ABOUT THE SPEAKER
Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.

Why you should listen

Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.

What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.

Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.

Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)

Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.

Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.


More profile about the speaker
Hans Rosling | Speaker | TED.com
TEDxSummit

Hans Rosling: Religions and babies

ဟန်း ရိုးစလင်း: ကိုးကွယ်မှုများနှင့် ကလေးများ

Filmed:
2,912,376 views

ဟန်း ရိုးစလင်းမှာ မေးခွန်းတစ်ခုရှိတယ်။ တစ်ချို့သော ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုတွေက အခြားသောကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုတွေနဲ့ နှိုင်းယှဉ်တဲ့အခါ ကလေးမွေးနှုန်းမှာကွားခြားမှုရှိနေသလား၊ ဒီသက်ရောက်မှုဟာ ကမ္ဘာ့လူဦးရေးအပေါ် ဘယ်လိုအကျိုးသက်ရောက်မှုရှိသလဲ၊ ကာတာနိုင်ငံ ဒိုဟာမြို့တော်မှာကျင်းပတဲ့ TEDxSummit မှာ ကိုးကွယ်ယုံကြည်မှုအမျိုးမျိုးနဲ့ နှစ်ပေါင်းများစွာက ကိန်းဂဏန်းအချက်အလက်တွေကို ဂရပ်ပုံတွေနဲ့ရှင်းပြပါတယ်။ ဟန်းရဲ့ ကိုယ်ပိုင်ဟာသဉာဏ်ရယ် စူးနက်တဲ့အသိတွေကနေ ကမ္ဘာ့ကလေးမွေးနှုန်းတွေအပေါ် သုံးသတ်တင်ပြပြီး အံ့သြဖွယ်ကောက်ချက်ကို ဆွဲပြသွားခဲ့ပါတယ်။
- Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:16
I'm going to talk about religion.
0
357
3865
ကျွန်တော်ဘာသာရေးအကြောင်းပြောမယ်
00:20
But it's a broad and very delicate subject,
1
4222
5252
ဒါဟာ သိပ်ကို ကျယ်ပြန့်သိမ်မွေ့တယ်
00:25
so I have to limit myself.
2
9474
1671
ဒါကြောင့် အတိုချုပ်ပြောဖို့လိုပါတယ်
00:27
And therefore I will limit myself
3
11145
2480
အတိုချုပ်ပဲ ပြောပါမယ်
00:29
to only talk about the links between religion and sexuality.
4
13625
4409
ဘာသာရေးနဲ့ မျိုးဆက်ပွားမှုတို့ရဲ့
ဆက်နွယ်မှုပါ
00:33
(Laughter)
5
18034
1566
(ရယ်သံများ
00:35
This is a very serious talk.
6
19600
2560
ဒီကိစ္စက အတည်အတံ့ပြောရမှာပါ
00:38
So I will talk of what I remember as the most wonderful.
7
22160
4095
ကျွန်တော်မှတ်မိတဲ့ထဲက အံ့သြစရာ
အကောင်းဆုံးကိုသာပြောမှာပါ
00:42
It's when the young couple whisper,
8
26255
2345
အိမ်ထောင်ကျစ လင်မယား
နှစ်ယောက်အသံတိုးတိုးနဲ့
00:44
"Tonight we are going to make a baby."
9
28600
3172
"ဒီည ကိုယ်တို့နှစ်ယောက်
ကလေးရဖို့ လုပ်ကြမယ်"
00:47
My talk will be about the impact of religions
10
31772
5336
ဘာသာတရားရဲ့သက်ရောက်မှုဟာအမျိုးသမီးတစ်ဦးကနေ
00:53
on the number of babies per woman.
11
37108
4169
မွေးလာတဲ့ကလေးဦးရေအပေါ်ဘယ်လိုရှိလဲပြောမှာပါ
00:57
This is indeed important,
12
41277
1665
ဘာသာရေးဟာ တကယ့်ကို အရေးပါပါတယ်
00:58
because everyone understands
13
42942
1530
အကြောင်းက လူတိုင်းနားလည်ထားတာက
01:00
that there is some sort of limit
14
44472
2282
ဒီကမ္ဘာပေါ်မှာလူဘယ်လောက်ပဲရှိရမယ်ဆိုတဲ့
01:02
on how many people we can be on this planet.
15
46754
3228
ကန့်သတ်မှုတစ်ချို့ရှိနေတယ်ဆိုတာကိုပါ
01:05
And there are some people
16
49982
1947
လူတချို့က ပြောတယ်
01:07
who say that the world population is growing like this --
17
51929
3419
ကမ္ဘာ့လူဦးရေသာ ဒီနှုန်းအတိုင်းဆက်တိုးနေရင်
01:11
three billion in 1960,
18
55348
1807
၁၉၆၀ ခုတုန်းက ၃ ဘီလီယံ
01:13
seven billion just last year --
19
57155
2639
မနှစ်တုန်းက ၇ ဘီလီယံရောက်လာပြီ
01:15
and it will continue to grow
20
59794
1546
လူဦးရေက ဆက်တိုးနေတုန်းပဲ
01:17
because there are religions that stop women from having few babies,
21
61340
3780
ဘာလို့လဲဆိုတော့ သန္ဓေတားတာ
တားမြစ်တဲ့ ဘာသာတွေလည်းရှိလို့ပါပဲ
01:21
and it may continue like this.
22
65120
2403
လူဦးရေက ဒီလိုပုံစံမျိုးဆက်တိုးပွားနေမယ်
01:23
To what extent are these people right?
23
67523
3902
အဲဒီလူတွေဘယ်လောက်မှန်သလဲ
01:27
When I was born there was less than one billion children in the world,
24
71425
4880
ကျွန်တော်မွေးတုန်းကကမ္ဘာမှာ
