TEDxPaloAlto
Leila Takayama: What's it like to be a robot?
Leila Takayama: Robot olmak nasıl bir şey?
Filmed:
Readability: 3.8
1,183,118 views
Halihazırda robotlarla yaşıyoruz: Bulaşık makinesi ve termostat gibi aletler hayatımıza o kadar dahil olmuş durumda ki onları robot olarak adlandırmak aklımızdan bile geçmiyor. Sosyal bilimci Leila Takayama insan-robot etkileşimlerini tasarlarken karşılaştıkları özgün sorunları ve robotik özellikleri deneyimlemenin kendimizi anlamada nasıl rol oynadığını bizlerle paylaşıyor.
Leila Takayama - Social scientist
Leila Takayama conducts research on human-robot interaction. Full bio
Leila Takayama conducts research on human-robot interaction. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
You only get one chance
to make a first impression,
to make a first impression,
0
760
2656
İlk izlenim oluşturmak için
sadece bir şansınız vardır
sadece bir şansınız vardır
00:15
and that's true if you're a robot
as well as if you're a person.
as well as if you're a person.
1
3440
3176
ve bu insansanız da
robotsanız da böyledir.
robotsanız da böyledir.
00:18
The first time that I met
one of these robots
one of these robots
2
6640
3016
Bu robotlardan biriyle ilk tanışmam
00:21
was at a place
called Willow Garage in 2008.
called Willow Garage in 2008.
3
9680
2896
2008'de Willow Garage
adlı bir mekandaydı.
adlı bir mekandaydı.
00:24
When I went to visit there,
my host walked me into the building
my host walked me into the building
4
12600
3016
Oraya ziyarete gittiğimde
ev sahibiyle binaya girdik
ev sahibiyle binaya girdik
00:27
and we met this little guy.
5
15640
1576
ve bu küçük adamla tanıştım.
00:29
He was rolling into the hallway,
6
17240
1656
Koridorda dolanıyordu,
00:30
came up to me, sat there,
7
18920
1816
yanıma geldi, oturdu
00:32
stared blankly past me,
8
20760
2256
ve boş boş arkama baktı,
00:35
did nothing for a while,
9
23040
1656
bir süre hiçbir şey yapmadı,
00:36
rapidly spun his head around 180 degrees
10
24720
1936
hızlıca başını 180 derece döndürdü
00:38
and then ran away.
11
26680
1536
ve sonra kaçtı.
00:40
And that was not a great first impression.
12
28240
2176
Bu iyi bir ilk izlenim değildi.
00:42
The thing that I learned
about robots that day
about robots that day
13
30440
2176
O gün robotlarla ilgili öğrendiğim şey,
00:44
is that they kind of do their own thing,
14
32640
2176
kendilerine has davranışları olduğu
00:46
and they're not totally aware of us.
15
34840
2136
ve tam olarak farkımızda olmadıkları.
00:49
And I think as we're experimenting
with these possible robot futures,
with these possible robot futures,
16
37000
3239
Bence, muhtemel
robot özelliklerini denerken
robot özelliklerini denerken
00:52
we actually end up learning
a lot more about ourselves
a lot more about ourselves
17
40263
2673
bu makinelerin
karşıtı olan kendimiz hakkında
karşıtı olan kendimiz hakkında
00:54
as opposed to just these machines.
18
42960
1656
çok fazla şey öğreniyoruz.
00:56
And what I learned that day
19
44640
1336
O gün öğrendiğim şeyse,
00:58
was that I had pretty high
expectations for this little dude.
expectations for this little dude.
20
46000
3416
küçük dostumuzdan
çok fazla beklentim olduğuydu.
çok fazla beklentim olduğuydu.
01:01
He was not only supposed to be able
to navigate the physical world,
to navigate the physical world,
21
49440
3176
Sadece fiziksel dünyayı değil,
01:04
but also be able
to navigate my social world --
to navigate my social world --
22
52640
2656
benim sosyal dünyamı da saptamalıydı --
01:07
he's in my space; it's a personal robot.
23
55320
2176
benim alanımda; o kişisel bir robot.
01:09
wWhy didn't it understand me?
24
57520
2016
Neden beni anlamadı?
01:11
My host explained to me,
25
59560
1256
Ev sahibi: "Robot A noktasından
B noktasına gitmeye çalışıyor,
B noktasına gitmeye çalışıyor,
01:12
"Well, the robot is trying
to get from point A to point B,
to get from point A to point B,
26
60840
3176
sen de onun yolundaki bir engeldin
01:16
and you were an obstacle in his way,
27
64040
1776
ve nereye gideceğini bulması,
01:17
so he had to replan his path,
28
65840
2016
rotasını tekrar planlaması,
sonra oraya
başka bir yoldan gitmesi gerek."
başka bir yoldan gitmesi gerek."
01:19
figure out where to go,
29
67880
1256
01:21
and then get there some other way,"
30
69160
1696
diye açıkladı.
01:22
which was actually
not a very efficient thing to do.
not a very efficient thing to do.
31
70880
2456
Aslında bu pek etkili
bir davranış değildi.
bir davranış değildi.
01:25
If that robot had figured out
that I was a person, not a chair,
that I was a person, not a chair,
32
73360
3256
Eğer o robot, bir sandalye değil de
insan olduğumun
insan olduğumun
ve bir yere ulaşmaya çalıştığında
01:28
and that I was willing
to get out of its way
to get out of its way
33
76640
2096
yolundan çekilmeye
istekli olduğumun farkına varsaydı,
istekli olduğumun farkına varsaydı,
01:30
if it was trying to get somewhere,
34
78760
1656
eğer insan olduğumu
ve sandalye, duvar gibi şeylerden
ve sandalye, duvar gibi şeylerden
01:32
then it actually
would have been more efficient
would have been more efficient
35
80440
2216
01:34
at getting its job done
36
82680
1256
farklı kabiliyetlerim olduğunu
01:35
if it had bothered
to notice that I was a human
to notice that I was a human
37
83960
2216
fark etme zahmetine girseydi,
01:38
and that I have different affordances
than things like chairs and walls do.
than things like chairs and walls do.
38
86200
3576
işini yerine getirmede daha etkili olurdu.
