TED2019
Moreangels Mbizah: How community-led conservation can save wildlife
Moreangels Mbizah: Topluluk yönetimli doğal yaşamı koruma nasıl vahşi yaşamı kurtarabilir
Filmed:
Readability: 4.2
1,405,511 views
Çevreci ve TED Fellow Moreangels Mbizah, 2015 yılında bir ganimet avcısı tarafından vurulana kadar ünlü Aslan Cecil'i araştırıyordu. Olayların nasıl farklı olabileceğini merak ediyor ve şöyle soruyor: "Cecil'in yakınında yaşayan toplum onu korusaydı ne olurdu?" Bu hızlı konuşmada, Mbizah Zimbabve'deki evinde doğal yaşamı koruma hareketinin durumunu ve vahşi yaşamla birlikte yaşayan toplumların neden onlara yardım etmede en iyi konumlanmış olanlar olduklarını paylaşıyor.
Moreangels Mbizah - Lion conservationist
Moreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities. Full bio
Moreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:13
I'm a lion conservationist.
0
1317
1968
Ben bir aslan koruyucuyum.
Kulağa havalı geliyor, değil mi?
00:15
Sounds cool, doesn't it?
1
3309
1857
Bazı kişilerin bunun ne anlama geldiği
konusunda hiçbir fikri olmayabilir.
konusunda hiçbir fikri olmayabilir.
00:17
Some people may have no idea
what that means.
what that means.
2
5190
3191
00:20
But I'm sure you've all heard
about Cecil the lion.
about Cecil the lion.
3
8405
3009
Ama eminim ki hepiniz
Aslan Cecil'i duymuştur.
Aslan Cecil'i duymuştur.
00:23
[Cecil the Lion (2002-2015)]
4
11438
1545
[Aslan Cecil (2002-2015)]
00:25
(Lion roaring)
5
13007
4989
(Aslan kükrüyor)
00:31
He roars no more.
6
19744
2276
2 Temmuz 2015'te bir daha uyanmadı.
00:34
On the second of July, 2015,
7
22044
2628
00:36
his life was cut short
when he was killed by a trophy hunter.
when he was killed by a trophy hunter.
8
24696
3419
Bir ödül avcısı tarafından
öldürüldüğünde hayatı yarıda kalmıştı.
öldürüldüğünde hayatı yarıda kalmıştı.
00:41
They say that you can become attached
to the animals you study.
to the animals you study.
9
29069
3344
Araştırdığınız hayvanlara
bağlanabileceğiniz söylenir.
bağlanabileceğiniz söylenir.
00:44
That was the case for me
with Cecil the lion,
with Cecil the lion,
10
32919
2722
Benim durumumda ise
o hayvan Aslan Cecil'di,
o hayvan Aslan Cecil'di,
00:47
having known him and studied him
for three years
for three years
11
35665
2301
Hwange Ulusal Parkı'nda
üç yıl boyunca onu incelemiştim.
üç yıl boyunca onu incelemiştim.
00:49
in Hwange National Park.
12
37990
1541
00:52
I was heartbroken at his death.
13
40411
2066
Ölümüne çok üzülmüştüm.
00:56
But the good thing
to come out of this tragedy
to come out of this tragedy
14
44061
2525
Ancak bu trajediden çıkan
iyi şey, hikâyenin,
iyi şey, hikâyenin,
00:58
is the attention that the story brought
15
46610
2269
tehdit altındaki vahşi hayvanların
kötü durumuna dikkat çekmesiydi.
kötü durumuna dikkat çekmesiydi.
01:00
towards the plight
of threatened wild animals.
of threatened wild animals.
16
48903
3174
01:04
After Cecil's death,
17
52101
2095
Cecil'in ölümünden sonra
01:06
I began to ask myself these questions:
18
54220
2802
kendime bu soruları sormaya başladım:
Aslan Cecil'in yakınında yaşayan
toplum onu korusaydı ne olurdu?
toplum onu korusaydı ne olurdu?
01:09
What if the community
that lived next to Cecil the lion
that lived next to Cecil the lion
19
57046
3987
01:13
was involved in protecting him?
20
61057
2066
01:15
What if I had met Cecil
when I was 10 years old, instead of 29?
when I was 10 years old, instead of 29?
21
63572
5473
29 yerine 10 yaşındayken
Cecil'le tanışsaydım ne olurdu?
Cecil'le tanışsaydım ne olurdu?
01:21
Could I or my classmates
have changed his fate?
have changed his fate?
22
69458
2988
Ben veya sınıf arkadaşlarım
kaderini değiştirebilir miydik?
kaderini değiştirebilir miydik?
01:25
Many people are working
to stop lions from disappearing,
to stop lions from disappearing,
23
73212
3714
Birçok insan hayvanların yok olmasını
durdurmak için çalışıyor
durdurmak için çalışıyor
01:28
but very few of these people
are native to these countries
are native to these countries
24
76950
3667
ancak bu insanların çok azı
bu ülkelere veya en çok etkilenen
toplumlara aşina.
toplumlara aşina.
01:32
or from the communities most affected.
25
80641
2533
01:35
But the communities
that live with the lions
that live with the lions
26
83601
2445
Ancak aslanlarla yaşayan toplumlar
01:38
are the ones best positioned
to help lions the most.
to help lions the most.
27
86070
3673
aslanlara en çok yardım edebilecek
en iyi konumdakilerdir.
en iyi konumdakilerdir.
01:42
Local people should be at the forefront
28
90268
2333
Yerel insanlar vahşi yaşamın
yüzleştiği zorluklara
yüzleştiği zorluklara
01:44
of the solutions to the challenges
facing their wildlife.
facing their wildlife.
29
92625
3563
çözüm üretmede ön sırada olmalı.
01:48
Sometimes, change can only come
30
96212
2095
Bazen değişim sadece
en çok etkilenen insanlar
en çok etkilenen insanlar
01:50
when the people most affected
and impacted take charge.
and impacted take charge.
31
98331
4182
sorumluluğu ele aldığında gerçekleşebilir.
01:54
Local communities play an important role
32
102537
2198
Yerel toplumlar, aslanları
ve diğer vahşi yaşamı etkileyen
ve diğer vahşi yaşamı etkileyen
01:56
in fighting poaching
and illegal wildlife trade,
and illegal wildlife trade,
33
104759
3182
en büyük tehditlerden olan kaçak avlanma
veya yasa dışı vahşi yaşam ticaretiyle
veya yasa dışı vahşi yaşam ticaretiyle
01:59
which are major threats
affecting lions and other wildlife.
affecting lions and other wildlife.
34
107965
3717
savaşmada önemli bir rol oynuyorlar.
02:04
Being a black African woman
in the sciences,
in the sciences,
35
112395
2825
Bilimle uğraşan siyahi
bir Afrikalı kadın olarak
bir Afrikalı kadın olarak
02:07
the people I meet
are always curious to know
are always curious to know
36
115244
2558
tanıştığım insanlar her zaman bir çevreci
olmak isteyip istemediğimi merak ediyorlar
olmak isteyip istemediğimi merak ediyorlar
02:09
if I've always wanted
to be a conservationist,
to be a conservationist,
37
117826
2640
02:12
because they don't meet
a lot of conservationists
a lot of conservationists
38
120490
2309
çünkü benim gibi görünen
çok çevreciyle tanışmıyorlar.
çok çevreciyle tanışmıyorlar.
02:14
who look like me.
39
122823
1381
02:16
When I was growing up,
40
124228
1151
Büyürken
vahşi yaşamı koruyucu olmanın
bir meslek olduğunu bile bilmiyordum.
bir meslek olduğunu bile bilmiyordum.
02:17
I didn't even know that wildlife
conservation was a career.
conservation was a career.
41
125403
3066
02:20
The first time I saw a wild animal
in my home country
in my home country
42
128800
3214
Ana vatanımda vahşi bir hayvanı
ilk gördüğümde 25 yaşındaydım,
ilk gördüğümde 25 yaşındaydım,
02:24
was when I was 25 years old,
43
132038
2626
02:26
even though lions and African wild dogs
44
134688
2453
hem de aslanlar
ve Afrika yaban köpeklerinin
ve Afrika yaban köpeklerinin
02:29
lived just a few miles away from my home.
45
137165
2865
evimden sadece birkaç kilometre
ötede yaşamasına rağmen.
ötede yaşamasına rağmen.
02:32
This is quite common in Zimbabwe,
46
140815
2326
Mirasımızın bir parçası olmasına rağmen
02:35
as many people
are not exposed to wildlife,
are not exposed to wildlife,
47
143165
2666
birçok insan vahşi yaşama
maruz kalmadığından dolayı
maruz kalmadığından dolayı
02:37
even though it's part of our heritage.
48
145855
2654
Zimbabve'de bu oldukça sıradan bir durum.
02:40
When I was growing up,
49
148533
1539
Büyürken
02:42
I didn't even know
that lions lived in my backyard.
that lions lived in my backyard.
50
150096
3968
aslanların arka bahçemde
yaşadığını bile bilmiyordum.
yaşadığını bile bilmiyordum.
02:46
When I stepped into
Savé Valley Conservancy
Savé Valley Conservancy
51
154088
2730
Yüksek lisans araştırma projem için
Afrika yaban köpeklerini araştırmak için
Afrika yaban köpeklerini araştırmak için
02:48
on a cold winter morning 10 years ago
52
156842
3068
10 sene önce soğuk bir kış sabahında
02:51
to study African wild dogs
for my master's research project,
for my master's research project,
53
159934
4184
Savé Valley Conservancy'e adım attığımda
02:56
I was mesmerized by the beauty
and the tranquility that surrounded me.
and the tranquility that surrounded me.
54
164142
4091
çevremi sarmalayan güzellik
ve huzur karşısında büyülenmiştim.
ve huzur karşısında büyülenmiştim.
03:00
I felt like I had found my passion
and my purpose in life.
and my purpose in life.
55
168701
3676
Hayatımın tutkusunu ve amacını
bulmuş gibi hissediyordum.
bulmuş gibi hissediyordum.
03:04
I made a commitment that day
56
172401
1936
Hayatımı hayvanları korumaya
adayacağımın sözünü verdim.
adayacağımın sözünü verdim.
03:06
that I was going to dedicate my life
to protecting animals.
to protecting animals.
57
174361
3357
03:09
I think of my childhood
school days in Zimbabwe
school days in Zimbabwe
58
177742
2873
Zimbabve'de çocukluğumdaki okul günlerimi
03:12
and the other kids I was in school with.
59
180639
2446
ve okuldaki diğer çocukları düşünüyorum.
03:15
Perhaps if we had a chance
to interact with wildlife,
to interact with wildlife,
60
183109
4206
Vahşi yaşamla etkileşime
girmek için bir şansımız olsaydı
girmek için bir şansımız olsaydı
belki de daha fazla sınıf arkadaşımla
şu anda yan yana çalışıyor olabilirdik.
şu anda yan yana çalışıyor olabilirdik.
03:19
more of my classmates
would be working alongside me now.
would be working alongside me now.
61
187339
3250
03:23
Unless the local communities
want to protect and coexist with wildlife,
want to protect and coexist with wildlife,
62
191458
4881
Yerel toplumlar, vahşi yaşamla bir arada
var olmak ve onu korumak istemeselerdi
var olmak ve onu korumak istemeselerdi
03:28
all conservation efforts might be in vain.
63
196363
2733
tüm koruma çabaları boşu boşuna olurdu.
03:31
These are the communities
that live with the wild animals
that live with the wild animals
64
199616
2977
Bunlar, aynı ekosistemde
vahşi hayvanlarla yaşayan
vahşi hayvanlarla yaşayan
03:34
in the same ecosystem
65
202617
1635
ve bunu yapmanın
masrafını üstlenen toplumlar.
masrafını üstlenen toplumlar.
03:36
and bear the cost of doing so.
66
204276
2201
03:39
If they don't have a direct connection
67
207109
2278
Eğer hayvanlarla direkt bir bağları
veya faydaları yoksa
veya faydaları yoksa
03:41
or benefit from the animals,
68
209411
2166
03:43
they have no reason
to want to protect them.
to want to protect them.
69
211601
2549
onları korumak isteyecek
bir nedenleri de olmazdı.
bir nedenleri de olmazdı.
03:46
And if local communities
don't protect their wildlife,
don't protect their wildlife,
70
214649
3111
Eğer yerel toplumlar
vahşi yaşamı korumazsa
vahşi yaşamı korumazsa
03:49
no amount of outside
intervention will work.
intervention will work.
71
217784
3000
hiçbir dışarıdan müdahale
işe yaramayacaktır.
işe yaramayacaktır.
03:53
So what needs to be done?
72
221728
2182
O hâlde ne yapılmalı?
03:56
Conservationists must prioritize
environmental education
environmental education
73
224688
3461
Çevreciler çevre eğitimine öncelik vermeli
ve vahşi yaşamı korumak için
ve vahşi yaşamı korumak için
04:00
and help expand the community's skills
to conserve their wildlife.
to conserve their wildlife.
74
228173
3831
toplumun yeteneklerini
geliştirmesine yardım etmeli.
geliştirmesine yardım etmeli.
04:04
Schoolchildren and communities
must be taken to national parks,
must be taken to national parks,
75
232426
3651
Okul çağındaki çocuklar ve toplumlar
ulusal parklara götürülmeli,
ulusal parklara götürülmeli,
04:08
so they get a chance
to connect with the wildlife.
to connect with the wildlife.
76
236101
3151
böylece vahşi yaşamla
bağ kurma şansı elde edecekler.
bağ kurma şansı elde edecekler.
04:11
At every effort and every level,
77
239776
2682
Her çabada ve her seviyede
04:14
conservation must include
the economies of the people
the economies of the people
78
242482
2993
doğal yaşamı koruma, vahşi hayvanlarla
toprağı paylaşan insanların
toprağı paylaşan insanların
04:17
who share the land with the wild animals.
79
245499
2734
ekonomilerini de içermeli.
04:20
It is also critical
that local conservationists
that local conservationists
80
248872
3127
Eğer güven oluşturabilirsek
ve toplumlara gerçekten
doğal yaşamı korumayı aşılayabilirsek
doğal yaşamı korumayı aşılayabilirsek
04:24
be part of every conservation effort,
81
252023
3068
yerel çevrecilerin aynı zamanda
her doğal yaşamı koruma çabasının
her doğal yaşamı koruma çabasının
04:27
if we are to build trust and really embed
conservation into communities.
conservation into communities.
82
255115
4414
bir parçası olması oldukça önemli.
04:31
As local conservationists,
we face many hurdles,
we face many hurdles,
83
259974
3486
Yerel çevreciler olarak
birçok engelle karşılaşıyoruz,
birçok engelle karşılaşıyoruz,
04:35
from outright discrimination
to barriers because of cultural norms.
to barriers because of cultural norms.
84
263484
4347
ayrımcılıktan tutun kültürel normlardan
dolayı oluşan engellere kadar.
dolayı oluşan engellere kadar.
04:40
But I will not give up my efforts
85
268133
2365
Ama gezegenimizin hayatta kalması için
04:42
to bring indigenous
communities to this fight
communities to this fight
86
270522
2543
yerli toplumları bu savaşta birleştirme
çabalarımdan asla vazgeçmeyeceğim.
çabalarımdan asla vazgeçmeyeceğim.
04:45
for the survival of our planet.
87
273089
2067
04:47
I'm asking you to come
and stand together with me.
and stand together with me.
88
275712
3047
Sizden gelmenizi ve yanımdan
durmanızı rica ediyorum.
durmanızı rica ediyorum.
04:50
We must actively dismantle
the hurdles we have created,
the hurdles we have created,
89
278783
3461
Yerel nüfusları doğal yaşamı koruma
çabalarının dışında bırakan
çabalarının dışında bırakan
04:54
which are leaving indigenous populations
out of conservation efforts.
out of conservation efforts.
90
282268
4182
yarattığımız engelleri etkin bir şekilde
ortadan kaldırmalıyız.
ortadan kaldırmalıyız.
04:58
I've dedicated my life
to protecting lions.
to protecting lions.
91
286474
3143
Hayatımı aslanları korumaya adadım
05:01
And I know my neighbor would, too,
92
289641
2333
ve komşumun da böyle
yapabileceğini biliyorum,
yapabileceğini biliyorum,
05:03
if only they knew the animals
that lived next door to them.
that lived next door to them.
93
291998
4406
eğer yakınlarında yaşayan
hayvanları bilselerdi.
hayvanları bilselerdi.
05:08
Thank you.
94
296984
1174
Teşekkür ederim.
05:10
(Applause)
95
298182
4515
(Alkış)
ABOUT THE SPEAKER
Moreangels Mbizah - Lion conservationistMoreangels Mbizah is the founder of Wildlife Conservation Action, an organization dedicated to conserving biodiversity, promoting human-wildlife coexistence and empowering local communities.
Why you should listen
Besides identifying and addressing the threats to lions, other large carnivores and their habitat in Zimbabwe, Moreangels Mbizah also works to promote coexistence between wildlife and the communities that reside alongside wildlife habitats. Mbizah has dedicated her life to seeking ways to jointly address conservation and livelihoods issues to benefit both wildlife and the local communities who are living in abject poverty.
Moreangels Mbizah | Speaker | TED.com