ABOUT THE SPEAKER
Dan Ariely - Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why.

Why you should listen

Dan Ariely is a professor of psychology and behavioral economics at Duke University and a founding member of the Center for Advanced Hindsight. He is the author of the bestsellers Predictably IrrationalThe Upside of Irrationality, and The Honest Truth About Dishonesty -- as well as the TED Book Payoff: The Hidden Logic that Shapes Our Motivations.

Through his research and his (often amusing and unorthodox) experiments, he questions the forces that influence human behavior and the irrational ways in which we often all behave.

More profile about the speaker
Dan Ariely | Speaker | TED.com
TED2009

Dan Ariely: Our buggy moral code

Dan Ariely: Onze gebrekkige morele code

Filmed:
3,509,395 views

Gedragseconoom Dan Ariely bestudeert de fouten in onze morele code: de redenen waarom wij denken dat het (soms) oké is om bedrog te plegen of te stelen. Studies wijzen uit dat we inderdaad voorspelbaar irrationeel handelen en dat we beïnvloed worden op manieren die we niet kunnen vatten.
- Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I want to talk to you todayvandaag a little bitbeetje
0
1000
2000
Ik wil jullie vandaag vertellen
00:18
about predictablevoorspelbaar irrationalityirrationaliteit.
1
3000
3000
over voorspelbare irrationaliteit.
00:21
And my interestinteresseren in irrationalirrationeel behaviorgedrag
2
6000
4000
Mijn interesse voor irrationeel gedrag
00:25
startedbegonnen manyveel yearsjaar agogeleden in the hospitalziekenhuis.
3
10000
3000
ontstond jaren geleden in het ziekenhuis.
00:28
I was burnedverbrand very badlyslecht.
4
13000
4000
Ik was ernstig verbrand.
00:32
And if you spendbesteden a lot of time in hospitalziekenhuis,
5
17000
3000
Als je lang in het ziekenhuis ligt,
00:35
you'llje zult see a lot of typestypes of irrationalitiesirrationalities.
6
20000
3000
zie je veel verschillende
soorten irrationaliteit.
00:38
And the one that particularlyvooral botheredlastig gevallen me in the burnbrandwond departmentafdeling
7
23000
5000
Wat me specifiek stoorde
op de brandwondenafdeling
00:43
was the processwerkwijze by whichwelke the nursesverpleegkundigen tooknam the bandagepleister off me.
8
28000
4000
was de manier waarop de verpleegsters
mijn verband verwijderden.
00:48
Now, you mustmoet have all takeningenomen a Band-AidPleister off at some pointpunt,
9
33000
2000
Jullie hebben vast wel eens
verband verwijderd,
00:50
and you mustmoet have wonderedvroeg me af what's the right approachnadering.
10
35000
3000
en je afgevraagd
wat de beste aanpak is.
00:53
Do you ripRust in vrede it off quicklysnel -- shortkort durationlooptijd but highhoog intensityintensiteit --
11
38000
4000
Trek je het er snel af --
korte duur, maar hoge intensiteit --
00:57
or do you take your Band-AidPleister off slowlylangzaam --
12
42000
2000
of verwijder je het verband langzaam --
00:59
you take a long time, but eachelk secondtweede is not as painfulpijnlijk --
13
44000
4000
je neemt de tijd, maar per seconde
doet het minder pijn --
01:03
whichwelke one of those is the right approachnadering?
14
48000
3000
welke manier is het beste?
01:06
The nursesverpleegkundigen in my departmentafdeling thought that the right approachnadering
15
51000
4000
De verpleegsters op mijn afdeling
dachten dat de beste manier
de snelle was,
01:10
was the rippingrippen one, so they would grabgrijpen holdhouden and they would ripRust in vrede,
16
55000
3000
dus ze pakten het verband vast en trokken,
01:13
and they would grabgrijpen holdhouden and they would ripRust in vrede.
17
58000
2000
en ze pakten het vast en trokken.
01:15
And because I had 70 percentprocent of my bodylichaam burnedverbrand, it would take about an houruur.
18
60000
4000
Omdat ik 70 procent van m'n lichaam
verbrand had, duurde het een uur.
01:19
And as you can imaginestel je voor,
19
64000
3000
Je kunt je voorstellen
01:22
I hatedgehaat that momentmoment of rippingrippen with incredibleongelooflijk intensityintensiteit.
20
67000
4000
dat ik intens opzag tegen dat moment.
01:26
And I would try to reasonreden with them and say,
21
71000
2000
Ik probeerde met ze te onderhandelen:
01:28
"Why don't we try something elseanders?
22
73000
1000
"Wat als we iets anders probeerden
en het iets langer lieten duren,
01:29
Why don't we take it a little longerlanger --
23
74000
2000
01:31
maybe two hoursuur insteadin plaats daarvan of an houruur -- and have lessminder of this intensityintensiteit?"
24
76000
5000
misschien 2 uur in plaats van één --
zodat het minder intens is?"
01:36
And the nursesverpleegkundigen told me two things.
25
81000
2000
De verpleegsters vertelden me twee dingen.
01:38
They told me that they had the right modelmodel- of the patientgeduldig --
26
83000
4000
Ze vertelden me dat zij
het juiste model van de patiënt hadden --
01:42
that they knewwist what was the right thing to do to minimizeverkleinen my painpijn --
27
87000
3000
dat zij wisten wat het beste was
om pijn te minimaliseren --
01:45
and they alsoook told me that the wordwoord patientgeduldig doesn't mean
28
90000
3000
en ze vertelden me ook
dat het woord 'patiënt' niet betekent
'suggesties doen' of 'je bemoeien' of …
(Gelach)
01:48
to make suggestionsSuggesties or to interfereinterfereren or ...
29
93000
2000
01:50
This is not just in HebrewHebreeuws, by the way.
30
95000
3000
Dat is niet alleen zo
in het Hebreeuws, trouwens.
01:53
It's in everyelk languagetaal I've had experienceervaring with so farver.
31
98000
3000
Het is zo in iedere taal
waar ik tot nu toe ervaring mee had.
01:56
And, you know, there's not much -- there wasn'twas niet much I could do,
32
101000
4000
Er was niet veel dat ik kon doen.
02:00
and they keptgehouden on doing what they were doing.
33
105000
3000
Ze gingen gewoon door met wat ze deden.
Zo'n drie jaar later
verliet ik het ziekenhuis
02:03
And about threedrie yearsjaar laterlater, when I left the hospitalziekenhuis,
34
108000
2000
02:05
I startedbegonnen studyingaan het studeren at the universityUniversiteit.
35
110000
3000
en ging studeren aan de universiteit.
