TED2006
Phil Borges: Photos of endangered cultures
Phil Borges over bedreigde culturen
Filmed:
Readability: 3.9
1,037,731 views
Fotograaf Phil Borges toont zeldzame beelden van mensen uit de bergen van Dharamsala, India, en de jungle van de Ecuadoriaanse Amazone. Door deze bedreigde culturen te documenteren, wil hij helpen ze te beschermen.
Phil Borges - Photographer
Dentist-turned-photographer Phil Borges documents the world's disappearing cultures, capturing portraits of exiled Tibetan monks and many of the world’s embattled tribal and indigenous cultures. Full bio
Dentist-turned-photographer Phil Borges documents the world's disappearing cultures, capturing portraits of exiled Tibetan monks and many of the world’s embattled tribal and indigenous cultures. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
A fact
0
0
2000
Een feit
00:27
came out of MIT,
1
2000
3000
kwam vanuit MIT
00:30
couple of years ago. Ken Hale,
2
5000
2000
een aantal jaren geleden.
00:32
who's a linguist,
3
7000
2000
Ken Hale, taalkundige,
00:34
said that of the 6,000 languages
4
9000
3000
zei dat van de 6.000 talen
00:37
spoken on Earth right now,
5
12000
2000
die momenteel wereldwijd gesproken worden,
00:39
3,000 aren't spoken by the children.
6
14000
3000
er 3.000 niet door kinderen worden gebruikt,
00:42
So that in one generation,
7
17000
3000
zodat in één generatie,
00:45
we're going to halve our cultural diversity.
8
20000
3000
onze culturele diversiteit zal halveren.
00:49
He went on to say
9
24000
2000
Hij vervolgde dat
00:51
that every two weeks,
10
26000
2000
iedere twee weken
00:53
an elder goes to the grave
11
28000
2000
iemand van de oudere generatie sterft
00:55
carrying the last spoken word
12
30000
2000
en het laatst gesproken woord van die cultuur
00:57
of that culture.
13
32000
2000
met zich meeneemt.
00:59
So an entire philosophy,
14
34000
4000
Dus een complete filosofie,
01:04
a body of knowledge about the natural world
15
39000
2000
een bestand van kennis over de fysieke werkelijkheid,
01:06
that had been empirically gleaned over centuries,
16
41000
4000
empirisch vergaard over de eeuwen heen,
01:10
goes away.
17
45000
2000
verdwijnt.
01:12
And this happens every two weeks.
18
47000
3000
Dit gebeurt iedere twee weken.
01:16
So for the last 20 years,
19
51000
2000
Dus de afgelopen 20 jaar,
01:18
since my dental experience,
20
53000
3000
na mijn ervaring als tandheelkundige,
01:21
I have been traveling the world
21
56000
3000
heb ik over de wereld gereisd
01:24
and coming back
22
59000
2000
en ben ik teruggekomen
01:26
with stories about some of these people.
23
61000
2000
met verhalen over sommige van deze mensen.
01:28
What I'd like to do right now
24
63000
2000
Nu wil ik graag een aantal
01:30
is share some of those stories with you.
25
65000
3000
van die verhalen met jullie delen.
01:33
This is Tamdin.
26
68000
2000
Dit is Tamdin.
01:35
She is a 69-year-old nun.
27
70000
3000
Ze is een 69 jaar oude non.
01:39
She was thrown in prison in Tibet for two years
28
74000
3000
Ze was twee jaar lang gevangen gezet in Tibet
01:42
for putting up a little tiny placard
29
77000
2000
omdat ze een klein aanplakbiljet had opgehangen
01:44
protesting the occupation of her country.
30
79000
3000
als protest tegen de bezetting van haar land.
01:48
And when I met her, she had just
31
83000
3000
Toen ik haar ontmoette, had ze net
01:51
taken a walk over the Himalayas
32
86000
2000
een voettocht over de Himalaya's gemaakt
01:53
from Lhasa, the capital of Tibet,
33
88000
3000
vanaf Lhasa, de hoofstad van Tibet,
01:56
into Nepal, across to India --
34
91000
2000
door Nepal, richting India --
01:58
30 days --
35
93000
2000
30 dagen --
02:00
to meet her leader, the Dalai Lama.
36
95000
3000
om haar leider, de Dalai Lama te ontmoeten.
02:03
The Dalai Lama lives in Dharamsala, India.
37
98000
2000
De Dalai Lama woont in Dharamsala, India.
02:05
So I took this picture three days
38
100000
2000
Ik nam deze foto drie dagen
02:07
after she arrived,
39
102000
2000
nadat ze aangekomen was.
02:09
and she had this beat-up pair of tennis shoes on,
40
104000
2000
Ze droeg een afgedragen paar tennisschoenen,
02:11
with her toes sticking out.
