ABOUT THE SPEAKER
Yvonne van Amerongen - Dementia-care visionary
Yvonne van Amerongen is an occupational therapist and a social worker.

Why you should listen

Before 1983, when Yvonne van Amerongen started working for the nursing home Hogewey, she worked in a hospital for psychiatric diseases and in a rehabilitation center. In 1992 she was the care manager of the traditional nursing home Hogewey when the management team started thinking about the vision of care for people living with severe dementia. In 1993, this vision was the basis for the development of what now is the neighborhood The Hogeweyk, with 27 houses for more than 170 seniors with severe dementia. Van Amerongen was the project leader and one of the founders of the vision for excellent care, living and well-being for people with severe dementia and of neighborhood The Hogeweyk.

Van Amerongen now works as a consultant for Be, supporting and advising healthcare organizations, governments, architects and project starters around the world to improve the quality of life of people living with dementia. Be is part of the Vivium Care group (non-profit), also the owner of The Hogeweyk.

More profile about the speaker
Yvonne van Amerongen | Speaker | TED.com
TEDWomen 2018

Yvonne van Amerongen: The "dementia village" that's redefining elder care

Yvonne van Amerongen: သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်မှုကို ပြန်လည် အနက်ဖွင့်နေတဲ့ "စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါ ကျေးရွာ"။

Filmed:
1,767,650 views

သင့်ဘဝရဲ့ နောက်ဆုံးသောနှစ်တွေကို ဘယ်လိုများကုန်ဆုံးဖို့ လိုလားပါသလဲ၊ ရောဂါပိုးမွှားကင်းတဲ့ ဆေးရုံလို စောင့်ရှောက်ရေး အဖွဲအစည်းတစ်ခုမှာလား၊ ဒါမှမဟုတ် အလွယ်တကူ လမ်းလျှောက်သွားလို့ရတဲ့ အကွာအဝေးမှာ ကုန်ပဒေသာတိုက် အရက်ဆိုင်၊ ပြဇာတ်ရုံနဲ့ ပန်းခြံတွေနဲ့ ရွာတစ်ခုထဲမှာလား။ အဖြေကတော့ အခုတော့ မြင်သာပုံရပေမဲ့ Yvonne van Amerongen ကနေပြီး လွန်ခဲ့တဲ့ ၂၅ နှစ်က Amsterdam မှာ မြေစမ်းခရမ်းပျိုးထားတဲ့ Hogeweyk စိတ်ယိုယွင်းမှု စောင်ရှောက်ရေး ဗဟိုဌာနတစ်ခု ပေါ်ပေါက်ဖို့ ကူညီလိုက်တဲ့အခါ အစဉ်အလာကနေ ခွဲထွက်တဲ့ အရဲစွန့်မှုတစ်ခုအဖြစ် မြင်ခဲ့ကြပါတယ်။ van Amerongen နဲ့အတူ Hogeweyk ကို ခရီးရှည်ထွက်ပြီး လွတ်လပ်မှု၊ အနက်အဓိပ္ပါယ်နဲ့ လူမှုဘဝကို အခြေခံထားတဲ့ ပြန်လည် အနက်အဓိပ္ပါယ် ကောက်ယူထားတဲ့ ပြုစုရေး ဂေဟာတစ်ခုဟာ ဘယ်လိုပုံပေါက်လဲဆိုတာကို ဖျတ်ကနဲ မြင်ကြည့်လိုက်ပါဦး။ :
- Dementia-care visionary
Yvonne van Amerongen is an occupational therapist and a social worker. Full bio

Double-click the English transcript below to play the video.

