TEDGlobal 2012
Rachel Botsman: The currency of the new economy is trust
ڕاشێل بۆتسمان: دراوی ئابووری نوێ متمانەیە
Filmed:
Readability: 4.7
1,411,956 views
تەقینەوەیەکی گەورە ڕوویدا لە بواری" کارکردن بە هاوکاری" دا--بە یەک گەیاندنی بازرگانی ئۆتۆمبێل و شوقە و تواناکان. ڕاشێڵ بۆتسمان جۆرە دراوێکی دۆزیوەتەوە کە وا دەکات جیهان وەک سیستمی "ئەربنب و تاسک ڕابیت" کار بکات، ئەو دراوەش بریتی یە لە متمانە
Rachel Botsman - Trust researcher
Rachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume. Full bio
Rachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:16
So if someone asked you
0
258
1821
ئەگەر کەسێک پرسیاری لێ کردیت
00:17
for the three words that would sum up
1
2079
2762
وتی ئەو سێ وشەیە چین
00:20
your reputation, what would you say?
2
4841
3882
کە سومعەی تۆ دروست دەکات، تۆ چی پێ دەڵێیت؟
00:24
How would people describe your judgment,
3
8723
2395
خەڵک چۆن بڕیارەکانت دەبینن
00:27
your knowledge, your behaviors, in different situations?
4
11118
3757
زانیارییەکانت، چۆنیەتی هەڵسوکەوتت لە حاڵەتی جیا جیادا؟
00:30
Today I'd like to explore with you
5
14875
2367
ئەمڕۆ من خۆشحاڵ ئەبم بە دۆزینەوەی ئەوەی کە
00:33
why the answer to this question
6
17242
1672
بۆچی وەڵامی ئەم پرسیارە
00:34
will become profoundly important
7
18914
2141
زۆر گرنگ دەبێت
00:36
in an age where reputation will be your most valuable asset.
8
21055
4597
لە کاتێکدا ناوبانگی تۆ گرنترین شت دەبێت
00:41
I'd like to start by introducing you to someone
9
25652
2583
پێم خۆشە بە پێناساندنی کەسێک بە ئیوە، دەست پێبکەم
00:44
whose life has been changed by a marketplace
10
28235
3602
کە ژیانی بە هۆی بازاڕەوە گۆڕاوە
00:47
fueled by reputation.
11
31837
2103
بازاڕێکی خاوەن ناوبانگ
00:49
Sebastian Sandys has been a bed and breakfast host
12
33940
3090
سباستیان ساندیس، بەڕێوەبەری ژەمی بەیانی و شوێنی خەوتن بووە لە ئێر بی ئێن بی
00:52
on Airbnb since 2008.
13
37030
2539
لە ساڵی ٢٠٠٨
00:55
I caught up with him recently, where, over the course
14
39569
2931
لەم دواییانەدا پێی گەیشتم، پاش
00:58
of several cups of tea, he told me how
15
42500
2864
خواردنەوەی چەند کوپێک چا لەگەڵیدا پێی وتم کە چۆن
01:01
hosting guests from all over the world
16
45364
2383
میوانداریکردنی میوان لە سەرتاسەری جیهانەوە
01:03
has enriched his life.
17
47747
1467
ژیانیان بەنرخ کردووە
01:05
More than 50 people have come to stay in the 18th-century
18
49214
3373
زیاتر لە ٥٠ کەس هاتوون کە بۆ ئەوەی بمێننەوە کە مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ سەدەی ١٨ کان
01:08
watchhouse he lives in with his cat, Squeak.
19
52587
3032
لە بازاڕی کاتژمێرەکاندا کە خۆی و سکویکی پشیلە تیایدا دەژین
01:11
Now, I mention Squeak because Sebastian's first guest
20
55619
4432
ئێستا بۆیە من باسی سکویکم کرد چونکە یەکەمین میوانی سباستیان
01:15
happened to see a rather large mouse run across the kitchen,
21
60051
3951
وا ڕێکەوت مشکێکی گەورە ببینێت کە بەناو چێشتخانەکەدا ڕای دەکرد
01:19
and she promised that she would refrain from leaving
22
64002
2593
وە خانمە میوانەکە پەیمانی دا دەست لەوە دەگرێت
01:22
a bad review on one condition: he got a cat.
23
66595
3422
بەشێوەیەکی خراپ سەیری شوێنەکە بکات بەمەرجێ پشیلەیەک بهێنێت
01:25
And so Sebastian bought Squeak to protect his reputation.
24
70017
4067
لەبەرئەوە سباستیان سکویکی پشیلەی کڕی بۆ ئەوەی ناوبانگی خۆی بپارێزێت
01:29
Now, as many of you know, Airbnb is a peer-to-peer
25
74084
3159
ئێستا وەک زۆربەی دەزانێت ( ئێر بی ئێن بی) جۆرە
01:33
marketplace that matches people who have space to rent
26
77243
3951
بازاڕێکە کاری ڕێکخستنی ئەو کەسانەیە کە جێگەیەکیان هەیە تاوەکو بیدەن بە کرێ
01:37
with people who are looking for a place to stay
27
81194
2785
لەگەڵ ئەو کەسانەی بۆ شوێنێک دەگەڕێن کە لێی بمێننەوە
01:39
in over 192 countries.
28
83979
2687
لە زیاتر لە ١٩٢ وڵاتدا
01:42
The places being rented out are things that you might
29
86666
2690
ئە شوێنانەی کە دراون بە کرێ شوێن گەلێکن لەوانە
01:45
expect, like spare rooms and holiday homes,
30
89356
2832
پێشبینیان بکەیت بۆ نمونە ژوری زیادە، خانووی پشوو
01:48
but part of the magic is the unique places
31
92188
2573
بەڵام بەشە سەرسوڕهێنەرەکە ئەو شوێنە ناوازانەن
01:50
that you can now access: treehouses, teepees,
32
94761
3938
کە ئێستا دەتوانن بچنە ناویان، خانووی سەردارەکان، چادر
01:54
airplane hangars, igloos.
33
98699
2092
خانووە لەبەفر دروست کراوەکان، فڕۆکە هەڵواسراوەکان
01:56
If you don't like the hotel, there's a castle down the road
34
100791
3459
ئەگەر ئوتێلەکەشت بە دڵ نەبوو، قەڵایەک هەیە لە کۆتایی ڕێگاکە
02:00
that you can rent for 5,000 dollars a night.
35
104250
2833
کە دەتوانن لەبەرامبەر ٥٠٠٠ دۆلار بۆ شەوێک بە کرێی بگریت
02:02
It's a fantastic example of how technology
36
107083
3348
ئەوە نمونەیەکی نایابە لەسەر ئەوەی کە چۆن تەکنەلۆجیا
02:06
is creating a market
37
110431
1716
بازار دەخوڵقێنێت
02:08
for things that never had a marketplace before.
38
112147
2499
بۆ ئەو شتانەی کە هەرگیز لەمەو پێش بازاڕیان نەبووە
02:10
Now let me show you these heat maps of Paris
39
114646
3131
با ئاێستا ئەم نەخشە ناوازانەی پاریستان نیشان بدەم
02:13
to see how insanely fast it's growing.
40
117777
2558
بۆ ئەوەی ببینن کە چۆن بە بەخێراییەکی باوەڕپێنەکراو گەشە دەکات
02:16
This image here is from 2008.
41
120335
2664
ئەم وێنەیەی ئێرە هی ساڵی ٢٠٠٨ ە
02:18
The pink dots represent host properties.
42
122999
3719
خاڵە پەمەییەکان ئاماژەن بۆ موڵکە میواندارییەکان
02:22
Even four years ago, letting strangers stay in your home
43
126718
3993
تەنانەت لە ماوەی ٤ ساڵی ڕابردودا بهێڵیت کەسێکی نامۆ لە ماڵەکەتدا بمێنێتەوە
02:26
seemed like a crazy idea.
