TEDxUSC
Jane Poynter: Life in Biosphere 2
Jane Poynter: Życie w Biosferze 2
Filmed:
Readability: 3.3
1,078,073 views
Jane Poynter opowiada o swoim trwającym dwa lata i dwadzieścia minut pobycie w Biosferze 2 - doświadczeniu, które skłoniło ją do badania sposobów podtrzymywania życia w bardzo nieprzyjaznych środowiskach. Ten wykład jako pierwszy z przedstawionych tutaj pochodzi z niezależnie zorganizowanej konferencji TEDx, która odbyła się na University of South California.
Jane Poynter - Biospherian
After weathering two years in Biosphere 2, Jane Poynter is trying to create technologies that allow us to live in hostile environments -- like outer space. Full bio
After weathering two years in Biosphere 2, Jane Poynter is trying to create technologies that allow us to live in hostile environments -- like outer space. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
I have had the distinct pleasure
0
0
3000
Miałam rzadką przyjemność
00:15
of living inside two biospheres.
1
3000
3000
mieszkać w dwu biosferach.
00:18
Of course we all here in this room live in Biosphere 1.
2
6000
4000
Oczywiście, wszyscy żyjemy w Biosferze 1.
00:22
I've also lived in Biosphere 2.
3
10000
4000
Ja żyłam w Biosferze 2.
00:26
And the wonderful thing about that is that I get to compare biospheres.
4
14000
4000
Wspaniałe jest to, że mogę je porównać.
00:30
And hopefully from that I get to learn something.
5
18000
3000
I dzięki temu odkryć coś nowego.
00:33
So what did I learn? Well,
6
21000
2000
Więc co takiego odkryłam?
00:35
here I am inside Biosphere 2, making a pizza.
7
23000
3000
Tu robię pizzę, w Biosferze 2.
00:38
So I am harvesting the wheat, in order to make the dough.
8
26000
3000
Koszę zboże na mąkę.
00:41
And then of course I have to milk the goats
9
29000
2000
Muszę nakarmić i wydoić kozy, aby otrzymać ser.
00:43
and feed the goats in order to make the cheese.
10
31000
3000
Muszę nakarmić i wydoić kozy, aby otrzymać ser.
00:46
It took me four months in Biosphere 2 to make a pizza.
11
34000
2000
W Biosferze 2 pizza powstaje 4 miesiące, tutaj 2 minuty.
00:48
Here in Biosphere 1, well it takes me about two minutes,
12
36000
3000
W Biosferze 2 pizza powstaje 4 miesiące, tutaj 2 minuty.
00:51
because I pick up the phone and I call and say,
13
39000
2000
Wykręcam numer i mówię:
00:53
"Hey, can you deliver the pizza?"
14
41000
2000
"Chciałabym zamówić pizzę."
00:55
So Biosphere 2
15
43000
3000
W skrócie, Biosfera 2 to mierzący 3 akry,
00:58
was essentially a three-acre,
16
46000
2000
W skrócie, Biosfera 2 to mierzący 3 akry,
01:00
entirely sealed, miniature world
17
48000
2000
szczelny, miniaturowy świat,
01:02
that I lived in for two years and 20 minutes.
18
50000
3000
który zamieszkiwałam przez 2 lata i 20 minut.
01:05
(Laughter)
19
53000
3000
(Śmiech)
01:08
Over the top it was sealed with steel and glass,
20
56000
2000
Uszczelniony dachem ze stali i szkła i stalową podstawą.
01:10
underneath it was sealed with a pan of steel --
21
58000
3000
Uszczelniony dachem ze stali i szkła i stalową podstawą.
01:13
essentially entirely sealed.
22
61000
2000
Całkowicie szczelny.
01:15
So we had our own miniature rainforest,
23
63000
2000
Miał miniaturowy las deszczowy,
01:17
a private beach with a coral reef.
24
65000
2000
prywatną plażę z rafą koralową.
01:19
We had a savanna, a marsh, a desert.
25
67000
3000
Mieliśmy sawannę, bagna, pustynię.
01:22
We had our own half-acre farm that we had to grow everything.
26
70000
3000
Mierzące pół akra gospodarstwo rolne
01:25
And of course we had our human habitat, where we lived.
27
73000
3000
i środowisko ludzkie, gdzie mieszkaliśmy.
01:28
Back in the mid-'80s when we were designing Biosphere 2,
28
76000
3000
W latach 80., projektując Biosferę 2,
01:31
we had to ask ourselves some pretty basic questions.
29
79000
2000
zadaliśmy sobie parę pytań.
01:33
I mean, what is a biosphere?
30
81000
2000
Czym jest biosfera?
01:35
Back then, yes, I guess we all know now
31
83000
2000
Teraz chyba wszyscy wiemy,
01:37
that it is essentially the sphere of life around the Earth, right?
32
85000
3000
że to sfera życia wokół Ziemi.
01:40
Well, you have to get a little more specific than that if you're going to build one.
33
88000
3000
Ale my potrzebowaliśmy więcej szczegółów.