41
106000
2000
waar haar tenen uit staken.
02:13
And she crossed in March,
42
108000
2000
Ze had haar oversteek in maart gemaakt,
02:15
and there's a lot of snow at 18,500 feet in March.
43
110000
4000
en dan is er een hoop sneeuw op 5,5 km hoogte.
02:20
This is Paldin.
44
115000
2000
Dit is Paldin.
02:22
Paldin is a 62-year-old monk.
45
117000
2000
Paldin is een monnik van 62 jaar.
02:24
And he spent 33 years in prison.
46
119000
4000
Hij bracht 33 jaar door in de gevangenis.
02:28
His whole monastery was thrown into prison
47
123000
3000
Zijn complete klooster was gevangen gezet
02:31
at the time of the uprising,
48
126000
3000
ten tijde van de opstand,
02:34
when the Dalai Lama had to leave
49
129000
3000
toen de Dalai Lama Tibet
02:37
Tibet.
50
132000
2000
moest verlaten.
02:39
And
51
134000
2000
En
02:41
he was beaten, starved,
52
136000
3000
hij was geslagen, uitgehongerd,
02:44
tortured -- lost all his teeth while in prison.
53
139000
2000
gemarteld -- verloor al zijn tanden in de gevangenis.
02:46
And when I met him, he was a kind gentle old man.
54
141000
4000
Toen ik hem ontmoette, was hij een vriendelijke, zachte oude man.
02:50
And it really impressed me --
55
145000
2000
Het maakte veel indruk op me --
02:52
I met him two weeks after he got out of prison --
56
147000
3000
ik ontmoette hem twee weken na zijn gevangenschap --
02:55
that he went through that experience, and ended up
57
150000
2000
dat hij door zo'n ervaring heen had gemoeten,
02:57
with the demeanor that he had.
58
152000
3000
en nog zo'n levenshouding had.
03:00
So I was in Dharamsala meeting these people,
59
155000
3000
Dus ik was in Dharamsala om deze mensen te ontmoeten,
03:03
and I'd spent about five weeks there,
60
158000
3000
en ik had er vijf weken doorgebracht,
03:06
and I was hearing these similar stories
61
161000
2000
en soortgelijke verhalen aangehoord
03:08
of these refugees that had poured out of Tibet
62
163000
3000
over de vluchtelingen die Dharamsala overspoeld
03:11
into Dharamsala.
63
166000
2000
hadden vanuit Tibet.
03:13
And it just so happened, on the fifth week,
64
168000
3000
En toevallig, tijdens de vijfde week,
03:16
there was a public teaching by the Dalai Lama.
65
171000
4000
was er een openbare onderwijzing van de Dalai Lama.
03:20
And
66
175000
2000
Ik bekeek
03:22
I was watching this crowd of monks and nuns,
67
177000
3000
deze groep monnikken en nonnen,
03:25
many of which I had just interviewed,
68
180000
2000
van wie ik menigeen net had geïnterviewd,
03:27
and heard their stories,
69
182000
2000
en ik hoorde hun verhalen,
03:29
and I watched their faces,
70
184000
3000
en ik bekeek hun gezichten,
03:32
and they gave us a little FM radio,
71
187000
2000
en ze gaven ons een kleine FM-radio,
03:34
and we could listen to the translation of his teachings.
72
189000
3000
om de vertaling te kunnen beluisteren.
03:37
And what he said was:
73
192000
2000
Wat hij zei was:
03:39
treat your enemies as if they were precious jewels,
74
194000
4000
behandel je vijanden als waren het waardevolle juwelen,
03:43
because it's your enemies
75
198000
2000
want het zijn je vijanden
03:45
that build your tolerance and patience
76
200000
3000
die je tolerantie en geduld opbouwen
03:48
on the road to your enlightenment.
77
203000
4000
op het pad naar verlichting.
03:52
That hit me so hard,
78
207000
3000
Dat raakte me zo enorm,
03:56
telling these people that had been through this experience.
79
211000
3000
om zoiets te vertellen aan mensen die zulke ervaringen hadden.
04:00
So, two months later, I went into
80
215000
3000
Twee maanden later ging ik naar
04:03
Tibet, and I started
81
218000
2000
Tibet, en begon de mensen
04:05
interviewing the people there, taking my photographs. That's what I do.
82
220000
3000
daar te interviewen en mijn foto's te nemen. Dat is wat ik doe.
04:08
I interview and do portraits.
83
223000
3000
Ik interview en maak portretten.
04:11
And this is a little girl.
84
226000
2000
Dit is een klein meisje.
04:13
I took her portrait up on top of the Jokhang Temple.
85
228000
3000
Ik maakte dit portret bovenop de Jokhang Tempel.
