ABOUT THE SPEAKER
David Gallo - Oceanographer
A pioneer in ocean exploration, David Gallo is an enthusiastic ambassador between the sea and those of us on dry land.

Why you should listen

David Gallo works to push the bounds of oceanic discovery. Active in undersea exploration (sometimes in partnership with legendary Titanic-hunter Robert Ballard), he was one of the first oceanographers to use a combination of manned submersibles and robots to map the ocean world with unprecedented clarity and detail. He was a co-expedition leader during an exploration of the RMS Titanic and the German battleship Bismarck, using Russian Mir subs.

On behalf of the Woods Hole labs, he appears around the country speaking on ocean and water issues. Most recently he co-led an expedition to create the first detailed and comprehensive map of the RMS Titanic and he co-led the successful international effort to locate the wreck site of Air France flight 447. He is involved in planning an international Antarctic expedition to locate and document the wreckage of Ernest Shackleton’s ship, HMS Endurance.

More profile about the speaker
David Gallo | Speaker | TED.com
TED2007

David Gallo: Underwater astonishments

David Gallo: ​ေရအောက်မှ အံ့ဖွယ်ရာများ။

Filmed:
15,797,194 views

David Gallo ကနေပြီး အံ့ဖွယ်ကောင်းတဲ့ ပင်လယ်သတ္တဝါတွေရဲ့ ပါးစပ်အဟောင်းသားဖြစ်ရလောက်တဲ့ ဗီဒီယိုရိုက်ကွက်ကိုပြသထားပါတယ်။ အရောင် ပြောင်းလဲတတ်တဲ့ ကင်းမွန်တစ်ကောင်၊ တစ်သားတည်းကျအောင် ကိုယ်ရောင်ဖျောက်တတ်တဲ့ ရေဘဝဲတစ်ကောင်နဲ့ သမုဒ္ဒရာရဲ့ အမှောင်ဆုံး နက်ရှိုင်းမှုတွေထဲမှာ ရှင်သန်တဲ့ ငါးကနေပြသတဲ့ Time sSquare ရဲ့ နီယွန်မီးတွေလောက် အလင်းတစ်ခု အပါအဝင်ပေါ့။
- Oceanographer
A pioneer in ocean exploration, David Gallo is an enthusiastic ambassador between the sea and those of us on dry land. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:18
We're going to go on a dive to the deep sea,
0
0
3000
ကျွန်တော်တို့ဟာ ပင်လယ်နက်ဆီ
ငုပ်ဆင်းတော့မှာဖြစ်ပြီး
00:21
and anyone that's had that lovely opportunity knows
1
3000
4000
ဒီလောက်လှပတဲ့ အခွင့်အလမ်းရှိခဲ့သူတိုင်းဟာ
00:25
that for about two and half hours on the way down,
2
7000
2000
ငုပ်ဆင်းရာမှာ နှစ်နာရီခွဲ
လောက်ကြာတာ သိပါတယ်၊
00:27
it's a perfectly positively pitch-black world.
3
9000
4000
ဒါဟာ တကယ့်ကို ပိန်းပိတ်အောင်
မှောင်တဲ့ ကမ္ဘာတစ်ခုပါ။
ခင်ဗျားတို့ ဖော်ပြမရနိုင်တဲ့
အဆန်းကျယ်ဆုံး တိရိစ္ဆာန်တွေကို
00:31
And we used to see the most mysterious animals out the window
4
13000
2000
00:33
that you couldn't describe: these blinking lights --
5
15000
2000
ပြတင်းပေါက်က မြင်ဖူးပါတယ်။
ဒီမှိတ်တုတ်မှိတ်တုတ်အလင်းတွေ၊
ပိုးစုန်းကြူးတွေလို ဇီဝအလင်း ကမ္ဘာတစ်ခုပါ။
