TEDxPeachtree
Ami Klin: A new way to diagnose autism
Ами Клин: Нов начин за дијагностицирање на аутизмот
Filmed:
Readability: 3.9
674,356 views
Раната дијагноза на растројствата од аутистичкиот спектар може да го подобри животот на сите кои се засегнати, меѓутоа сложената мрежа на причинители во голема мера го отежнуваат предвидувањето на овие растројства. На TEDxPeachtree, Ами Клин опишува една нова метода за рано детектирање. Оваа метода користи софистицирана технологија која го следи движењето на очите, и на тој начин го мери нивото на друштвена вклученост и воедно нивото на друштвени вештини. На овој начин се овозможува релијабилно мерење на ризикот од аутизам. (Снимeно на TEDxPeachTree.)
Ami Klin - Autism researcher
Ami Klin is an award winning autism spectrum disorder researcher finding new avenues for early diagnosis. Full bio
Ami Klin is an award winning autism spectrum disorder researcher finding new avenues for early diagnosis. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:17
I always wanted to become
0
1119
1908
Отсекогаш сакав да станам
00:18
a walking laboratory of social engagement,
1
3027
2840
подвижна лабораторија за друштвените случувања,
00:21
to resonate other people's feelings, thoughts,
2
5867
4076
да ги разберам чувствата, мислите, намерите,
00:25
intentions, motivations, in the act of being with them.
3
9943
5056
мотивите на другите луѓе, на тој начин што ќе бидам со нив.
00:30
As a scientist, I always wanted to measure that resonance,
4
14999
5879
Како научник, отсекогаш сакав да ја мерам оваа способност,
00:36
that sense of the other that happens so quickly,
5
20879
2498
способноста за насетување на другите која се случува ептен брзо,
00:39
in the blink of an eye.
6
23377
2305
дур да трепнеш.
00:41
We intuit other people's feelings.
7
25682
2350
Ние ги насетуваме чувствата на другите.
00:43
We know the meaning of their actions
8
28032
987
Го знаеме значењето на нивните однесувања
00:44
even before they happen.
9
29019
2940
дури и пред да се случат.
00:47
We're always in this stance of being
10
31959
1898
Секогаш сме во позиција да бидеме
00:49
the object of somebody else's subjectivity.
11
33857
2971
објект на нечија туѓа субјективност.
00:52
We do that all the time. We just can't shake it off.
12
36828
3197
Постојано го правиме тоа. Едноставно не можеме да го отстраниме.
00:55
It's so important that the very tools that we use
13
40025
1651
Тоа е толку важно што самите алатки кои ги користиме
00:57
to understand ourselves, to understand
14
41676
2403
за да се разбереме самите себе, да го разбереме
00:59
the world around them, is shaped by that stance.
15
44079
4147
светот околу нив, се обликувани од таа позиција.
01:04
We are social to the core.
16
48226
3234
Ние сме друштвени во нашата основа.
01:07
So my journey in autism really started when I lived
17
51460
2774
Моето патување во аутизмот навистина започна кога
01:10
in a residential unit for adults with autism.
18
54234
3577
живеев во еден дом за возрасни со аутизам.
01:13
Most of those individuals had spent most of their lives
19
57811
3318
Повеќето од тие индивидуи поголемиот дел од нивните животи
01:17
in long-stay hospitals. This is a long time ago.
20
61129
3892
го имаа поминато во болници. Ова беше многу оддамна.
01:20
And for them, autism was devastating.
21
65021
4282
За нив, аутизмот беше катастрофален.
01:25
They had profound intellectual disabilities.
22
69303
3255
Имаа длабоки интелектуални попречувања.
01:28
They didn't talk. But most of all,
23
72558
3302
Не зборуваа. Но пред сè,
01:31
they were extraordinarily isolated
24
75860
3830
тие беа неверојатно изолирани
01:35
from the world around them, from their environment
25
79690
3241
од светот околу нив, од нивната средина
01:38
and from the people.
26
82931
2461
и од луѓето.
01:41
In fact, at the time, if you walked into a school
27
85392
2852
Всушност, на времето, ако влезевте во училиште
01:44
for individuals with autism, you'd hear a lot of noise,
28
88244
4023
за индивидуи со аутизам, ќе слушневте многу бучава,
01:48
plenty of commotion, actions, people doing things,
29
92267
5463
голема раздвиженост, ќе видевте луѓе кои прават нешто,
01:53
but they're always doing things by themselves.
30
97730
3725
но секогаш сами.
01:57
So they may be looking at a light in the ceiling,
31
101455
4072
Можеби гледаат во светлото на таванот
02:01
or they may be isolated in the corner,
32
105527
3409
или можеби се изолирани во ќошот,
02:04
or they might be engaged in these repetitive movements,
33
108936
3559
или можеби се занесени во некои повторувачки движења,
02:08
in self-stimulatory movements that led them nowhere.
34
112495
4201
движења за само-стимулирање кои се бесцелни.
02:12
Extremely, extremely isolated.
35
116696
3399
Екстремно, екстремно изолирани.
02:15
Well, now we know that autism
36
120095
3593
Добро, сега знаеме дека аутизмот
02:19
is this disruption, the disruption of this resonance
37
123688
3738
е нарушување, нарушување на способноста за насетување
02:23
that I am telling you.
38
127426
2344
за која ви зборував.
02:25
These are survival skills.
39
129770
1958
Тоа се животно важни вештини.