01:43
And so we decided that what it really is
34
91000
3000
W końcu orzekliśmy,
01:46
is that it is entirely materially closed --
35
94000
3000
że biosfera jest fizycznie zamknięta,
01:49
that is, nothing goes in or out at all, no material --
36
97000
3000
nie wypuszcza i nie wpuszcza żadnej materii,
01:52
and energetically open,
37
100000
2000
ale jest energetycznie otwarta.
01:54
which is essentially what planet Earth is.
38
102000
2000
Tym przypomina Ziemię.
01:56
This is a chamber that was 1/400th the size of Biosphere 2
39
104000
3000
Ta komora wielkości 1/400 Biosfery 2
01:59
that we called our Test Module.
40
107000
2000
to nasz moduł testowy.
02:01
And the very first day that this fellow, John Allen,
41
109000
2000
Ten facet, John Allen,
02:03
walked in, to spend a couple of days in there
42
111000
2000
spędził tam kilka dni
02:05
with all the plants and animals and bacteria that we'd put in there
43
113000
2000
wśród roślin, zwierząt i bakterii,
02:07
to hopefully keep him alive,
44
115000
2000
które miały utrzymać go przy życiu.
02:09
the doctors were incredibly concerned
45
117000
2000
Lekarze martwili się,
02:11
that he was going to succumb to some dreadful toxin,
46
119000
2000
że czymś się zatruje,
02:13
or that his lungs were going to get choked with bacteria or something, fungus.
47
121000
4000
albo że płuca zatkają mu bakterie czy grzyby.
02:17
But of course none of that happened.
48
125000
3000
Oczywiście, nic takiego się nie stało.
02:20
And over the ensuing few years,
49
128000
2000
Projektowanie Biosfery 2 ciągnęło się kilka lat.
02:22
there were great sagas about designing Biosphere 2.
50
130000
2000
Projektowanie Biosfery 2 ciągnęło się kilka lat.
02:24
But by 1991
51
132000
2000
Budowę zakończyliśmy wreszcie w roku 1991.
02:26
we finally had this thing built.
52
134000
2000
Budowę zakończyliśmy wreszcie w roku 1991.
02:28
And it was time for us to go in
53
136000
2000
Nadszedł czas, by wejść
02:30
and give it a go.
54
138000
2000
i ją wypróbować.
02:32
We needed to know,
55
140000
2000
Chcieliśmy zbadać,
02:34
is life this malleable?
56
142000
2000
jak plastyczne jest życie.
02:36
Can you take this biosphere,
57
144000
2000
Jeśli biosferę, która wyłoniła się na planecie,
02:38
that has evolved on a planetary scale,
58
146000
2000
Jeśli biosferę, która wyłoniła się na planecie,
02:40
and jam it into a little bottle,
59
148000
2000
wciśniemy w buteleczkę,
02:42
and will it survive?
60
150000
2000
czy ona przeżyje?
02:44
Big questions.
61
152000
2000
Wielkie pytania.
02:46
And we wanted to know this both for being able to go somewhere else
62
154000
3000
To istotne w kontekście podróży kosmicznych.
02:49
in the universe -- if we were going to go to Mars, for instance,
63
157000
3000
Czy można zabrać biosferę na Marsa
02:52
would we take a biosphere with us, to live in it?
64
160000
2000
i w niej mieszkać?
02:54
We also wanted to know so we can understand more about
65
162000
2000
Chcieliśmy też zrozumieć lepiej naszą własną planetę.
02:56
the Earth that we all live in.
66
164000
2000
Chcieliśmy też zrozumieć lepiej naszą własną planetę.
02:58
Well, in 1991 it was finally time for us to go in
67
166000
3000
W 1991 roku mogliśmy już wejść
03:01
and try out this baby.
68
169000
2000
i przetestować nasz twór.
03:03
Let's take it on a maiden voyage.
69
171000
2000
Zabrać go w dziewiczą podróż.
03:05
Will it work? Or will something happen
70
173000
2000
Czy zadziała?
03:07
that we can't understand and we can't fix,
71
175000
4000
A może pojawi się problem ponad nasze siły?
03:11
thereby negating the concept of man-made biospheres?
72
179000
4000
Wtedy idea biosfer musiałaby odejść do lamusa.
03:15
So eight of us went in: four men and four women.
73
183000
3000
Było nas ośmioro, 4 kobiety i 4 mężczyzn.
03:18
More on that later.
74
186000
2000
O tym później.
03:20
(Laughter)
75
188000
2000
(Śmiech)
03:22
And this is the world that we lived in.
76
190000
3000
Oto świat, w którym żyliśmy.
03:25
So, on the top, we had
77
193000
2000
Na górze był piękny las deszczowy i ocean,
03:27
these beautiful rainforests and an ocean,
78
195000
2000
Na górze był piękny las deszczowy i ocean,
03:29
and underneath we had all this technosphere, we called it,
79
197000
4000
a pod spodem coś, co nazwaliśmy technosferą.
03:33
which is where all the pumps and the valves
80
201000
2000
Te wszystkie pompy, zawory,
03:35
and the water tanks and the air handlers, and all of that.
81
203000
3000
zbiorniki z wodą, sprzęt wentylacyjny, itp.
03:38
One of the Biospherians called it "garden of Eden
82
206000
2000
Jak powiedział jeden z Biosferczyków:
03:40
on top of an aircraft carrier."
83
208000
2000
"Eden na pokładzie lotniskowca".
03:42
And then also we had the human habitat of course,
84
210000
2000
Było też środowisko ludzkie,
03:44
with the laboratories, and all of that.
85
212000
2000
zawierające laboratoria, itp.
03:46
This is the agriculture.
86
214000
2000
To hodowla rolna.
03:48
It was essentially an organic farm.
87
216000
3000
Takie ekologiczne gospodarstwo.
03:51
The day I walked into Biosphere 2,
88
219000
2000
Gdy wstąpiłam do Biosfery 2,
03:53
I was, for the first time,
89
221000
2000
po raz pierwszy odetchnęłam
03:55
breathing a completely different atmosphere
90
223000
3000
zupełnie inną atmosferą, niż inni mieszkańcy planety,
03:58
than everybody else in the world,
91
226000
2000
zupełnie inną atmosferą, niż inni mieszkańcy planety,
04:00
except seven other people.
92
228000
2000
oprócz 7 innych osób.
04:02
At that moment I became part of that biosphere.
93
230000
4000
Wtedy stałam się częścią tej biosfery.
04:06
And I don't mean that in an abstract sense;
94
234000
3000
Nie w przenośni, ale całkiem dosłownie.
04:09
I mean it rather literally.
95
237000
2000
Nie w przenośni, ale całkiem dosłownie.
04:11
When I breathed out, my CO2
96
239000
3000
Dwutlenek węgla w moim oddechu
04:14
fed the sweet potatoes that I was growing.
97
242000
4000
karmił hodowane przeze mnie bataty.
04:18
And we ate an awful lot of the sweet potatoes.
98
246000
3000
Jedliśmy ich strasznie dużo.
04:21
(Laughter)
99
249000
2000
(Śmiech)
04:23
And those sweet potatoes
100
251000
2000
Wszystkie te bataty
04:25
became part of me.
101
253000
2000
stały się częścią mnie.
04:27
In fact, we ate so many sweet potatoes
102
255000
2000
Jedliśmy ich tyle, że w końcu
04:29
I became orange with sweet potato.
103
257000
2000
zrobiłam się pomarańczowa.
04:31
I literally was eating the same carbon over and over again.
104
259000
4000
Wciąż spożywałam ten sam węgiel.
04:35
I was eating myself in some strange sort of bizarre way.
105
263000
4000
To brzmi dziwnie, ale w sumie jadłam sama siebie.
04:39
When it came to our atmosphere, however,
106
267000
2000
Jednak kwestia atmosfery
04:41
it wasn't that much of a joke over the long term,
107
269000
4000
nie jest już taka zabawna,
04:45
because it turned out that we were losing oxygen, quite a lot of oxygen.
108
273000
4000
ponieważ w końcu okazało się, że tracimy dużo tlenu.
04:49
And we knew that we were losing CO2.
109
277000
2000
Wiedzieliśmy, że tracimy CO2.
04:51
And so we were working to sequester carbon.
110
279000
3000
Pracowaliśmy nad sekwestracją węgla.
04:54
Good lord -- we know that term now.
111
282000
2000
Boże, to już znany termin.
04:56
We were growing plants like crazy.
112
284000
2000
Sadziliśmy rośliny jak szaleni.
04:58
We were taking their biomass, storing them in the basement,
113
286000
2000
Przenosiliśmy ich biomasę do piwnic,
05:00
growing plants, going around, around, around,
114
288000
2000
hodowaliśmy bez końca nowe,
05:02
trying to take all of that carbon out of the atmosphere.
115
290000
2000
żeby wyłapać CO2.
05:04
We were trying to stop carbon from going into the atmosphere.
116
292000
3000
Nie chcieliśmy, by przenikał do atmosfery.
05:07
We stopped irrigating our soil, as much as we could.
117
295000
2000
Ograniczyliśmy irygację.
05:09
We stopped tilling, so that we could prevent greenhouse gasses from going into the air.
118
297000
4000
Nie uprawialiśmy ziemi, żeby nie tworzyć gazów cieplarnianych.
05:13
But our oxygen was going down faster
119
301000
2000
Ale ilość tlenu spadała
05:15
than our CO2 was going up, which was quite unexpected,
120
303000
3000
szybciej, niż wzrastał poziom CO2.
05:18
because we had seen them going in tandem in the test module.
121
306000
3000
Zaskakujące, bo w module testowym rosły równolegle.
05:21
And it was like playing atomic hide-and-seek.
122
309000
3000
Jak zabawa w chowanego z atomami.
05:24
We had lost seven tons of oxygen.
123
312000
2000
Straciliśmy 7 ton tlenu.
05:26
And we had no clue where it was.
124
314000
2000
Nie mieliśmy pojęcia, jak.
05:28
And I tell you, when you lose a lot of oxygen --
125
316000
3000
Kiedy traci się tyle tlenu,
05:31
and our oxygen went down quite far;
126
319000
2000
a u nas był to spadek z 21 do 14,2 procent,
05:33
it went from 21 percent down to 14.2 percent --
127
321000
3000
a u nas był to spadek z 21 do 14,2 procent,
05:36
my goodness, do you feel dreadful.
128
324000
3000
człowiek czuje się okropnie.
05:39
I mean we were dragging ourselves around the Biosphere.