00:12
This is the Hogeweyk.
0
659
1951
ဒါကတော့ Hogeweyk ပါ။
00:14
It's a neighborhood in a small town
very near Amsterdam, in the Netherlands.
1
2984
4381
Netherlands က Amsterdam အနီးက
မြို့ငယ်လေးတစ်မြို့ရဲ့ အနီးဝန်းကျင်မှာပါ။
00:19
There are 27 houses
for six, seven people each.
2
7881
3469
လူ ၆ ဦး၊ ၇ ဦးစီတိုင်းအတွက်
အိမ် ၂၇ လုံးရှိပါတယ်။
00:23
There's a small mall with a restaurant,
a pub, a supermarket, a club room.
3
11821
4520
စားသောက်ဆိုင်၊ အရက်ဆိုင်၊ ကုန်တိုက်နဲ့
ကလပ်တစ်ခုပါတဲ့ စျေးတန်းတစ်ခုရှိပါတယ်။
00:28
There are streets, alleys,
there's a theater.
4
16900
4325
လမ်းတွေ၊ လမ်းကြားတွေရှိတယ်၊
ပြဇာတ်ရုံရှိတယ်။
00:34
It actually is a nursing home.
5
22434
2000
ဒါက တကယ့် ပြုစုရေး ဂေဟာတစ်ခုပါ။
00:37
A nursing home for people
that live with an advanced dementia
6
25093
5634
၂၄ နာရီ စောင့်ရှောက်မှုနဲ့ ပံ့ပိုးမှု
လိုနေတဲ့ ရင့်နေတဲ့စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါနဲ့
00:42
and that need 24-7 care and support.
7
30751
3459
ရှင်သန်နေကြသူတွေအတွက်
ပြုစုရေး ဂေဟာတစ်ခုပါ။
00:47
Dementia is a terrible disease,
8
35234
3263
စိတ်ယိုယွင်းမှုဟာ ဆိုးဝါးတဲ့
ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီး
00:50
and we still don't have any cure for it.
9
38521
3218
ဒါအတွက် ကုသဖို့ဆေး မရှိသေးပါဘူး။
00:54
It's getting to be
a major problem in the world,
10
42211
3627
ဒါဟာ ကမ္ဘာမှာ အဓိကပြဿနာတစ်ခု
ဖြစ်လာဖို့ရှိပါတယ်၊
00:57
for the people, for the politicians,
11
45862
1848
လူတွေအတွက်၊ နိုင်ငံရေးသမားတွေအတွက်၊
00:59
for the world -- it's getting
to be a big problem.
12
47734
2971
ကမ္ဘာကြီးအတွက် ပြဿနာကြီးတစ်ခု
ဖြစ်လာဖို့ရှိပါတယ်။
01:03
We see that we have waiting lists
in the nursing homes.
13
51228
3245
ပြုစုရေး ဂေဟာတွေမှာ စောင့်ဆိုင်းစာရင်းတွေ
ရှိတာတွေ့ရတယ်။
01:07
Most people that come to the nursing homes
with dementia are women.
14
55093
3800
စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါနဲ့ ပြုစုရေး ဂေဟာတွေ
ကို လာသူအများစုဟာ အမျိုးသမီးတွေပါ။
01:11
And that's also because women
are used to taking care of people,
15
59855
4960
အမျိုးသမီးတွေဟာ လူတွေကို
စောင့်ရှောက်လေ့ ရှိတာကြောင့်လည်းဖြစ်လို့
01:16
so they can manage to take care
of their husband with dementia,
16
64839
3853
စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါရနေတဲ့ ခင်ပွန်းကို
စောင့်ရှောက်နိုင်အောင်လို့ပါ။
01:20
but the other way around
is not so easy for the gentlemen.
17
68716
4408
ဒါပေမဲ့ အခြားဘက်ကဆိုရင် ဒီလူကြီးမင်းတွေ
အတွက်တော့ ဒီလောက် မလွယ်ပါဘူး။
01:26
Dementia is a disease
that affects the brain.
18
74629
4333
စိတ်ယိုယွင်းမှုက ဦးနှောက်ကို
ထိခိုက်တဲ့ ရောဂါတစ်ခုပါ။
01:30
The brain is confused.
19
78986
2142
ဦးနှောက်ဟာ ရှုပ်ထွေးနေပါတယ်။
01:33
People don't know anymore
what the time is,
20
81923
2761
လူတွေဟာ ဘယ်အချိန်ဆိုတာ၊
ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ၊
01:36
what's going on, who people are.
21
84708
2738
ဘယ်သူတွေဆိုတာ မသိတော့ဘူး။
01:39
They're very confused.
22
87470
1472
သူတို့ဟာ စိတ်ရှုပ်နေတယ်။
01:40
And because of that confusion,
23
88966
2214
ဒီစိတ်ရှုပ်ထွေးမှုကြောင့်
01:43
they get to be anxious,
depressed, aggressive.
24
91204
6045
သူတို့ဟာ ပူပန်လာတယ်၊
အားငယ်လာတယ်၊ ရန်လိုလာကြတယ်။
01:50
This is a traditional nursing home.
25
98728
2381
ဒါကတော့ အစဉ်အလာ ပြုစုရေး ဂေဟာတစ်ခုပါ။
01:53
I worked there in 1992.
26
101133
2055
ဒီမှာ ၁၉၉၂ က အလုပ်လုပ်ခဲ့တယ်။
01:55
I was a care manager.
27
103641
1507
စောင့်ရှောက်ရေး မန်နေဂျာအဖြစ်ပါ
01:57
And we often spoke together about the fact
28
105687
3016
