TED2009
Bruce Bueno de Mesquita: A prediction for the future of Iran
Bruce Bueno de Mesquita: Dự đoán tương lai của Iran
Filmed:
Readability: 4.1
1,045,301 views
Bruce Bueno de Mesquita sử dụng thuật toán để dự đoán (với độ chính xác cao) những sự kiện hỗn độn của loài người như chiến tranh, đảo chính, Intifada (cuộc nổi dậy của người Palestine chống lại Iran 1987)... Sau khi giải thích cách làm của mình, ông đưa ra ba dư đoán về tương lai của Iran.
Bruce Bueno de Mesquita - Political scientist
A consultant to the CIA and the Department of Defense, Bruce Bueno de Mesquita has built an intricate computer model that can predict the outcomes of international conflicts with bewildering accuracy. Full bio
A consultant to the CIA and the Department of Defense, Bruce Bueno de Mesquita has built an intricate computer model that can predict the outcomes of international conflicts with bewildering accuracy. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:18
What I'm going to try to do is explain to you
0
0
3000
Tôi muốn giải thích cho các bạn
00:21
quickly how to predict,
1
3000
2000
ngắn gọn làm sao để dự đoán
00:23
and illustrate it with some predictions
2
5000
2000
và minh chứng một vài dự đoán
00:25
about what Iran is going to do in the next couple of years.
3
7000
5000
về điều Iran sẽ làm trong vài năm nữa
00:30
In order to predict effectively,
4
12000
3000
Để dự đoán chính xác
00:33
we need to use science.
5
15000
3000
Chúng ta cần dùng khoa học
00:36
And the reason that we need to use science
6
18000
3000
và lý do để sử dụng khoa học
00:39
is because then we can reproduce what we're doing;
7
21000
2000
là vì ta có thể làm lại thứ ta đang làm;
00:41
it's not just wisdom or guesswork.
8
23000
3000
Không chỉ là trí tuệ hay phỏng đoán.
00:44
And if we can predict,
9
26000
3000
Và nếu ta có thể dự đoán,
00:47
then we can engineer the future.
10
29000
2000
thì chúng ta có thể vận hành tương lai.
00:49
So if you are concerned to influence energy policy,
11
31000
4000
Nếu bạn tác động chính sách năng lượng
00:53
or you are concerned to influence national security policy,
12
35000
5000
hoặc chính sách về an ninh quốc phòng
00:58
or health policy, or education,
13
40000
3000
hay về sức khỏe, giáo dục,
khoa học - và một chuyên ngành cụ thể - chính là cách,
01:01
science -- and a particular branch of science -- is a way to do it,
14
43000
4000
01:05
not the way we've been doing it,
15
47000
2000
chứ không phải cách chúng ta đang làm
01:07
which is seat-of-the-pants wisdom.
16
49000
2000
cách tự mò mẫm
01:09
Now before I get into how to do it
17
51000
2000
Bây giờ, trước khi tôi đi sâu hơn
01:11
let me give you a little truth in advertising,
18
53000
3000
Để tôi cho bạn biết sự thật về quảng cáo
01:14
because I'm not engaged in the business of magic.
19
56000
3000
bởi tôi không tin là có phép thuật ở đây
01:17
There are lots of thing that the approach I take can predict,
20
59000
4000
Phương pháp mà tôi dùng
có thể dự đoán nhiều thứ,
có thể dự đoán nhiều thứ,
01:21
and there are some that it can't.
21
63000
2000
và cũng không dự đoán được một số thứ
01:23
It can predict complex negotiations
22
65000
3000
Nó đoán được những cuộc đàm phán
01:26
or situations involving coercion --
23
68000
3000
những tình thế cưỡng chế --
01:29
that is in essence everything that has to do with politics,
24
71000
4000
mà chủ yếu tất tần tật về chính trị,
01:33
much of what has to do with business,
25
75000
2000
phần lớn liên quan đến kinh doanh,
01:35
but sorry, if you're looking to speculate in the stock market,
26
77000
6000
nhưng thứ lỗi, nếu bạn muốn
đầu cơ chứng khoán
đầu cơ chứng khoán
01:41
I don't predict stock markets -- OK,
27
83000
2000
Tôi không dự đoán chứng khoán --OK,
01:43
it's not going up any time really soon.
28
85000
3000
Chứng khoán sẽ không tăng.
01:46
But I'm not engaged in doing that.
29
88000
3000
Nhưng tôi sẽ không làm điều đó.
01:49
I'm not engaged in predicting random number generators.
30
91000
3000
Tôi không dự đoán số liệu ngẫu nhiên.
01:52
I actually get phone calls from people
31
94000
2000
Tôi còn nhận được nhiều cuộc gọi
01:54
who want to know what lottery numbers are going to win.
32
96000
3000
hỏi đánh số nào để trúng sổ xố
01:57
I don't have a clue.
33
99000
3000
Tôi không biết những thứ đó
02:00
I engage in the use of game theory, game theory is a branch of mathematics
34
102000
4000
Tôi biết về Thuyết Trò Chơi,
thuyết trong Toán học
thuyết trong Toán học
02:04
and that means, sorry, that even in the study of politics,
35
106000
4000
và nghĩa là, xin lỗi,
thậm chí trong chính trị,
thậm chí trong chính trị,
02:08
math has come into the picture.
36
110000
3000
Toán học cũng chiếm một phần
02:11
We can no longer pretend that we just speculate about politics,
37
113000
4000
Ta sẽ không thể suy diễn về chính trị mãi,
02:15
we need to look at this in a rigorous way.
38
117000
3000
Cẩn phải nhìn nhận một cách thấu đáo hơn
02:18
Now, what is game theory about?
39
120000
3000
Vậy, Thuyết Trò Chơi là gì?
02:21
It assumes that people are looking out for what's good for them.
40
123000
5000
Nó giả định là người ta luôn tìm kiếm
thứ có lợi cho họ.
thứ có lợi cho họ.
02:26
That doesn't seem terribly shocking --
41
128000
2000
Điều đó cũng chẳng có vẻ gì lạ --
02:28
although it's controversial for a lot of people --
42
130000
2000
dù vẫn bị tranh cãi bởi nhiều người --
02:30
that we are self-interested.
43
132000
4000
rằng chúng ta đều vị kỷ.
02:34
In order to look out for what's best for them
44
136000
2000
Để tìm được thứ có lợi nhất
02:36
or what they think is best for them,
45
138000
2000
hoặc thứ họ nghĩ là tốt nhất cho họ,
02:38
people have values -- they identify what they want, and what they don't want.
46
140000
4000
Họ có những giá trị -- họ xác định cái
họ muốn, và cái họ không muốn.
họ muốn, và cái họ không muốn.