129
327000
3000
Snuliśmy się ociężale po Biosferze,
05:42
And we had sleep apnea at night.
130
330000
2000
mieliśmy bezdech senny.
05:44
So you'd wake up gasping with breath,
131
332000
3000
Człowiek budził się, walcząc o oddech,
05:47
because your blood chemistry has changed.
132
335000
2000
bo zmieniła się biochemia krwi.
05:49
And that you literally do that. You stop breathing and then you -- (Gasps) --
133
337000
3000
I dosłownie, przestajemy oddychać i... (Łapie oddech)
05:52
take a breath and it wakes you up. And it's very irritating.
134
340000
2000
Wdychamy, budzimy się. To irytujące.
05:54
And everybody outside thought we were dying.
135
342000
2000
A świat myślał, że umieramy.
05:56
I mean, the media was making it sound like were were dying.
136
344000
2000
Tak przedstawiały to media.
05:58
And I had to call up my mother every other day saying, "No, Mum, it's fine, fine.
137
346000
3000
Co drugi dzień musiałam dzwonić do mamy:
06:01
We're not dead. We're fine. We're fine."
138
349000
2000
"W porządku, mamo. Nie umarliśmy."
06:03
And the doctor was, in fact, checking us
139
351000
2000
Lekarz regularnie sprawdzał, czy jesteśmy zdrowi.
06:05
to make sure we were, in fact, fine.
140
353000
2000
Lekarz regularnie sprawdzał, czy jesteśmy zdrowi.
06:07
But in fact he was the person who was most susceptible to the oxygen.
141
355000
4000
Brak tlenu wpływał na niego tak bardzo, że w końcu
06:11
And one day he couldn't add up a line of figures.
142
359000
2000
nie umiał dodać prostych liczb.
06:13
And it was time for us to put oxygen in.
143
361000
4000
I nadszedł czas, by uzupełnić tlen.
06:17
And you might think, well,
144
365000
2000
Myślicie pewnie, że się bałam,
06:19
"Boy, your life support system
145
367000
2000
widząc awarię systemu,
06:21
was failing you. Wasn't that dreadful?"
146
369000
2000
który utrzymywał mnie przy życiu.
06:23
Yes. In a sense it was terrifying.
147
371000
4000
Tak, w pewnym sensie było to przerażające.
06:27
Except that I knew I could walk out the airlock door
148
375000
3000
Jednak wiedziałam, że jakby co, zawsze mogę wyjść przez śluzę.
06:30
at any time, if it really got bad,
149
378000
2000
Jednak wiedziałam, że jakby co, zawsze mogę wyjść przez śluzę.
06:32
though who was going to say, "I can't take it anymore!"?
150
380000
3000
Ale kto by się przyznał, że już nie wytrzymuje?
06:35
Not me, that was for sure.
151
383000
2000
Na pewno nie ja!
06:37
But on the other hand, it was the scientific gold of the project,
152
385000
4000
Ale z punktu widzenia nauki sytuacja była cudowna,
06:41
because we could really crank this baby up,
153
389000
2000
bo mogliśmy w pełni wykorzystać potencjał projektu,
06:43
as a scientific tool,
154
391000
2000
bo mogliśmy w pełni wykorzystać potencjał projektu,
06:45
and see if we could, in fact, find
155
393000
2000
badając, gdzie podziały się te tony tlenu.
06:47
where those seven tons of oxygen had gone.
156
395000
3000
badając, gdzie podziały się te tony tlenu.
06:50
And we did indeed find it.
157
398000
2000
I doszliśmy do tego.
06:52
And we found it in the concrete.
158
400000
2000
Był w betonie.
06:54
Essentially it had done something very simple.
159
402000
2000
To w sumie prosty proces.
06:56
We had put too much carbon in the soil in the form of compost.
160
404000
3000
Daliśmy glebie za dużo węgla, w formie kompostu.
06:59
It broke down; it took oxygen out of the air;
161
407000
2000
Rozkładając się, wyłapywał tlen.
07:01
it put CO2 into the air; and it went into the concrete.
162
409000
3000
Wydzielał CO2, pochłaniany przez beton.
07:04
Pretty straightforward really.
163
412000
2000
To dosyć oczywiste.
07:06
So at the end of the two years
164
414000
2000
Więc wychodząc po 2 latach, byliśmy rozradowani.
07:08
when we came out, we were elated,
165
416000
2000
Więc wychodząc po 2 latach, byliśmy rozradowani.
07:10
because, in fact, although you might say
166
418000
3000
To prawda, że nasze odkrycie
07:13
we had discovered something that was quite "uhh,"
167
421000
3000
było w sumie oczywiste:
07:16
when your oxygen is going down,
168
424000
2000
kiedy spada poziom tlenu w systemie, który podtrzymuje życie,
07:18
stopped working, essentially, in your life support system,
169
426000
3000
kiedy spada poziom tlenu w systemie, który podtrzymuje życie,
07:21
that's a very bad failure.
170
429000
2000
to poważna awaria.
07:23
Except that we knew what it was. And we knew how to fix it.
171
431000
3000
Ale wiedzieliśmy, skąd się wzięła i jak ją naprawić,
07:26
And nothing else emerged
172
434000
2000
nie było innych poważnych awarii
07:28
that really was as serious as that.
