TED2007
Bill Clinton: My wish: Rebuilding Rwanda
Bill Clinton o odbudowie Ruandy.
Filmed:
Readability: 4.6
933,889 views
Akceptując Nagrodę TED w 2007 roku, Bill Clinton zwrócił się z prośbą o pomoc w stworzeniu systemu opieki zdrowotnej dla Ruandy - i reszty świata.
Bill Clinton - Activist
Through his William J. Clinton Foundation, former US President Bill Clinton has become a vital and innovative force for world change. He works in four critical areas: health, economic empowerment, citizen service, and reconciliation. Full bio
Through his William J. Clinton Foundation, former US President Bill Clinton has become a vital and innovative force for world change. He works in four critical areas: health, economic empowerment, citizen service, and reconciliation. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:25
I thought in getting up to my TED wish
0
0
6000
Zanim wyjawię moje życzenie,
00:31
I would try to begin by putting in perspective what I try to do
1
6000
7000
chciałbym zacząć od nakreślenia obrazu tego, co próbuję osiagnąć
00:38
and how it fits with what they try to do.
2
13000
4000
i w jaki sposób to co robię koresponduje z wizją TED.
00:42
We live in a world that everyone knows is interdependent,
3
17000
5000
Wszyscy wiemy, iż żyjemy w świecie opartym na współzależności,
00:47
but insufficient in three major ways.
4
22000
6000
ale niedomagającym pod względem trzech ważnych kwestii.
00:53
It is, first of all, profoundly unequal:
5
28000
3000
Przede wszystkim jest to świat głębokich dysproporcji.
00:56
half the world's people still living on less than two dollars a day;
6
31000
4000
Połowa populacji naszego globu nadal żyje za mniej niż dwa dolary dziennie,
01:00
a billion people with no access to clean water;
7
35000
2000
miliard ludzi nie ma dostępu do pitnej wody.
01:02
two and a half billion no access to sanitation;
8
37000
3000
Dwa i pół miliarda żyje bez podstawowych warunków sanitarnych,
01:05
a billion going to bed hungry every night;
9
40000
2000
a miliard ludzi codziennie chodzi spać głodny.
01:07
one in four deaths every year from AIDS, TB, malaria
10
42000
5000
Co czwarta osoba umiera na AIDS, gruźlicę, malarię
01:12
and the variety of infections associated with dirty water --
11
47000
4000
bądź szereg infekcji spowodowanych spożywaniem skażonej wody.
01:16
80 percent of them under five years of age.
12
51000
3000
80 % przypadków śmiertelnych to dzieci poniżej 5 roku życia.
01:19
Even in wealthy countries it is common now to see inequality growing.
13
54000
6000
Obecnie nawet w krajach wysoko rozwiniętych powszechnie obserwuje się rosnące dysproporcje.
01:25
In the United States, since 2001 we've had five years of economic growth,
14
60000
5000
Pomimo pięciu lat wzrostu gospodarczego, który można było zaobserwować od początku 2001 roku w Stanach Zjednoczonych
01:30
five years of productivity growth in the workplace,
15
65000
3000
oraz pięciu lat ciągłego wzrostu produktywności w miejscu pracy,
01:33
but median wages are stagnant and the percentage of working families
16
68000
4000
średnia płaca krajowa pozostaje niezmienna, a liczba rodzin należących do klasy pracującej,
01:37
dropping below the poverty line is up by four percent.
17
72000
4000
które oscylują na granicy ubóstwa, w tym samym czasie wzrosła o 4 procent.
01:41
The percentage of working families without health care up by four percent.
18
76000
4000
Odsetek pracujących rodzin bez ubezpieczenia zdrowotnego wzrósł o 4 procent.
01:45
So this interdependent world which has been pretty good to most of us --
19
80000
4000
Tak więc ten współzależny świat, który dla większości z nas jest bardzo dobrym miejscem do życia,
01:49
which is why we're all here in Northern California doing what we do
20
84000
4000
który pozwala nam być tutaj w Północnej Kalifornii i pracować w wybranych przez nas profesjach,
01:53
for a living, enjoying this evening -- is profoundly unequal.
21
88000
5000
a także cieszyć się tym miłym spotkaniem, jest również miejscem pełnym społecznych niesprawiedliwości.
01:58
It is also unstable.
22
93000
3000
Jest to świat niestabilny.
02:01
Unstable because of the threats of terror,
23
96000
4000
Niestabilny z powodu zagrożeń terrorystycznych,
02:05
weapons of mass destruction, the spread of global disease
24
100000
3000
rozwoju broni masowej zagłady, ryzyka związanego z wybuchem globalnych epidemii
02:08
and a sense that we are vulnerable to it in a way that we weren't not so many years ago.
25
103000
7000
a także ze względu na poczucie bezsilności wobec tych niebezpieczeństw, które teraz jest odczuwalne o wiele głębiej niż kilka lat temu.
02:15
And perhaps most important of all, it is unsustainable
26
110000
4000
Ale przede wszystkim, nasz świat jest głęboko zachwiany pod względem równowagi ekologicznej,
02:19
because of climate change, resource depletion and species destruction.
27
114000
6000
a ten stan rzeczy spowodowany jest gwałtowną zmianą klimatu, wyczerpywaniem zasobów naturalnych oraz zagładą gatunków.
02:27
When I think about the world I would like to leave to my daughter
28
122000
4000
Kiedy myślę o świecie jaki chciałbym zostawić mojej córce
02:31
and the grandchildren I hope to have,
29
126000
2000
i wnukom, które mam nadzieję kiedyś mieć,
02:33
it is a world that moves away from unequal, unstable, unsustainable
30
128000
7000
widzę świat daleki od dysproporcji, niestabilności i zachwianej równowagi ekologicznej.
02:40
interdependence to integrated communities -- locally, nationally and globally --
31
135000
5000
Chcę widzieć świat zintegrowanych społeczności – lokalnych, państwowych i ogólnoświatowych,
02:45
that share the characteristics of all successful communities:
32
140000
3000
które będą posiadały cechy charakterystyczne dla wszystkich prosperujących społeczności.
02:48
a broadly shared, accessible set of opportunities,
33
143000
5000
Chcę widzieć szeroko dostępne spektrum szans i możliwości,
02:54
a shared sense of responsibility for the success of the common enterprise
34
149000
4000
a także odczuwalne przez wszystkich, poczucie odpowiedzialności za sukces wspólnego przedsięwzięcia,
02:58
and a genuine sense of belonging.
35
153000
5000
jak również głębokie poczucie przynależności.
03:04
All easier said than done.
36
159000
3000
Oczywiście wszystko to jest łatwiej powiedzieć niż zrobić.
