TEDxBeaconStreet
Anjali Tripathi: Why Earth may someday look like Mars
Anjali Tripathi: Dlaczego Ziemia pewnego dnia może wyglądać jak Mars
Filmed:
Readability: 4.1
1,203,838 views
W każdej minucie około 180 kg wodoru i około 3 kg helu ucieka z Ziemi
w przestrzeń kosmiczną. Astrofizyk Anjali Tripathi, badająca zjawisko parowania atmosfer, w fascynującej i przystępnej prelekcji rozważa, w jaki sposób ten proces może pewnego dnia (za kilka miliardów lat) zmienić naszą niebieską planetę w czerwoną.
Anjali Tripathi - Astrophysicist
Anjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them. Full bio
Anjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So when you look out
at the stars at night,
at the stars at night,
0
760
2975
Patrząc nocą na gwiazdy,
możemy zobaczyć niezwykłe,
00:15
it's amazing what you can see.
1
3760
1456
piękne rzeczy.
00:17
It's beautiful.
2
5240
1456
To, czego zobaczyć nie można,
jest jeszcze piękniejsze.
jest jeszcze piękniejsze.
00:18
But what's more amazing
is what you can't see,
is what you can't see,
3
6720
3096
Wiemy, że dookoła każdej
lub prawie każdej gwiazdy
lub prawie każdej gwiazdy
00:21
because what we know now
4
9840
1376
00:23
is that around every star
or almost every star,
or almost every star,
5
11240
3376
jest planeta,
00:26
there's a planet,
6
14640
1256
a może i kilka.
00:27
or probably a few.
7
15920
1200
00:30
So what this picture isn't showing you
8
18120
2096
To zdjęcie nie pokaże nam planet,
o których wiemy, że istnieją.
00:32
are all the planets that we know about
9
20240
2136
00:34
out there in space.
10
22400
1400
00:36
But when we think about planets,
we tend to think of faraway things
we tend to think of faraway things
11
24280
3216
Mówiąc planeta, często
myślimy o czymś odległym,
myślimy o czymś odległym,
odmiennym od tego, co znamy.
00:39
that are very different from our own.
12
27520
1856
Jednak jesteśmy na planecie.
00:41
But here we are on a planet,
13
29400
2416
Ziemia proponuje wiele
niesamowitych rzeczy,
niesamowitych rzeczy,
00:43
and there are so many things
that are amazing about Earth
that are amazing about Earth
14
31840
3296
dlatego szukamy czegoś
podobnego tak daleko.
podobnego tak daleko.
00:47
that we're searching far and wide
to find things that are like that.
to find things that are like that.
15
35160
4176
Poszukując, odkrywamy ciekawostki.
00:51
And when we're searching,
we're finding amazing things.
we're finding amazing things.
16
39360
3496
Oto jedna z ciekawostek o Ziemi.
00:54
But I want to tell you
about an amazing thing here on Earth.
about an amazing thing here on Earth.
17
42880
4216
W każdej minucie
00:59
And that is that every minute,
18
47120
2736
około 180 kg wodoru
01:01
400 pounds of hydrogen
19
49880
2416
i około 3 kg helu
01:04
and almost seven pounds of helium
20
52320
2616
ucieka w przestrzeń kosmiczną
01:06
escape from Earth into space.
21
54960
2840
01:10
And this is gas that is going off
and never coming back.
and never coming back.
22
58800
3960
i nigdy nie wraca.
01:15
So hydrogen, helium and many other things
23
63440
3016
Wodór, hel i wiele innych gazów
tworzą atmosferę ziemską.
01:18
make up what's known
as the Earth's atmosphere.
as the Earth's atmosphere.
24
66480
2856
Ta niebieska linia to
zdjęcie atmosfery ziemskiej
zdjęcie atmosfery ziemskiej
01:21
The atmosphere is just these gases
that form a thin blue line
that form a thin blue line
25
69360
3816
zrobione przez astronautę
z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
01:25
that's seen here from
the International Space Station,
the International Space Station,
26
73200
3216
01:28
a photograph that some astronauts took.
27
76440
2240
01:31
And this tenuous veneer around our planet
28
79200
3376
Ten cienki paseczek
pozwala życiu na Ziemi rozwijać się.
01:34
is what allows life to flourish.
29
82600
2336
Chroni ją przed uderzeniami
01:36
It protects our planet
from too many impacts,
from too many impacts,
30
84960
2856
meteorytów i tym podobnych.