ကလေး ၁ ဘီလီယံရှိတယ်
01:32
and today, 2000, there's almost two billion.
25
76305
4175
ဒီကနေ့ ၂၀၀၀ခုမှာ ၂ ဘီလီယံနီးပါးရှိလာပြီ
01:36
What has happened since,
26
80480
1702
ဆိုတော့ ဘာတွေဖြစ်ခဲ့သလဲ
01:38
and what do the experts predict will happen
27
82182
2695
ပညာရှင်တွေခန့်မှန်းတဲ့ ၂၁ ရာစုမှာရှိလာမယ့်
01:40
with the number of children during this century?
28
84877
2483
ကလေးအရေအတွက် ဖြစ်လာမှာလား
01:43
This is a quiz. What do you think?
29
87360
2618
ဒါကပဟေဠိတစ်ခုပဲ ခင်ဗျားတို့ကောဘယ်လိုထင်လဲ
01:45
Do you think it will decrease to one billion?
30
89978
3902
၁ ဘီလီယံအထိ ကျသွားမယ်ထင်လား
01:49
Will it remain the same and be two billion by the end of the century?
31
93880
3828
ဒီအတိုင်းရှိနေပြီး ၂၁ ရာစုအကုန်မှာ
၂ ဘီလီယံဖြစ်နေမလား
01:53
Will the number of children increase each year up to 15 years,
32
97708
3717
နောက်၁၅နှစ်အထိနှစ်တိုင်းကလေးဦးရေတိုးနေမလား
01:57
or will it continue in the same fast rate
33
101425
2504
တိုးနှုန်းမြန်မြန်နဲ့ပဲ ဆက်သွားနေမလား
01:59
and be four billion children up there?
34
103929
2489
ဒီအပေါ်ကလို ၄ ဘီလီယံရောက်လာတဲ့အထိ
02:02
I will tell you by the end of my speech.
35
106418
3425
ဒီပွဲပြီးခါနီးရင် အဖြေကိုကျွန်တော်ပြောမယ်
02:05
But now, what does religion have to do with it?
36
109843
5022
အခု ဘာသာရေးနဲ့ဘယ်လိုဆက်နွယ်နေလဲ။
02:10
When you want to classify religion,
37
114865
2332
ဘာသာရေးကို အမျိုးအစားခွဲကြည့်တဲ့အခါ
02:13
it's more difficult than you think.
38
117197
1531
ခင်ဗျားထင်ထားတာထက် ပိုခက်နေတယ်
02:14
You go to Wikipedia and the first map you find is this.
39
118728
3204
ဝီကီပီးဒီယားမှာရှာလိုက်ရင် ဒီမြေပုံတွေ့မယ်
02:17
It divides the world into Abrahamic religions and Eastern religion,
40
121932
5533
ဒါက အေဘရာဟမ်နဲ့ကိုးကွယ်မှုနဲ့ အရှေ့ဖျား
ကိုးကွယ်မှုဆိုကာ ကမ္ဘာကိုနှစ်ပိုင်းခဲွတယ်
02:23
but that's not detailed enough.
41
127465
1772
ဒါတောင် အသေးစိပ်မဟုတ်သေးဘူး
02:25
So we went on and we looked in Wikipedia, we found this map.
42
129237
3809
ဝီကီမှာပဲဆက်ရှာလိုက်ရင် ဒီမြေပုံကိုတွေ့မယ်
02:28
But that subdivides Christianity, Islam and Buddhism
43
133046
4646
ခရစ်ယာန်၊ အစ္စလာမ်၊ ဗုဒ္ဓဘာသာကနေ
02:33
into many subgroups,
44
137692
1603
အုပ်စုခွဲလေးတွေ ခွဲလိုက်တယ်။
02:35
which was too detailed.
45
139295
1505
ဒါတွေကသိပ်အသေးစိပ်လွန်းတယ်
02:36
Therefore at Gapminder we made our own map,
46
140800
3418
ဒါနဲ့ Gapminderမှာကိုယ်တိုင် မြေပုံဆွဲတယ်
02:40
and it looks like this.
47
144218
2373
ဒီပုံထဲကအတိုင်းပါပဲ
02:42
Each country's a bubble.
48
146591
3403
နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံဟာ အဝိုင်းတစ်ခုပါ
02:45
The size is the population -- big China, big India here.
49
149994
3424
အရွယ်အစားက လူဦးရေပါ
ကြီးမားတဲ့ တရုတ်၊ ကြီးမားတဲ့ အိန္ဒိယကဒီမှာ
02:49
And the color now is the majority religion.
50
153418
4114
အရောင်က အများစုကိုးကွယ်တဲ့ဘာသာကိုပြတယ်
02:53
It's the religion where more than 50 percent of the people
51
157532
3231
ဆိုလိုတာက လူဦးရေ ၅၀%ကျော်ကိုးကွယ်တဲ့ဘာသာ
02:56
say that they belong.
52
160763
1255
လူအများစုကိုးကွယ်မှုပေါ့
02:57
It's Eastern religion in India and China and neighboring Asian countries.
53
162018
4717
အိန္ဒိယ၊ တရုတ်နဲ့ အိမ်နီးချင်းအာရှနိုင်ငံ
တွေက အရှေ့ဖျား ကိုးကွယ်မှုရှိကြတယ်
03:02
Islam is the majority religion
54
166735
1973
အစ္စလာမ်က လူများစုကိုးကွယ်တဲ့ဘာသာ
03:04
all the way from the Atlantic Ocean across the Middle East,
55
168708
3775
အတ္တလန္တိတ်သမုဒ္ဒရာကနေအရှေ့အလယ်ပိုင်းအထိ
03:08
Southern Europe and through Asia
56
172483
2280
ဥရောပတောင်ပိုင်းကနေ အာရှကိုကျော်ပြီး
03:10
all the way to Indonesia.
57
174763
2237
အင်ဒိုနီးရှားအထိ စတဲ့နိုင်ငံတွေထိပါ
03:12
That's where we find Islamic majority.
58
177000
2917
အစ္စလာမ်ဘာသာကိုးကွယ်သူတွေအများဆုံးတွေ့ရမယ်
03:15