02:08
And one of the mostmeest interestinginteressant lessonservaring I learnedgeleerd
36
113000
3000
Eén van de interessantste
lessen die ik leerde,
02:11
was that there is an experimentalexperimenteel methodmethode
37
116000
2000
was dat er een onderzoeksmethode bestaat,
02:13
that if you have a questionvraag you can createcreëren a replicareplica of this questionvraag
38
118000
4000
waarbij je een abstracte kopie
maakt van een vraag,
02:17
in some abstractabstract way, and you can try to examineonderzoeken this questionvraag,
39
122000
4000
die je vervolgens kunt onderzoeken
02:21
maybe learnleren something about the worldwereld-.
40
126000
2000
om misschien iets te leren over de wereld.
02:23
So that's what I did.
41
128000
2000
Dat deed ik dus.
Ik was nog steeds geïnteresseerd
in de kwestie van het verband.
02:25
I was still interestedgeïnteresseerd
42
130000
1000
02:26
in this questionvraag of how do you take bandagespleisters off burnbrandwond patientspatiënten.
43
131000
2000
02:28
So originallyoorspronkelijk I didn't have much moneygeld,
44
133000
3000
In het begin had ik niet veel geld,
02:31
so I wentgegaan to a hardwarehardware storeop te slaan and I boughtkocht a carpenter'stimmerman viceondeugd.
45
136000
4000
dus ging ik naar een doe-het-zelfzaak
en kocht een bankschroef.
02:35
And I would bringbrengen people to the lablaboratorium and I would put theirhun fingervinger in it,
46
140000
4000
Ik bracht mensen naar het lab,
stopte hun vinger er in,
02:39
and I would crunchkraken it a little bitbeetje.
47
144000
2000
en ik plette die een beetje.
02:41
(LaughterGelach)
48
146000
2000
(Gelach)
02:43
And I would crunchkraken it for long periodsperiodes and shortkort periodsperiodes,
49
148000
3000
Ik plette ze voor lange tijd
en voor korte tijd,
02:46
and painpijn that wentgegaan up and painpijn that wentgegaan down,
50
151000
2000
pijn die toenam
en pijn die afnam,
02:48
and with breaksbreaks and withoutzonder breaksbreaks -- all kindssoorten of versionsversies of painpijn.
51
153000
4000
met pauzes en zonder pauzes
-- verschillende soorten pijn.
Wanneer ik klaar was
met pijn doen, vroeg ik:
02:52
And when I finishedgeëindigd hurtingkwetsen people a little bitbeetje, I would askvragen them,
52
157000
2000
02:54
so, how painfulpijnlijk was this? Or, how painfulpijnlijk was this?
53
159000
2000
nou, hoe pijnlijk was dit?
Of, als je moest kiezen
tussen de laatste twee,
02:56
Or, if you had to chooseKiezen betweentussen the last two,
54
161000
2000
02:58
whichwelke one would you chooseKiezen?
55
163000
2000
welke zou je kiezen?
03:00
(LaughterGelach)
56
165000
3000
(Gelach)
03:03
I keptgehouden on doing this for a while.
57
168000
3000
Ik bleef dit een tijdlang doen...
03:06
(LaughterGelach)
58
171000
2000
(Gelach)
03:08
And then, like all good academicacademische projectsprojecten, I got more fundingfinanciering.
59
173000
4000
en toen -- zoals bij elk goed onderzoek --
kreeg ik meer financiering.
03:12
I movedverhuisd to soundsklanken, electricalelektrisch shocksschokken --
60
177000
2000
Ik begon met geluiden,
elektrische schokken --
03:14
I even had a painpijn suitpak that I could get people to feel much more painpijn.
61
179000
5000
ik had zelfs een pijnpak waarmee
mensen nog meer pijn konden voelen.
03:19
But at the endeinde of this processwerkwijze,
62
184000
4000
Maar aan het eind van dit proces
03:23
what I learnedgeleerd was that the nursesverpleegkundigen were wrongfout.
63
188000
3000
had ik geleerd dat
de verpleegsters het mis hadden.
03:26
Here were wonderfulprachtig people with good intentionsbedoelingen
64
191000
3000
Fantastische mensen met goede intenties
03:29
and plentyovervloed of experienceervaring, and neverthelessniettemin
65
194000
2000
en veel ervaring, en toch
03:31
they were gettingkrijgen things wrongfout predictablyvoorspelbaar all the time.
66
196000
4000
hadden ze het voortdurend
en voorspelbaar mis.
03:35
It turnsbochten out that because we don't encodecoderen durationlooptijd
67
200000
3000
Het blijkt dat we tijdsduur anders ervaren
03:38
in the way that we encodecoderen intensityintensiteit,
68
203000
2000
dan intensiteit.
03:40
I would have had lessminder painpijn if the durationlooptijd would have been longerlanger
69
205000
4000
Ik zou daardoor minder geleden hebben
als de tijdsduur langer was geweest
03:44
and the intensityintensiteit was lowerlager.
70
209000
2000
en de intensiteit lager.
03:46
It turnsbochten out it would have been better to startbegin with my facegezicht,
71
211000
3000
Het was beter geweest om met mijn hoofd
te beginnen, wat pijnlijker was,
03:49
whichwelke was much more painfulpijnlijk, and moveverhuizing towardin de richting van my legsbenen,
72
214000
2000
en naar mijn benen toe te werken,
03:51
givinggeven me a trendneiging of improvementverbetering over time --
73
216000
3000
zodat het proces geleidelijk beter werd --
dat zou ook beter zijn geweest.
03:54
that would have been alsoook lessminder painfulpijnlijk.
74
219000
1000
03:55
And it alsoook turnsbochten out that it would have been good
75
220000
2000
Ook bleek dat het goed was geweest om
03:57
to give me breaksbreaks in the middlemidden- to kindsoort of recuperaterecupereren from the painpijn.
76
222000
2000
kleine pauzes in te lassen,
zodat ik kon bijkomen.
03:59
All of these would have been great things to do,
77
224000
2000
Al deze dingen zouden goed zijn geweest,
04:01
and my nursesverpleegkundigen had no ideaidee.
78
226000
3000
maar mijn verpleegsters
hadden geen idee.
Toen bedacht ik: zijn verpleegsters
04:04
And from that pointpunt on I startedbegonnen thinkinghet denken,
79
229000
1000
04:05
are the nursesverpleegkundigen the only people in the worldwereld- who get things wrongfout
80
230000
3000
de enige mensen in de wereld
die dingen op deze manier
04:08
in this particularbijzonder decisionbesluit, or is it a more generalalgemeen casegeval?
81
233000
3000
mis hebben, of is dit iets meer algemeens?
04:11
And it turnsbochten out it's a more generalalgemeen casegeval --
82
236000
2000
Het blijkt dat het meer algemeen is --
04:13
there's a lot of mistakesfouten we do.
83
238000
3000
we maken een hoop fouten.