02:42
And they have beliefs about what other people want,
47
144000
3000
Và họ có niềm tin vào thứ người khác muốn,
02:45
and what other people don't want, how much power other people have,
48
147000
3000
và thứ người khác không muốn,
bao nhiêu quyền lực người khác có
bao nhiêu quyền lực người khác có
02:48
how much those people could get in the way of whatever it is that you want.
49
150000
4000
Những người đó có ảnh hưởng đến mức nào
đến thứ bạn muốn.
đến thứ bạn muốn.
02:52
And they face limitations, constraints,
50
154000
4000
Và họ đối mặt với những giới hạn, hạn chế,
02:56
they may be weak, they may be located in the wrong part of the world,
51
158000
3000
Họ có thể yếu thế, sống ở những nơi tồi tệ
02:59
they may be Einstein, stuck away farming
52
161000
3000
Họ có thể là Eistein, mắc kẹt làm nông dân
03:02
someplace in a rural village in India not being noticed,
53
164000
4000
chỗ nào nơi làng quê Ấn Độ chẳng ai biết tới,
03:06
as was the case for Ramanujan for a long time,
54
168000
3000
cũng như trường hợp của Ramanujan trong một thời gian dài,
03:09
a great mathematician but nobody noticed.
55
171000
3000
nhà toán học vĩ đại mà chẳng ai biết tới.
03:12
Now who is rational?
56
174000
2000
Vậy ai có lý trí?
03:14
A lot of people are worried about what is rationality about?
57
176000
3000
Nhiều người quan tâm rốt cuộc lý trí là gì?
03:17
You know, what if people are rational?
58
179000
2000
Bạn biết đấy, nếu người ta có lý trí
03:19
Mother Theresa, she was rational.
59
181000
3000
Mẹ Theresa, người có lý trí.
03:22
Terrorists, they're rational.
60
184000
4000
Những kẻ khủng bố, họ có lý trí.
03:26
Pretty much everybody is rational.
61
188000
3000
Gần như mọi người đều có lý trí.
03:29
I think there are only two exceptions that I'm aware of --
62
191000
3000
Tôi nghĩ chỉ có 2 ngoại lệ mà tôi biết --
03:32
two-year-olds, they are not rational,
63
194000
2000
Trẻ em 2 tuổi, chúng không có lý trí,
03:34
they have very fickle preferences,
64
196000
3000
Chúng rất tùy ý,
03:37
they switch what they think all the time,
65
199000
2000
chúng thay đổi suy nghĩ liên tục,
03:39
and schizophrenics are probably not rational,
66
201000
3000
và những người tâm thần,
họ thường cũng không có lí trí,
họ thường cũng không có lí trí,
03:42
but pretty much everybody else is rational.
67
204000
2000
nhưng đa số mọi người đều có.
03:44
That is, they are just trying to do
68
206000
2000
Đó là, họ chỉ làm những thứ
03:46
what they think is in their own best interest.
69
208000
5000
có lợi nhất cho cá nhân họ.
03:51
Now in order to work out what people are going to do
70
213000
2000
Vậy để biết được người ta sẽ làm gì
03:53
to pursue their interests,
71
215000
2000
để theo đuổi lợi ích cá nhân,
03:55
we have to think about who has influence in the world.
72
217000
2000
chúng ta phải nghĩ đến người
gây ảnh hưởng lên thế giới.
gây ảnh hưởng lên thế giới.
03:57
If you're trying to influence corporations to change their behavior,
73
219000
5000
Nếu bạn muốn ảnh hưởng các công ty
bằng cách thay đổi hoạt động của họ,
bằng cách thay đổi hoạt động của họ,
04:02
with regard to producing pollutants,
74
224000
3000
liên quan đến việc gây ô nhiễm,
04:05
one approach, the common approach,
75
227000
2000
một cách, rất phổ biến,
04:07
is to exhort them to be better,
76
229000
2000
là khuyến khích họ trở nên tốt hơn,
04:09
to explain to them what damage they're doing to the planet.
77
231000
3000
giải thích cho họ những thiệt hại
họ đang gây ra cho hành tinh.
họ đang gây ra cho hành tinh.
04:12
And many of you may have noticed that doesn't have
78
234000
2000
Và nhiều người trong các bạn cách đó
04:14
as big an effect, as perhaps you would like it to have.
79
236000
4000
chẳng có tác dụng lớn như bạn mong muốn.
04:18
But if you show them that it's in their interest,
80
240000
3000
Nhưng nếu bạn cho họ thấy
điều đó là vì lợi ích của họ,
điều đó là vì lợi ích của họ,
04:21
then they're responsive.
81
243000
2000
thì họ sẽ phản hồi.
04:23
So, we have to work out who influences problems.
82
245000
3000
Vậy, ta phải biết được ai gây ra sự việc.
04:26
If we're looking at Iran, the president of the United States
83
248000
2000
Nếu nhìn vào Iran, Tổng thống Mỹ
04:28
we would like to think, may have some influence --
84
250000
3000
ta sẽ nghĩ họ có sức ảnh hưởng --
04:31
certainly the president in Iran has some influence --
85
253000
4000
Chắc chắn Tổng thống Iran có ảnh hưởng --
04:35
but we make a mistake if we just pay attention
86
257000
3000
nhưng chúng ta sẽ sai nếu chỉ chú ý
04:38
to the person at the top of the power ladder
87
260000
3000
vào người cầm quyền đứng đầu
04:41
because that person doesn't know much about Iran,
88
263000
3000
bởi vì người đó không thể biết nhiều
về Iran,
về Iran,
04:44
or about energy policy,
89
266000
2000
hay về chính sách năng lượng,
04:46
or about health care,
90
268000
2000
hay về chính sách y tế,
04:48
or about any particular policy.
91
270000
2000
hay về bất cứ chính sách nào.
04:50
That person surrounds himself or herself with advisers.
92
272000
5000
Người đó bị vây quanh bởi nhiều cố vấn.
04:55
If we're talking about national security problems,
93
277000
2000
Nếu ta nói về vấn đề an ninh quốc phòng,
04:57
maybe it's the Secretary of State,
94
279000
2000
có thể người đó là ngài Bí thư nước
04:59
maybe it's the Secretary of Defense,
95
281000
2000
Bí thư quốc phòng,
05:01
the Director of National Intelligence,
96
283000
2000
Giám đốc cơ quan tình báo quốc gia,
05:03
maybe the ambassador to the United Nations, or somebody else
97
285000
2000
có thể ngài Đại sứ Liên Hợp Quốc,
hay ai khác
hay ai khác
05:05
who they think is going to know more about the particular problem.
98
287000
4000
người được cho là biết cụ thể về
vấn đề đó.
vấn đề đó.
05:09
But let's face it, the Secretary of State doesn't know much about Iran.
99
291000
3000
Nhưng hãy đối diện rằng, ngài Bí thư
chẳng biết nhiều về Iran.
chẳng biết nhiều về Iran.
05:12
The secretary of defense doesn't know much about Iran.