03:07
When the terrorist incidents occurred in the United Kingdom a couple of years ago,
37
162000
6000
Kiedy kilka lat temu, terroryści zaatakowali Wielką Brytanię,
03:13
I think even though they didn't claim as many lives as we lost in the United States on 9/11,
38
168000
5000
myślę, że pomimo iż ta tragedia pochłonęła mniej ofiar śmiertelnych niż wydarzenia z 11-go września w Stanach Zjednoczonych,
03:18
I think the thing that troubled the British most
39
173000
2000
to co najbardziej zaniepokoiło brytyjczyków był fakt, iż
03:20
was that the perpetrators were not invaders, but homegrown citizens
40
175000
5000
większością sprawców okazali się nie cudzoziemcy ale rodowici współobywatele,
03:25
whose religious and political identities were more important to them
41
180000
5000
których religijne i polityczne przekonania były ważniejsze niż
03:30
than the people they grew up with, went to school with,
42
185000
3000
ludzie z którymi się oni wychowali, z którymi chodzili do szkół,
03:33
worked with, shared weekends with, shared meals with.
43
188000
3000
z którymi pracowali, spędzali weekendy i spożywali posiłki.
03:36
In other words, they thought their differences
44
191000
3000
Innymi słowy byli oni przekonani, iż ich różnice
03:39
were more important than their common humanity.
45
194000
4000
są ważniejsze niż człowieczeństwo.
03:43
It is the central psychological plague of humankind in the 21st century.
46
198000
7000
Taki tok myślenia jest główną plagą ludzkości w XXI wieku.
03:50
Into this mix, people like us, who are not in public office,
47
205000
5000
W tej sytuacji, ludzie tacy jak my, niepełniący funkcji publicznych,
03:55
have more power to do good than at any time in history,
48
210000
5000
mamy więcej możliwości by czynić dobro niż kiedykolwiek w historii,
04:00
because more than half the world's people
49
215000
2000
ponieważ ponad połowa ludzkości na tym świecie
04:02
live under governments they voted in and can vote out.
50
217000
3000
żyje pod rządami ludzi, których sami wybrali i których sami maja prawo odwołać.
04:05
And even non-democratic governments are more sensitive to public opinion.
51
220000
4000
Obecnie nawet niedemokratyczne rządy są bardziej wrażliwe na opinie publiczną.
04:09
Because primarily of the power of the Internet,
52
224000
5000
Głównie dzięki zasłudze internetu,
04:14
people of modest means can band together and amass vast sums of money
53
229000
6000
ludzie ze skromniejszymi dochodami mogą jako wspólnota zgromadzić znaczące sumy pieniędzy,
04:20
that can change the world for some public good if they all agree.
54
235000
4000
aby uczynić świat lepszym i wspomóc publiczne dobro, jesli tylko chcą.
04:24
When the tsunami hit South Asia, the United States contributed 1.2 billion dollars.
55
239000
5000
Kiedy tsunami uderzyło w Azję Południowo Wschodnią, USA przeznaczyło na pomoc 1,2 miliarda dolarów.
04:29
30 percent of our households gave.
56
244000
2000
Pomoc ofiarowało 30% naszych gospodarstw domowych.
04:31
Half of them gave over the Internet.
57
246000
2000
Połowa z nich udzieliła pomocy przez internet.
04:33
The median contribution was somewhere around 57 dollars.
58
248000
5000
Średnia darowizna wyniosła około 57 dolarów.
04:39
And thirdly, because of the rise of non-governmental organizations.
59
254000
5000
Również dzięki wzrostowi ilości organizacji pozarządowych,
04:44
They, businesses, other citizens' groups, have enormous power
60
259000
6000
ludzie, przedsiębiorstwa oraz inne stowarzyszenia obywatelskie mają potężną moc
04:50
to affect the lives of our fellow human beings.
61
265000
4000
oddziaływania na życie innych ludzi.
04:55
When I became president in 1993,
62
270000
2000
Kiedy zostałem prezydentem w 1993 roku,
04:57
there were none of these organizations in Russia.
63
272000
2000
w Rosji nie istniały żadne z tych organizacji.
04:59
There are now a couple of hundred thousand.
64
274000
2000
Dziś jest ich kilkaset tysięcy.
05:01
None in India. There are now at least a half a million active.
65
276000
4000
Nie było ich w Indiach. Dziś tych aktywnych jest przynajmniej pół miliona.
05:05
None in China. There are now 250,000 registered with the government,
66
280000
3000
Nie było ich w Chinach. Dziś tych zarejestrowanych przez rząd jest około 250 tysięcy,
05:08
probably twice again that many who are not registered for political reasons.
67
283000
5000
a prawdopodobnie dwa razy tyle tych niezarejestrowanych ze względów politycznych.
05:14
When I organized my foundation, and I thought about the world as it is
68
289000
8000
Kiedy zakładałem swoją fundację i zastanawiałem się nad światem jaki jest ,
05:22
and the world that I hope to leave to the next generation,
69
297000
5000
i światem, który chciałbym zostawić przyszłym pokoleniom,
05:27
and I tried to be realistic about what I had cared about all my life
70
302000
7000
starałem się być realistą względem rzeczy o które dbałem całe swoje życie,
05:34
that I could still have an impact on.
71
309000
2000
rzeczy na które nadal mógłbym wpłynąć.
05:36
I wanted to focus on activities
72
311000
3000
Chciałem skupić się na działalności,
05:39
that would help to alleviate poverty, fight disease, combat climate change,
73
314000
7000
która pomogłaby zmniejszyć ubóstwo, walczyć z chorobami, zwalczyć zmianę klimatu, a także
05:46
bridge the religious, racial and other divides that torment the world,
74
321000
4000
zniwelować religijne, rasowe oraz wszelkie inne różnice, które nękają nasz świat,
05:50
but to do it in a way that would either use
75
325000
4000
chciałem tego dokonać wykorzystując
05:54
whatever particular skills we could put together in our group
76
329000
6000
wszelkie indywidualne umiejętności członków mojej organizacji,
06:00
to change the way some public good function was performed
77
335000
5000
zmieniając tym samym sposób w jaki pewne funkcje publiczne są wypełniane
06:05
so that it would sweep across the world more.
78
340000
3000
i rozpropagować to podejście na całym świecie.
06:08
You saw one reference to that in what we were able to do with AIDS drugs.
79
343000
6000
Nasz wysiłek można zilustrować na przykładzie tego czego udało nam się dokonać z lekami na AIDS.
06:14
And I want to say that the head of our AIDS effort,
80
349000
3000
Chciałbym tutaj zaznaczyć, iż głowa naszego departamentu do spraw AIDS,
06:17
and the person who also is primarily active in the wish I'll make tonight,
81
352000
4000
a zarazem osoba głównie odpowiedzialna za moją tutaj obecność,
06:21
Ira Magaziner, is here with me and I want to thank him for everything he's done.
82
356000
4000
Ira Magaziner, jest dzisiaj z nami i korzystając z okazji chciałbym mu serdecznie podziękować za wszystko czego do tej pory dokonał.
06:25
He's over there.
83
360000
2000
Ira siedzi tam.
06:27
(Applause)
84
362000
4000
(Oklaski)
06:31
When I got out of office and was asked to work, first in the Caribbean,
85
366000
6000
Kiedy zakończyła się moja kadencja prezydencka i zostałem poproszony o to bym zaangażował się
06:37
to try to help deal with the AIDS crisis,
86
372000
3000
w pracę, której celem była pomoc w walce z AIDS na Karaibach,
06:40
generic drugs were available for about 500 dollars a person a year.
87
375000
4000
cena nie patentowych leków dla każdego pacjenta wynosiła 500 dolarów na rok.