And Christian majority religions, we see in these countries. They are blue.
59
179917
4803
ခရစ်ယာန်ဘာသာကိုးကွယ်တဲ့နိုင်ငံတွေက
အပြာရောင်ခြယ်ထားတယ်
03:20
And that is most countries in America and Europe,
60
184720
4025
အမေရိကတိုက်နဲ့ ဥရောပကနိုင်ငံတွေပါတယ်
03:24
many countries in Africa and a few in Asia.
61
188745
3670
အာဖရိကတိုက်ကနိုင်ငံအများစုနဲ့
အာရှမှာနည်းနည်း
03:28
The white here are countries which cannot be classified,
62
192415
2680
အဖြူရောင်ကတော့အမျိုးအစားမခွဲနိုင်တာ
03:30
because one religion does not reach 50 percent
63
195095
2625
အကြောင်းက ဘာသာတစ်ခုကို
03:33
or there is doubt about the data or there's some other reason.
64
197720
3357
လူဦးရေ၅၀%အထိ ကိုးကွယ်တာမရှိတာ၊
ဒေတာမမှန်တာနဲ့ အခြားအချက်တွေကြောင့်ပါ
03:36
So we were careful with that.
65
201077
1760
ဒီပုံရဖို့သေချာစဉ်းစားခဲ့တာပါ
03:38
So bear with our simplicity now when I take you over to this shot.
66
202837
3858
သိပ်ပြီးရိုးစင်းနေရင်လည်းသည်းခံပေးပါ
03:42
This is in 1960.
67
206695
2013
ဒါက ၁၉၆၀ ခုနှစ်
03:44
And now I show the number of babies per woman here:
68
208708
3532
ဒါကအမျိုးသမီးတစ်ယောက်မှာရှိတဲ့ကလေးအရေအတွက်
03:48
two, four or six --
69
212240
3086
၂ ယောက်၊ ၄ယောက်၊ ၆ယောက်
03:51
many babies, few babies.
70
215326
2191
ကလေးအရေအတွက်များတယ်၊ နည်းတယ်
03:53
And here the income per person in comparable dollars.
71
217517
3181
လူတစ်ဦးချင်းဝင်ငွေကိုဒေါ်လာနဲ့ယှဉ်ပြတယ်
03:56
The reason for that is that many people say you have to get rich first
72
220698
3597
အကြောင်းပြချက်က လူအများစုကချမ်းသာဖို့အရင်
04:00
before you get few babies.
73
224295
1670
ကလေးနည်းနည်းပဲယူတာကနောက်
04:01
So low income here, high income there.
74
225965
3632
ဒီမှာဝင်ငွေနည်းတယ် ဟိုဘက်မှာဝင်ငွေများတယ်
04:05
And indeed in 1960,
75
229597
1638
၁၉၆၀ ခုနှစ်အခြေအနေပါ
04:07
you had to be a rich Christian to have few babies.
76
231235
2737
ကလေးနည်းဖို့ဆိုတာ ချမ်းသာတဲ့
ခရစ်ယာန် ဖြစ်ဖို့လိုတယ်v
04:09
The exception was Japan.
77
233972
2274
ဂျပန်ကတော့ ချွင်းချက်ပါ
04:12
Japan here was regarded as an exception.
78
236246
3237
ဂျပန်ကို သီးခြားသတ်မှတ်ရတာကတော့
04:15
Otherwise it was only Christian countries.
79
239483
2028
ကျန်တဲ့နိုင်ငံအားလုံးကခရစ်ယာန်နိုင်ငံတွေပါ
04:17
But there was also many Christian countries
80
241511
2209
ဒါပေမယ့်အများစုခရစ်ယာန်ကိုးကွယ်ကြပြီးတော့
04:19
that had six to seven babies per woman.
81
243720
2572
ကလေး ၆-၇ယောက်ယူကြတာလဲရှိတာပဲ
04:22
But they were in Latin America or they were in Africa.
82
246292
5477
အဲဒီနိုင်ငံတွေကလက်တင်အမေရိကနဲ့ အာဖရိကမှာပါ
04:27
And countries with Islam as the majority religion,
83
251769
4173
လူအများစုအစ္စလာမ်ကိုးကွယ်တဲ့နိုင်ငံတွေမှာ
04:31
all of them almost had six to seven children per woman,
84
255942
4630
မိန်းမတိုင်းကလေး ၆ယောက် ၇ယောက်ယူကြတယ်
04:36
irregardless of the income level.
85
260572
2425
ဝင်ငွေနည်းတာ များတာနဲ့မဆိုင်ဘူး
04:38
And all the Eastern religions except Japan had the same level.
86
262997
4243
အရှေ့ဖျား ဘာသာတွေ ကိုးကွယ်တဲ့နိုင်ငံတွေ
မှာ ဂျပန်ကလွဲရင် ကလေးယူနှုန်းကတူညီကြတယ်
04:43
Now let's see what has happened in the world.
87
267240
1920
ကဲအခုကမ္ဘာမှာဘာတွေဖြစ်နေလဲကြည့်ရအောင်
04:45
I start the world, and here we go.
88
269160
1920
ကဲ စလိုက်ပြီ လာထား
04:46
Now 1962 -- can you see they're getting a little richer,
89
271080
3218
၁၉၆၂ခု နိုင်ငံတွေနည်းနည်းပိုချမ်းသာလာပေမဲ့
04:50
but the number of babies per woman is falling?
90
274298
2674
မိန်းမတစ်ဦးမှာရှိတဲ့ ကလေးအရေအတွက်ကကျလာတယ်
04:52
Look at China. They're falling fairly fast.
91
276972
2173
တရုတ်ကိုကြည့်လိုက် ခပ်မြန်မြန်ကျလာတယ်
04:55
And all of the Muslim majority countries across the income are coming down,
92
279145
4763
မွတ်စလင် အများစုနေတဲ့နိုင်ငံတွေမှာ
