TEDGlobal 2010
Jason Clay: How big brands can help save biodiversity
Jason Clay: Büyük markalar biyolojik çeşitliliği korumada nasıl yardımcı olabilirler
Filmed:
Readability: 3.7
497,249 views
WWF'den Jason Clay "100 tane şirketi sürdürülebilir hale getirin ve küresel piyasalar tüketimimizle bize küçük gelen gezegenimizi korumaya başlar." diyor. Onun muhteşem yuvarlak masa toplantılarının ürünlerin market raflarındaki saavaşından önce, büyük rakiplerin yeşil uygulamalarda hemfikir olmasını nasıl başardığını dinleyin.
Jason Clay - Market transformer
Jason Clay’s ideas are changing the way governments, foundations, researchers and NGOs identify and address risks and opportunities for their work. Full bio
Jason Clay’s ideas are changing the way governments, foundations, researchers and NGOs identify and address risks and opportunities for their work. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I grew up on a small farm in Missouri.
0
1000
3000
Missouri'deki küçük bir çiftlikte büyüdüm.
00:19
We lived on less than a dollar a day
1
4000
2000
15 yıl boyunca
00:21
for about 15 years.
2
6000
2000
günde bir doların altında yaşadık.
00:23
I got a scholarship, went to university,
3
8000
3000
Burs kazandım, üniversiteye gittim,
00:26
studied international agriculture, studied anthropology,
4
11000
3000
uluslararası tarım, antropoloji okudum
00:29
and decided I was going to give back.
5
14000
2000
ve öğrendiklerimi geri vermeye karar verdim.
00:31
I was going to work with small farmers.
6
16000
2000
Küçük çiftçilerle çalışacaktım.
00:33
I was going to help alleviate poverty.
7
18000
2000
Fakirliği hafifletecektim.
00:35
I was going to work on international development,
8
20000
3000
Uluslararası gelişim üzerinde çalışacaktım.
00:38
and then I took a turn
9
23000
3000
Sonra biraz gezindim
00:41
and ended up here.
10
26000
3000
ve buraya geldim.
00:44
Now, if you get a Ph.D., and you decide not to teach,
11
29000
2000
Şimdi, eğer doktoranızı alıp, ders vermemeye karar verirsiniz,
00:46
you don't always end up in a place like this.
12
31000
2000
her zaman böyle bir yere gelmezsiniz.
00:48
It's a choice. You might end up driving a taxicab.
13
33000
3000
Bu bir tercih. Taksi şoförü olabilirsiniz.
00:51
You could be in New York.
14
36000
3000
New York'ta olabilirsiniz.
00:55
What I found was,
15
40000
2000
Gördüğüm şey şu idi,
00:57
I started working with refugees and famine victims --
16
42000
3000
mültecilerle ve açlık mağdurları ile çalıştım --
01:00
small farmers, all, or nearly all --
17
45000
3000
küçük çiftçiler, tamamı ya da tamamına yakını --
01:03
who had been dispossessed and displaced.
18
48000
3000
mahrum bırakılmışlardı ve yerleri değiştirilmişti.
01:07
Now, what I'd been trained to do
19
52000
3000
Bana öğretilen şey
01:10
was methodological research on such people.
20
55000
3000
bu tip insanlar üzerinde metodolojik araştırmalar yapmaktı.
01:13
So I did it: I found out how many women
21
58000
3000
Ben de yaptım: bu kamplarda
01:16
had been raped en route to these camps.
22
61000
3000
kaç kadına tecavüz edildiğini buldum.
01:19
I found out how many people had been put in jail,
23
64000
3000
kaç tane kişinin hapse girdiğini,
01:22
how many family members had been killed.
24
67000
3000
kaç tane aile üyesinin öldürüldüğünü buldum.
01:25
I assessed how long they were going to stay
25
70000
2000
Ne kadar duracaklarını ve
01:27
and how much it would take to feed them.
26
72000
2000
onları beslemenin maliyetini belirledim.
01:29
And I got really good at predicting
27
74000
2000
Ve bu kamplarda ölen insanları
01:31
how many body bags you would need
28
76000
2000
taşımak için kaç tane ceset torbası gerektiğini
01:33
for the people who were going to die in these camps.
29
78000
3000
tahmin etmede usta hale geldim.
01:36
Now this is God's work, but it's not my work.
30
81000
3000
Şimdi, bu Allah'ın işi, fakat benim işim değil.
01:39
It's not the work I set out to do.
31
84000
3000
Bu benim yapmak istediğim bir iş değil.
01:45
So I was at a Grateful Dead benefit concert on the rainforests
32
90000
3000
Grateful Dead'in 1988'de yağmur ormanlarındaki
01:48
in 1988.
33
93000
3000
yardım konserinde idim.
01:51
I met a guy -- the guy on the left.
34
96000
3000
Bir çocukla tanıştım -- soldaki.
01:54
His name was Ben.
35
99000
2000
İsmi Ben idi.
01:56
He said, "What can I do to save the rainforests?"
36
101000
2000
Sordu, "Yağmur ormanlarını kurtarmak için ne yapabilirim?"
01:58
I said, "Well, Ben, what do you do?"
37
103000
2000
Ben de dedim ki, "Pekala, ne yapıyorsun?"
02:00
"I make ice cream."
38
105000
2000
"Dondurma yapıyorum."
02:02
So I said, "Well, you've got to make
39
107000
2000
Ben de "Tamam, yağmur ormanı
02:04
a rainforest ice cream.
40
109000
2000
dondurması yapmalısın.
02:06
And you've got to use nuts from the rainforests
41
111000
2000
Ve yağmur ormanlarından ceviz kullanmalısın,
02:08
to show that forests are worth more as forests
42
113000
2000
ormanların otlak olarak kullanılmadığı zaman
02:10
than they are as pasture."
43
115000
3000
ormandan daha fazla değeri olduğunu göstermek için."
02:13
He said, "Okay."
44
118000
2000
"Tamam." dedi.
02:15
Within a year,
45
120000
2000
Bir yıl içinde,
02:17
Rainforest Crunch was on the shelves.
46
122000
2000
Rainforest Crunch raflardaydı.
02:19
It was a great success.
47
124000
2000
Büyük bir başarı idi.
02:21
We did our first million-dollars-worth of trade
48
126000
3000
İlk milyon dolarlık ticaretimizi
02:24
by buying on 30 days and selling on 21.