04:16
And I want to give you one examplevoorbeeld of one of these irrationalitiesirrationalities,
84
241000
5000
Ik wil jullie een voorbeeld geven
van zo'n irrationaliteit.
04:21
and I want to talk to you about cheatingvreemdgaan.
85
246000
3000
Ik ga het hebben over bedrog.
04:24
And the reasonreden I pickeduitgekozen cheatingvreemdgaan is because it's interestinginteressant,
86
249000
2000
Ik koos voor bedrog
omdat het interessant is,
04:26
but alsoook it tellsvertelt us something, I think,
87
251000
2000
maar het vertelt ons ook iets
04:28
about the stockvoorraad marketmarkt situationsituatie we're in.
88
253000
3000
over de beurssituatie waarin we verkeren.
04:31
So, my interestinteresseren in cheatingvreemdgaan startedbegonnen
89
256000
3000
Mijn interesse in bedrog
werd gewekt toen Enron
04:34
when EnronEnron camekwam on the scenetafereel, explodedexplodeerde all of a suddenplotseling,
90
259000
2000
het toneel betrad
en plotseling explodeerde.
04:36
and I startedbegonnen thinkinghet denken about what is happeninggebeurtenis here.
91
261000
3000
Ik begon te denken over wat daar gebeurde.
04:39
Is it the casegeval that there was kindsoort of
92
264000
1000
Waren er hier enkele rotte appels
die in staat waren om deze dingen te doen,
04:40
a fewweinig applesappels who are capablein staat of doing these things,
93
265000
3000
04:43
or are we talkingpratend a more endemicendemisch situationsituatie,
94
268000
2000
of is dit meer wijdverbreid
04:45
that manyveel people are actuallywerkelijk capablein staat of behavinggedragen this way?
95
270000
4000
met vele mensen die hiertoe in staat zijn?
04:49
So, like we usuallydoorgaans do, I decidedbeslist to do a simpleeenvoudig experimentexperiment.
96
274000
4000
Zoals gebruikelijk, besloot ik
een simpel experiment te doen.
04:53
And here'shier is how it wentgegaan.
97
278000
1000
Dat ging als volgt.
04:54
If you were in the experimentexperiment, I would passslagen voor you a sheetvel of paperpapier
98
279000
3000
Als je hieraan meedeed,
zou ik je een stuk papier geven
04:57
with 20 simpleeenvoudig mathwiskunde problemsproblemen that everybodyiedereen could solveoplossen,
99
282000
4000
met 20 simpele rekensommen
die iedereen kan oplossen,
maar ik zou je niet genoeg tijd geven.
05:01
but I wouldn'tzou het niet give you enoughgenoeg time.
100
286000
2000
05:03
When the fivevijf minutesnotulen were over, I would say,
101
288000
2000
Als de 5 minuten voorbij waren, zei ik:
05:05
"PassPass me the sheetssheets of paperpapier, and I'll paybetalen you a dollardollar perper questionvraag."
102
290000
3000
"Geef me je papieren
en ik betaal je een dollar per vraag."
05:08
People did this. I would paybetalen people fourvier dollarsdollars for theirhun tasktaak --
103
293000
4000
Dat deden mensen.
Ik betaalde ze dan 4 dollar --
05:12
on averagegemiddelde people would solveoplossen fourvier problemsproblemen.
104
297000
2000
gemiddeld hadden mensen
4 sommen opgelost.
05:14
Other people I would temptverleiden to cheatbedriegt.
105
299000
3000
Andere mensen verleidde ik tot bedrog.
Ik gaf ze het vel papier.
05:17
I would passslagen voor theirhun sheetvel of paperpapier.
106
302000
1000
05:18
When the fivevijf minutesnotulen were over, I would say,
107
303000
2000
Na 5 minuten zei ik dan:
05:20
"Please shredspitsmuis the piecestuk of paperpapier.
108
305000
1000
"Verscheur het vel.
05:21
Put the little piecesstukken in your pocketzak- or in your backpackrugzak,
109
306000
3000
Stop de stukjes in je broekzak of rugzak
05:24
and tell me how manyveel questionsvragen you got correctlycorrect."
110
309000
3000
en vertel me hoeveel vragen je goed had."
05:27
People now solvedopgelost sevenzeven questionsvragen on averagegemiddelde.
111
312000
3000
Nu losten mensen gemiddeld 7 vragen op.
(Gelach)
05:30
Now, it wasn'twas niet as if there was a fewweinig badslecht applesappels --
112
315000
5000
Het was niet zo dat er
enkele rotte appels waren --
05:35
a fewweinig people cheatedbedrogen a lot.
113
320000
3000
een paar mensen die erg bedrogen.
05:38
InsteadIn plaats daarvan, what we saw is a lot of people who cheatbedriegt a little bitbeetje.
114
323000
3000
Nee, we zagen veel mensen
die een beetje bedrogen.
05:41
Now, in economiceconomisch theorytheorie,
115
326000
3000
In de economische theorie
05:44
cheatingvreemdgaan is a very simpleeenvoudig cost-benefitkosten-baten analysisanalyse.
116
329000
3000
is bedrog een eenvoudige
kosten-batenanalyse.
05:47
You say, what's the probabilitywaarschijnlijkheid of beingwezen caughtgevangen?
117
332000
2000
Je zegt: wat is de pakkans?
05:49
How much do I standstand to gainkrijgen from cheatingvreemdgaan?
118
334000
3000
Hoeveel levert bedrog me op?
05:52
And how much punishmentstraf would I get if I get caughtgevangen?
119
337000
2000
Hoeveel straf krijg ik als ik gepakt word?
05:54
And you weighwegen these optionsopties out --
120
339000
2000
Je weegt deze tegen elkaar af --
05:56
you do the simpleeenvoudig cost-benefitkosten-baten analysisanalyse,
121
341000
2000
een simpele kosten-batenanalyse,
05:58
and you decidebesluiten whetherof it's worthwhilede moeite waard to commitplegen the crimemisdrijf or not.
122
343000
3000
en je beslist of de misdaad
de moeite waard is.
06:01
So, we try to testtest this.
123
346000
2000
Dus we probeerden dit te testen.
06:03
For some people, we variedafwisselend how much moneygeld they could get away with --
124
348000
4000
Bij sommige mensen varieerden we
hoeveel geld ze konden stelen.
06:07
how much moneygeld they could stealstelen.
125
352000
1000
06:08
We paidbetaald them 10 centscents perper correctcorrect questionvraag, 50 centscents,
126
353000
3000
We betaalden ze 10 cent
per goed antwoord, 50 cent,
06:11
a dollardollar, fivevijf dollarsdollars, 10 dollarsdollars perper correctcorrect questionvraag.
127
356000
3000
een dollar, vijf dollar, tien dollar
per goed antwoord.
