TEDxExeter
Alan Smith: Why you should love statistics
Алан Смит: Неліктен статистиканы жақсы көру керекпіз?
Filmed:
Readability: 4.2
1,779,282 views
Статистика болжамын жасағанды жақсы көресің бе? Өзімізді математикадан жақсы немесе нашар сезінсек те, сандарды түсінуге қатысты қабілетіміз шектеулі. Дата визуализация маманы Алан Смиттің тұжырымы осындай. Өзінің баяндамасында ол біздің білгеніміз бен ойлағанымыздың арасындағы сәйкессіздікті түсіндіреді.
Alan Smith - Data visualisation editor
Alan Smith uses interactive graphics and statistics to breathe new life into how data is presented. Full bio
Alan Smith uses interactive graphics and statistics to breathe new life into how data is presented. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:12
Back in 2003,
0
714
3096
2013 жылы
00:15
the UK government carried out a survey.
1
3834
2509
Ұлыбритания үкіметі сауалнама жүргізді.
00:19
And it was a survey that measured
levels of numeracy
levels of numeracy
2
7494
3149
Сауалнама тұрғындардың
00:22
in the population.
3
10667
1237
сан сауаттылығын тексерді.
00:23
And they were shocked to find out
4
11928
1643
Нәтижесіне өздері таңғалды.
00:25
that for every 100 working age
adults in the country,
adults in the country,
5
13595
3364
Елдегі ересек 100 адамның
00:28
47 of them lacked Level 1 numeracy skills.
6
16983
3501
47-сі сан сауаттылығының
бірінші деңгейіне жетпеді.
бірінші деңгейіне жетпеді.
00:32
Now, Level 1 numeracy skills --
that's low-end GCSE score.
that's low-end GCSE score.
7
20892
4112
Сан сауаттылығының 1-деңгейі
GCSE ұпайымен анықталады.
GCSE ұпайымен анықталады.
00:37
It's the ability to deal with fractions,
percentages and decimals.
percentages and decimals.
8
25410
3248
Бөлу, пайыз анықтау,
ондық сандарды түсіну деген сөз.
ондық сандарды түсіну деген сөз.
00:40
So this figure prompted
a lot of hand-wringing in Whitehall.
a lot of hand-wringing in Whitehall.
9
28682
4628
Бұл нәтиже үкіметті
біраз әуреге салды.
біраз әуреге салды.
00:45
Policies were changed,
10
33334
1628
Біраз шешімдер
қабылданып,
қабылданып,
00:46
investments were made,
11
34986
1722
ақша қайта қарастырылып,
00:48
and then they ran
the survey again in 2011.
the survey again in 2011.
12
36732
3038
2011 жылы қайтадан
сауалнама жүргізілді.
сауалнама жүргізілді.
00:51
So can you guess
what happened to this number?
what happened to this number?
13
39794
2205
Сонымен нәтижесі
қалай өзгерді дейсіз ғой.
қалай өзгерді дейсіз ғой.
00:56
It went up to 49.
14
44021
1444
Әлгі сан 49 болды.
00:57
(Laughter)
15
45489
1449
(Күлкі)
00:58
And in fact, when I reported
this figure in the FT,
this figure in the FT,
16
46962
2449
Бұл ақпаратты
Financial Times-та бөліскенде,
Financial Times-та бөліскенде,
01:01
one of our readers joked and said,
17
49435
1671
бір оқырманымыз:
01:03
"This figure is only shocking
to 51 percent of the population."
to 51 percent of the population."
18
51130
3761
"Бұл ақпарат тұрғынның тек
51 %-ына үрейлі" деп қалжыңдады.
51 %-ына үрейлі" деп қалжыңдады.
01:06
(Laughter)
19
54915
2286
(Күлкі)
01:09
But I preferred, actually,
the reaction of a schoolchild
the reaction of a schoolchild
20
57225
3157
Өз басыма мектеп оқушысының
01:12
when I presented
at a school this information,
at a school this information,
21
60406
3095
осыған қатысты пікірі ұнады.
01:15
who raised their hand and said,
22
63525
1531
Ол қолын көтеріп,
01:17
"How do we know that the person
who made that number
who made that number
23
65080
2516
"Бұл мәліметті жинақтаған
адам
адам
01:19
isn't one of the 49 percent either?"
24
67620
1815
49 %-дың ішіндегі
біреу емес пе?"
біреу емес пе?"
01:21
(Laughter)
25
69459
1254
(Күлкі)
01:22
So clearly, there's a numeracy issue,
26
70737
4050
Сандарды түсіне алмау -
үлкен мәселе,
үлкен мәселе,
01:26
because these are
important skills for life,
important skills for life,
27
74811
2110
себебі сандардың өмірлік
маңызы бар,
маңызы бар,
01:28
and a lot of the changes
that we want to introduce in this century
that we want to introduce in this century
28
76945
3867
әрі біздің заманымыздағы
негізгі өзгерістер
негізгі өзгерістер
01:32
involve us becoming
more comfortable with numbers.
more comfortable with numbers.
29
80836
2441
сандармен байланысты.
01:35
Now, it's not just an English problem.