01:39
from meteorites and the like.
31
87840
2016
Fakt, że atmosfera ziemska znika,
01:41
And it's such an amazing phenomenon
32
89880
3776
jest niesamowity
01:45
that the fact that it's disappearing
33
93680
2816
i powinien nieco przerażać.
01:48
should frighten you,
at least a little bit.
at least a little bit.
34
96520
2800
01:52
So this process is something that I study
35
100160
3296
Jest to proces, który badam.
Nazwany jest parowaniem atmosfer.
01:55
and it's called atmospheric escape.
36
103480
2240
01:58
So atmospheric escape
is not specific to planet Earth.
is not specific to planet Earth.
37
106680
4576
Parowanie atmosfer występuje też
na innych planetach.
na innych planetach.
Jest jednym z czynników
pozwalających nazwać coś planetą.
pozwalających nazwać coś planetą.
02:03
It's part of what it means
to be a planet, if you ask me,
to be a planet, if you ask me,
38
111280
3736
Planety we wszechświecie
02:07
because planets, not just here on Earth
but throughout the universe,
but throughout the universe,
39
115040
4336
mogą doświadczać tego.
02:11
can undergo atmospheric escape.
40
119400
2576
Proces ten mówi wiele o planecie.
02:14
And the way it happens actually tells us
about planets themselves.
about planets themselves.
41
122000
5400
02:19
Because when you think
about the solar system,
about the solar system,
42
127920
2656
Myśląc o Układzie Słonecznym,
zapewne widzicie to.
02:22
you might think about this picture here.
43
130600
2040
02:25
And you would say, well,
there are eight planets, maybe nine.
there are eight planets, maybe nine.
44
133800
3416
Osiem lub dziewięć planet.
Dodam dziewiąta planetę,
02:29
So for those of you
who are stressed by this picture,
who are stressed by this picture,
45
137240
2496
jeśli jej brak was drażni.
02:31
I will add somebody for you.
46
139760
1376
(Śmiech)
02:33
(Laughter)
47
141160
1216
Uwzględniamy Plutona dzięki
sondzie kosmicznej New Horizons.
sondzie kosmicznej New Horizons.
02:34
Courtesy of New Horizons,
we're including Pluto.
we're including Pluto.
48
142400
2880
W zamyśle prelekcji i parowania atmosfer,
02:38
And the thing here is,
49
146160
1216
02:39
for the purposes of this talk
and atmospheric escape,
and atmospheric escape,
50
147400
2736
uważam Plutona za planetę.
02:42
Pluto is a planet in my mind,
51
150160
2016
Tak samo, jak planetami są obiekty
02:44
in the same way that planets
around other stars that we can't see
around other stars that we can't see
52
152200
3936
krążące dookoła innych gwiazd.
02:48
are also planets.
53
156160
1776
Podstawową cechą planet
02:49
So fundamental characteristics of planets
54
157960
2696
jest utrzymywanie formy
02:52
include the fact that they are bodies
55
160680
3016
poprzez grawitację.
02:55
that are bound together by gravity.
56
163720
1816
Wiele części utrzymywanych razem
02:57
So it's a lot of material
just stuck together
just stuck together
57
165560
2496
siłą przyciągania.
03:00
with this attractive force.
58
168080
1600
03:02
And these bodies are so big
and have so much gravity.
and have so much gravity.
59
170240
2856
Te formy są wielkie
i posiadają silną grawitację,
i posiadają silną grawitację,
dlatego są okrągłe.
03:05
That's why they're round.
60
173120
1296
Wszystkie z tych planet,
03:06
So when you look at all of these,
61
174440
1616
włącznie z Plutonem
03:08
including Pluto,
62
176080
1216
są okrągłe.
03:09
they're round.
63
177320
1200
03:11
So you can see that gravity
is really at play here.
is really at play here.
64
179000
2736
Grawitacja ma znaczenie.
Kolejna podstawowa cecha planet
03:13
But another fundamental
characteristic about planets
characteristic about planets
65
181760
3296
to niewidoczna na ekranie gwiazda,
03:17
is what you don't see here,
66
185080
1736
Słońce,
03:18
and that's the star, the Sun,
67
186840
2576
wokół którego krążą planety.
03:21
that all of the planets
in the solar system are orbiting around.
in the solar system are orbiting around.
68
189440
3120
03:25
And that's fundamentally driving
atmospheric escape.
atmospheric escape.