ဝင်ငွေမတူကြပေမဲ့ ကလေးမွေးနှုန်းတော့ကျလာတယ်
04:59
as do the Christian majority countries in the middle income range.
93
283908
4963
ဝင်ငွေအလယ်အလတ် ခရစ်ယာန်နိုင်ငံတွေလဲကျလာတယ်
05:04
And when we enter into this century,
94
288871
2529
၂၁ ရာစုဝင်လာပြီ
05:07
you'll find more than half of mankind down here.
95
291400
3360
ဒီမှာကမ္ဘာ့လူဦးရေရဲ့တစ်ဝက်ကျော်ကိုတွေ့ရမယ်
05:10
And by 2010, we are actually 80 percent of humans
96
294760
4926
၂၀၁၀ခုမှာ ကမ္ဘာပေါ်က ၈၀%သောလူသားတွေဟာ
05:15
who live in countries with about two children per woman.
97
299686
4314
အမျိုးသမီးတစ်ဦးကို ကလေး၂ယောက်သာ
မွေးတဲ့နိုင်ငံတွေမှာနေကြတယ်
05:19
(Applause)
98
304000
3538
(လက်ခုပ်တီးသံများ)
05:23
It's a quite amazing development which has happened.
99
307538
3960
ဖြစ်ခဲ့သမျှတွေထဲက အံ့သြစရာတိုးတက်မှုပါ
05:27
(Applause)
100
311498
1377
(လက်ခုပ်တီးသံများ)
05:28
And these are countries from United States here,
101
312875
3202
ချမ်းသာတဲ့နိုင်ငံတွေ ဒီမှာ အမေရိကန်
05:31
with $40,000 per capita,
102
316077
2161
လူတစ်ဦးချင်းဝင်ငွေဒေါ်လာ ၄၀၀၀၀
05:34
France, Russia, Iran,
103
318238
2947
ပြင်သစ်၊ ရုရှ၊ အီရန်
05:37
Mexico, Turkey, Algeria,
104
321185
3652
မက်ဆီကို၊ တူရကီ၊ အယ်ဂျီးရီးယား
05:40
Indonesia, India
105
324837
2225
အင်ဒိုနီးရှား၊ အိန္ဒိယကနေ
05:42
and all the way to Bangladesh and Vietnam,
106
327062
2729
နောက် ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်၊ဗီယက်နမ်တို့ဆို
05:45
which has less than five percent of the income per person of the United States
107
329791
4043
အမေရိကန်ထက်လူတစ်ဦးချင်းဝင်ငွေ၅%အောက်ပေမယ့်
05:49
and the same amount of babies per woman.
108
333834
3157
မိန်းမတစ်ဦးကိုကလေးယူတဲ့နှုန်းကတော့တူကြတယ်
05:52
I can tell you that the data on the number of children per woman
109
336991
3231
ကျွန်တော်ပြောနိုင်တာကတော့ ကလေးမွေးနှုန်းက
05:56
is surprisingly good in all countries.
110
340222
2089
နိုင်ငံတိုင်းမှာကို ထူးဆန်းစွာကောင်းနေတာ
05:58
We get that from the census data.
111
342311
1947
ဒီကိန်းဂဏန်းတွေကသန်းခေါင်စားရင်းကယူထားတာ
06:00
It's not one of these statistics which is very doubtful.
112
344258
3393
အချက်အလက် မခိုင်မာတာမျိုးတစ်ခုမှမပါဘူး
06:03
So what we can conclude
113
347651
1306
ဆိုတော့ကောက်ချက်ဆွဲလိုက်ရင်
06:04
is you don't have to get rich to have few children.
114
348957
2781
ကလေးနည်းနည်းပဲ ယူဖို့ဆိုတာ
ချမ်းသာစရာမလိုဘူး
06:07
It has happened across the world.
115
351738
2342
တစ်ကမ္ဘာလုံးမှာသက်သေပြပြီးသား
06:09
And then when we look at religions,
116
354080
2578
ဘာသာတရားတွေကိုကြည့်လိုက်ရင်ကော
06:12
we can see that the Eastern religions,
117
356658
2527
အရှေ့ဖျားကဘာသာတွေကိုးကွယ်တဲ့နိုင်ငံတွေမှာ
06:15
indeed there's not one single country with a majority of that religion
118
359185
3000
ကလေးသုံးယောက်ထက်ပိုယူကြတဲ့
ဒီအများစုကိုးကွယ်တဲ့ ဘာသာနဲ့
06:18
that has more than three children.
119
362185
1895
နိုင်ငံက တစ်ကယ်တမ်း သိပ်မများဘူး
06:19
Whereas with Islam as a majority religion and Christianity,
120
364080
4052
အလားတူပဲအစ္စလာမ်၊ခရစ်ယာန်လိုလူအများစု
06:24
you see countries all the way.
121
368132
1908
ကိုးကွယ်တဲ့နိုင်ငံတွေမှာလည်း
06:25
But there's no major difference.
122
370040
1778
သိပ်ကြီးကြီးမားမားကွာခြားချက်မရှိဘူး
06:27
There's no major difference between these religions.
123
371818
3502
ကိုးကွယ်တဲ့ဘာသာပေါ်မူတည်ပြီးကွာခြားမှုမရှိ
06:31
There is a difference with income.
124
375320
2351
ဝင်ငွေအလိုက်တော့ကွာဟမှုရှိတယ်
06:33
The countries which have many babies per woman here,
125
377671
3929
ဒီမှာမိန်းမတစ်ဦးကို
ကလေးများများရှိတဲ့နိုင်ငံတွေ
06:37
they have quite low income.
126
381600
1932
ဝင်ငွေနည်းတာကို တွေ့ရမယ်
06:39
Most of them are in sub-Saharan Africa.
127
383532
3431
အများစုက ဆာဟာရ သဲကန္တရအခွဲက
အာဖရိကနိုင်ငံတွေပါ
06:42
But there are also countries here