00:35
a world of bioluminescence, like fireflies.
6
17000
2000
00:37
Dr. Edith Widder -- she's now at the Ocean Research and Conservation Association --
7
19000
4000
Dr. Edith Widder အခု သူမဟာ အဏ္ဏဝါ
သုသေသနနဲ့ ထိန်းသိမ်းရေး အဖွဲ့အစည်းမှာ
00:41
was able to come up with a camera
8
23000
2000
ကင်မရာတစ်လုံးနဲ့ စိတ်ကူးရနိုင်ခဲ့တာက
00:43
that could capture some of these incredible animals,
9
25000
3000
ဒီမယုံနိင်စရာ သတ္တဝါ
တစ်ချို့ကို ရိုက်ယူနိုင်ပြီး
00:46
and that's what you're seeing here on the screen.
10
28000
3000
ဒီ စခရင်ပေါ်မှာ ခင်ဗျားတို့ မြင်နေတာတွေပါ။
00:49
That's all bioluminescence. So, like I said: just like fireflies.
11
31000
2000
ဒါက ပြောခဲ့သလို ပိုးစုန်းကြူးတွေ
ဇီဝအလင်းတွေပါ။
00:51
There's a flying turkey under a tree. (Laughter)
12
33000
3000
သစ်ပင်အောက်မှာ ပျံနေတဲ့ ကြက်ဆင်တစ်ကောင်ပါ။
00:54
I'm a geologist by training. But I love that.
13
36000
5000
(ရယ်သံများ)
ကျွန်တော်ဟာ သင်တန်းအရ ဘူမိဗေဒပညာရှင်ပါ။
ဒါပေမဲ့ ဒါကို ကြိုက်ပါတယ်။
01:01
And you see, some of the bioluminescence
14
43000
2000
မြင်တဲ့အတိုင်း ဇီဝအလင်း တစ်ချို့ကို
အစားမခံရအောင်ရှောင်ဖို့ သုံးကြတယ်။
01:03
they use to avoid being eaten,
15
45000
1000
01:04
some they use to attract prey,
16
46000
2000
သားကောင်ကို ဆွဲဆောင်ဖို့သုံးတယ်။
01:06
but all of it, from an artistic point of view, is positively amazing.
17
48000
4000
ဒါပေမဲ့ အားလုံးဟာ အနုပညာ ရှုထောင့်ကဆို
လုံးဝ အံ့ဩစရာကောင်းပါတယ်။
01:10
And a lot of what goes on inside ...
18
52000
2000
အတွင်းဘက်မှာ အများကြီး ဆက်ဖြစ်နေတာက
01:12
there's a fish with glowing eyes, pulsating eyes.
19
54000
2000
တောက်ပတဲ့၊ တရွရွမျက်လုံး
တွေနဲ့ ငါးတစ်ကောင်ရှိတယ်။
01:14
Some of the colors are designed to hypnotize,
20
56000
3000
တစ်ချို့အရောင်တွေက အိပ်မွေ့ချဖို့
ဆင်ထားတာပါ၊
01:17
these lovely patterns. And then this last one,
21
59000
4000
ဒီ ချစ်စရာ အဆင်တွေပေါ့။
ဒီနောက် ဒါက နောက်ဆုံးတစ်ခုပါ။
01:21
one of my favorites, this pinwheel design.
22
63000
3000
အကြိုက်ဆုံးတစ်ခုက စကြာဘီး ဒီဇိုင်းပါ။
01:24
Just absolutely amazing, every single dive.
23
66000
3000
ငုပ်လိုက်တိုင်း လုံးဝကို အံ့ဩစရာပါ။
01:27
That's the unknown world, and today we've only explored about 3 percent
24
69000
3000
ဒါဟာ မသိသေးတဲ့ ကမ္ဘာပါ၊
ဒီနေ့ စူးစမ်းရှာဖွေထားတာက
01:30
of what's out there in the ocean.
25
72000
2000
သမုဒ္ဒရာထဲက သုံးပုံတစ်ပုံလောက်ပဲ
ရှိပါသေးတယ်။
01:32
Already we've found the world's highest mountains,
26
74000
2000
ကမ္ဘာ့အမြင့်ဆုံး တောင်တွေ၊
ကမ္ဘာ့အနက်ရှိုင်းဆုံး
01:34
the world's deepest valleys,
27
76000
3000
တောင်ကြားတွေ၊ ရေအောက်ကန်တွေ၊
01:37
underwater lakes, underwater waterfalls --
28
79000
2000
