TEDGlobal 2012
Clay Shirky: How the Internet will (one day) transform government
Clay Shirky: Internet sẽ (một ngày nào đó) thay đổi chính phủ ra sao
Filmed:
Readability: 4.4
1,294,633 views
Thế giới mã nguồn mở đã biết cách xử lý các luồng ý tưởng phân tán liên tục bằng dịch vụ hosting như GitHub -- sao các chính phủ không làm vậy? Trong buổi trò chuyện thú vị này, Clay Shirky cho thấy các nền dân chủ có thể học từ Internet để không chỉ minh bạch mà còn hưởng lợi từ hiểu biết của mỗi công dân.
Clay Shirky - Social Media Theorist
Clay Shirky argues that the history of the modern world could be rendered as the history of ways of arguing, where changes in media change what sort of arguments are possible -- with deep social and political implications. Full bio
Clay Shirky argues that the history of the modern world could be rendered as the history of ways of arguing, where changes in media change what sort of arguments are possible -- with deep social and political implications. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
I want to talk to you today about something
0
276
1945
Hôm nay, tôi muốn nói với các bạn những gì
00:18
the open-source programming world can teach democracy,
1
2221
3015
thế giới lập trình mã nguồn mở có thể chỉ dạy nền dân chủ,
00:21
but before that, a little preamble.
2
5236
1635
nhưng trước hết, 1 vài lời mở đầu.
00:22
Let's start here.
3
6871
1820
Hãy bắt đầu từ đây.
00:24
This is Martha Payne. Martha's a 9-year-old Scot
4
8691
3395
Đây là Martha Payne, 1 cô bé 9 tuổi người Scotland
00:27
who lives in the Council of Argyll and Bute.
5
12086
2021
đang sống ở Argyll và Bute
00:30
A couple months ago, Payne started a food blog
6
14107
2693
Vài tháng trước, Payne bắt đầu viết blog về các món ăn
00:32
called NeverSeconds, and she would take her camera
7
16800
2873
tên là "NeverSeconds", và cô bé mang máy ảnh của mình
00:35
with her every day to school to document
8
19673
2280
tới trường mỗi ngày để lấy tư liệu
00:37
her school lunches.
9
21953
2014
về các bữa ăn trưa ở trường.
00:39
Can you spot the vegetable? (Laughter)
10
23967
1889
Bạn có nhận ra có món rau không? (Cười)
00:41
And, as sometimes happens,
11
25856
3754
Và, như thường xảy ra,
00:45
this blog acquired first dozens of readers,
12
29610
2590
blog này thu hút vài chục người đọc lúc đầu,
00:48
and then hundreds of readers,
13
32200
1680
và sau đó là hàng trăm người,
00:49
and then thousands of readers, as people tuned in
14
33880
2586
rồi hàng ngàn người đọc, khi họ truy cập
00:52
to watch her rate her school lunches,
15
36466
1668
để theo dõi đánh giá của bé về những bữa trưa ở trường,
00:54
including on my favorite category,
16
38134
1525
bao gồm danh mục yêu thích của tôi,
00:55
"Pieces of hair found in food." (Laughter)
17
39659
3592
"Những mẩu tóc trong thức ăn." (Cười)
00:59
This was a zero day. That's good.
18
43251
3471
Đây là ngày mà không có mẩu nào. Hôm đó thật tốt.
01:02
And then two weeks ago yesterday, she posted this.
19
46722
3194
Và hai tuần trước ngày hôm qua, cô bé đăng tải cái này.
01:05
A post that read: "Goodbye."
20
49916
1911
1 bài viết nói :"Tạm biệt."
01:07
And she said, "I'm very sorry to tell you this, but
21
51827
3214
Và cô bé đã nói, "Tôi rất buồn khi nói với bạn điều này, nhưng
01:10
my head teacher pulled me out of class today and told me
22
55041
2744
hôm nay, thầy hiệu trưởng đã kéo tôi ra khỏi lớp và nói rằng
01:13
I'm not allowed to take pictures in the lunch room anymore.
23
57785
2996
tôi không được phép chụp hình trong phòng ăn trưa nữa.
01:16
I really enjoyed doing this.
24
60781
1726
Tôi đã thật sự thích làm việc đó.
01:18
Thank you for reading. Goodbye."
25
62507
3230
Cảm ơn các bạn đã đọc. Tạm biệt."
01:21
You can guess what happened next, right? (Laughter)
26
65737
5178
Bạn đoán được chuyện xảy ra tiếp theo, phải không? (Cười)
01:26
The outrage was so swift, so voluminous, so unanimous,
27
70915
5918
Sự giận dữ lan rất nhanh, rất mạnh và rất rộng đến nỗi
01:32
that the Council of Argyll and Bute reversed themselves
28
76833
2931
Hội đồng Argyll và Bute đã tự xem lại mình
01:35
the same day and said, "We would,
29
79779
1286
trong ngày hôm đó và nói, "Chúng tôi sẽ không,
01:36
we would never censor a nine-year-old." (Laughter)
30
81065
2166
không bao giờ kiểm duyệt 1 cô bé 9 tuổi." (Cười)
01:39
Except, of course, this morning. (Laughter)
31
83231
2477
Tất nhiên, ngoại trừ sáng hôm nay. (Cười)
01:41
And this brings up the question,
32
85708
4413
Điều này dẫn đến 1 câu hỏi, rằng
01:46
what made them think they could get away
33
90121
2214
điều gì làm cho họ nghĩ họ có thể bỏ mặc
01:48
with something like that? (Laughter)
34
92335
2050
những chuyện như thế? (Cười)
01:50
And the answer is, all of human history prior to now.
35
94385
4717
Và câu trả lời là, toàn bộ lịch sử loài người từ trước tới giờ.