128
386963
2662
ဒါပေမယ့် ဒီနားကနိုင်ငံတွေ
06:45
like Guatemala, like Papua New Guinea,
129
389625
4117
ဂွာတာမာလာ၊ နယူးဂီနိလိုနိုင်ငံတွေ
06:49
like Yemen and Afghanistan.
130
393742
2806
ယီမင်၊အာဖကန်နစ္စတန်လိုပါ
06:52
Many think that Afghanistan here and Congo,
131
396548
3877
အာဖကန်နစ္စတန်နဲ့ကွန်ဂိုလိုနိုင်ငံတွေလို
06:56
which have suffered severe conflicts,
132
400425
3450
ပဋိပက္ခဒဏ်ကို အပြင်းအထန်ခံရပေမယ့်
06:59
that they don't have fast population growth.
133
403875
2757
လူဦးရေတိုးနှုန်းမြင့်တာမျိုးမရှိ
07:02
It's the other way around.
134
406632
1777
ဒီကိစ္စက တမျိုးသက်သက်ပါ၊
07:04
In the world today, it's the countries that have the highest mortality rates
135
408409
3893
ဒီနေ့ကမ္ဘာမှာ သေနှုန်းမြင့်တဲ့နိုင်ငံတွေက
07:08
that have the fastest population growth.
136
412302
2236
လူဦးရေတိုးပွားနှုန်းမြန်ကြတယ်
07:10
Because the death of a child is compensated by one more child.
137
414538
3988
ကလေးတစ်ယောက်သေခဲ့ရင်
07:14
These countries have six children per woman.
138
418526
2908
နောက်ထပ်ကလေးတစ်ယောက်မကပိုယူကြတာကိုး
07:17
They have a sad death rate of one to two children per woman.
139
421434
4132
၎င်းတို့မှာ မိန်းမတစ်ဦး ဝမ်းနည်းစရာ ကလေး
သေနှုန်း တစ်ယောက်ကနေ နှစ်ယောက်ထိရှိတယ်။
07:21
But 30 years from now, Afghanistan will go from 30 million to 60 million.
140
425566
3819
ဒါပေမဲ့နောက်နှစ်၃၀မှာ အာဖကန်နစ္စတန်မှာ
လူဦးရေ သန်း၃၀ကနေ ၆၀ဖြစ်လာမယ်
07:25
Congo will go from 60 to 120.
141
429385
3407
ကွန်ဂိုမှာ လူသန်း ၆၀ကနေ ၁၂၀ ဖြစ်လာမယ်
07:28
That's where we have the fast population growth.
142
432792
2891
ဒါကြောင့်ပဲကမ္ဘာမှလူဦးရေတိုးလာတာပါ
07:31
And many think that these countries are stagnant, but they are not.
143
435683
4345
အများစုက ဒီနိုင်ငံတွေမှာ လူဦးရေတိုးနှုန်း
ရပ်တန့်နေလို့ ထင်ပေမဲ့ အမှန်ကမရပ်နေဘူး
07:35
Let me compare Senegal, a Muslim dominated country,
144
440028
3514
မွတ်စလင်အများစုနေတဲ့ ဆီနီဂေါရယ်
07:39
with a Christian dominated country, Ghana.
145
443542
2458
ခရစ်ယာန်အများစုရှိတဲ့ ဂါနာကိုယှဉ်ကြည့်
07:41
I take them backwards here to their independence,
146
446000
3597
လွတ်လပ်ရေးရတဲ့ နှစ်ကိုပြန်သွားလိုက်မယ်
07:45
when they were up here in the beginning of the 1960s.
147
449597
3683
၁၉၆၀ ခုနှစ်အစကို ပြန်ရောက်သွားပြီ
07:49
Just look what they have done.
148
453280
2098
သူတို့ဘယ်လိုဖြစ်သွားလဲကြည့်ရအောင်
07:51
It's an amazing improvement,
149
455378
1551
အံ့သြစရာကောင်းတဲ့တိုးတက်မှုပါပဲ
07:52
from seven children per woman,
150
456929
2237
မိန်းမတစ်ဦးကလေး၇ဦးရှိတာကနေ
07:55
they've gone all the way down to between four and five.
151
459166
3065
၄ယောက်၊၅ယောက်အထိကျလာတယ်
07:58
It's a tremendous improvement.
152
462231
1587
သိပ်ကိုကြီးမားတဲ့တိုးတက်မှုပါပဲ
07:59
So what does it take?
153
463818
1425
ဘယ်လောက်ကြာသွားလဲ
08:01
Well we know quite well what is needed in these countries.
154
465243
3597
ဒီနိုင်ငံတွေမှာဘာလိုလဲကျွန်တော်တို့သိတာပဲ
08:04
You need to have children to survive.
155
468840
2489
ခင်ဗျားတို့ကလေးတွေကိုရှင်အောင်မွေးရမယ်
08:07
You need to get out of the deepest poverty
156
471329
2613
ဆင်းရဲတွင်းနက်ကလွတ်အောင်ထွက်ရဦးမယ်
08:09
so children are not of importance for work in the family.
157
473942
3578
အဲဒီအခါမိသားစုတစ်ခုမှာ ကလေးတွေ
အလုပ်ခိုင်းဖို့အတွက် သိပ်အရေးမကြီးတော့ဘူး
08:13
You need to have access to some family planning.
158
477520
2871
မိသားစုစီမံကိန်းချဖို့
လက်လှမ်းမီဖို့လိုလာတယ်
08:16
And you need the fourth factor, which perhaps is the most important factor.
159
480391
4332
သင်တို့လိုအပ်တဲ့ စတုတ္ထမြောက်အချက်က
အရေးကြီးဆုံးဖြစ်လောက်ပါတယ်။
08:20
But let me illustrate that fourth factor
160
484723
2908
အဲဒီအချက်ကို မြင်သာအောင်ပြောပါရစေ
08:23
by looking at Qatar.
161
487631
2101
ကာတာနိုင်ငံကို ကြည့်လိုက်ရင်