ရေအောက် ရေတံခွန်တွေ တွေ့ပြီးပါပြီ။
01:39
a lot of that we shared with you from the stage.
29
81000
2000
အတော်များများကို စင်ပေါ်ကနေ မျှဝေခဲ့ပါတယ်။
01:41
And in a place where we thought no life at all,
30
83000
3000
သက်ရှိ မရှိဘူးလို့ ထင်ခဲ့တဲ့ တစ်နေရာမှာ
01:44
we find more life, we think, and diversity and density
31
86000
2000
အပူပိုင်း မိုးသစ်တောထက် စုံလင်၊
သိပ်သည်းတယ်လို့ ထင်တဲ့
01:46
than the tropical rainforest, which tells us that
32
88000
2000
ပိုများတဲ့ သက်ရှိတွေတွေ့ပါတယ်။
01:48
we don't know much about this planet at all.
33
90000
2000
ဒါက ကျွန်တော်တို့ဟာ ဒီကမ္ဘာအကြောင်း
သိပ်မသိတာကို ပြောနေပါတယ်။
01:50
There's still 97 percent, and either that 97 percent is empty or just full of surprises.
34
92000
5000
၉၇% ကျန်နေသေးပြီး
အဲဒီ ၉၇% ဟာ ဗလာ မဟုတ်ရင်
အံ့စရာတွေပြည့်နေပါတယ်။
01:55
But I want to jump up to shallow water now
35
97000
2000
ဒါပေမဲ အခု ရေတိမ်ပိုင်းဆီ ကျော်လိုက်ပြီး
01:57
and look at some creatures that are positively amazing.
36
99000
3000
တကယ့်ကို အံ့ဩစရာကောင်းတဲ့
သတ္တဝါတွေကို ကြည့်ချင်ပါတယ်။
02:00
Cephalopods -- head-foots. As a kid I knew them as calamari, mostly. (Laughter)
37
102000
5000
Cephalopods ခေါင်း ခြေထောက်တွေ။
ကလေးတုန်းက ဒါတွေကို
ပြည်ကြီးငါးလို့ သိတာပါ။
02:05
This is an octopus --
38
107000
2000
(ရယ်သံများ)
ဒါက ရေဘဝဲ တစ်ကောင်ပါ။
02:07
this is the work of Dr. Roger Hanlon at the Marine Biological Lab --
39
109000
2000
ဒါက အဏ္ဏဝါ ဇီဝ လက်တွေ့ခန်းက
Dr. Roger Hanlon ရဲ့ လက်ရာဖြစ်ပြီး
02:09
and it's just fascinating how cephalopods can,
40
111000
4000
စိတ်ဝင်စားစရာက cephalopods ဟာ အံ့ဖွယ်
02:13
with their incredible eyes, sense their surroundings,
41
115000
2000
မျက်လုံးတွေနဲ့ သူတို့ဝန်းကျင်ကို
အာရုံခံနိုင်၊
02:15
look at light, look at patterns.
42
117000
2000
အလင်းနဲ့ အဆင်တွေကို ကြည့်နိုင်ပုံပါ။
02:17
Here's an octopus moving across the reef,
43
119000
3000
ဒါက ကျောက်တန်းကို ဖြတ် ရွေ့နေတဲ့
ရေဘဝဲတစ်ကောင်၊
02:20
finds a spot to settle down, curls up and then disappears into the background.
44
122000
5000
အခြေချဖို့ နေရာတွေ့ပြီး တွန့်လိပ်ကာ
နောက်ခံထဲမှာ ပျောက်သွားတယ်။
လုပ်ဖို့ ခက်လိုက်တာ။
02:25
Tough thing to do.
45
127000
2000
နောက်အကွက်မှာ
ပြည်ကြီးငါး အတွဲကိုမြင်ရမယ်။
02:27
In the next bit, we're going to see a couple squid.
46
129000
2000
02:29
These are squid. Now males, when they fight,
47
131000
2000
ကဲ အထီးတွေ သူတို့တိုက်တဲ့အခါ
တကယ်ပဲ ရန်လိုရင် အဖြူရောင်ပြောင်းသွားတယ်။
02:31
if they're really aggressive, they turn white.
48
133000
1000
02:32
And these two males are fighting,
49
134000
2000
ဒီအထီးနှစ်ကောင်ဟာ တိုက်နေတာပါ။
02:34
they do it by bouncing their butts together,
50
136000
2000