02:27
These are survival skills that we inherited
40
131728
2151
Тоа се вештини за преживување кои сме ги наследиле
02:29
over many, many hundreds of thousands of years
41
133879
2554
во текот на многу, многу стотици илјади години
02:32
of evolution.
42
136433
2286
еволуција.
02:34
You see, babies are born in a state of utter fragility.
43
138719
5314
Видете, бебињата се раѓаат во состојба на потполна ранливост.
02:39
Without the caregiver, they wouldn't survive, so it stands
44
144033
2031
Без негувачот, тие не би преживеале, па оттука логично е
02:41
to reason that nature would endow them with
45
146064
2383
дека природата ќе им ги всади овие механизми
02:44
these mechanisms of survival.
46
148447
3233
за преживување.
02:47
They orient to the caregiver.
47
151680
2575
Тие се насочуваат кон негувачот.
02:50
From the first days and weeks of life,
48
154255
3442
Уште од првите денови и недели од животот,
02:53
babies prefer to hear human sounds rather than just
49
157697
3486
бебињата повеќе сакаат да слушаат човечки звуци, наместо
02:57
sounds in the environment.
50
161183
1945
звуци од околната средина.
02:59
They prefer to look at people rather than at things,
51
163128
2010
Повеќе сакаат да гледаат во луѓе наместо во предмети,
03:01
and even as they're looking at people,
52
165138
2045
а кога гледаат во луѓе,
03:03
they look at people's eyes, because
53
167183
2564
тие гледаат во нивните очи, бидејќи
03:05
the eye is the window to the other person's experiences,
54
169747
4349
очите се прозорец во доживувањата на другите луѓе,
03:09
so much so that they even prefer to look at people who are
55
174096
2118
тие дури преферираат да гледаат во луѓето кои
03:12
looking at them rather than people who are looking away.
56
176214
4311
веќе гледаат кон нив, наместо кон луѓето кои гледаат на страна.
03:16
Well, they orient to the caregiver.
57
180525
2606
Добро, тие се ориентираат кон негувачот.
03:19
The caregiver seeks the baby.
58
183131
2327
Негувачот го бара бебето.
03:21
And it's out of this mutually reinforcing choreography
59
185458
3627
И токму од оваа взаемно поткрепувачка кореографија
03:24
that a lot that is of importance to the emergence of mind,
60
189085
3819
зависат елементите кои се важни за настанокот на умот,
03:28
the social mind, the social brain, depends on.
61
192904
4683
друштвениот ум, друштвениот мозок.
03:33
We always think about autism
62
197587
2681
Ние секогаш размислуваме за аутизмот
03:36
as something that happens later on in life.
63
200268
5079
како нешто што се појавува подоцна во животот.
03:41
It doesn't. It begins with the beginning of life.
64
205347
5398
Не е така. Тој започнува уште од почетокот на животот.
03:46
As babies engage with caregivers, they soon realize
65
210745
4304
Како што бебињата се дружат со негувачите, тие набргу
03:50
that, well, there is something in between the ears
66
215049
4207
сфаќаат дека има нешто помеѓу ушите
03:55
that is very important --
67
219256
1410
кое е многу важно --
03:56
it's invisible, you can't see -- but is really critical,
68
220666
4183
невидливо е, не се гледа -- но навистина е важно,
04:00
and that thing is called attention.
69
224849
1459
а тоа нешто се вика внимание.
04:02
And they learn soon enough, even before they can
70
226308
2830
Тие учат многу брзо, дури и пред да прозборат,
04:05
utter one word that they can take that attention
71
229138
2680
сфаќаат дека можат да го контролираат
04:07
and move somewhere in order to get things they want.
72
231818
5737
и дека со тоа внимание можат да си ги добијат работите што ги сакаат.
04:13
They also learn to follow other people's gaze,
73
237555
3124
Исто така учат да го следат погледот на другите луѓе,
04:16
because whatever people are looking at is
74
240679
2270
бидејќи погледот на луѓето им кажува за
04:18
what they are thinking about.
75
242949
3755
што размислуваат тие.
04:22
And soon enough, they start to learn about the meaning
76
246704
2642
И набргу, тие започнуваат да учат за значењето на
04:25
of things, because when somebody is looking at something
77
249346
3425
нештата, бидејќи кога некој гледа во нешто или
04:28
or somebody is pointing at something,
78
252771
2052
кога некој покажува кон нешто,
04:30
they're not just getting a directional cue,
79
254823
2929
бебињата не дознаваат само за насоката,
04:33
they are getting the other person's meaning
80
257752
2558
туку учат и за значењето што го има тоа нешто
04:36
of that thing, the attitude, and soon enough
81
260310
3079
за таа личност, за ставот, и набргу започнуваат
04:39
they start building this body of meanings,
82
263389
4099
да го градат овој збир на значења,
04:43
but meanings that were acquired within the realm
83
267488
2313
но значења кои се стекнати во рамки на
04:45
of social interaction.
84
269801
2401
друштвена интеракција.
04:48
Those are meanings that are acquired as part
85
272202
1841
Ова се значења кои се акумулирани како дел
04:49
of their shared experiences with others.
86
274043
3987
од нивното споделено искуство со другите.
04:53
Well, this is a little 15-month-old little girl,
87
278030
6832
Добро, ова е малечко 15-месечно девојче
05:00
and she has autism.
88
284862
3732
кое има аутизам.
05:04
And I am coming so close to her that I am maybe
89
288594
3422
И јас доаѓам толку блиску до нејзе што можеби сум
05:07
two inches from her face, and she's quite oblivious to me.