69
193200
3720
Słońce napędza parowanie atmosfer.
03:29
The reason that fundamentally stars
drive atmospheric escape from planets
drive atmospheric escape from planets
70
197760
5336
Centralne gwiazdy
napędzają parowanie atmosfer,
napędzają parowanie atmosfer,
ponieważ wysyłają
światło i ciepło powodujące,
światło i ciepło powodujące,
03:35
is because stars offer planets
particles and light and heat
particles and light and heat
71
203120
5376
że atmosfera znika.
03:40
that can cause the atmospheres to go away.
72
208520
3096
Balony na ogrzane powietrze
03:43
So if you think of a hot-air balloon,
73
211640
1816
czy lampiony na festiwalu w Tajlandii
03:45
or you look at this picture
of lanterns in Thailand at a festival,
of lanterns in Thailand at a festival,
74
213480
4136
są popychane w górę za
sprawą gorącego powietrza.
sprawą gorącego powietrza.
03:49
you can see that hot air
can propel gasses upward.
can propel gasses upward.
75
217640
3496
Słońce daje wystarczającą
ilość energii i ogrzewania,
ilość energii i ogrzewania,
03:53
And if you have enough energy and heating,
76
221160
2256
03:55
which our Sun does,
77
223440
1336
by lekki gaz, trzymany
jedynie przez grawitację
jedynie przez grawitację
03:56
that gas, which is so light
and only bound by gravity,
and only bound by gravity,
78
224800
3896
odleciał w przestrzeń kosmiczną.
04:00
it can escape into space.
79
228720
1760
04:03
And so this is what's actually
causing atmospheric escape
causing atmospheric escape
80
231600
3936
To powód parowania atmosfer
na Ziemi i innych planetach.
04:07
here on Earth and also on other planets --
81
235560
2696
Oddziaływanie ogrzewania z gwiazdy
04:10
that interplay
between heating from the star
between heating from the star
82
238280
2696
przezwycięża grawitację na planecie.
04:13
and overcoming the force
of gravity on the planet.
of gravity on the planet.
83
241000
3320
04:17
So I've told you that it happens
84
245000
1736
Jak powiedziałam,
każda minuta kosztuje
około 180 kg wodoru
około 180 kg wodoru
04:18
at the rate of 400 pounds
a minute for hydrogen
a minute for hydrogen
85
246760
3336
i około 3 kg helu.
04:22
and almost seven pounds for helium.
86
250120
2080
04:25
But what does that look like?
87
253040
1656
Jak to wygląda?
Już w latach 80.
04:26
Well, even in the '80s,
88
254720
1816
wykonywano zdjęcia Ziemi
04:28
we took pictures of the Earth
89
256560
1736
w ultrafiolecie
04:30
in the ultraviolet
90
258320
1456
podczas misji Dynamic Explorer.
04:31
using NASA's Dynamic Explorer spacecraft.
91
259800
2896
Widoczna na ekranie
04:34
So these two images of the Earth
92
262720
1816
czerwona poświata
04:36
show you what that glow
of escaping hydrogen looks like,
of escaping hydrogen looks like,
93
264560
3736
to uciekający wodór.
04:40
shown in red.
94
268320
1256
Widzimy również tlen i azot
04:41
And you can also see other features
like oxygen and nitrogen
like oxygen and nitrogen
95
269600
3616
w jasnym okręgu
04:45
in that white glimmer
96
273240
1456
ukazującym zorzę polarną
04:46
in the circle showing you the auroras
97
274720
2336
oraz jako wiązki dookoła zwrotników.
04:49
and also some wisps around the tropics.
98
277080
2896
Te zdjęcia pokazują,
04:52
So these are pictures
that conclusively show us
that conclusively show us
99
280000
3016
że atmosfera ziemska nie jest
ciasno związana z Ziemią.
ciasno związana z Ziemią.
04:55
that our atmosphere isn't just
tightly bound to us here on Earth
tightly bound to us here on Earth
100
283040
3696
Wypływa daleko w przestrzeń kosmiczną
04:58
but it's actually
reaching out far into space,
reaching out far into space,
101
286760
3616
w niepokojącym tempie.
05:02
and at an alarming rate, I might add.
102
290400
1920
05:05
But the Earth is not alone
in undergoing atmospheric escape.
in undergoing atmospheric escape.
103
293080
3816
Nie tylko Ziemia ma ten problem.