44
130711
2492
لە بیرۆکەیەکی شێتانە دەچوو
02:29
Now the same view in 2010.
45
133203
2221
ئێستا هەمان دیمەن بەڵام ساڵی ٢٠١٠
02:31
And now, 2012.
46
135424
2802
وە لە ئێستادا ٢٠١٢
02:34
There is an Airbnb host on almost every main street in Paris.
47
138226
5139
بە نزیکەیی لە هەموو شاڕێیەکی پاریسدا میوان خانەیەکی (ئێر بی ئێن بی) هەیە
02:39
Now, what's happening here is people are realizing
48
143365
4631
ئێستا ئەوەی لێرەدا ڕوو دەدات ئەوەیە کە خەڵک تێدەگەن
02:43
the power of technology to unlock the idling capacity
49
147996
4361
لە هێزی تەکنەلۆژیا بۆ کردنەوەی توانا و
02:48
and value of all kinds of assets,
50
152357
2918
نرخی هەموو شتە بە نرخەکان
02:51
from skills to spaces to material possessions,
51
155275
3458
هەر لە کارامەیی تا موڵکایەتی
02:54
in ways and on a scale never possible before.
52
158733
3479
بەچەنە ڕێگەیەک و لەسەر پێوەرێک کە هەرگیز لەوەوپێش لە توانادا نەبووە
02:58
It's an economy and culture called collaborative consumption,
53
162212
3224
ئەوە ئابورییەک و کلتورێکە ناودەبرێن بە بەکارهێنانی یارمەتیدەر
03:01
and, through it, people like Sebastian
54
165436
2792
هەر لەو ڕێگەیەشەوە خەڵکی وەکو سباستیان
03:04
are becoming micro-entrepreneurs.
55
168228
2071
دەبن بە خاوەن پڕۆژەیەکی بچوک
03:06
They're empowered to make money and save money
56
170299
2698
دەسەڵات پێدراوە بۆ بەدەست هێنانی پارە و پاشەکەوت کردنی
03:08
from their existing assets.
57
172997
2699
لە موڵکەکانییەوە
03:11
But the real magic and the secret source behind
58
175696
2519
بەڵام جادووە ڕاستەقینەکە و نهێنییەکە لە پشت
03:14
collaborative consumption marketplaces like Airbnb
59
178215
2769
بازاڕی بەکارهێنەری یارمەتیدەری وەکو( ئێر بی ئێن بی)،
03:16
isn't the inventory or the money.
60
180984
2635
نە لیستی ناوەڕۆک و نە پارەیە
03:19
It's using the power of technology to build trust
61
183619
3517
بەڵکو بەکارهێنانی هێزی تەکنەلۆژیایە بۆ بیناکردنی دڵنیایی
03:23
between strangers.
62
187136
1491
لە نێوان کەسە نامۆکاندا
03:24
This side of Airbnb really hit home to Sebastian last summer
63
188627
3532
لە هاوینی ڕابردوودا ماڵەکەی سباستیان پێکرا
03:28
during the London riots.
64
192159
1275
لەماوەی ڕودانی کارەساتە ناوخۆییەکان لە لەندەن
03:29
He woke up around 9, and he checked his email
65
193434
2706
لە دەوروبەری ٩ی بەیانیدا لە خەو هەستاو سەردانی ئیمەیڵەکەی کرد
03:32
and he saw a bunch of messages all asking him
66
196140
3177
کۆمەڵێک نامەی بینی کە پرسیاری ئەوەی تێدا کرابوو
03:35
if he was okay.
67
199317
1522
ئایا ئەو باشە
03:36
Former guests from around the world had seen that
68
200839
2172
ئەو میوانانەی کە پێشتر لەوێ مابونەوە، لە سەرتاسەری جیهانەوە ئەوەیان بینی
03:38
the riots were happening just down the street, and wanted
69
203011
2093
کە چۆن کارە تێکدەرەکان لە کۆتایی ئەو شەقامەدا ڕویان دابوو ، دەیانویست
03:41
to check if he needed anything.
70
205104
2301
بزانن ئایا سباستیان باشە و پێویستی بە هیچ نییە؟
03:43
Sebastian actually said to me, he said, "Thirteen former guests
71
207405
3185
لەڕاستیدا سباستیان پێی وتم ٣٠ کەس لەوانەی لە ڕابردودا میوان بوون
03:46
contacted me before my own mother rang." (Laughter)
72
210590
4163
پەیوەندییان پێوە کردم پێش ئەوەی دایکم پەیوەندیم پێوە بکات
03:50
Now, this little anecdote gets to the heart of why
73
214753
4377
ئێستا ئەم چیرۆکە کورتە دەمانباتە قوڵایی ئەوەی بۆچی
03:55
I'm really passionate about collaborative consumption,
74
219130
2904
من زۆر دڵخۆشم بە بەکارهێنانی یارمەتیدەر
03:57
and why, after I finished my book, I decided
75
222034
2550
وە بۆچی دوای ئەوەی کتێبەکەمم تەواو کرد بڕیارمدا
04:00
I'm going to try and spread this into a global movement.
76
224584
3690
هەوڵ بدەم ئەمەبڵاو بکەمەوە و بیکەمە جوڵەیەکی جیهانی
04:04
Because at its core, it's about empowerment.
77
228274
3657
لەبەرئەوەی ئەمە لە جەوهەردا بریتییە لە بەهێز کردن
04:07
It's about empowering people to make meaningful connections,
78
231931
4161
چونکە ئەمە توانای درووستکردنی پەیوەندی مانادار دەداتە خەڵکی
04:11
connections that are enabling us to rediscover
79
236092
2922
پەیوەندییەک وامان لێبکات ئەو
04:14
a humanness that we've lost somewhere along the way,
80
239014
3399
مرۆڤایەتییە بدۆزینەوە کە لە شوێنێک لەسەر ڕێگەکە ونمان کردووە
04:18
by engaging in marketplaces like Airbnb, like Kickstarter,
81
242413
4320
بە بەشداری کردن لە بازاڕێکی وەکو ( ئێر بی ئێن بی ) وەکو کیک ستارتەر
04:22
like Etsy, that are built on personal relationships
82
246733
3233
وەکو (ئتسی) کە لەسەر بنەمای پەیوەندییە تاکە کەسییەکان
04:25
versus empty transactions.
83
249966
3027
لەبەرامبەر بە گرێبەستی پوچ بنیات نراون
04:28
Now the irony is that these ideas are actually taking us back
84
252993
3328
ئێستا گاڵتەکە ئەوەیە کە ئەم بیرۆکانە دەمانباتەوە
04:32
to old market principles and collaborative behaviors
85
256321
3293
بۆ ڕێسا کۆنەکانی بازاڕ کە تیایدا ڕەوشتی یارمەتیدانە
04:35
that are hard-wired in all of us.
86
259614
1712
قورس و نامۆن بۆ ئێمە
04:37
They're just being reinvented in ways that are relevant
87
261326
2689
جارێکی تر دروست کراونەتەوە بە شێوەیەک سودیان هەبێت
04:39
for the Facebook age.
88
264015
1688
بۆ کاتی فەیسبووک
04:41
We're literally beginning to realize that we have wired
89
265703
3552
ئەدەبیانە دەستمان کردووە بەوەیبزانین کە
04:45
our world to share, swap, rent, barter or trade
90
269255
4215
چۆن جیهانمان بەستۆتەوە پێکەوە بۆ ئەوەی بەشداریان پێ بکەین لەگەڵ یەکدا بە گۆڕینەوە، بازرگانی کردن، بەکرێدان
04:49
just about anything. We're sharing our cars on WhipCar,
91
273470
3734
بە نزیکەیی هەموو شتێ، تەنانەت بەشداری بە سەیارەکانیشمان دەکەین لە ویپکاڕ
04:53
our bikes on Spinlister, our offices on Loosecubes,
92
277204
3202
پاسکیلەکانمان، نوسینگەکانمان
04:56
our gardens on Landshare. We're lending and borrowing
93
280406
2799
باخچەکانمان، ئێمە قەرزدەدەین و قەرز وەردەگرینەوە
04:59
money from strangers on Zopa and Lending Club.