100
294000
3000
Ngài Bí thư Quốc phòng
cũng chẳng biết nhiều về Iran.
cũng chẳng biết nhiều về Iran.
05:15
Each of those people in turn
101
297000
3000
Lần lượt từng người họ
05:18
has advisers who advise them,
102
300000
2000
đều có cố vấn tư vấn họ,
05:20
so they can advise the president.
103
302000
3000
để họ có thể tư vấn lại cho Tổng thống.
05:23
There are lots of people shaping decisions
104
305000
3000
Có rất nhiều người cùng làm nên quyết định
05:26
and so if we want to predict correctly
105
308000
2000
và nếu ta muốn dự đoán chính xác
05:28
we have to pay attention to everybody
106
310000
3000
ta phải để ý đến tất cả họ
05:31
who is trying to shape the outcome,
107
313000
2000
những người đang cùng làm nên kết quả,
05:33
not just the people at the pinnacle
108
315000
3000
không chỉ những người ở vị trí tối cao
05:36
of the decision-making pyramid.
109
318000
4000
trong tháp ra quyết định.
05:40
Unfortunately, a lot of times we don't do that.
110
322000
2000
Rất tiếc, nhiều lần chúng ta không làm vậy
05:42
There's a good reason that we don't do that,
111
324000
2000
Có cơ sở cho việc
chúng ta không làm vậy,
chúng ta không làm vậy,
05:44
and there's a good reason that using game theory and computers,
112
326000
3000
và có cơ sở, bằng việc sử dụng
Thuyết Trò chơi và máy tính,
Thuyết Trò chơi và máy tính,
05:47
we can overcome the limitation
113
329000
3000
chúng ta có thể vượt qua hạn chế
05:50
of just looking at a few people.
114
332000
2000
của việc chỉ nhìn vào một số người.
05:52
Imagine a problem with just five decision-makers.
115
334000
4000
Hãy tưởng tượng một vấn đề
với chỉ 5 người ra quyết định.
với chỉ 5 người ra quyết định.
05:56
Imagine for example
116
338000
2000
Hãy tưởng tượng ví dụ như
05:58
that Sally over here,
117
340000
2000
Sally ở đây
06:00
wants to know what Harry, and Jane,
118
342000
3000
muốn biết những gì Harry, và Jane,
06:03
and George and Frank are thinking,
119
345000
3000
và George và Frank đang suy nghĩ,
06:06
and sends messages to those people.
120
348000
2000
và gửi tin nhắn cho những người này.
06:08
Sally's giving her opinion to them,
121
350000
2000
Sally đưa ra quan điểm của cô cho họ,
06:10
and they're giving their opinion to Sally.
122
352000
3000
và họ đưa ra quan điểm của họ cho Sally.
06:13
But Sally also wants to know
123
355000
2000
Nhưng Sally muốn biết
06:15
what Harry is saying to these three,
124
357000
3000
Harry nói với 3 người kia những gì,
06:18
and what they're saying to Harry.
125
360000
2000
và những gì 3 người kia nói lại cho Harry.
06:20
And Harry wants to know
126
362000
2000
Và Harry cũng muốn biết
06:22
what each of those people are saying to each other, and so on,
127
364000
3000
những điều những người kia nói với nhau,
và cứ như thế,
và cứ như thế,
06:25
and Sally would like to know what Harry thinks those people are saying.
128
367000
3000
Và Sally cũng muốn biết Harry nghĩ
những người kia đang nói gì.
những người kia đang nói gì.
06:28
That's a complicated problem; that's a lot to know.
129
370000
3000
Đó là một vấn đề phức tạp,
nhiều thứ phải biết.
nhiều thứ phải biết.
06:31
With five decision-makers
130
373000
3000
Với 5 người ra quyết định
06:34
there are a lot of linkages --
131
376000
2000
có rất nhiều mối liên hệ --
06:36
120, as a matter of fact,
132
378000
2000
120, theo thực tế,
06:38
if you remember your factorials.
133
380000
2000
nếu bạn còn nhớ số giai thừa.
06:40
Five factorial is 120.
134
382000
2000
Giai thừa của 5 là 120.
06:42
Now you may be surprised to know
135
384000
2000
Giờ bạn sẽ ngạc nhiên khi biết là
06:44
that smart people can keep 120 things straight
136
386000
3000
những người khôn ngoan
có thể phân biệt được 120 thứ
có thể phân biệt được 120 thứ
06:47
in their head.
137
389000
2000
trong đầu
06:49
Suppose we double the number of influencers
138
391000
2000
Giả sử ta nhân đôi số người có ảnh hưởng
06:51
from five to 10.
139
393000
2000
từ 5 lên 10.
06:53
Does that mean we've doubled the number of pieces of information
140
395000
4000
Liệu nó có nghĩa là ta đang nhân đôi
số lượng thông tin
số lượng thông tin
06:57
we need to know, from 120 to 240?
141
399000
2000
mà chúng ta cần biết
từ 120 lên 240 không?
từ 120 lên 240 không?
06:59
No. How about 10 times?
142
401000
2000
Không. Vậy còn gấp 10 lần?
07:01
To 1,200? No.
143
403000
3000
lên 1200? Không.
07:04
We've increased it to 3.6 million.
144
406000
3000
Chúng ta đang tăng nó lên 3.6 triệu.
07:07
Nobody can keep that straight in their head.
145
409000
2000
Không ai có thể làm rõ được
hết từng đó
hết từng đó
07:09
But computers,
146
411000
3000
Ngoại trừ máy tính,
07:12
they can. They don't need coffee breaks,
147
414000
3000
chúng có thể.
Chúng không cần giải lao uống cà phê
Chúng không cần giải lao uống cà phê
07:15
they don't need vacations,
148
417000
3000
chúng không cần nghỉ phép,
07:18
they don't need to go to sleep at night,
149
420000
2000
chúng không cần đi ngủ,
07:20
they don't ask for raises either.
150
422000
3000
chúng cũng chẳng đòi tăng lương.
07:23
They can keep this information straight
151
425000
2000
Chúng có thể phân biệt được lượng thông tin này
07:25
and that means that we can process the information.
152
427000
3000
và có nghĩa là chúng ta
có thể xử lý được lượng thông tin.
có thể xử lý được lượng thông tin.
07:28
So I'm going to talk to you about how to process it,
153
430000
2000
vậy tôi sẽ nói cho các bạn biết cách xử lý chúng,
07:30
and I'm going to give you some examples out of Iran,
154
432000
3000
và tôi sẽ cho một số vi dụ về Iran,
07:33
and you're going to be wondering,
155
435000
2000
và bạn có thể sẽ tự hỏi,
07:35
"Why should we listen to this guy?
156
437000
2000
"Sao ta nên nghe theo
người đàn ông này?
người đàn ông này?
07:37
Why should we believe what he's saying?"
157
439000
3000
Tại sao ta nên tin những lời ông ta nói?"