04:16
And I'd snuck in --
86
231000
2000
Het is volslagen illegaal
04:18
because it's totally illegal to have a picture of the Dalai Lama in Tibet --
87
233000
5000
om in Tibet een foto van de Dalai Lama te hebben --
04:23
it's the quickest way you can get arrested.
88
238000
3000
het is de snelste manier om gearresteerd te worden.
04:26
So I snuck in a bunch of little wallet-sized pictures of the Dalai Lama,
89
241000
3000
Ik had een aantal kleine fotootjes van de Dalai Lama naar binnen gesmokkeld,
04:29
and I would hand them out.
90
244000
2000
om uit te delen.
04:31
And when I gave them to the people,
91
246000
3000
Wanneer ik ze aan de mensen gaf,
04:34
they'd either hold them to their heart,
92
249000
2000
hielden ze hem of tegen hun hart,
04:36
or they'd hold them up to their head and just stay there.
93
251000
3000
of tegen hun hoofd en bleven zo staan.
04:39
And this is --
94
254000
2000
En dit is --
04:41
well, at the time -- I did this 10 years ago --
95
256000
2000
destijds -- ik deed dit tien jaar terug --
04:43
that was 36 years after the Dalai Lama had left.
96
258000
3000
36 jaar nadat de Dalai Lama was vertrokken.
04:48
So
97
263000
1000
Dus
04:49
I was going in, interviewing these people and doing their portraits.
98
264000
4000
ik ging erheen, interviewde deze mensen en deed hun portret.
04:53
This is Jigme and her sister, Sonam.
99
268000
2000
Dit is Jigme en haar zus Sonam.
04:55
And they live up on the Chang Tang, the Tibetan Plateau,
100
270000
3000
Zij leven hoog op de Chang Tang, het Tibetaanse Plateau,
04:58
way in the western part of the country.
101
273000
3000
ver in het westelijke deel van het land.
05:01
This is at 17,000 feet.
102
276000
2000
Dit is op ruim 5 km hoogte.
05:03
And they had just come down from the high pastures,
103
278000
3000
Zij waren net afgedaald van de hoge weilanden,
05:06
at 18,000 feet.
104
281000
2000
op 5,5 km hoogte.
05:08
Same thing: gave her a picture,
105
283000
2000
Hetzelfde: ik gaf haar een foto,
05:10
she held it up to her forehead.
106
285000
2000
ze hield hem tegen haar voorhoofd.
05:12
And I usually hand out Polaroids
107
287000
3000
En normaliter maak ik Polaroids
05:15
when I do these, because I'm setting up lights,
108
290000
2000
als ik dit doe, want dat helpt met het instellen en controleren,
05:17
and checking my lights,
109
292000
2000
van mijn belichting,
05:19
and when I showed her her Polaroid, she screamed and ran into her tent.
110
294000
3000
en toen ik haar de Polaroid liet zien, gilde ze en rende haar tent in.
05:24
This is Tenzin Gyatso;
111
299000
2000
Dit is Tenzin Gyatso;
05:26
he was found to be the Buddha of Compassion at the age of two,
112
301000
4000
op tweejarige leeftijd was hij ontdekt als Boeddha van Mededogen,
05:30
out in a peasant's house,
113
305000
3000
wonend in een boerenhuishouden,
05:33
way out in the middle of nowhere.
114
308000
2000
ver weg in de wildernis.
05:35
At the age of four, he was installed
115
310000
2000
Op vierjarige leeftijd werd hij geïnstalleerd
05:37
as the 14th Dalai Lama.
116
312000
3000
als de 14de Dalai Lama.
05:40
As a teenager, he faced
117
315000
2000
Als tiener werd hij geconfronteerd
05:42
the invasion of his country,
118
317000
2000
met de invasie van zijn land,
05:44
and had to deal with it -- he was the leader of the country.
119
319000
3000
en moest daarnaar handelen -- hij was de leider van het land.
05:47
Eight years later, when they discovered there was a plot
120
322000
2000
Acht jaar later, toen ze ontdekten
05:49
to kill him,
121
324000
2000
dat men hem wilde vermoorden,
05:51
they dressed him up like a beggar
122
326000
2000
vermomden ze hem als bedelaar
05:53
and snuck him out of the country on horseback,
123
328000
3000
en smokkelden hem op een paard het land uit,
05:56
and took the same trip that Tamdin did.
124
331000
3000
via dezelfde route als Tamdin nam.
05:59
And he's never been back to his country since.
125
334000
4000
Sindsdien is hij nooit terug geweest in zijn land.
06:03
And
126
338000
2000
En
06:05
if you think about this man,
127
340000
2000
dan te bedenken dat deze man
06:07
46 years later,
128
342000
2000
46 jaar later,
06:09
still sticking
129
344000
2000
nog steeds bij
06:11
to this non-violent response
130
346000
4000
geweldloosheid blijft als respons
06:15
to a severe political and human rights issue.