94
283205
2897
لەسەر تۆڕەکانی (زوپا ) و (یانەی بەکرێدانەکان) پارە بە قەرز دەدەینە کەسە نامۆکان و بە قەرزیش وەری دەگرینەوە
05:02
We are trading lessons on everything from sushi-making
95
286102
2518
ئێمە بازرگانی بە هەموو شتێکەوە دەکەین هەر لە دروست کردنی سوشیەوە بیگرە
05:04
to coding on Skillshare,
96
288620
1586
تا دانانی کۆد بۆ سکیڵشەیر
05:06
and we're even sharing our pets on DogVacay.
97
290206
4058
تەنانەت ئاژەڵە ماڵییەکانیشمان لەسەر وێب سایتی (دۆگڤاکای) بەشداری پێ دەکەین
05:10
Now welcome to the wonderful world of collaborative consumption
98
294264
4455
ئێستا بەخێر بێن بۆ جیهانە جوانەکەی بەکارهێنانی هاوکاری
05:14
that's enabling us to match wants with haves
99
298719
3221
کە توانای ئەوەمان دەداتێ ئەوەی هەمانە لەگەڵ ئەوەی دەمانەوێت بیان گونجێنین
05:17
in more democratic ways.
100
301940
1970
بە ڕێگەیەکی دیموکراتیانە تر
05:19
Now, collaborative consumption is creating the start
101
303910
3670
لە ئێستادا بەکارهینانی هاوکاری بریتییە لە خوڵقاندنی سەرەتایەک لە
05:23
of a transformation in the way we think about supply and demand,
102
307580
3324
گۆڕینی چۆنیەتی بیر کردنەوەمان دەربارەی پێدان و داواکاری
05:26
but it's also a part of a massive value shift underway,
103
310904
3911
بەڵام لەگەڵ ئەوەشدا بەشێک لە گرنگییە گەورەشاردراوەکەی
05:30
where instead of consuming to keep up with the Joneses,
104
314815
3190
کە تێیدا لە جیاتی ئەوەی لەگەڵ (جۆنس) هاوشان بیت
05:33
people are consuming to get to know the Joneses.
105
318005
3552
خەڵک دەتوانن جۆنس بناسن
05:37
But the key reason why it's taking off now so fast
106
321557
4293
بەڵام هۆکاری سەرەکی دابەزینەکەی بەم خێراییەی ئێستا ئەوەیە
05:41
is because every new advancement of technology
107
325850
3034
هەموو پێشکەوتنێکی تەکنەلۆژیا
05:44
increases the efficiency and the social glue of trust
108
328884
4074
کاردەکاتە سەر زیاد بوونی متمانەی کۆمەڵایەتی
05:48
to make sharing easier and easier.
109
332958
3385
ئەمەش وەا دەکات بەشداری پێکردنی ئاسانتر و ئاسانتر بێت
05:52
Now, I've looked at thousands of these marketplaces,
110
336343
2968
ئێستا من سەیری هەزاران لەم بازاڕانەم کردووە
05:55
and trust and efficiency are always the critical ingredients.
111
339311
4712
هەموو کات بەتوانای و متمانە پێکهاتە گرنگەکانیانن
05:59
Let me give you an example.
112
344023
1992
با نمونەیەکتان بدەمێ
06:01
Meet 46-year-old Chris Mok, who has, I bet,
113
346015
4418
کری مۆکی تەمەن ٤٦ ساڵان بناسن،گرەو لەسەر ئەوە دەکەم کە ئەو خاوەنی
06:06
the best job title here of SuperRabbit.
114
350433
3408
باشترین کارە کە ناوی "سوپەر ڕابیت" ە
06:09
Now, four years ago, Chris lost his job, unfortunately,
115
353841
4580
ئێستا، ٤ ساڵ لەمەبەر بەداخەوە کریس کارەکەی لەدەست دا
06:14
as an art buyer at Macy's, and like so many people,
116
358421
3390
کە وەکو کڕیارێکی هونەری کاری دەکرد لە (ماسیس) وەکو زۆرینەی خەڵک
06:17
he struggled to find a new one during the recession.
117
361811
2852
ململانێیەکی زۆری کرد بۆ ئەوەی کارێکی نوێ بدۆزێتەوە
06:20
And then he happened to stumble across a post about
118
364663
3387
بەڵام دواتر بە ڕێکەوت چاوی بە پۆستێک دەکەوێت
06:23
TaskRabbit.
119
368050
1464
دەربارەی " تاسک ڕابیت" کاری کەروێشک
06:25
Now, the story behind TaskRabbit starts like so many
120
369514
3370
جیرۆکی پشت " تاسک ڕابیت" دەستی پێکرد، هەر وەک
06:28
great stories with a very cute dog by the name of Kobe.
121
372884
4087
چیرۆکە مەزنەکانی کە، کە بە سەگێکی زۆر جوان دەستپێ دەکات کە ناوی (کابی)یە
06:32
Now what happened was, in February 2008,
122
376971
3247
ئەوەی کە ڕویدا لە مانگی ٢ی ٢٠٠٨دا
06:36
Leah and her husband were waiting for a cab to take them
123
380218
2664
لیا و هاوسەرەکەی چاوەڕێی تاکسیان دەکرد تاوەکو
06:38
out for dinner, when Kobe came trotting up to them
124
382882
3441
بیانباتە دەرەوە بۆ نانی ئێوارە . لەو کاتەدا کۆبیان بینی کە ڕای دەکرد بەرەو ڕویان
06:42
and he was salivating with saliva.
125
386323
2360
وە لیک لە دەمی دەهات
06:44
They realized they'd run out of dog food.
126
388683
2693
تێگەشتن کە خواردنی سەگیان نەماوە
06:47
Kevin had to cancel the cab and trudge out in the snow.
127
391376
3244
کیڤن ناچار بوو واز لە تاکسییەکە بهێنێت و زۆر بە سەختی بە ناو بەفرەکەدا ڕێ بکات بۆ خواردن بۆ سەگەکەیان
06:50
Now, later that evening, the two self-confessed tech geeks
128
394620
3314
دواتری هەمان ئێوارە ئەم دوو کەسە بە قسەی خۆیان ئاڵودەی تەکنەلۆژیان
06:53
starting talking about how cool it would be if some kind of
129
397934
3789
باسی ئەوەیان دەکرد چەند خۆش دەبێت گەر بێت و شتێکی وەکو
06:57
eBay for errands existed.
130
401723
2040
وێب سایتی (ئی بەی) هەبێت بۆ ئەرکێکی کوورت
06:59
Six months later, Leah quit her job,
131
403763
2655
دوای ٦ مانگ (لیا) وازی لە کارەکەی هێنا
07:02
and TaskRabbit was born.
132
406418
2589
و " تاسک ڕابیت" هاتە ئاراوە
07:04
At the time, she didn't realize that she was actually hitting
133
409007
3865
لەو کاتەدا نەی دەزانی کە خەریکی بیرۆکەیەکی زۆر
07:08
on a bigger idea she later called service networking.
134
412872
4588
مەزنترە. کە دواتر ناویان نا خزمەت گوزاری هێڵی پەیوەندییەکان
07:13
It's essentially about how we use our online relationships
135
417460
3533
کە بنچینەی کارەکە دەربارەی چۆنیەتی بەکارهێنانی پەیوەندییە ڕاستەوخۆکانە
07:16
to get things done in the real world.