06:44
If you bought them in vast bulks,
88
379000
2000
Jeśli kupiło się je hurtowo,
06:46
you could get them at a little under 400 dollars.
89
381000
3000
można było te same leki dostać za nieco mniej niż 400 dolarów.
06:49
The first country we went to work in, the Bahamas,
90
384000
3000
Pierwszym krajem do jakiego pojechaliśmy pracować były Wyspy Bahama -
06:52
was paying 3,500 dollars for these drugs.
91
387000
2000
tam cena leków wynosiła 3.5 tysiąca dolarów.
06:54
The market was so terribly disorganized
92
389000
3000
Tamtejszy rynek był tak zdezorganizowany,
06:57
that they were buying this medicine through two agents
93
392000
4000
że leki kupowane były poprzez dwóch pośredników,
07:01
who were gigging them sevenfold.
94
396000
2000
którzy zawyżali ceny siedmiokrotnie.
07:04
So the very first week we were working,
95
399000
3000
Pierwszego tygodnia pracy,
07:07
we got the price down to 500 dollars.
96
402000
2000
zbiliśmy cenę leków do 500 dolarów.
07:09
And all of a sudden, they could save seven times as many lives
97
404000
2000
I nagle za tę samą sumę pieniędzy
07:11
for the same amount of money.
98
406000
2000
można było uratować życie siedmiokrotnie większej liczbie ludzi.
07:13
Then we went to work with the manufacturers of AIDS medicines,
99
408000
3000
Następnie przystąpiliśmy do współpracy z wytwórcami leków przeciwko AIDS,
07:16
one of whom was cited in the film,
100
411000
2000
widzieliśmy wypowiedź jednego z nich w filmie [wyświetlonym przed przemówieniem Clintona --- red. JR.]
07:18
and negotiated a whole different change in business strategy,
101
413000
5000
i zdołaliśmy wynegocjować całkowitą zmianę ich strategii biznesowej.
07:23
because even at 500 dollars, these drugs
102
418000
3000
Pomimo że udało nam się zbić cenę leków do 500 dolarów,
07:26
were being sold on a high-margin, low-volume, uncertain-payment basis.
103
421000
5000
ich sprzedaż nadal opierała się na wysokiej marży, niskim nakładzie oraz nieokreślonych warunkach spłaty.
07:31
So we worked on improving the productivity of the operations
104
426000
4000
Tak więc skupiliśmy się na poprawie produktywności operacyjnej
07:35
and the supply chain, and went to a low-margin, high-volume,
105
430000
4000
oraz sieci dostawców, dzięki czemu udało nam się uzyskać
07:39
absolutely certain-payment business.
106
434000
2000
model biznesowy oparty na niskiej marży, wysokim nakładzie oraz określonych warunkach spłaty.
07:41
I joked that the main contribution we made
107
436000
3000
Żartowałem, że naszym głównych wkładem w walce z AIDS
07:44
to the battle against AIDS was to get the manufacturers
108
439000
1000
była zmiana strategii biznesowej wytwórców leków,
07:45
to change from a jewelry store to a grocery store strategy.
109
440000
5000
z tej typowej dla zakładów jubilerskich na tą charakterystyczną dla sklepów spożywczych.
07:51
But the price went to 140 dollars from 500.
110
446000
4000
Cena spadła z 500 na 140 dolarów.
07:55
And pretty soon, the average price was 192 dollars.
111
450000
4000
Niedługo później, średnia cena wynosiła 192 dolary.
07:59
Now we can get it for about 100 dollars.
112
454000
2000
Obecnie leki można kupić za około 100 dolarów.
08:01
Children's medicine was 600 dollars,
113
456000
2000
Leki dziecięce kosztowały 600 dolarów
08:03
because nobody could afford to buy any of it.
114
458000
2000
i ponieważ nikogo nie było stać na ich kupno,
08:05
We negotiated it down to 190.
115
460000
3000
wynegocjowaliśmy spadek ceny do 190 dolarów.
08:08
Then, the French imposed their brilliantly conceived airline tax
116
463000
4000
Następnie Francuzi wpadli na wspaniały pomysł by wprowadzić podatek lotniczy,
08:12
to create a something called UNITAID,
117
467000
2000
a zgromadzony w ten sposób dochód przeznaczyć na utworzenie UNITAID [ organizacja charytatywna do walki z AIDS --- red. JR.],
08:14
got a bunch of other countries to help.
118
469000
2000
która obecnie jest wspomagana przez szereg krajów świata.
08:16
That children's medicine is now 60 dollars a person a year.
119
471000
3000
Dzięki takim inicjatywom, cena leków dla dzieci wynosi teraz 60 dolarów na rok.
08:19
The only thing that is keeping us from basically saving the lives
120
474000
5000
Jedyną rzeczą, która powstrzymuje nas od ratowania życia pacjentom
08:24
of everybody who needs the medicine to stay alive
121
479000
2000
potrzebującym leków przeciwko AIDS aby przeżyć,
08:26
are the absence of systems necessary to diagnose, treat and care
122
481000
3000
jest brak systemu zdrowia dostępnego ludziom chorych na AIDS, który zapewniłby diagnostykę, leczenie, opiekę medyczną
08:29
for people and deliver this medicine.
123
484000
4000
oraz sprawną dystrybucję leków.
08:33
We started a childhood obesity initiative with the Heart Association in America.
124
488000
4000
Kolejną z naszych inicjatyw była współpraca z Amerykańskim Stowarzyszeniem Serce, w walce z dziecięcą otyłością.
08:37
We tried to do the same thing by negotiating industry-right deals
125
492000
3000
Tutaj również zaczęliśmy od negocjacji, w tej sytuacji z wytwórcami napojów i przekąsek,
08:40
with the soft drink and the snack food industry to cut the caloric
126
495000
5000
aby obniżyli oni zawartość kalorii oraz substancji szkodliwych
08:45
and other dangerous content of food going to our children in the schools.
127
500000
4000
w produktach trafiających do szkół uczęszczanych przez nasze dzieci.
08:49
We just reorganized the markets.
128
504000
3000
Wystarczyło jedynie przestrukturyzować rynek.
08:52
And it occurred to me that in this whole non-governmental world,
129
507000
5000
I właśnie wtedy pomyślałem, że w świecie pozarządowych organizacji
08:57
somebody needs to be thinking about organizing public goods markets.
130
512000
5000
potrzebny jest ktoś kto zreorganizowałby rynek zbytu dóbr społecznych.
09:02
And that is now what we're trying to do,
131
517000
2000
I właśnie to staramy się teraz osiagnąć,
09:04
and working with this large cities group to fight climate change,
132
519000
3000
współpracując z organizacjami ekologicznymi w walce ze zmianą klimatu,
09:07
to negotiate huge, big, volume deals that will enable cities
133
522000
5000
próbujemy negocjować olbrzymie porozumienia ilościowe,
09:12
which generate 75 percent of the world's greenhouse gases,
134
527000
3000
które umożliwią miastom odpowiedzialnym za 75 procent emisji gazów cieplarnianych,
09:15
to drastically and quickly reduce greenhouse gas emissions
135
530000
3000
szybką i efektywną obniżkę emisji,
09:18
in a way that is good economics.