131
350000
4000
op een ernstige politieke- en mensenrechten-kwestie.
06:19
And the young people,
132
354000
2000
De jonge mensen,
06:21
young Tibetans, are starting to say, listen, this doesn't work.
133
356000
3000
jonge Tibetanen, beginnen te zeggen, luister, dit werkt niet.
06:24
You know, violence as a political tool
134
359000
2000
Weet je, geweld als politiek middel
06:26
is all the rage right now.
135
361000
2000
is nu in zwang.
06:28
And
136
363000
3000
En
06:31
he still is holding this line.
137
366000
2000
hij blijft bij zijn punt.
06:33
So this is our icon
138
368000
2000
Dus dit is ons icoon van
06:35
to non-violence in our world --
139
370000
3000
geweldloosheid in onze wereld --
06:38
one of our living icons.
140
373000
2000
één van onze levende iconen.
06:41
This is another leader of his people.
141
376000
2000
Dit is een andere gids van zijn volk.
06:43
This is Moi. This is in the Ecuadorian Amazon.
142
378000
3000
Dit is Moi. Dit is de Ecuadoriaanse Amazone.
06:46
And Moi is 35 years old.
143
381000
3000
Moi is 35 jaar.
06:49
And
144
384000
2000
En
06:51
this area of the Ecuadorian Amazon --
145
386000
2000
in dit gebied van de Ecuadoriaanse Amazone
06:53
oil was discovered in 1972.
146
388000
3000
werd in 1972 olie ontdekt.
06:56
And in this period of time -- since that time --
147
391000
3000
Vanaf dat moment lekte er
06:59
as much oil, or twice as much oil
148
394000
3000
tweemaal zoveel olie
07:02
as was spilled in the Exxon Valdez accident,
149
397000
3000
als lekte in de Exxon Valdez-milieuramp,
07:05
was spilled in this little area of the Amazon,
150
400000
3000
in dit kleine gebied van de Amazone.
07:08
and the tribes in this area have constantly had to move.
151
403000
4000
De plaatselijke stammen moesten constant verhuizen.
07:12
And Moi
152
407000
2000
En Moi
07:14
belongs to the Huaorani tribe,
153
409000
2000
is lid van de Huaorani stam,
07:16
and they're known as
154
411000
2000
die bekendstaan als
07:18
very fierce, they're known as "auca."
155
413000
2000
erg woest, als "auca."
07:20
And they've managed to keep out
156
415000
3000
Het is hen gelukt de seismologen
07:23
the seismologists and the oil workers
157
418000
2000
en oliewerkers met speren
07:25
with spears and blowguns.
158
420000
3000
en blaaspijpen buiten te houden.
07:28
And we spent --
159
423000
2000
Wij brachten --
07:30
I was with a team --
160
425000
3000
ik was met een team --
07:33
two weeks with these guys out in the jungle
161
428000
3000
twee weken met deze lui door in de jungle
07:36
watching them hunt.
162
431000
2000
om ze te zien jagen.
07:38
This was on a monkey hunt,
163
433000
2000
Dit was een jacht op apen,
07:40
hunting with curare-tipped darts.
164
435000
3000
met in curare-gif gedoopte pijlen.
07:43
And the knowledge that these people have
165
438000
3000
De kennis die deze mensen van hun natuurlijke omgeving
07:46
about the natural environment is incredible.
166
441000
2000
hebben is ongelooflijk.
07:48
They could hear things, smell things, see things I couldn't see.
167
443000
4000
Ze hoorden, roken en zagen dingen die ik niet kon zien.
07:52
And I couldn't even see the monkeys
168
447000
2000
Ik zag de apen niet eens
07:54
that they were
169
449000
2000
die zij te grazen namen
07:56
getting with these darts.
170
451000
4000
met hun pijlen.
08:00
This is Yadira,
171
455000
2000
Dit is Yadira,
08:02
and Yadira is
172
457000
2000
en Yadira is
08:04
five years old. She's in a
173
459000
3000
vijf jaar oud. Ze behoort tot
08:07
tribe that's neighboring the Huaorani.
174
462000
3000
een naburige stam.
08:10
And her tribe has had to move
175
465000
2000
Haar stam moest in de afgelopen tien jaar
08:12
three times in the last 10 years because of the oil spills.
176
467000
4000
driemaal verhuizen vanwege de olielekkages.
08:16
And we never hear about that. And the latest
177
471000
3000
En daar horen wij nooit over. De laatste misdaad
08:19
infraction against these people is,
178
474000
3000
tegen deze mensen is,
08:22
as part of Plan Colombia,
179
477000
2000
als onderdeel van Plan Colombia,
08:24
we're spraying Paraquat or Round Up, whatever it is --
180
479000
3000
dat we Paraquat of Round Up, wat dan ook, spuiten.