01:55
(Laughter) So,
36
99102
3548
(Cười) Vậy,
01:58
what happens when a medium suddenly puts
37
102650
3925
Điều gì sẽ xảy ra khi 1 phương tiện truyền thông đột nhiên
02:02
a lot of new ideas into circulation?
38
106575
3704
phát hành rất nhiều ý tưởng mới?
02:06
Now, this isn't just a contemporaneous question.
39
110279
2105
Giờ đây, đây không chỉ là câu hỏi nhất thời.
02:08
This is something we've faced several times
40
112384
2000
Đây là điều chúng ta đã gặp nhiều lần
02:10
over the last few centuries.
41
114384
1356
trong vài thế kỉ qua.
02:11
When the telegraph came along, it was clear
42
115740
1985
Khi điện báo xuất hiện, rõ ràng là nó đã
02:13
that it was going to globalize the news industry.
43
117725
2218
toàn cầu hóa nền công nghiệp truyền thông.
02:15
What would this lead to?
44
119943
1489
Điều này dẫn đến cái gì?
02:17
Well, obviously, it would lead to world peace.
45
121432
3564
Tât nhiên là nó dẫn đến hòa bình thế giới.
02:20
The television, a medium that allowed us not just to hear
46
124996
2810
Truyền hình, 1 phương tiện cho phép chúng ta không chỉ nghe
02:23
but see, literally see, what was going on
47
127806
2767
mà còn thấy theo nghĩa đen, những việc đang diễn ra
02:26
elsewhere in the world, what would this lead to?
48
130573
2317
ở nhiều nơi trên thế giới, điều này dẫn đến cái gì?
02:28
World peace. (Laughter)
49
132890
2240
Hòa bình thế giới. (Cười)
02:31
The telephone?
50
135130
957
Điện thoại?
02:31
You guessed it: world peace.
51
136087
2595
Bạn đã đoán là: Hòa bình thế giới
02:34
Sorry for the spoiler alert, but no world peace. Not yet.
52
138682
4974
Xin lỗi vì thông báo quá nhiều, nhưng không có hòa bình thế giới. Chưa đâu.
02:39
Even the printing press, even the printing press
53
143656
2479
Kể cả báo in, kể cả báo in
02:42
was assumed to be a tool that was going to enforce
54
146135
3129
đã từng được coi là công cụ để củng cố
02:45
Catholic intellectual hegemony across Europe.
55
149264
3653
quyền lực của tín ngưỡng Công giáo ở Châu Âu.
02:48
Instead, what we got was Martin Luther's 95 Theses,
56
152917
2484
Thay vào đó, chúng ta có Luận điểm Martin Luther's 95,
02:51
the Protestant Reformation, and, you know,
57
155401
2020
Tái thiết đạo Tin lành, và bạn biết đấy,
02:53
the Thirty Years' War. All right,
58
157421
2358
Cuộc chiến 30 năm.
02:55
so what all of these predictions of world peace got right
59
159779
4231
Tất cả những giả định về hòa bình thế giới này đúng
02:59
is that when a lot of new ideas suddenly
60
164010
2531
về việc khi có quá nhiều ý tưởng mới bất ngờ
03:02
come into circulation, it changes society.
61
166541
2926
được truyền bá, thì xã hội thay đổi.
03:05
What they got exactly wrong was what happens next.
62
169467
3532
Nhưng chúng sai về những gì tiếp theo.
03:08
The more ideas there are in circulation,
63
172999
2549
Càng có nhiều tư tưởng được truyền bá,
03:11
the more ideas there are for any individual to disagree with.
64
175548
4708
càng có nhiều thứ để người ta bất đồng.
03:16
More media always means more arguing.
65
180256
4773
Thêm phương tiện luôn có nghĩa là thêm tranh cãi.
03:20
That's what happens when the media's space expands.
66
185029
2920
Điều đó xảy ra khi không gian truyền thông mở rộng.
03:23
And yet, when we look back on the printing press
67
187949
2903
Dù vậy, khi ta nhìn lại báo in hồi những năm đầu,
03:26
in the early years, we like what happened.
68
190852
3379
ta thích những gì diễn ra.
03:30
We are a pro-printing press society.
69
194231
3244
Chúng ta là xã hội báo in chuyên nghiệp.
03:33
So how do we square those two things,
70
197475
1970
Vậy làm sao ta kết luận rằng 2 điều đó
03:35
that it leads to more arguing, but we think it was good?
71
199445
2756
dẫn đến tranh cãi, trong khi ta cho rằng nó tốt?
03:38
And the answer, I think, can be found in things like this.
72
202201
2599
Và tôi nghĩ câu trả lời có trong những thứ này.
03:40
This is the cover of "Philosophical Transactions,"
73
204800
3285
Đây là bìa của "Các giao dịch triết lý,"
03:43
the first scientific journal ever published in English
74
208085
2622
tờ báo khoa học đầu tiên từng được xuất bản
03:46
in the middle of the 1600s,
75
210707
1882
bằng tiếng Anh đầu thế kỉ 17.
03:48
and it was created by a group of people who had been
76
212589
1827
nó được một nhóm người
03:50
calling themselves "The Invisible College,"
77
214416
1637
tự xưng là "Trường đại học vô hình" tạo ra,
03:51
a group of natural philosophers who only later
78
216053
2204
một nhóm các triết gia tự nhiên
03:54
would call themselves scientists,
79
218257
2605
mà về sau mới tự xưng là nhà khoa học,
03:56
and they wanted to improve the way
80
220862
3544
và họ muốn cải tiến
04:00
natural philosophers argued with each other,
81
224406
2657
cách các triết gia tự nhiên tranh luận với nhau,
04:02
and they needed to do two things for this.
82
227063
1990
họ cần làm 2 việc cho điều này.
04:04
They needed openness. They needed to create a norm
83
229053
2484
Họ cần sự cởi mở. Họ cần tạo ra quy định
04:07
which said, when you do an experiment,
84
231537
1859
nói rằng, khi bạn làm thí nghiệm,
04:09
you have to publish not just your claims,
85
233396
2685
bạn phải công bố không chỉ kết quả của mình,
04:11
but how you did the experiment.