173
436000
2000
i udowodniliśmy, że koncepcja się sprawdza.
07:30
And we proved the concept, more or less.
174
438000
2000
i udowodniliśmy, że koncepcja się sprawdza.
07:32
People, on the other hand, was a different subject.
175
440000
3000
Wpływ na mieszkańców to inna sprawa.
07:35
We were -- yeah I don't know that we were fixable.
176
443000
3000
Nas chyba nie da się naprawić.
07:38
We all went quite nuts, I will say.
177
446000
2000
Wszystkim nam odbiło.
07:40
And the day I came out of Biosphere 2,
178
448000
2000
Kiedy wyszłam z Biosfery 2,
07:42
I was thrilled I was going to see all my family and my friends.
179
450000
4000
cieszyłam się na spotkanie z przyjaciółmi i rodziną.
07:46
For two years I'd been seeing people through the glass.
180
454000
3000
Przez 2 lata kontaktowaliśmy się przez szkło.
07:49
And everybody ran up to me.
181
457000
2000
Podbiegli do mnie,
07:51
And I recoiled. They stank!
182
459000
4000
a ja odskoczyłam, bo śmierdzieli!
07:55
People stink!
183
463000
2000
Ludzie śmierdzą!
07:57
We stink of hairspray and underarm deodorant,
184
465000
3000
Śmierdzą lakierem do włosów, dezodorantem i tak dalej.
08:00
and all kinds of stuff.
185
468000
2000
Śmierdzą lakierem do włosów, dezodorantem i tak dalej.
08:02
Now we had stuff inside Biosphere to keep ourselves clean,
186
470000
3000
W Biosferze mieliśmy środki czystości,
08:05
but nothing with perfume.
187
473000
2000
ale nie perfumowane.
08:07
And boy do we stink out here.
188
475000
3000
Jak my strasznie śmierdzimy!
08:10
Not only that,
189
478000
2000
Poza tym nie wiedziałam już, skąd bierze się moje jedzenie.
08:12
but I lost touch of where my food came from.
190
480000
4000
Poza tym nie wiedziałam już, skąd bierze się moje jedzenie.
08:16
I had been growing all my own food.
191
484000
3000
Przedtem sama je sobie hodowałam.
08:19
I had no idea what was in my food, where it came from.
192
487000
3000
Teraz nie wiedziałam, co jem, skąd to pochodzi.
08:22
I didn't even recognize half the names in most of the food that I was eating.
193
490000
3000
Nie znałam nawet nazw połowy składników.
08:25
In fact, I would stand for hours in the aisles of shops,
194
493000
3000
Godzinami stałam w sklepie,
08:28
reading all the names on all of the things.
195
496000
2000
czytając opisy na opakowaniach.
08:30
People must have thought I was nuts.
196
498000
2000
Ludzie pewnie myśleli, że zwariowałam.
08:32
It was really quite astonishing.
197
500000
6000
Wszystko było takie zaskakujące.
08:38
And I slowly lost track
198
506000
3000
I powoli utraciłam świadomość
08:41
of where I was in this big biosphere, in this big biosphere that we all live in.
199
509000
4000
swojego miejsca w ogromnej biosferze, w której żyjemy.
08:45
In Biosphere 2 I totally understood
200
513000
3000
W Biosferze 2 w pełni rozumiałam,
08:48
that I had a huge impact on my biosphere, everyday,
201
516000
4000
jak wielki wpływ wywieram na swą biosferę
08:52
and it had an impact on me,
202
520000
2000
i jak bardzo ona wpływa na mnie,
08:54
very viscerally, very literally.
203
522000
2000
bardzo dosłownie.
08:56
So I went about my business:
204
524000
2000
Więc zajęłam się pracą.
08:58
Paragon Space Development Corporation,
205
526000
2000
Paragon Space Development Corporation
09:00
a little firm I started with people while I was in the Biosphere,
206
528000
2000
to firma, którą współzałożyłam w Biosferze,
09:02
because I had nothing else to do.
207
530000
2000
nie mając nic do roboty.
09:04
And one of the things we did was
208
532000
2000
Staraliśmy się między innymi
09:06
try to figure out: how small can you make these biospheres,
209
534000
2000
zmniejszyć rozmiar takich biosfer.
09:08
and what can you do with them?
210
536000
2000
Badaliśmy ich zastosowania.
09:10
And so we sent one onto the Mir Space Station.
211
538000
3000
Umieściliśmy jedną na Mirze,
09:13
We had one on the shuttle and one on the International Space Station,
212
541000
3000
na promie i na Międzynarodowej Stacji Kosmicznej, gdzie
09:16
for 16 months, where we managed to produce
213
544000
2000
podczas 16 miesięcy powstały
09:18
the first organisms to go through
214
546000
2000
pierwsze organizmy, które w kosmosie
09:20
complete multiple life cycles in space --
215
548000
2000
przebyły kilka cyklów życiowych.
09:22
really pushing the envelope
216
550000
2000
To ważny krok w badaniu adaptacji
09:24
of understanding how malleable
217
552000
2000
To ważny krok w badaniu adaptacji
09:26
our life systems are.