06:14
You would expectverwachten that as the amountbedrag of moneygeld on the tabletafel increasestoeneemt,
128
359000
4000
Je zou verwachten dat
met het verhogen van het geldbedrag,
06:18
people would cheatbedriegt more, but in factfeit it wasn'twas niet the casegeval.
129
363000
3000
mensen méér zouden valsspelen,
maar zo was het niet.
06:21
We got a lot of people cheatingvreemdgaan by stealingstelen by a little bitbeetje.
130
366000
3000
Een groot aantal mensen
bedrogen ons met kleine beetjes.
06:24
What about the probabilitywaarschijnlijkheid of beingwezen caughtgevangen?
131
369000
3000
Hoe zat het met de pakkans?
06:27
Some people shreddedversnipperd halfvoor de helft the sheetvel of paperpapier,
132
372000
2000
Sommige mensen verscheurden
de helft van het papier,
06:29
so there was some evidencebewijsmateriaal left.
133
374000
1000
zodat er nog wat bewijs was.
06:30
Some people shreddedversnipperd the wholegeheel sheetvel of paperpapier.
134
375000
2000
Sommige mensen
verscheurden het hele vel.
06:32
Some people shreddedversnipperd everything, wentgegaan out of the roomkamer,
135
377000
3000
Sommigen verscheurden alles,
liepen het lokaal uit
06:35
and paidbetaald themselveszich from the bowlkom of moneygeld that had over 100 dollarsdollars.
136
380000
3000
en betaalden zichzelf uit de kom
waarin meer dan 100 dollar zaten.
06:38
You would expectverwachten that as the probabilitywaarschijnlijkheid of beingwezen caughtgevangen goesgaat down,
137
383000
3000
Je zou verwachten
dat als de pakkans verlaagde,
06:41
people would cheatbedriegt more, but again, this was not the casegeval.
138
386000
3000
mensen meer zouden valsspelen,
maar dat was niet zo.
06:44
Again, a lot of people cheatedbedrogen by just by a little bitbeetje,
139
389000
3000
Alweer bedrogen veel mensen
ons slechts een beetje
06:47
and they were insensitiveongevoelig to these economiceconomisch incentivesprikkels.
140
392000
3000
en waren ze ongevoelig
voor deze economische motieven.
06:50
So we said, "If people are not sensitivegevoelig
141
395000
1000
Dus zeiden we:
"Als mensen niet gevoelig zijn
06:51
to the economiceconomisch rationalrationeel theorytheorie explanationstoelichtingen, to these forceskrachten,
142
396000
5000
voor de kracht
van de rationeel-economische theorie,
06:56
what could be going on?"
143
401000
3000
wat is er dan aan de hand?"
We dachten dat er misschien
twee krachten in het spel waren.
06:59
And we thought maybe what is happeninggebeurtenis is that there are two forceskrachten.
144
404000
3000
07:02
At one handhand-, we all want to look at ourselvesonszelf in the mirrorspiegel
145
407000
2000
Enerzijds willen we allemaal zonder
schuldgevoel in de spiegel kunnen kijken,
07:04
and feel good about ourselvesonszelf, so we don't want to cheatbedriegt.
146
409000
3000
dus willen we niet valsspelen.
Anderzijds kunnen we
een beetje valsspelen,
07:07
On the other handhand-, we can cheatbedriegt a little bitbeetje,
147
412000
2000
07:09
and still feel good about ourselvesonszelf.
148
414000
2000
zonder ons daarover schuldig te voelen.
07:11
So, maybe what is happeninggebeurtenis is that
149
416000
1000
Dus misschien is er een niveau
van bedrog waar we niet overheen kunnen,
07:12
there's a levelniveau of cheatingvreemdgaan we can't go over,
150
417000
2000
07:14
but we can still benefitvoordeel from cheatingvreemdgaan at a lowlaag degreemate,
151
419000
4000
maar waaronder we ons
kunnen verrijken door bedrog,
07:18
as long as it doesn't changeverandering our impressionsimpressies about ourselvesonszelf.
152
423000
3000
zolang dat ons zelfbeeld niet verandert.
07:21
We call this like a personalpersoonlijk fudgeonzin factorfactor.
153
426000
3000
We noemen dat
de persoonlijke smoesfactor.
07:25
Now, how would you testtest a personalpersoonlijk fudgeonzin factorfactor?
154
430000
4000
Hoe test je
een persoonlijke smoesfactor?
07:29
InitiallyIn eerste instantie we said, what can we do to shrinkkrimpen the fudgeonzin factorfactor?
155
434000
4000
Ten eerste: wat kunnen we doen
om de smoesfactor te verkleinen?
07:33
So, we got people to the lablaboratorium, and we said,
156
438000
2000
Dus we brachten mensen
naar het lab en zeiden:
07:35
"We have two taskstaken for you todayvandaag."
157
440000
2000
"We hebben 2 opdrachten voor jullie."
De helft van hen vroegen we
07:37
First, we askedgevraagd halfvoor de helft the people
158
442000
1000
07:38
to recallterugroepen eithereen van beide 10 booksboeken they readlezen in highhoog schoolschool-,
159
443000
2000
10 boeken te noemen
van de middelbare school,
07:40
or to recallterugroepen The TenTien CommandmentsGeboden,
160
445000
3000
of de Tien geboden op te noemen,
07:43
and then we temptedgeneigd them with cheatingvreemdgaan.
161
448000
2000
en dan verleidden we ze tot bedrog.
07:45
TurnsBochten out the people who triedbeproefd to recallterugroepen The TenTien CommandmentsGeboden --
162
450000
3000
Nu bleek dat de mensen die
de Tien geboden trachtten op te sommen --
07:48
and in our samplemonster nobodyniemand could recallterugroepen all of The TenTien CommandmentsGeboden --
163
453000
2000
en van onze groep lukte dat niemand --
07:51
but those people who triedbeproefd to recallterugroepen The TenTien CommandmentsGeboden,
164
456000
4000
maar van degenen die dat probeerden,
07:55
givengegeven the opportunitykans to cheatbedriegt, did not cheatbedriegt at all.
165
460000
3000
greep niemand de kans om te bedriegen.
Niet dat de religieuzere mensen,
07:58
It wasn'twas niet that the more religiousreligieus people --
166
463000
2000
die de meeste geboden kenden,
minder bedrogen,
08:00
the people who rememberedherinnerde more of the CommandmentsGeboden -- cheatedbedrogen lessminder,
167
465000
1000
08:01
and the lessminder religiousreligieus people --
168
466000
2000
en de minder religieuzen, die bijna geen
geboden konden noemen -- meer bedrogen.
08:03
the people who couldn'tkon het niet rememberonthouden almostbijna any CommandmentsGeboden --
169
468000
1000
08:04
cheatedbedrogen more.