86
236081
1426
mà cả cách làm thí nghiệm.
04:13
If you don't tell us how you did it, we won't trust you.
87
237507
2797
Nếu không nói cách làm, chúng tôi không tin bạn.
04:16
But the other thing they needed was speed.
88
240304
2360
Nhưng điều còn lại họ cần là tốc độ.
04:18
They had to quickly synchronize what
89
242664
2305
Họ phải nhanh chóng đồng bộ những gì
04:20
other natural philosophers knew. Otherwise,
90
244969
2454
các triết gia tự nhiên biết. Nếu không,
04:23
you couldn't get the right kind of argument going.
91
247423
2857
bạn sẽ không có được kiểu tranh luận đúng.
04:26
The printing press was clearly the right medium for this,
92
250280
2950
Báo in rõ ràng là phương tiện chuẩn mực cho việc này,
04:29
but the book was the wrong tool. It was too slow.
93
253230
2586
nhưng cuốn sách là công cụ sai. Nó quá chậm.
04:31
And so they invented the scientific journal
94
255816
2862
Nên họ sáng chế ra tuần báo khoa học
04:34
as a way of synchronizing the argument
95
258678
2786
như là 1 cách để đồng bộ các tranh luận
04:37
across the community of natural scientists.
96
261464
2554
trong cộng đồng các nhà khoa học tự nhiên.
04:39
The scientific revolution wasn't created by the printing press.
97
264018
3498
Cách mạng khoa học không được tạo ra bởi báo in.
04:43
It was created by scientists,
98
267516
2146
Nó tạo ra bởi các nhà khoa học,
04:45
but it couldn't have been created if they didn't have
99
269662
1859
nhưng sẽ không có nó nếu họ
04:47
a printing press as a tool.
100
271521
2170
không có công cụ báo in.
04:49
So what about us? What about our generation,
101
273691
2240
Còn chúng ta thì sao? Thế hệ chúng ta,
04:51
and our media revolution, the Internet?
102
275931
2003
cách mạng truyền thông, và Internet của ta?
04:53
Well, predictions of world peace? Check. (Laughter)
103
277934
4119
Vậy, giả định về hòa bình thế giới? Có. (Cười)
04:57
More arguing? Gold star on that one. (Laughter)
104
282053
8583
Thêm tranh cãi? Cho điểm tối đa. (Cười)
05:06
(Laughter)
105
290636
1311
(Cười)
05:07
I mean, YouTube is just a gold mine. (Laughter)
106
291947
4347
Ý tôi là, YouTube là 1 mỏ vàng. (Cười)
05:12
Better arguing? That's the question.
107
296294
4095
Tranh luận tốt hơn? Đó là câu hỏi.
05:16
So I study social media, which means,
108
300389
2044
Nên tôi nghiên cứu truyền thông xã hội, nghĩa là
05:18
to a first approximation, I watch people argue.
109
302433
2611
với giả thiết đầu tiên, tôi quan sát người ta tranh luận.
05:20
And if I had to pick a group that I think is
110
305044
4107
Và nếu phải chọn 1 nhóm kiểu như
05:25
our Invisible College, is our generation's collection of people
111
309151
3793
Trường đại học vô hình, là tập hợp con người của thế hệ này
05:28
trying to take these tools and to press it into service,
112
312944
3159
cố nắm bắt các công cụ này và đưa nó vào hoạt động,
05:32
not for more arguments, but for better arguments,
113
316103
2781
không cần thêm tranh cãi, mà là tranh luận tốt hơn,
05:34
I'd pick the open-source programmers.
114
318884
2395
tôi sẽ chọn các lập trình viên mã nguồn mở.
05:37
Programming is a three-way relationship
115
321279
2262
Lập trình là mối quan hệ 3 chiều
05:39
between a programmer, some source code,
116
323541
2284
giữa lập trình viên, bộ mã nguồn,
05:41
and the computer it's meant to run on, but computers
117
325825
2614
và máy tính để chạy chương trình, nhưng máy tính
05:44
are such famously inflexible interpreters of instructions
118
328439
4702
chỉ là những bộ dịch lệnh thô cứng
05:49
that it's extraordinarily difficult to write out a set
119
333141
4023
và cực kì khó để viết 1 bộ lệnh
05:53
of instructions that the computer knows how to execute,
120
337164
3038
mà máy tính hiểu để mà hoạt động,
05:56
and that's if one person is writing it.
121
340202
1866
và đó là trường hợp chỉ 1 người viết.
05:57
Once you get more than one person writing it,
122
342068
2099
Khi có hơn 1 người viết,
06:00
it's very easy for any two programmers to overwrite
123
344167
3084
Bất kì 2 lập trình viên nào cũng dễ dàng viết đè
06:03
each other's work if they're working on the same file,
124
347251
2661
lên việc của người kia nếu họ cùng làm trên 1 file,
06:05
or to send incompatible instructions
125
349912
2182
hoặc đưa ra các lệnh không tương thích
06:07
that simply causes the computer to choke,
126
352094
2441
làm cho máy tính bị "đứng",
06:10
and this problem grows larger
127
354535
2959
và vấn đề càng lớn thêm
06:13
the more programmers are involved.
128
357494
2769
khi càng có thêm lập trình viên tham gia.
06:16
To a first approximation, the problem of managing
129
360263
3347
Với giả thiết đầu tiên, vấn đề quản lý
06:19
a large software project is the problem
130
363610
2726
1 dự án phần mềm lớn, là vấn đề
06:22
of keeping this social chaos at bay.
131
366336
3656
làm lặng sóng cơn bão xã hội này.