08:27
we're defoliating thousands of acres
181
482000
3000
Daarmee ontbladeren we duizenden hectares
08:30
of the Ecuadorian Amazon
182
485000
2000
Ecuadoriaans Amazonewoud
08:32
in our war on drugs.
183
487000
2000
in onze oorlog tegen drugs.
08:34
And these people are the people who take the brunt of it.
184
489000
4000
En deze mensen zijn daar de dupe van.
08:38
This is Mengatoue.
185
493000
2000
Dit is Mengatoue.
08:40
He's the shaman of the Huaorani,
186
495000
2000
Hij is de sjamaan van de Huaorani,
08:42
and
187
497000
3000
en hij zei tegen ons:
08:45
he said to us, you know, I'm an older man now;
188
500000
3000
"Ik ben een oudere man nu;
08:48
I'm getting tired, you know; I'm tired
189
503000
2000
ik word moe; ik ben het beu om
08:50
of spearing these oil workers.
190
505000
2000
oliewerkers te bevechten.
08:52
I wish they would just go away.
191
507000
3000
Ik wou dat ze gewoon weg gingen."
08:57
And I was -- I usually travel alone
192
512000
3000
Normaal reis ik alleen als ik
09:00
when I do my work, but I did this --
193
515000
3000
werk, maar hier presenteerde ik
09:03
I hosted a program for Discovery,
194
518000
2000
een programma voor Discovery,
09:05
and when I went down with the team,
195
520000
3000
en toen ik erheen ging met het team
09:08
I was quite concerned about
196
523000
3000
maakte ik me zorgen dat ik
09:11
going in with a whole bunch of people, especially into the Huaorani,
197
526000
3000
met een groep mensen diep de jungle in ging,
09:14
deep into the Huaorani tribe.
198
529000
2000
met name naar de Huaorani stam.
09:16
And
199
531000
2000
En
09:18
as it turned out, these guys really
200
533000
2000
wat bleek, die gasten leerden me
09:20
taught me a thing or two about blending in
201
535000
3000
het een en ander over mengen met de
09:23
with the locals.
202
538000
2000
lokale bevolking.
09:25
(Laughter)
203
540000
3000
(Gelach)
09:28
One of the things I did
204
543000
3000
Een van de dingen die ik deed
09:31
just before 9/11 --
205
546000
3000
net voor 11 september --
09:34
August of 2001 --
206
549000
2000
augustus 2001 --
09:36
I took my son, Dax,
207
551000
2000
nam ik mijn zoon Dax,
09:38
who was 16 at the time,
208
553000
3000
die destijds 16 was,
09:41
and I took him to Pakistan.
209
556000
2000
mee naar Pakistan.
09:43
Because at first I wanted --
210
558000
2000
Want ik wilde hem --
09:45
you know, I've taken him on a couple of trips,
211
560000
2000
ik heb hem op meerdere trips meegenomen --
09:47
but I wanted him to see
212
562000
2000
mensen laten zien die leven van
09:49
people that live on a dollar a day or less.
213
564000
3000
een dollar of minder per dag.
09:52
I wanted him to get an experience
214
567000
2000
Ik wilde hem de Islamitische wereld
09:54
in the Islamic world
215
569000
2000
laten ervaren en ik wilde
09:56
and I also wanted him to --
216
571000
3000
ook dat hij --
09:59
I was going there to work with a group,
217
574000
2000
ik ging daarheen om met een groep te werken
10:01
do a story on a group called the Kalash,
218
576000
2000
aan een verhaal over de Kalash,
10:03
that are a group of animists, 3,000 animists,
219
578000
2000
een groep van 3.000 animisten
10:05
that live -- very small area --
220
580000
4000
die in een minuscuul gebied wonen,
10:09
surrounded by Islam -- there's 3,000
221
584000
3000
omringd door de Islam -- er zijn 3.000
10:12
of these Kalash left; they're incredible people.
222
587000
4000
Kalash over; ongelooflijke mensen...
10:16
So it was a great experience for him. He stayed up all night with them,
223
591000
3000
Het was een geweldige ervaring voor hem. Hij bleef 's nachts met ze op,
10:19
drumming and dancing.
224
594000
2000
drummend en dansend.
10:21
And he brought a soccer ball,
225
596000
2000
Hij bracht een voetbal mee,
10:23
and we had soccer every night in this little village.
226
598000
3000
en we voetbalden elke avond in dit kleine dorp.
10:26
And then we went up
227
601000
2000
En hij maakte een klim
10:28
and met their shaman.
228
603000
2000
om hun sjamaan te ontmoeten.