Mars jest dużo mniejszy od Ziemi,
05:08
Mars, our nearest neighbor,
is much smaller than Earth,
is much smaller than Earth,
104
296920
3456
więc ma słabszą grawitację
utrzymującą atmosferę.
utrzymującą atmosferę.
05:12
so it has much less gravity
with which to hold on to its atmosphere.
with which to hold on to its atmosphere.
105
300400
3776
Atmosfera Marsa
05:16
And so even though Mars has an atmosphere,
106
304200
2216
jest znacznie cieńsza.
05:18
we can see it's much thinner
than the Earth's.
than the Earth's.
107
306440
2216
Liczne kratery na powierzchni
05:20
Just look at the surface.
108
308680
1456
05:22
You see craters indicating
that it didn't have an atmosphere
that it didn't have an atmosphere
109
310160
3456
oznaczają brak atmosfery
mogącej zatrzymać uderzenia z zewnątrz.
05:25
that could stop those impacts.
110
313640
1856
Parowanie atmosfer ma swój wkład w to,
05:27
Also, we see that it's the "red planet,"
111
315520
2776
05:30
and atmospheric escape plays a role
112
318320
2536
że Mars jest czerwoną planetą.
05:32
in Mars being red.
113
320880
1576
Uważamy, że na Marsie było więcej wody.
05:34
That's because we think
Mars used to have a wetter past,
Mars used to have a wetter past,
114
322480
3576
Energia rozłożyła ją na wodór i tlen.
05:38
and when water had enough energy,
it broke up into hydrogen and oxygen,
it broke up into hydrogen and oxygen,
115
326080
4576
Lekki wodór odleciał
w przestrzeń kosmiczną,
w przestrzeń kosmiczną,
05:42
and hydrogen being so light,
it escaped into space,
it escaped into space,
116
330680
3736
pozostawiając tlen,
05:46
and the oxygen that was left
117
334440
1936
który utlenił ziemię,
05:48
oxidized or rusted the ground,
118
336400
1816
tworząc znany, rdzawoczerwony kolor.
05:50
making that familiar
rusty red color that we see.
rusty red color that we see.
119
338240
3720
05:54
So it's fine to look at pictures of Mars
120
342960
1936
Patrząc na zdjęcie, można powiedzieć,
że parowanie atmosfer
miało miejsce na Marsie.
miało miejsce na Marsie.
05:56
and say that atmospheric escape
probably happened,
probably happened,
121
344920
2456
Sztuczny satelita Marsa
nazwany MAVEN jest sondą NASA,
nazwany MAVEN jest sondą NASA,
05:59
but NASA has a probe that's currently
at Mars called the MAVEN satellite,
at Mars called the MAVEN satellite,
122
347400
4096
badającą parowanie atmosfer.
06:03
and its actual job
is to study atmospheric escape.
is to study atmospheric escape.
123
351520
3536
Rozwinięcie skrótu to "ewolucja
atmosfery Marsa i jej ulatywania."
atmosfery Marsa i jej ulatywania."
06:07
It's the Mars Atmosphere
and Volatile Evolution spacecraft.
and Volatile Evolution spacecraft.
124
355080
4576
Rezultatem są obrazy podobne do tych
06:11
And results from it have already
shown pictures very similar
shown pictures very similar
125
359680
3656
widzianych na Ziemi.
06:15
to what you've seen here on Earth.
126
363360
1896
Od dawna wiadomo,
że Mars tracił atmosferę.
że Mars tracił atmosferę.
06:17
We've long known that Mars
was losing its atmosphere,
was losing its atmosphere,
127
365280
2496
Posiadamy oszałamiające zdjęcia.
06:19
but we have some stunning pictures.
128
367800
1776
W czerwonym okręgu
06:21
Here, for example,
you can see in the red circle
you can see in the red circle
129
369600
3136
zaznaczony jest Mars.
06:24
is the size of Mars,
130
372760
1496
Kolor niebieski
to wodór ulatujący z planety.
to wodór ulatujący z planety.
06:26
and in blue you can see the hydrogen
escaping away from the planet.
escaping away from the planet.
131
374280
4176
Ulatuje wystarczająco daleko,
06:30
So it's reaching out more than 10 times
the size of the planet,
the size of the planet,
132
378480
3536
by zerwać powiązanie z planetą.
06:34
far enough away that it's
no longer bound to that planet.
no longer bound to that planet.
133
382040
2696
Ucieka w przestrzeń kosmiczną.