218
554000
3000
naszych systemów życiowych.
09:29
And I'm also proud to announce
219
557000
2000
I z dumą zdradzę wam coś,
09:31
that you're getting a sneak preview -- on Friday we're going to announce
220
559000
3000
co oficjalnie ogłosimy dopiero w piątek:
09:34
that we're actually forming a team
221
562000
2000
będziemy pracować nad systemem
09:36
to develop a system to grow plants on the Moon,
222
564000
3000
umożliwiającym hodowlę roślin na Księżycu.
09:39
which is going to be pretty fun.
223
567000
2000
Ale będzie fajnie!
09:41
And the legacy of that is a system that we were designing:
224
569000
3000
Spuścizną tego projektu jest
09:44
an entirely sealed system to grow plants to grow on Mars.
225
572000
4000
całkowicie szczelny system hodowli roślin na Marsie.
09:48
And part of that is that we had to model
226
576000
2000
Pracując nad tym musieliśmy
09:50
very rapid circulation of CO2
227
578000
4000
opracować model szybkiego
09:54
and oxygen and water through this plant system.
228
582000
3000
obiegu CO2, tlenu i wody w systemie roślinnym.
09:57
As a result of that modeling
229
585000
2000
Praca nad tym modelem
09:59
I ended up in all places,
230
587000
2000
zawiodła mnie w różne miejsca,
10:01
in Eritrea, in the Horn of Africa.
231
589000
3000
jak Erytrea na Półwyspie Somalijskim.
10:04
Eritrea, formerly part of Ethiopia,
232
592000
3000
Ten obszar należał kiedyś do Etiopii.
10:07
is one of those places that is astonishingly beautiful,
233
595000
5000
Piękno surowego krajobrazu zapiera dech w piersiach.
10:12
incredibly stark, and I have no understanding
234
600000
4000
Nie mam pojęcia, jak mieszkańcy tam wytrzymują.
10:16
of how people eke out a living there.
235
604000
2000
Nie mam pojęcia, jak mieszkańcy tam wytrzymują.
10:18
It is so dry.
236
606000
2000
Jest tak sucho.
10:20
This is what I saw.
237
608000
2000
Zobaczyłam to...
10:22
But this is also what I saw.
238
610000
2000
Ale również to.
10:24
I saw a company that had
239
612000
3000
Okazało się, że pewna firma, wykorzystując wodę morską i piach,
10:27
taken seawater
240
615000
3000
Okazało się, że pewna firma, wykorzystując wodę morską i piach,
10:30
and sand, and they were growing
241
618000
3000
wprowadziła tam uprawy,
10:33
a kind of crop that will grow on pure salt water without having to treat it.
242
621000
4000
które rosną na wodzie morskiej bez odsalania.
10:37
And it will produce a food crop.
243
625000
2000
To rośliny spożywcze,
10:39
In this case it was oilseed.
244
627000
2000
tutaj rzepak.
10:41
It was astonishing. They were also producing mangroves
245
629000
3000
To niesamowite. Mieli także plantację namorzynów.
10:44
in a plantation.
246
632000
2000
To niesamowite. Mieli także plantację namorzynów.
10:46
And the mangroves were providing wood
247
634000
2000
Były źródłem drewna, miodu
10:48
and honey and leaves for the animals,
248
636000
2000
i paszy w postaci liści,
10:50
so that they could produce milk and whatnot,
249
638000
2000
dzięki czemu trzoda
10:52
like we had in the Biosphere.
250
640000
2000
dawała mleko, itp., jak w Biosferze.
10:54
And all of it was coming from this: shrimp farms.
251
642000
4000
A wszystko dzięki hodowlom krewetek.
10:58
Shrimp farms are a scourge on the earth,
252
646000
2000
Są one bardzo szkodliwe dla środowiska.
11:00
frankly, from an environmental point of view.
253
648000
2000
Są one bardzo szkodliwe dla środowiska.
11:02
They pour huge amounts of pollutants into the ocean.
254
650000
3000
Wydzielają do oceanu wiele zanieczyszczeń.
11:05
They also pollute their next-door neighbors.
255
653000
3000
Zanieczyszczają się też nawzajem, dosłownie srają na siebie.
11:08
So they're all shitting each other's ponds, quite literally.
256
656000
3000
Zanieczyszczają się też nawzajem, dosłownie srają na siebie.
11:11
And what this project was doing
257
659000
3000
Ta firma zmieniała ścieki pochodzące z hodowli
11:14
was taking the effluent of these,
258
662000
2000
Ta firma zmieniała ścieki pochodzące z hodowli
11:16
and turning them into all of this food.
259
664000
2000
w jedzenie.
11:18
They were literally turning pollution into abundance for a desert people.
260
666000
5000
Dosłownie zmieniali zanieczyszczenia w dostatek.
11:23
They had created an industrial ecosystem, of a sense.
261
671000
4000
W pewnym sensie stworzyli ekosystem przemysłowy.
11:27
I was there because I was actually modeling the mangrove portion
262
675000
4000
Pracowałam tam nad modelem namorzynów w ramach
11:31
for a carbon credit program, under the U.N.
263
679000
2000
programu limitów zanieczyszczeń
11:33
Kyoto Protocol system.