136
420993
3317
بۆ ئەوەی شتەکان بە ڕاستی جێبەچی بکەین لە جیهانی ڕاستەقینەدا
07:20
Now the way TaskRabbit works is, people outsource
137
424310
2609
چۆنیەتی کارکردنی یەکەی کەروێشک "تاسک ڕابیت" ئەوەیە کە خەڵک بە پشت بەستن بە سەرچاوە دەرەکییەکان
07:22
the tasks that they want doing, name the price
138
426919
2567
ئەو کارانەی دەیانەوێت بیکەن ئەو نرخەی لەسەر دادەنێن کە خۆیان پێیان خۆشە
07:25
they're willing to pay, and then vetted Rabbits
139
429486
2639
دواتر(ڤێتت رابیت)ەکان
07:28
bid to run the errand.
140
432125
1533
هەوڵ دەدەن کارەکانیان جێ بەچی بکەن
07:29
Yes, there's actually a four-stage, rigorous interview process
141
433658
4493
بەڵی لە ڕاستیدا پڕۆسەی چاوپێکەوتنی ٤ پلە زۆر وردترە
07:34
that's designed to find the people that would make
142
438151
1788
کە دیزاین کراوە بۆ ئەوەی ئەو کەسانە بدۆزیتەوە کە دەکرێ ببنە
07:35
great personal assistants and weed out the dodgy Rabbits.
143
439939
3658
یارمەتی دەری کەسێتی بۆ ئەوەی کەروێشکە سەرکەشەکان دوور بخەنەوە
07:39
Now, there's over 4,000 Rabbits across the United States
144
443597
4969
لە ئێستادا زیاتر لە ٤٠٠٠ کەروێسک هەن لەسەرتاسەری ویلایەتە یاکگرتوەکاندا
07:44
and 5,000 more on the waiting list.
145
448566
3017
٥٠٠٠ تریش لە لیستی چاوەڕوانیدان
07:47
Now the tasks being posted are things that you might
146
451583
2767
ئەو کارانەی کە پۆست کراون لەوانەیە ئێوە
07:50
expect, like help with household chores
147
454350
3361
پێشبینیان بکەن بۆ نمونە لە کاری ناو ماڵ
07:53
or doing some supermarket runs.
148
457711
2181
یاخود بازاڕ کردن
07:55
I actually learned the other day that 12 and a half thousand
149
459892
2842
لە ڕاستیدا لەو چەند ڕۆژەی ڕابردودا ئەوەم زانی کە زیاد لە ١٢ و نیو هەزار جل
07:58
loads of laundry have been cleaned and folded
150
462734
3023
شۆردراون و قەدەخە کراون
08:01
through TaskRabbit.
151
465757
1712
لە ڕێگەی (تاسک ڕابیت)ەوە
08:03
But I love that the number one task posted,
152
467469
3812
بەڵام ئەو پۆستەی کە بە دڵمە ئەوەیە، یەکەمین کار کە پۆست کراوە
08:07
over a hundred times a day, is something that many of us
153
471281
3277
زیاد لە سەدان جار لە ڕۆژێککدا، شتێکە لەوانەیە زۆرینەمان
08:10
have felt the pain of doing:
154
474558
2568
هەستمان بە ئازارەکەی کردبێت کە ئەنجاممان داوە
08:13
yes, assembling Ikea furniture. (Laughter) (Applause)
155
477126
6460
بەڵێ ئەویش بەستنی کەل و پەلەکانی کۆمپانیای (ئایکیا) یە
08:19
It's brilliant. Now, we may laugh, but Chris here
156
483586
3717
شتێکی زیرەکانەیە ئێستا لەوانەیە پێ بکەنین بەڵام لێرەدا کریس
08:23
is actually making up to 5,000 dollars a month
157
487303
2600
مانگانە نزیکەی ٥٠٠٠ دۆلاری دەست دەکەوێت
08:25
running errands around his life.
158
489903
3151
بە کردنی ئەم کارانە لە ژیانیدا
08:28
And 70 percent of this new labor force
159
493054
3335
لە %٧ ی هێزی کاری
08:32
were previously unemployed or underemployed.
160
496389
3464
ئەوانە بوون کە پێشتر بێ کار بوون یان لە چاوەڕوانی ئەوەدا بوون دامەزرێن
08:35
I think TaskRabbit and other examples of collaborative consumption
161
499853
3394
لەو بڕوایەدام (تاسک ڕابیت) و نمونەکانی تری وەک ئەم هاوکارییە کۆمەڵایەتییە
08:39
are like lemonade stands on steroids. They're just brilliant.
162
503247
3439
وەک شەربەتی لیمۆی پڕ لە ووزە بەخش وان، زۆر زیرەکانەن
08:42
Now, when you think about it, it's amazing, right,
163
506686
4025
کاتێک بیری لێ دەکەینەوە وایە زۆر سەرسوڕهێنەرن
08:46
that over the past 20 years, we've evolved
164
510711
3199
کە لە ماوەی ٢٠ ساڵی ڕابردودا، لەوەوە گەشەمان کردووە
08:49
from trusting people online to share information
165
513910
3512
کە بڕوا بە خەڵکی بکەین دەربارەی پێ دانی زانیارییەوە
08:53
to trusting to handing over our credit card information,
166
517422
2863
بۆ پێدانی زانیاری دەربارەی کارتی بانکی
08:56
and now we're entering the third trust wave:
167
520285
3298
ئێستاش لە چوونە ناوەوەداین بۆ سییەمین شەپۆلی باوەڕ پێکردن
08:59
connecting trustworthy strangers to create all kinds
168
523583
3728
بە پەیوەندی کردن بە کەسانی باوەڕ پێکراوی نامۆوە بۆ ئەوەی
09:03
of people-powered marketplaces.
169
527311
2527
هەموو جۆرەکانی بازاڕمان بۆ دروست بکەن
09:05
I actually came across this fascinating study
170
529838
1715
لە ڕاستیدا لەم لێکۆڵینەوە سەرسوڕهێنەرەی
09:07
by the Pew Center this week that revealed
171
531553
2440
سەنتەری پیو دا ئەوەم بەرچاو کەوت، کە دەری خستووە
09:09
that an active Facebook user is three times as likely
172
533993
3532
کەسێکی بەکارهێنەری فەیسبووک ٣ جار زیاتر لە کاسێک کە
09:13
as a non-Internet user to believe that most people are trustworthy.
173
537525
5035
هیچ تۆڕی ئینتەرنێت بەکار ناهێنێت بڕوا بەوە دەکات کە خەڵکی جێی بڕوان
09:18
Virtual trust will transform the way we trust one another
174
542560
4377
بڕوا پێکردنی ڕاستی لە شێوەی بڕوا کردنمان بە یەکتر دەگۆڕێت
09:22
face to face.
175
546937
1405
ڕوو بە ڕوو
09:24
Now, with all of my optimism, and I am an optimist,
176
548342
3295
ئێستا لەگەڵ هەموو ڕەشبینیمدا، گەشبینم
09:27
comes a healthy dose of caution, or rather, an urgent need
177
551637
3720
گرنگی تەندروست دەبێت یان زیاتر پێویستی لە ناکاو دەبێت
09:31
to address some pressing, complex questions.
178
555357
4441
بۆ ناونیشانی زۆر پێویست، پرسیاری ئاڵۆز
09:35
How to ensure our digital identities reflect our
179
559798
2586
چۆن پێناسە دیجیتاڵییەکانمان کاردەکەنە سەر
09:38
real world identities? Do we want them to be the same?
180
562384
3463
پێناسە ڕاستەقینەکانمان؟ ئایا دەمانەوێت بە هەمان شێوە بن؟
09:41
How do we mimic the way trust is built face-to-face online?