136
533000
3000
w sposob, który ma ekonomiczny sens.
09:22
And this whole discussion as if it's some sort of economic burden,
137
537000
4000
Dlatego też nie rozumiem ludzi,
09:26
is a mystery to me.
138
541000
1000
którzy uważają że walka ze zmianą klimatu wymaga olbrzymich nakładów finansowych.
09:27
I think it's a bird's nest on the ground.
139
542000
2000
Dla mnie jest to zupełnie proste.
09:29
When Al Gore won his well-deserved Oscar
140
544000
4000
Kiedy Al Gore zdobył zasłużonego Oscara
09:33
for the "Inconvenient Truth" movie, I was thrilled,
141
548000
4000
za swój film “Niewygodna prawda”, byłem zachwycony,
09:37
but I had urged him to make a second movie quickly.
142
552000
4000
ale za razem zachęcałem go by jak najszybciej nakręcił on kolejny dokument.
09:41
For those of you who saw "An Inconvenient Truth,"
143
556000
4000
Każdy kto widział “Niewygodną prawdę”,
09:45
the most important slide in the Gore lecture is the last one,
144
560000
5000
na pewno zgodzi się ze mną, że najważniejsze przesłanie filmu jest zawarte w jego ostatniej sekwencji,
09:50
which shows here's where greenhouse gases are going
145
565000
3000
w której Gore pokazuje jaką skalę szkód mogą spowodować gazy cieplarniane
09:53
if we don't do anything, here's where they could go.
146
568000
2000
jeśli nie zmierzymy się z problemem zwiększającej się emisji.
09:55
And then there are six different categories
147
570000
2000
Istnieje aż sześć różnych metod, które
09:57
of things we can do to change the trajectory.
148
572000
2000
możemy wykorzystać w walce ze zmianą klimatu.
09:59
We need a movie on those six categories.
149
574000
3000
Potrzebujemy filmu dokumentalnego o każdej z tych sześciu metod.
10:02
And all of you need to have it embedded in your brains
150
577000
3000
Każdy z nas musi sobie to zakodować
10:05
and to organize yourselves around it.
151
580000
3000
i zacząć działać.
10:08
So we're trying to do that.
152
583000
2000
I zarówno ja, jak i moja organizacja próbujemy właśnie tego dokonać.
10:10
So organizing these markets is one thing we try to do.
153
585000
3000
Jak już wcześniej wspomniałem, zaczęliśmy od reorganizacji rynków dóbr publicznych.
10:13
Now we have taken on a second thing, and this gets to my wish.
154
588000
4000
Obecnie staramy się zająć kolejnym problemem, który bezpośrednio związany jest z moim życzeniem.
10:17
It has been my experience in working in developing countries
155
592000
4000
Jako osoba doświadczona w pracy w krajach rozwijających się,
10:22
that while the headlines may all be -- the pessimistic headlines may say,
156
597000
4000
pomimo iż wszyscy uznają szeroko panującą korupcję
10:26
well, we can't do this, that or the other thing because of corruption --
157
601000
4000
za przeszkodę w niesieniu pomocy,
10:30
I think incapacity is a far bigger problem in poor countries than corruption,
158
605000
6000
uważam że głównym problemem w tych krajach jest nieporadność i to właśnie ona
10:36
and feeds corruption.
159
611000
3000
powoduje korupcję.
10:40
We now have the money, given these low prices, to distribute
160
615000
3000
Obecnie, dzięki nowo wynegocjowanym cenom, posiadamy środki finansowe aby rozprowadzać leki przeciwko AIDS
10:43
AIDS drugs all over the world to people we cannot presently reach.
161
618000
5000
na całym świecie, nawet w miejscach do których nadal nie jesteśmy w stanie dotrzeć.
10:50
Today these low prices are available in the 25 countries where we work,
162
625000
4000
W chwili obecnej, niższe ceny leków na AIDS są dostępne w 25 krajach, w których prowadzimy działalność
10:54
and in a total of 62 countries,
163
629000
2000
oraz łącznie w 62 krajach świata.
10:56
and about 550,000 people are getting the benefits of them.
164
631000
4000
Dzięki naszym staraniom 550 tysięcy ludzi ma dostęp do leków.
11:00
But the money is there to reach others.
165
635000
3000
A ponadto posiadamy środki finansowe by pomóc wielu innym.
11:03
The systems are not there to reach the people.
166
638000
3000
Niestety brakuje nam kanałów by dotrzeć do reszty potrzebujących.
11:06
So what we have been trying to do,
167
641000
8000
To czego staramy się dokonać,
11:14
working first in Rwanda and then in Malawi and other places --
168
649000
6000
zaczynając od pracy najpierw w Ruandzie, następnie w Malawi a także innych miejscach,
11:20
but I want to talk about Rwanda tonight --
169
655000
2000
chociaż dzisiaj chcę się skupić na Ruandzie,
11:22
is to develop a model for rural health care in a very poor area
170
657000
8000
jest stworzenie modelu opieki zdrowotnej w obszarach najbiedniejszych,
11:30
that can be used to deal with AIDS, TB, malaria, other infectious diseases,
171
665000
4000
który zapewniłby pomoc pacjentom cierpiących na AIDS, gruźlicę, malarię, inne choroby
11:34
maternal and child health, and a whole range of health issues
172
669000
3000
zakaźnie, jak również opiekę położniczą i pediatryczną oraz pomoc w walce ze wszystkimi
11:37
poor people are grappling with in the developing world,
173
672000
3000
innymi problemami zdrowotnymi, nękajacymi najuboższych obywateli krajów rozwijających się.
11:40
that can first be scaled for the whole nation of Rwanda,
174
675000
4000
Myślę tutaj o stworzeniu modelu, który można by było zastosować w skali krajowej, najpierw w Ruandzie,
11:44
and then will be a model that could literally
175
679000
2000
a następnie
11:46
be implemented in any other poor country in the world.
176
681000
2000
w każdym ubogim kraju świata.
11:48
And the test is: one, will it do the job?
177
683000
2000
Chcemy się przekonać, po pierwsze, czy model ten będzie działał,
11:50
Will it provide high quality care?
178
685000
3000
a także czy rozwinie się i zdoła zapewnić wysokiej klasy opiekę medyczną?
11:53
And two, will it do it at a price
179
688000
2000
Po drugie, czy nakłady pieniężne potrzebne do jego realizacji,
11:55
that will enable the country to sustain a health care system
180
690000
4000
pozwolą krajom, finansować ten model opieki zdrowotnej
11:59
without foreign donors after five to 10 years?
181
694000
4000
w przyszłości bez pomocy zagranicznych dawców?
12:03
Because the longer I deal with these problems,
182
698000
4000
Czym wiecęj mam do czynienia z tymi problemami,
12:07
the more convinced I am that we have to --
183
702000
2000
jestem coraz bardziej przekonany, iż
12:09
whether it's economics, health, education, whatever --
184
704000
3000
niezależnie czy chodzi o gospodarkę, służbę zdrowia, edukację bądź każdą inną dziedzinę życia publicznego,
12:12
we have to build systems.
185
707000
2000
musimy zacząć od budowy struktur .