မကြာခဏ ကျွန်မတို့ ပြောဖြစ်ခဲ့တဲ့အချက်က
02:00
that what we were doing there
was not what we wanted for our parents,
29
108727
5001
ကျွန်မတို့တွေဟာ ကိုယ့်မိဘတွေ၊
ကိုယ့်မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်အတွက်
02:05
for our friends, for ourselves.
30
113752
3308
မလုပ်ချင်တာတွေကို လုပ်နေကြတာလို့ပါ။
02:09
And one day, we said,
31
117815
1785
တစ်နေ့မှာ ကျွန်မတို့ ပြောခဲ့တာက
02:11
"When we keep on saying this,
nothing is going to change.
32
119624
2754
"ဒီလိုဆက်ပြီး ပြောနေလို့
ဘာမှ ပြောင်းလဲသွားမှာ မဟုတ်ဘူး။
02:14
We are in charge here.
33
122402
1373
ဒီမှာ တို့တွေက ဦးစီးသူတွေလေ၊
02:15
We should do something about this,
34
123799
2496
ဒီမှာရှိတဲ့ မိဘတွေကို တို့ဖြစ်စေချင်တာ
02:18
so that we do want
to have our parents here."
35
126319
3364
တစ်ခုခုဖြစ်အောင် ဒါနဲ့ပတ်သက်ပြီး
တစ်ခုခုလုပ်သင့်တယ်။"
02:22
We talked about that,
and what we saw every day
36
130773
3008
ဒီအကြာင်းကို ဆွေးနွေးခဲ့ပြီး
နေ့တိုင်း မြင်တွေ့ခဲ့တာက
02:25
was that the people
that lived in our nursing home
37
133805
3693
ကျွန်မတို့ရဲ့ ပြုစုရေး ဂေဟာမှာ
နေတဲ့သူတွေဟာ သူတို့ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့
02:29
were confused about their environment,
38
137522
2365
ပတ်သက်ပြီး စိတ်ရှုပ်နေခဲ့ကြတာပါ၊
02:31
because what they saw
was a hospital-like environment,
39
139911
3547
အကြောင်းက သူတို့မြင်တွေ့ရတာက
ဆေးရုံလို ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခု၊
02:35
with doctors and nurses
and paramedics in uniform,
40
143482
4111
ယူနီဖောင်းဝတ် ဆရာဝန်တွေ၊ သူနာပြုတွေနဲ့
ဆေးဘက်အကူတွေနဲ့၊
02:39
and they lived on a ward.
41
147617
1667
လူနာဆောင်တစ်ခုမှာ နေကြရတာပါ။
02:42
And they didn't understand
why they lived there.
42
150069
2834
ဘာကြောင့် သူတို့ ဒီမှာ နေနေလဲဆိုတာ
သူတို့ နားမလည်ခဲ့ဘူး။
02:44
And they looked for the place to get away.
43
152927
3309
လွတ်မြောက်ဖို့ နေရာကိုပဲ ရှာနေကြတယ်။
02:48
They looked and hoped to find
the door to go home again.
44
156617
4937
အိမ်ကို တစ်ခါပြန်သွားဖို့ တံခါးပေါက်ကို
တွေ့ဖို့ ကြည်နေ၊ မျှော်လင့်နေကြတယ်။
02:54
And we said what we are doing
in this situation
45
162022
3825
ကျွန်မတို့ ပြောခဲ့တာက ဒီအခြေအနေမှာ
ကျွန်မတို့ လုပ်နေတာက
02:57
is offering these people
that already have a confused brain
46
165871
5039
ဦးနှောက်ရှုပ်နေပြီးဖြစ်တဲ့
ဒီလူတွေကို နောက်ထပ် စိတ်ရှုပ်စရာ
03:02
some more confusion.
47
170934
1286
ပေးနေတာလို့ပါ။
03:04
We were adding confusion to confusion.
48
172244
3534
စိတ်ရှုပ်မှုထဲကို စိတ်ရှုပ်မှု
ထပ်ဖြည့်ပေးနေတာပါ။
03:08
And that was not what these people needed.
49
176180
2451
ဒီလူတွေလိုတာက ဒါမဟုတ်ဘူးလေ။
03:11
These people wanted to have a life,
50
179084
2762
ဒီလူတွေက ဘဝတစ်ခု၊ အကူအညီတစ်ခု၊
03:13
and the help, our help,
to deal with that dementia.
51
181870
3564
စိတ်ယိုယွင်းမှုကို ဖြေရှင်းဖို့
ကျွန်မတို့ရဲ့အကူအညီကို လိုချင်ခဲ့တာပါ။
03:17
These people wanted to live
in a normal house,
52
185957
4732
ဒီလူတွေက သာမန်အိမ်တစ်လုံးမှာ
နေချင်ခဲ့တာလေ၊
03:22
not in a ward.
53
190713
1150
လူနာဆောင်မှာ မဟုတ်ဘူး။
03:24
They wanted to have a normal household,
54
192482
2825
မီးဖို့ချောင်ထဲ မီးဖိုပေါ်က
သူတို့ညစာကို ရှူကြည့်လို့ရမယ့်
03:27
where they would smell their dinner
on the stove in the kitchen.
55
195331
4698
သာမန် အိမ်ထောင်စုတစ်ခု
သူတို့လိုချင်ခဲ့တာပါ။
03:32
Or be free to go to the kitchen
and grab something to eat or drink.
56
200966
4262
ဒါမှမဟုတ် မီးဖိုချောင်ထဲသွားပြီး
စားဖို့၊ သောက်ဖို့ တစ်ခုခုဆုပ်ကိုင်ခွင့်ပါ
03:37
That's what these people needed.
57
205611
2230