30
83301
1848
Бұл енді тек ағылшын
мәселесі емес.
мәселесі емес.
01:37
OECD this year released some figures
looking at numeracy in young people,
looking at numeracy in young people,
31
85173
4930
ЕҚЫҰ биылғы есебінде
жастар арасындағы сан сауаттылығын
жастар арасындағы сан сауаттылығын
01:42
and leading the way, the USA --
32
90127
2780
жариялады, АҚШ көш бастап тұр.
01:44
nearly 40 percent of young people
in the US have low numeracy.
in the US have low numeracy.
33
92931
4670
Сан сауаттылығы америка жастарының
40 пайызында төменгі деңгейде.
40 пайызында төменгі деңгейде.
01:49
Now, England is there too,
34
97625
1297
Англия да осы шамалас.
01:50
but there are seven OECD countries
with figures above 20 percent.
with figures above 20 percent.
35
98946
5533
Бірақ ЕҚЫҰ-ның 7 елі
20 %-дан сәл асып тұр.
20 %-дан сәл асып тұр.
01:56
That is a problem,
because it doesn't have to be that way.
because it doesn't have to be that way.
36
104503
2759
Бұл үлкен мәселе,
бұлай болуы адам шошытады.
бұлай болуы адам шошытады.
01:59
If you look at the far end of this graph,
37
107286
2008
Кестенің соңғы жағына көз салсаңыз
02:01
you can see the Netherlands and Korea
are in single figures.
are in single figures.
38
109318
2960
Нидерланды мен Корея
оқшауланып тұр.
оқшауланып тұр.
02:04
So there's definitely a numeracy
problem that we want to address.
problem that we want to address.
39
112302
4416
Сан сауаттылығы аса
өзекті екенін көріп тұрмыз.
өзекті екенін көріп тұрмыз.
02:09
Now, as useful as studies like these are,
40
117510
2930
Мұндай зерттеулер
пайдалы болуымен қатар,
пайдалы болуымен қатар,
02:12
I think we risk herding people
inadvertently into one of two categories;
inadvertently into one of two categories;
41
120464
5400
адамдарды білместікпен
екі топқа бөлеміз.
екі топқа бөлеміз.
02:17
that there are two kinds of people:
42
125888
1776
Адамдардың екі тобы бар:
02:19
those people that are comfortable
with numbers, that can do numbers,
with numbers, that can do numbers,
43
127688
4349
сандарды түсіне алатын, әрі
онымен жұмыс істей алатындар
онымен жұмыс істей алатындар
02:24
and the people who can't.
44
132061
2236
және онымен жұмыс істей алмайтындар.
02:26
And what I'm trying
to talk about here today
to talk about here today
45
134321
2101
Бүгін мен бұл жерде
02:28
is to say that I believe
that is a false dichotomy.
that is a false dichotomy.
46
136446
3042
мұндай бөлудің дұрыс еместігін
айтқым келеді.
айтқым келеді.
02:31
It's not an immutable pairing.
47
139512
1868
Бұлай жіктеу ақылға қонымсыз.
02:33
I think you don't have to have
tremendously high levels of numeracy
tremendously high levels of numeracy
48
141404
3648
Сандарды түсіну үшін,
менің ойымша,
менің ойымша,
02:37
to be inspired by numbers,
49
145076
1728
керемет математик болу
шарт емес.
шарт емес.
02:38
and that should be the starting point
to the journey ahead.
to the journey ahead.
50
146828
3109
Әуелі осыны түсінуден бастайық.
02:42
And one of the ways in which
we can begin that journey, for me,
we can begin that journey, for me,
51
150387
4311
Бұл нәрсені ұғу
02:46
is looking at statistics.
52
154722
1726
статистиканы түсінуден басталады.
02:48
Now, I am the first to acknowledge
that statistics has got somewhat
that statistics has got somewhat
53
156472
3495
Менің ойымша,
статистиканың өз кезегінде
статистиканың өз кезегінде
02:51
of an image problem.
54
159991
1318
бейнеленуі дұрыс емес.
02:53
(Laughter)
55
161333
1047
(Күлкі)
02:54
It's the part of mathematics
56
162404
1532
Бұл математиканың бір бөлігі
02:55
that even mathematicians
don't particularly like,
don't particularly like,
57
163960
3059
болса да,
математиктер ұнатпайды.
математиктер ұнатпайды.
02:59
because whereas the rest of maths
is all about precision and certainty,
is all about precision and certainty,
58
167043
4012
Себебі математика дәлдік пен
нақтылықты ұнатады.
нақтылықты ұнатады.
03:03
statistics is almost the reverse of that.
59
171079
2284
Статистика - бұған қарама-қарсы.
03:05
But actually, I was a late convert
to the world of statistics myself.
to the world of statistics myself.
60
173793
4655
Өз басым, статистикаға
кештеу ден қойдым.
кештеу ден қойдым.
03:10
If you'd asked my undergraduate professors
61
178472
2082
Университеттегі профессорымнан
03:12
what two subjects would I be least likely
to excel in after university,
to excel in after university,
62
180578
4759
менің ең жек көретін
екі сабағымды сұрасаңыздар
екі сабағымды сұрасаңыздар
03:17
they'd have told you statistics
and computer programming,
and computer programming,
63
185361
2767
"статистика мен
бағдарламалау" деп айтар еді.