12:14
And the absence of systems that function
186
709000
3000
Ponieważ gdy brakuje struktur,
12:17
break the connection which got you all in this seat tonight.
187
712000
4000
każda z wyżej wymienionych funkcji publicznych przestaje spełniać swoją rolę.
12:21
You think about whatever your life has been,
188
716000
2000
Gdy każdy z nas myśli o swoim życiu,
12:23
however many obstacles you have faced in your life,
189
718000
3000
niezależnie od trudności z jakimi musieliśmy się zmierzyć,
12:26
at critical junctures you always knew
190
721000
3000
w krytycznych momentach naszego życia zawsze wiedzieliśmy, że
12:29
there was a predictable connection between the effort you exerted
191
724000
4000
isnieje przewidywalna zależność pomiędzy wysiłkiem jaki włożyliśmy,
12:33
and the result you achieved.
192
728000
2000
a rezultatem jaki osiągnęliśmy.
12:35
In a world with no systems, with chaos,
193
730000
5000
W świecie bez struktur, pełnym chaosu,
12:40
everything becomes a guerilla struggle,
194
735000
3000
wszystko staje się walką o przetrwanie,
12:43
and this predictability is not there.
195
738000
3000
i niczego nie można przewidzieć.
12:46
And it becomes almost impossible to save lives,
196
741000
3000
W takiej sytuacji ratowanie życia,
12:49
educate kids, develop economies, whatever.
197
744000
3000
kształcenie dzieci bądź rozwój gospodarczy jest praktycznie niemożliwy.
12:52
The person, in my view,
198
747000
3000
Osobą, która według mojej opinii,
12:55
who has done the best job of this in the health care area,
199
750000
5000
uzyskała najlepsze rezultaty w budowaniu struktur opieki zdrowotnej,
13:00
of building a system in a very poor area, is Dr. Paul Farmer,
200
755000
4000
w najuboższych obszarach świata jest doktor Paul Farmer,
13:04
who, many of you know, has worked for now 20 years with his group,
201
759000
5000
który na pewno jest znany wielu tu obecnym, spędził ostatnie 20 lat pracując
13:09
Partners in Health, primarily in Haiti where he started,
202
764000
4000
głównie na Haiti, w ramach założonej przez siebie fundacji Partnerzy w Zdrowiu.
13:13
but they've also worked in Russia, in Peru
203
768000
2000
Jego fundacja działała również w Rosji, w Peru
13:15
and other places around the world.
204
770000
2000
a także wielu innych krajach świata.
13:17
As poor as Haiti is, in the area where Farmer's clinic is active --
205
772000
5000
Biorąc pod uwagę ubóstwo panujące na Haiti, a także położenie jego kliniki ,
13:22
and they serve a catchment area far greater
206
777000
2000
chcę tutaj zaznaczyć, że ich pomoc obejmuje o wiele większy obszar regionalny,
13:24
than the medical professionals they have would indicate they could serve --
207
779000
4000
niż można by było przypuszczać biorąc pod uwagę liczbę ich personelu medycznego,
13:28
since 1988, they have not lost one person to tuberculosis, not one.
208
783000
7000
od 1988 roku nie odnotowano tam ani jednego przypadku śmiertelnego wśród pacjentów cierpiących na gruźlicę.
13:35
And they've achieved a lot of other amazing health results.
209
790000
5000
Jego fundacja osiągnęła także szereg wspaniałych rezultatów w dziedzinie zdrowia.
13:40
So when we decided to work in Rwanda
210
795000
4000
Dlatego też, gdy zdecydowaliśmy się pracować w Ruandzie,
13:44
on trying to dramatically increase the income of the country and fight the AIDS problem,
211
799000
5000
staraliśmy się zwiększyć dochód całego kraju oraz walczyć z epidemią AIDS,
13:49
we wanted to build a healthcare network,
212
804000
2000
chcieliśmy zacząć od budowy sieci opieki zdrowotnej,
13:51
because it had been totally destroyed during the genocide in 1994,
213
806000
4000
ponieważ została ona całkowicie zniszczona podczas masowego ludobójstwa w 1994
13:55
and the per capita income was still under a dollar a day.
214
810000
3000
oraz zwiększyć dochód per capita, który wynosił poniżej 1 dolara na dzień.
13:59
So I rang up, asked Paul Farmer if he would help.
215
814000
4000
Tak więc zadzwoniłem do Paula Farmera i poprosiłem go o pomoc.
14:04
Because it seemed to me if we could prove there was a model in Haiti
216
819000
3000
Pomyślałem, że jeśli uda nam się udowodnić iż istnieje model na Haiti oraz model
14:07
and a model in Rwanda that we could then take all over the country,
217
822000
4000
strukturalny w Ruandzie, które możemy zastosować w skali całego kraju,
14:11
number one, it would be a wonderful thing for a country
218
826000
2000
po pierwsze będzie to wspaniała rzecz dla kraju,
14:13
that has suffered as much as any on Earth in the last 15 years,
219
828000
4000
który w ciagu ostatnich 15 lat cierpiał więcej niż jakikolwiek inny kraj na świecie,
14:17
and number two, we would have something that could then be adapted
220
832000
4000
a po drugie, osiągniemy uniwersalny model,
14:21
to any other poor country anywhere in the world.
221
836000
3000
który będzie można zastosować w każdym zakątku świata.
14:25
And so we have set about doing that.
222
840000
4000
I tak właśnie wszystko się zaczęło.
14:29
Now, we started working together 18 months ago.
223
844000
4000
Nasza współpraca trwa już 18 miesięcy.
14:33
And we're working in an area called Southern Kayonza,
224
848000
4000
Obecnie pracujemy w regionie południowej Kayonzy,
14:37
which is one of the poorest areas in Rwanda,
225
852000
4000
jednym z najuboższych obszarów w Ruandzie,
14:41
with a group that originally includes about 400,000 people.
226
856000
6000
z grupą ok. 400 tysięcy ludzi.
14:47
We're essentially implementing what Paul Farmer did in Haiti:
227
862000
5000
Nasza praca polega na wdrażaniu modelu, jaki Paul Farmer zastosował na Haiti,
14:52
he develops and trains paid community health workers
228
867000
5000
polegającym na zatrudnianiu i szkoleniu pracowników opieki zdrowotnej,
14:57
who are able to identify health problems,
229
872000
4000
którzy będą w stanie rozpoznać problemy zdrowotne lokalnych mieszkańców,
15:01
ensure that people who have AIDS or TB are properly diagnosed
230
876000
4000
zadbać o to by pacjenci z AIDS bądź cierpiący na gruźlicę byli prawidłowo zdiagnozowani
15:05
and take their medicine regularly,
231
880000
2000
oraz kontynuowali oni kuracje lekowe,
15:07
who work on bringing about health education, clean water and sanitation,
232
882000
7000
którzy będą dążyć do rozwoju edukacji zdrowotnej, dostępu do czystej wody i poprawy warunków sanitarnych,
15:14
providing nutritional supplements and moving people up the chain of health care
233
889000
5000
a także zapewnią, wsród lokalnych społeczności, dystrybucję odżywek oraz dostęp
15:19
if they have problems of the severity that require it.