01:41
You know, we tend to think of these robots
as being from outer space
as being from outer space
39
89800
3216
Robotları uzaydan gelme,
geleceğe ait, bilim kurguya ait gibi
düşünme eğilimimiz var.
düşünme eğilimimiz var.
01:45
and from the future
and from science fiction,
and from science fiction,
40
93040
2136
01:47
and while that could be true,
41
95200
1416
Bu doğru olabilirken
sizinle robotların bugün burada olduğunu,
01:48
I'd actually like to argue
that robots are here today,
that robots are here today,
42
96640
2656
aramızda yaşadıklarını
ve çalıştıklarını konuşmak istiyorum.
ve çalıştıklarını konuşmak istiyorum.
01:51
and they live and work
amongst us right now.
amongst us right now.
43
99320
2776
01:54
These are two robots that live in my home.
44
102120
2856
Evimde yaşayan iki robot var.
01:57
They vacuum the floors
and they cut the grass
and they cut the grass
45
105000
2496
Her gün
evi süpürüp çimenleri biçiyorlar.
01:59
every single day,
46
107520
1216
02:00
which is more than I would do
if I actually had time to do these tasks,
if I actually had time to do these tasks,
47
108760
3376
Doğrusu bu, eğer vaktim olsa
benim yapacağımdan daha fazlası
benim yapacağımdan daha fazlası
02:04
and they probably
do it better than I would, too.
do it better than I would, too.
48
112160
2336
ve muhtemelen benden daha iyi yapıyorlar.
02:06
This one actually takes care of my kitty.
49
114520
2496
Bu aslında kedimle ilgileniyor.
02:09
Every single time
he uses the box, it cleans it,
he uses the box, it cleans it,
50
117040
2576
Her kabı kullandığında temizliyor,
02:11
which is not something I'm willing to do,
51
119640
1976
ki bu yapmaya can attığım bir şey değil
ve onun hayatını da
en az benimki kadar kolaylaştırıyor.
en az benimki kadar kolaylaştırıyor.
02:13
and it actually makes
his life better as well as mine.
his life better as well as mine.
52
121640
2576
02:16
And while we call these robot products --
53
124240
2416
Bu robotları
"robot elektrikli süpürge,
"robot elektrikli süpürge,
02:18
it's a "robot vacuum cleaner,
it's a robot lawnmower,
it's a robot lawnmower,
54
126680
2696
robot çim biçme makinesi,
robot kedi kumluğu"
robot kedi kumluğu"
02:21
it's a robot littler box,"
55
129400
1495
diye adlandırırken
02:22
I think there's actually a bunch
of other robots hiding in plain sight
of other robots hiding in plain sight
56
130919
4137
bence gözümüzün önünde saklanan
02:27
that have just become so darn useful
57
135080
1856
çok kullanışlı ve çok sıradan
02:28
and so darn mundane
58
136960
1456
bir sürü robot var.
Onlara "bulaşık makinesi" gibi
isimler takmışız, değil mi?
isimler takmışız, değil mi?
02:30
that we call them things
like, "dishwasher," right?
like, "dishwasher," right?
59
138440
2496
02:32
They get new names.
60
140960
1216
Yeni isimleri var.
02:34
They don't get called robot anymore
61
142200
1696
Robot olarak adlandırılmıyorlar
çünkü hayatımızda
bir amaca hizmet ediyorlar.
bir amaca hizmet ediyorlar.
02:35
because they actually
serve a purpose in our lives.
serve a purpose in our lives.
62
143920
2416
Aynı termostat gibi, değil mi?
02:38
Similarly, a thermostat, right?
63
146360
1496
02:39
I know my robotics friends out there
64
147880
1776
Bunu duyan robot arkadaşlarım
muhtemelen onu bir robot olarak
adlandırdığım için tüyleri ürperdi
adlandırdığım için tüyleri ürperdi
02:41
are probably cringing
at me calling this a robot,
at me calling this a robot,
65
149680
2336
02:44
but it has a goal.
66
152040
1256
ama onun da bir amacı var.
02:45
Its goal is to make my house
66 degrees Fahrenheit,
66 degrees Fahrenheit,
67
153320
2896
Amacı evimi 18 derecede tutmak
02:48
and it senses the world.
68
156240
1256
ve dünyayı hissedebiliyor.
02:49
It knows it's a little bit cold,
69
157520
1576
Birazcık soğuk olduğunu bilebiliyor,
02:51
it makes a plan and then
it acts on the physical world.
it acts on the physical world.
70
159120
2616
bir plan yapıp sonra hayata geçirebiliyor.
Bu robot bilim.
02:53
It's robotics.
71
161760
1256
Robot Rosie gibi görünmese de
02:55
Even if it might not
look like Rosie the Robot,
look like Rosie the Robot,
72
163040
2576
02:57
it's doing something
that's really useful in my life
that's really useful in my life
73
165640
2936
hayatımda çok faydalı bir iş yapıyor,
03:00
so I don't have to take care
74
168600
1376
böylece ısıyı kendim ayarlamakla
03:02
of turning the temperature
up and down myself.
up and down myself.
75
170000
2576
uğraşmak zorunda kalmıyorum.
03:04
And I think these systems
live and work amongst us now,
live and work amongst us now,
76
172600
3816
Bence bu sistemler
aramızda yaşıyor ve çalışıyor.
aramızda yaşıyor ve çalışıyor.
03:08
and not only are these systems
living amongst us
living amongst us
77
176440
2336
Ve sadece aramızda yaşamakla kalmıyorlar,
03:10
but you are probably
a robot operator, too.
a robot operator, too.
78
178800
2656
muhtemelen siz de
bir robot kullanıcısısınız.
bir robot kullanıcısısınız.
03:13
When you drive your car,
79
181480
1256
Arabanızı kullanırken
03:14
it feels like you are operating machinery.
80
182760
2216
bir makineyi kullandığınızı
hissediyorsunuz.
hissediyorsunuz.
03:17
You are also going
from point A to point B,
from point A to point B,
81
185000
2816
Ayrıca A noktasından
B noktasına gidiyorsunuz
B noktasına gidiyorsunuz
ama muhtemelen arabanızın
hidrolik direksiyonu,
hidrolik direksiyonu,
03:19
but your car probably has power steering,
82
187840
2216
03:22
it probably has automatic braking systems,
83
190080
2696
otomatik fren sistemi,
03:24
it might have an automatic transmission
and maybe even adaptive cruise control.
and maybe even adaptive cruise control.