49
129000
3000
30 günde satın alıp, 21 günde satarak yaptık.
02:27
That gets your adrenaline going.
50
132000
3000
Bu adrenalinizi artırır.
02:30
Then we had a four and a half million-dollar line of credit
51
135000
2000
Daha sonra 4.5 milyon dolarlık kredimiz vardı,
02:32
because we were credit-worthy at that point.
52
137000
3000
o zamanlar
02:35
We had 15 to 20, maybe 22 percent
53
140000
2000
Brezilya ceviz piyasasının
02:37
of the global Brazil-nut market.
54
142000
2000
yüzde 15-20'sine, belki yüzde 22'sine, hakimdik.
02:39
We paid two to three times more than anybody else.
55
144000
3000
Herkesten iki ya da üç kat daha fazla ödüyorduk.
02:42
Everybody else raised their prices to the gatherers of Brazil nuts
56
147000
3000
Herkes Brezilya ceviz fiyatlarını artırmıştı,
02:45
because we would buy it otherwise.
57
150000
3000
çünkü öbür türlü biz satın alırdık.
02:49
A great success.
58
154000
2000
Büyük bir başarı.
02:51
50 companies signed up, 200 products came out,
59
156000
3000
50 şirketle anlaştık, 200 ürün çıktı,
02:54
generated 100 million in sales.
60
159000
3000
100 milyon tane satıldı.
02:59
It failed.
61
164000
2000
Başarısız oldu.
03:01
Why did it fail?
62
166000
2000
Neden?
03:03
Because the people who were gathering Brazil nuts
63
168000
2000
Çünkü Brezilya cevizlerini toplayanlar,
03:05
weren't the same people who were cutting the forests.
64
170000
3000
ormanları kesenler değildi.
03:08
And the people who made money from Brazil nuts
65
173000
3000
Ve Brezilya cevizlerinden para kazananlar,
03:11
were not the people who made money from cutting the forests.
66
176000
3000
ormanların kesiminden para kazanan insanlar değildi.
03:14
We were attacking the wrong driver.
67
179000
2000
Yanlış sürücüye saldırıyorduk.
03:16
We needed to be working on beef.
68
181000
2000
Sığır eti üzerinde çalışmalıydık.
03:18
We needed to be working on lumber.
69
183000
2000
Kereste üzerinde çalışmalıydık.
03:20
We needed to be working on soy --
70
185000
2000
Soya üzerinde çalış --
03:22
things that we were not focused on.
71
187000
3000
üzerinde çalışmadığımız şeyler üzerinde yani.
03:25
So let's go back to Sudan.
72
190000
2000
Şimdi Sudan'a geri dönelim.
03:27
I often talk to refugees:
73
192000
2000
Mültecilerle sık sık konuşurum:
03:29
"Why was it that the West didn't realize
74
194000
3000
"Batı neden kıtlığa havanın değil,
03:32
that famines are caused by policies and politics,
75
197000
2000
plan ve politikaların sebebiyet verdiğini
03:34
not by weather?"
76
199000
2000
anlamayamadı?"
03:36
And this farmer said to me, one day,
77
201000
3000
Ve bu çiftçi bana bir gün
03:39
something that was very profound.
78
204000
2000
çok derin anlamlı bir şey söyledi.
03:41
He said, "You can't wake a person who's pretending to sleep."
79
206000
3000
Dedi ki, "Uyuma taklidi yapan birini uyandıramazsın."
03:44
(Laughter)
80
209000
2000
(Gülüşmeler)
03:46
Okay. Fast forward.
81
211000
3000
Pekala. İleri saralım.
03:49
We live on a planet.
82
214000
3000
Bir gezegende yaşıyoruz.
03:52
There's just one of them.
83
217000
2000
Bir tane var.
03:54
We've got to wake up to the fact
84
219000
2000
Daha fazla gezegene sahip olmadığımıza
03:56
that we don't have any more
85
221000
2000
ve bunun sınırlı bir gezegen olduğunu
03:58
and that this is a finite planet.
86
223000
2000
artık fark etmemiz gerekiyor.
04:00
We know the limits of the resources we have.
87
225000
3000
Ellerimizdeki kaynakların sınırlarını biliyoruz.
04:03
We may be able to use them differently.
88
228000
2000
Onları farklı şekilde kullanabiliriz.
04:05
We may have some innovative, new ideas.
89
230000
2000
Yeni, yenilikçi fikirler bulabiliriz.
04:07
But in general, this is what we've got.
90
232000
2000
Fakat genelde elde ettiğimiz bu.
04:09
There's no more of it.
91
234000
3000
Daha fazla değil.
04:12
There's a basic equation that we can't get away from.
92
237000
3000
Kurtulamadığımız bir denklem var.
04:15
Population times consumption
93
240000
2000
Nüfus çarpı tüketimin
04:17
has got to have some kind of relationship to the planet,
94
242000
3000
gezegenle bir ilişkisi olması lazım,
04:20
and right now, it's a simple "not equal."
95
245000
3000
ve şu an basit şekilde "eşit değil."
04:24
Our work shows that we're living
96
249000
2000
Çalışmalarımız 1.3 gezegende
04:26
at about 1.3 planets.
97
251000
2000
yaşadığımızı gösteriyor.
04:28
Since 1990,
98
253000
2000
1990'dan beri
04:30
we crossed the line
99
255000
2000
gezegenle sürdürülebilir
04:32
of being in a sustainable relationship to the planet.
100
257000
3000
bir ilişkimiz yok.
04:35
Now we're at 1.3.
101
260000
2000
Şu an 1.3'teyiz.
04:37
If we were farmers, we'd be eating our seed.
102
262000
3000
Çiftçi için, bu tohumlarını yemek demek.
04:40
For bankers, we'd be living off the principal, not the interest.
103
265000
3000
Bankacılar için, faizden değil ana paradan yemek demek.
04:43
This is where we stand today.
104
268000
3000
Bugünkü durum böyle.
04:46
A lot of people like to point
105
271000
3000
Birçok insan problemin sebebi olarak
04:49
to some place else as the cause of the problem.
106
274000
3000
başka yerleri göstermeyi seviyorlar.
04:52
It's always population growth.
107
277000
2000
Sebep her zaman nüfus artışı.