90
292016
4249
на пет сантиметри од нејзиното лице, а таа не ме ниту забележува.
05:12
Imagine if I did that to you,
91
296265
1358
Замислете да ви го направев ова на вас,
05:13
and I came two inches from your face.
92
297623
1926
да ви дојдев на пет сантиметри од лицето.
05:15
You'd do probably two things, wouldn't you?
93
299549
2106
Веројатно би направиле две работи, така?
05:17
You would recoil. You would call the police. (Laughter)
94
301655
4112
Би се исплашиле. Би повикале полиција. (Смеа)
05:21
You would do something, because it's literally impossible
95
305767
2549
Би направиле нешто, бидејќи буквално е невозможно
05:24
to penetrate somebody's physical space
96
308316
2576
да го нарушите физичкиот простор на некого,
05:26
and not get a reaction.
97
310892
1355
а да не добиете реакција.
05:28
We do so, remember, intuitively, effortlessly.
98
312247
3684
Ние го правиме тоа, запамтете, интуитивно и без напор.
05:31
This is our body wisdom. It's not something that is
99
315931
1417
Тоа е мудроста на нашето тело. Не е нешто што е
05:33
mediated by our language. Our body just knows that,
100
317348
4550
посредувано од нашиот јазик. Нашето тело едноставно го знае тоа,
05:37
and we've known that for a long time.
101
321898
2763
и сме го знаеле тоа многу долго време.
05:40
And this is not something that happens to humans only.
102
324661
2939
Ова не се јавува само кај луѓето.
05:43
It happens to some of our phylatic cousins,
103
327600
3224
Се јавува кај нашите најблиски роднини,
05:46
because if you're a monkey,
104
330824
1994
оти ако сте мајмун,
05:48
and you look at another monkey,
105
332818
2096
и погледнете во друг мајмун,
05:50
and that monkey has a higher hierarchy position than you,
106
334914
4018
а тој мајмун има повисока хиерархиска позиција од вас,
05:54
and that is considered to be a signal or threat,
107
338932
3553
тогаш тоа би претставувало заканувачки сигнал,
05:58
well, you are not going to be alive for long.
108
342485
2880
епа тогаш, нема да останете живи долго.
06:01
So something that in other species are survival mechanisms,
109
345365
4421
Значи нешто што кај другите видови е механизам за преживување,
06:05
without them they wouldn't basically live,
110
349786
3421
без кој тие не би можеле да живеат,
06:09
we bring into the context of human beings,
111
353207
2700
го имаме и во контекст на човечките битија,
06:11
and this is what we need to simply act, act socially.
112
355907
4163
и токму ова ни треба за да бидеме друштвени.
06:15
Now, she is oblivious to me, and I am so close to her,
113
360070
2903
Сега, таа не ме забележува, а јас сум толку близу до нејзе,
06:18
and you think, maybe she can see you,
114
362973
1998
можеби ќе си помислите, дека не гледа
06:20
maybe she can hear you.
115
364971
1620
можеби не слуша.
06:22
Well, a few minutes later, she goes to the corner of
116
366591
2340
После неколку минути, таа оди во ќошот од
06:24
the room, and she finds a tiny little piece of candy, an M&M.
117
368931
5599
собата и наоѓа едно мало парче чоколада M&M.
06:30
So I could not attract her attention,
118
374530
4870
Значи јас не можев да ѝ го привлечам вниманието,
06:35
but something, a thing, did.
119
379400
2429
но нешто друго, предмет, ѝ го привлече.
06:37
Now, most of us make a big dichotomy
120
381829
2642
Кај повеќето од нас се среќава една голема дихотомија
06:40
between the world of things and the world of people.
121
384471
4335
помеѓу светот на предметите и светот на луѓето.
06:44
Now, for this girl, that division line is not so clear,
122
388806
4591
Е сега, кај ова девојче, оваа поделба не е толку изразена,
06:49
and the world of people is not attracting her
123
393397
3130
и светот на луѓето не ја привлекува толку многу
06:52
as much as we would like.
124
396527
1483
колку што ние би сакале.
06:53
Now remember that we learn a great deal
125
398010
2034
Сетете се дека голем дел од она што учиме
06:55
by sharing experiences.
126
400044
2401
доаѓа од споделените искуства.
06:58
Now, what she is doing right now is that
127
402445
3171
Е сега, во овој момент нејзиниот начин на
07:01
her path of learning is diverging moment by moment
128
405616
4479
учење станува сè поневообичаен,
07:05
as she is isolating herself further and further.
129
410095
3818
како што таа сè повеќе се изолира.
07:09
So we feel sometimes that the brain is deterministic,
130
413913
2966
Понекогаш мислиме дека мозокот одредува сè,
07:12
the brain determines who we are going to be.
131
416879
2522
дека мозокот одредува какви ќе станеме.
07:15
But in fact the brain also becomes who we are,
132
419401
2840
Но всушност важи и обратното, мозокот станува она што сме,
07:18
and at the same time that her behaviors are taking away
133
422241
4013
и додека нејзиното однесување ја оддалечува од
07:22
from the realm of social interaction, this is what's happening
134
426254
2883
зоната на друштвената интеракција,
07:25
with her mind and this is what's happening with her brain.
135
429137
5392
нејзиниот ум и мозок стекнуваат сè поизразени аутистични особини.