170
469000
2000
Op het moment dat mensen
zich de geboden probeerden te herinneren,
08:06
The momentmoment people thought about tryingproberen to recallterugroepen The TenTien CommandmentsGeboden,
171
471000
4000
stopten ze met valsspelen.
08:10
they stoppedgestopt cheatingvreemdgaan.
172
475000
1000
08:11
In factfeit, even when we gavegaf self-declaredzelf verklaard atheistsatheïsten
173
476000
2000
Zelfs wanneer we zelfverklaarde atheïsten
08:13
the tasktaak of swearingvloeken on the BibleBijbel and we give them a chancekans to cheatbedriegt,
174
478000
4000
op de Bijbel lieten zweren
en hen de kans gaven vals te spelen,
08:17
they don't cheatbedriegt at all.
175
482000
2000
deden ze dat niet.
Nu zijn de Tien geboden moeilijk
te introduceren in het onderwijs,
08:21
Now, TenTien CommandmentsGeboden is something that is hardhard
176
486000
2000
08:23
to bringbrengen into the educationonderwijs systemsysteem, so we said,
177
488000
2000
dus zeiden we: "Waarom laten we mensen
de erecode niet tekenen?"
08:25
"Why don't we get people to signteken the honoreer codecode?"
178
490000
2000
08:27
So, we got people to signteken,
179
492000
2000
Dus we lieten mensen ondertekenen:
08:29
"I understandbegrijpen that this shortkort surveyenquête fallsfalls underonder the MITMIT HonorEER CodeCode."
180
494000
4000
"Ik begrijp dat dit korte onderzoek
valt onder de MIT erecode."
Dan verscheurden ze het. Niemand speelde vals.
08:33
Then they shreddedversnipperd it. No cheatingvreemdgaan whatsoeverwat.
181
498000
3000
08:36
And this is particularlyvooral interestinginteressant,
182
501000
1000
Dit is vooral interessant
08:37
because MITMIT doesn't have an honoreer codecode.
183
502000
2000
omdat MIT geen erecode heeft.
08:39
(LaughterGelach)
184
504000
5000
(Gelach)
08:44
So, all this was about decreasingafnemende the fudgeonzin factorfactor.
185
509000
4000
Dat ging allemaal over vermindering
van de smoesfactor.
08:48
What about increasingtoenemend the fudgeonzin factorfactor?
186
513000
3000
Hoe zit het met versterking
van de smoesfactor?
08:51
The first experimentexperiment -- I walkedwandelde around MITMIT
187
516000
2000
In het eerste experiment liep ik door MIT
08:53
and I distributedgedistribueerd six-packsvisnethempjes of CokesCokes in the refrigeratorskoelkasten --
188
518000
3000
en plaatste blikjes Coke in de koelkasten --
08:56
these were commongemeenschappelijk refrigeratorskoelkasten for the undergradsundergrads.
189
521000
2000
de algemene koelkasten
voor de bachelorstudenten.
08:58
And I camekwam back to measuremaatregel what we technicallytechnisch gezien call
190
523000
3000
Ik kwam dan terug om te meten
wat de halveringstijd is
09:01
the half-lifetimehelft-leven of CokeCokes -- how long does it last in the refrigeratorskoelkasten?
191
526000
4000
van Coke -- hoe lang
blijft hij staan in de koelkast?
09:05
As you can expectverwachten it doesn't last very long; people take it.
192
530000
3000
Zoals verwacht, niet erg lang.
Mensen pakken het.
09:08
In contrastcontrast, I tooknam a platebord with sixzes one-dollareen-dollar billsbiljetten,
193
533000
4000
Toen liet ik borden
met zes biljetten van één dollar
09:12
and I left those platesplaten in the samedezelfde refrigeratorskoelkasten.
194
537000
3000
achter in dezelfde koelkasten.
09:15
No billBill ever disappearedverdwenen.
195
540000
1000
Geen enkel biljet verdween.
09:16
Now, this is not a good socialsociaal sciencewetenschap experimentexperiment,
196
541000
3000
Nu is dit geen goed sociaal experiment,
09:19
so to do it better I did the samedezelfde experimentexperiment
197
544000
3000
dus om het goed te doen, deed ik hetzelfde
experiment dat ik eerder beschreef.
09:22
as I describedbeschreven to you before.
198
547000
2000
Een derde van de mensen
gaf het vel papier aan ons terug.
09:24
A thirdderde of the people we passedgeslaagd the sheetvel, they gavegaf it back to us.
199
549000
3000
09:27
A thirdderde of the people we passedgeslaagd it to, they shreddedversnipperd it,
200
552000
3000
Een derde van de mensen
verscheurde het vel,
kwamen naar ons en zeiden:
09:30
they camekwam to us and said,
201
555000
1000
09:31
"MrMijnheer. ExperimenterExperimentator, I solvedopgelost X problemsproblemen. Give me X dollarsdollars."
202
556000
3000
"Meneer, ik heb X vragen beantwoord.
Geef me X dollar."
09:34
A thirdderde of the people, when they finishedgeëindigd shreddingShredder the piecestuk of paperpapier,
203
559000
3000
Een derde van de mensen kwam
na het verscheuren van het papier
09:37
they camekwam to us and said,
204
562000
2000
naar ons toe en zei:
09:39
"MrMijnheer ExperimenterExperimentator, I solvedopgelost X problemsproblemen. Give me X tokenspenningen."
205
564000
6000
"Meneer, ik heb X vragen beantwoord.
Geef me X tokens."
We betaalden ze niet met dollars
maar met iets anders.
09:45
We did not paybetalen them with dollarsdollars; we paidbetaald them with something elseanders.
206
570000
3000
09:48
And then they tooknam the something elseanders, they walkedwandelde 12 feetvoeten to the sidekant,
207
573000
3000
Ze namen dat andere iets en gingen dat
een paar meter verderop
09:51
and exchangeduitgewisseld it for dollarsdollars.
208
576000
2000
inwisselen voor dollars.
09:53
Think about the followingvolgend intuitionintuïtie.
209
578000
2000
Probeer je het volgende voor te stellen.
09:55
How badslecht would you feel about takingnemen a pencilpotlood from work home,
210
580000
3000
Hoe slecht zou je je voelen
als je een potlood van werk meenam,
09:58
comparedvergeleken to how badslecht would you feel
211
583000
2000
vergeleken met als je 10 cent
uit een pot met kleingeld nam?
10:00
about takingnemen 10 centscents from a pettykleinzielig cashcontant boxdoos?
212
585000
2000
10:02
These things feel very differentlyanders.
213
587000
3000
Deze dingen voelen heel anders aan.
10:05
Would beingwezen a stepstap removedverwijderd from cashcontant for a fewweinig secondsseconden
214
590000
3000
Zou het wat uitmaken als er enkele
seconden afstand is tot contant geld,
10:08
by beingwezen paidbetaald by tokentoken make a differenceverschil?