181
565847
3680
چۆن دەتوانین هەمان باوەڕ پێکردنمان هەبێ کە لە ژیانی ئاسایدا و لەسەر تۆڕی ئینتەرنێت؟
09:45
How do we stop people who've behaved badly
182
569527
1883
چۆن ئەو کەسانە بوەستێنین کە بە خراپی مامەڵە دەکەن
09:47
in one community doing so under a different guise?
183
571410
3694
لە کۆمەڵگەیەکدا لە ژێر سایەیەکی جیاوازدا دەیکەن؟
09:51
In a similar way that companies often use some kind of
184
575104
3095
بە هەمان شێوەی کۆمپانیاکان کە جۆرێک لە
09:54
credit rating to decide whether to give you a mobile plan,
185
578199
3463
متمانەی ڕاستکردنەوە بۆ بڕیاردان هەرچەندا بە پێدانی نەخشە بۆ مۆبایلەکەت
09:57
or the rate of a mortgage, marketplaces that depend
186
581662
3048
ئەو بازاڕانەت کە پشت بە هەندێ گرێ بەست
10:00
on transactions between relative strangers
187
584710
2745
دەبەستن لە نێوان کەسانی نامۆدا
10:03
need some kind of device to let you know that Sebastian
188
587455
2944
پێویستیان بە ئامێرێک هەیە بۆ ئەوەی بزانن کەسانی وەک سباستیان و
10:06
and Chris are good eggs,
189
590399
1961
کریس کەسی باشن
10:08
and that device is reputation.
190
592360
3120
ئەو ئامێرەش ناوبانگە
10:11
Reputation is the measurement of how much a community trusts you.
191
595480
4998
ناوبانگ پێوەرێکە بۆ ئەوەی بزانین چۆن کۆمەڵگە بڕوات پێ دەکات
10:16
Let's just take a look at Chris.
192
600478
1635
با سەیرێکی کریس بکەین
10:18
You can see that over 200 people have given him
193
602113
3293
دەبینین زیاد لە ٢٠٠ کەس
10:21
an average rating over 4.99 out of 5.
194
605406
3239
پلەی ٤.٩٩ یان لە ٥ داوەتێ
10:24
There are over 20 pages of reviews of his work
195
608645
2280
زیاد لە ٢٠ لاپەڕە هەن لەسەر ئیشەکەی
10:26
describing him as super-friendly and fast,
196
610925
2384
دەربارەی ئەوەی ئەو کەسێکی زۆر کراوە و خێرایە
10:29
and he's reached level 25, the highest level,
197
613309
3722
گەیشتۆتە پلەی ٢٥ کە بەرزترین پلەیە
10:32
making him a SuperRabbit.
198
617031
1957
کە کردویەتییە سوپەر ڕابیت
10:34
Now — (Laughter) -- I love that word, SuperRabbit.
199
618988
2898
ئێستا ئەم ناوەم زۆر بە دڵە سوپەر ڕابیت
10:37
And interestingly, what Chris has noted is that as his reputation
200
621886
3659
بەشێوەیەکی سەر سوڕهێنەر کریس پێشبینی ئەوەی کردووە کە ناوبانگی بەرز بۆتەوە
10:41
has gone up, so has his chances of winning a bid
201
625545
3159
بەهەمان شێوەی چانسی بۆ بردنەوەی مەزادێک و
10:44
and how much he can charge.
202
628704
1953
چەندیش دەتوانێت وەربگرێت
10:46
In other words, for SuperRabbits, reputation
203
630657
2738
بە مانایەکی تر بۆ سوپەر ڕابیت، ناوبانگ
10:49
has a real world value.
204
633395
2069
لەژیانی ڕاستیدا نرخێکی ڕاستەقینەی هەیە
10:51
Now, I know what you might be thinking.
205
635464
2036
ئێستا ئەزانم لەوانەیە بیر لە چی بکەنەوە
10:53
Well, this isn't anything new. Just think of power sellers
206
637500
2543
شتێکی نوێیە تەنها بیر لە فرۆشیارەکانی
10:55
on eBay or star ratings on Amazon.
207
640043
3556
ئیبەی بکەنەوە یان پۆلێن کردنی ئەستێرەکان لە ئەمەزۆن
10:59
The difference today is that, with every trade we make,
208
643599
3240
جیاوازییەکە لە ئەمڕۆدا ئەوەیە لەگەڵ هەموو گرێ بەستێکدا کە دەیبیستین
11:02
comment we leave, person we flag, badge we earn,
209
646839
3400
ڕەخنەیەک جێ دەهێڵن هەرکەسێک کە ئاڵایەکی دەدەیتێ هەر باجێک کە شایەنین
11:06
we leave a reputation trail
210
650239
1942
جێپەنجەی خۆمان لەسەر ناوبانگمان بەجێ دەهێڵین
11:08
of how well we can and can't be trusted.
211
652181
3546
لەسەر چۆنیەتی ئەوەی کە چۆن دەکرێت بڕوا پێکراو بین
11:11
And it's not just the breadth but the volume
212
655727
2585
ئەوەش تەنها فراوانی ناوبانگ نین بەڵکو قەبارەکەشیەتی
11:14
of reputation data out there that is staggering.
213
658312
2638
لە ناوبانگی کە شتێکی زۆر باشە
11:16
Just consider this: Five million nights have been booked
214
660950
3304
تەنها ئەمە بخەنە بەر چاو کە ٥ ملیۆن شەو گیراوە
11:20
on Airbnb in the past six months alone.
215
664254
2959
تەنها لە ٦ مانگی ڕابردودا
11:23
30 million rides have been shared on Carpooling.com.
216
667213
3963
٣٠ ملیۆن سواربوون بەشداری پێکراوە لە ڕێگەی Carpooling.com ەوە
11:27
This year, two billion dollars worth of loans
217
671176
2887
ئەم ساڵ قەرز بە قیمەتی ٢ بلیۆن دۆلار
11:29
will go through peer-to-peer lending platforms.
218
674063
2228
دەدرێت لە لایەن (پیر- تو- پیر) بۆ بەکرێدان
11:32
This adds up to millions of pieces of reputation data
219
676291
4354
ئەمە ملیۆنان جار مستەوای ناوبانگمان بەرز دەکاتەوە
11:36
on how well we behave or misbehave.
220
680645
3372
کە ئایا چەند باش یان خراپ مامەڵەمان کردووە
11:39
Now, capturing and correlating the trails of information
221
684017
3589
ئێستا بەسەردا زاڵ بوون و بەستنەوەی شوێنەواری زانیارین
11:43
that we leave in different places is a massive challenge,
222
687606
3253
کە جێیان دەهێڵین لە شوێنە جیاوازەکاندا کە بەرەنگارییەکی گەورەیە
11:46
but one we're being asked to figure out.
223
690859
2602
بەڵام شتێک کە پرسیارمان کردووە بۆ ئەوەی بۆ مان دەرکەوێت
11:49
What the likes of Sebastian are starting to rightfully ask
224
693461
3284
کەسانی وەک سباستیان دەست بە پرسیاری ڕاستی دەکەن
11:52
is, shouldn't they own their reputation data?
225
696745
2965
نابێ خۆیان بۆ خۆیان داتای ناوبانگیان هەبێ؟
11:55
Shouldn't the reputation that he's personally invested
226
699710
2874
نابێ ئەو ناوبانگەی کە خۆی بەدەستی هێناوە
11:58
on building on Airbnb mean that it should travel with him
227
702584
3407
لە (ئەیربنب) کە پێویستە گەشت بکات لەگەڵیدا لە کۆمەڵگەیەکەوە
12:01
from one community to another?
228
705991
2066
بۆ کۆمەڵگەیەکی تر؟
12:03
What I mean by this is, say he started selling second-hand
229
708057
2712
ئەوەی مەبەستە ئەوەیە، با بڵێین دەستی کرد بە کاری فرۆشتن
12:06
books on Amazon. Why should he have to start from scratch?