10:30
By the way, Mengatoue was the shaman
229
605000
2000
Mengatoue was trouwens ook
10:32
of his tribe as well.
230
607000
2000
de sjamaan van zijn stam.
10:34
And this is John Doolikahn,
231
609000
2000
Dit is John Doolikahn,
10:36
who's the shaman of the Kalash.
232
611000
3000
de sjamaan van de Kalash.
10:39
And he's up in the mountains,
233
614000
2000
Hij leeft hoog in de bergen,
10:41
right on the border with Afghanistan.
234
616000
2000
op de grens met Afghanistan.
10:43
In fact, on that other side is the area, Tora Bora,
235
618000
3000
Aan de andere kant van de grens ligt Tora Bora,
10:46
the area where
236
621000
3000
het gebied waar Osama Bin Laden
10:49
Osama bin Laden's supposed to be. This is the tribal area.
237
624000
3000
zou moeten zijn. Dit is tribaal gebied.
10:52
And we watched
238
627000
3000
En wij observeerden
10:55
and stayed with
239
630000
2000
en verbleven met
10:57
John Doolikahn.
240
632000
2000
John Doolikahn.
10:59
And the shaman -- I did a whole series on shamanism,
241
634000
3000
En de sjamaan -- ik heb een serie over sjamanisme gedaan,
11:02
which is
242
637000
2000
wat een
11:04
an interesting phenomenon.
243
639000
2000
interessant fenomeen is.
11:06
But around the world,
244
641000
2000
Over de gehele wereld,
11:08
they go into trance in different ways,
245
643000
2000
komen zij op verschillende manier in trance,
11:10
and in Pakistan,
246
645000
2000
en in Pakistan,
11:12
the way they do it is they burn juniper leaves
247
647000
3000
doen ze dat door jeneverbesbladeren te verbranden,
11:15
and they sacrifice an animal,
248
650000
3000
en een dier te offeren,
11:18
pour the blood of the animal on the leaves
249
653000
2000
waarvan zij het bloed op de bladeren gieten,
11:20
and then inhale the smoke.
250
655000
2000
en de rook die ontstaat te inhaleren.
11:22
And they're all praying
251
657000
3000
En ze bidden allemaal
11:25
to the mountain gods
252
660000
3000
naar de berggoden
11:28
as they go into trance.
253
663000
3000
terwijl ze in trance raken.
11:32
You know,
254
667000
2000
Kinderen laten wennen
11:34
getting kids used to different realities,
255
669000
4000
aan verschillende werkelijkheden, is volgens mij
11:38
I think, is so important. What Dan Dennett said the other day --
256
673000
3000
zo belangrijk. Wat Dan Dennett zei --
11:42
having a curriculum where they study different religions,
257
677000
3000
een lespakket waarbinnen ze verschillende religies bestuderen
11:45
just to make a mental flexibility,
258
680000
2000
geeft ze een mentale flexibiliteit
11:47
give them a mental flexibility
259
682000
2000
in hun benadering van
11:49
in different belief systems --
260
684000
2000
verschillende geloofssystemen --
11:51
I think this is so necessary in our world today
261
686000
3000
dit is zo noodzakelijk in onze hedendaagse wereld,
11:54
as you see these clash of beliefs taking place.
262
689000
4000
met alle geloofsconflicten de je ziet.
11:58
And all the security issues they cause us.
263
693000
4000
En alle veiligheidsproblemen die zij ons berokkenen.
12:02
So, one thing we did five years ago:
264
697000
3000
Dus, vijf jaar geleden deden we dit:
12:05
we started a program that links kids
265
700000
2000
we begonnen een programma dat kinderen uit
12:08
in indigenous communities with kids in the United States.
266
703000
2000
inheemse samenlevingen verbindt met kinderen uit de VS.
12:10
So we first hooked up
267
705000
3000
Als eerste verbonden we een plek op
12:13
a spot in the Navajo Nation with a classroom in Seattle.
268
708000
5000
Navajo-grondgebied met een klaslokaal in Seattle.
12:18
We now have 15 sites.
269
713000
3000
Intussen hebben we 15 locaties.
12:21
We have one in Kathmandu, Nepal;
270
716000
3000
We hebben er één in Kathmandu, Nepal;
12:24
Dharamsala, India; Takaungu, Kenya --
271
719000
2000
Dharamsala, India; Takaungu, Kenia --
12:26
Takaungu is one-third Christian, one-third Muslim
272
721000
3000
Takaungu is voor één derde Christelijke, één derde Islamitisch,
12:29
and one-third animist, the community is --
273
724000
3000
en één derde animistisch --
12:32
Ollantaytambo, Peru,
274
727000
2000
Ollantaytambo, Peru,
12:34
and Arctic Village, Alaska.