215
593000
3000
door een token te gebruiken?
10:11
Our subjectsvakken doubledverdubbelde theirhun cheatingvreemdgaan.
216
596000
2000
Onze proefpersonen
verdubbelden hun bedrog.
10:13
I'll tell you what I think
217
598000
2000
Ik zal jullie zo vertellen wat ik hierover
denk in verband met de aandelenmarkt.
10:15
about this and the stockvoorraad marketmarkt in a minuteminuut.
218
600000
2000
Maar dit loste mijn grote probleem
met Enron niet op,
10:18
But this did not solveoplossen the biggroot problemprobleem I had with EnronEnron yetnog,
219
603000
4000
10:22
because in EnronEnron, there's alsoook a socialsociaal elementelement.
220
607000
3000
want in Enron is er ook
een sociaal element.
Mensen zien elkaars gedrag.
10:25
People see eachelk other behavinggedragen.
221
610000
1000
10:26
In factfeit, everyelk day when we openOpen the newsnieuws
222
611000
2000
Feitelijk zien we dagelijks in het nieuws
10:28
we see examplesvoorbeelden of people cheatingvreemdgaan.
223
613000
2000
voorbeelden van mensen die bedrog plegen.
10:30
What does this causeoorzaak us?
224
615000
3000
Welke invloed heeft dat?
Dus deden we nog een experiment.
10:33
So, we did anothereen ander experimentexperiment.
225
618000
1000
10:34
We got a biggroot groupgroep of studentsstudenten to be in the experimentexperiment,
226
619000
3000
Een grote groep studenten
deed mee aan het onderzoek
10:37
and we prepaidPrepaid them.
227
622000
1000
en we betaalden ze vooraf.
10:38
So everybodyiedereen got an envelopeenvelop with all the moneygeld for the experimentexperiment,
228
623000
3000
Iedereen kreeg een envelop
met al het geld voor het onderzoek,
10:41
and we told them that at the endeinde, we askedgevraagd them
229
626000
2000
en we vroegen hen om aan het eind
het niet verdiende geld terug te betalen.
10:43
to paybetalen us back the moneygeld they didn't make. OK?
230
628000
4000
Hetzelfde gebeurde. Als we mensen
de kans geven vals te spelen, doen ze dat.
10:47
The samedezelfde thing happensgebeurt.
231
632000
1000
10:48
When we give people the opportunitykans to cheatbedriegt, they cheatbedriegt.
232
633000
2000
10:50
They cheatbedriegt just by a little bitbeetje, all the samedezelfde.
233
635000
3000
Ze spelen slechts een beetje vals.
Weer hetzelfde.
10:53
But in this experimentexperiment we alsoook hiredgehuurd an actingacteren studentstudent.
234
638000
3000
Maar in dit onderzoek
huurden we ook een acteur in.
10:56
This actingacteren studentstudent stoodstond up after 30 secondsseconden, and said,
235
641000
4000
Deze acteur stond
na 30 seconden op en zei:
11:00
"I solvedopgelost everything. What do I do now?"
236
645000
3000
"Ik heb alles opgelost. Wat doe ik nu?"
11:03
And the experimenterexperimenteer said, "If you've finishedgeëindigd everything, go home.
237
648000
4000
De onderzoeker zei: "Als je alles
klaar hebt, kun je naar huis."
11:07
That's it. The tasktaak is finishedgeëindigd."
238
652000
1000
Dat is het. De klus is geklaard.
11:08
So, now we had a studentstudent -- an actingacteren studentstudent --
239
653000
4000
Dus nu hadden we
een student -- een acteur --
11:12
that was a partdeel of the groupgroep.
240
657000
2000
die deel van de groep was.
11:14
NobodyNiemand knewwist it was an actoracteur.
241
659000
2000
-- niemand wist dat het een acteur was --
11:16
And they clearlyduidelijk cheatedbedrogen in a very, very seriousernstig way.
242
661000
4000
en hij bedroog de boel overduidelijk.
11:20
What would happengebeuren to the other people in the groupgroep?
243
665000
3000
Wat zou er gebeuren
met de anderen in de groep?
11:23
Will they cheatbedriegt more, or will they cheatbedriegt lessminder?
244
668000
3000
Bedriegen ze meer, of juist minder?
11:26
Here is what happensgebeurt.
245
671000
2000
Het volgende gebeurde.
11:28
It turnsbochten out it dependshangt af on what kindsoort of sweatshirtSweatshirt they're wearingvervelend.
246
673000
4000
Het blijkt af te hangen van
welk sweatshirt ze dragen. (Gelach)
11:32
Here is the thing.
247
677000
2000
Het zit zo.
11:34
We ranrende this at CarnegieCarnegie MellonMellon and PittsburghPittsburgh.
248
679000
3000
We deden dit
op Carnegie Mellon en Pittsburgh.
11:37
And at PittsburghPittsburgh there are two biggroot universitiesuniversiteiten,
249
682000
2000
In Pittsburgh zijn twee grote universiteiten:
11:39
CarnegieCarnegie MellonMellon and UniversityUniversiteit of PittsburghPittsburgh.
250
684000
3000
Carnegie Mellon
en de Universiteit van Pittsburgh.
11:42
All of the subjectsvakken sittingzittend in the experimentexperiment
251
687000
2000
Alle deelnemers aan het onderzoek
11:44
were CarnegieCarnegie MellonMellon studentsstudenten.
252
689000
2000
waren studenten van Carnegie Mellon.
11:46
When the actoracteur who was gettingkrijgen up was a CarnegieCarnegie MellonMellon studentstudent --
253
691000
4000
Als de acteur een student
van Carnegie Mellon was --
11:50
he was actuallywerkelijk a CarnegieCarnegie MellonMellon studentstudent --
254
695000
2000
dat was hij ook daadwerkelijk --
11:52
but he was a partdeel of theirhun groupgroep, cheatingvreemdgaan wentgegaan up.
255
697000
4000
maar als hij deel
uitmaakte van hun groep...
werd er meer vals gespeeld.
11:56
But when he actuallywerkelijk had a UniversityUniversiteit of PittsburghPittsburgh sweatshirtSweatshirt,
256
701000
4000
Maar als hij een sweatshirt
van de Universiteit van Pittsburgh droeg,
12:00
cheatingvreemdgaan wentgegaan down.
257
705000
2000
werd het bedrog minder.