07:40
So I'm going to show you a factoid.
158
442000
4000
Vậy tôi sẽ cho các bạn thấy một sự kiện
có thật.
có thật.
07:44
This is an assessment by the Central Intelligence Agency
159
446000
3000
Đây là đánh giá của Cục tình báo
trung ương
trung ương
07:47
of the percentage of time
160
449000
2000
về xác xuất số lần
07:49
that the model I'm talking about
161
451000
2000
mô hình tôi đang nói đến
07:51
is right in predicting things whose outcome is not yet known,
162
453000
3000
đoán đúng điều mà kết quả
chưa xảy ra,
chưa xảy ra,
07:54
when the experts who provided the data inputs
163
456000
4000
dù những chuyên gia cung cấp dữ liệu
07:58
got it wrong.
164
460000
2000
đoán là sai.
08:00
That's not my claim, that's a CIA claim -- you can read it,
165
462000
3000
Đó không phải là tôi nói mà là CIA nói,
bạn có thể tìm đọc,
bạn có thể tìm đọc,
08:03
it was declassified a while ago. You can read it in a volume edited by
166
465000
3000
Nó được công khai từ lâu. Bạn có thể
đọc được trong một bản biên tập bởi
đọc được trong một bản biên tập bởi
08:06
H. Bradford Westerfield, Yale University Press.
167
468000
3000
H. Bradford Westerfield,
Ban biên tập Đại Học Yale.
Ban biên tập Đại Học Yale.
08:09
So, what do we need to know
168
471000
2000
Vậy, chúng ta cần phải biết gì
08:11
in order to predict?
169
473000
2000
để có thể dự đoán?
08:13
You may be surprised to find out we don't need to know very much.
170
475000
3000
Bạn có thể sẽ ngạc nhiên vì chúng ta chẳng
cần biết gì nhiều.
cần biết gì nhiều.
08:16
We do need to know who has a stake
171
478000
3000
Chúng ta cần biết những bên có liên quan
08:19
in trying to shape the outcome of a decision.
172
481000
5000
trong kết quả đầu ra của một quyết định.
08:24
We need to know what they say they want,
173
486000
3000
Chúng ta cần biết cái họ nói họ muốn,
08:27
not what they want in their heart of hearts,
174
489000
3000
không phải cái họ thực sự muốn trong thân tâm,
08:30
not what they think they can get,
175
492000
2000
không phải cái họ có thể đạt được,
08:32
but what they say they want, because that is a strategically chosen position,
176
494000
3000
mà là cái họ nói họ muốn, bởi vì
đó là lập trường chiến lược của họ,
đó là lập trường chiến lược của họ,
08:35
and we can work backwards from that
177
497000
2000
và chúng ta có thể từ đó nhìn ngược lại
08:37
to draw inferences about important features of their decision-making.
178
499000
4000
để suy ra những điểm mấu chốt
trong cách họ ra quyết định
trong cách họ ra quyết định
08:41
We need to know how focused they are
179
503000
2000
Chúng ta cần biết họ tập trung như thế nào
08:43
on the problem at hand.
180
505000
2000
đến vấn đề trước mắt.
08:45
That is, how willing are they to drop what they're doing when the issue comes up,
181
507000
3000
Đó là, họ có sẵn sàng bỏ qua
những thứ đang làm khi nảy sinh vấn đề,
những thứ đang làm khi nảy sinh vấn đề,
08:48
and attend to it instead of something else that's on their plate --
182
510000
4000
và để ý đến nó thay vì những thứ khác --
08:52
how big a deal is it to them?
183
514000
2000
Nó có thực sự to tát đối với họ không?
08:54
And how much clout could they bring to bear
184
516000
3000
Và họ có thể sử dụng quyền hành
đến mức độ nào để giải quyết
đến mức độ nào để giải quyết
08:57
if they chose to engage on the issue?
185
519000
5000
nếu họ chọn tham gia vào việc đó
09:02
If we know those things
186
524000
2000
Nếu chúng ta biết những thứ như vậy
09:04
we can predict their behavior by assuming that everybody
187
526000
3000
ta có thể dự đoán hành động của họ
bằng cách cho rằng mọi người
bằng cách cho rằng mọi người
09:07
cares about two things on any decision.
188
529000
5000
quan tâm đến 2 điều
khi quyết định bất cứ thứ gì
khi quyết định bất cứ thứ gì
09:12
They care about the outcome. They'd like an outcome as close to
189
534000
2000
Họ quan tâm đến kết quả. Kết quả gần với
09:14
what they are interested in as possible.
190
536000
3000
những gì họ quan tâm nhất có thể.
09:17
They're careerists, they also care about getting credit --
191
539000
3000
Những người trọng địa vị, cũng quan tâm
việc có được danh vọng -
việc có được danh vọng -
09:20
there's ego involvement,
192
542000
2000
trong đó có sự can thiệp của cái tôi,
09:22
they want to be seen as important in shaping the outcome,
193
544000
4000
họ muốn được nhìn nhận là quan trọng
trong việc định hướng kết quả,
trong việc định hướng kết quả,
09:26
or as important, if it's their druthers, to block an outcome.
194
548000
5000
hoặc quan trọng không kém,
nếu ý muốn của họ là hạn chế kết quả
nếu ý muốn của họ là hạn chế kết quả
09:31
And so we have to figure out how they balance those two things.
195
553000
3000
Vì vậy ta phải tìm ra cách
họ có thể cân bằng giữa 2 thứ đó.
họ có thể cân bằng giữa 2 thứ đó.
09:34
Different people trade off
196
556000
2000
Nhiều người đánh đổi để chọn lấy
09:36
between standing by their outcome,
197
558000
3000
giữa theo sát kết quả của họ,
09:39
faithfully holding to it, going down in a blaze of glory,
198
561000
3000
tiếp tục trung thành theo đuổi,
rồi đi xuống trong vinh quang,
rồi đi xuống trong vinh quang,
09:42
or giving it up, putting their finger in the wind,
199
564000
3000
hoặc từ bỏ,
09:45
and doing whatever they think is going to be a winning position.
200
567000
3000
và làm bất cứ thứ gì họ nghĩ
là sẽ được một vị trí nào đó.
là sẽ được một vị trí nào đó.
09:48
Most people fall in between, and if we can work out where they fall
201
570000
3000
Hầu hết mọi người trung lập, nếu
ta tìm ra họ nghiêng về bên nào
ta tìm ra họ nghiêng về bên nào
09:51
we can work out how to negotiate with them
202
573000
2000
ta có thể tìm ra cách thỏa hiệp với họ
09:53
to change their behavior.
203
575000
2000
để thay đổi cách hành động của họ.