бағдарламалау" деп айтар еді.
03:20
and yet here I am, about to show you
some statistical graphics
some statistical graphics
64
188152
2939
Енді алдарыңызда
статистика кестесін көрсетіп тұрмын.
статистика кестесін көрсетіп тұрмын.
03:23
that I programmed.
65
191115
1202
Өзім жасадым.
03:24
So what inspired that change in me?
66
192745
1755
Менің өзгеруіме не әсер етті?
03:26
What made me think that statistics
was actually an interesting thing?
was actually an interesting thing?
67
194524
3648
Статистика қызық
деп ойлауға не түрткі болды?
деп ойлауға не түрткі болды?
03:30
It's really because
statistics are about us.
statistics are about us.
68
198196
2266
Себебі статистика түптеп келгенде
өзіміз екен.
өзіміз екен.
03:32
If you look at the etymology
of the word statistics,
of the word statistics,
69
200869
2582
Статистика сөзінің
төркініне үңілсек,
төркініне үңілсек,
03:35
it's the science of dealing with data
70
203475
2609
деректер туралы ғылым.
03:38
about the state or the community
that we live in.
that we live in.
71
206108
2430
Өзіміз өмір сүретін
қоғамның деректері.
қоғамның деректері.
03:40
So statistics are about us as a group,
72
208562
3354
Статистика бізді топ ретінде
қарастырады,
қарастырады,
03:43
not us as individuals.
73
211940
1675
жеке адам ретінде емес.
03:45
And I think as social animals,
74
213639
1470
Тіршілік иесі ретінде,
03:47
we share this fascination about how
we as individuals relate to our groups,
we as individuals relate to our groups,
75
215133
3944
біз жеке тұлға ретінде
топқа, қасымыздағыларға
топқа, қасымыздағыларға
03:51
to our peers.
76
219101
1388
қалай әсер ететініміз қызық.
03:52
And statistics in this way
are at their most powerful
are at their most powerful
77
220513
3110
Статистика осы тұрғыдан алғанда
бізге таңғаларлық
бізге таңғаларлық
03:55
when they surprise us.
78
223647
1301
дерек ұсынады.
03:57
And there's been some really wonderful
surveys carried out recently
surveys carried out recently
79
225477
3207
Соңғы жылдары Ipsos MORI тарапынан
04:00
by Ipsos MORI in the last few years.
80
228708
1714
өте керемет сауалнама жүргізілді.
04:02
They did a survey of over
1,000 adults in the UK,
1,000 adults in the UK,
81
230446
2708
Ұлыбританиядағы
1000 ересектен
1000 ересектен
04:05
and said, for every 100 people
in England and Wales,
in England and Wales,
82
233178
3780
"100 адамға шаққанда
Англия мен Уэльсте
Англия мен Уэльсте
04:08
how many of them are Muslim?
83
236982
1870
қанша мұсылман бар?"
деп сұралды.
деп сұралды.
04:10
Now the average answer from this survey,
84
238876
2646
Мынау сауалнаманың
орташа көрсеткіші,
орташа көрсеткіші,
04:13
which was supposed to be representative
of the total population, was 24.
of the total population, was 24.
85
241546
3412
жалпы тұрғынның
пікірі 24 болды.
пікірі 24 болды.
04:16
That's what people thought.
86
244982
3676
Бұл көпшіліктің ойы.
04:20
British people think 24 out of every 100
people in the country are Muslim.
people in the country are Muslim.
87
248682
3639
Британдықтар 100 адамға шаққанда
елде 24 мұсылман бар деп есептейді.
елде 24 мұсылман бар деп есептейді.
04:24
Now, official figures reveal
that figure to be about five.
that figure to be about five.
88
252345
4410
Ресми мәлімет бойынша,
бестен артық емес.
бестен артық емес.
04:29
So there's this big variation
between what we think, our perception,
between what we think, our perception,
89
257732
3987
Біздің ойымыз бен қабылдауымыздың
арасында үлкен айырмашылық бар.
арасында үлкен айырмашылық бар.
04:33
and the reality as given by statistics.
90
261743
2038
Оны статистика нақты
көрсете алады.
көрсете алады.
04:35
And I think that's interesting.
91
263805
1544
Осы нәрсе қызық.
04:37
What could possibly be causing
that misperception?
that misperception?
92
265373
3290
Бұл түсінбестіктің сыры неде?
04:41
And I was so thrilled with this study,
93
269212
1854
Осыны түсінгім келді.
04:43
I started to take questions out
in presentations. I was referring to it.
in presentations. I was referring to it.
94
271090
3480
Кейбір сауалдарды
презентацияда қолдана бастадым.
презентацияда қолдана бастадым.
04:46
Now, I did a presentation
95
274594
1218
Сөйтіп мына презентация
04:47
at St. Paul's School for Girls
in Hammersmith,
in Hammersmith,
96
275836
2310
Хамерсмит қыздар мектебінде
дайындалды.