12:02
(LaughterGelach)
258
707000
3000
(Gelach)
(Applaus)
12:05
Now, this is importantbelangrijk, because rememberonthouden,
259
710000
3000
Dit is belangrijk, want je weet
12:08
when the momentmoment the studentstudent stoodstond up,
260
713000
2000
dat toen de student opstond,
12:10
it madegemaakt it clearduidelijk to everybodyiedereen that they could get away with cheatingvreemdgaan,
261
715000
3000
het iedereen duidelijk werd
dat ze ongestraft konden bedriegen
want de onderzoeker zei:
"Klaar, je mag naar huis",
12:13
because the experimenterexperimenteer said,
262
718000
2000
12:15
"You've finishedgeëindigd everything. Go home," and they wentgegaan with the moneygeld.
263
720000
2000
en ze vertrokken met het geld.
12:17
So it wasn'twas niet so much about the probabilitywaarschijnlijkheid of beingwezen caughtgevangen again.
264
722000
3000
Dus het ging weer niet zozeer
de kans om gepakt te worden.
12:20
It was about the normsnormen for cheatingvreemdgaan.
265
725000
3000
Het ging over de normen voor bedrog.
12:23
If somebodyiemand from our in-groupFoutcontrole cheatsbedrog and we see them cheatingvreemdgaan,
266
728000
3000
Als we iemand uit onze eigen groep
vals zien spelen,
12:26
we feel it's more appropriategeschikt, as a groupgroep, to behavezich gedragen this way.
267
731000
4000
vinden we dat gedrag
meer aanvaardbaar voor ons als groep.
Maar is het iemand
uit de andere groep, die vreselijke lui --
12:30
But if it's somebodyiemand from anothereen ander groupgroep, these terribleverschrikkelijk people --
268
735000
2000
12:32
I mean, not terribleverschrikkelijk in this --
269
737000
2000
ik bedoel, niet zo vreselijk --
12:34
but somebodyiemand we don't want to associatekoppelen ourselvesonszelf with,
270
739000
2000
maar iemand met wie we ons niet
willen associëren,
12:36
from anothereen ander universityUniversiteit, anothereen ander groupgroep,
271
741000
2000
van een andere universiteit of groep,
12:38
all of a suddenplotseling people'sPeople's awarenessbewustzijn of honestyeerlijkheid goesgaat up --
272
743000
3000
dan neemt plotseling
het bewustzijn van eerlijkheid toe --
12:41
a little bitbeetje like The TenTien CommandmentsGeboden experimentexperiment --
273
746000
2000
een beetje als
in het Tien geboden-onderzoek --
12:43
and people cheatbedriegt even lessminder.
274
748000
4000
en mensen bedriegen nog minder.
12:47
So, what have we learnedgeleerd from this about cheatingvreemdgaan?
275
752000
4000
Dus, wat hebben we
hiervan geleerd over bedrog?
12:51
We'veWe hebben learnedgeleerd that a lot of people can cheatbedriegt.
276
756000
3000
We leerden
dat veel mensen kunnen bedriegen.
12:54
They cheatbedriegt just by a little bitbeetje.
277
759000
3000
Ze bedriegen slechts een beetje.
12:57
When we remindherinneren people about theirhun moralitymoraliteit, they cheatbedriegt lessminder.
278
762000
4000
Als we mensen herinneren
aan hun moraliteit, bedriegen ze minder.
13:01
When we get biggergroter distanceafstand from cheatingvreemdgaan,
279
766000
3000
Als we meer afstand nemen tot bedrog,
13:04
from the objectvoorwerp of moneygeld, for examplevoorbeeld, people cheatbedriegt more.
280
769000
4000
van het fysieke geld, bijvoorbeeld,
bedriegen mensen meer.
13:08
And when we see cheatingvreemdgaan around us,
281
773000
2000
Als we bedrog rondom ons zien,
13:10
particularlyvooral if it's a partdeel of our in-groupFoutcontrole, cheatingvreemdgaan goesgaat up.
282
775000
4000
vooral in onze eigen groep,
neemt het bedrog toe.
13:14
Now, if we think about this in termstermen of the stockvoorraad marketmarkt,
283
779000
3000
Als we dit betrekken op de aandelenmarkt,
13:17
think about what happensgebeurt.
284
782000
1000
bedenk dan wat er gebeurt.
13:18
What happensgebeurt in a situationsituatie when you createcreëren something
285
783000
3000
Wat gebeurt er in een situatie
waarin je mensen
13:21
where you paybetalen people a lot of moneygeld
286
786000
2000
veel geld betaalt om de realiteit
13:23
to see realityrealiteit in a slightlylicht distortedvervormd way?
287
788000
3000
op een licht verdraaide wijze te zien?
13:26
Would they not be ablein staat to see it this way?
288
791000
3000
Zouden ze dat dan niet zo kunnen zien?
13:29
Of courseCursus they would.
289
794000
1000
Natuurlijk wel.
Wat als je andere dingen doet,
13:30
What happensgebeurt when you do other things,
290
795000
1000
13:31
like you removeverwijderen things from moneygeld?
291
796000
2000
zoals dingen loskoppelen van geld?
13:33
You call them stockvoorraad, or stockvoorraad optionsopties, derivativesderivaten,
292
798000
3000
Je noemt ze aandelen, opties, derivaten,
effecten met hypotheken als onderpand.
13:36
mortgage-backedhypotheek gedekte securitieseffecten.
293
801000
1000
13:37
Could it be that with those more distantafgelegen things,
294
802000
3000
Zou het kunnen dat
met die losgekoppelde dingen --
13:40
it's not a tokentoken for one secondtweede,
295
805000
2000
het is niet een token
gedurende één seconde,
13:42
it's something that is manyveel stepsstappen removedverwijderd from moneygeld
296
807000
2000
maar vele stappen verwijderd van geld
over een langere periode --
13:44
for a much longerlanger time -- could it be that people will cheatbedriegt even more?
297
809000
4000
zou het kunnen
dat mensen nog meer valsspelen?
13:48
And what happensgebeurt to the socialsociaal environmentmilieu
298
813000
2000
Wat gebeurt er met de sociale omgeving
13:50
when people see other people behavezich gedragen around them?
299
815000
3000
als mensen het gedrag
van anderen om zich heen zien?
13:53
I think all of those forceskrachten workedwerkte in a very badslecht way
300
818000
4000
Ik denk dat al deze krachten
zeer negatief werkten
13:57
in the stockvoorraad marketmarkt.
301
822000
2000
in de aandelenmarkt.
13:59
More generallyalgemeen, I want to tell you something
302
824000
3000
Meer algemeen wil ik je iets vertellen
14:02
about behavioralgedrags economicseconomie.
303
827000
3000
over gedragseconomie.
14:05
We have manyveel intuitionsintuïties in our life,
304
830000
4000
We hebben vele intuïties in ons leven,
14:09
and the pointpunt is that manyveel of these intuitionsintuïties are wrongfout.
305
834000
3000
en het punt is
dat vele daarvan niet kloppen.
14:12
The questionvraag is, are we going to testtest those intuitionsintuïties?