230
710769
3756
کتێبی دەستی دووی ئەمازۆن بۆ دەبێ لە هیچەوە دەست پێ بکاتەوە؟
12:10
It's a bit like when I moved from New York to Sydney.
231
714525
3675
کەمێک وەک ئەوە وایە کە من لە نییۆڕکەوە چومە سیدنی
12:14
It was ridiculous. I couldn't get a mobile phone plan
232
718200
3188
بێ ئەقلانە بوو، نەم دەتوانی مۆبایلێکم هەبیت
12:17
because my credit history didn't travel with me.
233
721388
3803
لەبەر ئەوەی مێژووی پارە و قەرزەکانم نەیان دەتوانی گەشت بکەن لەگەڵمدا
12:21
I was essentially a ghost in the system.
234
725191
2944
بە جۆرێک لە جۆرەکان وەکو سێبەرێک وابوو لەناو سیستەمەکاندا
12:24
Now I'm not suggesting that the next stage
235
728135
3015
من پێشنیاری ئەوە دەکەم لە پلەی داهاتودا
12:27
of the reputation economy is about
236
731150
1896
ناوبانگی ئابووری دەربارەی
12:28
adding up multiple ratings into some kind of empty score.
237
733046
4369
کۆکردنەوەی هەمە لایەن بێت، دەبێت پێوانە دابنێین بۆ خاڵێک کە بونی نەبێت
12:33
People's lives are too complex, and who wants to do that?
238
737415
3462
ژیانی خەڵکی زۆر ئاڵۆزە کێ دەیەوێت شتی وا بکات؟
12:36
I also want to be clear that this isn't about adding up
239
740877
2447
دەمەوێت لەوەشدا ڕوون بم کە مەسەلەکە دەربارەی زیاد کردنی
12:39
tweets and likes and friends in a clout-like fashion.
240
743324
3601
ژمارەی هاوڕێ و حەزی (لایک) هاوڕێیان نی یە لە تۆڕە کۆمەڵایەتییەکاندا
12:42
Those guys are measuring influence, not behaviors
241
746925
3280
ئەو کەسانە کاریگەرەکان دەژمێرن نەک ڕەفتارەکانیان
12:46
that indicate our trustworthiness.
242
750205
1887
کە ئەوە دیاری دەکەین جێی بڕواین یان نا
12:47
But the most important thing that we have to keep in mind
243
752092
3600
بەڵام گرنگترین شت لە مێشکماندا دەبێت ببێت ئەوەیە
12:51
is that reputation is largely contextual.
244
755692
3941
کە ناوبانگ زیاتر ناوەڕۆکە
12:55
Just because Sebastian is a wonderful host
245
759633
2734
تەنها لەبەر ئەوەی سباستیان پێشوازیکەرێکی زۆر باشە
12:58
does not mean that he can assemble Ikea furniture.
246
762367
3949
مانای ئەوە نییە کە ئەو دەتوانێت کەلوپەلە ناوماڵییەکانی (ئایکیا) ببەستێ
13:02
The big challenge is figuring out what data
247
766316
3333
گەورەترین بەرەنگار بوونەوە ئەوەیە بزانیت چ داتایەک
13:05
makes sense to pull, because the future's
248
769649
2765
ژیرانە بەکار بهێنرێت لەبەر ئەوەی داهاتوو
13:08
going to be driven by a smart aggregation of reputation,
249
772414
3388
لە لایەن ناوبانگێکی کۆکراوە دەبرێت بەڕێوە
13:11
not a single algorithm.
250
775802
2812
نەک تاکێک
13:14
It's only a matter of time before we'll be able to perform
251
778614
3751
مەسەلەکە تەنها کاتە تا دەگەینە ئەوەی
13:18
a Facebook- or Google-like search
252
782365
2399
گەڕانێک بە ناو گۆگڵ یان فەیسبووک دا بکەین
13:20
and see a complete picture of someone's behaviors
253
784764
2922
بۆ ئەوەی چۆنیەتی مامەڵەی کەسێک بە درێژایی کات ببینین بە وێنەوە
13:23
in different contexts over time.
254
787686
2880
لە ناوەڕۆکە جیاوازەکاندا و بە درێژایی کات
13:26
I envision a realtime stream of who has trusted you,
255
790566
3635
من پێشبینی ئەوە دەکەم کە ئاخۆ کێ بڕواتان پێ دەکات
13:30
when, where and why, your reliability on TaskRabbit,
256
794201
4155
کەی، بۆ و لە کوێ، لە "تاسک ڕابیت" دەبیتە جێگای متمانە
13:34
your cleanliness as a guest on Airbnb,
257
798356
1980
یان پاکوخاوێنیت و دەسپاکیت وەک میوانێک لە ئەیربنب
13:36
the knowledge that you display on Quora or [unclear],
258
800336
3448
ئەو زانیاریانەی کە دەیان خەیتە ڕوو لە کوارا
13:39
they'll all live together in one place,
259
803784
2583
هەموویان بەیەکەوە لەیەک شوێندا دەژین
13:42
and this will live in some kind of reputation dashboard
260
806367
3471
ئەمەش تەنها لەسەر یەک تەختەی ناوبانگ دەمێنێتەوە
13:45
that will paint a picture of your reputation capital.
261
809838
4557
کە وێنەیەکی ناوبانگی خۆتت بۆ دروست دەکات
13:50
Now this is a concept that I'm currently researching
262
814395
2832
ئەم تێگەشتنەی کە من ئێستا بە دوایدا دەگەڕێم
13:53
and writing my next book on, and currently define
263
817227
2582
وە کتێبی داهاتومی لەسەر دەنوسم، وە لە ئێستادا
13:55
as the worth of your reputation, your intentions,
264
819809
3775
بەرامبەرە بە ناوبانگت و ویستەکانت
13:59
capabilities and values across communities and marketplaces.
265
823584
4381
تواناکانت، بڕواکانت، لە سەرتاسەری کۆمەڵگاکان لە بازاڕدا
14:03
This isn't some far-off frontier.
266
827965
2908
ئەمە سنورێکی دوور نییە
14:06
There are actually a wave of startups like Connect.Me
267
830873
3034
لە ڕاستیدا شەپۆلی دەستپێکی وەکو بەیەک بەستنەوە لە ئارادایە
14:09
and Legit and TrustCloud that are figuring out how
268
833907
3503
وەکو (لێجیت) و (ترەستکلاود) کە ئەوە دەدۆزنەوە
14:13
you can aggregate, monitor and use your online reputation.
269
837410
4983
تۆ چۆن ناوبانگی ڕاستەوخۆت دەست دەخەیت و بەکاری دەهێنیت
14:18
Now, I realize that this concept may sound a little
270
842393
3713
من دەزانم ئەم چەمکە دەکرێت تۆزێ
14:22
Big Brother to some of you, and yes, there are some
271
846106
3566
لە قسەی برا گەورەیەک بچێت بۆ هەندێکتان، بەڵێ
14:25
enormous transparency and privacy issues to solve,
272
849672
3400
کێشەی زۆر هەیە بۆ ئەوەی چارە سەر بکرێت
14:28
but ultimately, if we can collect our personal reputation,
273
853072
3872
بەڵام لە دوا جاردا گەر تۆ بتوانیت ناوبانگی خۆت کۆبکەیتەوە
14:32
we can actually control it more, and extract
274
856944
2913
ئەوا ئێمە دەتوانین زیاتر کۆنتڕۆڵی بکەین
14:35
the immense value that will flow from it.
275
859857
2720
سوودە گەورەکانی لێ دەربکەین
14:38
Also, more so than our credit history,
276
862577
2731
هەروەها ژیان لە مێژووی قەرزەکانمان
14:41
we can actually shape our reputation.