08:25
Here we have Qatar today, and there we have Bangladesh today.
162
489732
3800
ဒါဒီနေ့ခေတ်ကာတာ၊ ဒီမှာဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်
08:29
If I take these countries back to the years of their independence,
163
493532
3637
လွတ်လပ်ရေးရတဲ့နှစ်တွေကိုပြန်သွားလိုက်ရင်
08:33
which is almost the same year -- '71, '72 --
164
497169
3071
သိပ်မကွာကြဘူး ၇၁ ခုနှစ်နဲ့ ၇၂ ခုနှစ်
08:36
it's a quite amazing development which had happened.
165
500240
3874
အတော့်ကို အံ့သြစရာကောင်းတဲ့တိုးတက်မှုပါ
08:40
Look at Bangladesh and Qatar.
166
504114
1806
ဘင်္ဂလားဒေ့ရှ်နဲ့ကာတာကိုကြည့်လိုက်ရင်
08:41
With so different incomes, it's almost the same drop
167
505920
3258
ဝင်ငွေကွာပေမယ့် မိန်းမတစ်ယောက်မှာရှိတဲ့
08:45
in number of babies per woman.
168
509178
2114
ကလေးအရေအတွက်ကျနှုန်းကတော့တူလုနီးပါးပဲ
08:47
And what is the reason in Qatar?
169
511292
2003
ကာတာနိုင်ငံရဲ့ နောက်ခံအကြောင်းကဘာလဲ
08:49
Well I do as I always do.
170
513295
1659
ပုံမှန်အတိုင်းပဲ ရှိနေတာပဲလေ
08:50
I went to the statistical authority of Qatar, to their webpage --
171
514954
3772
ကာတာရဲ့စာရင်းအင်းအချက်အလက်ဝက်ဘ်ဆိုဒ်မှာ
ကြည့်ဖို့ညွှန်းပါရစေ
08:54
It's a very good webpage. I recommend it --
172
518726
2131
တစ်ကယ်ကောင်းတဲ့ဝက်ဘ်ပါ
ကြည့်ဖို့ ညွှန်းပါတယ်
08:56
and I looked up -- oh yeah, you can have lots of fun here --
173
520857
6491
ခင်ဗျားဒီမှာကြည့်ရတာ သိပ်အားရစရာဖြစ်နေမယ်
09:03
and provided free of charge, I found Qatar's social trends.
174
527348
4067
အလကားလည်းကြည့်လို့ရသေး
ကာတာရဲ့လူဦးရေတိုးတဲ့လမ်းကြောင်းကိုတွေ့ရတယ်
09:07
Very interesting. Lots to read.
175
531415
2345
သိပ်စိတ်ဝင်စားဖို့ကောင်း၊ ဖတ်စရာကလည်းများ
09:09
I found fertility at birth, and I looked at total fertility rate per woman.
176
533760
4572
မွေးဖွားမှုနှုန်း တွေ့ပြီး အမျိုးသမီးတစ်ဦး
မွေးဖွားနှုန်း စုစုပေါင်းကို ကြည့်တယ်
09:14
These are the scholars and experts in the government agency in Qatar,
177
538332
3551
ကာတာအစိုးရမှာပညာရှင်တွေရှိတာကိုး
09:17
and they say the most important factors are:
178
541883
2655
သူတို့ပြောတဲ့အရေးကြီးဆုံးအကြောင်းရင်းက
09:20
"Increased age at first marriage,
179
544538
1942
အသက်ကြီးမှလက်ထပ်ကြတာ
09:22
increased educational level of Qatari woman
180
546480
3025
ကာတာနိုင်ငံကအမျိုးသမီးတွေပညာပိုတက်လာတာ
09:25
and more women integrated in the labor force."
181
549505
3313
လုပ်သားအင်အားစုမှာ အမျိုးသမီးဦးရေများလာတာ
09:28
I couldn't agree more. Science couldn't agree more.
182
552818
3742
ကျွန်တော်လုံးဝသဘောတူတယ်၊
သိပ္ပံပညာအရလည်းလုံးဝထောက်ခံတယ်
09:32
This is a country that indeed has gone through
183
556560
2517
တကယ့်ကိုအောင်မြင်တဲ့တိုင်းပြည်တစ်ခု
09:34
a very, very interesting modernization.
184
559077
3535
အလွန် စိတ်ဝင်စားဖွယ်
ခေတ်မီနိုင်ငံတည်ဆောက်ခြင်းပါပဲ
09:38
So what it is, is these four:
185
562612
2625
ကဲဘယ်အချက်တွေလဲ၊ ၄ချက်ရှိတယ်
09:41
Children should survive, children shouldn't be needed for work,
186
565237
3083
မွေးလာတဲ့ ကလေးတွေပိုရှင်မယ်
ကလေးတွေကို အလုပ်ခိုင်းဖို့မမွေးသင့်တာ
09:44
women should get education and join the labor force
187
568320
2902
အမျိုးသမီးတွေစာသင်မယ်
ပြီးတော့လုပ်ငန်းခွင်ဝင်ကြမယ်
09:47
and family planning should be accessible.
188
571222
2273
မိသားစုစီမံကိန်းချဖို့ လက်လှမ်းမီမယ်
09:49
Now look again at this.
189
573495
3388
ကဲဒီနိုင်ငံတွေကို ထပ်ကြည့်လိုက်ပါဦး
09:52
The average number of children in the world
190
576883
2292
ကမ္ဘာပေါ်က ပျှမ်းမျှကလေးအရေအတွက်
09:55
is like in Colombia -- it's 2.4 today.
191
579175
3422
ကမ္ဘောဒီးယားမှာဆို ဒီနေ့ ၂.၄ ရှိတယ်
09:58
There are countries up here which are very poor.
192
582597
3037
ဒီအပေါ်နားကသိပ်ဆင်းရဲတဲ့နိုင်ငံတွေ
10:01
And that's where family planning, better child survival is needed.
193
585634
3951
သားဆက်ခြားဖို့လိုတယ်
မွေးလာတဲ့ကလေးရှင်နှုန်းမြင့်ဖို့လိုအပ်တယ်။
10:05
I strongly recommend Melinda Gates' last TEDTalk.
194
589585
3787
TEDTalkမှာMelinda Gates
နောက်ဆုံးပြောသွားကို ကြည့်စေချင်တယ်
10:09
And here, down, there are many countries which are less than two children per woman.
195
593372
5459
မိန်းမတစ်ဦးကိုကလေး၂ယောက်သာယူကြတဲ့
နိုင်ငံတွေအများကြီးရှိပါတယ်
10:14
So when I go back now to give you the answer of the quiz,
196
598831
3612
ကျွန်တော်အခု ပဟေဠိကို ဖြေဖို့
ပြန်သွားတော့မယ်
10:18
it's two.
197
602443
1542
နှစ်ချက်ရှိပါတယ်
10:19
We have reached peak child.
198
603985
2529
ကလေးမွေးဖွားနှုန်းကအမြင့်ဆုံးရောက်ပြီးပြီ
10:22
The number of children is not growing any longer in the world.
199
606514
2889
ကမ္ဘာမှာကလေးဦးရေ ထပ်မတိုးလာတော့ပါဘူး
10:25
We are still debating peak oil,
200
609403
1992
ရေနံထုတ်နှုန်းမြင့်လို့ငြင်းခုံတုန်းမှာပဲ
10:27
but we have definitely reached peak child.
201
611395
2931
ကလေးမွေးနှုန်းကတော့ ကျိန်းသေ
အမြင့်ဆုံးရောက်ပြီးပြ​ေ
10:30
And the world population will stop growing.
202
614326
2723
ကမ္ဘာ့လူဦးရေတိုးပွားမှုက ရပ်သွားပါလိမ့်မယ်
10:32
The United Nations Population Division has said
203
617049
2102
ကုလသမဂ္ဂလူဦးရေဌာနကထုတ်ပြန်တာက
ကမ္ဘာ့လူဦးရေ
10:35
it will stop growing at 10 billion.
204
619151
2440
၁၀ဘီလီယံရောက်ရင် တိုးတာရပ်မယ်လို့ဆိုတယ်
10:37
But why do they grow if the number of children doesn't grow?
205
621591
4040
ဒါပေမဲ ကလေးဦးရေမတိုးပဲ လူဦးရေ
ဘာလို့ဆက်များတာလဲ
10:41
Well I will show you here.
206
625631
2446
ဒီမှာကျွန်တော်ပြပါ့မယ်
10:43
I will use these card boxes in which your notebooks came.
207
628077
3775
ခင်ဗျားတို့ နုတ်ဘုတ်တွေထည့်တဲ့
ဒီစက္ကူပုံးတွေကို သုံးပါမယ််
10:47
They are quite useful for educational purposes.
208
631852
3834
ပညာရေးအတွက်သိပ်ကိုအသုံးဝင်တဲ့ပုံးတွေပါ
10:51
Each card box is one billion people.
209
635686
2908
တစ်ပုံးဟာ လူ၁ဘီလီယံနဲ့ညီပါတယ်
10:54
And there are two billion children in the world.
210
638594
2668
အခု ကမ္ဘာမှာကလေး ၂ဘီလီယံရှိတယ်
10:57
There are two billion young people between 15 and 30.
211
641262
6870
အသက် ၁၅-၃၀နှစ်ကြားလူငယ်၂ဘီလီယံ
11:04
These are rounded numbers.
212
648132
1470
အနီးစပ်ဆုံးကိန်းဂဏန်းကိုယူတာပါ
11:05
Then there is one billion between 30 and 45,
213
649602
5026
အသက်၃၀-၄၅နှစ်ကြား ၁ဘီလီယံရှိတယ်
11:10
almost one between 45 and 60.
214
654628
3843
အသက်၄၅-၆၀နှစ်ကြား ၁ဘီလီယံနီးနီးရှိတယ်
11:14
And then it's my box.
215
658471
1624
ဒါကကျွန်တော့်ပုံး
11:15
This is me: 60-plus.
216
660095
2025
အသက် ၆၀အထက် ကျွန်တော်ပေါ့
11:18
We are here on top.
217
662120
2162
ကျွန်တော်တို့ကအပေါ်ဆုံးမှာလေ
11:20
So what will happen now is what we call "the big fill-up."
218
664282
5232
ဘာဆက်ဖြစ်မလဲဆိုတော့ကျွန်တော်တို့အခေါ်အရ
"များများပြန်ဖြည့်"တာပါ
11:25
You can see that it's like three billion missing here.
219
669514
2988
ကြည့်လိုက်ရင်ဒီနေရာမှာ
၃ဘီလီယံပျောက်နေသလိုလိုပဲ
11:28
They are not missing because they've died; they were never born.
220
672502
4307
သူတို့ပျောက်နေတာမဟုတ်ပါဘူး
11:32
Because before 1980, there were much fewer people born
221
676809
4108
ဘာလို့လဲဆိုတော ၁၉၈၀ မတိုင်ခင်က လွန်ခဲ့တဲ့
11:36
than there were during the last 30 years.
222
680917
2757
နှစ် ၃၀ အတွင်းကထက် မွေးတာ အရမ်းနည်းလို့ပါ
11:39
So what will happen now is quite straightforward.
223
683674
3154
ဒီကနေဘာဆက်ဖြစ်မလဲဆိုတာကသိပ်မြင်သာပါတယ်
11:42
The old, sadly, we will die.
224
686828
2797
အသက်ကြီးတဲ့လူတွေ စိတ်မကောင်းပါဘူး သေပါမယ်
11:45
The rest of you, you will grow older and you will get two billion children.
225
689625
4655
ကျန်တဲ့ လူတွေအသက်ကြီးလာမယ်
ကလေး၂ဘီလီယံတိုးလာမယ်
11:50
Then the old will die.
226
694280
2608
အသက်ကြီးတဲ့လူတွေ သေသွားမယ်
11:52
The rest will grow older and get two billion children.
227
696888
4038
နောက်လူတွေအသက်ကြီးလာ ကလေး၂ဘီလီယံထပ်တိုးမယ်
11:56
And then again the old will die and you will get two billion children.
228
700926
5769
နောက်တခါအသက်ကြီးသူတွေသေ၊ကလေး၂ဘီလီယံထပ်တိုး
12:02
(Applause)
229
706695
2254
(လက်ခုပ်သံများ)
12:04
This is the great fill-up.
230
708949
3633
ဒါက လူဦးရေ "ပြန်ဖြည့်" တာပါပဲ
12:08
It's inevitable.
231
712582
2772
ဒါက ရှောင်လွှဲလို့မရပါဘူး
12:11
And can you see that this increase took place
232
715354
2646
တိုးပွားမှုဖြစ်လာတာကိုခင်ဗျားမြင်နိုင်တယ်
12:13
without life getting longer and without adding children?
233
718000
4803
လူ့သက်တမ်းပိုရှည်မလာဘူး
ကလေးအရေအတွက်လည်းပိုမများလာဘူးလေ
12:18
Religion has very little to do with the number of babies per woman.
234
722803
4905
မိန်းမတစ်ဦးရဲ့ကလေးအရေအတွက်ဆိုတာကလည်း
ဘာသာရေးနဲ့အနည်းငယ်ပဲဆိုင်တယ်
12:23
All the religions in the world are fully capable
235
727708
3269
ကမ္ဘာပေါ်က ဘာသာတရားတိုင်းဟာ
ကိုယ်စီတန်ဖိုးတွေကိုထိန်းသိမ်းထားပြီး
12:26
to maintain their values and adapt to this new world.
236
730977
5125
ကမ္ဘာ့အသစ်နဲ့လည်းလိုက်လျောညီထွေရှိတယ်
12:32
And we will be just 10 billion in this world,
237
736102
5283
ကမ္ဘာမှာ လူဦးရေး ၁၀ဘီလီယံဖြစ်လာမယ်
12:37
if the poorest people get out of poverty,
238
741385
3584
အဆင်းရဲဆုံးလူတွေဆင်းရဲတွင်းကထွက်လာနိုင်ရင်
12:40
their children survive, they get access to family planning.
239
744969
3173
မွေးလာတဲ့ကလေးတွေ အသက်ရှင်လာကာ
မိသားစုစီမံကိန်းချဖို့ လက်လှမ်းမီမယ်
12:44
That is needed.
240
748142
1900
ဒါကလိုအပ်တယ်လေ
12:45
But it's inevitable that we will be two to three billion more.
241
750042
5715
လူဦးရေ ၂ဘီလီယံ ၃ဘီလီယံတိုးလာမယ်ဆို
တာကလည်း ရှောင်လွှဲလို့မရပြန်ဘူး
12:51
So when you discuss and when you plan
242
755757
3212
ခင်ဗျားဆွေးနွေးတဲ့အခါ၊
12:54
for the resources and the energy needed for the future,
243
758969
3403
ရင်းမြစ်တွေ စီမံခန့်ခွဲတဲ့အခါ၊
ကမ္ဘာပေါ်ကလူသားတွေအတွက်
12:58
for human beings on this planet,
244
762372
2333
အနာဂတ်စွမ်းအင်လိုအပ်ချက်တွက်တဲ့အခါ
13:00
you have to plan for 10 billion.
245
764705
2157
ခင်ဗျားလူဦးရေ၁၀ဘီလီယံစာ
အတွက်စီမံဖို့လိုတယ်။
13:02
Thank you very much.
246
766862
2150
ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်
13:04
(Applause)
247
769012
6086
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by Aung Paing Soe
Reviewed by sann tint