ဒီလူတွေလိုအပ်တာက ဒါပါ။
03:39
And that's what we should
organize for them.
58
207865
2499
သူတို့အတွက် ကျွန်မတို့
စီစဉ်ပေးသင့်တာက ဒါပါ။
03:43
And we said we should
organize this like at home,
59
211269
4721
လူနာဆောင်ထဲမှာလို ၁၅ ဦး၊ ၂၀ ဦး၊ ၃၀ ဦး
အုပ်စုနဲ့ မနေရအောင်၊
03:48
so they wouldn't live with a group
of 15 or 20 or 30, like in a ward.
60
216014
4952
အိမ်မှာလိုဖြစ်ဖို့ စီစဉ်ပေးသင့်လို့
ကျွန်မတို့ ပြောခဲ့တယ်၊
03:53
No, a small group of people,
six or seven, family-like.
61
221434
4214
နိုး၊ လူစုကလေး တစ်ခုပါ၊
မိသားစုလို ခြောက်ယောက်၊ ခုနှစ်ယောက်ပါ။
03:59
Like living with friends.
62
227069
1873
မိတ်ဆွေတွေနဲ့ နေတာမျိုးပေါ့။
04:02
And we should find a way to select people
63
230709
3079
အတူတူနေထိုင်ကြတဲ့အခါ
သူတို့တွေ မိတ်ဆွေတွေဖြစ်လာဖို့
04:05
based on their ideas about life
64
233812
2754
အခွင့်လမ်းကောင်းရေစေဖို့
ဘဝနဲ့ပတ်သက်တဲ့
04:08
so that they did have
a good chance to become friends,
65
236590
3100
သူတို့ရဲ့စိတ်ကူးတွေကို
အခြေခံပြီး လူတွေကို ရွေးချယ်ဖို့
04:11
when they lived together.
66
239714
1568
နည်းလမ်းတစ်ခု ရှာသင့်တယ်။
04:14
And we interviewed
all the families of the residents
67
242225
4160
နေထိုငိသူအားလုံးရဲ့ မိသားစုတွေနဲ့
တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့တယ်။
04:18
about "what is important for your father,"
"what's important for your mother,"
68
246409
3693
"သင့်အဖေအတွက် ဘာက အရေးကြီးတာလဲ။"
"သင့်အမေအတွက် ဘာက အရေးကြီးတာလဲ။"
04:22
"what is their life like,"
"what do they want."
69
250126
2749
"သူတို့ဘဝက ဘယ်လိုမျိုးလဲ။"
"သူတို့လိုတာက ဘာလဲ"ပေါ့။
04:24
And we found seven groups,
and we call them lifestyle groups.
70
252899
4245
အုပ်စု ခုနှစ်ခုတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဘဝနေဟန်
အုပ်စုတွေလို့ ကျွန်မတို့ ခေါ်တယ်။
04:29
And for instance,
we found this formal lifestyle.
71
257709
3661
ဥပမာ အနေနဲ့ ဒါကို သမားရိုးကျ
ဘဝနေဟန်လို့ တွေ့ရတယ်။
04:33
In this lifestyle,
72
261851
1226
ဒီဘဝနေဟန်မှာ
04:35
people have a more formal way
of interacting with each other,
73
263101
3421
လူတွေဟာ ပိုသမားရိုးကျဆန်တဲ့ နည်းလမ်းနဲ့
တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးတုံ့ပြန်ဆက်သွယ်တယ်၊
04:38
a distant way.
74
266546
1293
ခပ်တန်းတန်းနည်းတစ်ခုပေါ့။
04:39
Their daily rhythm
starts later in the day,
75
267863
2246
သူတို့ နေ့စဉ်စည်းချက်က
နေ့နှောင်ပိုင်းမှာ စပြီး
04:42
ends later in the day.
76
270133
1722
နေ့နှောင်းပိုင်းမှာ အဆုံးသတ်တယ်။
04:43
Classical music is more heard
in this lifestyle group
77
271879
3026
ဒီဘဝနေဟန် အုပ်စုမှာ
အခြား ဘဝနေဟန် အုပ်စုတွေထက်စာရင်
04:46
than in other lifestyle groups.
78
274929
1703
ရှေးသီချင်းကြီးတွေကို ပိုကြားရတယ်။
04:48
And their menu,
79
276656
1484
သူတို့ရဲ့ ဟင်လျာစာရင်းက
04:50
well, is more French cuisine
than traditional Dutch.
80
278164
3779
အင်း ရိုရာ ဒတ်ချ်ဟင်းလျာထက်
ပြင်သစ် ပိုဆန်တယ်။
04:53
(Laughter)
81
281967
1592
(ရယ်သံများ)
04:55
In contrary to the craftsman lifestyle.
82
283583
3611
လက်မှုပညာသည် ဘဝနေဟန်နဲ့တော့
ဆန့်ကျင်ဘက်ပေါ့။
04:59
That's a very traditional lifestyle,
83
287218
2143
ဒါက အင်မတန်ကို ရိုးရာဆန်တဲ့
ဘဝနေဟန်လေ၊
05:01
and they get up early
in the morning, go to bed early,
84
289385
2570
သူတို့က အစောကြီး အိပ်ရာဝင်ပြီး
အစောကြီး ထကြတယ်။
05:03
because they have worked hard
their whole life, mostly with their hands,
85
291979
4002
အကြောင်းက သူတို့ဟာ တစ်ဘဝလုံး
အလုပ်ကြိုးစားကြပြီး အများစုက လက်တွေနဲ့လေ။
05:08
very often had a very small
family business, a small farm, a shop,
86
296005