06:36
It's escaping off into space.
134
384760
1976
Pomaga to potwierdzić koncepcję,
06:38
And this helps us confirm ideas,
135
386760
2216
dlaczego Mars jest
czerwony od utraty wodoru.
czerwony od utraty wodoru.
06:41
like why Mars is red,
from that lost hydrogen.
from that lost hydrogen.
136
389000
2760
06:44
But hydrogen isn't
the only gas that's lost.
the only gas that's lost.
137
392520
2576
Wodór nie jest jedynym ulatującym gazem.
Jak mówiłam, na Ziemi jest
to także hel, tlen i azot.
to także hel, tlen i azot.
06:47
I mentioned helium on Earth
and some oxygen and nitrogen,
and some oxygen and nitrogen,
138
395120
3176
MAVEN pokazuje nam również
tlen ulatujący z Marsa.
tlen ulatujący z Marsa.
06:50
and from MAVEN we can also look
at the oxygen being lost from Mars.
at the oxygen being lost from Mars.
139
398320
3776
Tlen jest cięższy,
06:54
And you can see
that because oxygen is heavier,
that because oxygen is heavier,
140
402120
2456
dlatego nie ulatuje tak daleko, jak wodór.
06:56
it can't get as far as the hydrogen,
141
404600
3136
Mimo wszystko ucieka z planety.
06:59
but it's still escaping
away from the planet.
away from the planet.
142
407760
2176
Nie jest ograniczony do
tego czerwonego okręgu.
tego czerwonego okręgu.
07:01
You don't see it all confined
into that red circle.
into that red circle.
143
409960
3080
07:05
So the fact that we not only see
atmospheric escape on our own planet
atmospheric escape on our own planet
144
413800
4016
Fakt, że parowanie atmosfer
występuje na innych planetach
występuje na innych planetach
i możliwe jest badanie tego za
pomocą statków kosmicznych,
pomocą statków kosmicznych,
07:09
but we can study it elsewhere
and send spacecraft
and send spacecraft
145
417840
3616
daje nam wiedzę o planetach.
07:13
allows us to learn
about the past of planets
about the past of planets
146
421480
3096
Pozwala poznać ich przeszłość,
07:16
but also about planets in general
147
424600
2256
ale również przyszłość Ziemi.
07:18
and Earth's future.
148
426880
1776
Możemy poznawać przyszłość
07:20
So one way we actually
can learn about the future
can learn about the future
149
428680
2656
dzięki odległym planetom.
07:23
is by planets so far away
that we can't see.
that we can't see.
150
431360
3080
07:27
And I should just note though,
before I go on to that,
before I go on to that,
151
435440
3056
Powinnam zaznaczyć na początku,
że nie pokażę podobnych zdjęć Plutona.
07:30
I'm not going to show you
photos like this of Pluto,
photos like this of Pluto,
152
438520
2456
To może być rozczarowujące,
07:33
which might be disappointing,
153
441000
1416
jednak nie ma jeszcze takich zdjęć.
07:34
but that's because we don't have them yet.
154
442440
2016
Sonda New Horizons przeprowadza badania
07:36
But the New Horizons mission
is currently studying atmospheric escape
is currently studying atmospheric escape
155
444480
3256
w kierunku parowania atmosfer na Plutonie.
07:39
being lost from the planet.
156
447760
1336
Bądźcie czujni i doglądajcie tego.
07:41
So stay tuned and look out for that.
157
449120
1720
07:43
But the planets
that I did want to talk about
that I did want to talk about
158
451560
2136
Chciałam powiedzieć coś o planetach
znanych jako egzoplanety.
07:45
are known as transiting exoplanets.
159
453720
2296
Planety krążące
dookoła gwiazdy innej niż Słońce
dookoła gwiazdy innej niż Słońce
07:48
So any planet orbiting a star
that's not our Sun
that's not our Sun
160
456040
3776
znane są jako egzoplanety
lub planety pozasłoneczne.
lub planety pozasłoneczne.
07:51
is called an exoplanet,
or extrasolar planet.
or extrasolar planet.
161
459840
2936
Ciekawą metodą poszukiwania takich planet
07:54
And these planets that we call transiting
162
462800
2456
jest tranzyt.
07:57
have the special feature
163
465280
1256
Patrząc na gwiazdę na środku ekranu,
07:58
that if you look
at that star in the middle,
at that star in the middle,
164
466560
2096
widzimy, że mruga.