264
681000
2000
Protokołu z Kioto.
11:35
And as I was modeling this mangrove swamp,
265
683000
2000
Pracując nad modelem,
11:37
I was thinking to myself, "How do you put a box around this?"
266
685000
3000
myślałam: jak to włożyć w pudełko?
11:40
When I'm modeling a plant in a box, literally,
267
688000
3000
W modelu rośliny w pojemniku
11:43
I know where to draw the boundary.
268
691000
2000
wiem, gdzie będą granice.
11:45
In a mangrove forest like this I have no idea.
269
693000
3000
W przypadku namorzynów nie mam pojęcia.
11:48
Well, of course you have to draw the boundary around the whole of the Earth.
270
696000
3000
Oczywiście, takie granice muszą otaczać całą planetę.
11:51
And understand its interactions with the entire Earth.
271
699000
3000
Trzeba zrozumieć interakcje w obrębie całej Ziemi
11:54
And put your project in that context.
272
702000
5000
i opracować projekt w takim kontekście.
11:59
Around the world today we're seeing an incredible transformation,
273
707000
5000
Obecnie widzimy na świecie niezwykłą przemianę.
12:04
from what I would call a biocidal species,
274
712000
4000
Przemianę gatunku, powiedzmy, "bio-morderczego",
12:08
one that -- whether we intentionally or unintentionally --
275
716000
3000
który, świadomie czy nieświadomie,
12:11
have designed our systems to kill life, a lot of the time.
276
719000
4000
często tworzy systemy, które niszczą życie.
12:15
This is in fact, this beautiful photograph,
277
723000
4000
Ta piękna fotografia przedstawia
12:19
is in fact over the Amazon.
278
727000
2000
okolice Amazonki.
12:21
And here the light green are areas of massive deforestation.
279
729000
5000
Jasnozielone pola to obszary intensywnego wylesiania.
12:26
And those beautiful wispy clouds
280
734000
2000
A te piękne chmurki
12:28
are, in fact, fires, human-made fires.
281
736000
4000
to pożary, wzniecane przez ludzi.
12:32
We're in the process of transforming from this,
282
740000
3000
Jesteśmy w trakcie przemiany z tego
12:35
to what I would call a biophilic society,
283
743000
4000
w coś, co nazwę społeczeństwem "biofilnym",
12:39
one where we learn to nurture society.
284
747000
3000
gdzie społeczeństwo jest kultywowane.
12:42
Now it may not seem like it, but we are.
285
750000
3000
Ta przemiana odbywa się naprawdę.
12:45
It is happening all across the world,
286
753000
3000
W każdym zakątku świata,
12:48
in every kind of walk of life,
287
756000
2000
każdej sferze społeczeństwa.
12:50
and every kind of career
288
758000
2000
Obejmuje każdy rynek
12:52
and industry that you can think of.
289
760000
4000
i wszystkie sektory przemysłu.
12:56
And I think often times people get lost in that.
290
764000
3000
Ludzie często się w tym gubią.
12:59
They go, "But how can I possibly find my way in that?
291
767000
3000
Pytają: "Jak się w tym wszystkim odnaleźć?
13:02
It's such a huge subject."
292
770000
2000
To taki szeroki temat."
13:04
And I would say that the small stuff counts. It really does.
293
772000
4000
Ja uważam, że liczy się każdy, najmniejszy krok.
13:08
This is the story of a rake in my backyard.
294
776000
5000
Oto historia grabi w moim ogródku.
13:13
This was my backyard,
295
781000
2000
Tak wyglądał ogródek,
13:15
very early on, when I bought my property.
296
783000
2000
kiedy kupiłam dom.
13:17
And in Arizona, of course, everybody puts gravel down.
297
785000
3000
W Arizonie wysypuje się wszystko żwirem.
13:20
And they like to keep everything beautifully raked. And they keep all the leaves away.
298
788000
4000
I ładnie się grabi. I wyrzuca się liście.
13:24
And on Sunday morning the neighbors leaf blower comes out,
299
792000
3000
W niedzielę rano sąsiadka wyciąga dmuchawę,
13:27
and I want to throttle them.
300
795000
2000
a ja chcę ją udusić.
13:29
It's a certain type of aesthetic.
301
797000
3000
To taki styl estetyczny.
13:32
We're very uncomfortable with untidiness.
302
800000
3000
Z bałaganem nam niezręcznie.
13:35
And I threw away my rake.
303
803000
4000
Ja wyrzuciłam grabie.
13:39
And I let all of the leaves fall from the trees that I have on my property.
304
807000
4000
Zostawiłam na trawniku opadające z drzew liście.
13:43
And over time, essentially what have I been doing?
305
811000
2000
Z czasem stworzyłam tak
13:45
I've been building topsoil.
306
813000
2000
górną warstwę gleby.
13:47
And so now all the birds come in. And I have hawks.
307
815000
2000
Teraz przylatują ptaki, jastrzębie.
13:49
And I have an oasis.
308
817000
4000
Zrobiła się z tego oaza.
13:53
This is what happens every spring. For six weeks,
309
821000
4000
Każdej wiosny przez 6-8 tygodni
13:57
six to eight weeks, I have this flush of green oasis.
310
825000
3000
rozkwita tu oaza bujnej zieleni.