06:25
Now, for decades there has been a canonical solution
132
369992
2475
Trong nhiều thập kỉ, có 1 giải pháp kinh điển
06:28
to this problem, which is to use something called
133
372467
1654
cho vấn đề này, gọi là
06:30
a "version control system,"
134
374121
1980
"hệ thống kiểm soát phiên bản",
06:32
and a version control system does what is says on the tin.
135
376101
2209
và hệ thống này làm việc theo những gì ghi trên miếng thiếc
06:34
It provides a canonical copy of the software
136
378310
3394
Nó cung cấp 1 bản copy của phần mềm
06:37
on a server somewhere.
137
381704
1552
từ máy chủ đặt ở đâu đó.
06:39
The only programmers who can change it are people
138
383256
2906
Những lập trình viên có thể thay đổi nó
06:42
who've specifically been given permission to access it,
139
386162
3531
là người được chỉ định quyền truy cập,
06:45
and they're only allowed to access the sub-section of it
140
389693
3767
và chỉ được phép truy cập những phần
06:49
that they have permission to change.
141
393460
2430
mà họ có quyền thay đổi.
06:51
And when people draw diagrams of version control systems,
142
395890
3185
Khi người ta vẽ biểu đồ các hệ thống kiểm soát phiên bản,
06:54
the diagrams always look something like this.
143
399075
2365
các biểu đồ luôn trông như thế này.
06:57
All right. They look like org charts.
144
401440
2878
Chúng trông như quỷ dạ xoa vậy.
07:00
And you don't have to squint very hard
145
404318
1407
Và bạn sẽ không phải lác mắt lắm
07:01
to see the political ramifications of a system like this.
146
405725
3465
để đọc bảng phân nhánh của những hệ thống thế này.
07:05
This is feudalism: one owner, many workers.
147
409190
4476
Đó là chế độ phong kiến: 1 người chủ, nhiều nhân công.
07:09
Now, that's fine for the commercial software industry.
148
413666
3324
Thế là ổn đối với nền công nghiệp phần mềm thương mại.
07:12
It really is Microsoft's Office. It's Adobe's Photoshop.
149
416990
5390
Đó là Microsoft Office. Đó là Adobe Photoshop.
07:18
The corporation owns the software.
150
422380
2832
Công ty sở hữu phần mềm.
07:21
The programmers come and go.
151
425212
2314
Lập trình viên thì đến rồi đi.
07:23
But there was one programmer who decided
152
427526
3373
Nhưng có 1 lập trình viên quyết định
07:26
that this wasn't the way to work.
153
430899
2988
rằng đây không phải là cách làm việc.
07:29
This is Linus Torvalds.
154
433887
1262
Đây là Linus Torvalds.
07:31
Torvalds is the most famous open-source programmer,
155
435149
2152
Torvalds là lập trình viên mã nguồn mở nổi tiếng nhất,
07:33
created Linux, obviously, and Torvalds looked at the way
156
437301
5301
người tạo ra Linux, và Torvalds xem xét cách mà
07:38
the open-source movement had been dealing with this problem.
157
442602
3512
phong trào mã nguồn mở xử lý vấn đề này.
07:42
Open-source software, the core promise of the open-source license,
158
446114
4624
Phần mềm mã nguồn mở, cam kết cơ bản của giấy phép
07:46
is that everybody should have access to all the source code
159
450738
3746
mã nguồn mở, là ai cũng có quyền truy cập vào mã nguồn
07:50
all the time, but of course, this creates
160
454484
3253
vào bất cứ lúc nào, hiển nhiên điều này tạo ra
07:53
the very threat of chaos you have to forestall
161
457737
3307
1 cơn bão mà bạn sẽ phải đón đầu
07:56
in order to get anything working.
162
461044
1578
để làm cho nó hoạt động được.
07:58
So most open-source projects just held their noses
163
462622
2482
Hầu hết dự án mã nguồn mở đều ngưng trệ
08:01
and adopted the feudal management systems.
164
465104
2680
rồi làm theo hệ thống quản lý kiểu phong kiến.
08:03
But Torvalds said, "No, I'm not going to do that."
165
467784
2508
Nhưng Torvalds nói, "Không, tôi sẽ không làm thế."
08:06
His point of view on this was very clear.
166
470292
3565
Quan điểm của anh ta rất rõ ràng.
08:09
When you adopt a tool, you also adopt
167
473857
2533
Khi chấp thuận 1 công cụ, bạn cũng chấp thuận
08:12
the management philosophy embedded in that tool,
168
476390
3589
triết lí quản lý ngầm định trong công cụ đó,
08:15
and he wasn't going to adopt anything that didn't work
169
479979
3136
và anh ta không chấp nhận bất cứ cái gì không phù hợp
08:19
the way the Linux community worked.
170
483115
2309
với cách làm của cộng đồng Linux.
08:21
And to give you a sense of how enormous
171
485424
2532
Và để bạn hình dung sự vĩ đại
08:23
a decision like this was, this is a map
172
487956
3668
của một quyết định như thế, đây là bản đồ
08:27
of the internal dependencies within Linux,
173
491624
3489
các đơn vị phụ thuộc bên trong Linux,
08:31
within the Linux operating system, which sub-parts
174
495113
2607
trong hệ điều hành Linux, những phần nào
08:33
of the program rely on which other sub-parts to get going.
175
497720
4445
phụ thuộc vào các phần nào khác để hoạt động được.
08:38
This is a tremendously complicated process.
176
502165
3578
Đây là quy trình vô cùng phức tạp.
08:41
This is a tremendously complicated program,
177
505743
2792
Đây là chương trình vô cùng phức tạp,
08:44
and yet, for years, Torvalds ran this
178
508535
2665
dù vậy, trong nhiều năm, Torvalds quản lý nó
08:47
not with automated tools but out of his email box.
179
511200
3904
không cần công cụ tự động nào, chỉ có email của anh ta.
08:51
People would literally mail him changes
180
515104
2473
Người khác sẽ mail cho anh ta những thay đổi
08:53
that they'd agreed on, and he would merge them by hand.
