TEDxMidAtlantic
Hasini Jayatilaka: How cancer cells communicate -- and how we can slow them down
Հասինի Ջայատիլակա: Ինչպե՞ս են հաղորդակցվում քաղցկեղի բջիջները և ինչպե՞ս մենք կարող ենք դանդաղեցնել նրանց
Filmed:
Readability: 5.3
1,769,315 views
Երբ քաղցկեղի բջիջները իրար մոտ հավաքվում են ուռուցքում, կարողանում են հաղորդակցվել միմյանց հետ և համակարգել իրենց շարժումը ամբողջ մարմնում: Ի՞նչ կլիներ, եթե կարողանայինք ընդհատել այս գործընթացը: Այս`գիտության նորագույն զարգացումների մասին հանրամատչելի ելույթում, Հասինի Ջայատիլական խոսում է քաղցկեղի բջիջների հաղորդակցությունը և տարածվելու իրենց մահացու ունակությունը դադարեցնելու նորարարական մեթոդի մասին իր աշխատանքից:
Hasini Jayatilaka - Cancer fighter
Hasini Jayatilaka discovered a novel mechanism that causes cancer cells to break away from tumors and metastasize. Full bio
Hasini Jayatilaka discovered a novel mechanism that causes cancer cells to break away from tumors and metastasize. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
Cancer.
0
1111
1341
Քաղցկեղ:
00:14
It's a devastating disease
that takes an enormous emotional toll.
that takes an enormous emotional toll.
1
2476
4501
Սա մահացու հիվանդություն է,
որը զգացմունքային մեծ վնաս է հասցնում
որը զգացմունքային մեծ վնաս է հասցնում
00:19
Not only on the patient,
but the patient's loved ones, as well.
but the patient's loved ones, as well.
2
7317
3897
ոչ միայն հիվանդին, այլև նրա սիրելիներին:
00:24
It is a battle that the human race
has been fighting for centuries.
has been fighting for centuries.
3
12081
4301
Սա ճակատամարտ է,
որը մարդիկ մղել են դարեր շարունակ:
որը մարդիկ մղել են դարեր շարունակ:
00:28
And while we've made some advancements,
4
16835
2833
Մենք որոշ առաջխաղացում գրանցել ենք,
00:31
we still haven't beaten it.
5
19692
2381
բայց նրան դեռ չենք հաղթել:
00:35
Two out of five people in the US
will develop cancer in their lifetime.
will develop cancer in their lifetime.
6
23033
5272
ԱՄՆ-ում հինգ մարդուց երկուսը իրենց
կյանքի ընթացքում հիվանդանում են քաղցկեղով:
կյանքի ընթացքում հիվանդանում են քաղցկեղով:
00:40
Of those, 90 percent will succumb
to the disease due to metastases.
to the disease due to metastases.
7
28890
4927
Նրանց 90 տոկոսը չեն դիմանում
այս հիվանդությանը մետաստազների պատճառով:
այս հիվանդությանը մետաստազների պատճառով:
00:46
Metastasis is a spread of cancer
from a primary site to a distal site,
from a primary site to a distal site,
8
34554
5523
Մետաստազիան քաղցկեղի տարածումն է
նախնական հատվածից հեռու հատվածներ
նախնական հատվածից հեռու հատվածներ
00:52
through the circulatory
or the lymphatic system.
or the lymphatic system.
9
40101
3119
շրջանառության կամ
ավշային համակարգի միջոցով:
ավշային համակարգի միջոցով:
00:55
For instance, a female patient
with breast cancer
with breast cancer
10
43879
3770
Օրինակ, կին հիվանդը`կրծքագեղձի քաղցկեղով,
00:59
doesn't succumb to the disease simply
because she has a mass on her breast.
because she has a mass on her breast.
11
47673
4134
չի դիմանում հիվանդությանը, որովհետև
նրա կրծքում տձև զանգված է առաջանում:
նրա կրծքում տձև զանգված է առաջանում:
01:04
She succumbs to the disease
because it spreads
because it spreads
12
52228
2794
Նա նահանջում է հիվանդության դեմ,
01:07
to the lungs, liver,
lymph nodes, brain, bone,
lymph nodes, brain, bone,
13
55046
4444
որովհետև այն տարածվում է դեպի թոքեր, լյարդ
ավշային հանգույցներ, ուղեղ, ոսկորներ
ավշային հանգույցներ, ուղեղ, ոսկորներ
01:11
where it becomes unresectable
or untreatable.
or untreatable.
14
59514
3198
որտեղ այն դառնում է
անընկալունակ կամ անբուժելի:
անընկալունակ կամ անբուժելի:
01:15
Metastasis is a complicated process.
15
63927
2849
Մետաստազիան բարդ գործընթաց է:
01:18
One that I've studied
for several years now.
for several years now.
16
66800
2626
Ես այն մի քանի տարի է,
ինչ ուսումնասիրում եմ:
ինչ ուսումնասիրում եմ:
01:21
And something that my team
and I discovered recently
and I discovered recently
17
69879
3452
Եվ ես ու իմ թիմը վերջերս բացահայտեցինք,
01:25
was that cancer cells are able
to communicate with each other
to communicate with each other
18
73355
3754
որ քաղցկեղի բջիջները կարող են հաղորդակցվել
միմյանց հետ
միմյանց հետ
01:29
and coordinate their movement,
19
77133
2143
և համակարգել իրենց շարժումը՝
01:31
based on how closely packed they are
in the tumor microenvironment.
in the tumor microenvironment.
20
79300
4722
հիմնված այն բանի վրա, թե որքան մոտ են
նրանք ուռուցքային միկրոմիջավայրում:
նրանք ուռուցքային միկրոմիջավայրում:
01:36
They communicate with each other
through two signaling molecules
through two signaling molecules
21
84887
3483
Նրանք հաղորդակցվում են իրար հետ
երկու ազդանշանային մոլեկուլների միջոցով,
երկու ազդանշանային մոլեկուլների միջոցով,
01:40
called Interleukin-6 and Interleukin-8.
22
88394
2670
որոնք կոչվում են
Ինտերլուկին-6 և Ինտերլուկին-8:
Ինտերլուկին-6 և Ինտերլուկին-8:
01:43
Now, like anything else in nature,
23
91839
3071
Ինչպես բնության մեջ ցանկացած այլ բան,
01:46
when things get a little too tight,
the signal is enhanced,
the signal is enhanced,
24
94934
4643
երբ իրերը շատ են մոտենում միմյանց,
ազդանշանը մեծանում է՝
ազդանշանը մեծանում է՝
01:51
causing the cancer cells
to move away faster from the primary site
to move away faster from the primary site
25
99601
4516
ստիպելով քաղցկեղի բջիջներին նախնական կետից
ավելի արագ հեռանալ
ավելի արագ հեռանալ
01:56
and spread to a new site.
26
104141
2245
ու տարածվել դեպի մի նոր կետ:
01:59
So, if we block this signal,
using a drug cocktail that we developed,
using a drug cocktail that we developed,
27
107180
5715
Եթե ազդանշանը խոչընդոտենք՝ օգտագործելով
դեղորայք, որ մենք ենք պատրաստել
դեղորայք, որ մենք ենք պատրաստել
02:04
we can stop the communication
between cancer cells
between cancer cells
28
112919
3674
կարող ենք դադարեցնել քաղցկեղի
բջիջների միջև հաղորդակցությունը
բջիջների միջև հաղորդակցությունը
02:08
and slow down the spread of cancer.
29
116617
2682
և դանդաղեցնել քաղցկեղի տարածումը:
02:12
Let me pause here for a second
30
120514
1762
Թույլ տվեք այստեղ մի պահ կանգ առնել
02:14
and take you back to when
this all began for me in 2010,
this all began for me in 2010,
31
122300
4801
պատմել ձեզ՝ ինչպես այս ամենն ինձ համար
սկսվեց 2010-ին,
սկսվեց 2010-ին,
02:19
when I was just a sophomore in college.
32
127125
2705
երբ ես ընդամենը քոլեջի
երկրորդ կուրսի ուսանող էի:
երկրորդ կուրսի ուսանող էի:
02:22
I had just started working
in Dr Danny Wirtz's lab
in Dr Danny Wirtz's lab
33
130346
3406
Ես նոր էի սկսել աշխատել
Դոկտոր Դենի Վիրցի լաբորատորիայում,
Դոկտոր Դենի Վիրցի լաբորատորիայում,
02:25
at Johns Hopkins University.
34
133776
1866
Ջոնս Հոփկինս համալսարանում:
02:28
And I'll be honest: I was a young,
naive, Sri Lankan girl,
naive, Sri Lankan girl,
35
136347
5325
Անկեղծ կլինեմ՝ ես երիտասարդ,
պարզամիտ շրիլանկացի աղջիկ էի,
պարզամիտ շրիլանկացի աղջիկ էի,
02:33
(Laughter)
36
141696
1159
(Ծիծաղ)
02:34
who had no previous research experience.
37
142879
3118
որը հետազոտություն անելու
նախնական փորձ չուներ:
նախնական փորձ չուներ:
02:38
And I was tasked
to look at how cancer cells move
to look at how cancer cells move
38
146537
3596
Ինձ հանձնարարված էր նայել,
թե ինչպես են քաղցկեղի բջիջները շարժվում
թե ինչպես են քաղցկեղի բջիջները շարժվում
02:42
in a 3D collagen I matrix
39
150157
2658
3D կոլագենային I մատրիցայում,
02:44
that recapsulated, in a dish,
40
152839
2389
որը տարայում ապահովում էր այն պայմանները,
02:47
the conditions that cancer cells
are exposed to in our bodies.
are exposed to in our bodies.
41
155252
4200
որոնց մեր մարմնում
ենթարկվում են քաղցկեղի բջիջները:
ենթարկվում են քաղցկեղի բջիջները:
02:52
This was new and exciting for me,
42
160117
1786
Սա ինձ համար նոր ու ոգևորիչ էր,
02:53
because previous work had been done
on 2D, flat, plastic dishes
on 2D, flat, plastic dishes
43
161927
5023
որովհետև նախորդ աշխատանքն արվել էր
2D, հարթ, պլաստիկ տարաներով,
2D, հարթ, պլաստիկ տարաներով,
02:58
that really weren't representative
44
166974
2555
որոնք իրապես չէին ներկայացնում,
03:01
of what the cancer cells
are exposed to in our bodies.
are exposed to in our bodies.
45
169553
3667
թե ինչի են ենթարկվում քաղցկեղի բջիջները
մարդու մարմնում:
մարդու մարմնում:
03:05
Because, let's face it,
46
173665
2286
Որովհետև, եկեք ընդունենք,
03:07
the cancer cells in our bodies
aren't stuck onto plastic dishes.
aren't stuck onto plastic dishes.
47
175975
4173
քաղցկեղի բջիջները մեր մարմնում
պլաստիկ տարաներում չեն գտնվում:
պլաստիկ տարաներում չեն գտնվում:
03:13
It was during this time
that I attended a seminar
that I attended a seminar
48
181006
3277
Երբ մի սեմինարի գնացի,
03:16
conducted by Dr Bonnie Bassler
from Princeton University,
from Princeton University,
49
184307
4040
որն անցկացնում էր Դոկտոր Բոնի Բասլերը
Պրինսետոնի համալսարանի կողմից,
Պրինսետոնի համալսարանի կողմից,
03:20
where she talked about how bacteria cells
communicate with each other,
communicate with each other,
50
188371
4666
նա խոսեց այն մասին, թե ինչպես են
բակտերիաների բջիջները հաղորդակցվում՝
բակտերիաների բջիջները հաղորդակցվում՝
03:25
based on their population density,
and perform a specific action.
and perform a specific action.
51
193061
4193
ելնելով իրենց խտությունից,և ինչպես են
որևէ գործողություն իրականացնում:
որևէ գործողություն իրականացնում:
03:30
It was at this moment that a light bulb
went off in my head, and I thought,
went off in my head, and I thought,
52
198236
4949
Այդ պահին գլխումս մի միտք փայլատակեց,
ու ես մտածեցի.
ու ես մտածեցի.
03:35
"Wow, I see this
in my cancer cells every day,
in my cancer cells every day,
53
203209
3532
«Ես սա ամեն օր տեսնում եմ
քաղցկեղի բջիջներում,
քաղցկեղի բջիջներում,
03:38
when it comes to their movement."
54
206765
1714
երբ հարցը նրանց շարժմանն է հասնում»:
03:40
The idea for my project was thus born.
55
208908
2682
Այսպես ծագեց իմ ծրագրի գաղափարը:
03:44
I hypothesized that cancer cells
are able to communicate with each other
are able to communicate with each other
56
212307
4992
Ես ենթադրեցի, որ քաղցկեղի բջիջները
կարող են հաղորդակցվել միմյանց հետ
կարող են հաղորդակցվել միմյանց հետ
03:49
and coordinate their movement,
57
217323
2190
ու համակարգել իրենց շարժումը՝
03:51
based on how closely packed they are
in the tumor microenvironment.
in the tumor microenvironment.
58
219537
4286
հիմնված այն բանի վրա, թե որքան մոտ են
միմյանց ուռուցքային միկրոմիջավայրում:
միմյանց ուռուցքային միկրոմիջավայրում:
03:57
I became obsessed with pursuing
this hypothesis.
this hypothesis.
59
225220
3523
Ես տարվեցի այս վարկածն ապացուցելով:
04:01
And fortunately, I work for someone
60
229243
2787
Բարեբախտաբար, ես աշխատում եմ մեկի համար,
04:04
who is open to running
with my crazy ideas.
with my crazy ideas.
61
232054
2880
ով պատրաստ է հաշվի նստելու
իմ խենթ գաղափարների հետ:
իմ խենթ գաղափարների հետ:
04:07
So, I threw myself into this project.
62
235466
2658
Այսպիսով, ես տրվեցի այս ծրագրին:
04:10
However, I couldn't do it by myself.
63
238665
2856
Այնուամենայնիվ,ես դա
ինքնուրույն անել չէի կարող:
ինքնուրույն անել չէի կարող:
Ես օգնության կարիք ունեի:
04:13
I needed help.
64
241958
1150
04:15
I definitely needed help.
65
243442
1611
Ես հաստատ օգնության կարիք ունեի:
04:17
So we recruited undergraduate
students, graduate students,
students, graduate students,
66
245593
3222
Ու մենք հավաքագրեցինք ավարտական կուրսի
ու ավարտած ուսանողների,
ու ավարտած ուսանողների,
04:20
postdoctoral fellows and professors
67
248839
2595
դոկտորանտների ու պրոֆեսորների
04:23
from different institutions
and multiple disciplines
and multiple disciplines
68
251458
3889
տարբեր ինստիտուտներից
ու զանազան գիտաճյուղերից,
ու զանազան գիտաճյուղերից,
04:27
to come together and work on this idea
69
255371
3114
որպեսզի հավաքվենք ու
աշխատենք այս գաղափարի վրա,
աշխատենք այս գաղափարի վրա,
04:30
that I conceived
as a sophomore in college.
as a sophomore in college.
70
258509
2933
որն ինձ մոտ հղացավ, երբ ես քոլեջի
երկրորդ կուրսի ուսանող էի:
երկրորդ կուրսի ուսանող էի:
04:33
After years of conducting
experiments together
experiments together
71
261935
3303
Տարիներ շարունակ միասին
գիտափորձեր անելուց
գիտափորձեր անելուց
04:37
and merging different ideas
and perspectives,
and perspectives,
72
265262
3532
և տարբեր գաղափարներ ու հեռանկարներ
միաձուլելուց հետո
միաձուլելուց հետո
04:40
we discovered a new signaling pathway
73
268818
3323
մենք հայտնագործեցինք
մի նոր ազդանշանային ուղի,
մի նոր ազդանշանային ուղի,
04:44
that controls how cancer cells
communicate with each other and move,
communicate with each other and move,
74
272165
5095
որ կառավարում է այն, թե ինչպես են քաղցկեղի
բջիջները հաղորդակցվում ու շարժվում՝
բջիջները հաղորդակցվում ու շարժվում՝
04:49
based on their cell density.
75
277284
1866
հիմնվելով բջիջների խտության վրա:
Ձեզնից ոմանք գուցե լսել են սրա մասին,
04:52
Some of you might have heard this,
76
280331
1684
04:54
because most of social media knows it
as the Hasini effect.
as the Hasini effect.
77
282039
4348
որովհետև սոցիալական մեդիային սա հայտնի է
որպես Հասինի ազդեցություն:
որպես Հասինի ազդեցություն:
04:58
(Laughter)
78
286411
2818
(Ծիծաղ)
05:01
(Applause)
79
289253
6181
(Ծափահարություն)
05:08
And we weren't done yet.
80
296280
1690
Եվ մենք դեռ չէինք վերջացրել,
05:09
We then decided that we wanted
to block this signaling pathway
to block this signaling pathway
81
297994
4024
երբ որոշեցինք, որ ուզում ենք խոչընդոտել
ազդանշանային ուղղուն
ազդանշանային ուղղուն
05:14
and see if we could slow down
the spread of cancer.
the spread of cancer.
82
302042
2960
և տեսնել՝արդլո՞ք կարող ենք դանդաղեցնել
քաղցկեղի տարածումը,
քաղցկեղի տարածումը,
05:17
Which we did, in preclinical
animal models.
animal models.
83
305307
2671
ինչը արեցինք նախնական
կենդանական մոդելների վրա:
կենդանական մոդելների վրա:
05:20
We came up with a drug cocktail
consisting of tocilizumab,
consisting of tocilizumab,
84
308458
4071
Մենք ստեղծեցինք դեղորայքային կոկտեյլ՝
բաղկացած տոցիլիզումաբից,
բաղկացած տոցիլիզումաբից,
05:24
which is currently used to treat
rheumatoid arthritis,
rheumatoid arthritis,
85
312553
2985
որը ներկայումս օգտագործվում է՝
բուժելու ռևմատոիդ արթրիտը,
բուժելու ռևմատոիդ արթրիտը,
05:27
and reparixin, which is currently
in clinical trials against breast cancer.
in clinical trials against breast cancer.
86
315562
4878
և ռեպարիքսինից,որով կլինիկական
պայմաններում փորձում են բուժել
պայմաններում փորձում են բուժել
կրծքագեղձի քաղցկեղը:
05:33
And interestingly, what we found
was that this cocktail of drugs
was that this cocktail of drugs
87
321061
4937
Եվ հետաքրքիր է, որ մենք բացահայտեցինք,
որ այս դեղորայքային կոկտեյլը
որ այս դեղորայքային կոկտեյլը
05:38
really had no effect on tumor growth,
88
326022
2578
ազդեցություն չուներ ուռուցքի աճի վրա,
05:40
but directly targeted metastases.
89
328624
2603
բայց ուղղակիորեն ազդում էր
մետաստազների վրա:
մետաստազների վրա:
05:43
This was a significant finding,
90
331982
2778
Սա նշանակալից բացահայտում էր,
05:46
because currently, there aren't any
FDA-approved therapeutics
FDA-approved therapeutics
91
334784
4269
որովհետև հիմա չկան սննդի և դեղորայքի
ադմինիստացիայի կողմից հաստատված թերապիաներ
ադմինիստացիայի կողմից հաստատված թերապիաներ
05:51
that directly target the spread of cancer.
92
339077
2619
որոնք ուղղակիորեն ազդում են
քաղցկեղի տարածման վրա:
քաղցկեղի տարածման վրա:
05:54
In fact, the spread of cancer, metastasis,
93
342149
3487
Իրականում քաղցկեղի տարածումը՝մետաստազիան,
05:57
is thought of as a byproduct
of tumor growth.
of tumor growth.
94
345660
3103
համարվում է ուռուցքի աճի
կողմնակի արտադրանք:
կողմնակի արտադրանք:
06:01
Where the idea is, if we can stop
the tumor from growing,
the tumor from growing,
95
349168
3794
Գաղափարն այն է, որ եթե
կարող ենք դադարեցնել ուռուցքի աճը,
կարող ենք դադարեցնել ուռուցքի աճը,
06:04
we can stop the tumor from spreading.
96
352986
2734
կարող ենք դադարեցնել դրա տարածումը:
06:07
However, most of us know
that this is not true.
that this is not true.
97
355744
4126
Այնուամենայնիվ, մեզնից շատերը գիտեն,
որ սա ճիշտ չէ:
որ սա ճիշտ չէ:
06:12
We, on the other hand,
came up with the drug cocktail
came up with the drug cocktail
98
360776
3706
Մենք, մյուս կողմից, ստեղծեցինք
դեղորայքային կոկտեյլը,
դեղորայքային կոկտեյլը,
06:16
that targets metastasis
not by targeting tumor growth,
not by targeting tumor growth,
99
364506
4079
որն ազդում է մետաստազիայի վրա՝
չազդելով ուռուցքի աճի վրա,
չազդելով ուռուցքի աճի վրա,
06:20
but by targeting the complex
mechanisms that govern it,
mechanisms that govern it,
100
368609
3667
բայց ազդելով այն բարդ մեխանիզմի վրա,
որը կառավարում է այն՝
որը կառավարում է այն՝
06:24
through the targeting
of the Hasini effect.
of the Hasini effect.
101
372300
3147
Հասինի ազդեցությունը
թիրախավորելու միջոցով:
թիրախավորելու միջոցով:
06:27
(Laughter)
102
375471
1150
(Ծիծաղ)
06:29
This work was recently published
in "Nature Communications,"
in "Nature Communications,"
103
377244
4271
Այս աշխատանքը վերջերս հրապարակվեց
«Նեյչր Քմյունիքեյշնս»-ում,
«Նեյչր Քմյունիքեյշնս»-ում,
06:33
and my team and I received an overwhelming
response from around the world.
response from around the world.
104
381539
5000
և ես ու իմ թիմը ողջ աշխարհից
մեծ արձագանք ստացանք:
մեծ արձագանք ստացանք:
06:38
Nobody on my team could have predicted
this sort of response.
this sort of response.
105
386950
3960
Իմ թիմից ոչ ոք
այսպիսի արձագանք չէր կարող կանխատեսել:
այսպիսի արձագանք չէր կարող կանխատեսել:
06:42
We seem to have struck a nerve.
106
390934
1933
Մենք ցնցված էինք:
06:45
Looking back, I am extremely grateful
for the positive response that I received,
for the positive response that I received,
107
393267
5506
Հետ նայելով`ես մեծապես երախտապարտ եմ
այն դրական արձագանքի համար,որ ստացա
այն դրական արձագանքի համար,որ ստացա
06:50
not only from academia, but also patients,
108
398797
3064
ոչ միայն ակադեմիայից, այլև հիվանդներից
06:53
and people around the world
affected by this terrible disease.
affected by this terrible disease.
109
401885
3932
և ողջ աշխարհի այն մարդկանցից,
ովքեր տառապում են այս հիվանդությամբ:
ովքեր տառապում են այս հիվանդությամբ:
06:58
As I reflect on this success
I've encountered with the Hasini effect,
I've encountered with the Hasini effect,
110
406807
5096
Երբ մտածում եմ այն հաջողության մասին,
որ ունեցա Հասինի ազդեցության հետ կապված,
որ ունեցա Հասինի ազդեցության հետ կապված,
07:03
I keep coming back to the people
that I was fortunate enough to work with.
that I was fortunate enough to work with.
111
411927
4766
վերադառնում եմ այն մարդկանց մոտ,
ում հետ աշխատելու բախտ եմ ունեցել:
ում հետ աշխատելու բախտ եմ ունեցել:
07:09
The undergraduate students
112
417678
1636
Ավարտական կուրսերի ուսանողների,
07:11
who demonstrated superhuman powers
through their hard work and dedication.
through their hard work and dedication.
113
419338
5106
ովքեր իրենց աշխատասիրության
և նվիրավածության միջոցով
և նվիրավածության միջոցով
գերմարդկային ուժեր ցուցաբերեցին:
07:16
The graduate students
and the postdoctoral fellows,
and the postdoctoral fellows,
114
424886
3350
Ավարտած ուսանողների և դոկտորանտների,
07:20
my fellow Avengers,
who taught me new techniques
who taught me new techniques
115
428260
3548
իմ ընկեր Ըվենջրների, ովքեր ինձ
նոր տեխնիկաներ էին սովորեցնում
նոր տեխնիկաներ էին սովորեցնում
07:23
and always made sure I stayed on track.
116
431832
2600
ու համոզվում,որ ճիշտ ուղու վրա էի:
07:26
The professors, my Yodas
and my Obi-Wan Kenobis,
and my Obi-Wan Kenobis,
117
434950
4310
Պրոֆեսորների, իմ Յոդաների ու
իմ Օբի-Վան Քենոբիների,
իմ Օբի-Վան Քենոբիների,
07:31
who brought their expertise into
making this work into what it is today.
making this work into what it is today.
118
439284
5136
ովքեր ներդրեցին իրենց փորձը՝ այս աշխատանքը
դարձնելու այնպիսին, ինչպիսին այն կա այսօր:
դարձնելու այնպիսին, ինչպիսին այն կա այսօր:
07:37
The support staff, the friends and family,
119
445371
3198
Աջակից անձնակազմի, ընկերների ու ընտանիքի,
07:40
people who lifted our spirits,
120
448593
2540
մարդիկ, ովքեր ոգեշնչեցին մեզ
07:43
and never let us give up
on our ambitious endeavors.
on our ambitious endeavors.
121
451157
3533
ու մեր հավակնոտ ջանքերին
երբեք թույլ չտվեցին տեղի տալ:
երբեք թույլ չտվեցին տեղի տալ:
07:47
The best kind of sidekicks
we could have asked for.
we could have asked for.
122
455196
3151
Լավագույն օգնականները,
որ կարող էինք ցանկանալ:
որ կարող էինք ցանկանալ:
07:50
It took a village to help me
study metastasis.
study metastasis.
123
458966
3067
Ինձ մի գյուղ պետք եկավ,
որ մետաստազիան ուսումնասիրեմ:
որ մետաստազիան ուսումնասիրեմ:
07:54
And believe me, without my village,
I wouldn't be here.
I wouldn't be here.
124
462347
3713
Եվ հավատացեք ինձ առանց այդ գյուղի
ես այստեղ չէի լինի:
ես այստեղ չէի լինի:
07:59
Today, our team has grown,
125
467205
2444
Այսօր մեր թիմը մեծացել է,
08:01
and we are using the Hasini effect
to develop combination therapies
to develop combination therapies
126
469673
4658
և մենք օգտագործում ենք Հասինի ազդեցությոնը
համատեղ բուժում իրականացնելու համար,
համատեղ բուժում իրականացնելու համար,
08:06
that will effectively target
tumor growth and metastases.
tumor growth and metastases.
127
474355
4079
որն արդյունավետ ազդեցություն կունենա
ուռուցքի աճի և մետաստազների վրա:
ուռուցքի աճի և մետաստազների վրա:
08:10
We are engineering
new anticancer therapeutics,
new anticancer therapeutics,
128
478458
3365
Մենք նախաձեռնում ենք նոր
հակաքաղցկեղային թերապիաներ,
հակաքաղցկեղային թերապիաներ,
08:13
to limit toxicity and to reduce
drug resistance.
drug resistance.
129
481847
3635
որ սահմանափակենք վնասակարությունը
և նվազեցնենք դեղերի հակազդեցությունը:
և նվազեցնենք դեղերի հակազդեցությունը:
08:17
And we are developing
groundbreaking systems
groundbreaking systems
130
485958
3302
Մենք ստեղծում ենք նորարարական համակարգեր,
08:21
that will help for the development
of better human clinical trials.
of better human clinical trials.
131
489284
4250
որոնք կօգնեն կլինիկականերին
ավելի լավ փորձարկումներ անել:
ավելի լավ փորձարկումներ անել:
08:26
It blows my mind to think that all this,
132
494474
4405
Հիանալի է, որ այս ամենը՝
08:30
the incredible work that I'm pursuing --
133
498903
2755
այս անգնահատելի աշխատանքը,
որին ես հետամուտ եմ,
որին ես հետամուտ եմ,
08:33
and the fact that I'm standing here,
talking to you today --
talking to you today --
134
501682
3151
և այն փաստը, որ ես այսօր կանգնած եմ
այստեղ, խոսում եմ ձեզ հետ,
այստեղ, խոսում եմ ձեզ հետ,
08:36
all came from this tiny idea
135
504857
3167
այդ ամենը եկել է այդ փոքր գաղափարից,
08:40
that I had when I was sitting
at the back of a seminar
at the back of a seminar
136
508048
2960
որ ես ունեցա,
երբ նստած էի սեմինարի վերջում
երբ նստած էի սեմինարի վերջում
08:43
when I was just 20 years old.
137
511032
1933
երբ ընդամենը 20 տարեկան էի:
08:46
I recognize that right now,
I am on this incredible journey
I am on this incredible journey
138
514325
4389
Հասկանում եմ, որ հենց հիմա ես այն
անգնահատելի ճամփորդությունն եմ կատարում,
անգնահատելի ճամփորդությունն եմ կատարում,
08:50
that allows me to pursue work
that I am extremely passionate about,
that I am extremely passionate about,
139
518738
4260
որն ինձ թույլ է տալիս հետամուտ լինել
իմ աշխատանքին, որը ես շատ եմ սիրում,
իմ աշխատանքին, որը ես շատ եմ սիրում,
08:55
and something that feeds
my curiosity on a daily basis.
my curiosity on a daily basis.
140
523022
3983
և ինչ-որ բանի, որ սնուցում է
իմ ամենօրյա հետաքրքրասիրությունը:
իմ ամենօրյա հետաքրքրասիրությունը:
08:59
But I have to say,
my favorite part of all of this --
my favorite part of all of this --
141
527879
5099
Բայց պիտի ասեմ, այս ամենի մեջ
իմ ամենասիրած մասն այն է,
իմ ամենասիրած մասն այն է,
09:05
other than, of course, being here,
talking to you, today --
talking to you, today --
142
533002
3007
այսօր այստեղ լինելուց ու
ձեզ հետ խոսելուց բացի, իհարկե,
ձեզ հետ խոսելուց բացի, իհարկե,
09:08
is the fact that I get to work
with a diverse group of people,
with a diverse group of people,
143
536033
4933
որ ես կարողանում եմ աշխատել մարդկանց
բազմաթիվ խմբերի հետ,
բազմաթիվ խմբերի հետ,
09:12
who make my work stronger,
better and just so much more fun.
better and just so much more fun.
144
540990
5912
և նրանք աշխատանքս դարձնում են ավելի ուժեղ,
ավելի լավ ու զվարճալի:
ավելի լավ ու զվարճալի:
09:19
And because of this, I have to say
145
547694
2698
Այս պատճառով էլ պիտի ասեմ,
09:22
that collaboration is my favorite
superhuman power.
superhuman power.
146
550416
3682
որ համագործակցությունը լավագույն
գերմարդկային հզորությունն է:
գերմարդկային հզորությունն է:
09:26
And what I love about this power
is that it's not unique to me.
is that it's not unique to me.
147
554940
4451
Այս հզորության հետ կապված ինձ դուր է գալիս
որ այն միայն ինձ համար չէ:
որ այն միայն ինձ համար չէ:
09:31
It's within all of us.
148
559415
1634
Դա մեր բոլորի մեջ է:
09:33
My work shows that even cancer cells
149
561700
3223
Իմ աշխատանքը ցույց է տալիս,
որ անգամ քաղցկեղի բջիջները
որ անգամ քաղցկեղի բջիջները
09:36
use collaboration to invade our bodies
and spread their wrath.
and spread their wrath.
150
564947
4301
համագործակցում են`տիրելու մեր օրգանիզմին
ու տարածելու իրենց ցասումը:
ու տարածելու իրենց ցասումը:
09:41
For us humans, it is a superpower
that has produced incredible discoveries
that has produced incredible discoveries
151
569958
5198
Մեզ` մարդկանցս համար, գերհզորությունն է,
որ անգնահատելի բացահայտումներ է արել
որ անգնահատելի բացահայտումներ է արել
09:47
in the medical and scientific field.
152
575180
2400
բժշկության և գիտության ոլորտներում:
09:49
And it is the superpower
that we can all turn to
that we can all turn to
153
577958
3405
Եվ այդ գերհզորությունն է,
որին կարող ենք դիմել,
որին կարող ենք դիմել,
09:53
to inspire us to create
something bigger than ourselves,
something bigger than ourselves,
154
581387
3690
որ ներշնչվենք ու ստեղծենք մի բան,
որ ավելի մեծ է, քան մենք ինքներս,
որ ավելի մեծ է, քան մենք ինքներս,
09:57
that will help make
the world a better place.
the world a better place.
155
585101
3067
որը կօգնի աշխարհն ավելի լավը դարձնել:
Համագործակցությունն այն գերհզորությունն է,
որ օգտագործում եմ`պայքարելու քաղցկեղի դեմ:
որ օգտագործում եմ`պայքարելու քաղցկեղի դեմ:
10:00
Collaboration is the superpower
that I turn to, to help me fight cancer.
that I turn to, to help me fight cancer.
156
588641
5529
10:06
And I am confident
that with the right collaborations,
that with the right collaborations,
157
594702
3960
Ես վստահ եմ, որ ճիշտ համագործակցությամբ
10:10
we will beat this terrible disease.
158
598686
2334
մենք կհաղթենք այս սարսափելի հիվանդությանը:
10:13
Thank you.
159
601678
1151
Շնորհակալություն:
10:14
(Applause)
160
602853
3424
(Ծափահարություն)
ABOUT THE SPEAKER
Hasini Jayatilaka - Cancer fighterHasini Jayatilaka discovered a novel mechanism that causes cancer cells to break away from tumors and metastasize.
Why you should listen
Hasini Jayatilaka is postdoctoral fellow at Stanford University focused on elucidating mechanisms that govern relapse in childhood cancers, particularly B-cell precursor acute lymphoblastic leukemia (BCP-ALL) and neuroblastoma.
BCP-ALL is a common childhood malignancy that has seen dramatic improvements in survival using current treatment regimens. However, relapse is the most frequent cause of cancer-related death among children with BCP-ALL. Jayatilaka is studying the activation of pro-survival and drug resistance mechanisms in a subset of the BCP-ALL population that allow tumor cells to persist following treatment and cause relapse.
Jayatilaka is currently conducting research on understanding the complex pathways that govern metastasis, the spread of cancer, which is responsible for 90% of cancer related deaths. She recently discovered a new signaling pathway that controls metastasis and showed that by blocking the pathway, the spread of cancer can be slowed down.
Jayatilaka grew up in Sri Lanka and pursued her BS and PhD in Chemical and Bimolecular Engineering at Johns Hopkins University.
Hasini Jayatilaka | Speaker | TED.com