дайындалды.
04:50
and I had an audience rather like this,
97
278170
2140
Тыңдармандарым осы
секілді болды.
секілді болды.
04:52
except it was comprised entirely
of sixth-form girls.
of sixth-form girls.
98
280334
3868
Тек бәрі алтыншы
сынып қыздары еді.
сынып қыздары еді.
04:56
And I said, "Girls,
99
284226
2396
"Қыздар, – дедім,
04:59
how many teenage girls do you think
the British public think
the British public think
100
287598
4543
Британия халқының пікірінше
қанша жасөспірім қыздың
қанша жасөспірім қыздың
05:04
get pregnant every year?"
101
292165
1748
аяғы ауыр деп ойлайсыңдар?"
05:05
And the girls were apoplectic when I said
102
293937
2676
Британдықтар 100 жасөспірім
қызға шаққанда әрбір
қызға шаққанда әрбір
05:09
the British public think that 15
out of every 100 teenage girls
out of every 100 teenage girls
103
297453
3913
15 қыздың аяғы ауыр дегенді
естігенде
естігенде
05:13
get pregnant in the year.
104
301390
1293
ызаланып кетті.
05:15
And they had every right to be angry,
105
303429
2231
Ашулануға негіз де бар еді.
05:17
because in fact, I'd have to have
closer to 200 dots
closer to 200 dots
106
305684
2758
Себебі шындығында
бұл нөл де 200-ге жуық
бұл нөл де 200-ге жуық
05:20
before I could color one in,
107
308466
1570
мәлімет еді.
05:22
in terms of what
the official figures tell us.
the official figures tell us.
108
310060
2515
Әрі бұл - ресми мәлімет.
05:24
And rather like numeracy,
this is not just an English problem.
this is not just an English problem.
109
312599
3800
Сан сауатсыздығы -
бұл тек ағылшындардың мәселесі емес.
бұл тек ағылшындардың мәселесі емес.
05:28
Ipsos MORI expanded the survey
in recent years to go across the world.
in recent years to go across the world.
110
316423
4504
Ipsos MORI зерттеуін басқа
елдерде де жалғастырды.
елдерде де жалғастырды.
05:32
And so, they asked Saudi Arabians,
111
320951
2950
Сөйтіп Сауд Арабияда
сауалнама жүргізді.
сауалнама жүргізді.
05:35
for every 100 adults in your country,
112
323925
2521
100 адамға шаққанда
қаншасы
қаншасы
05:38
how many of them are overweight or obese?
113
326470
2873
семіздікке шалдыққан?
05:42
And the average answer from the Saudis
was just over a quarter.
was just over a quarter.
114
330526
5333
Сауд арабиялықтардың дені
ширекке жуығы деген.
ширекке жуығы деген.
05:48
That's what they thought.
115
336402
1202
Мынау олардың ойы.
05:49
Just over a quarter of adults
are overweight or obese.
are overweight or obese.
116
337628
2568
Ересектердің төрттен бірі
семіздікпен ауырады.
семіздікпен ауырады.
05:52
The official figures show, actually,
it's nearer to three-quarters.
it's nearer to three-quarters.
117
340220
4781
Ресми мәлімет болса,
үштен бірі дейді.
үштен бірі дейді.
05:57
(Laughter)
118
345025
1456
(Күлкі)
05:58
So again, a big variation.
119
346505
2292
Үлкен алшақтықты
көріп отырмыз.
көріп отырмыз.
06:00
And I love this one: they asked in Japan,
they asked the Japanese,
they asked the Japanese,
120
348821
4446
Мынауысы қызық:
Жапондықтардан
Жапондықтардан
06:05
for every 100 Japanese people,
121
353291
1960
әрбір 100 жапондықты
алсақ,
алсақ,
06:07
how many of them live in rural areas?
122
355275
2601
қаншасы ауылда тұрады?
06:10
The average was about a 50-50 split,
just over halfway.
just over halfway.
123
358521
4901
Орташа есеппен
50 де 50 деп санайды.
50 де 50 деп санайды.
06:15
They thought 56 out of every 100
Japanese people lived in rural areas.
Japanese people lived in rural areas.
124
363446
4147
100-ден 56-сы
ауылда тұрады дейді.
ауылда тұрады дейді.
06:19
The official figure is seven.
125
367617
1687
Ресми мәлімет бойынша -
жетеу.
жетеу.
06:22
So extraordinary variations,
and surprising to some,
and surprising to some,
126
370259
4450
Осынша алшақтық
адамды таңғалдырады.
адамды таңғалдырады.
06:26
but not surprising to people
who have read the work
who have read the work
127
374733
2389
Бірақ Даниел Кахмен
кітабын оқығандар
кітабын оқығандар
06:29
of Daniel Kahneman, for example,
the Nobel-winning economist.
the Nobel-winning economist.
128
377146
4392
үшін бұл таңғаларлық жағдай емес.
06:33
He and his colleague, Amos Tversky,
spent years researching this disjoint
spent years researching this disjoint
129
381562
5092
Әріптесі Амос Тверский
екеуі адамдардың
екеуі адамдардың
06:38
between what people perceive
and the reality,
and the reality,
130
386678
3145
қабылдауы мен ойлауы
арасындағы алшақтықты зерттеген.