181
517577
4119
mà họ thống nhất, và anh ta kết hợp chúng 1 cách thủ công.
08:57
And then, 15 years after looking at Linux and figuring out
182
521696
4746
Sau 15 năm chăm sóc Linux và hiểu được cách cộng đồng
09:02
how the community worked, he said, "I think I know
183
526442
2810
làm việc, anh ta nói "Tôi nghĩ tôi biết cách viết
09:05
how to write a version control system for free people."
184
529252
4167
1 hệ thống kiểm soát phiên bản cho người dùng miễn phí."
09:09
And he called it "Git." Git is distributed version control.
185
533419
5895
Anh gọi nó là Git, nó kiểm soát phiên bản phân tán.
09:15
It has two big differences
186
539314
3024
Nó có 2 khác biệt lớn
09:18
with traditional version control systems.
187
542338
2063
so với hệ thống kiểm soát phiên bản truyền thống.
09:20
The first is that it lives up to the philosophical promise
188
544401
3147
Thứ nhất, nó duy trì triết lý của mã nguồn mở.
09:23
of open-source. Everybody who works on a project
189
547548
3286
Bất kì ai làm việc với dự án đều có quyền
09:26
has access to all of the source code all of the time.
190
550834
3671
truy cập toàn bộ mã nguồn mọi lúc mọi nơi.
09:30
And when people draw diagrams of Git workflow,
191
554505
2674
Và khi vẽ lại luồng công việc Git trên biểu đồ,
09:33
they use drawings that look like this.
192
557179
2937
họ dùng những bản vẽ như thế này.
09:36
And you don't have to understand what the circles
193
560116
2318
Bạn không cần hiểu các vòng tròn
09:38
and boxes and arrows mean to see that this is a far more
194
562434
3679
và hộp và mũi tên có nghĩa gì vì nó là cách làm việc
09:42
complicated way of working than is supported
195
566113
3095
phức tạp hơn rất nhiều so với
09:45
by ordinary version control systems.
196
569208
2721
hệ thống kiểm soát phiên bản ban đầu.
09:47
But this is also the thing that brings the chaos back,
197
571929
4309
Nhưng điều này cũng đưa sự hỗn loạn trở lại,
09:52
and this is Git's second big innovation.
198
576238
3050
và đây là cải tiến lớn thứ 2 của Git.
09:55
This is a screenshot from GitHub, the premier Git hosting service,
199
579288
3996
Đây là ảnh chụp GitHub, dịch vụ hosting chính của Git,
09:59
and every time a programmer uses Git
200
583284
3350
mỗi khi 1 lập trình viên dùng Git
10:02
to make any important change at all,
201
586634
3161
để tạo 1 thay đổi bất kì,
10:05
creating a new file, modifying an existing one,
202
589795
3309
tạo file mới, chỉnh sửa phải đã có,
10:09
merging two files, Git creates this kind of signature.
203
593104
4674
kết hợp 2 file, Git tạo ra kí hiệu thế này.
10:13
This long string of numbers and letters here
204
597778
3143
Chuỗi dài chữ và số này
10:16
is a unique identifier tied to every single change,
205
600921
5075
là số nhận dạng duy nhất cho mỗi thay đổi,
10:21
but without any central coordination.
206
605996
2857
mà không cần bộ phân quyền trung tâm nào.
10:24
Every Git system generates this number the same way,
207
608853
4489
Mọi hệ thống Git đều tạo con số này theo cách như nhau,
10:29
which means this is a signature tied directly
208
613342
3342
nghĩa là kí hiệu này gắn trực tiếp
10:32
and unforgeably to a particular change.
209
616684
3150
đối với mỗi thay đổi.
10:35
This has the following effect:
210
619834
1936
Nó có hiệu quả như sau:
10:37
A programmer in Edinburgh and a programmer in Entebbe
211
621770
3678
1 lập trình viên ở Edinburgh và 1 ở Entebbe
10:41
can both get the same -- a copy of the same piece of software.
212
625448
3702
cùng có phiên bản giống nhau của một phần mềm.
10:45
Each of them can make changes and they can merge them
213
629150
3826
Mỗi người tạo ra những thay đổi và kết hợp với nhau
10:48
after the fact even if they didn't know
214
632976
2935
khi xong việc cho dù họ không biết đến
10:51
of each other's existence beforehand.
215
635911
2959
sự tồn tại của nhau trước đó.
10:54
This is cooperation without coordination.
216
638870
3499
Đây là hợp tác không phân quyền.
10:58
This is the big change.
217
642369
2936
Đây là thay đổi lớn.
11:01
Now, I tell you all of this not to convince you that it's great
218
645305
5210
Tôi nói ra không phải để thuyết phục bạn rằng
11:06
that open-source programmers now have a tool
219
650515
3697
thật tuyệt vì giờ đây lập trình viên mã nguồn mở
11:10
that supports their philosophical way of working,
220
654212
3093
đã có công cụ hỗ trợ triết lý làm việc của họ,
11:13
although I think that is great.
221
657305
2104
dù tôi nghĩ nó thật tuyệt.
11:15
I tell you all of this because of what I think it means
222
659409
2768
Tôi kể với bạn vì ý nghĩa của nó đối với
11:18
for the way communities come together.
223
662177
2194
cách cộng đồng chung tay làm việc.
11:20
Once Git allowed for cooperation without coordination,
224
664371
6319
Từ khi Git cho phép hợp tác không phân quyền,
11:26
you start to see communities form
225
670690
2940
bạn bắt đầu thấy những cộng đồng
11:29
that are enormously large and complex.
226
673630
4252
cực kỳ lớn và phức tạp.
11:33
This is a graph of the Ruby community.
227
677882
2279
Đây là biểu đồ của cộng đồng Ruby.