277
865308
2636
دەتوانین شێوە بدەینە ناوبانگمان
14:43
Just think of Sebastian
278
867944
1319
تەنها بیر لە سبێستیان بکەنەوە
14:45
and how he bought the cat to influence his.
279
869263
2847
چۆن پشیلەکەی کڕی بۆ ئەوەی
14:48
Now privacy issues aside, the other really interesting issue
280
872110
4514
کێشە کەسییەکان بخەنە لاوە، وە یەکێک لە کێشە سەرەکییەکانی تر
14:52
I'm looking at is how do we empower digital ghosts,
281
876624
2754
کە سەیری دەکەم ئەوەیە چۆن هێز دەدەینە شەبەحە دیجیتاڵییەکان
14:55
people [who] for whatever reason, are not active online,
282
879378
3396
کەسانێک بە هەر هۆیەک بێت چالاک نین لە ئۆنلاین
14:58
but are some of the most trustworthy people in the world?
283
882774
2764
بەڵام یەکێکە لە هەرە کەسە باوەڕ پێکراوەکان لە جیهاندا ؟
15:01
How do we take their contributions to their jobs,
284
885538
3416
چۆن یارمەتی کارەکانیان دەدەین
15:04
their communities and their families,
285
888954
2004
کۆمەڵگاکانیان، خێزانەکانیان
15:06
and convert that value into reputation capital?
286
890958
3908
دەیگۆڕینە سەر بناغەی ناوبانگ؟
15:10
Ultimately, when we get it right, reputation capital
287
894866
3784
بەشێوەیەکی سەرەکی کاتێ بەتەواوی کارەکە دەکەین
15:14
could create a massive positive disruption
288
898650
2838
دەکرێت تەشویشێکی ئیجابی دروست بکات
15:17
in who has power, trust and influence.
289
901488
3745
لەسەر ئەوەی کێ هێز و متمانە و کاریگەری هەیە
15:21
A three-digit score, your traditional credit history,
290
905233
3640
تۆمارێکی سێ ژمارەیی، "مێژووی ژمارەی کلتوری" ی ئێوە
15:24
that only 30 percent of us actually know what it is,
291
908873
2697
کە تەنها %٣٠ لە ئێمە دەزانین کە ئەو تۆمارە چی یە
15:27
will no longer be the determining factor
292
911570
2944
چیتر کاریگەریەکی ئەوتۆی نامێنێت
15:30
in how much things cost, what we can access,
293
914514
3368
لەسەر بڕی تێچوون و ئەو شتانەی کە ئێمە دەتوانین بچینە ناویان
15:33
and, in many instances, limit what we can do in the world.
294
917882
2920
وە لە هەندێ باردا، تواناکانی ئێمە لە جیهاندا سنووردار دەکات
15:36
Indeed, reputation is a currency that I believe will become
295
920802
4408
لە ڕاستیدا،ناوبانگ دراوێکە کە من لەو بڕوایەدام
15:41
more powerful than our credit history in the 21st century.
296
925210
5247
زۆر بە هێز تر دەبێت لە مێژووی قەرز و پارەکانمان لەسەدەی ٢١ دا
15:46
Reputation will be the currency that says
297
930457
2697
ناوبانگ دەبێتە ئەو هۆکارەی کە دەڵێت
15:49
that you can trust me.
298
933154
2184
تۆ دەتوانیت متمانەم پێ بکەیت
15:51
Now the interesting thing is, reputation
299
935338
3304
ئێستا شتە سەر سوڕهێنەرەکە ئەوەیە ناوبانگ
15:54
is the socioeconomic lubricant
300
938642
2011
هۆکاری ئابوری و کۆمەڵایەتییە
15:56
that makes collaborative consumption work and scale,
301
940653
4798
کە وا دەکات هاوکاری کۆمەڵایەتی بکات
16:01
but the sources it will be generated from,
302
945451
1810
بەڵام سەرچاوەکان لەم
16:03
and its applications, are far bigger than this space alone.
303
947261
4485
قەزایە گەورەتر دەبێت وەک لە شوێنیک کە دابڕاوە
16:07
Let me give you one example from the world of recruiting,
304
951746
2939
با نمونەیەکتان بدەمێ لە جیهانی دوبارە بونەوەدا
16:10
where reputation data will make the résumé seem
305
954685
4054
لەسەر ئەوەی داتای ناوبانگ دەتوانێت
16:14
like an archaic relic of the past.
306
958739
4078
تازە وەکو کۆن لێ بکات
16:18
Four years ago, tech bloggers and entrepreneurs
307
962817
4023
چوار ساڵ بەر لە ئێستا مەندوبەکانی تەکنەلۆژیا و دەڵاڵەکان
16:22
Joel Spolsky and Jeff Atwood, decided to start something
308
966840
5098
جویل سپۆلسکی و جێف ئەتوود بڕیاریاندا دەست بە شتێک بکەن
16:27
called Stack Overflow.
309
971938
2544
ناویان نا ستاک ئۆڤەر فلۆو
16:30
Now, Stack Overflow is basically a platform where
310
974482
3424
ئێستا ستاک ئۆڤەر فلۆو بەرنامەیەکە
16:33
experienced programmers can ask
311
977906
2518
ئەو کەسانەی ئەزمونیان هەیە لە دروست کردنی پڕۆگرامدا دەتوانن پرسیار
16:36
other good programmers highly detailed technical questions
312
980424
4513
لەوانە بکەن کە زۆر باشن لە پرسیاری تەکنەلۆژیدا
16:40
on things like tiny pixels and chrome extensions.
313
984937
3992
لەسەر شتی وەک جنۆکە یان کشانی کرۆم
16:44
This site receives five and a half thousand questions a day,
314
988929
3896
ئەم سایتە ٥٠٠٠ و نیو پرسیار وەر دەگرێت لە ڕۆژێکدا
16:48
and 80 percent of these receive accurate answers.
315
992825
3599
لە %٨٠ یان وەڵامیان دەدرێتەوە
16:52
Now users earn reputation in a whole range of ways,
316
996424
3050
ئێستا بەکارهێنەرەکان ناوبانگیان پەیا کردووە بەچەند شێوەیەک
16:55
but it's basically by convincing their peers
317
999474
2633
بەڵام لە بنا‌غەدا بەپێی ئەوەی کە چۆن بڕوا بە خانەدانانەکان
16:58
they know what they're talking about.
318
1002107
2374
بکەن کە دەزانن باسی چی دەکەن
17:00
Now a few months after this site launched, the founders
319
1004481
2777
دوای چەند مانگێک لە دامەزراندنی ئەم سایتە ئەوانەی کە دۆزییانەوە
17:03
heard about something interesting,
320
1007258
2422
شتێکی سەیریان بینی
17:05
and it actually didn't surprise them.
321
1009680
1683
کە لە ڕاستیدا توشی سەر سوڕ مانی کردن
17:07
What they heard was that users were putting
322
1011363
3588
ئەوان بیستیان کە کە بەکارهێنەرەکان
17:10
their reputation scores on the top of their résumés,
323
1014951
3444
ناوبانگی خۆیان لە پڕۆگرامەکەدا بە ناوی خۆیانەوە تۆمار دەکەن
17:14
and that recruiters were searching the platform
324
1018395
2809
وە دامەزرێنەرەکان پڕۆگرامەکە دەگەڕان
17:17
to find people with unique talents.
325
1021204
2246
بۆ ئەو کەسانەی وەها بەهرەیەکی ناوازەیان هەیە
17:19
Now thousands of programmers today are finding
326
1023450
2907
ئێستا هەزاران لە کەسانی دروستکەری پڕۆگرامەکان
17:22
better jobs this way, because Stack Overflow
327
1026357
3387
دەتوانن کاری زۆر باشتر بدۆزنەوە بەهۆی ستیک ئۆڤەر فلۆو
17:25
and the reputation dashboards provide a priceless window
328
1029744
3221
وە ناوبانگی تەختەی پێوانەییەکەیان ویندۆیەکی گران بەها دەبەخشێت
17:28
into how someone really behaves,
329
1032965
2695
دەربارەی چۆن کەسێک بەڕاستی مامەڵە دەکات
17:31
and what their peers think of them.
330
1035660
2320
وە خانەدانەکان چۆن بیر دەکەنەوە دەربارەیان
17:33
But the bigger principle of what's happening behind Stack Overflow,
331
1037980
2504
بەڵام گەورەترین ڕێسا دەربارەی ئەوەی چی لە پشت ستیک ئۆڤەر فلۆوەوە ڕوو دەدات
17:36
I think, is incredibly exciting.
332
1040484
2547
لەو بڕوایەدام شتێکی تەواو سەرسوڕهێنەرە
17:38
People are starting to realize that the reputation
333
1043031
3294
خەڵکی خەریکە لەوە تێدەگەن کە ئەو ناوبانگەی
17:42
they generate in one place has value
334
1046325
3176
کە خەریکە لە شوێنێک بەردەستی دەکەن
17:45
beyond the environments from which it was built.
335
1049501
2894
نرخی زۆرترە لە شوێنەکەی لێی بنیات نراوە
17:48
You know, it's very interesting.
336
1052395
2036
دەزانن، ئەمە شتێکی زۆر سەیرە
17:50
When you talk to super-users, whether that's SuperRabbits
337
1054431
3049
کتێک قسە لەگەڵ بەکارهێنەرێک دەکەیت کە ئایا سوپەر ڕابیت
17:53
or super-people on Stack Overflow, or Uberhosts,
338
1057480
4474
یان کەسە خێراکان لە ستیک ئۆڤەر فلۆو
17:57
they all talk about how having a high reputation
339
1061954
3047
هەموو باس لەوە دەکەن کە چۆن ناوبانگێکی بەرزیان هەیە
18:00
unlocks a sense of their own power.
340
1065001
3315
کە چۆن هێزی ژیریان بە کاردەهێنن
18:04
On Stack Overflow, it creates a level playing field,
341
1068316
2926
لە ستاک ئۆڤەر فلۆو مەجالێک دروست دەکات
18:07
enabling the people with the real talent to rise to the top.
342
1071242
2927
بۆ ئەو کەسانەی بەهرەی ڕاستەقینەیان هەیە بگەنە ئەنجامی باش
18:10
On Airbnb, the people often become more important
343
1074169
3152
لە (ئەیربنب) خەڵک زیاتر گرنگتر دەبن
18:13
than the spaces. On TaskRabbit,
344
1077321
2593
وە لەشوێنی تاسک ڕابیت دا
18:15
it gives people control of their economic activity.
345
1079914
3193
کۆنتڕۆڵ دەدەنە خەڵکی بۆ چالاکییە ئابورییەکان
18:19
Now at the end of my tea with Sebastian, he told me how,
346
1083107
3333
لە کۆتای چا کەمدا لەگەڵ سباستیان پێی وتم چۆن
18:22
on a bad, rainy day, when he hasn't had a customer
347
1086440
3641
لە ڕۆژێکی ناخۆشی باراناویدا کە هیچ کڕیارێک نەبوو
18:25
in his bookstore, he thinks of all the people around
348
1090081
3226
لە فرۆشگای کتێبەکەیدا، بیریی لەو هەموو خەڵکە دەکردەوە
18:29
the world who've said something wonderful about him,
349
1093307
2838
کە شتێکی زۆر خۆشیان پێ وتن
18:32
and what that says about him as a person.
350
1096145
2671
وەکو کەسێک چییان پێ وتن
18:34
He's turning 50 this year, and he's convinced
351
1098816
3448
پێیان دەوت ئەو دەبێتە ٥٠ ساڵ و بڕواشی پێیەتی
18:38
that the rich tapestry of reputation he's built on Airbnb
352
1102264
3608
کە ئەو ناوبانگە گەورەیەی بنیات ناوە لە ئەیربنب
18:41
will lead him to doing something interesting
353
1105872
2751
دەیگەیەنێتە ئەوەی شتێکی سەرسوڕهێنە بکات
18:44
with the rest of his life.
354
1108623
2557
لە تەواوی ژیانیدا
18:47
You know, there are only a few windows in history
355
1111180
3980
وەک خۆتان دەزانن لە مێژوودا تەنها چەند پەنجەرەیەک هەبووە
18:51
where the opportunity exists to reinvent
356
1115160
3224
کە دەرفەتن بۆ ئەوەی جارێکی تر داهێنان بکرێت
18:54
part of how our socioeconomic system works.
357
1118384
3335
لە کارە بازرگانییە-کۆمەڵآیەتییەکاندا
18:57
We're living through one of those moments.
358
1121719
2465
ئێمە بە یەکێک لەو ساتانەدا تێپەڕ دەبین
19:00
I believe that we are at the start of a collaborative revolution
359
1124184
3631
لەو بڕوایەدام کە ئێمە لە سەرەتای شۆڕشی هاوکاریداین
19:03
that will be as significant as the Industrial Revolution.
360
1127815
3780
کە هەروەکو شۆڕشی بازرگانی گرنگ دەبێت
19:07
In the 20th century, the invention of traditional credit
361
1131595
3609
لە سەدەی ٢١ دا داهێنانی توانا تەقلیدیەکان
19:11
transformed our consumer system, and in many ways
362
1135204
3244
لە چەند ڕوویەکەوە سیستمی بەکاربردنی گۆڕی
19:14
controlled who had access to what.
363
1138448
2785
کۆنتڕۆڵی ئەوەی کرد کە کێ دەتوانێت چی بکات
19:17
In the 21st century, new trust networks,
364
1141233
3015
لە سەدەی ٢١ دا نیتۆرکە نوێیەکەی متمانە
19:20
and the reputation capital they generate, will reinvent
365
1144248
3374
هەروەها ئەو ناوبانگە زەبەلاحەی کە درووستیان کردووە، ، داهێنان دەکەن
19:23
the way we think about wealth, markets, power
366
1147622
4266
لەسەر ئەوەی کە چۆن بیر لە پارە و بازاڕ و هێز دەکەینەوە هەروەها
19:27
and personal identity, in ways we can't yet even imagine.
367
1151888
4584
داهێنان دەکەن لە پێناسی کەسێتمان، بە جۆرێک کە ئێستا ناتوانین پێشبینیان بکەین
19:32
Thank you very much. (Applause)
368
1156472
2967
زۆر سوپاستان دەکەم
19:35
(Applause)
369
1159439
5491
چەپڵە لێدان
ABOUT THE SPEAKER
Rachel Botsman - Trust researcherRachel Botsman is a recognized expert on how collaboration and trust enabled by digital technologies will change the way we live, work, bank and consume.
Why you should listen
Rachel Botsman is an author and a visiting academic at the University of Oxford, Saïd Business School. Her work focuses on how technology is enabling trust in ways that are changing the way we live, work, bank and consume. She defined the theory of "collaborative consumption" in her first book, What's Mine Is Yours, which she co-authored with Roo Rogers. The concept was subsequently named by TIME as one of the "10 Ideas that Will Change the World" and by Thinkers50 as the 2015 Breakthrough Idea.
Named a "Young Global Leader" by the World Economic Forum, Botsman examines the growth and challenges of start-ups such as Airbnb, TaskRabbit and Uber. She is regular writer and commentator in leading international publications including the New York Times, The Wall Street Journal, Harvard Business Review, The Economist, WIRED and more. She is currently writing a new book that explores why the real disruption happening isn’t technology; it’s a profound shift in trust.
Rachel Botsman | Speaker | TED.com