4603
ဖြစ်တတ်တာက မိသားစုလုပ်ငန်းလေးတစ်ခု၊
လယ်လေးတစ်ကွက်နဲ့ ဆိုင်လေးတစ်ဆိုင်ပဲ။
05:12
or like Mr. B, he was a farmhand.
87
300632
4135
ဒါမှမဟုတ် Mr. B လို၊ သူက သူရင်းငှား
ဖြစ်ဖူးတယ်။
05:17
And he told me that he would go
to his work every morning
88
305466
3500
သူ ကျွန်မကိုပြောတာက မနက်တိုင်း
နေ့လည်စာပါတဲ့ စက္ကူအိတ်တစ်အိတ်၊
05:20
with a paper bag with his lunch
89
308990
2204
ဆေးပြင်းလိပ်တစ်လိပ်နဲ့
05:24
and one cigar.
90
312014
1490
သူအလုပ်သွားတယ်။
05:26
That one cigar was the only luxury
he could afford for himself.
91
314824
4063
ဒီဆေးပြင်းလိပ်တစ်လိပ်ဟာ သူတတ်နိုငိတဲ့
တစ်ခုတည်းသော ဇိမ်ခံမှုတဲ့။
05:31
And after lunch,
he would have that one cigar.
92
319420
3133
နေ့လည်စာပြီးရင်
သူ ဒီဆေးပြင်းလိပ်ကို သောက်တယ်။
05:35
And until the day he died in the Hogeweyk,
93
323460
3328
Hogeweyk မှာ သူမသေခင်အထိ
05:38
he was in this little shed, every day,
after lunch, to smoke his cigar.
94
326812
5912
နေ့တိုင်း ဒီတဲလေးမှာရှိခဲ့တယ်၊
နေ့လည်စာပြီးရင် ဆေးပြင်းလိပ်သောက်ဖို့လေ။
05:47
This is my mother.
95
335201
1186
ဒါက ကျွန်မအမေပါ။
05:48
She's of the cultural lifestyle,
96
336411
1611
သူက ယဉ်ကျေးမှု ဘဝနေဟန် အုပ်စုကပါ၊
05:50
she's been living
in the Hogeweyk six weeks now.
97
338046
2466
အခုဆို Hogeweyk မှာနေတာ တစ်လခွဲရှိပါပြီ။
05:53
And that lifestyle is about traveling,
meeting other people, other cultures,
98
341236
5240
ဒီဘဝနေဟန်က ခရီးသွားခြင်း၊ အခြားလူတွေ၊
အခြားယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့ တွေ့ဆုံခြင်းပါ။
05:58
interest in arts and music.
99
346500
3001
အနုပညာနဲ့ ဂီတကို စိတ်ဝင်စားတာပါ။
06:02
There are more lifestyles.
100
350072
1733
နောက်ထပ် ဘဝနေဟန်တွေရှိပြီး
06:04
But that's what we talked about,
and that's what we did.
101
352818
3733
ဒါပေမဲ့ ဒါက ကျွန်မတို့ ဆွေးနွေးခဲ့တာ၊
ကျွန်မတို့ လုပ်ခဲ့တာပါ။
06:09
But that's not life in a house
with a group of people,
102
357766
4851
ဒါပေမဲ့ ဒါက လူစုတစ်နဲ့ အိမ်တစ်လုံးထဲက
ဘဝတစ်ခုပဲမဟုတ်ဘူး၊
06:14
like-minded people, your own life,
your own household.
103
362641
3378
အကြိုက်တူတဲ့လူတွေ၊ ကိုယ်ပိုင်ဘဝ၊
ကိုယ်ပိုင် အိမ်ထောင်စုပါ။
06:18
There's more in life,
104
366434
1329
ဘဝမှာ ဒိထက်ပိုပါသေးတယ်၊
06:19
everybody wants fun in life
and a meaningful life.
105
367787
3304
လူတိုင်းဟာ ဘဝမှာ ပျော်ချင်ပြီး
အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ဘဝတစ်ခုလိုချင်တယ်။
06:23
We are social animals --
106
371688
1421
ကျွန်မတို့က လူမှုရေးသတ္တဝါတွေ
06:25
we need a social life.
107
373133
2269
လူမှုရေးဘဝတစ်ခု လိုအပ်တယ်။
06:27
And that's what we started.
108
375817
1800
ဒါက ကျွန်မတို့ စခဲ့တာပါ။
06:30
We want to go out of our house
and do some shopping,
109
378817
3476
အိမ်ကနေထွက်ပြီး စျေးဝယ်ချင်တယ်၊
06:34
and meet other people.
110
382317
1467
အခြားလူတွေကို တွေ့ချင်တယ်။
06:36
Or go to the pub,
have a beer with friends.
111
384698
3740
ဒါမှမဟုတ် အရက်ဆိုင်သွားပြီး
မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ဘီယာသောက်တယ်။
06:40
Or like Mr. W -- he likes
to go out every day,
112
388462
4982
ဒါမှမဟုတ် Mr. W လိုပေါ့၊ သူက နေ့တိုင်း
အပြင်ထွက်ရတာကြိုက်တယ်၊
06:45
see if there are nice ladies around.
113
393468
2616
ခပ်ချောချော အမျိုးသမီးတွေ
တွေ့မလားဆိုပြီးပေါ့။
06:48
(Laughter)
114
396108
1988
(ရယ်သံများ)
06:50
And he's very courteous to them,
115
398465
1555
သူတို့ကိုဆို အတော် ရည်မွန်ပြီး
06:52
and he hopes for smiles and he gets them.
116
400044
2501
အပြုံံးတွေကို မျှော်လင့်တာ၊ သူ ရတယ်လေ။
06:54
And he dances with them in the pub.
117