арасындағы алшақтықты зерттеген.
06:41
the fact that people are actually
pretty poor intuitive statisticians.
pretty poor intuitive statisticians.
131
389847
3751
Адамдар статистикалық болжам
жасағанда көп жаңылысады.
жасағанда көп жаңылысады.
06:45
And there are many reasons for this.
132
393622
1760
Оның бірнеше себебі бар.
06:47
Individual experiences, certainly,
can influence our perceptions,
can influence our perceptions,
133
395406
3115
Өз басымыздан кешкенімізге
қарап бағалаймыз.
қарап бағалаймыз.
06:50
but so, too, can things like the media
reporting things by exception,
reporting things by exception,
134
398545
3958
Сонымен қатар медиадағы
ақпарат та әсер етеді.
ақпарат та әсер етеді.
06:54
rather than what's normal.
135
402527
1696
Сөйтіп шындықтан алшақтаймыз.
06:56
Kahneman had a nice way
of referring to that.
of referring to that.
136
404855
2126
Кахнеман бұл жайтты
былай түсіндіреді.
былай түсіндіреді.
06:59
He said, "We can be blind
to the obvious" --
to the obvious" --
137
407005
2085
"Шынайы нәрсені көргенде
соқырмыз" дейді.
соқырмыз" дейді.
07:01
so we've got the numbers wrong --
138
409114
1638
Біз сандарды қате ұғыппыз.
07:02
"but we can be blind
to our blindness about it."
to our blindness about it."
139
410776
2322
"соқыр болғандықтан
соқырлығымызды да білмейміз"
соқырлығымызды да білмейміз"
07:05
And that has enormous
repercussions for decision making.
repercussions for decision making.
140
413122
3266
Шешім қабылдауда бұның
әсері зор.
әсері зор.
07:08
So at the statistics office
while this was all going on,
while this was all going on,
141
416412
2852
Статистика кеңсемізде осыны
талқылағанда
талқылағанда
07:11
I thought this was really interesting.
142
419288
1912
мұның бәрі маған қызық болды.
07:13
I said, this is clearly a global problem,
143
421224
2010
Бұл ғаламдық мәселе
деген тоқтамға келдім.
деген тоқтамға келдім.
07:15
but maybe geography is the issue here.
144
423258
2435
Бірақ география да
бұл орайда әсер еткен болар.
бұл орайда әсер еткен болар.
07:17
These were questions that were all about,
how well do you know your country?
how well do you know your country?
145
425717
3909
Сауалдар "өз еліңді
қаншалықты жақсы білесің"
қаншалықты жақсы білесің"
07:21
So in this case, it's how well
do you know 64 million people?
do you know 64 million people?
146
429650
3993
дегенге саяды. Бірақ
64 млн. адамды танисың ба?
64 млн. адамды танисың ба?
07:25
Not very well, it turns out.
I can't do that.
I can't do that.
147
433667
2732
Көпшілігіміз білмейміз.
Мысалы, мен білмеймін.
Мысалы, мен білмеймін.
07:28
So I had an idea,
148
436423
1324
Содан мынадай ой келді.
07:29
which was to think about
this same sort of approach
this same sort of approach
149
437771
3123
Тура осы мәселені
енді
енді
07:32
but to think about it
in a very local sense.
in a very local sense.
150
440918
2105
жергілікті деңгейде қарастырсақ.
07:35
Is this a local?
151
443047
1191
Бұл жергілікті ме?
07:36
If we reframe the questions and say,
152
444262
1941
"Сен өз ауылыңды қаншалықты
07:38
how well do you know your local area,
153
446227
2122
жақсы білесің" десек ше?
07:40
would your answers be any more accurate?
154
448373
2103
Болжамың аз да болса нақты болады ма?
07:43
So I devised a quiz:
155
451817
1762
Сөйтіп сауалнама жасадым:
07:45
How well do you know your area?
156
453603
1859
Өз тұратын жеріңді
жақсы білесің бе?
жақсы білесің бе?
07:48
It's a simple Web app.
157
456454
1889
Қарапайым бағдарлама.
07:50
You put in a post code
158
458367
1183
Индексіңді жазасың.
07:51
and then it will ask you questions
based on census data
based on census data
159
459574
2707
Ұлттық санақ нәтижесінде
сенің өлкең туралы
сенің өлкең туралы
07:54
for your local area.
160
462305
1539
сұрақтар қояды.
07:56
And I was very conscious
in designing this.
in designing this.
161
464305
2123
Әзірлеу барысында
нәтижесіне алаңдадым.
нәтижесіне алаңдадым.
07:58
I wanted to make it open
to the widest possible range of people,
to the widest possible range of people,
162
466452
4109
Мүмкіндігінше
әртүрлі адамдар жауап берсе,
әртүрлі адамдар жауап берсе,
08:02
not just the 49 percent
who can get the numbers.
who can get the numbers.
163
470585
2828
сандарды түсінетін
49 пайыз ғана емес.
49 пайыз ғана емес.
08:05
I wanted everyone to engage with it.