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Hans Rosling - Global health expert; data visionary
In Hans Rosling’s hands, data sings. Global trends in health and economics come to vivid life. And the big picture of global development—with some surprisingly good news—snaps into sharp focus.

Why you should listen

Even the most worldly and well-traveled among us have had their perspectives shifted by Hans Rosling. A professor of global health at Sweden's Karolinska Institute, his work focused on dispelling common myths about the so-called developing world, which (as he pointed out) is no longer worlds away from the West. In fact, most of the Third World is on the same trajectory toward health and prosperity, and many countries are moving twice as fast as the west did.

What set Rosling apart wasn't just his apt observations of broad social and economic trends, but the stunning way he presented them. Guaranteed: You've never seen data presented like this. A presentation that tracks global health and poverty trends should be, in a word: boring. But in Rosling's hands, data sings. Trends come to life. And the big picture — usually hazy at best — snaps into sharp focus.

Rosling's presentations were grounded in solid statistics (often drawn from United Nations and World Bank data), illustrated by the visualization software he developed. The animations transform development statistics into moving bubbles and flowing curves that make global trends clear, intuitive and even playful. During his legendary presentations, Rosling took this one step farther, narrating the animations with a sportscaster's flair.

Rosling developed the breakthrough software behind his visualizations through his nonprofit Gapminder, founded with his son and daughter-in-law. The free software — which can be loaded with any data — was purchased by Google in March 2007. (Rosling met the Google founders at TED.)

Rosling began his wide-ranging career as a physician, spending many years in rural Africa tracking a rare paralytic disease (which he named konzo) and discovering its cause: hunger and badly processed cassava. He co-founded Médecins sans Frontièrs (Doctors without Borders) Sweden, wrote a textbook on global health, and as a professor at the Karolinska Institut in Stockholm initiated key international research collaborations. He's also personally argued with many heads of state, including Fidel Castro.

Hans Rosling passed away in February 2017. He is greatly missed.


More profile about the speaker
Hans Rosling | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee