Moreangels Mbizah: How community-led conservation can save wildlife
Moreangels Mbizah: ရပ်ရွာက ဦးဆောင်တဲ့ သဘာဝဝန်းကျင် ထိန်းသိမ်းရေးလုပ်ငန်းက တောရိုင်းတိရစ္ဆာန်များကို ကယ်တင်နိုင်ပုံ။
Moreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
မြတ်နိုးသူပါ
what that means.
လူတစ်ချို့ မသိလောက်ဘူး။
about Cecil the lion.
အားလုံး ကြားဖူးလောက်တာ သေချာတယ်။
when he was killed by a trophy hunter.
သတ်လိုက်တဲ့အခါ သူ့အသက် တိုခဲ့ရတယ်။
to the animals you study.
တွယ်တာလာနိုင်တယ်လို့ ဆိုကြတယ်။
with Cecil the lion,
for three years
to come out of this tragedy
ကောင်းတဲ့အရာက
တောရိုင်းတွေရဲ့
of threatened wild animals.
ယူဆောင်သွားတဲ့ အာရုံစိုက်မှုပါ။
စမေးခဲ့တယ်။
that lived next to Cecil the lion
ရပ်ရွာက သူ့ကို ကာကွယ်ရာမှာ
when I was 10 years old, instead of 29?
၁၀ နှစ်တုန်းက Cecil နဲ့ တွေ့ဆုံခဲရင်ရော။
have changed his fate?
သူ့ကြမ္မာကို ပြောင်းနိုင်မလား။
to stop lions from disappearing,
တားဆီးဖို့ လူအများအပြား လုပ်ဆောင်နေကြတယ်။
are native to these countries
အများဆုံး ထိခိုက်ခံရတဲ့
that live with the lions
ရပ်ရွာတွေက
to help lions the most.
အကောင်းဆုံး နေရာယူထားသူတွေပါ။
တောရိုင်း တိရိစ္ဆာန်တွေ
facing their wildlife.
ဖြေရှင်းမှုတွေမှာ ရှေ့တန်းမှာ ရှိသင့်တယ်။
and impacted take charge.
လူတွေ တာဝန်ယူမှသာ ဖြစ်ပေါ်တာပါ။
တောရိုင်းတိရိစ္ဆာန်တွေကို
and illegal wildlife trade,
ခိုးဖမ်းတာနဲ့ တရားမဝင် တောရိုင်း
affecting lions and other wildlife.
ရပ်ရွာတွေက အရေးပါတဲ့ အခန်းက ပါဝင်ပါတယ်။
in the sciences,
အမျိုးသမီးဖြစ်နေတော့
are always curious to know
အမြဲတမ်း သိချင်တာက
to be a conservationist,
အမြဲ ဖြစ်ချင်ခဲ့တာလားတဲ့
a lot of conservationists
သဘာဝဝန်းကျင်မြတ်နိုးသူ
conservation was a career.
အလုပ်တစ်ခုလို့တောင် မသိခဲ့ဘူး။
in my home country
တစ်ကောင်ကို ပထမဆုံး မြင်ဖူးခဲ့တာက
နေတာတောင်ပါ။
are not exposed to wildlife,
ထိတွေ့မှု မရှိကြဘူး၊
ဆိုတာတောင်နော်။
that lions lived in my backyard.
နေတာကိုတောင် မသိခဲ့ဘူး။
Savé Valley Conservancy
ဆောင်းမနက်ခင်းတစ်ခုမှာ
for my master's research project,
Savé Valley Conservancy ကို ဝင်မိတော့
and the tranquility that surrounded me.
အေးချမ်းမှုရဲ့ ညှို့ယူခံလိုက်ရတယ်။
and my purpose in life.
တွေ့လိုက်ပြီးလို့ အထင်ရောက်ခဲ့တယ်။
to protecting animals.
စိတ်ပိုင်းဖြတ်လိုက်တယ်။
school days in Zimbabwe
ကျောင်းတက်ရက်တွေနဲ့ ကျောင်းမှာ
တွေးမိသွားတယ်။
to interact with wildlife,
တောရိုင်းနဲ့ ထိတွေ့ခွင့်ရှိရင်
would be working alongside me now.
ကျွန်မနဲ့ တွဲလုပ်နေကြမလားပေါ့။
want to protect and coexist with wildlife,
ကာကွယ်ပြီး အတူမနေချင်ဘူးဆိုရင်
အချည်းနှီးဖြစ်လိမ့်မယ်။
that live with the wild animals
တောရိုင်း တိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ နေထိုင်တဲ့
to want to protect them.
don't protect their wildlife,
သဘာဝတောရိုင်းကို မကာကွယ်ရင်
intervention will work.
အလုပ်ဖြစ်မှာ မဟုတ်ပါဘူး။
environmental education
ဆိုင်ရာ ပညာရေးကို ဦးစားပေးပြီး
to conserve their wildlife.
ကျွမ်းကျင်မှုတွေ ကျယ်ပြန့်ဖို့ကူညီရမယ်
must be taken to national parks,
အခွင့်အလမ်းတစ်ခု ရရှိစေဖို့
to connect with the wildlife.
အမျိုးသား ဉယျာဉ်တွေဆီ ခေါ်သွားရပါမယ်။
the economies of the people
တိရိစ္ဆာန်တွေနဲ့ မြေကိုမျှဝေနေထိုင်တဲ့
that local conservationists
ထိန်းသိမ်းသူတွေဟာ အားထုတ်မှုတိုင်းရဲ့
အရေးကြီးပါတယ်။
conservation into communities.
ရပ်ရွာတွေထဲမှာစွဲခိုင်နေအောင် လုပ်ဖို့ပါ။
we face many hurdles,
အတားအဆီးတွေ ကြုံရပါတယ်၊
to barriers because of cultural norms.
ယဉ်ကျေးမှု စံတွေကြောင့် အတားအဆီးတွေအထိပါ။
အတွက် တိုက်ပွဲမှာ
communities to this fight
အားထုတ်မှုတွေကို
and stand together with me.
ရပ်တည်ပေးဖို့ တောင်းခံနေတာပါ။
the hurdles we have created,
တက်ကြွစွာ တစ်စစီ ဖျက်သိမ်းရမှာပါ။
out of conservation efforts.
ဌာနေရင်း လူစုတွေကို ချန်ရစ်စေတာပါ။
to protecting lions.
ကာကွယ်ရေးမှာ ရည်စူးထားခဲ့တယ်။
နေနေတာကို သိမှသာ
that lived next door to them.
လုပ်မယ်ဆိုတာလည်းသိပါတယ်။
ABOUT THE SPEAKER
Moreangels Mbizah - Lion conservationistMoreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities.
Why you should listen
Besides identifying and addressing the threats to lions, other large carnivores and their habitat in Zimbabwe, Moreangels Mbizah also works to promote coexistence between wildlife and the communities that reside alongside wildlife habitats. Mbizah has dedicated her life to seeking ways to jointly address conservation and livelihoods issues to benefit both wildlife and the local communities who are living in abject poverty.
Moreangels Mbizah | Speaker | TED.com