164
473437
1755
Көпшіліктің сауалнамасы
болса дедім.
болса дедім.
08:07
So for the design of the quiz,
165
475216
1525
Сауалнама дизайны үшін
08:08
I was inspired by the isotypes
166
476765
3615
Отто Неураттың
1920-30 жылғы
1920-30 жылғы
08:12
of Otto Neurath from the 1920s and '30s.
167
480404
2602
изотобын қолдандым.
08:15
Now, these are methods
for representing numbers
for representing numbers
168
483030
4348
Сонымен бұл -
ұқсас символдар -
ұқсас символдар -
08:19
using repeating icons.
169
487402
1773
сандарды бейнелейтін
әдіс.
әдіс.
08:21
And the numbers are there,
but they sit in the background.
but they sit in the background.
170
489640
3165
Сандар символдың
ар жағына жасырынған.
ар жағына жасырынған.
08:24
So it's a great way
of representing quantity
of representing quantity
171
492829
2723
Санды бейнелеудің
тамаша тәсілі.
тамаша тәсілі.
08:27
without resorting to using terms
like "percentage,"
like "percentage,"
172
495576
2984
Яғни, пайыз деген
сөзді қолданып, шатастырмаймыз.
сөзді қолданып, шатастырмаймыз.
08:30
"fractions" and "ratios."
173
498584
1230
Бөлігі, қатынасы
да жоқ.
да жоқ.
08:31
So here's the quiz.
174
499838
1702
Мінекей сауалнамамыз.
08:34
The layout of the quiz is,
175
502310
1647
Түсінуге оңай,
08:35
you have your repeating icons
on the left-hand side there,
on the left-hand side there,
176
503981
2819
сол жақтағы жақтауда
қайталанатын икона бар.
қайталанатын икона бар.
08:38
and a map showing you the area
we're asking you questions about
we're asking you questions about
177
506824
3123
Картада өлкеңе
қатысты сұрақтар
қатысты сұрақтар
08:41
on the right-hand side.
178
509971
1167
оң жақтан көрінеді.
08:43
There are seven questions.
179
511162
1281
Жеті сұрақ қойылады.
08:44
Each question, there's a possible answer
between zero and a hundred,
between zero and a hundred,
180
512467
3893
Әр сұраққа
0 мен 100 арасында
0 мен 100 арасында
08:48
and at the end of the quiz,
181
516384
1349
жауап берсеңіз болады.
08:49
you get an overall score
between zero and a hundred.
between zero and a hundred.
182
517757
3218
Соңында нөл мен
жүз ортасында жауап шығады.
жүз ортасында жауап шығады.
08:52
And so because this is TEDxExeter,
183
520999
2084
Біз TEDxExeter-де отырғандықтан
08:55
I thought we would have
a quick look at the quiz
a quick look at the quiz
184
523107
2325
сіздерге мына сауалнама
қызық болар деймін.
қызық болар деймін.
08:57
for the first few questions of Exeter.
185
525456
2309
Эксетерге байланысты
сауалдар.
сауалдар.
08:59
And so the first question is:
186
527789
1405
Бірінші сауалымыз былай:
09:01
For every 100 people,
how many are aged under 16?
how many are aged under 16?
187
529218
2992
Әрбір 100 адамға шаққанда
қаншасы 16 жастан төмен.
қаншасы 16 жастан төмен.
09:04
Now, I don't know Exeter very well
at all, so I had a guess at this,
at all, so I had a guess at this,
188
532784
3600
Эксетер туралы білерім аз,
сондықтан болжауым керек.
сондықтан болжауым керек.
09:08
but it gives you an idea
of how this quiz works.
of how this quiz works.
189
536408
2561
Сөйтіп сауалнама
қалай әзірленгенін ұғасыз.
қалай әзірленгенін ұғасыз.
09:10
You drag the slider
to highlight your icons,
to highlight your icons,
190
538993
3706
Слайдермен иконаны
белгілейсіз.
белгілейсіз.
09:14
and then just click "Submit" to answer,
191
542723
2235
Сосын "Жіберу"
батырмасын басасыз.
батырмасын басасыз.
09:16
and we animate away the difference
between your answer and reality.
between your answer and reality.
192
544982
3663
Шынайы жауап пен
сіздің жауап арасындағы
сіздің жауап арасындағы
09:20
And it turns out, I was a pretty
terrible guess: five.
terrible guess: five.
193
548669
4075
айырманы көрсетеміз.
Сөйтсек, бес екен.
Сөйтсек, бес екен.
09:25
How about the next question?
194
553149
1424
Келесі сұраққа
қалай қарайсыз?
қалай қарайсыз?
09:26
This is asking about
what the average age is,
what the average age is,
195
554597
2156
Бұл орташа жаспен байланысты.
09:28
so the age at which half
the population are younger
the population are younger
196
556777
2445
Тұрғынның жартысы
қаншалықты жас,
қаншалықты жас,
09:31
and half the population are older.
197
559246
1674
қаншалықты кәрі деп ойлайсыз?
09:32
And I thought 35 -- that sounds
middle-aged to me.
middle-aged to me.
198
560944
3350
35 деп айтсам, қателеспеспін,
орташа жас қой.
орташа жас қой.
09:36
(Laughter)
199
564318
1443
(Күлкі)
09:40
Actually, in Exeter,
it's incredibly young,
it's incredibly young,
200
568206
2106
Сөйтсек, Эксетер
өте жас екен.
өте жас екен.
09:42
and I had underestimated the impact
of the university in this area.
of the university in this area.
201
570336
4538
Бұл жердегі университеттің
маңызын ескермеппін.
маңызын ескермеппін.
09:46
The questions get harder
as you go through.
as you go through.
202
574898
2031
Сұрақтар барған сайын
күрделенеді.
күрделенеді.
09:48
So this one's now asking
about homeownership:
about homeownership:
203
576953
2383
Мынауысы жеке үйі
барлар туралы.
барлар туралы.
09:51
For every 100 households, how many
are owned with a mortgage or loan?
are owned with a mortgage or loan?
204
579955
3699
100 адамға шаққанда
қаншасында ипотека бар?
қаншасында ипотека бар?
09:55
And I hedged my bets here,
205
583678
1280
Менің болжамым мынау,
09:56
because I didn't want to be
more than 50 out on the answer.
more than 50 out on the answer.
206
584982
3098
Жауаптан 50 ден
көп қателескім келмеді.
көп қателескім келмеді.
10:00
(Laughter)
207
588104
2020
(Күлкі)
10:02
And actually, these get harder,
these questions,
these questions,
208
590148
2466
Мынауысы одан қиын.
10:04
because when you're in an area,
when you're in a community,
when you're in a community,
209
592638
2859
Себебі тұратын жеріңде
10:07
things like age -- there are clues
to whether a population is old or young.
to whether a population is old or young.
210
595521
5250
адамның жасына
қатысты бір белгілер бар.
қатысты бір белгілер бар.
10:12
Just by looking around
the area, you can see it.
the area, you can see it.
211
600795
2345
Айналаңа қарап
болжайсың.
болжайсың.
10:15
Something like homeownership
is much more difficult to see,
is much more difficult to see,
212
603164
3391
Бірақ үйі бар адамдарды
бірден анықтай алмайсың.
бірден анықтай алмайсың.
10:18
so we revert to our own heuristics,
213
606579
2608
Сөйтіп, долбарға
сүйенесің,
сүйенесің,
10:21
our own biases about how many people
we think own their own homes.
we think own their own homes.
214
609211
4451
іштей қанша адамның
жеке үйі барын ойлайсың.
жеке үйі барын ойлайсың.
10:25
Now the truth is,
when we published this quiz,
when we published this quiz,
215
613686
3650
Бір қызығы,
сауалнаманы жариялағанда
сауалнаманы жариялағанда
10:29
the census data that it's based on
was already a few years old.
was already a few years old.
216
617360
3536
деректер бірнеше жылғы
санақтан алынды.
санақтан алынды.
10:32
We've had online applications
that allow you to put in a post code
that allow you to put in a post code
217
620920
3569
Онлайн бағдарлама арқылы
индексті жазып,
индексті жазып,
10:36
and get statistics back for years.
218
624513
2094
ескі деректі де көре аласың.
10:38
So in some senses,
219
626631
1189
Сондықтан кейбір кездері
10:39
this was all a little bit old
and not necessarily new.
and not necessarily new.
220
627844
3549
бұлар ескі болғандықтан
маңызды болмауы мүмкін.
маңызды болмауы мүмкін.
10:43
But I was interested to see
what reaction we might get
what reaction we might get
221
631417
3639
Бірақ адамдардың
бұған қалай қарайтыны
бұған қалай қарайтыны
10:47
by game-ifying the data
in the way that we have,
in the way that we have,
222
635080
2717
қызық еді. Датаны ойнату
арқылы
арқылы
10:49
by using animation
223
637821
1407
адамдарға өздерінің
10:51
and playing on the fact
that people have their own preconceptions.
that people have their own preconceptions.
224
639252
3748
ішкі пайымдары барын көрсету еді.
10:55
It turns out, the reaction was, um ...
225
643508
3583
Сөйтсек, бұл туралы
11:00
was more than I could have hoped for.
226
648328
1928
адамдар көп ойланады екен.
11:02
It was a long-held ambition of mine
to bring down a statistics website
to bring down a statistics website
227
650280
3381
Көпшілікке қызық болған
статистикалық сайт
статистикалық сайт
11:05
due to public demand.
228
653685
1408
құлап қалды.
11:07
(Laughter)
229
655117
1800
(Күлкі)
11:08
This URL contains the words
"statistics," "gov" and "UK,"
"statistics," "gov" and "UK,"
230
656941
3464
Мында "сатистика", "үкімет",
"Ұлыбритания" сөздері бар.
"Ұлыбритания" сөздері бар.
11:12
which are three of people's least
favorite words in a URL.
favorite words in a URL.
231
660429
3242
Адамдар ең аз қолданатын
сөздер екен.
сөздер екен.