275
729000
2000
en Arctic Village, Alaska.
12:36
This is Daniel; he's one of our students
276
731000
2000
Dit is Daniel; hij is één van onze studenten
12:38
in Arctic Village, Alaska.
277
733000
2000
in Arctic Village, Alaska.
12:40
He lives in this log cabin --
278
735000
2000
Hij woont in deze blokhut --
12:42
no running water, no heat other than --
279
737000
3000
geen kraanwater, geen verwarming --
12:45
no windows
280
740000
2000
geen ramen
12:47
and high-speed Internet connection.
281
742000
2000
en een supersnelle internetverbinding.
12:49
And this is --
282
744000
2000
En dit is --
12:51
I see this rolling out all over --
283
746000
2000
Ik zie hoe het zich verspreidt --
12:53
this is our site in Ollantaytambo, Peru, four years ago,
284
748000
2000
dit is onze locatie in Ollantaytambo, Peru, vier jaar geleden,
12:56
where they first saw their first computers;
285
751000
2000
waar ze voor het eerst computers zagen;
12:58
now they have computers in their classrooms.
286
753000
3000
nu hebben ze computers in hun klaslokalen.
13:01
And the way we've done this --
287
756000
2000
En hoe we dit gedaan hebben --
13:03
we teach digital storytelling to these kids.
288
758000
3000
we leren de kinderen digitaal verhalen vertellen.
13:06
And we have them tell stories about issues in their community
289
761000
3000
We laten ze over problemen in hun gemeenschap vertellen
13:09
in their community that they care about.
290
764000
2000
hun gemeenschap waar ze om geven.
13:11
And this is in Peru, where the kids told the story
291
766000
2000
Dit is in Peru, waar de kinderen het verhaal vertelden
13:13
about a river that they cleaned up.
292
768000
2000
over een rivier die ze schoongemaakt hadden.
13:15
And the way we do it is, we do it in workshops,
293
770000
3000
We doen het in de vorm van workshops,
13:18
and we bring people who want to learn
294
773000
3000
en we brengen mensen die willen leren
13:21
digital workflow and storytelling,
295
776000
3000
om digitaal te werken en verhalen te vertellen,
13:25
and have them
296
780000
2000
en laten ze
13:27
work with the kids.
297
782000
2000
met de kinderen werken.
13:29
And just this last year we've taken a group of teenagers in,
298
784000
4000
Verleden jaar brachten we een groep tieners daarheen,
13:33
and this has worked the best.
299
788000
2000
en dit werkte het beste.
13:35
So our dream is to bring teenagers together,
300
790000
2000
Dus onze droom is tieners samen te brengen,
13:37
so they'll have a community service experience
301
792000
3000
voor een dienst aan de gemeenschap
13:40
as well as a cross-cultural experience,
302
795000
3000
en ervaring met verschillende culturen,
13:43
as they teach kids in these areas
303
798000
2000
terwijl ze de kinderen in deze gebieden lesgeven
13:45
and help them build their communication infrastructure.
304
800000
3000
en een communicatie-infrastructuur helpen opbouwen.
13:48
This is teaching Photoshop
305
803000
3000
Dit is Photoshop-les in
13:51
in the Tibetan children's village in Dharamsala.
306
806000
4000
het Tibetaanse kinderdorp in Dharamsala.
13:55
We have the website, where the kids all get their homepage.
307
810000
3000
We hebben een website, waar de kinderen allemaal hun homepage krijgen.
13:58
This is all their movies. We've got about 60 movies
308
813000
2000
Dit zijn hun films. We hebben ongeveer 60 films
14:00
that these kids have made,
309
815000
2000
van deze kinderen,
14:02
and they're quite incredible.
310
817000
2000
en ze zijn echt ongelooflijk.
14:04
The one I want to show you --
311
819000
2000
Die welke ik wilde laten zien --
14:06
after we get them to make the movies,
312
821000
3000
nadat we ze films hebben laten maken,
14:09
we have a night where we show the movies to the community.
313
824000
3000
hebben we een avond waarop we films aan de gemeenschap tonen.
14:12
And this is in Takaungu --
314
827000
2000
Dit is Takaungu --
14:14
we've got a generator and a digital projector,
315
829000
2000
we hebben een aggegraat en een beamer,
14:16
and we're projecting it up against a barn,
316
831000
2000
en we projecteren tegen een schuur,
14:18
and showing one of the movies that they made.
317
833000
3000
en tonen ze films die zij gemaakt hebben.
14:21
And if you get a chance, you can go to our website, and you'll see
318
836000
3000
Als je de kans hebt, ga naar onze website, dan zie je
14:24
the incredible work these kids do.
319
839000
3000
het ongelooflijke werk van de kinderen.
14:27
The other thing:
320
842000
3000
Nog iets:
14:30
I wanted to give indigenous people a voice.
321
845000
2000
ik wilde de inheemse mensen een stem geven.
14:32
That was one of the big motivating factors.
322
847000
3000
Dat was een grote motivatie.
14:35
But the other motivating factor is
323
850000
2000
Maar een andere reden is
14:37
the insular nature of our country.
324
852000
3000
de bekrompenheid van ons land.
14:40
National Geographic just did a Roper Study
325
855000
3000
National Geographic deed een Roper-onderzoek
14:43
of 18 to 26 year olds
326
858000
3000
bij 18- tot 26-jarigen
14:46
in our country
327
861000
2000
in ons land en in negen
14:48
and in nine other industrialized countries.
328
863000
3000
andere geïndustrialiseerde landen.
14:51
It was a two million dollar study.
329
866000
2000
Het was een onderzoek van twee miljoen dollar.
14:53
United States came in second to last
330
868000
3000
De Verenigde Staten waren één na laatste
14:56
in geographic knowledge.
331
871000
2000
in geografische kennis.
14:58
70 percent of the kids couldn't find
332
873000
2000
70 procent van de kinderen wisten
15:00
Afghanistan or Iraq on a map;
333
875000
3000
Afghanistan of Irak niet te vinden op een kaart;
15:03
60 percent couldn't find India;
334
878000
3000
60 procent vond India niet;
15:06
30 percent couldn't find the Pacific Ocean.
335
881000
3000
30 procent vond de Stille Oceaan niet.
15:09
And this is a study
336
884000
2000
Dit is een onderzoek
15:11
that was just done a couple of years ago.
337
886000
3000
van slechts enkele jaren geleden.
15:15
So what I'd like to show you now,
338
890000
2000
Wat ik nu wil laten zien,
15:18
in the couple of minutes I have left,
339
893000
2000
tijdens de resterende minuten,
15:20
is a film that a student made in Guatemala.
340
895000
2000
is een film van een student in Guatemala.
15:22
We just had a workshop in Guatemala.
341
897000
3000
We deden recent een workshop in Guatemala.
15:25
A week before we got to the workshop,
342
900000
3000
Een week daarvoor was er een
15:28
a massive landslide, caused by Hurricane Stan,
343
903000
4000
enorme aardverschuiving, veroorzaakt door de orkaan Stan,
15:32
last October, came in and buried
344
907000
2000
afgelopen oktober, die 600 mensen levend
15:34
600 people alive in their village.
345
909000
2000
in hun dorp begroef.
15:36
And this kid lived in the village --
346
911000
2000
Deze jongen woonde in dat dorp --
15:38
he wasn't there at the time --
347
913000
2000
hij was weg ten tijde van de ramp --
15:40
and this is the little movie he put together about that.
348
915000
4000
en dit is het filmpje dat hij daarover maakte.
15:44
And he hadn't seen a computer before
349
919000
2000
Hij had nog nooit een computer gezien.
15:46
we did this movie. We taught him Photoshop and --
350
921000
4000
We leerden hem Photoshop en --
15:50
yeah, we can play it.
351
925000
2000
ja, zet maar aan.
16:15
This is an old Mayan funeral chant
352
950000
3000
Dit is een oud begrafenislied van de Maya's
16:18
that he got from his grandfather.
353
953000
2000
dat hij van zijn opa kreeg.
18:38
Thank you very much.
354
1093000
2000
Hartstikke bedankt.
18:40
(Applause)
355
1095000
1000
(Applaus)
ABOUT THE SPEAKER
Phil Borges - PhotographerDentist-turned-photographer Phil Borges documents the world's disappearing cultures, capturing portraits of exiled Tibetan monks and many of the world’s embattled tribal and indigenous cultures.
Why you should listen
Spurred by the rapid disappearance of the world's indigenous peoples and their oral traditions, Phil Borges abandoned his orthodontic practice to pursue his first love, photography. For the past 25 years, he has traveled to the farthest reaches of the globe to meet with persecuted Tibetan monks engaged in nonviolent struggle and embattled tribespeople of the Ecuadorian Amazon who must defend their way of life by any means necessary. Through interviews and portraiture, Borges examines his subjects' valuable beliefs and stories and documents their tribulations with dignity.
He is the founder of Bridges to Understanding, an interactive online classroom that promotes cross-cultural learning between indigenous and American youths. By teaching teenagers how to share stories through digital filmmaking, Borges hopes they'll develop the mental flexibility and cultural sensitivity to understand and appreciate belief systems outside their own. Borges' feature-length documentary, CRAZYWISE, takes a look at America’s mental health care crisis and examines what we could learn from the way different cultures define and treat mental illness.
Phil Borges | Speaker | TED.com