234
894000
4000
do szerokiej gamy usług medycznych, w zależności od stanu zdrowia pacjentów.
15:23
The procedures that make this work have been perfected,
235
898000
5000
Jak już wcześniej wspomniałem,
15:28
as I said, by Paul Farmer and his team
236
903000
3000
wszystkie procedury jakie zastosowaliśmy,
15:31
in their work in rural Haiti over the last 20 years.
237
906000
3000
były opracowane przez Paula Farmera w ciągu ostatnich 20 lat, które spędził on pracując na Haiti.
15:34
Recently we did an evaluation of the first 18 months of our efforts in Rwanda.
238
909000
6000
Niedawno dokonaliśmy ewaluacji pierwszych 18 miesięcy naszej pracy w Ruandzie.
15:40
And the results were so good that the Rwandan government
239
915000
5000
Nasze rezultaty okazały się tak dobre, że rząd Ruandy
15:45
has now agreed to adopt the model for the entire country,
240
920000
3000
zgodził się zaadaptować nasz model opieki zdrowotnej na skalę krajową,
15:48
and has strongly supported and put the full resources of the government behind it.
241
923000
5000
okazał nam pełne wsparcie oraz przeznaczył olbrzymie środki budżetowe na jego realizację.
15:54
I'll tell you a little bit about our team because it's indicative of what we do.
242
929000
4000
Chcę tutaj opowiedzieć wam trochę o naszej drużynie, ponieważ to właśnie jej członkowie sprawiają, że to co robimy jest możliwe.
15:58
We have about 500 people around the world
243
933000
3000
W skład naszej organizacji wchodzi ok. 500 ludzi na całym świecie,
16:01
working in our AIDS program, some of them for nothing --
244
936000
4000
którzy pracują w ramach naszego programu walki z AIDS, w większości przypadków są to
16:05
just for transportation, room and board.
245
940000
2000
wolontariusze pracujący jedynie za wikt i opierunek.
16:07
And then we have others working in these other related programs.
246
942000
4000
Pozostali członkowie naszej organizacji zajmują się innymi projektami.
16:11
Our business plan in Rwanda
247
946000
2000
Nasz model biznesowy dla Ruandy
16:13
was put together under the leadership of Diana Noble,
248
948000
3000
został opracowany pod wodzą Diany Noble,
16:16
who is an unusually gifted woman,
249
951000
3000
która jest niezwykle utalentowaną kobietą,
16:19
but not unusual in the type of people who have been willing to do this kind of work.
250
954000
5000
chociaż jej poświęcenie jest zwykle typowe wśród większości ludzi, którzy jak Diana angażują się w ten rodzaj pracy.
16:24
She was the youngest partner at Schroder Ventures in London in her 20s.
251
959000
5000
Jako dwudziestokilkulatka Diana była najmłodszym partnerem w Schroder Ventures w Londynie.
16:29
She was CEO of a successful e-venture --
252
964000
2000
Była prezesem znakomicie prosperującej firmy internetowej --
16:31
she started and built Reed Elsevier Ventures --
253
966000
4000
założyła i rozbudowała spółkę Reed Elsevier -
16:35
and at 45 she decided she wanted to do something different with her life.
254
970000
3000
a w wieku 45 lat postanowiła ona zupełnie zmienić swoje życie.
16:38
So she now works full-time on this for very little pay.
255
973000
4000
Tak więc teraz Diana pracuje razem z nami, zarabiając bardzo niewiele.
16:42
She and her team of former business people have created a business plan
256
977000
4000
Wraz ze swoją drużyną, złożoną z ludzi, którzy dawniej zajmowali się biznesem zawodowo,
16:46
that will enable us to scale this health system up for the whole country.
257
981000
4000
opracowała ona plan biznesowy, który pozwoli nam rozszerzyć skalę naszego modelu na cały kraj.
16:50
And it would be worthy of the kind of private equity work
258
985000
5000
Jej ciężka praca i oddanie jest identyczne z tym, jakie Diana poświęcała
16:55
she used to do when she was making a lot more money for it.
259
990000
4000
w przeszłości pracując w sektorze prywatnym i za które dostawała znacznie wyższe wynagrodzenie.
16:59
When we came to this rural area, 45 percent of the children under the age of five
260
994000
5000
Kiedy zaczynaliśmy naszą działalność w tym regionie, 45 procent dzieci poniżej 5-go roku życia
17:04
had stunted growth due to malnutrition.
261
999000
5000
cierpiało na zaburzenia wzrostu spowodowane niedożywieniem.
17:09
23 percent of them died before they reached the age of five.
262
1004000
6000
23 procent tych dzieci zmarło zanim zdołały skończyć 5 lat.
17:17
Mortality at birth was over two-and-a-half percent.
263
1012000
3000
Śmiertelność wśród noworodków wynosiła ponad 2,5 procent.
17:20
Over 15 percent of the deaths among adults and children occurred
264
1015000
4000
Przyczyną ponad 15 procent przypadków śmiertelnych wśród dzieci oraz osób dorosłych,
17:24
because of intestinal parasites and diarrhea from dirty water and inadequate sanitation --
265
1019000
5000
była biegunka oraz pasożyty jelitowe, spowodowane spożywaniem brudnej wody i brakiem odpowiednich warunków sanitarnych,
17:29
all entirely preventable and treatable.
266
1024000
3000
tak więc rzeczy, którym można w pełni zapobiec i które można leczyć.
17:32
Over 13 percent of the deaths were from respiratory illnesses --
267
1027000
4000
Ponad 13 procent zgonów spowodowane było chorobami układu oddechowego,
17:36
again, all preventable and treatable.
268
1031000
3000
także w tym przypadku, którym można w pełni zapobiec i które można leczyć.
17:39
And not a single soul in this area was being treated for AIDS or tuberculosis.
269
1034000
5000
Żaden pacjent w tym regionie cierpiący na gruźlicę bądź AIDS, nie był poddawany leczeniu.
17:45
Within the first 18 months, the following things happened:
270
1040000
4000
Podczas pierwszych 18-tu miesięcy naszej działalności, zdołaliśmy osiągnąć kilka rzeczy :
17:49
we went from zero to about 2,000 people being treated for AIDS.
271
1044000
4000
zwiększyliśmy liczbę pacjentów przyjmujących leki na AIDS, z zera do dwóch tysięcy.
17:53
That's 80 percent of the people who need treatment in this area.
272
1048000
4000
Co stanowi 80 procent przypadków wymagających leczenia w tym rejonie.
17:57
Listen to this: less than four-tenths of one percent of those being treated
273
1052000
5000
Posłuchajcie tego: mniej niż 0,4 procenta osób otrzymujących leki,
18:02
stopped taking their medicine or otherwise defaulted on treatment.
274
1057000
4000
przerwało leczenie.
18:06
That's lower than the figure in the United States.
275
1061000
3000
To odsetek niższy niż w Stanach Zjednoczonych.
18:09
Less than three-tenths of one percent
276
1064000
2000
Mniej niż 0,3 procenta naszych pacjentów,
18:11
had to transfer to the more expensive second-line drugs.
277
1066000
5000
musiało zacząć kurację droższymi, ale w ich przypadku bardziej skutecznymi lekami.
18:16
400,000 pregnant women were brought into counseling
278
1071000
4000
400 tysięcy ciężarnych kobiet otrzymało porady psychologiczne
18:20
and will give birth for the first time within an organized healthcare system.
279
1075000
5000
i po raz pierwszy urodziło dzieci w ramach zorganizowanej opieki medycznej.
18:25
That's about 43 percent of all the pregnancies.
280
1080000
5000
To ponad 43 procent wszystkich ciąży.
18:30
About 40 percent of all the people -- I said 400,000. I meant 40,000.
281
1085000
4000
Około 40 procent wszystkich ludzi, wspomniałem wcześniej 400 tysięcy ale miałem na myśli 40 tysięcy.
18:34
About 40 percent of all the people who need TB treatment are now getting it --
282
1089000
4000
Około 40 procent wszystkich ludzi cierpiących na gruźlicę aktualnie otrzymuje leczenie,
18:38
in just 18 months, up from zero when we started.
283
1093000
4000
w ciągu 18 miesięcy to 40 procentowy wzrost.
18:42
43 percent of the children in need of an infant feeding program
284
1097000
3000
43 procent dzieci wymagających dożywiania w okresie noworodkowym,
18:45
to prevent malnutrition and early death
285
1100000
2000
aby zapobiec niedożywieniu i przedwczesnej śmierci,
18:47
are now getting the food supplements they need to stay alive and to grow.
286
1102000
3000
otrzymuje odżywki podtrzymujące ich rozwój i procesy życiowe.
18:50
We've started the first malaria treatment programs they've ever had there.
287
1105000
4000
Zaczęliśmy także program leczenia malarii, pierwszy jaki kiedykolwiek miał miejsce w tym regionie.
18:54
Patients admitted to a hospital that was destroyed during the genocide
288
1109000
5000
Pacjenci trafiają do szpitala, który zburzony podczas masowego ludobójstwa,
18:59
that we have renovated along with four other clinics,
289
1114000
5000
a który wraz z czterema innymi klinikami, udało nam się odbudować,
19:04
complete with solar power generators, good lab technology.
290
1119000
5000
obecnie zasilanego generatorem energii słonecznej oraz posiadającego nowoczesne labolatoria.
19:09
We now are treating 325 people a month,
291
1124000
5000
Aktualnie zapewniamy opiekę medyczną 325-ciu osobom miesięcznie,
19:14
despite the fact that almost 100 percent of the AIDS patients are now treated at home.
292
1129000
5000
pomimo tego, że prawie 100 procent pacjentów cierpiących na AIDS otrzymuje leczenie w domu.
19:20
And the most important thing is
293
1135000
3000
I co najważniejsze,
19:23
because we've implemented Paul Farmer's model, using community health workers,
294
1138000
5000
ponieważ wprowadziliśmy model Paula Farmera, wykorzystujący społecznych pracowników zdrowia,
19:28
we estimate that this system could be put into place for all of Rwanda
295
1143000
6000
szacujemy, że nasz system może być rozszerzony na skalę całej Ruandy,
19:34
for between five and six percent of GDP,
296
1149000
4000
a jego koszt nie przekroczy 5 procent produktu krajowego brutto,
19:38
and that the government could sustain that
297
1153000
4000
dzięki czemu rząd będzie w stanie samodzielnie finansować system opieki zdrowotnej
19:42
without depending on foreign aid after five or six years.
298
1157000
5000
po przejściowym okresie 5 – 6 lat.
19:48
And for those of you who understand healthcare economics
299
1163000
2000
Ludzie którzy rozumieją ekonomię opieki zdrowotnej,
19:50
you know that all wealthy countries spend between nine and 11 percent of GDP
300
1165000
5000
na pewno orientują się, że kraje bogate przeznaczają na służbę zdrowia pomiędzy 9 - 11 procent produktu krajowego brutto,
19:55
on health care, except for the United States, we spend 16 --
301
1170000
2000
jedyny wyjątek stanowią tutaj Stany Zjednoczone, które wydają 16 procent,
19:57
but that's a story for another day.
302
1172000
2000
ale to jest temat na inną rozmowę.
20:00
(Laughter)
303
1175000
1000
(Śmiech)
20:02
We're now working with Partners in Health and the Ministry of Health in Rwanda
304
1177000
5000
Obecnie pracujemy wraz z Partnerami w Zdrowiu oraz Ministerstwem Opieki Zdrowotnej Ruandy
20:07
and our Foundation folks to scale this system up.
305
1182000
4000
w celu rozszerzenia naszego systemu na skaję krajową.
20:11
We're also beginning to do this in Malawi and Lesotho.
306
1186000
6000
Zaczynamy również pracę w Malawi oraz Lesotho.
20:17
And we have similar projects in Tanzania, Mozambique,
307
1192000
4000
Podobne projekty posiadamy w Tanzanii, Mozambiku,
20:21
Kenya and Ethiopia with other partners trying to achieve the same thing:
308
1196000
5000
Kenii i Etiopi, w każdym z tych krajów pracujemy z różnymi partnerami ale nasz cel jest wspólny:
20:26
to save as many lives as quickly as we can,
309
1201000
2000
chcemy uratować jak najwięcej osób w jak najkrótszym czasie,
20:28
but to do it in a systematic way that can be implemented nationwide
310
1203000
3000
a zarazem staramy się to robić w sposób systematyczny, który pozwoli na wdrożenie naszego modelu w całym kraju,
20:31
and then with a model that can be implemented in any country in the world.
311
1206000
4000
a następnie w każdym kraju na świecie.
20:35
We need initial upfront investment to train doctors, nurses,
312
1210000
4000
Potrzebujemy wstępnej inwestycji finansowej, aby wyszkolić lekarzy i pielęgniarki,
20:39
health administration and community health workers throughout the country,
313
1214000
3000
administratorów oraz lokalnych pracowników opieki zdrowotnej,
20:42
to set up the information technology, the solar energy,
314
1217000
3000
a także aby wdrożyć technologię informacyjną, system energii słonecznej,
20:45
the water and sanitation, the transportation infrastructure.
315
1220000
3000
sprawną kanalizację oraz infrastrukturę transportową.
20:48
But over a five- to 10-year period,
316
1223000
3000
Ale dzięki temu w przeciągu kolejnych 5-10 lat,
20:51
we will take down the need for outside assistance
317
1226000
2000
uda nam się całkowicie zlikwidować potrzebę zewnętrznej pomocy finansowej
20:53
and eventually it will be phased out.
318
1228000
2000
i zupełnie wycofać naszą działalność.
20:56
My wish is that TED assist us in our work and help us to build
319
1231000
8000
Moim życzeniem jest, by TED pomógł nam w zbudowaniu
21:04
a high-quality rural health system in a poor country, Rwanda,
320
1239000
4000
wysokiej klasy systemu opieki zdrowotnej w ubogiej Ruandzie,
21:08
that can be a model for Africa,
321
1243000
2000
który może stać się modelem dla całej Afryki,
21:10
and indeed, for any poor country anywhere in the world.
322
1245000
5000
a także dla każdego ubogiego kraju, gdziekolwiek na świecie.
21:15
My belief is that this will help us to build a more integrated world
323
1250000
6000
Jestem przekonany że nasze działania pomogą nam zbudować bardziej zintegrowany świat,
21:21
with more partners and fewer terrorists,
324
1256000
3000
oparty na zasadach partnerstwa, z mniejszą ilością terrorystów,
21:24
with more productive citizens and fewer haters,
325
1259000
3000
a za to wypełniony szeregiem produktywnych obywateli, którym obca jest wzajemna nienawiść,
21:27
a place we'd all want our kids and our grandchildren to grow up in.
326
1262000
5000
który stanie się miejscem, w jakim chcielibyśmy aby dorastały nasze dzieci i wnuki.
21:33
It has been an honor for me, particularly, to work in Rwanda
327
1268000
6000
Możliwośc pracy w Ruandzie jest dla mnie zaszczytem
21:39
where we also have a major economic development project
328
1274000
3000
w kraju, w którym z pomocą szkockiego filantropa – Toma Huntera,
21:42
in partnership with Sir Tom Hunter, the Scottish philanthropist,
329
1277000
5000
zaczęliśmy projekt rozwoju gospodarki,
21:47
where last year we, using the same thing with AIDS drugs,
330
1282000
3000
gdzie w roku ubiegłym, wykorzystując taktykę zastosowaną wcześniej przy zakupie leków przeciwko AIDS,
21:50
cut the cost of fertilizer and the interest rates on microcredit loans by 30 percent
331
1285000
6000
udało nam się obniżyć koszt nawozu oraz raty spłat mikro-pożyczek o 30 procent,
21:56
and achieved three- to four-hundred percent increases
332
1291000
4000
a także osiagnąć 400 procentowy wzrost
22:00
in crop yields with the farmers.
333
1295000
2000
plonów wśród lokalnych rolników.
22:02
These people have been through a lot and none of us, most of all me,
334
1297000
6000
Ludność Ruandy przeszła przez prawdziwe piekło i nikt z nas, a w szczególności ja,
22:08
helped them when they were on the verge of destroying each other.
335
1303000
3000
nie okazał im pomocy, gdy byli oni na krawędzi samozagłady.
22:12
We're undoing that now, and they are so over it and so into their future.
336
1307000
6000
Staramy się teraz to naprawić i tak jak mieszkańcy Ruandy, zapomnieć o przeszłości i skupić się na przyszłości.
22:18
We're doing this in an environmentally responsible way.
337
1313000
4000
Nasza działalność odbywa się w sposób odpowiedzialny pod względem środowiska i ekologii.
22:22
I'm doing my best to convince them not to run the electric grid
338
1317000
4000
Staram się przekonać miejscową ludność, aby w celu zapewnienia elektryczności dla 35 procent populacji, którzy nadal nie mają do niej dostępu,
22:26
to the 35 percent of the people that have no access,
339
1321000
3000
zamiast elektrycznych linii wysokiego napięcia,
22:29
but to do it with clean energy. To have responsible reforestation projects,
340
1324000
5000
opcjowali oni za czystą energią i wykorzystywali projekty wtórnego zalesiania.
22:34
the Rwandans, interestingly enough, have been quite good, Mr. Wilson,
341
1329000
4000
Ludność Ruandy, jest zaskakujaco dobra, Panie Wilson [ E.O. Wilson – amerykański biolog,laureat nagrody TED 2007 --- red. JR]
22:38
in preserving their topsoil.
342
1333000
2000
jeśli chodzi o zachowanie wierzchniej warstwy gleby.
22:40
There's a couple of guys from southern farming families --
343
1335000
4000
Pamiętam kilku ludzi z osad rolniczych na południu kraju,
22:44
the first thing I did when I went out to this place
344
1339000
2000
gdy tylko tam przybyłem, pierwsze co zrobiłem
22:46
was to get down on my hands and knees and dig in the dirt
345
1341000
2000
to upadłem na kolana i zacząłem przekopywać ziemię,
22:48
and see what they'd done with it.
346
1343000
2000
chciałem zobaczyć co udało im się osiagnąć.
22:50
We have a chance here to prove that a country
347
1345000
4000
Mamy tu szansę udowodnić, że kraj
22:54
that almost slaughtered itself out of existence
348
1349000
5000
który samoistnie prawie doprowadził się do zagłady,
23:00
can practice reconciliation, reorganize itself, focus on tomorrow
349
1355000
7000
może zainicjować pojednanie, zreorganizować się, skupić na przyszłości
23:07
and provide comprehensive, quality health care with minimal outside help.
350
1362000
7000
oraz zapewnić swoim obywatelom wszechstronną, wysokiej klasy opiekę zdrowotną, przy minimalnej pomocy z zewnątrz.
23:14
I am grateful for this prize, and I will use it to that end.
351
1369000
6000
Jestem bardzo wdzięczny za nagrodę TED i przeznaczę ją właśnie na ten cel.
23:20
We could use some more help to do this,
352
1375000
4000
Oczywiście przyda nam się wszelka pomoc jaką możemy zdobyć,
23:24
but think of what it would mean if we could have a world-class health system
353
1379000
4000
ale tylko pomyślcie, mając światowej klasy system opieki zdrowotnej
23:28
in Rwanda -- in a country with a less-than-one-dollar-a-day-per-capita income,
354
1383000
5000
w Ruandzie, w kraju którego dochód na jednego miejszkańca wynosi mniej niż 1 dolar,
23:33
one that could save hundreds of millions of lives
355
1388000
4000
system ten będzie w stanie w przeciągu najbliższych 10-ciu lat ocalić miliony ludzkich istnień,
23:37
over the next decade if applied to every similarly situated country on Earth.
356
1392000
7000
jeśli tylko uda nam się go wdrożyć w każdym z krajów znajdujących się w podobnej sytuacji.
23:44
It's worth a try and I believe it would succeed.
357
1399000
4000
Warto próbować, wierzę że się nam powiedzie.
23:48
Thank you and God bless you.
358
1403000
3000
Dziękuję, niech Bóg Wam błogosławi.
23:51
(Applause)
359
1406000
12000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Bill Clinton - ActivistThrough his William J. Clinton Foundation, former US President Bill Clinton has become a vital and innovative force for world change. He works in four critical areas: health, economic empowerment, citizen service, and reconciliation.
Why you should listen
Elected President of the United States in 1992 and again in 1996, Bill Clinton left office determined to continue his life of service -- to build the kind of world he wants to hand down to his daughter. His William J. Clinton Foundation is focused on four critical areas: health security, with an emphasis on HIV/AIDS; economic empowerment; leadership development and citizen service; and racial, ethnic and religious reconciliation.
Foundation projects include working with pharmaceutical companies to lower the costs of medicines to needy areas, and, through his Clinton Foundation HIV/AIDS Initiative (CHAI), developing an innovative health care system that can be successful and sustainable throughout the developing world. His Clinton Global Initiative brings together world leaders to discuss the world's most pressing challenges.
In 2015, The Clinton Development Initiative partnered with Visa to help Rwandan farmers conduct business digitally, increasing their financial security and economic empowerment.
Keep up with other updates and news from the Clinton Foundation here.
Bill Clinton | Speaker | TED.com