11:36
It's an open-source programming language,
228
680161
1529
Đó là 1 ngôn ngữ lập trình mã nguồn mở,
11:37
and all of the interconnections between the people --
229
681690
2998
và tất cả những tương tác giữa con người --
11:40
this is now not a software graph, but a people graph,
230
684688
2399
giờ đây không còn là biểu đồ phần mềm, mà là con người,
11:42
all of the interconnections among the people
231
687087
2102
tất cả những tương tác giữa những con người
11:45
working on that project —
232
689189
2343
làm việc trong dự án đó --
11:47
and this doesn't look like an org chart.
233
691532
2990
và nó trông không giống quỷ dạ xoa.
11:50
This looks like a dis-org chart, and yet,
234
694522
3420
Nó không như vậy, ngoài ra,
11:53
out of this community, but using these tools,
235
697942
2608
ngoài cộng đồng này, bằng những công cụ này,
11:56
they can now create something together.
236
700550
2286
họ có thể cùng nhau tạo ra điều gì đó.
11:58
So there are two good reasons to think that
237
702836
4365
Vậy là có 2 lí do tốt để nghĩ rằng
12:03
this kind of technique can be applied
238
707201
4173
kĩ thuật này có thể ứng dụng
12:07
to democracies in general and in particular to the law.
239
711374
4533
cho nền dân chủ nói chung và các bộ luật nói riêng.
12:11
When you make the claim, in fact,
240
715907
1858
Thực tế, khi bạn tuyên bố
12:13
that something on the Internet is going to be good
241
717765
2958
rằng có gì đó trên Internet là tốt cho nền dân chủ
12:16
for democracy, you often get this reaction.
242
720723
2441
bạn thường sẽ nhận phản ứng thế này.
12:19
(Music) (Laughter)
243
723164
5924
(Âm nhạc) (Cười)
12:24
Which is, are you talking about the thing
244
729088
2526
Việc mà, bạn có nói về điều đó
12:27
with the singing cats? Like, is that the thing
245
731614
2411
với con mèo đang hát? Giống như, bạn có nghĩ
12:29
you think is going to be good for society?
246
734025
2629
điều đó tốt cho xã hội?
12:32
To which I have to say, here's the thing
247
736654
2135
Với điều tôi phải nói, đây là chuyện
12:34
with the singing cats. That always happens.
248
738789
3361
với đám mèo ca hát. Nó luôn xảy ra.
12:38
And I don't just mean that always happens with the Internet,
249
742150
1733
Và tôi không nói nó luôn xảy ra với Internet,
12:39
I mean that always happens with media, full stop.
250
743883
2580
tôi nói nó luôn xảy ra với truyền thông. chấm hết.
12:42
It did not take long after the rise
251
746463
2040
Chẳng lâu lắm sau khi làn sóng
12:44
of the commercial printing press before someone
252
748503
2676
báo in thương mại nổi lên, trước khi ai đó nhận ra
12:47
figured out that erotic novels were a good idea. (Laughter)
253
751179
3313
mấy cuốn tiểu thuyết tình dục là ý tưởng hay. (Cười)
12:50
You don't have to have an economic incentive to sell books
254
754492
3042
Bạn không cần động cơ kinh tế để bán sách
12:53
very long before someone says, "Hey, you know what I bet
255
757534
3021
từ lâu trước khi có người nói, "Này, cậu biết tôi cược
12:56
people would pay for?" (Laughter)
256
760555
2168
người ta sẽ trả tiền cho cái gì không?" (Cười)
12:58
It took people another 150 years to even think
257
762723
3550
Cần thêm 150 năm nữa để người ta nghĩ về
13:02
of the scientific journal, right? So -- (Laughter) (Applause)
258
766273
6760
1 tuần báo khoa học, phải không? Nên -- (Cười)
(Vỗ tay)
(Vỗ tay)
13:08
So the harnessing by the Invisible College
259
773033
3038
Việc Trường đại học Vô hình khai thác báo in
13:11
of the printing press to create the scientific journal
260
776071
2385
để tạo ra tuần báo khoa học
13:14
was phenomenally important, but it didn't happen big,
261
778456
2911
là chuyện nhất thời, nhưng nó không lớn,
13:17
and it didn't happen quick, and it didn't happen fast, so
262
781367
2759
nó không nhanh, nó không lẹ, nên
13:20
if you're going to look for where the change is happening,
263
784126
3298
nếu bạn tìm lại nơi thay đổi diễn ra,
13:23
you have to look on the margins.
264
787424
2016
bạn phải tìm từ những cái lề.
13:25
So, the law is also dependency-related.
265
789440
5464
Luật cũng liên quan đến sự phụ thuộc.
13:30
This is a graph of the U.S. Tax Code,
266
794904
3409
Đây là biểu đồ Mã thuế của Mỹ,
13:34
and the dependencies of one law on other laws
267
798313
3080
và sự phụ thuộc của luật này với luật khác
13:37
for the overall effect.
268
801393
2398
để có hiệu quả cuối cùng.
13:39
So there's that as a site for source code management.
269
803791
3432
Ở đó có chỗ cho quản lý mã nguồn.
13:43
But there's also the fact that law is another place
270
807223
1902
Nhưng thực tế là luật là chỗ khác
13:45
where there are many opinions in circulation,
271
809125
2274
nơi có rất nhiều quan điểm được phát hành,
13:47
but they need to be resolved to one canonical copy,
272
811399
3508
nhưng chúng cần được đưa về 1 phiên bản truyền thống,
13:50
and when you go onto GitHub, and you look around,
273
814907
2577
khi bạn vào GitHub, và tìm xung quanh,
13:53
there are millions and millions of projects,
274
817484
2069
có hàng triệu, hàng triệu dự án,
13:55
almost all of which are source code,
275
819553
1354
hầu hết đều có mã nguồn,
13:56
but if you look around the edges, you can see people
276
820907
2685
nếu nhìn ra ngoài, bạn sẽ thấy những người
13:59
experimenting with the political ramifications
277
823592
2209
đang thử nghiệm sự phân nhánh quản lý
14:01
of a system like that.