11:15
And the amazing thing about this
was that the website came down
was that the website came down
232
663695
3985
Сайтты кешкі сағат
10-ға 15 қалғанда
10-ға 15 қалғанда
11:19
at quarter to 10 at night,
233
667704
2093
іске қостық.
11:21
because people were actually
engaging with this data
engaging with this data
234
669821
3211
Адамдар қалағанынша
11:25
of their own free will,
235
673056
1539
деректермен жұмыс істесін
дедік.
дедік.
11:26
using their own personal time.
236
674619
2035
Бұған жеке уақыттарын
арнасын дедік.
арнасын дедік.
11:28
I was very interested to see
237
676678
2487
Бір қызығы
11:31
that we got something like
a quarter of a million people
a quarter of a million people
238
679189
3713
250 мыңдай адам
11:34
playing the quiz within the space
of 48 hours of launching it.
of 48 hours of launching it.
239
682926
3272
сайт іске қосылған 48
сағатта сауалнаманы тексерді.
сағатта сауалнаманы тексерді.
11:38
And it sparked an enormous discussion
online, on social media,
online, on social media,
240
686222
3927
Интернетте бұл
біраз талқыланды,
біраз талқыланды,
11:42
which was largely dominated
241
690173
2037
себебі көпшілік
11:44
by people having fun
with their misconceptions,
with their misconceptions,
242
692234
3993
өздерінің ішкі түйсіктері
туралы айтты
туралы айтты
11:48
which is something that
I couldn't have hoped for any better,
I couldn't have hoped for any better,
243
696251
3059
Бұлай болар деп
ойламап едім.
ойламап едім.
11:51
in some respects.
244
699334
1160
Шын айтамын.
11:52
I also liked the fact that people started
sending it to politicians.
sending it to politicians.
245
700518
3226
Сонымен қатар
адамдар саясаткерлерге жібере бастады.
адамдар саясаткерлерге жібере бастады.
11:55
How well do you know the area
you claim to represent?
you claim to represent?
246
703768
2589
Өзіңіз сайланған аймағыңыз туралы
не білесіз?
не білесіз?
11:58
(Laughter)
247
706381
1162
(Күлкі)
11:59
And then just to finish,
248
707567
1560
Сөзімнің соңына қарай
12:01
going back to the two kinds of people,
249
709992
2330
екі түрлі адамдарға қайта оралайын.
12:04
I thought it would be
really interesting to see
really interesting to see
250
712346
2257
Сандарды жақсы түсінетіндер
12:06
how people who are good with numbers
would do on this quiz.
would do on this quiz.
251
714627
2815
сауалнамаға қалай жауап
берер екен деп ойладым.
берер екен деп ойладым.
12:09
The national statistician
of England and Wales, John Pullinger,
of England and Wales, John Pullinger,
252
717466
3016
Англия мен Уэльстің
ұлттық санақшысы
ұлттық санақшысы
12:12
you would expect he would be pretty good.
253
720506
2073
Джон Пуллер эксперт қой.
12:15
He got 44 for his own area.
254
723524
2449
Ол өз аймағы туралы
сауалнамадан 44 ұпай алды.
сауалнамадан 44 ұпай алды.
12:17
(Laughter)
255
725997
2468
(Күлкі)
12:20
Jeremy Paxman -- admittedly,
after a glass of wine -- 36.
after a glass of wine -- 36.
256
728489
4949
Бір стақан шарап ішіп, жауап берген
Джереми Паксман - 36.
Джереми Паксман - 36.
12:26
Even worse.
257
734051
1461
Өте нашар.
12:27
It just shows you that the numbers
can inspire us all.
can inspire us all.
258
735536
3201
Сандар бәрімізді
қызықтыратынын білеміз.
қызықтыратынын білеміз.
12:30
They can surprise us all.
259
738761
1260
Бәрімізді таңғалдырады.
12:32
So very often, we talk about statistics
260
740045
2039
Әдетте статистиканы
12:34
as being the science of uncertainty.
261
742108
1962
күмәнді ғылым дейміз.
12:36
My parting thought for today is:
262
744094
1782
Өз кезегінде менің ойымша:
12:37
actually, statistics is the science of us.
263
745900
3035
Статистика - өзіміз туралы ғылым.
12:40
And that's why we should
be fascinated by numbers.
be fascinated by numbers.
264
748959
2788
Сол себепті сандарды
жақсы көру керекпіз.
жақсы көру керекпіз.
12:43
Thank you very much.
265
751771
1190
Көп рахмет.
12:44
(Applause)
266
752985
3777
(Қол соғу)
ABOUT THE SPEAKER
Alan Smith - Data visualisation editorAlan Smith uses interactive graphics and statistics to breathe new life into how data is presented.
Why you should listen
Alan Smith is Data Visualisation Editor at the Financial Times in London. Previously he was Head of Digital Content at the UK Office for National Statistics (ONS).
With a background in cartography and digital mapping, he has spent the last decade finding ways of bringing statistics to wider audiences. In 2010, he was an inaugural recipient of the Royal Statistical Society's Award for Excellence in Official Statistics. He was appointed Office of the Order of the British Empire (OBE) in the Queen's 2011 Birthday Honours list.
Alan Smith | Speaker | TED.com