402863
2333
သူတို့နဲ့ အရက်ဆိုင်မှာ ကတယ်၊
06:58
It's a feast every day.
118
406014
1516
နေ့တိုင်းကို ပွဲဖြစ်နေတယ်လေ။
06:59
There are people that would
rather go to the restaurant,
119
407554
3214
စာသောက်ဆိုင်ကိုပဲ သွားချင်တဲ့
လူတွေရှိတယ်၊
07:02
have a wine with friends,
120
410792
1674
မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ဝိုင်သောက်၊
07:04
or lunch or dinner with friends
and celebrate life.
121
412490
3666
ဒါမှမဟုတ် မိတ်ဆွေတွေနဲ့ နေ့လည်စာ
(သို့) ညစာစား၊ဘဝကို အောင်ပွဲခံတာပေါ့။
07:08
And my mother,
she takes a walk in the park,
122
416180
2786
ကျွန်မ အမေက
ပန်းခြံထဲမှာ လမ်းလျှောက်ပြီး
07:10
and sits on a bench in the sun,
123
418990
1683
နေရောင်ထဲက ခုံတန်းမှာထိုင်တယ်၊
07:12
hoping that a passerby will come
and sit next to her
124
420697
3126
ဖြတ်သွားဖြတ်လာတစ်ယောက် သူ့ဘေးမှာ
လာထိုင်ပြီး ဘဝအကြောင်း
07:15
and have a conversation about life
125
423847
2563
ဒါမှမဟုတ် ကန်ထဲက ဘဲတွေအကြောင်း
07:18
or about the ducks in the pond.
126
426434
3235
စကာစမြည်လာပြောမလားလို့
မျှော်လင့်ချက်နဲ့ပေါ့။
07:22
That social life is important.
127
430355
2261
ဒီလူမှုရေး ဘဝက အရေးပါတယ်။
07:24
It means that you're part
of society, that you belong.
128
432998
4576
ဆိုလိုတာက သင်ဟာ သင်နဲ့ပတ်သက်တဲ့
လူမှုအဖွဲ့အစည်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းလေ။
07:29
And that's what we people need.
129
437974
2067
ဒါက ကျွန်မတို့လူတွေ လိုအပ်တာပါ။
07:33
Even if you're living
with advanced dementia.
130
441013
3548
သင်ဟာ ရင့်နေတဲ့ စိတ်ယိုယွင်းမှုရောရာနဲ့
ရှင်သန်နေရင်တောင်ပါ။
07:37
This is what I see from my office window.
131
445482
2865
ဒါကတော့ ကျွန်မရဲ့
ရုံးပြတင်းပေါက်ကနေ မြင်ရတာပါ။
07:40
And one day, I saw a lady
coming from one side,
132
448371
4209
တစ်နေ့မှာ အမျိုးသမီးတစ်ဦး
တစ်ဘက်ကနေ လာနေတာတွေ့ရတယ်။
07:44
and the other lady from the other side,
and they met at the corner.
133
452604
3619
အြခားတစ်ဦးက အြခားဘက်ကနေပေါ့၊
သူတို့တွေ လမ်းထောင့်မှာ ဆုံကြတယ်။
07:48
And I knew both ladies very well.
134
456247
2348
နှစ်ယောက်စလုံးကို
ကျွန်မ ကောင်းကောင်းသိပါတယ်။
07:50
I often saw them walking around outside.
135
458929
3352
သူတို့ အပြင်မှာ လမ်းလျှောက်တာ
မက​ြာခဏ တွေးဖူးတယ်။
07:54
And now and then, I tried
to have a conversation with them,
136
462618
4381
တစ်ခါတစ်လေ သူတို့နဲ့ စကားစမြည်
ပြောဖို့ခကြိုးစားကြည့်ဖူးတယ်။
07:59
but their conversation was ...
137
467023
2753
ဒါပေမဲ့ သူတို့စကားပြောတာက
08:02
rather hard to understand.
138
470586
2486
နားလည်ဖို့ အတော်လေး ခက်တယ်။
08:05
But I saw them meeting,
and I saw them talking,
139
473839
3659
ဒါပေမဲ့ သူတို့ဆုံတာ တွေ့တယ်၊
သူတို့ စကားပြောတာ တွေ့တယ်။
08:09
and I saw them gesturing.
140
477522
1880
သူတို့ လက်ဟန်ခြေဟန်ပြတာ တွေ့တယ်။
08:11
And they had fun together.
141
479426
1733
သူတို့ အတူတူ ပျော်လို့ရွှင်လို့လေ။
08:13
And then they said goodbye,
and each went their own way.
142
481554
3078
ဒီနောက် သူတို့ နှုတ်ဆက်ကြပြီး
ကိုယ့်လမ်း ကိုယ်ပြန်သွားကြတယ်။
08:17
And that's what you want in life,
meeting other people
143
485331
3238
ဘဝမှာ သင်လိုတာက ဒါပါ၊
အြခားလူတွေကို တွေ့ဆုံတာနဲ့
08:20
and being part of society.
144
488593
2047
လူ့အဖွဲ့အစည်းရဲ့
တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်တာပါ။
08:23
And that's what I saw happening.
145
491093
2134
ဒါဖြစ်ပျက်နေတာကို
ကျွန်မ မြင်လိုက်ရတာပါ။
08:26
The Hogeweyk has become a place
146
494148
2007
Hogeweyk ဟာ စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါ
08:28
where people with very advanced
dementia can live,
147
496179
3682
အတော်ရင့်နေတဲ့လူတွေ နေထိုင်နိုင်တဲ့၊
လွတ်လပ်မှုရှိပြီး ဘေးကင်းတဲ့
08:31
have freedom and safety,
148
499885
1936
နေရာတစ်ခုဖြစ်လာပါပြီ။
08:33
because the professionals working there
and the volunteers working there
149
501845
4484
အကြောင်းက ဒီမှာလုပ်နေကြတဲ့ ပညာရှင်တွေနဲ့
စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေဟာ စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါကို
08:38
know how to deal with dementia.
150
506353
2222
ကိုင်တွယ်နည်းကို သိတာကြောင့်ပါ။
08:41
And the professionals know
how to do their professional work
151
509093
3333
ကျွန်မတို့ရဲ့ နေထိုင်သူတွေရဲ့ ဘဝမှာ
သဘာဝကျကျ အံဝင်ခွင်ကျတဲ့နည်းလမ်းနဲ့
08:44
in a way that it fits in a natural way
in the life of our residents.
152
512450
5032
သူတို့ရဲ့ ပညာရှင်ဆန်တဲ့အလုပ်ကို
ဘယ်လိုလုပ်ရတယ်ဆိုတာ သိပါတယ်။
08:50
And that means that the management
has to provide everything
153
518826
4680
ဆိုလိုတာက ဒီလူတွေ သူတို့အလုပ်လုပ်ရာမှာ
လိုအပ်တာမှန်သမျှကို စီမံအုပ်ချုပ်မှုက
08:55
those people need to do their work.
154
523530
2334
ပံ့ပိုးပေးဖို့လိုတာပါ။
08:58
It needs a management
that dares to do this.
155
526866
3844
ဒါကိုလုပ်ရဲတဲ့ စီမံအုပ်ချုပ်မှုတစ်ခု
လိုအပ်ပါတယ်။
09:02
To do things differently
than we always have done
156
530734
3137
အစဉ်အလာ ပြုစုရေး ဂေဟာတစ်ခုမှာ
ကျွန်မတို့ အမြဲလုပ်ခဲ့ဖူးတာတွေထက်
09:05
in a traditional nursing home.
157
533895
2133
တစ်မူခြားစွာ လုပ်ဆောင်ဖို့ပါ။
09:10
We see that it works.
158
538989
1904
ဒါဟာ အလုပ်ဖြစ်တာ တွေ့ရတယ်။
09:14
We think this can be done everywhere,
159
542006
3166
ဒါကို နေရာတိုင်းမှာ လုပ်နိုင်တယ်လို့
ထင်တာက
09:17
because this is not for the rich.
160
545196
2200
ဒါဟာ ချမ်းသာသူတွေအတွက်
မဟုတ်လို့ပါ။
09:19
We've been doing this with the same budget
161
547863
4349
ကျွန်မတို့နိုင်ငံမှာရှိတဲ့ အစဉ်အလာ
ပြုစုရေး ဂေဟာလိုပဲ
09:24
as any traditional nursing home
has in our country.
162
552236
4079
အလားတူ အသုံးစရိတ်နဲ့ လုပ်နေခဲ့တာပါ။
09:28
We work only with the state budget.
163
556339
2777
နိုင်ငံတွေ အသုံးစရိတ်နဲ့ပဲ လုပ်တာပါ။
09:32
(Applause)
164
560220
6872
(လက်ခုပ်သံများ)
09:40
Because it has to do
with thinking different,
165
568226
3572
အကြောင်းက ဒါက တစ်မူထူးအောင်
တွေးခြင်းနဲ့နဲ့ဆိုင်တာပါ၊
09:43
and looking at the person in front of you
166
571822
2730
မိမိရှေ့က လူကိုကြည့်ခြင်းနဲ့
09:46
and looking at what
does this person need now.
167
574576
3681
ဒီလူ လက်ရှိလိုနေတာကို ကြည့်တာပါ။
09:51
And it's about a smile,
it's about thinking different,
168
579352
3240
ဒါဟာ အပြံးတစ်ပွင့်ပါ၊
တစ်မူထူးအောင် တွေးခြင်းပါ။
09:54
it's about how you act,
and that costs nothing.
169
582616
4047
သင့်ရဲ့ လုပ်ဆောင်ပုံပါ၊
ဘာမှ မကုန်ကျပါဘူး။
09:59
And there's something else:
it's about making choices.
170
587823
3667
အြခားဟာတစ်ခု ရှိပါသေးတယ်၊
ရွေးချယ်မှုတွေလုပ်ခြင်းပါ။
10:03
It's about making choices
what you spend your money on.
171
591903
3733
သင် ငွေသုံးတဲ့ အရာကအပေါ်
ရွေးချယ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခြင်းပါ။
10:08
I always say,
172
596855
1276
ကျွန်မ အမြဲ ပြောတာက
10:11
"Red curtains are
as expensive as gray ones."
173
599323
4746
"ခန်းဆီးအနီရောင်တွေဟာ
မီးခိုးရောင်တွေလိုပဲ စျေးကြီးပါတယ်။"
10:16
(Laughter)
174
604093
1377
(ရယ်သံများ)
10:17
It's possible, everywhere.
175
605494
2523
ဒါဟာ နေရာတိုင်းမှာ လုပ်ရနိုင်ပါတယ်။
10:21
Thank you.
176
609263
1159
ကျေးဇူးတင်ပါတယ်။
10:22
(Applause)
177
610446
4631
(လက်ခုပ်သံများ)
Translated by sann tint
Reviewed by Myo Aung