08:00
you'll see that actually it's blinking.
165
468680
2376
Powodem tego
08:03
And the reason that it's blinking
166
471080
1856
są mijające ją planety.
08:04
is because there are planets
that are going past it all the time,
that are going past it all the time,
167
472960
4016
Planety, mijając gwiazdę,
08:09
and it's at special orientation
168
477000
2136
blokują jej światło,
08:11
where the planets are blocking
the light from the star
the light from the star
169
479160
2776
dzięki czemu widzimy mruganie.
08:13
that allows us to see that light blinking.
170
481960
2280
08:16
And by surveying the stars
in the night sky
in the night sky
171
484960
2856
Analizując nocne niebo,
za sprawą mrugania
08:19
for this blinking motion,
172
487840
1416
możemy znajdować planety.
08:21
we are able to find planets.
173
489280
1656
Dzięki tej metodzie wykryliśmy
do tej pory ponad 5000 planet
do tej pory ponad 5000 planet
08:22
This is how we've now been able
to detect over 5,000 planets
to detect over 5,000 planets
174
490960
4176
w naszej Drodze Mlecznej.
08:27
in our own Milky Way,
175
495160
1216
Wiemy, że jest ich dużo więcej.
08:28
and we know there are
many more out there, like I mentioned.
many more out there, like I mentioned.
176
496400
2856
Patrząc na światło z tych gwiazd,
08:31
So when we look at the light
from these stars,
from these stars,
177
499280
2896
nie widzimy planet.
08:34
what we see, like I said,
is not the planet itself,
is not the planet itself,
178
502200
3496
Widzimy osłabienie jasności,
08:37
but you actually see
a dimming of the light
a dimming of the light
179
505720
2056
które możemy nagrywać.
08:39
that we can record in time.
180
507800
1656
Planeta przechodzi przez tarczę gwiazdy,
08:41
So the light drops as the planet
decreases in front of the star,
decreases in front of the star,
181
509480
3415
tworząc mruganie.
08:44
and that's that blinking
that you saw before.
that you saw before.
182
512919
2417
Nie tylko wykrywamy planety,
08:47
So not only do we detect the planets
183
515360
1816
ale obserwujemy światło
o innych długościach fal.
o innych długościach fal.
08:49
but we can look at this light
in different wavelengths.
in different wavelengths.
184
517200
2815
Wspominałam o obserwacji
Ziemi i Marsa w ultrafiolecie.
Ziemi i Marsa w ultrafiolecie.
08:52
So I mentioned looking at the Earth
and Mars in ultraviolet light.
and Mars in ultraviolet light.
185
520039
4096
Używając Kosmicznego Teleskopu Hubble’a
do obserwacji tranzytu,
do obserwacji tranzytu,
08:56
If we look at transiting exoplanets
with the Hubble Space Telescope,
with the Hubble Space Telescope,
186
524159
3617
widzimy w ultrafiolecie
08:59
we find that in the ultraviolet,
187
527800
2096
większe mruganie
i mniej światła z gwiazdy,
i mniej światła z gwiazdy,
09:01
you see much bigger blinking,
much less light from the star,
much less light from the star,
188
529920
3656
gdy planeta przysłania ją.
09:05
when the planet is passing in front.
189
533600
1776
Powodem tego może być
rozciągająca się dookoła planety
rozciągająca się dookoła planety
09:07
And we think this is because you have
an extended atmosphere of hydrogen
an extended atmosphere of hydrogen
190
535400
3416
atmosfera pełna wodoru,
09:10
all around the planet
191
538840
1216
co czyni ją napuchniętą
09:12
that's making it look puffier
192
540080
1496
i blokuje więcej światła,
które można zobaczyć.
które można zobaczyć.
09:13
and thus blocking
more of the light that you see.
more of the light that you see.
193
541600
2320
09:16
So using this technique,
we've actually been able to discover
we've actually been able to discover
194
544880
2896
Metoda ta pozwoliła
na odkrycie kilku egzoplanet
na odkrycie kilku egzoplanet
doświadczających parowania atmosfer.
09:19
a few transiting exoplanets
that are undergoing atmospheric escape.
that are undergoing atmospheric escape.
195
547800
4256
Takie planety
09:24
And these planets
can be called hot Jupiters,
can be called hot Jupiters,
196
552080
2816
zwane są gorącymi jowszami.
09:26
for some of the ones we've found.
197
554920
1616
Są to planety gazowe jak Jowisz,
09:28
And that's because
they're gas planets like Jupiter,
they're gas planets like Jupiter,
198
556560
2576
jednak są znacznie bliżej swojej gwiazdy,
09:31
but they're so close to their star,
199
559160
1776
09:32
about a hundred times closer than Jupiter.
200
560960
2256
sto razy bliżej niż Jowisz.
Wzmożone podgrzewanie tego lekkiego,
09:35
And because there's all this
lightweight gas that's ready to escape,
lightweight gas that's ready to escape,
201
563240
3456
podatnego na ulatywanie gazu,
09:38
and all this heating from the star,
202
566720
1696
dramatycznie zwiększa
prędkości parowania atmosfer.
prędkości parowania atmosfer.
09:40
you have completely catastrophic rates
of atmospheric escape.
of atmospheric escape.
203
568440
3816
W odróżnieniu od 180 kg wodoru
ulatującego z Ziemi w każdej minucie,
ulatującego z Ziemi w każdej minucie,
09:44
So unlike our 400 pounds per minute
of hydrogen being lost on Earth,
of hydrogen being lost on Earth,
204
572280
4616
planety te
09:48
for these planets,
205
576920
1256
tracą pół miliarda kilogramów na minutę.
09:50
you're losing 1.3 billion
pounds of hydrogen every minute.
pounds of hydrogen every minute.
206
578200
4080
09:55
So you might think, well,
does this make the planet cease to exist?
does this make the planet cease to exist?
207
583320
4336
Pojawia się pytanie,
czy w związku z tym planeta znika?
czy w związku z tym planeta znika?
Ludzie zastanawiali się nad tym
09:59
And this is a question
that people wondered
that people wondered
208
587680
2016
podczas oglądania Układu Słonecznego.
10:01
when they looked at our solar system,
209
589720
1816
Planety bliżej Słońca są skaliste,
10:03
because planets
closer to the Sun are rocky,
closer to the Sun are rocky,
210
591560
2336
natomiast te odleglejsze
są większe i gazowe.
są większe i gazowe.
10:05
and planets further away
are bigger and more gaseous.
are bigger and more gaseous.
211
593920
2936
Czy gdyby Jowisz
10:08
Could you have started
with something like Jupiter
with something like Jupiter
212
596880
2376
był blisko Słońca,
10:11
that was actually close to the Sun,
213
599280
1696
straciłby cały gaz?
10:13
and get rid of all the gas in it?
214
601000
1616
Zaczynając od czegoś
pokroju gorących jowiszy,
pokroju gorących jowiszy,
10:14
We now think that if you start
with something like a hot Jupiter,
with something like a hot Jupiter,
215
602640
3056
nie można skończyć z czymś,
jak Ziemia czy Merkury.
jak Ziemia czy Merkury.
10:17
you actually can't end up
with Mercury or the Earth.
with Mercury or the Earth.
216
605720
2816
Zaczynając z czymś mniejszym,
10:20
But if you started with something smaller,
217
608560
2176
możliwe, że uciekłoby tyle gazu,
10:22
it's possible that enough gas
would have gotten away
would have gotten away
218
610760
2776
by zauważyć tego istotny wpływ
10:25
that it would have
significantly impacted it
significantly impacted it
219
613560
2136
i by powstało coś zupełnie innego
niż było to na początku.
niż było to na początku.
10:27
and left you with something very different
than what you started with.
than what you started with.
220
615720
3336
Brzmi to dość ogólnikowo.
10:31
So all of this sounds sort of general,
221
619080
1896
Można myśleć o Układzie Słonecznym,
10:33
and we might think about the solar system,
222
621000
2536
jednak jaki ma to wpływ na Ziemię?
10:35
but what does this have to do
with us here on Earth?
with us here on Earth?
223
623560
2776
W odległej przyszłości
10:38
Well, in the far future,
224
626360
1776
Słońce stanie się jaśniejsze.
10:40
the Sun is going to get brighter.
225
628160
2136
Gdy do tego dojdzie,
10:42
And as that happens,
226
630320
1216
ogrzewanie ze Słońca
będzie bardziej intensywne.
będzie bardziej intensywne.
10:43
the heating that we find from the Sun
is going to become very intense.
is going to become very intense.
227
631560
3320
10:47
In the same way that you see
gas streaming off from a hot Jupiter,
gas streaming off from a hot Jupiter,
228
635600
4336
Gaz będzie ulatywał z Ziemi w tempie,
w jakim obecnie tracą go gorące jowisze.