278
825801
1613
của 1 hệ thống như vậy.
14:03
Someone put up all the Wikileaked cables
279
827414
1810
Ai đó đưa toàn bộ kênh của Wikileaked vào
14:05
from the State Department, along with software used
280
829224
2265
từ Bộ Ngoại giao, với phần mềm được dùng
14:07
to interpret them, including my favorite use ever
281
831489
3189
để thông dịch chúng, có cả cáp Cablegate yêu thích của tôi
14:10
of the Cablegate cables, which is a tool for detecting
282
834678
2371
mà nó là công cụ để phát hiện
14:12
naturally occurring haiku in State Department prose.
283
837049
3015
1 bài haiku trong diễn văn của Bộ Ngoại giao.
14:15
(Laughter)
284
840064
5896
(Cười)
14:21
Right. (Laughter)
285
845960
3072
Đúng thế. (Cười)
14:24
The New York Senate has put up something called
286
849032
2799
Nghị viện New York đưa ra cái gọi là
14:27
Open Legislation, also hosting it on GitHub,
287
851831
2407
Pháp chế mở, và đưa nó lên GitHub,
14:30
again for all of the reasons of updating and fluidity.
288
854238
2386
vì những lí do như tính cập nhật và lưu động.
14:32
You can go and pick your Senator and then you can see
289
856624
2666
Bạn có thể chọn 1 nghị sĩ và xem
14:35
a list of bills they have sponsored.
290
859290
2035
danh sách hóa đơn mà họ tài trợ.
14:37
Someone going by Divegeek has put up the Utah code,
291
861325
3632
Ai đó đi qua Divegeek đã đưa lên quy định Utah
14:40
the laws of the state of Utah, and they've put it up there
292
864957
2765
các luật của bang Utah, và đưa chúng lên đó
14:43
not just to distribute the code,
293
867722
1449
không chỉ để tuyên truyền quy định,
14:45
but with the very interesting possibility that this could
294
869171
3198
mà với khả năng thú vị rằng điều này
14:48
be used to further the development of legislation.
295
872369
4555
có thể giúp ích cho việc phát triển pháp chế.
14:52
Somebody put up a tool during the copyright debate
296
876924
3839
Có người đưa lên công cụ trong cuộc tranh luận về bản quyền
14:56
last year in the Senate, saying, "It's strange that Hollywood
297
880763
4186
tại Nghị viện năm trước, nói rằng "Thật kì lạ là Hollywood
15:00
has more access to Canadian legislators
298
884949
3124
có thể tiếp cận chính quyền Canada nhiều hơn
15:03
than Canadian citizens do. Why don't we use GitHub
299
888073
3816
chính công dân Canada. Sao ta không dùng GitHub
15:07
to show them what a citizen-developed bill might look like?"
300
891889
4476
để cho họ thấy 1 hóa đơn của-công-dân trông sẽ thế nào?"
15:12
And it includes this very evocative screenshot.
301
896365
3752
Cùng với 1 hình ảnh rất gợi tả.
15:16
This is a called a "diff," this thing on the right here.
302
900117
2978
Thứ bên phải này gọi là "diff"
15:18
This shows you, for text that many people are editing,
303
903095
2970
Nó cho thấy những gì mà người ta đang viết,
15:21
when a change was made, who made it,
304
906065
2201
khi nào có thay đổi, ai thay đổi,
15:24
and what the change is.
305
908266
1003
và thay đổi là gì.
15:25
The stuff in red is the stuff that got deleted.
306
909269
1455
Những gì bị xóa có màu đỏ.
15:26
The stuff in green is the stuff that got added.
307
910724
2692
Những gì màu xanh là được thêm vào.
15:29
Programmers take this capability for granted.
308
913416
2782
Các lập trình viên có được khả năng này.
15:32
No democracy anywhere in the world offers this feature
309
916198
2925
Chẳng nền dân chủ ở đâu trao tính năng này
15:35
to its citizens for either legislation or for budgets,
310
919123
3815
cho công dân dù để lập pháp hay quản lý công quỹ,
15:38
even though those are the things done
311
922938
2530
cho dù đó là những thứ được làm
15:41
with our consent and with our money.
312
925468
3139
với sự cho phép và tiền của chúng ta.
15:44
Now, I would love to tell you that the fact
313
928607
3238
Giờ tôi rất muốn nói với bạn thực tế
15:47
that the open-source programmers have worked out
314
931845
3172
rằng các lập trình viên mã nguồn mở đã tạo ra
15:50
a collaborative method that is large scale, distributed,
315
935017
3671
1 phương hợp tác quy mô lớn, đồng đều,
15:54
cheap, and in sync with the ideals of democracy, I would love
316
938688
3465
rẻ, và phù hợp với lý tưởng dân chủ, tôi muốn nói
15:58
to tell you that because those tools are in place,
317
942153
2171
với bạn rằng vì những công cụ này có sẵn,
16:00
the innovation is inevitable. But it's not.
318
944324
4331
sự đổi mới là hiển nhiên. Nhưng không.
16:04
Part of the problem, of course, is just a lack of information.
319
948655
2993
Tất nhiên, 1 phần của vấn đề, là sự thiếu thông tin.
16:07
Somebody put a question up on Quora saying,
320
951648
1903
Ai đó đặt câu hỏi trên Quora, nói rằng "
16:09
"Why is it that lawmakers don't use
321
953551
2092
"Tại sao những nhà làm luật không sử dụng
16:11
distributed version control?"
322
955643
1407
hệ thống kiểm soát phiên bản phân tán?"
16:12
This, graphically, was the answer. (Laughter)
323
957050
3621
Câu trả lời minh họa ở đây. (Cười)
16:16
(Laughter) (Applause)
324
960671
2091
(Cười) (Vỗ tay)
16:18
And that is indeed part of the problem, but only part.