09:55
So with just that little bit of input
204
577000
3000
Vậy chỉ với một lượng nhỏ đầu vào
09:58
we can work out what the choices are that people have,
205
580000
3000
chúng ta có thể tìm ra
những lựa chọn mà mọi người có,
những lựa chọn mà mọi người có,
10:01
what the chances are that they're willing to take,
206
583000
3000
những cơ hội mà họ sẵn sàng bắt lấy,
10:04
what they're after, what they value, what they want,
207
586000
3000
điều gì họ đang theo đuổi,
họ trân trọng, và điều gì họ muốn,
họ trân trọng, và điều gì họ muốn,
10:07
and what they believe about other people.
208
589000
3000
và họ tin ở những người khác điều gì.
10:10
You might notice what we don't need to know:
209
592000
4000
Bạn có thể đang chú ý
đến thứ mà ta không cần biết:
đến thứ mà ta không cần biết:
10:14
there's no history in here.
210
596000
2000
không có gì liên quan đến lịch sử ở đây.
10:16
How they got to where they are
211
598000
2000
Họ tiến đến vị trí của họ bằng cách nào
10:18
may be important in shaping the input information,
212
600000
2000
quan trọng trong việc
định hướng thông tin đầu vào
định hướng thông tin đầu vào
10:20
but once we know where they are
213
602000
2000
nhưng một khi ta đã biết vị trí của họ
10:22
we're worried about where they're going to be headed in the future.
214
604000
3000
chúng ta chỉ quan tâm trong tương lai
họ sẽ hướng tới điều gì
họ sẽ hướng tới điều gì
10:25
How they got there turns out not to be terribly critical in predicting.
215
607000
4000
Cách họ đã đạt được nó hóa ra lại
không quá quan trọng trong việc dự đoán.
không quá quan trọng trong việc dự đoán.
10:29
I remind you of that 90 percent accuracy rate.
216
611000
4000
Điều đó là chính xác 90%.
10:33
So where are we going to get this information?
217
615000
2000
Vậy chúng ta có được thông tin này từ đâu?
10:35
We can get this information
218
617000
3000
Ta có thể tìm thấy những thông tin này
10:38
from the Internet, from The Economist,
219
620000
3000
trên mạng, trên những tờ The Economist,
10:41
The Financial Times, The New York Times,
220
623000
3000
The Financial Times, The New York Times,
10:44
U.S. News and World Report, lots of sources like that,
221
626000
3000
U.S News & World Report,
rất nhiều những nguồn tin tương tự vậy,
rất nhiều những nguồn tin tương tự vậy,
10:47
or we can get it from asking experts
222
629000
2000
hoặc ta có thể hỏi những chuyên gia
10:49
who spend their lives studying places and problems,
223
631000
3000
những người dành cả đời
nghiên cứu về địa vị và những vấn đề,
nghiên cứu về địa vị và những vấn đề,
10:52
because those experts know this information.
224
634000
3000
bởi vì họ biết rõ về những thông tin này.
10:55
If they don't know, who are the people trying to influence the decision,
225
637000
3000
Nếu họ không biết ai đang cố gắng
tạo ảnh hưởng lên quyết định,
tạo ảnh hưởng lên quyết định,
10:58
how much clout do they have,
226
640000
2000
họ quyền lực đến đâu,
11:00
how much they care about this issue, and what do they say they want,
227
642000
3000
họ quan tâm đến vấn đề đến mức nào,
và họ nói họ muốn điều gì
và họ nói họ muốn điều gì
11:03
are they experts? That's what it means to be an expert,
228
645000
3000
thì liệu họ có phải chuyên gia không?
Là một chuyên gia là vậy,
Là một chuyên gia là vậy,
11:06
that's the basic stuff an expert needs to know.
229
648000
4000
đó là những điều cơ bản mà
một chuyên gia cần phải biết.
một chuyên gia cần phải biết.
11:10
Alright, lets turn to Iran.
230
652000
2000
Được rồi, giờ ta sẽ quay trở lại với Iran.
11:12
Let me make three important predictions --
231
654000
3000
Hãy dự đoán ba điều quan trọng --
11:15
you can check this out, time will tell.
232
657000
3000
các bạn có thể kiểm chứng nó đúng hay sai,
thời gian sẽ trả lời.
thời gian sẽ trả lời.
11:18
What is Iran going to do about its nuclear weapons program?
233
660000
8000
Iran định sẽ làm gì với
chương trình vũ khí hạt nhân của mình?
chương trình vũ khí hạt nhân của mình?
11:26
How secure is the theocratic regime in Iran?
234
668000
3000
Chế độ chính trị thần quyền
của Iran chắc chắn đến đâu?
của Iran chắc chắn đến đâu?
11:29
What's its future?
235
671000
2000
Tương lai của nó sẽ ra sao?
11:31
And everybody's best friend,
236
673000
3000
Và người bạn thân của tất cả mọi người,
11:34
Ahmadinejad. How are things going for him?
237
676000
3000
Ahmadinejad. Mọi thứ sẽ ra sao với ngài ấy?
11:37
How are things going to be working out for him in the next year or two?
238
679000
6000
Mọi việc sẽ đi đến đâu trong 1 2 năm tới?
11:43
You take a look at this, this is not based on statistics.
239
685000
3000
Hãy nhìn vào đây,
nó không dựa trên thống kê.
nó không dựa trên thống kê.
11:46
I want to be very clear here. I'm not projecting some past data into the future.
240
688000
5000
Tôi muốn nói rõ quan điểm ở đây. Tôi không
đặt những số liệu quá khứ vào tương lai.
đặt những số liệu quá khứ vào tương lai.
11:51
I've taken inputs on positions and so forth,
241
693000
3000
Tôi lấy dữ liệu đầu vào ở một vài nơi,
11:54
run it through a computer model
242
696000
2000
cho vào một mô hình trên máy tính
11:56
that had simulated the dynamics of interaction,
243
698000
3000
cái đã tạo động lực cho sự tương tác,
11:59
and these are the simulated dynamics,
244
701000
2000
và đó là những động lực đã được tạo,
12:01
the predictions about the path of policy.
245
703000
3000
những dự đoán về đường lối chính sách.
12:04
So you can see here on the vertical axis,
246
706000
3000
Các bạn có thể nhìn thấy trên cột dọc,
12:07
I haven't shown it all the way down to zero,
247
709000
2000
tôi chưa ghi hết đến mức 0,
12:09
there are lots of other options, but here I'm just showing you the prediction,
248
711000
3000
có nhiều lựa chọn khác, nhưng ở đây
tôi chỉ cho các bạn thấy dự đoán,
tôi chỉ cho các bạn thấy dự đoán,
12:12
so I've narrowed the scale.
249
714000
2000
vì vậy tôi đã thu hẹp phạm vi lại.
12:14
Up at the top of the axis, "Build the Bomb."
250
716000
3000
Trên cùng của cột dọc là "Chế tạo bom."
12:17
At 130, we start somewhere above 130,
251
719000
4000
Ở mốc 130, ta xuất phát ở 1 điểm trên 130,
12:21
between building a bomb, and making enough weapons-grade fuel
252
723000
3000
nằm giữa chế tạo một quả bom,
và sản xuất đủ nhiên liệu hạt nhân
và sản xuất đủ nhiên liệu hạt nhân
12:24
so that you could build a bomb.
253
726000
2000
để có thể tạo một quả bom.
12:26
That's where, according to my analyses,
254
728000
3000
Đó là điểm mà theo như phân tích của tôi,
12:29
the Iranians were at the beginning of this year.
255
731000
3000
là vị trí của người Iran đầu năm nay.
12:32
And then the model makes predictions down the road.
256
734000
3000
Và sau đó mô hình sẽ tạo ra
những dự đoán tương lai.
những dự đoán tương lai.
12:35
At 115 they would only produce enough weapons grade fuel
257
737000
4000
Ở mốc 115 họ chỉ có thể sản xuất
đủ nhiên liệu hạt nhân
đủ nhiên liệu hạt nhân
12:39
to show that they know how, but they wouldn't build a weapon:
258
741000
2000
để cho thấy rằng họ biết cách,
nhưng họ không chế tạo vũ khí;
nhưng họ không chế tạo vũ khí;
12:41
they would build a research quantity.
259
743000
2000
mà họ xây dựng chất lượng nghiên cứu.
12:43
It would achieve some national pride,
260
745000
2000
Làm vậy có thể giành được lòng tự tôn dân tộc,
12:45
but not go ahead and build a weapon.
261
747000
3000
nhưng không thể tiến tới chế tạo vũ khí.
12:48
And down at 100 they would build civilian nuclear energy,
262
750000
2000
Ở mốc 100 họ có thể chế tạo
năng lượng hạt nhân dân sự,
năng lượng hạt nhân dân sự,
12:50
which is what they say is their objective.
263
752000
4000
và theo như họ nói thì
nó chính là mục đích của họ
nó chính là mục đích của họ
12:54
The yellow line shows us the most likely path.
264
756000
3000
Đường màu vàng cho chúng ta thấy
con đường có khả năng nhất.
con đường có khả năng nhất.
12:57
The yellow line includes an analysis
265
759000
1000
Đường màu vàng bao hàm phân tích
12:58
of 87 decision makers in Iran,
266
760000
3000
của 87 người ra quyết định ở Iran,
13:01
and a vast number of outside influencers
267
763000
3000
và một số lượng lớn những người
có tầm ảnh hưởng ở bên ngoài
có tầm ảnh hưởng ở bên ngoài
13:04
trying to pressure Iran into changing its behavior,
268
766000
3000
cố gắng thúc đẩy Iran thay đổi động thái,
13:07
various players in the United States, and Egypt,
269
769000
3000
và nhiều cá nhân khác ở Mỹ, Ai Cập,
13:10
and Saudi Arabia, and Russia, European Union,
270
772000
2000
và Ả Rập, Nga, Liên minh châu Âu,
13:12
Japan, so on and so forth.
271
774000
2000
Nhật Bản, và vân vân.
13:14
The white line reproduces the analysis
272
776000
4000
Đường màu trắng mô phỏng phân tích
13:18
if the international environment
273
780000
2000
nếu như môi trường quốc tế
13:20
just left Iran to make its own internal decisions,
274
782000
3000
để Iran tự ra những quyết định nội bộ,
13:23
under its own domestic political pressures.
275
785000
2000
dưới những áp lực chính trị trong nước.
13:25
That's not going to be happening,
276
787000
2000
Việc đó sẽ không xảy ra,
13:27
but you can see that the line comes down faster
277
789000
4000
nhưng các bạn có thể thấy
các đường đi xuống nhanh hơn
các đường đi xuống nhanh hơn
13:31
if they're not put under international pressure,
278
793000
3000
nếu họ không bị áp lực từ quốc tế đè nặng,
13:34
if they're allowed to pursue their own devices.
279
796000
2000
nếu họ được phép theo kế sách của mình.
13:36
But in any event, by the end of this year,
280
798000
3000
Nhưng trong bất kì trường hợp nào,
đến cuối năm nay,
đến cuối năm nay,
13:39
beginning of next year, we get to a stable equilibrium outcome.
281
801000
3000
đầu năm sau, ta sẽ thấy được
một kết quả cân bằng chắc chắn.
một kết quả cân bằng chắc chắn.
13:42
And that equilibrium is not what the United States would like,
282
804000
4000
Và tình thế cân bằng đó không phải
những gì nước Mỹ muốn,
những gì nước Mỹ muốn,
13:46
but it's probably an equilibrium that the United States can live with,
283
808000
3000
nhưng có thể nó là sự cân bằng
mà nước Mỹ có thể chịu,
mà nước Mỹ có thể chịu,
13:49
and that a lot of others can live with.
284
811000
2000
và nhiều người khác có thể chịu,
13:51
And that is that Iran will achieve that nationalist pride
285
813000
4000
Và Iran sẽ có được lòng tự tôn quốc gia
13:55
by making enough weapons-grade fuel, through research,
286
817000
4000
bằng việc chế tạo nhiên liệu hạt nhân,
qua nghiên cứu,
qua nghiên cứu,
13:59
so that they could show that they know how to make weapons-grade fuel,
287
821000
4000
để họ có thể cho thấy rằng họ biết cách
chế tạo nhiên liệu hạt nhân,
chế tạo nhiên liệu hạt nhân,
14:03
but not enough to actually build a bomb.
288
825000
5000
nhưng chưa đủ để thực sự
chế tạo một quả bom.
chế tạo một quả bom.
14:08
How is this happening?
289
830000
2000
Làm thế nào việc này có thể xảy ra?
14:10
Over here you can see this is the distribution
290
832000
4000
Ở đây bạn có thể thấy đây là phân bổ
14:14
of power in favor of civilian nuclear energy today,
291
836000
5000
các loại quyền lực ủng hộ hạt nhân dân sự,
14:19
this is what that power block is predicted to be like
292
841000
3000
đây chính là dự đoán về khối nguồn
14:22
by the late parts of 2010, early parts of 2011.
293
844000
6000
thời điểm cuối 2010, đầu 2011.
14:28
Just about nobody supports research on weapons-grade fuel today,
294
850000
4000
Hầu như không ai ủng hộ việc nghiên cứu
nhiên liệu hạt nhân vào thời điểm bây giờ,
nhiên liệu hạt nhân vào thời điểm bây giờ,
14:32
but by 2011 that gets to be a big block,
295
854000
3000
nhưng năm 2011 việc đó
trở thành một chướng ngại lớn
trở thành một chướng ngại lớn
14:35
and you put these two together, that's the controlling influence in Iran.
296
857000
4000
và nếu bạn kết hợp 2 thứ đó,
đó chính là ảnh hưởng chính ở Iran.
đó chính là ảnh hưởng chính ở Iran.
14:39
Out here today, there are a bunch of people --
297
861000
3000
Về phía này, hiện tại có rất nhiều người
14:42
Ahmadinejad for example --
298
864000
2000
ví dụ như Ahmadinejad --
14:44
who would like not only to build a bomb,
299
866000
2000
người không chỉ muốn chế tạo một quả bom,
14:46
but test a bomb.
300
868000
2000
mà còn cả thử nghiệm nó.
14:48
That power disappears completely;
301
870000
2000
Quyền lực đó biết mất hoàn toàn;
14:50
nobody supports that by 2011.
302
872000
3000
không ai ủng hộ nó năm 2011.
14:53
These guys are all shrinking,
303
875000
2000
Những anh chàng này thì đang lùi dần,
14:55
the power is all drifting out here,
304
877000
3000
quyền lực đều đang hướng vào đây,
14:58
so the outcome is going to be the weapons-grade fuel.
305
880000
3000
vì vậy kết quả sẽ là nhiên liệu hạt nhân.
15:01
Who are the winners and who are the losers in Iran?
306
883000
3000
Những người thắng cuộc và
những kẻ thua cuộc ở Iran là ai?
những kẻ thua cuộc ở Iran là ai?
15:04
Take a look at these guys, they're growing in power,
307
886000
3000
Hãy nhìn vào đây,
chúng đang ngày càng đi lên,
chúng đang ngày càng đi lên,
15:07
and by the way, this was done a while ago
308
889000
3000
và nhân tiện, cái này được làm
từ một thời gian trước
từ một thời gian trước
15:10
before the current economic crisis,
309
892000
2000
trước cuộc khủng hoảng kinh tế hiện tại,
15:12
and that's probably going to get steeper.
310
894000
2000
và có thể nó có vẻ không tin được.
15:14
These folks are the moneyed interests in Iran,
311
896000
2000
Những người này là giới tài chính ở Iran,
15:16
the bankers, the oil people, the bazaaries.
312
898000
4000
các ngân hàng, ngành dầu mỏ, thương nhân.
15:20
They are growing in political clout,
313
902000
3000
Họ đang nắm trong tay
nhiều quyền lực chính trị hơn,
nhiều quyền lực chính trị hơn,
15:23
as the mullahs are isolating themselves --
314
905000
3000
do những giáo sĩ Hồi giáo
đang tự cô lập họ --
đang tự cô lập họ --
15:26
with the exception of one group of mullahs,
315
908000
2000
ngoại trừ một nhóm giáo sĩ Hồi giáo,
15:28
who are not well known to Americans.
316
910000
2000
những người mà người Mỹ ít biết đến.
15:30
That's this line here, growing in power,
317
912000
2000
Về đường này, đang tăng về quyền lực,
15:32
these are what the Iranians call the quietists.
318
914000
4000
đó là những gì người Iran gọi
là những người ẩn dật.
là những người ẩn dật.
15:36
These are the Ayatollahs, mostly based in Qom,
319
918000
3000
Họ là những thủ lĩnh Hồi giáo Ayatollahs,
hầu hết căn cứ ở Qom,
hầu hết căn cứ ở Qom,
15:39
who have great clout in the religious community,
320
921000
4000
họ là những người có quyền lực cao,
15:43
have been quiet on politics and are going to be getting louder,
321
925000
3000
nhưng lại kín đáo về chính trị
và dự sẽ có tiếng nói nhiều hơn,
và dự sẽ có tiếng nói nhiều hơn,
15:46
because they see Iran going in an unhealthy direction,
322
928000
2000
vì họ thấy Iran đi theo chiều hướng xấu,
15:48
a direction contrary
323
930000
2000
một chiều hướng ngược lại
15:50
to what Khomeini had in mind.
324
932000
4000
với những gì nhà lãnh đạo Khomeini đã nghĩ
15:54
Here is Mr. Ahmadinejad.
325
936000
2000
Đây là phía ngài Ahmadinejad.
15:56
Two things to notice: he's getting weaker,
326
938000
3000
2 điều cần chú ý: ngài ấy đang yếu thế hơn
15:59
and while he gets a lot of attention in the United States,
327
941000
2000
và tuy ngài ấy rất được chú ý ở Mỹ,
16:01
he is not a major player in Iran.
328
943000
2000
nhưng không phải người quan trọng ở Iran.
16:03
He is on the way down.
329
945000
2000
Ngài ấy đang tụt dốc.
16:05
OK, so I'd like you to take a little away from this.
330
947000
4000
Ok, ở đây tôi gián đoạn các bạn một chút.
16:09
Everything is not predictable: the stock market
331
951000
2000
Không thể dự đoán mọi thứ:
thị trường chứng khoán
thị trường chứng khoán
16:11
is, at least for me, not predictable,
332
953000
3000
ít nhất đối với tôi,
là không thể dự đoán được,
là không thể dự đoán được,
16:14
but most complicated negotiations are predictable.
333
956000
5000
nhưng những dàn xếp
phức tạp nhất lại có thể.
phức tạp nhất lại có thể.
16:19
Again, whether we're talking health policy, education,
334
961000
4000
Một lần nữa, cho dù chúng ta đang nói về
chính sách sức khỏe, giáo dục,
chính sách sức khỏe, giáo dục,
16:23
environment, energy,
335
965000
3000
hay môi trường, năng lượng,
16:26
litigation, mergers,
336
968000
2000
hay mối tranh chấp, sự hợp nhất,
16:28
all of these are complicated problems
337
970000
2000
tất cả những điều đó là vấn đề phức tạp
16:30
that are predictable,
338
972000
2000
có thể dự đoán được,
16:32
that this sort of technology can be applied to.
339
974000
4000
có thể áp dụng được kĩ thuật này.
16:36
And the reason that being able to predict those things is important,
340
978000
5000
Và lí do vì sao dự đoán được
những thứ đó là việc quan trọng,
những thứ đó là việc quan trọng,
16:41
is not just because you might run a hedge fund and make money off of it,
341
983000
3000
không phải là bạn có thể
thành lập một quỹ đầu cơ và kiếm tiền,
thành lập một quỹ đầu cơ và kiếm tiền,
16:44
but because if you can predict what people will do,
342
986000
3000
mà là bởi vì bạn có thể dự đoán
những gì người ta sẽ làm,
những gì người ta sẽ làm,
16:47
you can engineer what they will do.
343
989000
3000
bạn có thể vạch ra những gì họ sẽ làm.
Và nếu bạn có thể,
bạn có thể thay đổi thế giới,
bạn có thể thay đổi thế giới,
16:50
And if you engineer what they do you can change the world,
344
992000
2000
16:52
you can get a better result.
345
994000
2000
bạn có thể có được kết quả tốt hơn.