07:30
Well, autism is the most strongly genetic condition
136
434529
5838
Добро, аутизмот има најизразена генетска компонента
07:36
of all developmental disorders,
137
440367
3453
од сите развојни растројства,
07:39
and it's a brain disorder.
138
443820
2875
тоа е нарушување на мозокот.
07:42
It's a disorder that begins much prior to the time
139
446695
2609
Тоа е растројство кое започнува уште пред да
07:45
that the child is born.
140
449304
2866
се роди детето.
07:48
We now know that there is a very broad spectrum of autism.
141
452170
3714
Сега знаеме дека има многу широк аутистички спектар.
07:51
There are those individuals who are profoundly
142
455884
2512
Има индивидуи со длабоки интелектуални
07:54
intellectually disabled, but there are those that are gifted.
143
458396
2998
попречувања, но има и такви кои се надарени.
07:57
There are those individuals who don't talk at all.
144
461394
2128
Има индивидуи кои воопшто не зборуваат.
07:59
There are those individuals who talk too much.
145
463522
2272
Исто така има и такви кои премногу зборуваат.
08:01
There are those individuals that if you observe them
146
465794
2501
Има индивидуи кои ако ги набљудувате додека се во
08:04
in their school, you see them running the periphery fence
147
468295
3009
училиште, ќе видите дека место не ги фаќа и постојано
08:07
of the school all day if you let them,
148
471304
2299
ви бегаат ако им го дозволите тоа,
08:09
to those individuals who cannot stop coming to you
149
473603
2358
но и такви кои постојано ќе ви доаѓаат и ќе се обидуваат
08:11
and trying to engage you repeatedly, relentlessly,
150
475961
2005
да се дружат со вас, без престан,
08:13
but often in an awkward fashion,
151
477966
3931
но честопати тоа го прават на еден чуден начин,
08:17
without that immediate resonance.
152
481897
3775
на еден неприроден начин.
08:21
Well, this is much more prevalent than we thought at the time.
153
485672
3932
Аутизмот е многу позастапен за разлика од она што мислевме на времето.
08:25
When I started in this field, we thought that there were
154
489604
1484
Кога влегов во ова поле, мислевме дека аутизмот се јавува
08:26
four individuals with autism per 10,000,
155
491088
2853
кај четири индивидуи на 10.000,
08:29
a very rare condition.
156
493941
2031
дека е многу ретка состојба.
08:31
Well, now we know it's more like one in 100.
157
495972
4033
Сега знаеме дека се јавува на еден од 100.
08:35
There are millions of individuals with autism all around us.
158
500005
5023
Околку нас има милиони индивидуи со аутизам.
08:40
The societal cost of this condition is huge.
159
505028
3366
Општествениот трошок од оваа состојба е огромен.
08:44
In the U.S. alone, maybe 35 to 80 billion dollars,
160
508394
3163
Само во САД, можеби од 35 до 80 милијарди долари,
08:47
and you know what? Most of those funds are associated
161
511557
3307
и знаете што? Повеќето од тие фондови се наменети
08:50
with adolescents and particularly adults
162
514864
2180
за адолесценти и особено за возрасни кои
08:52
who are severely disabled,
163
517044
2161
се сериозно онеспособени,
08:55
individuals who need wrap-around services, services
164
519205
2139
индивидуи на кои им се потребни целодневни услуги, услуги
08:57
that are very, very intensive, and those services
165
521344
2726
кои се многу, многу интензивни и чија цена може
08:59
can cost in excess of 60 to 80,000 dollars a year.
166
524070
4269
да надмине од 60 до 80.000 долари годишно.
09:04
Those are individuals who did not benefit from early treatment,
167
528339
3562
Ова се индивидуи кои не добиле ран третман,
09:07
because now we know that autism creates itself
168
531901
4459
бидејќи сега знаеме дека аутизмот настанува поради
09:12
as they diverge in that pathway of learning
169
536360
2704
невообичаениот начин на учење,
09:14
that I mentioned to you.
170
539064
2136
за кој ви зборував.
09:17
Were we to be able to identify this condition
171
541200
2413
Доколку сме биле во можност порано да ја идентификуваме
09:19
at an earlier point, and intervene and treat,
172
543613
4067
оваа состојба, да интервенираме и да ја третираме,
09:23
I can tell you, and this has been probably
173
547680
1974
можам да ви кажам, а ова веројатно беше
09:25
something that has changed my life in the past 10 years,
174
549654
3380
нешто што ми го смени животот во изминативе 10 години,
09:28
this notion that we can absolutely attenuate
175
553034
3731
сознанието дека со сигурност можеме да ја ублажиме
09:32
this condition.
176
556765
2157
оваа состојба.
09:34
Also, we have a window of opportunity, because
177
558922
2379
Исто така, имаме една кратка прилика, бидејќи
09:37
the brain is malleable for just so long,
178
561301
3136
мозокот е еластичен само толкав период,
09:40
and that window of opportunity happens
179
564437
1352
тој краток период трае во
09:41
in the first three years of life.
180
565789
1703
првите три години од животот.
09:43
It's not that that window closes. It doesn't.
181
567492
3398
Не дека после сè е завршено. Не.
09:46
But it diminishes considerably.
182
570890
3569
Туку, еластичноста значително се намалува.