84
192800
3736
otomatik vitesi hatta uyarlanabilir
seyir kontrolü bile olabilir.
seyir kontrolü bile olabilir.
03:28
And while it might not be
a fully autonomous car,
a fully autonomous car,
85
196560
2936
Tamamen otonom olmasa bile
03:31
it has bits of autonomy,
86
199520
1296
otonom parçaları var,
03:32
and they're so useful
87
200840
1336
faydalılar
ve daha güvenli
sürüş yapmamızı sağlıyorlar
sürüş yapmamızı sağlıyorlar
03:34
and they make us drive safer,
88
202200
1816
03:36
and we just sort of feel
like they're invisible-in-use, right?
like they're invisible-in-use, right?
89
204040
3656
ama kullanırken görünmezlermiş gibi
hissediyoruz, değil mi?
hissediyoruz, değil mi?
03:39
So when you're driving your car,
90
207720
1576
Arabanızı sürerken
03:41
you should just feel like
you're going from one place to another.
you're going from one place to another.
91
209320
3096
bir yerden başka bir yere
gidiyormuş gibi hissetmelisiniz.
gidiyormuş gibi hissetmelisiniz.
İdare etmeniz, kullanmanız ve kontrolleri
kullanmayı öğrenmeniz gereken
kullanmayı öğrenmeniz gereken
03:44
It doesn't feel like it's this big thing
that you have to deal with and operate
that you have to deal with and operate
92
212440
3736
koca şey gibi hissettirmiyor
03:48
and use these controls
93
216200
1256
03:49
because we spent so long
learning how to drive
learning how to drive
94
217480
2176
çünkü nasıl sürüleceğini öğrenmek için
o kadar çok zaman harcıyoruz ki
o kadar çok zaman harcıyoruz ki
03:51
that they've become
extensions of ourselves.
extensions of ourselves.
95
219680
2696
bir uzvumuz haline geliyorlar.
03:54
When you park that car
in that tight little garage space,
in that tight little garage space,
96
222400
2696
Arabanı küçücük dar
garaj alanına park ederken
garaj alanına park ederken
03:57
you know where your corners are.
97
225120
1576
köşelerinin farkında oluyorsun.
03:58
And when you drive a rental car
that maybe you haven't driven before,
that maybe you haven't driven before,
98
226720
3256
Daha önce sürmediğin
bir kiralık aracı sürerken
bir kiralık aracı sürerken
yeni robot bedenine alışman
biraz zaman alıyor.
biraz zaman alıyor.
04:02
it takes some time
to get used to your new robot body.
to get used to your new robot body.
99
230000
3056
Bu diğer robot türlerini kullanan
insanlar için de geçerli,
insanlar için de geçerli,
04:05
And this is also true for people
who operate other types of robots,
who operate other types of robots,
100
233080
3976
sizlerle bununla ilgili birkaç
hikaye paylaşmak istiyorum.
hikaye paylaşmak istiyorum.
04:09
so I'd like to share with you
a few stories about that.
a few stories about that.
101
237080
2600
04:12
Dealing with the problem
of remote collaboration.
of remote collaboration.
102
240240
2336
Uzaktan kumanda işbirliği ile uğraşmak.
04:14
So, at Willow Garage
I had a coworker named Dallas,
I had a coworker named Dallas,
103
242600
2576
Willow Garage' da Dallas adında
bir iş arkadaşım vardı
bir iş arkadaşım vardı
04:17
and Dallas looked like this.
104
245200
1576
ve böyle görünüyordu.
04:18
He worked from his home in Indiana
in our company in California.
in our company in California.
105
246800
4056
Indiana'daki evinden California'daki
şirketimiz için çalışıyordu.
şirketimiz için çalışıyordu.
Toplantılarımızın çoğunda
masanın üstündeki kutudaki bir sesti,
masanın üstündeki kutudaki bir sesti,
04:22
He was a voice in a box
on the table in most of our meetings,
on the table in most of our meetings,
106
250880
2936
04:25
which was kind of OK
except that, you know,
except that, you know,
107
253840
2215
aslında bilirsiniz
eğer hararetli bir tartışma yapıyorsak
eğer hararetli bir tartışma yapıyorsak
04:28
if we had a really heated debate
and we didn't like what he was saying,
and we didn't like what he was saying,
108
256079
3377
ve söylediklerini duymak istemezsek
yüzüne kapatabilirdik,
yüzüne kapatabilirdik,
bunun dışında pek de önemli değildi.
04:31
we might just hang up on him.
109
259480
1416
04:32
(Laughter)
110
260920
1015
(Gülüşmeler)
04:33
Then we might have a meeting
after that meeting
after that meeting
111
261959
2217
O toplantıdan sonra
başka bir toplantı daha yapabilir
başka bir toplantı daha yapabilir
04:36
and actually make the decisions
in the hallway afterwards
in the hallway afterwards
112
264200
2696
ve kararları daha sonra koridorda
o bizimle değilken alabilirdik.
04:38
when he wasn't there anymore.
113
266920
1416
04:40
So that wasn't so great for him.
114
268360
1576
Bu onun için pek de iyi değildi.
04:41
And as a robotics company at Willow,
115
269960
1736
Robotik bir şirket olarak Willow'da
04:43
we had some extra
robot body parts laying around,
robot body parts laying around,
116
271720
2336
etrafta bulunan
fazladan robot parçalarımız var,
fazladan robot parçalarımız var,
04:46
so Dallas and his buddy Curt
put together this thing,
put together this thing,
117
274080
2496
Dallas ve arkadaşı Curt bunu kurmuşlar.
04:48
which looks kind of
like Skype on a stick on wheels,
like Skype on a stick on wheels,
118
276600
2936
Tekerlekleri olan bir çubuklu
Skype'a benziyor
Skype'a benziyor
04:51
which seems like a techy, silly toy,
119
279560
1736
teknolojik gülünç bir şey
04:53
but really it's probably
one of the most powerful tools
one of the most powerful tools
120
281320
2776
ama muhtemelen gördüğüm
uzaktan kumandalı işbirliği için
uzaktan kumandalı işbirliği için
04:56
that I've seen ever made
for remote collaboration.
for remote collaboration.