306
837000
3000
De vraag is of we
deze intuïties gaan testen.
14:15
We can think about how we're going to testtest this intuitionintuïtie
307
840000
2000
We kunnen denken over hoe we
deze intuïtie kunnen testen
14:17
in our privateprivaat life, in our businessbedrijf life,
308
842000
2000
in ons privéleven, ons zakelijke leven,
14:19
and mostmeest particularlyvooral when it goesgaat to policyhet beleid,
309
844000
3000
en in het bijzonder
op het gebied van beleid:
14:22
when we think about things like No ChildKind Left BehindAchter,
310
847000
3000
dingen als "No Child Left Behind"
[onderwijsbeleid],
14:25
when you createcreëren newnieuwe stockvoorraad marketsmarkten, when you createcreëren other policiesbeleid --
311
850000
3000
het creëren van nieuwe aandelenmarkten,
of ander beleid --
14:28
taxationbelastingen, healthGezondheid carezorg and so on.
312
853000
3000
belastingen, gezondheidszorg enz.
De moeilijkheid
van het testen van onze intuïtie
14:31
And the difficultymoeilijkheid of testingtesting our intuitionintuïtie
313
856000
2000
14:33
was the biggroot lessonles I learnedgeleerd
314
858000
2000
was de grote les die ik leerde
14:35
when I wentgegaan back to the nursesverpleegkundigen to talk to them.
315
860000
2000
toen ik terugging naar de verpleegsters.
14:37
So I wentgegaan back to talk to them
316
862000
2000
Ik ging terug om ze te vertellen
14:39
and tell them what I foundgevonden out about removingVerwijderen bandagespleisters.
317
864000
3000
wat ik had ontdekt
over verband verwijderen.
14:42
And I learnedgeleerd two interestinginteressant things.
318
867000
2000
Ik leerde twee interessante dingen.
14:44
One was that my favoritefavoriete nurseverpleegster, EttieEttie,
319
869000
2000
Een was dat mijn favoriete verpleegster, Ettie,
14:46
told me that I did not take her painpijn into considerationoverweging.
320
871000
4000
me vertelde dat ik haar pijn
niet in aanmerking nam.
14:50
She said, "Of courseCursus, you know, it was very painfulpijnlijk for you.
321
875000
2000
Ze zei: "Natuurlijk was het erg pijnlijk voor jou.
14:52
But think about me as a nurseverpleegster,
322
877000
2000
Maar denk aan mij als verpleegster,
14:54
takingnemen, removingVerwijderen the bandagespleisters of somebodyiemand I likedvond,
323
879000
2000
die het verband verwijderde
van iemand die ik graag mocht
14:56
and had to do it repeatedlyherhaaldelijk over a long periodperiode of time.
324
881000
3000
en dit herhaaldelijk
moest doen over langere tijd.
14:59
CreatingMaken so much torturemartelen was not something that was good for me, too."
325
884000
3000
Zoveel pijn veroorzaken
was ook niet fijn voor mij."
15:02
And she said maybe partdeel of the reasonreden was it was difficultmoeilijk for her.
326
887000
5000
Ze zei dat er misschien mee te maken had,
dat het moeilijk voor haar was.
15:07
But it was actuallywerkelijk more interestinginteressant than that, because she said,
327
892000
3000
Maar het was nog interessanter.
Ze zei:
15:10
"I did not think that your intuitionintuïtie was right.
328
895000
5000
"Ik dacht niet
dat jouw intuïtie juist was.
Ik dacht dat mijn intuïtie juist was."
15:15
I feltvoelde my intuitionintuïtie was correctcorrect."
329
900000
1000
15:16
So, if you think about all of your intuitionsintuïties,
330
901000
2000
Dus als je nadenkt over al je intuïties,
15:18
it's very hardhard to believe that your intuitionintuïtie is wrongfout.
331
903000
4000
is het erg moeilijk te geloven
dat die verkeerd zijn.
15:22
And she said, "GivenGegeven the factfeit that I thought my intuitionintuïtie was right ..." --
332
907000
3000
Ze zei: "Omdat ik dacht
dat mijn intuïtie klopte..." --
15:25
she thought her intuitionintuïtie was right --
333
910000
2000
ze dacht dat haar intuïtie klopte --
15:27
it was very difficultmoeilijk for her to acceptaccepteren doing a difficultmoeilijk experimentexperiment
334
912000
5000
was het erg moeilijk voor haar
een experiment te doen
15:32
to try and checkcontroleren whetherof she was wrongfout.
335
917000
2000
om uit te vinden of ze het fout had.
15:34
But in factfeit, this is the situationsituatie we're all in all the time.
336
919000
4000
In feite is dit de situatie
waarin we voortdurend zitten.
15:38
We have very strongsterk intuitionsintuïties about all kindssoorten of things --
337
923000
3000
We hebben sterke intuïties
over alle mogelijke dingen --
15:41
our owneigen abilityvermogen, how the economyeconomie workswerken,
338
926000
3000
je eigen capaciteiten,
hoe de economie werkt,
15:44
how we should paybetalen schoolschool- teachersleraren.
339
929000
2000
wat we leraren moeten betalen.
15:46
But unlesstenzij we startbegin testingtesting those intuitionsintuïties,
340
931000
3000
Maar tenzij we deze intuïties gaan testen,
15:49
we're not going to do better.
341
934000
2000
komt er geen verbetering.
Hoeveel beter zou mijn leven
niet geweest zijn
15:51
And just think about how better my life would have been
342
936000
2000
als deze verpleegsters
hun intuïties hadden willen checken,
15:53
if these nursesverpleegkundigen would have been willinggewillig to checkcontroleren theirhun intuitionintuïtie,
343
938000
2000
15:55
and how everything would have been better
344
940000
1000
en hoeveel beter zou het zijn als we
15:56
if we just startbegin doing more systematicsystematische experimentationexperimenten of our intuitionsintuïties.
345
941000
5000
onze intuïties systematischer
zouden gaan onderzoeken.
16:01
Thank you very much.
346
946000
2000
Dank je wel.
Translated by Axel Saffran
Reviewed by Christel Foncke

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Dan Ariely - Behavioral economist
The dismal science of economics is not as firmly grounded in actual behavior as was once supposed. In "Predictably Irrational," Dan Ariely told us why.

Why you should listen

Dan Ariely is a professor of psychology and behavioral economics at Duke University and a founding member of the Center for Advanced Hindsight. He is the author of the bestsellers Predictably IrrationalThe Upside of Irrationality, and The Honest Truth About Dishonesty -- as well as the TED Book Payoff: The Hidden Logic that Shapes Our Motivations.

Through his research and his (often amusing and unorthodox) experiments, he questions the forces that influence human behavior and the irrational ways in which we often all behave.

More profile about the speaker
Dan Ariely | Speaker | TED.com