သူတို့တင်တွေကို အတူတူ ခုန်ဆွခုန်ဆွနဲ့ပါ၊
02:36
which is an interesting concept. Now, here's a male on the left
51
138000
3000
ဒါက စိတ်ဝင်စားစရာ အမြင်တစ်ခုပါ။
အခု ဒီမှာ အထီးက ဘယ်ဘက်နဲ့
အမက ညာဘက်မှာဖြစ်ပြီး
02:39
and a female on the right,
52
141000
2000
02:41
and the male has managed to split his coloration
53
143000
3000
အထီးက သူဆီမှာ ပိုကြင်နာ၊
ပိုသိမ်မွေ့တဲ့ ပြည်ကြီးငါးကို
02:44
so the female only always sees the kinder gentler squid in him.
54
146000
2000
အမပဲ အမြဲ မြင်နိုင်ရအောင်
သူ့အရောင် ခွဲဖို့ စီမံလိုက်တယ်။
02:46
And the male ... (Laughter) We're going to see it again.
55
148000
5000
(ရယ်သံများ)
02:51
Let's take a look at it again. Watch the coloration:
56
153000
3000
ထပ်ကြည့်ရအောင်။ အရောင်ခွဲတာကို ကြည့်ပါ။
02:54
white on the right, brown on the left.
57
156000
3000
ညာဘက်မှာ အဖြူ၊ ဘယ်ဘက်က အညိုပါ။
02:57
He takes a step back -- so he's keeping off the other males
58
159000
4000
သူနောက်တစ်လှမ်း ဆုတ်လိုက်တယ်၊
သူ့ကိုယ်ကို ခွဲရင်း အခြား
အထီးတွေကနေ ခွာခွာနေပြီး
03:01
by splitting his body -- and comes up on the other side ...
59
163000
3000
အခြားဘက်မှာ ပေါ်လာတယ်။
03:04
Bingo! Now I'm told that's
60
166000
2000
အောင်ပြီ။
အထီးတွေနဲ့ဆိုင်တဲ့ ပြည်ကြီးငါး
ဖြစ်စဉ်မဟုတ်ဘူးလို့ ပြောကြပေမဲ့
03:06
not just a squid phenomenon with males, but I don't know.
61
168000
2000
03:08
(Laughter)
62
170000
2000
ကျွန်တော် မသိပါဘူး။
(ရယ်သံများ)
03:11
Cuttlefish. I love cuttlefish. This is a Giant Australian Cuttlefish.
63
173000
3000
ကင်းမွန်၊ ကျွန်တော် နှစ်သက်တယ်။
ဒါက Australian ဧရာမ ကင်းမွန်ပါ။
03:14
And there he is, his droopy little eyes up here.
64
176000
3000
သူလာပါပြီ ညွှတ်နေတဲ့ မျက်လုံးလေးတွေက
ဟောဒီ အပေါ်မှာ။
03:17
But they can do pretty amazing things, too.
65
179000
3000
ဒါပေမဲ့ သူတို့လည်း အတော်
အံ့ဩစရာတွေ လုပ်နိုင်တယ်။
03:20
Here we're going to see one backing into a crevice, and
66
182000
4000
ဒီမှာ အက်ကြောင်းထဲ ပြန်ဝင်နေတဲ့
အကောင်ကို တွေရတော့မယ်၊
03:24
watch his tentacles --
67
186000
2000
သူ့ရဲ့ လက်တွေကို စောင့်ကြည့်ပါ..
03:26
he just pulls them in, makes them look just like algae.
68
188000
3000
ဒါတွေကို ဆွဲသွင်းပြီး မှော်ပင်လို
ပုံ ဖြစ်အောင် လုပ်တယ်။
03:29
Disappears right into the background.
69
191000
3000
နောက်ခံထဲကို ပျောက်ကွယ်သွားတယ်။
03:32
Positively amazing. Here's two males fighting.
70
194000
2000
တကယ့် အံ့ဩစရာပါ။
ဒီမှာ အထီးနှစ်ကောင် ချနေတယ်။
03:34
Once again, they're smart enough, these cephalopods;
71
196000
3000
ထပ်ပြီးတော့ ဒီ Cephalopods
တွေဟာ အကင်းပါးတယ်၊
03:37
they know not to hurt each other.
72
199000
2000
အချင်းချင်း မနာဖို့ သိတယ်။
03:39
But look at the patterns that they can do with their skin.
73
201000
