Yvonne van Amerongen: The "dementia village" that's redefining elder care
Yvonne van Amerongen: သက်ကြီးရွယ်အို စောင့်ရှောက်မှုကို ပြန်လည် အနက်ဖွင့်နေတဲ့ "စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါ ကျေးရွာ"။
Yvonne van Amerongen is an occupational therapist and a social worker. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
very near Amsterdam, in the Netherlands.
မြို့ငယ်လေးတစ်မြို့ရဲ့ အနီးဝန်းကျင်မှာပါ။
for six, seven people each.
အိမ် ၂၇ လုံးရှိပါတယ်။
a pub, a supermarket, a club room.
ကလပ်တစ်ခုပါတဲ့ စျေးတန်းတစ်ခုရှိပါတယ်။
there's a theater.
ပြဇာတ်ရုံရှိတယ်။
that live with an advanced dementia
လိုနေတဲ့ ရင့်နေတဲ့စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါနဲ့
ပြုစုရေး ဂေဟာတစ်ခုပါ။
ရောဂါတစ်ခုဖြစ်ပြီး
a major problem in the world,
ဖြစ်လာဖို့ရှိပါတယ်၊
to be a big problem.
ဖြစ်လာဖို့ရှိပါတယ်။
in the nursing homes.
ရှိတာတွေ့ရတယ်။
with dementia are women.
ကို လာသူအများစုဟာ အမျိုးသမီးတွေပါ။
are used to taking care of people,
စောင့်ရှောက်လေ့ ရှိတာကြောင့်လည်းဖြစ်လို့
of their husband with dementia,
စောင့်ရှောက်နိုင်အောင်လို့ပါ။
is not so easy for the gentlemen.
အတွက်တော့ ဒီလောက် မလွယ်ပါဘူး။
that affects the brain.
ထိခိုက်တဲ့ ရောဂါတစ်ခုပါ။
what the time is,
ဘာဖြစ်နေတယ်ဆိုတာ၊
depressed, aggressive.
အားငယ်လာတယ်၊ ရန်လိုလာကြတယ်။
was not what we wanted for our parents,
ကိုယ့်မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်အတွက်
nothing is going to change.
ဘာမှ ပြောင်းလဲသွားမှာ မဟုတ်ဘူး။
to have our parents here."
တစ်ခုခုလုပ်သင့်တယ်။"
and what we saw every day
နေ့တိုင်း မြင်တွေ့ခဲ့တာက
that lived in our nursing home
နေတဲ့သူတွေဟာ သူတို့ပတ်ဝန်းကျင်နဲ့
was a hospital-like environment,
ဆေးရုံလို ပတ်ဝန်းကျင်တစ်ခု၊
and paramedics in uniform,
ဆေးဘက်အကူတွေနဲ့၊
why they lived there.
သူတို့ နားမလည်ခဲ့ဘူး။
the door to go home again.
တွေ့ဖို့ ကြည်နေ၊ မျှော်လင့်နေကြတယ်။
in this situation
ကျွန်မတို့ လုပ်နေတာက
that already have a confused brain
ဒီလူတွေကို နောက်ထပ် စိတ်ရှုပ်စရာ
ထပ်ဖြည့်ပေးနေတာပါ။
to deal with that dementia.
ကျွန်မတို့ရဲ့အကူအညီကို လိုချင်ခဲ့တာပါ။
in a normal house,
နေချင်ခဲ့တာလေ၊
သူတို့ညစာကို ရှူကြည့်လို့ရမယ့်
on the stove in the kitchen.
သူတို့လိုချင်ခဲ့တာပါ။
and grab something to eat or drink.
စားဖို့၊ သောက်ဖို့ တစ်ခုခုဆုပ်ကိုင်ခွင့်ပါ
ဒီလူတွေလိုအပ်တာက ဒါပါ။
organize for them.
စီစဉ်ပေးသင့်တာက ဒါပါ။
organize this like at home,
အုပ်စုနဲ့ မနေရအောင်၊
of 15 or 20 or 30, like in a ward.
ကျွန်မတို့ ပြောခဲ့တယ်၊
six or seven, family-like.
မိသားစုလို ခြောက်ယောက်၊ ခုနှစ်ယောက်ပါ။
သူတို့တွေ မိတ်ဆွေတွေဖြစ်လာဖို့
ဘဝနဲ့ပတ်သက်တဲ့
a good chance to become friends,
အခြေခံပြီး လူတွေကို ရွေးချယ်ဖို့
all the families of the residents
တွေ့ဆုံမေးမြန်းခဲ့တယ်။
"what's important for your mother,"
"သင့်အမေအတွက် ဘာက အရေးကြီးတာလဲ။"
"what do they want."
"သူတို့လိုတာက ဘာလဲ"ပေါ့။
and we call them lifestyle groups.
အုပ်စုတွေလို့ ကျွန်မတို့ ခေါ်တယ်။
we found this formal lifestyle.
ဘဝနေဟန်လို့ တွေ့ရတယ်။
of interacting with each other,
တစ်ဦးနဲ့တစ်ဦးတုံ့ပြန်ဆက်သွယ်တယ်၊
starts later in the day,
နေ့နှောင်ပိုင်းမှာ စပြီး
in this lifestyle group
အခြား ဘဝနေဟန် အုပ်စုတွေထက်စာရင်
than traditional Dutch.
ပြင်သစ် ပိုဆန်တယ်။
ဆန့်ကျင်ဘက်ပေါ့။
ဘဝနေဟန်လေ၊
in the morning, go to bed early,
အစောကြီး ထကြတယ်။
their whole life, mostly with their hands,
အလုပ်ကြိုးစားကြပြီး အများစုက လက်တွေနဲ့လေ။
family business, a small farm, a shop,
လယ်လေးတစ်ကွက်နဲ့ ဆိုင်လေးတစ်ဆိုင်ပဲ။
ဖြစ်ဖူးတယ်။
to his work every morning
နေ့လည်စာပါတဲ့ စက္ကူအိတ်တစ်အိတ်၊
he could afford for himself.
တစ်ခုတည်းသော ဇိမ်ခံမှုတဲ့။
he would have that one cigar.
သူ ဒီဆေးပြင်းလိပ်ကို သောက်တယ်။
after lunch, to smoke his cigar.
နေ့လည်စာပြီးရင် ဆေးပြင်းလိပ်သောက်ဖို့လေ။
in the Hogeweyk six weeks now.
meeting other people, other cultures,
အခြားယဉ်ကျေးမှုတွေနဲ့ တွေ့ဆုံခြင်းပါ။
and that's what we did.
ကျွန်မတို့ လုပ်ခဲ့တာပါ။
with a group of people,
ဘဝတစ်ခုပဲမဟုတ်ဘူး၊
your own household.
ကိုယ်ပိုင် အိမ်ထောင်စုပါ။
and a meaningful life.
အဓိပ္ပါယ်ရှိတဲ့ ဘဝတစ်ခုလိုချင်တယ်။
and do some shopping,
have a beer with friends.
မိတ်ဆွေတွေနဲ့ ဘီယာသောက်တယ်။
to go out every day,
အပြင်ထွက်ရတာကြိုက်တယ်၊
တွေ့မလားဆိုပြီးပေါ့။
rather go to the restaurant,
လူတွေရှိတယ်၊
and celebrate life.
(သို့) ညစာစား၊ဘဝကို အောင်ပွဲခံတာပေါ့။
she takes a walk in the park,
ပန်းခြံထဲမှာ လမ်းလျှောက်ပြီး
and sit next to her
လာထိုင်ပြီး ဘဝအကြောင်း
မျှော်လင့်ချက်နဲ့ပေါ့။
of society, that you belong.
လူမှုအဖွဲ့အစည်းရဲ့ အစိတ်အပိုင်းလေ။
with advanced dementia.
ရှင်သန်နေရင်တောင်ပါ။
ရုံးပြတင်းပေါက်ကနေ မြင်ရတာပါ။
coming from one side,
တစ်ဘက်ကနေ လာနေတာတွေ့ရတယ်။
and they met at the corner.
သူတို့တွေ လမ်းထောင့်မှာ ဆုံကြတယ်။
ကျွန်မ ကောင်းကောင်းသိပါတယ်။
မကြာခဏ တွေးဖူးတယ်။
to have a conversation with them,
ပြောဖို့ခကြိုးစားကြည့်ဖူးတယ်။
and I saw them talking,
သူတို့ စကားပြောတာ တွေ့တယ်။
and each went their own way.
ကိုယ့်လမ်း ကိုယ်ပြန်သွားကြတယ်။
meeting other people
အြခားလူတွေကို တွေ့ဆုံတာနဲ့
တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်တာပါ။
ကျွန်မ မြင်လိုက်ရတာပါ။
dementia can live,
လွတ်လပ်မှုရှိပြီး ဘေးကင်းတဲ့
and the volunteers working there
စေတနာ့ဝန်ထမ်းတွေဟာ စိတ်ယိုယွင်းမှုရောဂါကို
how to do their professional work
သဘာဝကျကျ အံဝင်ခွင်ကျတဲ့နည်းလမ်းနဲ့
in the life of our residents.
ဘယ်လိုလုပ်ရတယ်ဆိုတာ သိပါတယ်။
has to provide everything
လိုအပ်တာမှန်သမျှကို စီမံအုပ်ချုပ်မှုက
that dares to do this.
လိုအပ်ပါတယ်။
than we always have done
ကျွန်မတို့ အမြဲလုပ်ခဲ့ဖူးတာတွေထက်
ထင်တာက
မဟုတ်လို့ပါ။
ပြုစုရေး ဂေဟာလိုပဲ
has in our country.
with thinking different,
တွေးခြင်းနဲ့နဲ့ဆိုင်တာပါ၊
does this person need now.
it's about thinking different,
တစ်မူထူးအောင် တွေးခြင်းပါ။
and that costs nothing.
ဘာမှ မကုန်ကျပါဘူး။
it's about making choices.
ရွေးချယ်မှုတွေလုပ်ခြင်းပါ။
what you spend your money on.
ရွေးချယ်မှုတွေ ပြုလုပ်ခြင်းပါ။
as expensive as gray ones."
မီးခိုးရောင်တွေလိုပဲ စျေးကြီးပါတယ်။"
ABOUT THE SPEAKER
Yvonne van Amerongen - Dementia-care visionaryYvonne van Amerongen is an occupational therapist and a social worker.
Why you should listen
Before 1983, when Yvonne van Amerongen started working for the nursing home Hogewey, she worked in a hospital for psychiatric diseases and in a rehabilitation center. In 1992 she was the care manager of the traditional nursing home Hogewey when the management team started thinking about the vision of care for people living with severe dementia. In 1993, this vision was the basis for the development of what now is the neighborhood The Hogeweyk, with 27 houses for more than 170 seniors with severe dementia. Van Amerongen was the project leader and one of the founders of the vision for excellent care, living and well-being for people with severe dementia and of neighborhood The Hogeweyk.
Van Amerongen now works as a consultant for Be, supporting and advising healthcare organizations, governments, architects and project starters around the world to improve the quality of life of people living with dementia. Be is part of the Vivium Care group (non-profit), also the owner of The Hogeweyk.
Yvonne van Amerongen | Speaker | TED.com