▲Back to top

ABOUT THE SPEAKER
Yvonne van Amerongen - Dementia-care visionary
Yvonne van Amerongen is an occupational therapist and a social worker.

Why you should listen

Before 1983, when Yvonne van Amerongen started working for the nursing home Hogewey, she worked in a hospital for psychiatric diseases and in a rehabilitation center. In 1992 she was the care manager of the traditional nursing home Hogewey when the management team started thinking about the vision of care for people living with severe dementia. In 1993, this vision was the basis for the development of what now is the neighborhood The Hogeweyk, with 27 houses for more than 170 seniors with severe dementia. Van Amerongen was the project leader and one of the founders of the vision for excellent care, living and well-being for people with severe dementia and of neighborhood The Hogeweyk.

Van Amerongen now works as a consultant for Be, supporting and advising healthcare organizations, governments, architects and project starters around the world to improve the quality of life of people living with dementia. Be is part of the Vivium Care group (non-profit), also the owner of The Hogeweyk.

More profile about the speaker
Yvonne van Amerongen | Speaker | TED.com

Data provided by TED.

This site was created in May 2015 and the last update was on January 12, 2020. It will no longer be updated.

We are currently creating a new site called "eng.lish.video" and would be grateful if you could access it.

If you have any questions or suggestions, please feel free to write comments in your language on the contact form.

Privacy Policy

Developer's Blog

Buy Me A Coffee