3000
ဒါပေမဲ့ သူတို့ အရေပြားနဲ့ လုပ်နိုင်တဲ့
ဒီအဆင်တွေကို ကြည့်ပါ။
03:42
That's an amazing thing.
74
204000
2000
ဒါဟာ အံ့ဩစရာပါ။
03:44
Here's an octopus. Sometimes they don't want to be seen when they move
75
206000
3000
ဒီမှာ ရေဘဝဲတစ်ကောင်။
တစ်ခါတစ်လေ သူတို့ရွှေ့တာကို
အမြင်မခံချင်ဘူး၊
03:47
because predators can see them.
76
209000
2000
03:49
Here, this guy actually can make himself look like a rock,
77
211000
2000
စားမဲ့ကောင်တွေ မြင်နိုင်လို့ပါ။
ဒီကောင်က ကျောက်တုံးလို
ဖြစ်အောင် လုပ်တတ်ပြီး
03:51
and, looking at his environment,
78
213000
3000
သူ့ဝန်းကျင်ကို ကြည့်နေတာဟာ
03:54
can actually slide across the bottom,
79
216000
2000
သူ့ကို မမြင်နိုင်အောင် လှိုင်းတွေ၊
03:56
using the waves and the shadows so he can't be seen.
80
218000
3000
အရိပ်တွေသုံးပြီး အောက်ခြေကို
လျှောဆင်းနိုင်တယ်။
03:59
His motion blends right into the background --
81
221000
5000
သူ့ ရွေ့ရှားမှုက နောက်ခံထဲမှာ
ညကို ရောလိုက်တယ်။
04:04
the moving rock trick. So, we're learning lots new from the shallow water.
82
226000
5000
ရွေ့နေတဲ့ ကျောက်တုံး လှည့်ကွက်။
ဒီတော့ ရေတိမ်ပိုင်းမှာ
အသစ်တွေ အများကြီး သင်နေတယ်။
04:09
Still exploring the deep,
83
231000
2000
ရေနက်ပိုင်းကို စူးစမ်းနေပေမဲ့
ရေတိမ်က သင်ယူတာ အများကြီးပါ။
04:11
but learning lots from the shallow water.
84
233000
1000
04:12
There's a good reason why: the shallow water's
85
234000
2000
အကြောင်းပြချက်ကောင်းက
ရေတိမ်က စားသူတွေပြည့်နေတယ်၊
ဒီမှာ ငါးလွန်းတစ်ကောင်ပါ။
04:14
full of predators -- here's a barracuda --
86
236000
2000
04:16
and if you're an octopus or a cephalopod,
87
238000
2000
ရေဘဝဲ (သို့) cephalopod တစ်ကောင်ဆိုရင်
04:18
you need to really understand how to use your surroundings to hide.
88
240000
3000
ဝန်းကျင်တွေကို ပုန်းဖို့ ဘယ်လို သုံးမလဲ
ဆိုတာ နားလည်ဖို့လိုပါတယ်။
04:21
In the next scene, you're going to see a nice coral bottom.
89
243000
2000
နောက်ပြကွက်မှာ လှပတဲ့ ကျောက်တန်း
အောက်ပိုင်းကို တွေ့ရမယ်။
04:23
And you see that an octopus would stand out
90
245000
2000
ကိုယ်မဖျောက်တတ်ရင်၊ အရေပြားကို အရောင်နဲ့
04:25
very easily there if you couldn't use your camouflage,
91
247000
3000
အသားကို ပြောင်းဖို့ မသုံးတတ်ရင်အရမ်းပဲ
04:28
use your skin to change color and texture.
92
250000
2000
သိသိသာသာကြီး ထင်ပေါ်တာကို မြင်ရပါတယ်။
04:30
Here's some algae in the foreground ...
93
252000
4000
ဒီမှာ နောက်ခံထဲက ရေညှိတစ်ချို့နဲ့
04:34
and an octopus. Ain't that amazing? Now, Roger spooked him
94
256000
7000
ရေဘဝဲတစ်ကောင်ပါ။
အံ့ဩစရာ မကောင်းပေဘူးလား။
ကဲ Roger က မှင်ထုထဲ
ခုန်တက်သွားအောင် လှန့်လိုက်ပြီး
04:41
so he took off in a cloud of ink, and when he
95
263000
3000
04:44
lands the octopus says, "Oh, I've been seen.