16:54
I would like to leave you with one thought, which is
346
996000
3000
Tôi muốn các bạn suy nghĩ một điều, đó là
16:57
for me, the dominant theme of this gathering,
347
999000
5000
đối với tôi, đề tài bao quát
của việc thu thập này,
của việc thu thập này,
17:02
and is the dominant theme of this way of thinking about the world.
348
1004000
3000
và cũng là đề tài bao quát
của cách ta nhìn nhận thế giới.
của cách ta nhìn nhận thế giới.
17:05
When people say to you,
349
1007000
3000
Khi người ta nói với bạn rằng,
17:08
"That's impossible,"
350
1010000
2000
"Điều đó là không thể,"
17:10
you say back to them,
351
1012000
2000
nói lại với họ rằng,
17:12
"When you say 'That's impossible,'
352
1014000
2000
"Khi bạn nói 'Điều đó là không thể,'
17:14
you're confused with,
353
1016000
2000
bạn có lẽ đang nhầm lẫn với
17:16
'I don't know how to do it.'"
354
1018000
3000
'Tôi không biết cách thực hiện nó.'"
17:19
Thank you.
355
1021000
2000
Cám ơn các bạn.
17:21
(Applause)
356
1023000
4000
(Vỗ tay)
17:25
Chris Anderson: One question for you.
357
1027000
2000
Chris Anderson: Một câu hỏi dành cho ngài.
17:27
That was fascinating.
358
1029000
3000
Thật là ấn tượng.
17:30
I love that you put it out there.
359
1032000
3000
Tôi thích cách ngài truyền bá nó.
17:33
I got very nervous halfway through the talk though,
360
1035000
2000
Dù tôi đã rất lo lắng phần giữa bài nói,
17:35
just panicking whether you'd included in your model, the possibility that
361
1037000
3000
hoang mang rằng liệu ngài có bao gồm
trong mô hình khả năng
trong mô hình khả năng
17:38
putting this prediction out there might change the result.
362
1040000
4000
Truyền bá những dự đoán
có thể làm thay đổi kết quả.
có thể làm thay đổi kết quả.
17:42
We've got 800 people in Tehran who watch TEDTalks.
363
1044000
3000
Chúng tôi có 800 người ở Tehran
theo dõi TEDTalks.
theo dõi TEDTalks.
17:45
Bruce Bueno de Mesquita: I've thought about that,
364
1047000
2000
Bruce Bueno de Mesquita: Tôi đã nghĩ tới,
17:47
and since I've done a lot of work for the intelligence community,
365
1049000
4000
và vì tôi đã làm rất nhiều việc
cho Cơ quan An ninh Quốc gia,
cho Cơ quan An ninh Quốc gia,
17:51
they've also pondered that.
366
1053000
2000
nên họ cũng đã suy nghĩ về điều đó.
17:53
It would be a good thing if
367
1055000
3000
Nó sẽ là một điều tốt nếu
17:56
people paid more attention, took seriously,
368
1058000
3000
mọi người chú ý hơn, nghiêm túc hơn,
17:59
and engaged in the same sorts of calculations,
369
1061000
2000
và tham gia vào dự tính giống như vậy,
18:01
because it would change things. But it would change things in two beneficial ways.
370
1063000
4000
vì nó có thể thay đổi nhiều điều. Nhưng nó
có thể tác động theo hai cách tích cực.
có thể tác động theo hai cách tích cực.
18:05
It would hasten how quickly people arrive at an agreement,
371
1067000
6000
Nó có thể thúc đẩy mọi người
đạt được thỏa thuận nhanh hơn,
đạt được thỏa thuận nhanh hơn,
18:11
and so it would save everybody a lot of grief and time.
372
1073000
3000
và cũng có thể tránh những thất bại
và tiết kiệm thời gian.
và tiết kiệm thời gian.
18:14
And, it would arrive at an agreement that everybody was happy with,
373
1076000
4000
Và nó có thể thỏa hiệp
rằng mọi người đều vui vẻ,
rằng mọi người đều vui vẻ,
18:18
without having to manipulate them so much --
374
1080000
3000
mà không cần phải thao túng họ nhiều --
18:21
which is basically what I do, I manipulate them.
375
1083000
3000
đó cơ bản là những gì tôi làm,
tôi điều khiển họ.
tôi điều khiển họ.
18:24
So it would be a good thing.
376
1086000
2000
Vậy nên nó sẽ là một điều tốt.
18:26
CA: So you're kind of trying to say, "People of Iran, this is your destiny, lets go there."
377
1088000
4000
Vậy ý ngài là, "Người Iran, đây chính là
định mệnh của các bạn, hãy đi đến đó."
định mệnh của các bạn, hãy đi đến đó."
18:30
BBM: Well, people of Iran, this is what many of you are going to evolve to want,
378
1092000
6000
Đúng, người Iran, đây là những gì nhiều
người trong số các bạn sẽ tiến hóa để có,
người trong số các bạn sẽ tiến hóa để có,
18:36
and we could get there a lot sooner,
379
1098000
2000
và ta có thể đạt đến sớm hơn rất nhiều,
18:38
and you would suffer a lot less trouble from economic sanctions,
380
1100000
3000
và bạn sẽ phải chịu ít rắc rối hơn
từ những chế tài xử phạt,
từ những chế tài xử phạt,
18:41
and we would suffer a lot less fear of the use of military force on our end,
381
1103000
6000
và ta sẽ phải chịu đựng ít hơn
những nỗi sợ hãi về lực lượng quân đội,
những nỗi sợ hãi về lực lượng quân đội,
18:47
and the world would be a better place.
382
1109000
2000
và thế giới sẽ trở nên tốt đẹp hơn.
18:49
CA: Here's hoping they hear it that way. Thank you very much Bruce.
383
1111000
3000
CA: Hi vọng họ sẽ nghe theo cách đó.
Cám ơn rất nhiều ngài Bruce.
Cám ơn rất nhiều ngài Bruce.
18:52
BBM: Thank you.
384
1114000
2000
Cám ơn tất cả các bạn.
18:54
(Applause)
385
1116000
5000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Bruce Bueno de Mesquita - Political scientistA consultant to the CIA and the Department of Defense, Bruce Bueno de Mesquita has built an intricate computer model that can predict the outcomes of international conflicts with bewildering accuracy.
Why you should listen
Every motive has a number, says Bruce Bueno de Mesquita. A specialist in foreign policy, international relations and state building, he is also a leading -- if controversial -- scholar of rational choice theory, which says math underlies the nation-scale consequences of individuals acting for personal benefit. He created forecasting technology that has, time and again, exceeded the accuracy of old-school analysis, even with thorny quarrels charged by obscure contenders, and often against odds. (One example: He called the second Intifada two years in advance.)
Bueno de Mesquita's company, Mesquita & Roundell, sells his system's predictions and analysis to influential government and private institutions that need heads-ups on policy. He teaches at NYU and is a senior fellow at the Hoover Institution.
Bruce Bueno de Mesquita | Speaker | TED.com