325
962762
5022
Đó thực sự là 1 phần của vấn đề, nhưng chỉ vậy thôi.
16:23
The bigger problem, of course, is power.
326
967784
3177
Vấn đề lớn hơn, tất nhiên, là quyền lực.
16:26
The people experimenting with participation don't have
327
970961
3170
Những người thử nghiệm với sự tham gia không có
16:30
legislative power, and the people who have legislative
328
974131
2569
quyền lập pháp, và người có quyền lập pháp
16:32
power are not experimenting with participation.
329
976700
3963
không thử nghiệm sự tham gia.
16:36
They are experimenting with openness.
330
980663
1545
Họ thử nghiệm với sự cởi mở.
16:38
There's no democracy worth the name that doesn't have
331
982208
1860
Không có dân chủ đúng nghĩa mà không có
16:39
a transparency move, but transparency is openness
332
984068
2928
động thái minh bạch, nhưng minh bạch là sự cởi mở
16:42
in only one direction, and being given a dashboard
333
986996
3905
1 chiều, và việc được trao 1 bảng điều tiết
16:46
without a steering wheel has never been the core promise
334
990901
3170
mà không có bánh lái chưa bao giờ là lời hứa trọng tâm
16:49
a democracy makes to its citizens.
335
994071
3411
mà nền dân chủ trao cho công dân.
16:53
So consider this.
336
997482
2350
Nên hãy xem xét điều này.
16:55
The thing that got Martha Payne's opinions
337
999832
2586
Điều đã đưa quan điểm của Martha Payne
16:58
out into the public was a piece of technology,
338
1002418
3691
đến với công chúng, là 1 chút công nghệ,
17:02
but the thing that kept them there was political will.
339
1006109
3634
nhưng ý muốn chính trị đã ngăn cản họ.
17:05
It was the expectation of the citizens
340
1009743
2274
Điều người dân mong muốn
17:07
that she would not be censored.
341
1012017
3535
là cô bé không bị kiểm duyệt.
17:11
That's now the state we're in with these collaboration tools.
342
1015552
5328
Giờ đây đất nước chúng ta có những công cụ hợp tác này.
17:16
We have them. We've seen them. They work.
343
1020880
4007
Chúng ta có. Chúng ta thấy. Chúng hiệu quả.
17:20
Can we use them?
344
1024887
1051
Nhưng ta có được dùng không?
17:21
Can we apply the techniques that worked here to this?
345
1025938
5126
Ta có thể áp dụng các kĩ thuật ở đây với nó?
17:26
T.S. Eliot once said, "One of the most momentous things
346
1031064
3717
T.S. Eliot từng nói, "Một trong những điều trọng yếu nhất
17:30
that can happen to a culture
347
1034781
2080
có thể đến với 1 nền văn hóa
17:32
is that they acquire a new form of prose."
348
1036861
3643
là họ nhận được 1 dạng văn xuôi mới."
17:36
I think that's wrong, but -- (Laughter)
349
1040504
2248
Tôi nghĩ thế không đúng, nhưng -- (Cười)
17:38
I think it's right for argumentation. Right?
350
1042752
3659
Tôi nghĩ nó đúng với sự tranh luận. Phải không?
17:42
A momentous thing that can happen to a culture
351
1046411
3355
Điều trọng yếu có thể đến với 1 nền văn hóa
17:45
is they can acquire a new style of arguing:
352
1049766
2814
là họ có được 1 cách tranh luận mới: xử án qua bồi thẩm
17:48
trial by jury, voting, peer review, now this. Right?
353
1052580
6670
bầu cử, rà soát ngang, và cái này. Phải không?
17:55
A new form of arguing has been invented in our lifetimes,
354
1059296
3069
Dạng tranh luận mới được sáng tạo trong đời chúng ta,
17:58
in the last decade, in fact.
355
1062365
1887
thực tế, là trong thập kỉ trước.
18:00
It's large, it's distributed, it's low-cost,
356
1064252
4053
Nó rất lớn, đồng đều, chi phí thấp,
18:04
and it's compatible with the ideals of democracy.
357
1068305
3299
và phù hợp với lí tưởng dân chủ.
18:07
The question for us now is, are we going to let
358
1071604
1986
Giờ vấn đề của ta là, chúng ta có để các lập trình viên
18:09
the programmers keep it to themselves?
359
1073590
1526
giữ nó cho bản thân họ?
18:11
Or are we going to try and take it and press it into service
360
1075116
2049
Hay ta sẽ đưa nó vào áp dụng trong thực tế
18:13
for society at large?
361
1077165
2152
vì số đông xã hội?
18:15
Thank you for listening. (Applause)
362
1079317
2600
Cảm ơn đã lắng nghe. (Vỗ tay)
18:17
(Applause)
363
1081917
4138
(Vỗ tay)
18:21
Thank you. Thank you. (Applause)
364
1086055
5137
Cảm ơn. Cảm ơn. (Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Clay Shirky - Social Media TheoristClay Shirky argues that the history of the modern world could be rendered as the history of ways of arguing, where changes in media change what sort of arguments are possible -- with deep social and political implications.
Why you should listen
Clay Shirky's work focuses on the rising usefulness of networks -- using decentralized technologies such as peer-to-peer sharing, wireless, software for social creation, and open-source development. New technologies are enabling new kinds of cooperative structures to flourish as a way of getting things done in business, science, the arts and elsewhere, as an alternative to centralized and institutional structures, which he sees as self-limiting. In his writings and speeches he has argued that "a group is its own worst enemy."
Shirky is an adjunct professor in New York Universityʼs graduate Interactive Telecommunications Program, where he teaches a course named “Social Weather.” Heʼs the author of several books. This spring at the TED headquarters in New York, he gave an impassioned talk against SOPA/PIPA that saw 1 million views in 48 hours.
Clay Shirky | Speaker | TED.com