10:51
gas is going to stream off from the Earth.
229
639960
2336
Można oczekiwać,
10:54
And so what we can look forward to,
230
642320
2176
w pewien sposób przyszykować się,
10:56
or at least prepare for,
231
644520
2056
że w dalekiej przyszłości
10:58
is the fact that in the far future,
232
646600
1816
Ziemia będzie podobna do Marsa.
11:00
the Earth is going to look more like Mars.
233
648440
2776
Wodór zostanie odłączony od wody
11:03
Our hydrogen, from water
that is broken down,
that is broken down,
234
651240
2736
i odleci w przestrzeń kosmiczną.
11:06
is going to escape
into space more rapidly,
into space more rapidly,
235
654000
2416
Ziemia stanie się suchą,
czerwonawą planetą.
czerwonawą planetą.
11:08
and we're going to be left
with this dry, reddish planet.
with this dry, reddish planet.
236
656440
4080
11:12
So don't fear, it's not
for a few billion years,
for a few billion years,
237
660960
2496
Bez obaw, mamy więcej
niż kilka miliardów lat,
niż kilka miliardów lat,
11:15
so there's some time to prepare.
238
663480
1576
by przygotować się.
(Śmiech)
11:17
(Laughter)
239
665080
1056
Chcę byście byli świadomi sytuacji.
11:18
But I wanted you
to be aware of what's going on,
to be aware of what's going on,
240
666160
2816
To nie tylko przyszłość,
11:21
not just in the future,
241
669000
1256
parowanie atmosfer dzieje się cały czas.
11:22
but atmospheric escape
is happening as we speak.
is happening as we speak.
242
670280
3216
Kosmos i odległe planety
przynoszą wiele wspaniałych rzeczy.
przynoszą wiele wspaniałych rzeczy.
11:25
So there's a lot of amazing science
that you hear about happening in space
that you hear about happening in space
243
673520
3496
11:29
and planets that are far away,
244
677040
1936
Badamy te planety,
by lepiej poznawać świat.
by lepiej poznawać świat.
11:31
and we are studying these planets
to learn about these worlds.
to learn about these worlds.
245
679000
3216
Badając Marsa czy egzoplanety,
takie jak gorące jowisze,
takie jak gorące jowisze,
11:34
But as we learn about Mars
or exoplanets like hot Jupiters,
or exoplanets like hot Jupiters,
246
682240
4696
odkrywamy rzeczy, jak parowanie atmosfer,
11:38
we find things like atmospheric escape
247
686960
3016
uczące nas wiele o naszej planecie.
11:42
that tell us a lot more
about our planet here on Earth.
about our planet here on Earth.
248
690000
3736
Następnym razem pomyślcie o tym,
mówiąc o kosmosie, jako o czymś odległym.
mówiąc o kosmosie, jako o czymś odległym.
11:45
So consider that the next time
you think that space is far away.
you think that space is far away.
249
693760
4056
Dziękuję.
11:49
Thank you.
250
697840
1216
(Brawa)
11:51
(Applause)
251
699080
3040
ABOUT THE SPEAKER
Anjali Tripathi - AstrophysicistAnjali Tripathi explores planets to uncover the processes that make and destroy them.
Why you should listen
Even though Anjali Tripathi worked on NASA's Mars rovers in high school, the California native never expected to become an astronomer. Unlike the earthquakes she researched early on, astronomy seemed unconnected from daily life. As she has since discovered, exploring distant planets has a lot to do with life itself -- including the fate of the air we breathe. Using some of the most powerful telescopes and supercomputers, Tripathi studies how seemingly permanent planets change over time. She has pioneered the characterization of planet-forming environments and developed computer simulations to trace the 3D structure of planet atmospheres that are shrinking due to evaporation.
A natural teacher, Tripathi makes complex science concepts relevant and easy to understand. She believes that everyone can understand science -- even rocket science. She has partnered with the Smithsonian, Teach for America and others to increase scientific literacy and spread enthusiasm for the subject. Her engaging and humorous talks feature real world connections and unusual props, including a fully functioning Mars Pathfinder rover or full-size solar car.
Tripathi earned degrees in physics and astronomy from M.I.T., the University of Cambridge and Harvard University. Recognized as a promising American leader with a commitment to public service, Tripathi is a 2016-17 White House Fellow.
Anjali Tripathi | Speaker | TED.com