14:00
This is actually in a riparian area.
311
828000
2000
To strefa przybrzeżna.
14:02
And all of Tucson could be like this
312
830000
2000
Takie mogłoby być całe Tucson,
14:04
if everybody would just revolt and throw away the rake.
313
832000
3000
gdyby wszyscy zbuntowali się i wyrzucili grabie.
14:07
The small stuff counts.
314
835000
4000
Małe kroki się liczą!
14:11
The Industrial Revolution -- and Prometheus --
315
839000
3000
Rewolucja przemysłowa i Prometeusz
14:14
has given us this, the ability to light up the world.
316
842000
5000
dali nam to, czyli umiejętność rozświetlenia świata.
14:19
It has also given us this,
317
847000
2000
A także to, czyli możliwość spojrzenia nań z zewnątrz.
14:21
the ability to look at the world from the outside.
318
849000
4000
A także to, czyli możliwość spojrzenia nań z zewnątrz.
14:25
Now we may not all have
319
853000
2000
Co prawda, nie każdy może przejść w inną biosferę
14:27
another biosphere that we can run to,
320
855000
2000
Co prawda, nie każdy może przejść w inną biosferę
14:29
and compare it to this biosphere.
321
857000
3000
i porównać ją z tą.
14:32
But we can look at the world,
322
860000
2000
Możemy jednak spojrzeć
14:34
and try to understand where we are in its context,
323
862000
5000
na świat, postarać się zrozumieć, gdzie jesteśmy w jego kontekście
14:39
and how we choose to interact with it.
324
867000
4000
i jak postanawiamy z nim współoddziaływać.
14:43
And if you lose where you are in your biosphere,
325
871000
3000
A jeśli stracisz świadomość miejsca w biosferze,
14:46
or are perhaps having a difficulty connecting
326
874000
2000
albo trudno ci odczuć, gdzie w niej twoje miejsce,
14:48
with where you are in the biosphere,
327
876000
2000
albo trudno ci odczuć, gdzie w niej twoje miejsce,
14:50
I would say to you,
328
878000
3000
proponuję takie rozwiązanie:
14:53
take a deep breath.
329
881000
3000
weź głęboki oddech.
14:56
The yogis had it right.
330
884000
2000
Jogini mają rację.
14:58
Breath does, in fact, connect us all
331
886000
3000
Oddech łączy nas wszystkich,
15:01
in a very literal way.
332
889000
2000
całkiem dosłownie.
15:03
Take a breath now.
333
891000
2000
Teraz odetchnijcie.
15:05
And as you breathe, think
334
893000
2000
Wdychając powietrze,
15:07
about what is in your breath.
335
895000
4000
zastanówcie się, co zawiera oddech.
15:11
There perhaps is the CO2 from the person sitting next-door to you.
336
899000
5000
Może dwutlenek węgla pochodzący od osoby siedzącej obok.
15:16
Maybe there is a little bit of oxygen
337
904000
2000
Może odrobina tlenu
15:18
from some algae on the beach not far from here.
338
906000
5000
wydana przez glony na plaży niedaleko stąd.
15:23
It also connects us in time.
339
911000
3000
Oddech łączy nas też w czasie.
15:26
There may be some carbon in your breath
340
914000
4000
W waszym oddechu może być trochę węgla
15:30
from the dinosaurs.
341
918000
3000
pochodzącego od dinozaurów.
15:33
There could also be carbon that you are exhaling now
342
921000
5000
Możliwe też, że węgiel, który właśnie wydychacie,
15:38
that will be in the breath
343
926000
4000
znajdzie się w oddechu
15:42
of your great-great-great-grandchildren.
344
930000
3000
waszych pra-pra-pra-prawnuków.
15:45
Thank you. (Applause)
345
933000
2000
Dziękuję.
ABOUT THE SPEAKER
Jane Poynter - BiospherianAfter weathering two years in Biosphere 2, Jane Poynter is trying to create technologies that allow us to live in hostile environments -- like outer space.
Why you should listen
Jane Poynter is one of only eight people to live in Biosphere 2 for two years. In 1991, she and seven others were locked in a three-acre, hermetically-sealed environment in the Arizona desert. Nothing was allowed in or out, and everything had to be recycled. Poynter, and the rest of the team, endured dangerously low oxygen levels and constant hunger, but they survived -- something many scientists said was impossible.
After leaving Biosphere 2, Poynter went on to found Paragon Space Development Corporation, along with her former fellow biospherian and now husband, Taber MacCallum. Paragon develops technologies that might allow humans to live in extreme environments such as outer space and underwater. As president of Paragon, Poynter has had experiments flown on the International Space Station, Russian Mir Space Station and US Space Shuttle, as well as working on underwater technologies with the US Navy.
However, Poynter has not given up on her homeland -- Biosphere 1. She continues to consult on and write about sustainable development and new green technologies. In concert with the World Bank, she has worked on projects to mitigate climate change and to grow crops in typically arid and hostile regions of Africa and Central America. Through talks and appearances, she builds awareness of the fragile state of the environment. After all, she knows what it's like to watch your biosphere begin to break down.
The New York Times looks back on the Biosphere 2 story >>
Jane Poynter | Speaker | TED.com