121
284120
2480
yapılan araçlar arasından en etkilisi.
04:59
So now, if I didn't answer
Dallas' email question,
Dallas' email question,
122
287160
3496
Şimdi Dallas'ın e-mailini cevaplamasam
05:02
he could literally roll into my office,
123
290680
2216
tam anlamıyla ofisime girebilir,
05:04
block my doorway
and ask me the question again --
and ask me the question again --
124
292920
2576
yolumu tıkayıp soruyu
ben cevaplayana kadar--
ben cevaplayana kadar--
05:07
(Laughter)
125
295520
1016
(Gülüşmeler)
05:08
until I answered it.
126
296560
1216
tekrar sorabilir.
05:09
And I'm not going to turn him off, right?
That's kind of rude.
That's kind of rude.
127
297800
2976
Onu kapatacak değilim, değil mi?
Bu biraz kabalık olur.
Bu biraz kabalık olur.
05:12
Not only was it good
for these one-on-one communications,
for these one-on-one communications,
128
300800
2696
Bu sadece birebir iletişim için değil
ayrıca şirketin tüm elemanlarıyla
yapılan toplantılar için de güzel.
yapılan toplantılar için de güzel.
05:15
but also for just showing up
at the company all-hands meeting.
at the company all-hands meeting.
129
303520
2936
05:18
Getting your butt in that chair
130
306480
1696
Koltuğa oturup
05:20
and showing people that you're present
and committed to your project
and committed to your project
131
308200
3216
insanlara orada olduğunu
ve projene düşkün olduğunu göstermek
ve projene düşkün olduğunu göstermek
çok önemli
05:23
is a big deal
132
311440
1256
ve uzaktan kumandalı işbirliğine
bir ton yardımı dokunabilir.
bir ton yardımı dokunabilir.
05:24
and can help remote collaboration a ton.
133
312720
2176
05:26
We saw this over the period
of months and then years,
of months and then years,
134
314920
2856
Bunu aylar ve yıllar zarfında gördük,
sadece bizim şirketimizde değil
diğer şirketlerde de.
diğer şirketlerde de.
05:29
not only at our company
but at others, too.
but at others, too.
135
317800
2160
05:32
The best thing that can happen
with these systems
with these systems
136
320720
2336
Bu sistemlerin en güzel yanıysa
gerçekten oradaymışsın gibi
hissetirmeye başlaması.
hissetirmeye başlaması.
05:35
is that it starts to feel
like you're just there.
like you're just there.
137
323080
2336
05:37
It's just you, it's just your body,
138
325440
1696
Sadece sensin, senin bedenin
05:39
and so people actually start
to give these things personal space.
to give these things personal space.
139
327160
3096
ve insanlar gerçekten bunlara
kişisel alan vermeye başladı.
kişisel alan vermeye başladı.
05:42
So when you're having a stand-up meeting,
140
330280
1976
Ayakta yapılan bir toplantıdaysan
insanlar gerçekten oradaymışsın gibi
05:44
people will stand around the space
141
332280
1656
05:45
just as they would
if you were there in person.
if you were there in person.
142
333960
2216
etrafında dikilmeye başlayacak.
05:48
That's great until
there's breakdowns and it's not.
there's breakdowns and it's not.
143
336200
2576
Arızalar olana kadar bu harika,
olduğunda pek değil.
olduğunda pek değil.
İnsanlar robotları
ilk gördüğünde şöyleler:
ilk gördüğünde şöyleler:
05:50
People, when they first see these robots,
144
338800
1976
05:52
are like, "Wow, where's the components?
There must be a camera over there,"
There must be a camera over there,"
145
340800
3576
"Vay, bileşenleri nerede?
Oralarda bir kamera olmalı."
Oralarda bir kamera olmalı."
ve sonra yüzünüzü dürtmeye başlıyorlar.
05:56
and they start poking your face.
146
344400
1576
"Çok kısık konuşuyorsun,
sesini biraz yükselteceğim"
sesini biraz yükselteceğim"
05:58
"You're talking too softly,
I'm going to turn up your volume,"
I'm going to turn up your volume,"
147
346000
2936
Bu iş arkadaşının yanına gelip
06:00
which is like having a coworker
walk up to you and say,
walk up to you and say,
148
348960
2616
"Çok kısık konuşuyorsun,
sesini açacağım" demesi gibi.
sesini açacağım" demesi gibi.
06:03
"You're speaking too softly,
I'm going to turn up your face."
I'm going to turn up your face."
149
351600
2896
Bu garip ve uygunsuz
06:06
That's awkward and not OK,
150
354520
1256
06:07
and so we end up having to build
these new social norms
these new social norms
151
355800
2616
bundan dolayı bu sistemler
etrafındayken uyguladığımız
etrafındayken uyguladığımız
06:10
around using these systems.
152
358440
2216
yeni sosyal normal oluşturduk.
06:12
Similarly, as you start
feeling like it's your body,
feeling like it's your body,
153
360680
3416
Senin bedenin gibi
hissetmeye başladığın zaman,
hissetmeye başladığın zaman,
06:16
you start noticing things like,
"Oh, my robot is kind of short."
"Oh, my robot is kind of short."
154
364120
3696
"Robotum biraz kısa sanki" gibi
şeyler fark etmeye başlıyorsun.
şeyler fark etmeye başlıyorsun.
06:19
Dallas would say things to me --
he was six-foot tall --
he was six-foot tall --
155
367840
2656
Dallas'ı - boyu 182 cm -
robot vasıtasıyla onu kokteyl partilerine
ve benzer etkinliklere götürürdük,
ve benzer etkinliklere götürürdük,
06:22
and we would take him via robot
to cocktail parties and things like that,
to cocktail parties and things like that,
156
370520
3456
06:26
as you do,
157
374000
1216
sizin de yaptığınız gibi
06:27
and the robot was about five-foot-tall,
which is close to my height.
which is close to my height.
158
375240
3336
ve robot yaklaşık 152 cm
boylarındaydı ki bu da benim boyuma yakın.
boylarındaydı ki bu da benim boyuma yakın.
06:30
And he would tell me,
159
378600
1216
Bana derdi ki
06:31
"You know, people are not
really looking at me.
really looking at me.
160
379840
2536
"İnsanlar bana gerçekten bakmıyor.
06:34
I feel like I'm just looking
at this sea of shoulders,
at this sea of shoulders,
161
382400
2696
Sanki omuzlardan oluşan
bir denize bakıyor gibiyim
bir denize bakıyor gibiyim
bu sadece... daha uzun
bir robota ihtiyacımız var."
bir robota ihtiyacımız var."
06:37
and it's just -- we need a taller robot."
162
385120
1976
06:39
And I told him,
163
387120
1256
Ona dedim ki:
06:40
"Um, no.
164
388400
1296
"Hayır.
06:41
You get to walk in my shoes for today.
165
389720
1936
Bugünlük kendini benim yerime koyacaksın.
06:43
You get to see what it's like
to be on the shorter end of the spectrum."
to be on the shorter end of the spectrum."
166
391680
3536
Kısa tarafta olmanın nasıl
olduğunu gör bakalım."
olduğunu gör bakalım."
06:47
And he actually ended up building
a lot of empathy for that experience,
a lot of empathy for that experience,
167
395240
3376
Gerçekten de büyük bir empati
kazanmasıyla sonuçlandı
kazanmasıyla sonuçlandı
06:50
which was kind of great.
168
398640
1256
ki bu da harikaydı.
06:51
So when he'd come visit in person,
169
399920
1656
Şahsen ziyarete geldiğinde
06:53
he no longer stood over me
as he was talking to me,
as he was talking to me,
170
401600
2416
benimle konuşurken
başımda dikilmemeye,
başımda dikilmemeye,
oturup göz teması kurarak
konuşmaya dikkat etti.
konuşmaya dikkat etti.
06:56
he would sit down
and talk to me eye to eye,
and talk to me eye to eye,
171
404040
2096
06:58
which was kind of a beautiful thing.
172
406160
1736
Güzel bir şeydi.
06:59
So we actually decided
to look at this in the laboratory
to look at this in the laboratory
173
407920
2656
Bunu laboratuvarda incelemeye
ve robot boyunun
ve robot boyunun
07:02
and see what others kinds of differences
things like robot height would make.
things like robot height would make.
174
410600
3656
başka ne gibi değişiklikler yapacağını
görmeye karar verdik.
görmeye karar verdik.
07:06
And so half of the people in our study
used a shorter robot,
used a shorter robot,
175
414280
2856
Araştırmamızdaki insanların
yarısı daha kısa robotlar,
yarısı daha kısa robotlar,
07:09
half of the people in our study
used a taller robot
used a taller robot
176
417160
2416
diğer yarısıysa
daha uzun robotlar kullandı
daha uzun robotlar kullandı
07:11
and we actually found
that the exact same person
that the exact same person
177
419600
2256
ve aynı bedene sahip aynı kişinin
07:13
who has the exact same body
and says the exact same things as someone,
and says the exact same things as someone,
178
421880
3336
daha uzun bir robot kullandığında
07:17
is more persuasive
and perceived as being more credible
and perceived as being more credible
179
425240
2616
söyledikleri daha ikna edici
07:19
if they're in a taller robot form.
180
427880
1656
ve güvenilir algılanıyor.
07:21
It makes no rational sense,
181
429560
1816
Hiç mantıklı gelmiyor
ama bu yüzden psikolojiyi araştırıyoruz.
07:23
but that's why we study psychology.
182
431400
1696
07:25
And really, you know,
the way that Cliff Nass would put this
the way that Cliff Nass would put this
183
433120
2856
Cliff Nass bunu;
çok eski beyinlerimiz olmasına rağmen
07:28
is that we're having to deal
with these new technologies
with these new technologies
184
436000
3016
yeni teknolojiyle uğraşmak
zorundayız diyerek açıklıyor.
zorundayız diyerek açıklıyor.
07:31
despite the fact
that we have very old brains.
that we have very old brains.
185
439040
2736
07:33
Human psychology is not changing
at the same speed that tech is
at the same speed that tech is
186
441800
2976
İnsan psikolojisi
teknoloji hızında değişmiyor
teknoloji hızında değişmiyor
07:36
and so we're always playing catch-up,
187
444800
1816
bu yüzden hep yakalamaca oynuyoruz,
07:38
trying to make sense of this world
188
446640
1656
otonom şeylerin etrafta dolaştığı
07:40
where these autonomous things
are running around.
are running around.
189
448320
2336
dünyayı anlamlandırmaya çalışıyoruz.
07:42
Usually, things that talk are people,
not machines, right?
not machines, right?
190
450680
2736
Genelde konuşanlar insandır
makineler değildir.
makineler değildir.
07:45
And so we breathe a lot of meaning
into things like just height of a machine,
into things like just height of a machine,
191
453440
4576
Yani bir makinenin yüksekliği gibi
şeylere çok fazla anlam yüklüyoruz,
şeylere çok fazla anlam yüklüyoruz,
07:50
not a person,
192
458040
1256
kişiye değil
07:51
and attribute that
to the person using the system.
to the person using the system.
193
459320
2360
ve bunu sistemi
kullanan kişiye atfediyoruz.
kullanan kişiye atfediyoruz.
07:55
You know, this, I think,
is really important
is really important
194
463120
2216
Robotları düşündüğüzde
07:57
when you're thinking about robotics.
195
465360
1736
bence bu gerçekten önemli.
07:59
It's not so much about reinventing humans,
196
467120
2096
Bu insanları yeniden keşfetmekten ziyade
08:01
it's more about figuring out
how we extend ourselves, right?
how we extend ourselves, right?
197
469240
3136
kendimizi nasıl
genişlettiğimizle ilgili, değil mi?
genişlettiğimizle ilgili, değil mi?
08:04
And we end up using things
in ways that are sort of surprising.
in ways that are sort of surprising.
198
472400
2976
Bir şeyleri şaşırtıcı yöntemlerle
kullanır halde buluyoruz.
kullanır halde buluyoruz.
08:07
So these guys can't play pool
because the robots don't have arms,
because the robots don't have arms,
199
475400
4256
Bu adamlar bilardo oynayamaz
çünkü robotların kolu yok
çünkü robotların kolu yok
08:11
but they can heckle the guys
who are playing pool
who are playing pool
200
479680
2336
ama bilardo oynayanlara sataşabilirler
08:14
and that can be an important thing
for team bonding,
for team bonding,
201
482040
3176
ve bu da takım kaynaşması için önemli
08:17
which is kind of neat.
202
485240
1296
ve sağlam bir yöntem.
08:18
People who get really good
at operating these systems
at operating these systems
203
486560
2496
Bu sistemleri kullanmada
ustalaşan insanlar
ustalaşan insanlar
gecenin bir yarısında
çöp kutularını itekleyerek
çöp kutularını itekleyerek
08:21
will even do things
like make up new games,
like make up new games,
204
489080
2056
08:23
like robot soccer
in the middle of the night,
in the middle of the night,
205
491160
2136
robot futbolu oynamak gibi
08:25
pushing the trash cans around.
206
493320
1456
yeni oyunlar üretebilir.
08:26
But not everyone's good.
207
494800
1576
Herkes usta değil.
Birçok insan bu sistemleri
kullanırken sorun yaşıyor.
kullanırken sorun yaşıyor.
08:28
A lot of people have trouble
operating these systems.
operating these systems.
208
496400
2496
08:30
This is actually a guy
who logged into the robot
who logged into the robot
209
498920
2256
Robota bağlanan bir adam vardı
08:33
and his eyeball was turned
90 degrees to the left.
90 degrees to the left.
210
501200
2376
ve gözü 90 derece sola dönüktü.
08:35
He didn't know that,
211
503600
1256
Bunu bilmiyordu
08:36
so he ended up just bashing
around the office,
around the office,
212
504880
2176
ve ofisin içinde çarpıp durdu,
08:39
running into people's desks,
getting super embarrassed,
getting super embarrassed,
213
507080
2616
insanların masalarına çarpıp,
aşırı utanıp
aşırı utanıp
08:41
laughing about it --
his volume was way too high.
his volume was way too high.
214
509720
2336
buna gülen -
sesi de fazla yüksekti.
sesi de fazla yüksekti.
08:44
And this guy here
in the image is telling me,
in the image is telling me,
215
512080
2136
Bu görüntüdeki adam bana:
"Ses kısma düğmesine
ihtiyacımız var." diyor.
ihtiyacımız var." diyor.
08:46
"We need a robot mute button."
216
514240
2096
08:48
And by that what he really meant
was we don't want it to be so disruptive.
was we don't want it to be so disruptive.
217
516360
3496
Bundan kastı bu kadar karmaşaya
sebep olmasını istemediğiydi.
sebep olmasını istemediğiydi.
08:51
So as a robotics company,
218
519880
1616
Robotik şirketi olarak
08:53
we added some obstacle
avoidance to the system.
avoidance to the system.
219
521520
2456
sisteme bazı
engel kaldırıcılar ekledik.
engel kaldırıcılar ekledik.
08:56
It got a little laser range finder
that could see the obstacles,
that could see the obstacles,
220
524000
3056
Engelleri görebilen lazer bir
uzaklık ölçer ekledik.
uzaklık ölçer ekledik.
08:59
and if I as a robot operator
try to say, run into a chair,
try to say, run into a chair,
221
527080
3136
Robot kullanıcısı olarak söylemeye
çalıştığım eğer bir sandalyeyle
çalıştığım eğer bir sandalyeyle
karşılaşırsam bana izin vermez,
etrafından bir rota çizer
etrafından bir rota çizer
09:02
it wouldn't let me,
it would just plan a path around,
it would just plan a path around,
222
530240
2496
09:04
which seems like a good idea.
223
532760
1856
bu da iyi bir fikir gibi gözüküyor.
09:06
People did hit fewer obstacles
using that system, obviously,
using that system, obviously,
224
534640
3176
Apaçık, insanlar bu sistemle
daha az engele çarptılar
daha az engele çarptılar
09:09
but actually, for some of the people,
225
537840
2096
ama bazı insanlar için
09:11
it took them a lot longer
to get through our obstacle course,
to get through our obstacle course,
226
539960
2856
engel kursunu geçmek daha uzun sürdü
09:14
and we wanted to know why.
227
542840
1560
ve sebebini bilmek istediler.
09:17
It turns out that there's
this important human dimension --
this important human dimension --
228
545080
3056
Ortaya, önemli bir
insan boyutu olduğu çıktı.
insan boyutu olduğu çıktı.
09:20
a personality dimension
called locus of control,
called locus of control,
229
548160
2296
Kontrol odağı denilen bir kişilik boyutu
09:22
and people who have
a strong internal locus of control,
a strong internal locus of control,
230
550480
3136
ve güçlü bir içsel kontrol odağa
sahip insanların
sahip insanların
09:25
they need to be the masters
of their own destiny --
of their own destiny --
231
553640
3056
kendi kaderlerinin efendisi
olmaya ihtiyaçları var.
olmaya ihtiyaçları var.
09:28
really don't like giving up control
to an autonomous system --
to an autonomous system --
232
556720
3096
Otonom bir sisteme kontrolü kaptırmayı
öylesine istemiyorlar ki
otonomiyle mücadele ediyorlar:
otonomiyle mücadele ediyorlar:
09:31
so much so that they will
fight the autonomy;
fight the autonomy;
233
559840
2136
09:34
"If I want to hit that chair,
I'm going to hit that chair."
I'm going to hit that chair."
234
562000
3096
"Eğer sandalyeye
çarpmak istersem, çarpacağım."
çarpmak istersem, çarpacağım."
09:37
And so they would actually suffer
from having that autonomous assistance,
from having that autonomous assistance,
235
565120
3616
Sonunda o otonom sistem desteğine
sahip olmaktan çekiyorlar.
sahip olmaktan çekiyorlar.
09:40
which is an important thing for us to know
236
568760
2576
Bunu bilmemiz,
09:43
as we're building increasingly
autonomous, say, cars, right?
autonomous, say, cars, right?
237
571360
3296
artarak otonomlaşan
arabaları üretirken önemli.
arabaları üretirken önemli.
09:46
How are different people going
to grapple with that loss of control?
to grapple with that loss of control?
238
574680
3360
Farklı insanlar kontrol kaybıyla
nasıl baş edecek?
nasıl baş edecek?
09:50
It's going to be different
depending on human dimensions.
depending on human dimensions.
239
578880
2696
İnsan boyutlarına bağlı olarak
farklılık gösterecek.
farklılık gösterecek.
09:53
We can't treat humans
as if we're just one monolithic thing.
as if we're just one monolithic thing.
240
581600
3496
İnsanlara monolitik bir şeymiş
muamelesinde bulunamayız.
muamelesinde bulunamayız.
09:57
We vary by personality, by culture,
241
585120
2416
Kişilik, kültür hatta
anlık duygu durumuna göre
anlık duygu durumuna göre
09:59
we even vary by emotional state
moment to moment,
moment to moment,
242
587560
2456
farklılık gösteriyoruz
10:02
and being able to design these systems,
243
590040
1976
ve bu insan-robot iletişimi istemlerini
10:04
these human-robot interaction systems,
244
592040
2296
tasarlayabilmek için
10:06
we need to take into account
the human dimensions,
the human dimensions,
245
594360
2736
insan boyutlarını da hesaba katmalıyız
10:09
not just the technological ones.
246
597120
1720
sadece teknolojik boyutları değil.
10:11
Along with a sense of control
also comes a sense of responsibility.
also comes a sense of responsibility.
247
599640
4296
Kontrol etme hissi, sorumluluk
hissini beraberinde getiriyor.
hissini beraberinde getiriyor.
10:15
And if you were a robot operator
using one of these systems,
using one of these systems,
248
603960
2856
Eğer bir robot kullanıcısı olsaydınız
10:18
this is what the interface
would look like.
would look like.
249
606840
2056
karşılaşacağınız arayüz
böyle gözükürdü.
böyle gözükürdü.
10:20
It looks a little bit like a video game,
250
608920
1936
Biraz video oyunu gibi gözüküyor.
10:22
which can be good because
that's very familiar to people,
that's very familiar to people,
251
610880
2976
İnsanlar aşina oldukları
için bu iyi bir şey
için bu iyi bir şey
ama aynı zamanda kötü de olabilir
10:25
but it can also be bad
252
613880
1216
çünkü insanlara video
oyunundaymış gibi hissettiriyor.
oyunundaymış gibi hissettiriyor.
10:27
because it makes people feel
like it's a video game.
like it's a video game.
253
615120
2456
10:29
We had a bunch of kids
over at Stanford play with the system
over at Stanford play with the system
254
617600
2856
Standford'da bir grup çocuğu
sistemle oynattık
sistemle oynattık
ve robotu Menlo Park'daki
ofisimiz etrafında sürdürdük,
ofisimiz etrafında sürdürdük,
10:32
and drive the robot
around our office in Menlo Park,
around our office in Menlo Park,
255
620480
2456
çocuklar şöyle şeyler
söylemeye başladılar:
söylemeye başladılar:
10:34
and the kids started saying things like,
256
622960
1936
10:36
"10 points if you hit that guy over there.
20 points for that one."
20 points for that one."
257
624920
3176
"Oradaki adama vurursan 10 puan.
Şuradaki 20."
Şuradaki 20."
10:40
And they would
chase them down the hallway.
chase them down the hallway.
258
628120
2016
Onları koridor boyunca kovaladılar.
10:42
(Laughter)
259
630160
1016
(Gülüşmeler)
10:43
I told them, "Um, those are real people.
260
631200
1936
Onlara: "Bunlar gerçek insan.
10:45
They're actually going to bleed
and feel pain if you hit them."
and feel pain if you hit them."
261
633160
3296
Onlara vurursanız gerçekten kanayıp
acı hissedecekler."
acı hissedecekler."
10:48
And they'd be like, "OK, got it."
262
636480
1616
"Tamam, anlaşıldı" dediler.
10:50
But five minutes later,
they would be like,
they would be like,
263
638120
2056
Beş dakika sonra tekrar:
10:52
"20 points for that guy over there,
he just looks like he needs to get hit."
he just looks like he needs to get hit."
264
640200
3616
"Oradaki adam için 20 puan,
vurulmaya ihtiyacı var gibi gözüküyor."
vurulmaya ihtiyacı var gibi gözüküyor."
10:55
It's a little bit
like "Ender's Game," right?
like "Ender's Game," right?
265
643840
2136
Biraz Uzay Oyunları gibi değil mi?
10:58
There is a real world on that other side
266
646000
1936
Öteki tarafta bir gerçek dünya var
10:59
and I think it's our responsibility
as people designing these interfaces
as people designing these interfaces
267
647960
3416
ve bu arayüzleri
tasarlayan insanlar olarak
tasarlayan insanlar olarak
artarak otonomlaşan bu şeyleri kullanırken
11:03
to help people remember
268
651400
1256
insanlara eylemlerinin
gerçek sonuçları olduğunu
gerçek sonuçları olduğunu
11:04
that there's real consequences
to their actions
to their actions
269
652680
2256
11:06
and to feel a sense of responsibility
270
654960
2296
hatırlamalarında yardımcı olmak
11:09
when they're operating
these increasingly autonomous things.
these increasingly autonomous things.
271
657280
3280
ve sorumluluk hissi yaratmak
bizim görevimiz.
bizim görevimiz.
11:13
These are kind of a great example
272
661840
2296
Bunlar bir olası robotik geleceği
deneyimlemek için
deneyimlemek için
11:16
of experimenting with one
possible robotic future,
possible robotic future,
273
664160
3256
harika örnekler.
11:19
and I think it's pretty cool
that we can extend ourselves
that we can extend ourselves
274
667440
3856
Bence kendimizi genişletebilirken
makinelerin içine genişleme
yolları hakkında öğrenirken
yolları hakkında öğrenirken
11:23
and learn about the ways
that we extend ourselves
that we extend ourselves
275
671320
2336
11:25
into these machines
276
673680
1216
aynı zamanda
11:26
while at the same time
being able to express our humanity
being able to express our humanity
277
674920
2696
insanlığımızı ve kişiliğimizi
ifade edebilmemiz
ifade edebilmemiz
11:29
and our personality.
278
677640
1216
muhteşem bir şey.
Diğerleri için; kısa, uzun, hızlı, yavaş
11:30
We also build empathy for others
279
678880
1576
11:32
in terms of being
shorter, taller, faster, slower,
shorter, taller, faster, slower,
280
680480
3216
hatta kolsuz olma açısından
11:35
and maybe even armless,
281
683720
1416
empati ediniyoruz.
11:37
which is kind of neat.
282
685160
1336
Sağlam bir yöntem.
11:38
We also build empathy
for the robots themselves.
for the robots themselves.
283
686520
2536
Ayrıca robotlar için de empati ediniyoruz.
11:41
This is one of my favorite robots.
284
689080
1656
Bu benim favori robotlarımdan biri.
11:42
It's called the Tweenbot.
285
690760
1456
Adı Tweenbot.
11:44
And this guy has a little flag that says,
286
692240
1976
Bu küçük adamın:
"Manhattan'daki bu yere
"Manhattan'daki bu yere
11:46
"I'm trying to get
to this intersection in Manhattan,"
to this intersection in Manhattan,"
287
694240
2576
gitmeye çalışıyorum"
diyen bir bayrağı var.
diyen bir bayrağı var.
11:48
and it's cute and rolls
forward, that's it.
forward, that's it.
288
696840
2776
Sevimli ve ileri gidiyor, hepsi bu.
11:51
It doesn't know how to build a map,
it doesn't know how to see the world,
it doesn't know how to see the world,
289
699640
3456
Bir harita çıkarmayı bilmiyor,
dünyayı görmeyi bilmiyor,
dünyayı görmeyi bilmiyor,
11:55
it just asks for help.
290
703120
1256
sadece yardım istiyor.
11:56
The nice thing about people
291
704400
1336
İnsanlarla ilgili güzel olan şey;
11:57
is that it can actually depend
upon the kindness of strangers.
upon the kindness of strangers.
292
705760
3096
yabancıların iyiliklerine
güvenebilirsiniz.
güvenebilirsiniz.
12:00
It did make it across the park
to the other side of Manhattan --
to the other side of Manhattan --
293
708880
3896
Sadece insanların onu alıp
doğru yöne çevirmesiyle
doğru yöne çevirmesiyle
Manhattan'daki parkın
diğer tarafına gitmeyi başardı
diğer tarafına gitmeyi başardı
12:04
which is pretty great --
294
712800
1256
12:06
just because people would pick it up
and point it in the right direction.
and point it in the right direction.
295
714080
3456
- bu oldukça güzel.
12:09
(Laughter)
296
717560
936
(Gülüşmeler)
12:10
And that's great, right?
297
718520
1256
Harika, değil mi?
12:11
We're trying to build
this human-robot world
this human-robot world
298
719800
2696
Birlikte var olabildiğimiz
ve iş birliği yapabildiğimiz
ve iş birliği yapabildiğimiz
12:14
in which we can coexist
and collaborate with one another,
and collaborate with one another,
299
722520
3416
tamamen otonom ya da
tamamen bireysel olmadığımız
tamamen bireysel olmadığımız
12:17
and we don't need to be fully autonomous
and just do things on our own.
and just do things on our own.
300
725960
3376
bu insan- robot dünyayı
kurmaya çalışıyoruz.
kurmaya çalışıyoruz.
Aslında bir şeyleri birlikte yapıyoruz.
12:21
We actually do things together.
301
729360
1496
12:22
And to make that happen,
302
730880
1256
Bunu gerçekleştirmek içinse
12:24
we actually need help from people
like the artists and the designers,
like the artists and the designers,
303
732160
3256
sanatçılara, tasarımcılara,
siyasete yön verenlere
siyasete yön verenlere
12:27
the policy makers, the legal scholars,
304
735440
1856
hukukçulara, psikologlara, sosyologlara
12:29
psychologists, sociologists,
anthropologists --
anthropologists --
305
737320
2216
ve antropologlara ihtiyacımız var.
Stu Card'ın yapmanız gerek
dediği şeyi yapacaksak;
dediği şeyi yapacaksak;
12:31
we need more perspectives in the room
306
739560
1816
12:33
if we're going to do the thing
that Stu Card says we should do,
that Stu Card says we should do,
307
741400
2976
yaşamak istediğimiz
geleceği keşfedeceksek
geleceği keşfedeceksek
12:36
which is invent the future
that we actually want to live in.
that we actually want to live in.
308
744400
3936
odada daha fazla
bakış açısına ihtiyacımız var.
bakış açısına ihtiyacımız var.
12:40
And I think we can continue to experiment
309
748360
2656
Bence bu farklı robotik özellikleri
12:43
with these different
robotic futures together,
robotic futures together,
310
751040
2176
birlikte deneyimlemeye devam edebiliriz
12:45
and in doing so, we will end up
learning a lot more about ourselves.
learning a lot more about ourselves.
311
753240
4680
ve bunu yaparken de kendimiz hakkında
çok daha fazla şey öğrenebiliriz.
çok daha fazla şey öğrenebiliriz.
12:50
Thank you.
312
758720
1216
Teşekkürler.
12:51
(Applause)
313
759960
2440
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Leila Takayama - Social scientistLeila Takayama conducts research on human-robot interaction.
Why you should listen
Leila Takayama is an acting associate professor of Psychology at the University of California, Santa Cruz, where she founded and leads the Re-Embodied Cognition Lab. Her lab examines how people make sense of, interact with, and relate to new technologies. Prior to academia, she was a researcher at GoogleX and Willow Garage, where she developed a taste for working alongside engineers, designers, animators, and more. Her interdisciplinary research continues in her current work on what happens when people interact with robots and through robots.
Takayama is a World Economic Forum Global Futures Council Member and Young Global Leader. In 2015, she was presented the IEEE Robotics & Automation Society Early Career Award. In 2012, she was named a TR35 winner and one of the 100 most creative people in business by Fast Company. She completed her PhD in Communication at Stanford University in 2008, advised by Professor Clifford Nass. She also holds a PhD minor in Psychology from Stanford, a master's degree in Communication from Stanford, and bachelor's of arts degrees in Psychology and Cognitive Science from UC Berkeley (2003). During her graduate studies, she was a research assistant in the User Interface Research (UIR) group at Palo Alto Research Center (PARC).
Photo: Melissa DeWitt
Leila Takayama | Speaker | TED.com