04:54
Population growth's important,
108
279000
2000
Nüfus artışı önemli fakat,
04:56
but it's also about how much each person consumes.
109
281000
3000
her insanın tüketim miktarı da önemli.
05:00
So when the average American
110
285000
2000
Ortalama bir Amerikalı
05:02
consumes 43 times as much
111
287000
3000
ortalama bir Afrikalıdan
05:05
as the average African,
112
290000
3000
43 kat daha fazla tüketiyorsa,
05:08
we've got to think that consumption is an issue.
113
293000
2000
tüketimi de bir mesele olarak görmemiz lazım.
05:10
It's not just about population,
114
295000
2000
Mesela sadece nüfus değil.
05:12
and it's not just about them; it's about us.
115
297000
3000
Sadece onlarla da ilgili değil, bizle ilgili.
05:16
But it's not just about people;
116
301000
2000
Fakat sadece insanlarla da ilgili değil;
05:18
it's about lifestyles.
117
303000
2000
hayat şekli ile de ilgili.
05:20
There's very good evidence --
118
305000
2000
Çok güzel bir kanıt var --
05:22
again, we don't necessarily have
119
307000
2000
henüz tam güvenilir
05:24
a peer-reviewed methodology
120
309000
2000
bir hakem metodolojimiz
05:26
that's bulletproof yet --
121
311000
2000
yok --
05:28
but there's very good evidence
122
313000
2000
fakat çok güzel kanıtlar var,
05:30
that the average cat in Europe
123
315000
2000
Avrupa'daki ortalama bir kedi
05:32
has a larger environmental footprint in its lifetime
124
317000
3000
ortalama bir Afrika kedisinden
05:35
than the average African.
125
320000
3000
daha fazla çevresel ayakizine sahip.
05:38
You think that's not an issue going forward?
126
323000
3000
Bunın büyüyecek bir mesele olmadığını mı düşünüyorsunuz?
05:41
You think that's not a question
127
326000
2000
Dünya'nın kaynaklarını kullanmakla
05:43
as to how we should be using the Earth's resources?
128
328000
3000
ilgili olan bir soru olmadığını düşünüyorsunuz?
05:46
Let's go back and visit our equation.
129
331000
2000
Şimdi geriye dönelim ve denklemimize bakalım.
05:48
In 2000, we had six billion people on the planet.
130
333000
3000
2000'de, dünyada altı milyar insan vardı.
05:51
They were consuming what they were consuming --
131
336000
2000
Tükettiklerini tüketiyorlardı --
05:53
let's say one unit of consumption each.
132
338000
2000
diyelim ki her biri bir birim.
05:55
We have six billion units of consumption.
133
340000
3000
Altı milyar tüketim birimimiz vardı.
05:58
By 2050,
134
343000
2000
2050'de,
06:00
we're going to have nine billion people -- all the scientists agree.
135
345000
3000
dokuz milyar insan olacak -- tüm bilim adamları hemfikir.
06:03
They're all going to consume twice as much as they currently do --
136
348000
3000
Hepsi şu an tükettiklerinin iki katını tüketecek --
06:06
scientists, again, agree --
137
351000
2000
yine tüm bilim adamları hemfikir --
06:08
because income is going to grow in developing countries
138
353000
3000
çünkü gelişmekte olan ülkelerdeki gelir
06:11
five times what it is today --
139
356000
2000
bugünkünün beş katı olacak --
06:13
on global average, about [2.9].
140
358000
2000
dünya ortalaması 2.9 civarı.
06:15
So we're going to have 18 billion units of consumption.
141
360000
3000
Yani 18 milyar tüketim birimimiz olacak.
06:19
Who have you heard talking lately
142
364000
3000
Son zamanlarda kimin
06:22
that's said we have to triple production
143
367000
2000
ürün ve hizmetleri üç katına çıkarmamız gerektiği
06:24
of goods and services?
144
369000
2000
hakkında konuştuğunu duydunuz?
06:26
But that's what the math says.
145
371000
2000
Fakat matematiğin söylediği bu.
06:28
We're not going to be able to do that.
146
373000
2000
Bunu yapamayacağız.
06:30
We can get productivity up.
147
375000
2000
Üretkenliği artırabiliriz.
06:32
We can get efficiency up.
148
377000
2000
Verimliliği artırabiliriz.
06:34
But we've also got to get consumption down.
149
379000
3000
Fakat tüketimi de azaltmalıyız.
06:38
We need to use less
150
383000
2000
Daha az şeyi
06:40
to make more.
151
385000
2000
daha fazlasını yapmak için kullanmalıyız.
06:42
And then we need to use less again.
152
387000
2000
Ondan sonra yine daha az kullanmalıyız.
06:44
And then we need to consume less.
153
389000
2000
Daha sonra daha az tüketmeliyiz.
06:46
All of those things are part of that equation.
154
391000
3000
Bütün bunların hepsi denklemin bir parçası.
06:49
But it basically raises a fundamental question:
155
394000
3000
Fakat şöyle temel bir soru var:
06:52
should consumers have a choice
156
397000
2000
tüketicilerin sürdürülebilirlikle,
06:54
about sustainability, about sustainable products?
157
399000
3000
sürdürülebilir ürünlerle ilgili bir seçimi olmalı mı?
06:57
Should you be able to buy a product that's sustainable
158
402000
2000
Yan tarafında sürdürülebilir olmayan bir ürün varken,
06:59
sitting next to one that isn't,
159
404000
2000
sürdürülebilir olanı alabilmelmeli misiniz,
07:01
or should all the products on the shelf be sustainable?
160
406000
3000
yoksa her ürün sürdürülebilir mi olmalı?
07:06
If they should all be sustainable on a finite planet,
161
411000
3000
Sınırlı bir gezegende hepsi sürdürülebilir olmalı ise,
07:09
how do you make that happen?
162
414000
3000
bunu nasıl başarırsınız?
07:12
The average consumer takes 1.8 seconds in the U.S.
163
417000
2000
ABD'de ortalama bir tüketici 1.8 saniye harcıyor.
07:14
Okay, so let's be generous.
164
419000
2000
Tamam, biraz cömert olalım.
07:16
Let's say it's 3.5 seconds in Europe.
165
421000
3000
Diyelim ki Avrupa'da 3.5 saniye.
07:19
How do you evaluate all the scientific data
166
424000
3000
Bir ürünle ilgili tüm
07:22
around a product,
167
427000
2000
bilimsel veriyi nasıl değerlendireceksiniz?
07:24
the data that's changing on a weekly, if not a daily, basis?
168
429000
3000
Bu veri günlük olmasa da haftada bir değişiyor.
07:27
How do you get informed?
169
432000
2000
Nasıl bilgilenebilirsiniz?
07:29
You don't.
170
434000
2000
Bilgilenemezsiniz.
07:33
Here's a little question.
171
438000
2000
Küçük bir soru.
07:35
From a greenhouse gas perspective,
172
440000
2000
Sera gazı açısından,
07:37
is lamb produced in the U.K.
173
442000
3000
İngiltere'de üretilen kuzu eti,
07:40
better than lamb produced in New Zealand,
174
445000
2000
Yeni Zelanda'da üretilip,
07:42
frozen and shipped to the U.K.?
175
447000
3000
dondurularak İngiltere'ye getirilen kuzu etinden iyi mi?
07:45
Is a bad feeder lot operation for beef
176
450000
3000
Sığırlara kötü yem verme
07:48
better or worse than
177
453000
3000
onları kötü otlatmadan daha mı iyi,
07:51
a bad grazing operation for beef?
178
456000
2000
yoksa kötü mü?
07:53
Do organic potatoes
179
458000
2000
Organik patateslerde
07:55
actually have fewer toxic chemicals
180
460000
2000
geleneksel patateslere göre
07:57
used to produce them
181
462000
2000
daha mı az
07:59
than conventional potatoes?
182
464000
2000
toksik kimyasal var?
08:01
In every single case,
183
466000
2000
Her durumda
08:03
the answer is "it depends."
184
468000
2000
cevap "değişir."
08:05
It depends on who produced it and how,
185
470000
3000
Her durumda cevap ürünü
08:08
in every single instance.
186
473000
2000
kimin ürettiğine ve nasıl ürettiğine bağlı.
08:10
And there are many others.
187
475000
2000
Ve daha birçok şey.
08:12
How is a consumer going to walk through this minefield?
188
477000
2000
Bir tüketici bu mayın tarlasını nasıl geçecek?
08:14
They're not.
189
479000
2000
Geçemeyecekler.
08:16
They may have a lot of opinions about it,
190
481000
2000
Bunun hakkında çok fazla düşünceleri olabilir,
08:18
but they're not going to be terribly informed.
191
483000
3000
ama çok fazla bilgili olmayacaklar.
08:21
Sustainability has got to be a pre-competitive issue.
192
486000
3000
Sürdürülebilirlik bir rekabet meselesi olmalı.
08:24
It's got to be something we all care about.
193
489000
3000
Hepimizin önemsediği bir şey olmalı.
08:29
And we need collusion.
194
494000
2000
Danışık olmalıyız.
08:31
We need groups to work together that never have.
195
496000
3000
Daha önce beraber çalışmamış ama şimdi çalışacak olan gruplara ihtiyacımız var.
08:34
We need Cargill to work with Bunge.
196
499000
3000
Cargill, Burge ile çalışmalı.
08:37
We need Coke to work with Pepsi.
197
502000
3000
Coca Cola, Pepsi ile çalışmalı.
08:40
We need Oxford to work with Cambridge.
198
505000
2000
Oxford, Cambridge ile çalışmalı.
08:42
We need Greenpeace to work with WWF.
199
507000
2000
Greenpeace, WWF ile çalışmalı.
08:44
Everybody's got to work together --
200
509000
2000
Herkes beraber çalışmalı --
08:46
China and the U.S.
201
511000
2000
Çin ve ABD.
08:48
We need to begin to manage this planet
202
513000
2000
Bu gezegeni sanki hayatımız
08:50
as if our life depended on it,
203
515000
2000
ona bağlıymış gibi yönetmeliyiz,
08:52
because it does,
204
517000
2000
çünkü zaten bağlı,
08:54
it fundamentally does.
205
519000
2000
temelde bu böyle.
08:56
But we can't do everything.
206
521000
2000
Ama her şeyi yapamayız.
08:58
Even if we get everybody working on it,
207
523000
2000
Eğer herkes bu konuda çalışacaksa,
09:00
we've got to be strategic.
208
525000
2000
stratejik olmalıyız.
09:02
We need to focus on the where,
209
527000
2000
Nerede, ne ve kime
09:04
the what and the who.
210
529000
2000
odaklanmalıyız.
09:06
So, the where:
211
531000
2000
Nerede:
09:08
We've identified 35 places globally that we need to work.
212
533000
2000
Dünya çapında çalışmamız gereken 35 yer belirledik.
09:10
These are the places that are the richest in biodiversity
213
535000
3000
Bu bölgeler biyolojik çeşitlilik açısından en zengin
09:13
and the most important from an ecosystem function point-of-view.
214
538000
3000
ve ekosistem fonksiyonu açısından en önemli yerler.
09:16
We have to work in these places.
215
541000
2000
Bu yerlerde çalışmalıyız.
09:18
We have to save these places if we want a chance in hell
216
543000
3000
Eğer biyolojik çeşitliliği kurtarma şansımızın olmasını istiyorsak,
09:21
of preserving biodiversity as we know it.
217
546000
3000
bu bölgeleri kurtarmalıyız.
09:26
We looked at the threats to these places.
218
551000
2000
Bu bölgelerdeki tehlikelere baktık.
09:28
These are the 15 commodities
219
553000
2000
15 tane emtia.
09:30
that fundamentally pose the biggest threats
220
555000
2000
Bu emtialar
09:32
to these places
221
557000
2000
bu bölgelere
09:34
because of deforestation,
222
559000
2000
ormansızlaşma,
09:36
soil loss, water use, pesticide use,
223
561000
3000
toprak kaybı, su kullanımı, gübre kullanımı
09:39
over-fishing, etc.
224
564000
3000
aşırı balık avlanması vs. gibi olaylar yüzünden en büyük zarara neden oluyorlar.
09:44
So we've got 35 places,
225
569000
3000
35 bölgemiz,
09:47
we've got 15 priority commodities,
226
572000
2000
15 tane emtiamız var,
09:49
who do we work with
227
574000
2000
bu emtiaların üretilme yöntemlerinin değişmesi için
09:51
to change the way those commodities are produced?
228
576000
3000
kimlerle çalışmalıyız?
09:54
Are we going to work with 6.9 billion consumers?
229
579000
3000
6.9 milyar tüketici ile mi?
09:58
Let's see, that's about 7,000 languages,
230
583000
3000
Bakalım, 7000 dil,
10:01
350 major languages --
231
586000
2000
350 büyük dil --
10:03
a lot of work there.
232
588000
2000
çok fazla iş var.
10:05
I don't see anybody actually being able
233
590000
2000
Bunu verimli bir şekilde yapabilecek
10:07
to do that very effectively.
234
592000
2000
biri olduğunu düşünmüyorum.
10:09
Are we going to work with 1.5 billion producers?
235
594000
3000
1.5 milyar üretici ile mi çalışacağız?
10:13
Again, a daunting task.
236
598000
3000
Yine, göz korkutucu bir görev.
10:16
There must be a better way.
237
601000
3000
Daha iyi bir yol olmalı.
10:19
300 to 500 companies
238
604000
2000
En önemli olarak belirlediğimiz
10:21
control 70 percent or more
239
606000
2000
bu 15 emtianın ticaretinin
10:23
of the trade of each of the 15 commodities
240
608000
3000
yüzde yetmişini ya da daha fazlasını
10:26
that we've identified as the most significant.
241
611000
3000
300 ila 500 arasında şirket kontrol ediyor.
10:29
If we work with those, if we change those companies
242
614000
3000
Bunlarla çalışırsak, o şirketleri değiştirirsek,
10:32
and the way they do business,
243
617000
2000
onların iş yapma biçimini değişitirirsek,
10:34
then the rest will happen automatically.
244
619000
3000
gerisi otomatik olarak hallolacak.
10:38
So, we went through our 15 commodities.
245
623000
2000
15 tane emtiayı gözden geçirdik.
10:40
This is nine of them.
246
625000
2000
Bu onlardan dokuzu.
10:42
We lined them up side-by-side,
247
627000
2000
Yanyana dizdik,
10:44
and we put the names of the companies that work
248
629000
2000
ve her bir ürün için çalışmamız gereken
10:46
on each of those.
249
631000
3000
şirketleri listeledik.
10:49
And if you go through the first 25 or 30 names
250
634000
2000
Eğer her birindeki
10:51
of each of the commodities,
251
636000
2000
ilk 25, 30 şirkete bakarsanız,
10:53
what you begin to see is,
252
638000
2000
şunu görüyorsunuz.
10:55
gosh, there's Cargill here, there's Cargill there,
253
640000
3000
Aman Allah'ım! Cargill burada, Cargill orada,
10:58
there's Cargill everywhere.
254
643000
2000
Cargill her yerde.
11:00
In fact, these names start coming up over and over again.
255
645000
3000
Gerçekten de bu isimler tekrar tekrar ortaya çıkıyor.
11:03
So we did the analysis again a slightly different way.
256
648000
3000
Analizimizi biraz daha farklı yaptık.
11:07
We said: if we take the top hundred companies,
257
652000
3000
Dedik ki, en büyük yüz şirkete bakarsak
11:10
what percentage
258
655000
2000
bu 15 emtianın
11:12
of all 15 commodities
259
657000
3000
yüzde kaçını bu şirketler
11:15
do they touch, buy or sell?
260
660000
3000
satın alıyor ya da satıyor?
11:18
And what we found is it's 25 percent.
261
663000
3000
Bulduğumuz cevap yüzde 25.
11:22
So 100 companies
262
667000
2000
Yani yüz şirket
11:24
control 25 percent of the trade
263
669000
3000
gezegendeki en önemli
11:27
of all 15 of the most significant
264
672000
2000
15 emtianın
11:29
commodities on the planet.
265
674000
3000
ticaretinin yüzde 25'ni kontrol ediyor.
11:32
We can get our arms around a hundred companies.
266
677000
3000
Yüz şirketin üstünde gelebiliriz.
11:35
A hundred companies, we can work with.
267
680000
3000
Yüz şirketle çalışabiliriz.
11:38
Why is 25 percent important?
268
683000
3000
Yüzde 25 neden önemli?
11:41
Because if these companies demand sustainable products,
269
686000
3000
Çünkü bu şirketler sürdürülebilir ürünler talep ederse,
11:44
they'll pull 40 to 50 percent of production.
270
689000
3000
üretimin yüzde 40 ila 50'sini değişecek.
11:48
Companies can push producers
271
693000
3000
Şirketler üreticileri
11:51
faster than consumers can.
272
696000
3000
tüketicilerden daha hızlı değiştirebilir.
11:54
By companies asking for this,
273
699000
2000
Tüketicileri beklemek yerine
11:56
we can leverage production so much faster
274
701000
3000
şirketlerden bunu isteyerek,
11:59
than by waiting for consumers to do it.
275
704000
2000
üretimi daha hızlı dönüştürebiliriz.
12:01
After 40 years, the global organic movement
276
706000
3000
40 yıl sonra, küresel organik hareketi
12:04
has achieved 0.7 of one percent
277
709000
2000
toplam gıdanın
12:06
of global food.
278
711000
2000
%0.7'sine ulaştı.
12:08
We can't wait that long.
279
713000
2000
Bu kadar uzun süre bekleyemeyiz.
12:10
We don't have that kind of time.
280
715000
2000
Öyle bir vaktimiz yok.
12:12
We need change
281
717000
2000
Hızlanan bir değişime
12:14
that's going to accelerate.
282
719000
3000
ihtiyacımız var.
12:17
Even working with individual companies
283
722000
2000
Hatta tek tek şirketle çalışmak da
12:19
is not probably going to get us there.
284
724000
2000
büyük ihtimalle işimize yaramayacak.
12:21
We need to begin to work with industries.
285
726000
3000
Endüstrilerle çalışmaya başlamalıyız.
12:24
So we've started roundtables
286
729000
2000
Yuvarlak masa toplantıları başlattık.
12:26
where we bring together the entire value chain,
287
731000
2000
Burada tüm değer zincirini biraraya getiriyoruz,
12:28
from producers
288
733000
2000
üreticilerden,
12:30
all the way to the retailers and brands.
289
735000
2000
perakendecilere ve markalara kadar.
12:32
We bring in civil society, we bring in NGOs,
290
737000
2000
Sivil toplumu,
12:34
we bring in researchers and scientists
291
739000
2000
araştırmacıları ve bilim adamlarını getiriyoruz.
12:36
to have an informed discussion --
292
741000
2000
Bilgilendirici -- bazen hararetli --
12:38
sometimes a battle royale --
293
743000
2000
tartışmalar yapıyoruz.
12:40
to figure out what are the key impacts
294
745000
3000
Bu ürünlerin ana etkilerini,
12:43
of these products,
295
748000
2000
küresel karşılaştırma noktasını,
12:45
what is a global benchmark,
296
750000
1000
kabul edilebilir etkileri,
12:46
what's an acceptable impact,
297
751000
2000
tasarım standartlarını
12:48
and design standards around that.
298
753000
3000
ortaya çıkarmak istiyoruz.
12:52
It's not all fun and games.
299
757000
3000
Her zaman eğlenceli değil.
12:56
In salmon aquaculture,
300
761000
2000
Somon çiftlikleri ile ilgili
12:58
we kicked off a roundtable
301
763000
2000
bir yuvarlak masayı
13:00
almost six years ago.
302
765000
2000
neredeyse altı yıl önce başlattık.
13:02
Eight entities came to the table.
303
767000
3000
Sekiz oluşum masaya geldi.
13:05
We eventually got, I think, 60 percent
304
770000
2000
Sonunda sanırım küresel üretimin
13:07
of global production at the table
305
772000
2000
yüzde 60'ı ve küresel talebin yüzde 25'i
13:09
and 25 percent of demand at the table.
306
774000
3000
masada idi.
13:12
Three of the original eight entities were suing each other.
307
777000
3000
İlk baştaki sekiz oluşumun üçü birbirini suçluyordu.
13:15
And yet, next week, we launch
308
780000
3000
Ve bir sonraki hafta
13:18
globally verified, vetted and certified
309
783000
3000
küresel olarak doğrulanmış, incelenmiş ve belgelenmiş
13:21
standards for salmon aquaculture.
310
786000
3000
somon çiftliği standartlarını açıkladık.
13:24
It can happen.
311
789000
2000
Oldu mu oluyor.
13:26
(Applause)
312
791000
7000
(Alkışlar)
13:33
So what brings
313
798000
3000
Değişik oluşumları
13:36
the different entities to the table?
314
801000
3000
masaya getiren şey ne?
13:40
It's risk and demand.
315
805000
2000
Risk ve talep.
13:42
For the big companies, it's reputational risk,
316
807000
2000
Büyük şirketler için, itibar riski,
13:44
but more importantly,
317
809000
2000
daha da önemlisi,
13:46
they don't care what the price of commodities is.
318
811000
2000
onlar emtianın fiyatını umursamıyorlar.
13:48
If they don't have commodities, they don't have a business.
319
813000
3000
Çünkü emtia olmazsa, işleri de olmuyor.
13:51
They care about availability,
320
816000
2000
Onlar erişebilmeyi önemsiyorlar,
13:53
so the big risk for them is not having product at all.
321
818000
3000
çünkü hiç ürün olmaması çok büyük bir risk.
13:56
For the producers,
322
821000
2000
Üreticileri masaya getiren,
13:58
if a buyer wants to buy something produced a certain way,
323
823000
3000
alıcının bir şeyi
14:01
that's what brings them to the table.
324
826000
2000
belli bir şekilde üretilmesini istemesi.
14:03
So it's the demand that brings them to the table.
325
828000
3000
Yani onları masaya getiren talep.
14:06
The good news is
326
831000
2000
Güzel haber şu,
14:08
we identified a hundred companies two years ago.
327
833000
2000
iki yıl önce yüz şirket belirledik.
14:10
In the last 18 months, we've signed agreements
328
835000
2000
Son 18 ayda, bu şirketlerden
14:12
with 40 of those hundred companies
329
837000
2000
40 tanesi ile onların tedarik zincirinde
14:14
to begin to work with them on their supply chain.
330
839000
2000
beraber çalışma yapma anlaşmaları imzaladık.
14:16
And in the next 18 months,
331
841000
3000
Sonraki 18 ayda,
14:19
we will have signed up to work with another 40,
332
844000
3000
diğer kırkı ile de çalışmaya başlayacağız,
14:22
and we think we'll get those signed as well.
333
847000
2000
sanırım onlarla da anlaşma imzalayacağız.
14:24
Now what we're doing is bringing the CEOs
334
849000
2000
Şimdi ise
14:26
of these 80 companies together
335
851000
2000
o 80 şirketin CEO'larını biraraya getirip,
14:28
to help twist the arms of the final 20,
336
853000
3000
kalan 20 şirketi de
14:31
to bring them to the table,
337
856000
2000
masaya getirmekte yardım etmelerini istiyoruz.
14:33
because they don't like NGOs, they've never worked with NGOs,
338
858000
3000
Çünkü onlar sivil toplum örgütlerini sevmiyorlar, hiç beraber çalışmamışlar,
14:36
they're concerned about this, they're concerned about that,
339
861000
2000
bundan endişe duyuyorlar, ondan endişe duyuyorlar,
14:38
but we all need to be in this together.
340
863000
2000
fakat biz beraber olmalıyız.
14:40
So we're pulling out all the stops.
341
865000
2000
Tüm engelleri kaldırıyoruz.
14:42
We're using whatever leverage we have to bring them to the table.
342
867000
3000
Masaya getirmek için elimizdeki her imkanı kullanıyoruz.
14:46
One company we're working with that's begun --
343
871000
2000
Çalışmalara başlayan şirketlerden biri de --
14:48
in baby steps, perhaps --
344
873000
2000
daha ilk adımlar belki --
14:50
but has begun this journey on sustainability is Cargill.
345
875000
3000
sürdürülebilirlik macerasına yeni başlayan bir şirket de, Cargill.
14:53
They've funded research that shows
346
878000
3000
Küresel palmiye yağı üretimini
14:56
that we can double global palm oil production
347
881000
2000
önümüzdeki 20 yılda bir tane ağaç kesmeden
14:58
without cutting a single tree in the next 20 years,
348
883000
3000
sadece Borneo'da zaten bozulmuş olan toprağa
15:01
and do it all in Borneo alone
349
886000
2000
ağaç dikerek iki katına çıkarabileceğimizi
15:03
by planting on land that's already degraded.
350
888000
2000
gösteren bir araştırmayı desteklediler.
15:05
The study shows that the highest net present value
351
890000
3000
Bu çalışma günümüzde
15:08
for palm oil
352
893000
2000
palmiye yağı için en yüksek değerin
15:10
is on land that's been degraded.
353
895000
3000
bozulmuş topraklarda olduğunu gösteriyor.
15:13
They're also undertaking a study to look at
354
898000
2000
Şu anda palmiye yağı tedarikçilerine
15:15
all of their supplies of palm oil
355
900000
3000
ruhsat verip veremeyeceklerini
15:18
to see if they could be certified
356
903000
2000
araştıran bir çalışma yapıyorlar.
15:20
and what they would need to change in order to become third-party certified
357
905000
3000
Ayrıca üçüncü şahıslar tarafından belgelenen güvenilir bir
15:23
under a credible certification program.
358
908000
3000
ruhsatlama programı yapmak için ne yapmaları gerektiğini araştırıyorlar.
15:27
Why is Cargill important?
359
912000
2000
Cargill neden önemli?
15:29
Because Cargill has 20 to 25 percent
360
914000
2000
Çünkü Cargill küresel palmiye yağının
15:31
of global palm oil.
361
916000
2000
yüzde 20-25'ini kontrol ediyor.
15:33
If Cargill makes a decision,
362
918000
2000
Cargill bir karar alırsa,
15:35
the entire palm oil industry moves,
363
920000
3000
tüm palmiye endüstrisi
15:38
or at least 40 or 50 percent of it.
364
923000
2000
ya da en azından yüzde 40-50'si değişir.
15:40
That's not insignificant.
365
925000
2000
Bu az değil.
15:42
More importantly, Cargill and one other company
366
927000
2000
Daha da önemlisi, Cargill ve bir şirket daha
15:44
ship 50 percent of the palm oil
367
929000
3000
Çin'e giden palmiye yağının
15:47
that goes to China.
368
932000
2000
yarısını kontrol ediyor.
15:49
We don't have to change the way
369
934000
2000
Eğer Cargill
15:51
a single Chinese company works
370
936000
2000
Çin'e sadece sürdürülebilir palmiye yağı gönderirse,
15:53
if we get Cargill to only send
371
938000
2000
Çin'deki bir tane bile şirketin
15:55
sustainable palm oil to China.
372
940000
3000
çalışma şeklini değiştirmemize gerek kalmayacak.
15:58
It's a pre-competitive issue.
373
943000
2000
Bu rekabet meselesi.
16:00
All the palm oil going there is good.
374
945000
2000
Oraya giden her palmiye yağı iyi.
16:02
Buy it.
375
947000
2000
Onu satın alın.
16:04
Mars is also on a similar journey.
376
949000
3000
Mars da benzer bir seyahatte.
16:07
Now most people understand that Mars is a chocolate company,
377
952000
3000
Şimdi birçok kişi Mars'ın bir çikolata şirketi olduğunu düşünüyor,
16:10
but Mars has made sustainability pledges
378
955000
2000
fakat Mars deniz ürünleri için
16:12
to buy only certified product for all of its seafood.
379
957000
3000
sadece ruhsatlı ürünler alacağına dair söz verdi.
16:15
It turns out Mars buys more seafood than Walmart
380
960000
2000
Gerçek şu ki Mars hayvan yiyeceklerinden dolayı
16:17
because of pet food.
381
962000
2000
Walmart'tan daha fazla deniz ürünü satın alıyor.
16:19
But they're doing some really interesting things around chocolate,
382
964000
3000
Fakat onlar çikolata ile ilgili çok ilginç şeyler yapıyorlar,
16:22
and it all comes from the fact
383
967000
2000
bunun sebebi de
16:24
that Mars wants to be in business in the future.
384
969000
3000
Mars gelecekte ayakta olmak istiyor.
16:27
And what they see is that they need to
385
972000
2000
Gördükleri şey ise
16:29
improve chocolate production.
386
974000
3000
çikolata üretimini iyileştirmeleri gerektiği.
16:32
On any given plantation,
387
977000
2000
Herhangi bir fidanlıkta,
16:34
20 percent of the trees produce 80 percent of the crop,
388
979000
3000
ağaçların yüde 20'si ürünlerin yüzde 80'nini üretiyor,
16:37
so Mars is looking at the genome,
389
982000
2000
Mars ise gen dizilimine bakıyor,
16:39
they're sequencing the genome of the cocoa plant.
390
984000
2000
kakaonun gen dizilimini ortaya çıkarıyorlar.
16:41
They're doing it with IBM and the USDA,
391
986000
2000
Bunu IBM ve USDA ile birlikte yapıyorlar,
16:43
and they're putting it in the public domain
392
988000
2000
veriyi halka açık bir yere koyuyorlar,
16:45
because they want everybody to have access to this data,
393
990000
3000
çünkü herkesin bu veriye ulaşmasını istiyorlar,
16:48
because they want everybody to help them
394
993000
2000
çünkü herkesin onlara kakaoyu daha verimli
16:50
make cocoa more productive and more sustainable.
395
995000
3000
ve daha sürdürülebilir yapmak için yardımcı olmasını istiyorlar.
16:53
What they've realized
396
998000
2000
Şunu fark etmişler,
16:55
is that if they can identify the traits
397
1000000
2000
eğer üretkenlik ve kuruluğun
16:57
on productivity and drought tolerance,
398
1002000
3000
sebeplerini bulurlarsa,
17:00
they can produce 320 percent as much cocoa
399
1005000
3000
şu anki toprak alanların yüzde 40'ında
17:03
on 40 percent of the land.
400
1008000
3000
şimdiki kakao üretiminin yüzde 320'ni üretebilecekler.
17:06
The rest of the land can be used for something else.
401
1011000
3000
Geri kalan alanlar başka şeyler için kullanılabilir.
17:09
It's more with less and less again.
402
1014000
3000
Yine daha az ile daha fazla meselesi.
17:12
That's what the future has got to be,
403
1017000
2000
Geleceğin şöyle olması lazım,
17:14
and putting it in the public domain is smart.
404
1019000
3000
veriyi halka açmaları da çok zekice.
17:17
They don't want to be an I.P. company; they want to be a chocolate company,
405
1022000
3000
Onlar fikri mülkiyet şirketi olmak istemiyorlar, onlar bir çikolata şirketi olmak istiyorlar
17:20
but they want to be a chocolate company forever.
406
1025000
3000
ve sonsuza kadar çikolata şirketi olmak istiyorlar.
17:23
Now, the price of food, many people complain about,
407
1028000
3000
Şimdi birçok insan gıda fiyatlarının artmasından şikayetçi,
17:26
but in fact, the price of food is going down,
408
1031000
3000
ama aslında gıda fiyatları düşüyor,
17:29
and that's odd because in fact,
409
1034000
2000
bu garip çünkü
17:31
consumers are not paying for the true cost of food.
410
1036000
3000
aslında tüketiciler gıdanın gerçek fiyatını ödemiyorlar.
17:34
If you take a look just at water,
411
1039000
2000
Sadece suya bakalım,
17:36
what we see is that,
412
1041000
2000
gördüğümüz şu,
17:38
with four very common products,
413
1043000
3000
dört tane yaygın üründen
17:41
you look at how much a farmer produced to make those products,
414
1046000
3000
çiftçinin ne kadar ürettiğine
17:44
and then you look at how much water input was put into them,
415
1049000
3000
ve ne kadar su kullandığına bakıyorsunuz
17:47
and then you look at what the farmer was paid.
416
1052000
3000
ve ondan sonra da çitfçinin aldığı paraya bakıyorsunuz.
17:50
If you divide the amount of water
417
1055000
2000
Eğer su miktarını
17:52
into what the farmer was paid,
418
1057000
2000
çiftçinin eline geçen paraya bölerseniz,
17:54
the farmer didn't receive enough money
419
1059000
2000
çitfçinin o ürünlerde kullandığı suyun
17:56
to pay a decent price for water in any of those commodities.
420
1061000
3000
parasını ödeyemediği ortaya çıkıyor.
17:59
That is an externality by definition.
421
1064000
2000
Bu tanım gereği dışsallık.
18:01
This is the subsidy from nature.
422
1066000
2000
Bu doğadan yardım.
18:03
Coca-Cola, they've worked a lot on water,
423
1068000
3000
Coca-Cola su üzerinde çok çalıştı,
18:06
but right now, they're entering into 17-year contracts
424
1071000
3000
fakat şu an
18:09
with growers in Turkey
425
1074000
2000
Türkiye'deki yetiştiricilerle
18:11
to sell juice into Europe,
426
1076000
2000
Avrupa'ya meyve suyu satmak için 17 yıllık kontratlar imzalıyorlar.
18:13
and they're doing that because they want to have a product
427
1078000
3000
Bunu da Avrupa pazarına yakın bir ürüne
18:16
that's closer to the European market.
428
1081000
2000
sahip olmak için yapıyorlar.
18:18
But they're not just buying the juice;
429
1083000
2000
Fakat sadece meyve suyunu satın almıyorlar;
18:20
they're also buying the carbon in the trees
430
1085000
3000
ağaçlardaki karbonu da satın alıyorlar,
18:23
to offset the shipment costs associated with carbon
431
1088000
2000
ürünü Avrupa'ya taşırken ortaya çıkan
18:25
to get the product into Europe.
432
1090000
3000
karbonu karşılamak için.
18:28
There's carbon that's being bought with sugar,
433
1093000
3000
Şeker, kahve, sığır etinde satın alınan
18:31
with coffee, with beef.
434
1096000
2000
karbon var.
18:33
This is called bundling. It's bringing those externalities
435
1098000
2000
Buna bundling deniyor. Dışsallıkları,
18:35
back into the price of the commodity.
436
1100000
3000
ürünün fiyatına ekliyorsunuz.
18:39
We need to take what we've learned in private, voluntary standards
437
1104000
3000
Dünya'daki en iyi üreticilerin
18:42
of what the best producers in the world are doing
438
1107000
3000
kendilerinin gönüllü çalışmalarında öğrendiklerini,
18:45
and use that to inform government regulation,
439
1110000
3000
devlet denetimini bilgilendirmek için kullanmalıyız ki
18:48
so we can shift the entire performance curve.
440
1113000
3000
tüm performans eğrisini kaydıralım.
18:51
We can't just focus on identifying the best;
441
1116000
2000
Sadece en iyiyi belirlemeye odaklanamayız;
18:53
we've got to move the rest.
442
1118000
3000
geri kalanları da hareket ettirmeliyiz.
18:56
The issue isn't what to think, it's how to think.
443
1121000
3000
Mesele ne düşüneceğimiz değil, nasıl düşüneceğimiz.
18:59
These companies have begun to think differently.
444
1124000
2000
Bu şirketler farklı düşünmeye başladı.
19:01
They're on a journey; there's no turning back.
445
1126000
3000
Onlar bir seyahatte, geri dönüş yok.
19:04
We're all on that same journey with them.
446
1129000
3000
Biz de onlarla aynı seyahatteyiz.
19:07
We have to really begin to change
447
1132000
3000
Her şey hakkında düşüncelerimizi
19:10
the way we think about everything.
448
1135000
2000
değiştirmeliyiz.
19:12
Whatever was sustainable on a planet of six billion
449
1137000
3000
Altı milyarlık bir gezegende sürdürülebilir olan şeyler
19:15
is not going to be sustainable on a planet with nine.
450
1140000
3000
dokuz milyarlık gezegende böyle olmayacaklar.
19:18
Thank you.
451
1143000
2000
Teşekkür ederim.
19:20
(Applause)
452
1145000
3000
(Alkışlar)
ABOUT THE SPEAKER
Jason Clay - Market transformerJason Clay’s ideas are changing the way governments, foundations, researchers and NGOs identify and address risks and opportunities for their work.
Why you should listen
A senior vice president in charge of markets at the World Wildlife Fund (WWF-US), Clay's goal is to create global standards for producing and using raw materials, particularly in terms of carbon and water. He has convened roundtables of retailers, buyers, producers and environmentalists to reduce the impacts of producing a range of goods and to encourage environmentally sensitive practices in agriculture, aquaculture and industry. He thinks deeply about the evolving role of the NGOs in the 21st century, using venture philanthropy to make them more nimble and operating at the speed and scale of life on the planet today. Before joining WWF in 1999, Clay ran a family farm, taught at Harvard and Yale, worked at the US Department of Agriculture and spent more than 25 years working with NGOs.
Jason Clay | Speaker | TED.com