09:50
And yet, the median age of diagnosis in this country
183
574459
3104
И покрај тоа, просечната година на дијагностицирање во оваа земја
09:53
is still about five years,
184
577563
2151
е сè уште околку петата година,
09:55
and in disadvantaged populations,
185
579714
2266
а во пониските слоеви,
09:57
the populations that don't have access to clinical services,
186
581980
3249
популацијата која нема пристап до клиничките услуги,
10:01
rural populations, minorities,
187
585229
3109
руралната популација, малцинствата,
10:04
the age of diagnosis is later still,
188
588338
2619
дијагнозата се поставува уште подоцна,
10:06
which is almost as if I were to tell you that we are
189
590957
2345
што е исто како да ви кажам дека ги осудуваме овие
10:09
condemning those communities to have individuals
190
593302
2417
заедници да имаат индивидуи со аутизам
10:11
with autism whose condition is going to be more severe.
191
595719
4476
чијашто состојба ќе се влошува уште повеќе.
10:16
So I feel that we have a bio-ethical imperative.
192
600195
2973
Јас сметам дека ние имаме био-етички императив.
10:19
The science is there,
193
603168
2857
Науката е овде,
10:21
but no science is of relevance if it doesn't have an impact
194
606025
3058
но ниту една наука нема релевантност доколку не остави траг
10:24
on the community, and we just can't afford
195
609083
3658
врз заедницата, а ние едноставно не смееме да
10:28
that missed opportunity,
196
612741
1964
ја пропуштиме приликата,
10:30
because children with autism become adults with autism,
197
614705
3156
бидејќи децата со аутизам стануваат возрасни со аутизам,
10:33
and we feel that those things that we can do
198
617861
4278
а ние сметаме дека оние нешта што можеме да ги направиме
10:38
for these children, for those families, early on,
199
622139
2323
за овие деца, за овие семејства, уште на почеток,
10:40
will have lifetime consequences,
200
624462
2394
ќе имаат долготрајни последици,
10:42
for the child, for the family, and for the community at large.
201
626856
4096
за детето, за семејството и за заедницата во глобала.
10:46
So this is our view of autism.
202
630952
2720
Значи ова е нашето гледиште за аутизмот.
10:49
There are over a hundred genes that are associated
203
633672
2866
Има повеќе од сто гени кои се поврзани со
10:52
with autism. In fact, we believe that there are going to be
204
636538
2126
аутизмот. Всушност, ние веруваме дека ќе се појават
10:54
something between 300 and 600 genes associated with autism,
205
638664
4504
помеѓу 300 и 600 гени поврзани со аутизмот,
10:59
and genetic anomalies, much more than just genes.
206
643168
3671
како и генетски аномалии, а не само гени.
11:02
And we actually have a bit of a question here,
207
646839
4591
Овде ние всушност имаме едно прашање,
11:07
because if there are so many different causes of autism,
208
651430
3485
бидејќи ако има толку многу различни причинители на аутизмот,
11:10
how do you go from those liabilities
209
654915
3015
тогаш како овие поединечни причинители
11:13
to the actual syndrome? Because people like myself,
210
657930
3000
доведуваат до синдромот? Бидејќи луѓето како мене,
11:16
when we walk into a playroom,
211
660930
2685
кога ќе влезат во некоја играчница,
11:19
we recognize a child as having autism.
212
663615
3220
препознаваат дека детето има аутизам.
11:22
So how do you go from multiple causes
213
666835
2143
Значи како големиот збир на причинители
11:24
to a syndrome that has some homogeneity?
214
668978
3450
се развиваат во синдром кој има одредена хомогеност?
11:28
And the answer is, what lies in between,
215
672428
2577
А одговорот лежи во она што се наоѓа измеѓу,
11:30
which is development.
216
675005
2655
а тоа е развојот.
11:33
And in fact, we are very interested in those first
217
677660
3116
Всушност, нас нè интересираат првите две
11:36
two years of life, because those liabilities
218
680776
2739
години од животот, бидејќи ваквите предиспозиции
11:39
don't necessarily convert into autism.
219
683515
2754
не секогаш преминуваат во аутизам.
11:42
Autism creates itself.
220
686269
2496
Аутизмот се создава сам.
11:44
Were we to be able to intervene during those years of life,
221
688765
4849
Доколку сме во можност да интервенираме во текот на тие години,
11:49
we might attenuate for some, and God knows,
222
693614
2503
можеби кај некој ќе го ублажиме, и Господ знае,
11:52
maybe even prevent for others.
223
696117
3636
а кај други можеби ќе го спречиме аутизмот.
11:55
So how do we do that?
224
699753
2084
И како го правиме тоа?
11:57
How do we enter that feeling of resonance,
225
701837
2916
Како влегуваме во тоа чувство за насетување,
12:00
how do we enter another person's being?
226
704753
4025
како влегуваме во бивствувањето на друга личност?
12:04
I remember when I interacted with that 15-month-older,
227
708778
3498
Се сеќавам кога се сретнав со она 15-месечно дете,
12:08
that the thing that came to mind was,
228
712276
2162
на ум ми падна една работа, а тоа беше,
12:10
"How do you come into her world?
229
714438
2515
"Како да влезам во нејзиниот свет?
12:12
Is she thinking about me? Is she thinking about others?"
230
716953
4280
Дали таа размислува за мене? Дали размислува за другите?"
12:17
Well, it's hard to do that, so we had to create
231
721233
4344
Епа, тоа е малку тешко, па затоа моравме да создадеме
12:21
the technologies. We had to basically step inside a body.
232
725577
3479
технологии. Моравме во основа да влеземе во телото.
12:24
We had to see the world through her eyes.
233
729056
3929
Моравме да го видиме светот низ нејзините очи.
12:28
And so in the past many years we've been building
234
732985
3039
И така во текот на изминативе години ги создававме
12:31
these new technologies that are based on eye tracking.
235
736024
3633
овие нови технологии кои се базираат на следење на очите.
12:35
We can see moment by moment
236
739657
2518
Од момент во момент можеме да видиме
12:38
what children are engaging with.
237
742175
3281
со што се занимаваат децата.
12:41
Well, this is my colleague Warren Jones, with whom
238
745456
2719
Ова е мојот колега Ворен Џонс, со кого ги создававме
12:44
we've been building these methods, these studies,
239
748175
2977
овие методи, овие истражувања, во текот на
12:47
for the past 12 years,
240
751152
1991
последниве 12 години,
12:49
and you see there a happy five-month-older,
241
753143
2720
а таму гледате едно среќно пет-месечно бебе,
12:51
it's a five-month little boy who is going to watch things
242
755863
5823
момче кое има пет месеци кое ќе гледа во работи кои
12:57
that are brought from his world,
243
761686
2823
се донесени од неговиот свет,
13:00
his mom, the caregiver, but also experiences
244
764509
2579
мајка му, негувачот, но исто така и искуства кои
13:02
that he would have were he to be in his daycare.
245
767088
4432
би ги имало во неговиот дневен престој.
13:07
What we want is to embrace that world
246
771520
2632
Сакаме да го опфатиме тој свет и да
13:10
and bring it into our laboratory,
247
774152
1329
го донесеме во нашата лабораторија,
13:11
but in order for us to do that, we had to create
248
775481
3122
а за да го направиме тоа, моравме да ги создадеме
13:14
these very sophisticated measures,
249
778603
3250
овие многу софистицирани мерки,
13:17
measures of how people, how little babies,
250
781853
3427
мерки за тоа како луѓето, како малите бебиња,
13:21
how newborns, engage with the world,
251
785280
2983
како новороденчињата, комуницираат со светот,
13:24
moment by moment,
252
788263
1627
од момент во момент,
13:25
what is important, and what is not.
253
789890
3273
што е важно, а што не е важно.
13:29
Well, we created those measures, and here,
254
793163
2941
И така, ги создадовме овие мерки, а овде,
13:32
what you see is what we call a funnel of attention.
255
796104
3399
гледате нешто што го нарекуваме фокус на вниманието.
13:35
You're watching a video.
256
799503
2333
Гледате снимка.
13:37
Those frames are separated by about a second
257
801836
2658
Овие сцени траат по една секунда, на нив се гледа
13:40
through the eyes of 35 typically developing
258
804494
2768
насоката на вниманието на 35 две-годишни деца
13:43
two-year-olds,
259
807262
1282
со нормален развој
13:44
and we freeze one frame,
260
808544
2975
потоа замрзнуваме една сцена,
13:47
and this is what the typical children are doing.
261
811519
3501
и еве што прават нормалните деца.
13:50
In this scan pass, in green here, are two-year-olds with autism.
262
815020
4441
Во ова скенирање, со зеленото, се две-годишни деца со аутизам.
13:55
So on that frame, the children who are typical
263
819461
3623
Значи во оваа сцена, децата кои се нормални
13:58
are watching this,
264
823084
2955
се фокусираат кон
14:01
the emotion of expression of that little boy
265
826039
2549
емоционалниот израз на ова мало момче
14:04
as he's fighting a little bit with the little girl.
266
828588
2910
додека се закача со девојчето.
14:07
What are the children with autism doing?
267
831498
2060
Што прават децата со аутизам?
14:09
They are focusing on the revolving door,
268
833558
3445
Тие се фокусираат кон вратата која постојано
14:12
opening and shutting.
269
837003
2091
се отвара и затвора.
14:14
Well, I can tell you that this divergence
270
839094
2452
Добро, можам да ви кажам дека оваа разлика
14:17
that you're seeing here
271
841546
869
што ја гледате овде
14:18
doesn't happen only in our five-minute experiment.
272
842415
3190
не се јавува само во овој пет-минутен експеримент.
14:21
It happens moment by moment in their real lives,
273
845605
3401
Се случува од момент во момент во нивниот секојдневен живот,
14:24
and their minds are being formed,
274
849006
2720
на овој начин нивните умови се формираат,
14:27
and their brains are being specialized in something other
275
851726
3080
нивните мозоци стануваат специјализирани во нешто друго,
14:30
than what is happening with their typical peers.
276
854806
3779
и стануваат поразлични од нивните нормални другарчиња.
14:34
Well, we took a construct from
277
858585
3187
Зедовме еден конструкт од
14:37
our pediatrician friends,
278
861772
3194
нашите пријатели педијатрите,
14:40
the concept of growth charts.
279
864966
1927
концептот наречен графици на раст.
14:42
You know, when you take a child to the pediatrician,
280
866893
1969
Знаете, кога ќе однесете дете на педијатар,
14:44
and so you have physical height, and weight.
281
868862
4204
таму му мерат физичка височина и тежина.
14:48
Well we decided that we're going to create growth charts
282
873066
2829
Така ние одлучивме да направиме графици за раст
14:51
of social engagement,
283
875895
2459
наменети за друштвената вклученост,
14:54
and we sought children from the time that they are born,
284
878354
2801
и баравме деца кои се штотуку родени,
14:57
and what you see here on the x-axis is two, three, four,
285
881155
5829
а овде на x-оската гледате два, три, четири, пет, шест
15:02
five, six months and nine, until about the age of 24 months,
286
886984
3840
месеци и девет, се до 24 месечна возраст,
15:06
and this is the percent of their viewing time
287
890824
2731
а ова е времето поминато во фокусирање
15:09
that they are focusing on people's eyes,
288
893555
1696
на погледот кон очите на другите луѓе,
15:11
and this is their growth chart.
289
895251
2360
и еве го нивниот графикон за раст.
15:13
They start over here, they love people's eyes,
290
897611
3030
Започнуваат овде, ги сакаат очите на луѓето,
15:16
and it remains quite stable.
291
900641
2454
и останува прилично стабилно.
15:18
It sort of goes up a little bit in those initial months.
292
903095
3926
Некако се зголемува малку во почетните месеци.
15:22
Now, let's see what's happening with babies
293
907021
2294
Сега, да видиме што се случува со бебињата
15:25
who became autistic.
294
909315
2508
кои стануваат аутистични.
15:27
It's something very different.
295
911823
2205
Се јавува нешто сосема поразлично.
15:29
It starts way up here, but then it's a free fall.
296
914028
3790
Започнува овде горе, а потоа имате слободен пад.
15:33
It's very much like they brought into this world the reflex
297
917818
3419
Тие доаѓаат на овој свет со рефлексот кој ги насочува
15:37
that orients them to people, but it has no traction.
298
921237
3931
кон луѓето, но се чини дека тој нема доволно сила.
15:41
It's almost as if that stimulus, you,
299
925168
3070
Како да стимулот, а тоа сте вие,
15:44
you're not exerting influence on what happens
300
928238
2901
не вршите влијание врз она што се случува
15:47
as they navigate their daily lives.
301
931139
3891
додека тие се ориентираат во секојдневието.
15:50
Now, we thought that those data were so powerful
302
935030
6022
Ние сметавме дека ваквите податоци се многу моќни
15:56
in a way, that we wanted to see what happened
303
941052
3008
на некој начин, па затоа сакавме да видиме што се случува
15:59
in the first six months of life, because if you interact
304
944060
3393
во првите шест месеци од животот, бидејќи ако се дружите
16:03
with a two- and a three-month-older,
305
947453
1337
со два или три месеци возрасно дете,
16:04
you'd be surprised by how social those babies are.
306
948790
4552
ќе се изненадите колку многу се друштвени овие бебиња.
16:09
And what we see in the first six months of life
307
953342
2607
Во овие први шест месеци од животот увидовме
16:11
is that those two groups can be segregated very easily.
308
955949
6138
дека многу лесно можеме да ги разликуваме овие две групи.
16:17
And using these kinds of measures, and many others,
309
962087
2874
И користејќи ваков вид на мерки, и многу други,
16:20
what we found out is that our science could, in fact,
310
964961
4016
увидовме дека нашиот метод би можел, всушност,
16:24
identify this condition early on.
311
968977
2641
да ги идентификува овие состојби многу рано.
16:27
We didn't have to wait for the behaviors of autism
312
971618
2904
Не мораме да чекаме аутистичките однесувања
16:30
to emerge in the second year of life.
313
974522
3148
да се појават во втората година од животот.
16:33
If we measured things that are, evolutionarily,
314
977670
3262
Ако ги мериме нештата кои се, еволуциски,
16:36
highly conserved, and developmentally very early emerging,
315
980932
4122
високо конзервирани, и кои развојно многу рано се појавуваат,
16:40
things that are online from the first weeks of life,
316
985054
2701
односно, присутни се уште во првите недели од животот,
16:43
we could push the detection of autism
317
987755
1862
тогаш би можеле да го детектираме аутизмот
16:45
all the way to those first months,
318
989617
2464
уште во текот на овие први месеци,
16:47
and that's what we are doing now.
319
992081
4141
и токму тоа го правиме сега.
16:52
Now, we can create the very best technologies
320
996222
3068
Сега, можеме да ги создадеме најдобрите технологии
16:55
and the very best methods to identify the children,
321
999290
3605
и најдобрите методи за идентификување на децата,
16:58
but this would be for naught if we didn't have an impact
322
1002895
3143
но ова нема да вреди доколку немаме влијание врз
17:01
on what happens in their reality in the community.
323
1006038
3642
она што реално се случува во самата заедница.
17:05
Now we want those devices, of course,
324
1009680
2306
Сакаме овие направи, се разбира,
17:07
to be deployed by those who are in the trenches,
325
1011986
2853
да бидат користени од оние кои се во првите борбени редови,
17:10
our colleagues, the primary care physicians,
326
1014839
2523
нашите колеги, матичните лекари,
17:13
who see every child,
327
1017362
2705
кои се среќаваат со секое дете,
17:15
and we need to transform those technologies
328
1020067
2143
и треба да ги трансформираме овие технологии
17:18
into something that is going to add value to their practice,
329
1022210
3105
во нешто што ќе биде од практична корист за нивната работа,
17:21
because they have to see so many children.
330
1025315
2205
бидејќи тие треба да прегледаат толку многу деца.
17:23
And we want to do that universally
331
1027520
2074
Сакаме тоа да го направиме на глобално ниво
17:25
so that we don't miss any child,
332
1029594
2133
за да не испуштиме ниту едно дете,
17:27
but this would be immoral
333
1031727
2453
но ова би било неморално
17:30
if we also did not have an infrastructure for intervention,
334
1034180
4901
доколку исто така немаме инфраструктура за интервенција,
17:34
for treatment.