96
266000
3000
ဆင်းလာတော့ ရေဘဝဲက "အိုး တွေ့လိုက်ပြီ၊
04:47
The best thing to do is to get as big as I can get."
97
269000
2000
အကောင်းဆုံးလုပ်စရာက
ကြီးနိုင်သလောက် ကြီးဖို့ပဲ"တဲ့။
04:49
That big brown makes his eyespot very big.
98
271000
3000
ဒီအညိုဲကြီးက သူ့မျက်စိကွက်ကို
အရမ်ကြီးသွားစေတယ်။
04:52
So, he's bluffing. Let's do it backwards --
99
274000
2000
ဒါနဲ့ သူ ဖြီးနေတယ်။ နောက်ပြန်လုပ်ရအောင်။
04:54
I thought he was joking when he first showed it to me.
100
276000
2000
သူဒါကို ကျွန်တော့ကို ပထမပြတော့
သူနောက်နေတယ်ထင်ခဲ့တာ။
04:56
I thought it was all graphics -- so here it is in reverse.
101
278000
2000
ဂရပ်ဖစ်လို့ ထင်ခဲ့တာ။
ဒီတော့ ဒါ ပြောင်းပြန်ပါ။
04:58
Watch the skin color; watch the skin texture.
102
280000
3000
အရေပြား အရ​ောင်၊ အရေပြား အသားကို ကြည့်ပါ။
05:01
Just an amazing animal, it can change color and texture
103
283000
3000
အံ့ဩစရာအကောင်ပါ၊ ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့
လိုက်ဖက်ဖို့ အရောင်နဲ့
05:04
to match the surroundings. Watch him blend right into this algae.
104
286000
4000
အသားကို ပြောင်းနိုင်တယ်။
သူရေညှိထဲကို ရောသွားတာ ကြည့်လိုက်ပါ။
05:08
One, two, three. (Applause)
105
290000
2000
တစ်၊ နှစ်၊ သုံး။
(လက်ခုပ်သံများ)
05:13
And now he's gone, and so am I. Thank you very much.
106
295000
4000
အခု သူမရှိတော့ဘူး၊ ကျွန်တော်ရောပါ။
ကျေးဇူးအများကြီးတင်ပါတယ်။
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
David Gallo - Oceanographer
A pioneer in ocean exploration, David Gallo is an enthusiastic ambassador between the sea and those of us on dry land.

Why you should listen

David Gallo works to push the bounds of oceanic discovery. Active in undersea exploration (sometimes in partnership with legendary Titanic-hunter Robert Ballard), he was one of the first oceanographers to use a combination of manned submersibles and robots to map the ocean world with unprecedented clarity and detail. He was a co-expedition leader during an exploration of the RMS Titanic and the German battleship Bismarck, using Russian Mir subs.

On behalf of the Woods Hole labs, he appears around the country speaking on ocean and water issues. Most recently he co-led an expedition to create the first detailed and comprehensive map of the RMS Titanic and he co-led the successful international effort to locate the wreck site of Air France flight 447. He is involved in planning an international Antarctic expedition to locate and document the wreckage of Ernest Shackleton’s ship, HMS Endurance.

More profile about the speaker
David Gallo | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee