TED2016
Trevor Timm: How free is our freedom of the press?
Тревор Тим: Баспасөз қаншалықты еркін?
Filmed:
Readability: 5.4
1,447,147 views
АҚШ-та Бірінші Конституциялық түзету арқылы қорғалған баспасөздің қоғам білгісі келетін құпия ақпаратты жариялауға құқығы бар. 11 қыркүйектен бастап мемлекеттік қадағалау ұлттық қауіпсіздік турасында маңызды оқиғалардың қайнар көзі ретінде есептелетін баспасөз қызметкерлерінің жұмысын айтарлықтай қиындатты. Бұл қысқа, әрі мағлұматқа бай сөзінде Баспасөз бостандығы қорының негізін қалаушы, әрі TED тренері Тревор Тим қылмыс пен әділетсіздікті әшкерелейтін адамдарға қатысты үкіметің қарсы қимылдарын тілге тиек етеді. Сонымен қатар баспасөз мүшелеріне өз жұмыстарын қауіпсіз, әрі жасырын түрде жасауға көмектесетін технологияны насихаттайды.
Trevor Timm - Writer, activist and legal analyst
Trevor Timm is the co-founder and executive director of Freedom of the Press Foundation, a non-profit organization that supports and defends journalism dedicated to transparency and accountability. Full bio
Trevor Timm is the co-founder and executive director of Freedom of the Press Foundation, a non-profit organization that supports and defends journalism dedicated to transparency and accountability. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
So this is James Risen.
0
488
2250
Иә, бұл – Джеймс Райзен.
00:15
You may know him as the
Pulitzer Prize-winning reporter
Pulitzer Prize-winning reporter
1
3174
2750
Оны Пулицер сыйлығын иеленген
The New York Times
The New York Times
00:17
for The New York Times.
2
5948
1692
журналисті ретінде тануыңыз мүмкін.
00:19
Long before anybody knew
Edward Snowden's name,
Edward Snowden's name,
3
7664
2754
Бұған дейін Эдуард Сноуденнің
атын бәрі білетін.
атын бәрі білетін.
00:22
Risen wrote a book in which
he famously exposed
he famously exposed
4
10442
2916
Райзен NSA Америка халқының
телефондағы әңгімелерін
телефондағы әңгімелерін
00:25
that the NSA was illegally wiretapping
the phone calls of Americans.
the phone calls of Americans.
5
13382
3936
қалай заңсыз түрде тыңдағандығы
жөнінде кітап жазды.
жөнінде кітап жазды.
00:29
But it's another chapter in that book
6
17842
1770
Алайда кітаптың ішіндегі бір бөлім
00:31
that may have an even more lasting impact.
7
19636
2015
кітаптың өзінен қатты әсер етті.
00:34
In it, he describes a catastrophic
US intelligence operation
US intelligence operation
8
22405
4818
Оның ішінде ол америкалық барлау
операциясының былықтарын және
операциясының былықтарын және
00:39
in which the CIA quite literally
handed over blueprints
handed over blueprints
9
27247
3089
ЦРУ дың Иранға ядролық қарудың
сызбасын бергендігі
сызбасын бергендігі
00:42
of a nuclear bomb to Iran.
10
30360
1786
жөнінде жазады.
00:44
If that sounds crazy, go read it.
11
32662
1795
Сенбесеңіз, кітапты оқып шығыңыз.
00:46
It's an incredible story.
12
34481
1491
Бұл – керемет оқиға.
00:48
But you know who didn't like that chapter?
13
36456
2064
Бірақ бұл бөлім кімге ұнамады білесіз бе?
00:50
The US government.
14
38893
1150
АҚШ үкіметіне.
00:52
For nearly a decade afterwards,
15
40592
2214
Кітап жарық көргеннен соң
араға он жыл салып
араға он жыл салып
00:54
Risen was the subject
of a US government investigation
of a US government investigation
16
42830
3253
Райзен Америка үкіметінің
тергеуіне тап болды.
тергеуіне тап болды.
00:58
in which prosecutors demanded
that he testify
that he testify
17
46107
2369
Билік оған кейбір дереккөздерді
жоққа шығарып,
жоққа шығарып,
01:00
against one of his alleged sources.
18
48500
1904
кей бөлімдеріне қарсы шығуын талап етті.
01:02
And along the way, he became the face
for the US government's recent pattern
for the US government's recent pattern
19
50829
4075
Осы уақытта ол АҚШ үкіметі тарапынан
айыптауға ұшыраған
айыптауға ұшыраған
01:06
of prosecuting whistleblowers
and spying on journalists.
and spying on journalists.
20
54928
3019
журналистерге жасалған жаңа
тәжірибенің үлгісі болды.
тәжірибенің үлгісі болды.
01:10
You see, under the First Amendment,
21
58681
1668
Бірінші түзетуге сәйкес
01:12
the press has the right to publish
secret information in the public interest.
secret information in the public interest.
22
60373
3627
БАҚ-тың қоғам қалаған құпия ақпаратты
таратуға құқығы бар.
таратуға құқығы бар.
01:16
But it's impossible to exercise that right
if the media can't also gather that news
if the media can't also gather that news
23
64024
5134
Егер БАҚ қажетті ақпаратты ала
алмаса немесе
алмаса немесе
01:21
and protect the identities
of the brave men and women
of the brave men and women
24
69182
3256
ақпаратқа қолы жеткен батыр
журналистерді қорғай алмаса, бұл құқықты
журналистерді қорғай алмаса, бұл құқықты
01:24
who get it to them.
25
72462
1150
қолдану мүмкін емес
01:26
So when the government came knocking,
26
74087
2032
Биліктен қоңырау түскенде,
01:28
Risen did what many brave reporters
have done before him:
have done before him:
27
76143
3041
Райзен де көп жаужүрек журналистер жасаған
нәрсені жасады.
нәрсені жасады.
01:31
he refused
28
79208
1185
Түрмеге түссе де,
01:32
and said he'd rather go to jail.
29
80417
1671
берілмейтінін айтты.
01:34
So from 2007 to 2015,
30
82611
2983
2007-2015 аралығында
01:37
Risen lived under the specter
of going to federal prison.
of going to federal prison.
31
85618
2794
Райзен федералды түрмеде қауіп-қатер
астында болды.
астында болды.
01:40
That is, until just days before the trial,
when a curious thing happened.
when a curious thing happened.
32
88976
4047
Аяқ астынан қызықты оқиға орын алды.
01:45
Suddenly, after years of claiming
it was vital to their case,
it was vital to their case,
33
93912
3801
Жылдар бойы Райзеннің соңына түскен билік
аяқ астынан
аяқ астынан
01:49
the government dropped their demands
to Risen altogether.
to Risen altogether.
34
97737
2690
өз шағымынан бас тартты.
01:52
It turns out, in the age
of electronic surveillance,
of electronic surveillance,
35
100912
2548
Электронды із кесу заманында репортерлер
01:55
there are very few places
reporters and sources can hide.
reporters and sources can hide.
36
103484
2888
бас сауғалайтын жер өте аз
екендігі анықталды.
екендігі анықталды.
01:58
And instead of trying and failing
to have Risen testify,
to have Risen testify,
37
106959
3595
Райзенге куәгерлік жаса деп мәжбүрлеудің
орнына
орнына
02:02
they could have his digital trail
testify against him instead.
testify against him instead.
38
110578
3047
билік оның электронды жазбаларын өзіне
қарсы қолдана алатын еді.
қарсы қолдана алатын еді.
02:06
So completely in secret
and without his consent,
and without his consent,
39
114585
2516
Құпия түрде әрі оның келісімінсіз
02:09
prosecutors got Risen's phone records.
40
117125
2270
билік Райзеннің телефон жазбаларын
өзіне алады.
өзіне алады.
02:11
They got his email records,
his financial and banking information,
his financial and banking information,
41
119903
4516
Олар оның электронды поштасына және табысы
мен шоты жайында ақпаратты қолға түсіреді.
мен шоты жайында ақпаратты қолға түсіреді.
02:16
his credit reports,
42
124443
1753
Сондай ақ оның несие тарихына
02:18
even travel records with a list
of flights he had taken.
of flights he had taken.
43
126220
2770
тіпті әр басқан қадамына дейін
бақылауына алады.
бақылауына алады.
02:21
And it was among this information that
they used to convict Jeffrey Sterling,
they used to convict Jeffrey Sterling,
44
129808
3785
Райзеннің мақалалары негізінде ЦРУ-дың
былығы ашылды.
былығы ашылды.
02:25
Risen's alleged source
and CIA whistleblower.
and CIA whistleblower.
45
133617
3119
Джефри Стерлингті кінәлі деп табу үшін
жиналған деректің бірі еді
жиналған деректің бірі еді
02:30
Sadly, this is only one case of many.
46
138035
2415
Өкінішке қарай,
бұл көп себептің бірі.
бұл көп себептің бірі.
02:33
President Obama ran on a promise
to protect whistleblowers,
to protect whistleblowers,
47
141152
3607
Президент Обама информаторларды
қорғайтынын жеткізген еді.
қорғайтынын жеткізген еді.
02:36
and instead, his Justice Department
has prosecuted more
has prosecuted more
48
144783
3262
Бірақ шындығында Әділет Министрлігі
тергеуді
тергеуді
02:40
than all other administrations combined.
49
148069
2491
басқа әкімшіліктермен бірлесіп
одан әрі күшейте түсті
одан әрі күшейте түсті
02:43
Now, you can see how this
could be a problem,
could be a problem,
50
151179
2104
Көріп отырсыздар бұл проблема
болуы мүмкін.
болуы мүмкін.
02:45
especially because the government
considers so much of what it does secret.
considers so much of what it does secret.
51
153307
4467
Әсіресе үкімет өз әрекетін құпия түрде
жүзеге асыруда.
жүзеге асыруда.
02:50
Since 9/11, virtually every important
story about national security
story about national security
52
158758
4500
Ұлттық қауіпсіздік туралы әрбір мақаланың
жарық көруіне
жарық көруіне
02:55
has been the result of a whistleblower
coming to a journalist.
coming to a journalist.
53
163282
2920
информатордың журналистке жолығуы
себеп болды.
себеп болды.
02:58
So we risk seeing the press
unable to do their job
unable to do their job
54
166670
2898
Себебі медиа өзінің жұмысын атқара
алмау қаупі жоғары
алмау қаупі жоғары
03:01
that the First Amendment
is supposed to protect
is supposed to protect
55
169592
2199
Бірінші түзетуде қорғай
алмай отыр
алмай отыр
03:03
because of the government's
expanded ability to spy on everyone.
expanded ability to spy on everyone.
56
171815
3007
себебі үкімет барлық адамды
аңди бастады.
аңди бастады.
03:07
But just as technology has allowed
the government
the government
57
175487
2453
Дәл солай технология билікке
журналистердің
журналистердің
03:09
to circumvent reporters' rights,
58
177964
2707
құқығын аттап өтуге мүмкіндік берсе
03:12
the press can also use technology
59
180695
2174
баспасөз де технологияны өзінің
дереккөзін
дереккөзін
03:14
to protect their sources
even better than before.
even better than before.
60
182893
2340
бұрынғыдан да жақсы
қорғау үшін қолдана алады.
қорғау үшін қолдана алады.
03:17
And they can start from the moment
they begin speaking with them,
they begin speaking with them,
61
185698
3112
Оны БАҚ соттың уақытына дейін апармай
03:20
rather than on the witness stand
after the fact.
after the fact.
62
188834
2427
ертерек жасап қоя алады.
03:24
Communications software now exists
63
192197
2092
Мұндай коммуникациялық бағдарлама бар.
03:26
that wasn't available
when Risen was writing his book,
when Risen was writing his book,
64
194313
2532
Ол Райзен кітап жазып жатқанда
жоқ болатын және ол
жоқ болатын және ол
03:28
and is much more surveillance-resistant
than regular emails or phone calls.
than regular emails or phone calls.
65
196869
3999
электронды пошта мен телефонға қарағанда
қадағалауға төзімді.
қадағалауға төзімді.
03:33
For example, one such tool is SecureDrop,
66
201789
4218
Мысалы ондай бағдарламаның бірі
Secure Drop
Secure Drop
03:38
an open-source whistleblower
submission system
submission system
67
206031
2685
Информаторлармен байланысатын
жалпыға ортақ жүйе.
жалпыға ортақ жүйе.
03:40
that was originally created by the late
Internet luminary Aaron Swartz,
Internet luminary Aaron Swartz,
68
208740
4048
Оны интернеттің соңғы жарық жұлдызы
Аарон Шварц ойлап тапқан.
Аарон Шварц ойлап тапқан.
03:44
and is now developed
at the non-profit where I work,
at the non-profit where I work,
69
212812
2665
Мен қызмет атқаратын
коммерциялық емес ұйым
коммерциялық емес ұйым
03:47
Freedom of the Press Foundation.
70
215501
1531
Дербес баспа қоры жүзеге асырды.
03:49
Instead of sending an email,
71
217824
1652
Электронды хат жіберудің орнына
03:51
you go to a news organization's website,
72
219500
2041
жаңалықтар қызметі сайтына кіріп көріңіз.
03:53
like this one here on The Washington Post.
73
221565
2000
Мысалы "Уашингтон пост" сайты.
03:56
From there, you can upload a document
or send information
or send information
74
224010
3943
Сол жерден сіз құжатты жүктеп немесе
ақпаратты тарата аласыз.
ақпаратты тарата аласыз.
03:59
much like you would
on any other contact form.
on any other contact form.
75
227977
2429
Дәл солай кез келген платформада.
04:02
It'll then be encrypted
and stored on a server
and stored on a server
76
230715
2619
Ақпарат шифрланып, серверде
сақталып қалады.
сақталып қалады.
04:05
that only the news organization
has access to.
has access to.
77
233358
2548
Онда тек жаңалықтар қызметі ғана
қосыла алады.
қосыла алады.
04:08
So the government can no longer
secretly demand the information,
secretly demand the information,
78
236351
3373
Бұдан былай билік ақпаратты құпия түрде
ала алмайды.
ала алмайды.
04:11
and much of the information
they would demand
they would demand
79
239748
2104
Оларғы керек ақпарттың басым бөлігі
04:13
wouldn't be available in the first place.
80
241876
1959
бұғатталып тұрады.
04:16
SecureDrop, though, is really
only a small part of the puzzle
only a small part of the puzzle
81
244475
2964
SecureDrop, сонымен қатар - XIX ғасырдағы
жазу еркіндігін
жазу еркіндігін
04:19
for protecting press freedom
in the 21st century.
in the 21st century.
82
247463
2947
қамтамасыз етудің алғашқы адымы.
04:23
Unfortunately, governments
all over the world
all over the world
83
251035
2373
Өкінішке қарай, әлемдегі билік өкілдері
04:25
are constantly developing
new spying techniques
new spying techniques
84
253432
2500
бізге зиян жаңа бақылау технологияларды
04:27
that put us all at risk.
85
255956
1404
дамытып отырады.
04:30
And it's up to us going forward
to make sure
to make sure
86
258043
2698
Бізге қалғаны тек техникалық білімі бар
04:32
that it's not just
the tech-savvy whistleblowers,
the tech-savvy whistleblowers,
87
260765
2500
информаторлар ғана емес.
04:35
like Edward Snowden, who have
an avenue for exposing wrongdoing.
an avenue for exposing wrongdoing.
88
263289
3285
Әйтпесе Эдуард Сноуденде де қылмыстарды
анықтайтын мүмкіндік болды.
анықтайтын мүмкіндік болды.
04:39
It's just as vital that we protect the
next veteran's health care whistleblower
next veteran's health care whistleblower
89
267408
4747
Бізге ауруханалардың толғандығын
хабарлайтын
хабарлайтын
04:44
alerting us to overcrowded hospitals,
90
272179
3308
денсаулық сақтау жүйесінің болашақ
жанашырларын,
жанашырларын,
04:47
or the next environmental worker
91
275511
2327
Флингтегі судың лайланғандығын айтып
шу көтерген
шу көтерген
04:49
sounding the alarm
about Flint's dirty water,
about Flint's dirty water,
92
277862
3198
қоршаған ортаның болашақ сақшыларын,
немесе келесі қаржылық
немесе келесі қаржылық
04:53
or a Wall Street insider
93
281084
1680
дағдарыстан хабардар ететін
04:54
warning us of the next financial crisis.
94
282788
2177
Уол Стриттің баспасөзін
қорғау өте маңызды.
қорғау өте маңызды.
04:57
After all, these tools weren't just built
to help the brave men and women
to help the brave men and women
95
285869
4128
Сайып келгенде бұл құралдың мақсаты
тек қылмысты әшкерелейтін
тек қылмысты әшкерелейтін
05:02
who expose crimes,
96
290021
1538
батыр адамдарды
қорғау ғана емес
қорғау ғана емес
05:03
but are meant to protect
all of our rights under the Constitution.
all of our rights under the Constitution.
97
291583
3234
ол баршамыздың заңды түрде
құқығымызды қорғау .
құқығымызды қорғау .
05:07
Thank you.
98
295460
1151
Рақмет.
05:08
(Applause)
99
296635
3309
(қол шапалақтау)
ABOUT THE SPEAKER
Trevor Timm - Writer, activist and legal analystTrevor Timm is the co-founder and executive director of Freedom of the Press Foundation, a non-profit organization that supports and defends journalism dedicated to transparency and accountability.
Why you should listen
Trevor Timm is a co-founder and the executive director of the Freedom of the Press Foundation. He is a journalist, activist, and lawyer who writes a twice weekly column for The Guardian on privacy, free speech, and national security. He has contributed to The Atlantic, Al Jazeera, Foreign Policy, Harvard Law and Policy Review, PBS MediaShift and Politico.
Trevor formerly worked as an activist at the Electronic Frontier Foundation. Before that, he helped the longtime General Counsel of The New York Times, James Goodale, write a book on the Pentagon Papers and the First Amendment. He received his J.D. from New York Law School.
Trevor Timm | Speaker | TED.com