335
1039081
1247
за третман.
17:36
We need to be able to work with the families,
336
1040328
2536
Треба да бидеме во можност да работиме со семејствата,
17:38
to support the families, to manage those first years
337
1042864
3415
да ги поддржиме семејствата, да ги пребродиме првите години
17:42
with them. We need to be able to really go
338
1046279
3912
заедно со нив. Треба да бидеме во можност да
17:46
from universal screening to universal access to treatment,
339
1050191
4157
преминеме од универзален скрининг кон универзален пристап до третман,
17:50
because those treatments are going to change
340
1054348
3103
бидејќи овие третмани ќе го променат, како животот
17:53
these children's and those families' lives.
341
1057451
3579
на овие деца, така и животот на нивните семејства.
17:56
Now, when we think about what we [can] do
342
1061030
4257
Сега, кога ќе помислите што сè можете да направите
18:01
in those first years,
343
1065287
3223
во овие први години,
18:04
I can tell you,
344
1068510
2400
можам да ви кажам,
18:06
having been in this field for so long,
345
1070910
2827
бидејќи многу долго сум во ова поле,
18:09
one feels really rejuvenated.
346
1073737
3095
навистина се чувствувате подмладени.
18:12
There is a sense that the science that one worked on
347
1076832
3832
Ова е чувство дека науката на којашто сте работеле
18:16
can actually have an impact on realities,
348
1080664
3707
може всушност да влијае врз реалноста,
18:20
preventing, in fact, those experiences
349
1084371
2895
да превенира, всушност, оние доживувања
18:23
that I really started in my journey in this field.
350
1087266
4002
поради кои и го започнав мојот пат во ова поле.
18:27
I thought at the time that this was an intractable condition.
351
1091268
3192
На времето мислев дека ова е непроменлива состојба.
18:30
No longer. We can do a great deal of things.
352
1094460
3886
Не повеќе. Можеме да сториме многу работи.
18:34
And the idea is not to cure autism.
353
1098346
2737
Идејата не е да го излечиме аутизмот.
18:36
That's not the idea.
354
1101083
2600
Тоа не ни е замислата.
18:39
What we want is to make sure
355
1103683
2206
Туку, сакаме да бидеме сигурни
18:41
that those individuals with autism can be free from
356
1105889
2576
дека индивидуите со аутизам ќе ги избегнат
18:44
the devastating consequences that come with it at times,
357
1108465
4230
катастрофалните последици кои понекогаш се пропратни на оваа состојба,
18:48
the profound intellectual disabilities, the lack of language,
358
1112695
2874
длабоките интелектуални попречувања, недостатокот на говор,
18:51
the profound, profound isolation.
359
1115569
3669
длабоката, длабока изолација.
18:55
We feel that individuals with autism, in fact,
360
1119238
2267
Ние сметаме дека индивидуите со аутизам, всушност,
18:57
have a very special perspective on the world,
361
1121505
2795
го гледаат светот од една многу оригинална перспектива,
19:00
and we need diversity, and they can work extremely well
362
1124300
3423
а на нас ни треба различност, тие можат да работат екстремно добро
19:03
in some areas of strength:
363
1127723
2367
во некои области кои им лежат:
19:05
predictable situations, situations that can be defined.
364
1130090
3403
предвидливите ситуации, ситуации кои се дефинирани.
19:09
Because after all, they learn about the world almost like
365
1133493
3009
Бидејќи после сè, тие учат за светот речиси како за
19:12
about it, rather than learning how to function in it.
366
1136502
4701
таков, а не учат како да функционираат во него.
19:17
But this is a strength, if you're working, for example,
367
1141203
2798
Но ова е предност, ако работите, на пример,
19:19
in technology.
368
1144001
2080
во полето на технологијата.
19:21
And there are those individuals who have incredible
369
1146081
2273
И ги имате оние индивидуи кои имаат неверојатни
19:24
artistic abilities.
370
1148354
1425
уметнички способности.
19:25
We want them to be free of that.
371
1149779
1920
Не сакаме да ги снајде лошото.
19:27
We want that the next generations of individuals with autism
372
1151699
3385
Сакаме следната генерација индивидуи со аутизам да може
19:30
will be able not only to express their strengths
373
1155084
3155
не само да ги изрази своите силни страни, туку и
19:34
but to fulfill their promise.
374
1158239
2222
да ги исполни своите ветувања.
19:36
Well thank you for listening to me. (Applause)
375
1160461
3569
Ви благодарам за вниманието. (Аплауз)
ABOUT THE SPEAKER
Ami Klin - Autism researcherAmi Klin is an award winning autism spectrum disorder researcher finding new avenues for early diagnosis.
Why you should listen
Born in Brazil to Holocaust survivors, Ami Klin is the Georgia Research Alliance Eminent Scholar Professor and Chief of the Division of Autism and Developmental Disabilities at Emory University School of Medicine, and Director of the Marcus Autism Center, a subsidiary of Children’s Healthcare of Atlanta. After studying psychology, political science and history at Hebrew University in Jerusalem, Klin received his PhD in Psychology at the University of London in 1988. He completed clinical and research post-doctoral fellowships at the Yale Child Study Center at the Yale University School of Medicine -- where he would direct the Autism Program as Harris Professor of Child Psychology & Psychiatry. He has written in over over 180 publications, including five books on the subject of Autism.
Ami Klin | Speaker | TED.com