
و کە هێشتا و لێرە لە ئەمریکا بوونی هەیە
06:40
we just give problems to students;
167
385000
2000
ئێمە تەنها پرسیارەکان ئەدەین بە خوێندکارەکان؛
06:42
we don't involve them in the formulation of the problem.
168
387000
3000
بەشداری ناکەین لە شیکارکردنی پرسیارەکەدا
06:46
So 90 percent of what I do
169
391000
2000
کەواتە لە %٩٠ ئەوەی من ئەیکەم
06:48
with my five hours of prep time per week
170
393000
2000
لەو پێنج کاتژمێر ئەرکی خوێندنگە لە هەفتەیەکدا
06:50
is to take fairly compelling elements
171
395000
3000
بریتیە لە مامەڵەکردن بە ڕاستو دروستی لەگەڵ بەشەکانی
06:53
of problems like this from my textbook
172
398000
2000
پرسیارەکاندا بەم شێوەیە لە کتێبەکەم
06:55
and rebuild them in a way that supports math reasoning and patient problem solving.
173
400000
3000
و دارشتنەوەیان بە ڕێگایەک کە یارمەتی دەربێت بۆ خەمڵاندنی بیرکاریانە و ئارامی لە شیکارکردنی پرسیاردا
06:58
And here's how it works.
174
403000
2000
وە بەم شێوەیە ئەبێت
07:00
I like this question. It's about a water tank.
175
405000
2000
حەزم بەم پرسیارەیە. دەربارەی تانکەرێکی ئاوە
07:02
The question is: How long will it take you to fill it up?
176
407000
2000
پرسیارەکە ئەوەیە: چەند دەخایەنێت تاوەکو ئەو تانکەرە پڕدەکەیت؟
07:04
First things first, we eliminate all the substeps.
177
409000
2000
یەکەم جار گرنگترین شت ئەوەیە کە هەنگاوە لاوەکیەکان شیکاربکەین و نەیانهێڵین
07:06
Students have to develop those,
178
411000
2000
خوێندکارەکان پێویستە ئەم هانگاوانە بکەن
07:08
they have to formulate those.
179
413000
2000
ئەوان پێویستە ئەوانە دابڕێژن
07:10
And then notice that all the information written on there is stuff you'll need.
180
415000
3000
دواترئەو زانیاریانەی کە لێرە نووسراون ئەو شتانەن کە پێویستتان ئەبێت. سەرنج بدەن
07:13
None of it's a distractor, so we lose that.
181
418000
2000
هیچ لەوانە دابڕ نین بۆیە ئەوە لەدەست دەدەین
07:15
Students need to decide, "All right, well,
182
420000
2000
خوێندکارەکان پێویستە بریار بدەن، کە
07:17
does the height matter? Does the side of it matter?
183
422000
2000
بەرزیەکەی گرنگە؟ لاتەنیشتەکەی گرنگە؟
07:19
Does the color of the valve matter? What matters here?"
184
424000
3000
ئایا ڕەنگی بەلوعەکە گرنگە؟ چی شتێك گرنگە لێرەدا؟
07:22
Such an underrepresented question in math curriculum.
185
427000
3000
پرسایرێکی لەو شێوەیە کە لە خوارەوە نیشاندراوە لە پرۆگرامی بیرکاریدا
07:25
So now we have a water tank.
186
430000
2000
کەواتە ئێستا تانکەرێکی ئاومان هایە.
07:27
How long will it take you to fill it up? And that's it.
187
432000
2000
چەنت پێ ئەچێ تا پڕی بکەیت؟ وە ئەوە هاموویەتی
07:29
And because this is the 21st century
188
434000
2000
و چونکە ئەمە سەدەی (٢١) ە
07:31
and we would love to talk about the real world on its own terms,
189
436000
3000
و حەزەکەین گفئگۆ بکەین دەربارەی جیهانی راستەقینە بکەین بە زاراوەکونی خۆی
07:34
not in terms of line art or clip art
190
439000
3000
نەک بە زاراوەی دێڕە هونەریەکەن و هێماکان
07:37
that you so often see in textbooks,
191
442000
2000
کە ئێوە بەزۆری ئەیبینن لە کتێبەکاندا
07:39
we go out and we take a picture of it.
192
444000
2000
ئەچینە دەرەوە و وێنەیەکی ئەگرین
07:41
So now we have the real deal.
193
446000
2000
بۆیە ئێستا نمونەییەکی راستەقینەمان هەیە
07:43
How long will it take it to fill it up?
194
448000
2000
چەنی پێ ئەچێ تا پڕ بێت؟
07:45
And then even better is we take a video,
195
450000
2000
و دواتر بەشێوەیەکی باشتر گرتەی ڤیدیۆیی ئەگرین
07:47
a video of someone filling it up.
196
452000
3000
گرتەی کەسێک کە پڕی ئەکات
07:50
And it's filling up slowly, agonizingly slowly.
197
455000
2000
و بە هێواشی پڕئەبێت، بە شیوەیەکی بێزارکەر هێواش
07:52
It's tedious.
198
457000
2000
بێزارکەرە
07:54
Students are looking at their watches, rolling their eyes,
199
459000
2000
خوێندکارەکان تەماشای سەعاتەکانیان ئەکەن و چاویان ئەگێڕن
07:56
and they're all wondering at some point or another,
200
461000
3000
وە لە یەکی ئەدەنەوە لە چەند خاڵێکەوە بۆ چەندانی تر
07:59
"Man, how long is it going to take to fill up?"
201
464000
3000
یاڵا، چەنی پێ ئەچێ تا پڕ بێت؟
08:02
(Laughter)
202
467000
5000
(پێکەنین)
08:07
That's how you know you've baited the hook, right?
203
472000
3000
ئەمە بەو شێوەیە کە ئەزانی قولابەکەت ناوەتەوە، وایە؟
08:11
And that question, off this right here, is really fun for me
204
476000
3000
ئەو پرسیارەی کە ڕێک لێرەدایە بەراستی زۆر خۆشە بۆ من
08:14
because, like the intro,
205
479000
2000
چونکە وەکو سەرەتا وایە
08:16
I teach kids -- because of my inexperience --
206
481000
3000
وانە بە منداڵ ئلێمەوە -- بەهۆی ئەزمونەکانمەوە --
08:19
I teach the kids that are the most remedial, all right?
207
484000
2000
وانە بەو منداڵانە ئەڵێمەوە کە زۆر گرفتیان لە نووسین وخوێندنەوە هەیە، باشە؟
08:21
And I've got kids who will not join a conversation about math
208
486000
3000
وە هەندێک مناڵم لایە تێکەڵی گفوگۆیەک نابن کە دەربارەی بیرکارین
08:24
because someone else has the formula;
209
489000
2000
چونکە کەسێکی تر هاوکێشەکەی لایە؛
08:26
someone else knows how to work the formula better than me,
210
491000
3000
کەسێکی ترئەزانیت چۆن باشتر لە من کار لەگەڵ هاوکێشەکە بکەت
08:29
so I won't talk about it.
211
494000
2000
بۆیە قسەی لەسەر ناکەم
08:31
But here, every student is on a level playing field of intuition.
212
496000
3000
بەڵام لێرەدا، هەموو خوێندکارێک لە ئاستێکدایە کە کە گونجاوە لەگەڵ هزری بوارەکەیدا
08:34
Everyone's filled something up with water before,
213
499000
3000
هەموو کەسێک ستێکی پڕکردووە لە ئاو پێشتر
08:37
so I get kids answering the question, "How long will it take?"
214
502000
3000
بۆیە مندالم لایە تا وەڵامی پرسیارەکە بداتەوە، ' چەنی پێ ئەچێ تا پڕ بێت؟
08:40
I've got kids who are mathematically and conversationally intimidated
215
505000
3000
منداڵانێکم لایە کە لە ڕووی بیرکاری ئ گفوگۆشەوە ئەترسێن و بروایان بە خۆیان نیە تا
08:43
joining the conversation.
216
508000
2000
بەشداری گفتوگۆکە بکەن
08:45
We put names on the board, attach them to guesses,
217
510000
3000
هەندێک ناو ئەنوسم لەسەر بۆاردەکە و بانگیان ئەکەم تاوەکو هاوڵی لەگەڵ بدەن
08:48
and kids have bought in here.
218
513000
2000
وەمنداڵەکان بروایان بە هاتنە ئێرە هەیە
08:50
And then we follow the process I've described.
219
515000
2000
وە بەدووی ئەو پرۆسەیە دەکەوین کە باسم کرد
08:52
And the best part here, or one of the better parts
220
517000
2000
وە باشترین بەش لێرەدا . یان یەکێک لە باشترین بەشەکان
08:54
is that we don't get our answer from the answer key
221
519000
2000
ئەوەیە وەڵامەکەمان لە کلیلە وەڵامەکەوە وەرناگرین
08:56
in the back of the teacher's edition.
222
521000
2000
لە بەشی دواوەی کتێبی مامۆستاکە
08:58
We, instead, just watch the end of the movie.
223
523000
3000
لەجیاتی ئەوە، تەنها دا ئەنیشین و تەماشای کۆتایی فیلمەکە ئەکەین
09:01
(Laughter)
224
526000
2000
(پێکەنین)
09:03
And that's terrifying,
225
528000
2000
وە ئەوەش تۆقێنەرە
09:05
because the theoretical models that always work out
226
530000
2000
چونکە شێوە تێۆریەکان کە هەمیشە بەسودن
09:07
in the answer key in the back of a teacher's edition,
227
532000
2000
لە کلیلە وەڵامەکانی بەشی دواوەی کتێبی مامۆستاکە
09:09
that's great, but
228
534000
2000
زۆر باشن، بەڵام
09:11
it's scary to talk about sources of error
229
536000
2000
زۆر ترسێنەرە بۆ قسەکردن دەربارەی سەرچاوەکانی هەڵە
09:13
when the theoretical does not match up with the practical.
230
538000
2000
لە کاتێکدا کە تێۆریەکان لە پراکتیکیەکان ناچن
09:15
But those conversations have been so valuable,
231
540000
2000
بەڵام ئەو گفتوگۆیانە زۆر بەبەهان
09:17
among the most valuable.
232
542000
2000
لە نێو بە بەهاترینەکاندا
09:19
So I'm here to report some really fun games
233
544000
2000
کەواتە من لێرەم تاوەکو جەند یاریەکی خۆشتان پێبڵێم
09:21
with students who come pre-installed
234
546000
2000
لەگەڵ ئەو خوێندکارانەی بەبێ خۆ ئامادەکردن دێن
09:23
with these viruses day one of the class.
235
548000
2000
بە پێجەوانەی رۆژێکی یەکێک لە پۆلەکان
09:25
These are the kids who now, one semester in,
236
550000
3000
ئەمانە ئەو خوێندکارانەن کە ئێستا کۆرسێکیان خوێندوە،
09:28
I can put something on the board,
237
553000
2000
ئەتوانم هەندێک شت لەسەر بۆردەکە بنوسم
09:30
totally new, totally foreign,
238
555000
2000
کە بەتەواوی نوێن و نامۆن
09:32
and they'll have a conversation about it for three or four minutes more
239
557000
2000
و خوێندکارەکان گفتوگۆی لەسەر دەکەن بۆ ماوەی سێ یان چوار خولەک زیاتر
09:34
than they would have at the start of the year,
240
559000
2000
لەوەی کە لە سەرەتای ساڵدا دەیانکرد
09:36
which is just so fun.
241
561000
2000
کە ئەمەش زۆر خۆشە
09:38
We're no longer averse to word problems,
242
563000
3000
ئێمە چیتر ڕقمان لە پرسیارە وشەییەکان نیە
09:41
because we've redefined what a word problem is.
243
566000
3000
چونکە دووبارە پێناسەی پرسیارە وشەییەکانمان کردەوە
09:44
We're no longer intimidated by math,
244
569000
2000
ئێمە چیتر لە بیرکاری ناتۆقین
09:46
because we're slowly redefining what math is.
245
571000
2000
چونکە وردە وردە پێناسەی ئەوە ءکەین تا بزانین بیرکاری چیە
09:48
This has been a lot of fun.
246
573000
2000
ئەمە زۆر چێژ بەخشبوو
09:50
I encourage math teachers I talk to to use multimedia,
247
575000
3000
هانی ئەو مامۆستایانەی بیرکاری ئەدەم کە قسەیان لەگەڵ ئەکەم تاوەکو دەنگ و رەنگ و وێنە وجووڵە بە کاربهێنن
09:53
because it brings the real world into your classroom
248
578000
2000
چونکە ئەو شێوەیە جیهانی ڕاستەقینە ئەهێنێتە ناو پۆلەکانتانەوە
09:55
in high resolution and full color;
249
580000
2000
بە شیکارکردنی بەرز وشەوق وزەوقەوە
09:57
to encourage student intuition for that level playing field;
250
582000
3000
بۆ هاندانی هزری خوێندکار بۆ ئاستی ئەو بوارە؛
10:00
to ask the shortest question you possibly can
251
585000
2000
بۆ پرسینی کورتترین پرسیار کە تۆ لە ئاستیدا بیت
10:02
and let those more specific questions come out in conversation;
252
587000
3000
وە بهێڵدرێت کە پرسیارە زۆر تایبەتەکان بکرێن لە گفتوگۆدا
10:05
to let students build the problem,
253
590000
2000
تا خوێندکاران بتوانن وەڵامی بدەنەوە
10:07
because Einstein said so;
254
592000
2000
چونکە ئەنیشتاین ئەمەی وتووە
10:09
and to finally, in total, just be less helpful,
255
594000
3000
وە لەکۆتایدا، بە گشتی، زۆر یارمەتی خواز مەبن
10:12
because the textbook is helping you in all the wrong ways:
256
597000
2000
چونکە کتێبەکە بە هەموو ڕێگە هەڵەکان یارمەتیتان ئەدات
10:14
It's buying you out of your obligation,
257
599000
3000
ئەوە لە ناچاریدا بنیاتتان دەنێت
10:17
for patient problem solving and math reasoning, to be less helpful.
258
602000
3000
بۆ چارەسرکردنی پرسیارەکانی بیرکاریش سودێکی ئەوتۆیان نیە
10:20
And why this is an amazing time to be a math teacher right now
259
605000
3000
وە بۆچی ئەمە کاتێکی زۆر گرنگە تا ببیتە مامۆستای بیرکاری لە ئێستادا؟
10:23
is because we have the tools to create
260
608000
2000
ئەوەش چونکە لە ئێستادا ئامرازمان لەبەردەستە بۆ خولقاندنی
10:25
this high-quality curriculum in our front pocket.
261
610000
2000
ئەم پرۆگرامە کوالیتی بەرزەی کە لە بەردەستماندایە
10:27
It's ubiquitous and fairly cheap,
262
612000
2000
ئەمەش لە هەموو شوێنێک هەیە و زۆریش هەرزانە
10:29
and the tools to distribute it
263
614000
2000
وە ئەو ئامرازانەی بەکاردێت بۆ بڵاوکردنەوەی
10:31
freely under open licenses
264
616000
2000
ئازاد و بێ سنوور
10:33
has also never been cheaper or more ubiquitous.
265
618000
3000
هەرگیز لە هیچ شوێنێکی تر لەمە هەرزانتر و بەرەدەست تر نەبون
10:36
I put a video series on my blog not so long ago
266
621000
2000
ماویەکی کەمی پێش ئێستا چەند زنجیرەیەک گرتەی ڤیدیۆیم دانا لەسەر بلۆگەکەم
10:38
and it got 6,000 views in two weeks.
267
623000
3000
وە لە دوو هەفتەدا ٦٠٠٠ کەس تەماشی کرد
10:41
I get emails still from teachers in countries I've never visited
268
626000
3000
ئێستاش ئیمەیڵم بۆ دێت لەو وڵاتانەی کە هەرگیز سەردانم نەکردوون
10:44
saying, "Wow, yeah. We had a good conversation about that.
269
629000
3000
و دەڵێن' واو، زۆر جوانە، گفتگۆیەکی باشمان لەسەری ئەنجامداوە
10:47
Oh, and by the way, here's how I made your stuff better,"
270
632000
3000
ئۆو، بەم بۆنەیەوە، ئەمەتا شتەکانی تۆم بەو شێوەیە باشترکردووە،'
10:50
which, wow.
271
635000
2000
واو، کامە؟
10:52
I put this problem on my blog recently:
272
637000
2000
ئەم پرسیارەم بەم دواییانە لەسەر بلۆگەکەم داناوە
10:54
In a grocery store, which line do you get into,
273
639000
2000
لە کۆگایەکی بەقاڵیدا، لەکام لاوە دەچیتە ناوەوە
10:56
the one that has one cart and 19 items
274
641000
2000
ئەو لایەی عارەبانەیەک و ١٩ پارچە شتی لێیە
10:58
or the line with four carts and three, five, two and one items.
275
643000
3000
یان ئەو لایەی کە چوار عارەبانە و سێ و پێنج ، دوو و یەک شتی لێیە
11:01
And the linear modeling involved in that was some good stuff for my classroom,
276
646000
3000
وە یان ئەو لایەی کە کۆمەڵێ شتی باشی بۆ پۆلەکەم لێیە
11:04
but it eventually got me on "Good Morning America" a few weeks later,
277
649000
3000
'بەڵام لە کۆیاییدا، جەند هەفتەیکی کەمی دواتر بۆیان نوسیبووم ' بەیانیت باش ئەمریکا
11:07
which is just bizarre, right?
278
652000
2000
کە زۆر سەرنجراکێشە، وایە؟
11:09
And from all of this, I can only conclude
279
654000
2000
وە لە کۆی هەموو ئەوانە تەنها ئەتوانم بگەمە ئەو ئەنجامەی کە
11:11
that people, not just students,
280
656000
2000
نەک هەر خوێندکار، ئەو خەڵکەش
11:13
are really hungry for this.
281
658000
2000
بەراستی تینووی ئەمەن
11:15
Math makes sense of the world.
282
660000
2000
بیرکاری لۆجیک ی ئەم جیهانەیە
11:17
Math is the vocabulary
283
662000
2000
بیرکاری وشەکارییە
11:19
for your own intuition.
284
664000
2000
بۆ هزری تایببەتی خۆت
11:21
So I just really encourage you, whatever your stake is in education --
285
666000
3000
بۆیە بەراستی هانتان ئەدەم کە گوزەرانتان هەرچیەک بێت لە خوێندن و رۆشنبیریدایە
11:24
whether you're a student, parent, teacher, policy maker, whatever --
286
669000
3000
ئیتر ئەگەر خوێندکاری ، دایک یا باوک، مامۆستا، سیستم دارێژ یا هەرچیەکبێت
11:27
insist on better math curriculum.
287
672000
3000
جەخت لەسەر سیستمێکی باشتر بکەرەوە بۆ بیرکاری
11:30
We need more patient problem solvers. Thank you. (Applause)
288
675000
3000
ئێمە پێویستمان بە کەسی زیاترە کە ئارامی هەبێت لە شیکارکردنی پرسیاردا. سوپاس
ABOUT THE SPEAKER
Dan Meyer - EducatorDan Meyer is exploring the way we teach teachers to teach kids.
Why you should listen
Dan Meyer asks, "How can we design the ideal learning experience for students?" As a part-time Googler, a provocative blogger and a full-time high-school math teacher, his perspective on curriculum design, teacher education and teacher retention is informed by tech trends and online discourse as much as front-line experience with students.
Meyer has spun off his enlightening message -- that teachers "be less helpful" and push their students to formulate the steps to solve math problems -- into a nationwide tour-of-duty on the speaking circuit.
Dan Meyer | Speaker | TED.com