TEDxRainier
Lesley Hazleton: On reading the Koran
Lesely Hazelton: Jak czytać Koran
Filmed:
Readability: 4.9
2,252,412 views
Lesely Hazelton pewnego dnia przysiadła i przeczytała Koran. To co odkryła - jako nie Muzułmanka obywająca podróż przez świętą księgę Islamu - nie było tym, czego się spodziewała. Poważnymi badaniami oraz sporą dozą humoru, Hazelton przedstawia łaskę, elastyczność oraz zagadkowość, jaką odkryła rozwiewając przy tym wszelkie mity, podczas TEDxRainier.
Lesley Hazleton - Writer, psychologist
Writer, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect. Full bio
Writer, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
You may have heard
0
0
2000
Zapewne słyszeliście
00:17
about the Koran's idea of paradise
1
2000
2000
jakie jest wyobrażenie raju w Koranie -
00:19
being 72 virgins,
2
4000
2000
- 72 dziewice.
00:21
and I promise I will come back to those virgins.
3
6000
3000
Obiecuje wam, że jeszcze do nich wrócimy.
00:24
But in fact, here in the northwest,
4
9000
2000
W rzeczywistości jednak, tutaj - na północnym zachodzie,
00:26
we're living very close
5
11000
2000
nasze życie jest bardzo bliskie
00:28
to the real Koranic idea of paradise,
6
13000
2000
prawdziwie Koranicznemu wyobrażeniu raju,
00:30
defined 36 times
7
15000
2000
które po trzydzieści sześć razy definiowane jest
00:32
as "gardens watered by running streams."
8
17000
4000
jako "ogrody nawadniane przez płynące strumienie."
00:37
Since I live on a houseboat on the running stream of Lake Union,
9
22000
3000
Jako, że mieszkam w domu na wodzie, zacumowanym na kanale Lake Union
00:40
this makes perfect sense to me.
10
25000
3000
dla mnie ma to ogromny sens.
00:43
But the thing is, how come it's news to most people?
11
28000
3000
Problem polega na tym jak zakomunikować to szerszej publice?
00:47
I know many well-intentioned non-Muslims
12
32000
3000
Znam wielu ludzi o dobrych intencjach,
00:50
who've begun reading the Koran, but given up,
13
35000
2000
którzy próbowali czytać Koran, ale zawsze się poddawali
00:52
disconcerted by its "otherness."
14
37000
3000
zniechęceni przez jego odmienność.
00:55
The historian Thomas Carlyle
15
40000
2000
Historyk Thomas Carlyle
00:57
considered Muhammad one of the world's greatest heroes,
16
42000
3000
postrzegał Mohameta jako jednego z nawiększych bohaterów,
01:00
yet even he called the Koran
17
45000
2000
jednak nawet on wypowiadał się o Koranie jako
01:02
"as toilsome reading as I ever undertook,
18
47000
3000
"Najuciążliwsza pozycja do jakiejkolwiek sięgnąłem.
01:05
a wearisome, confused jumble."
19
50000
3000
Nużąca oraz bezładna mieszanina".
01:08
(Laughter)
20
53000
2000
(Śmiech)
01:10
Part of the problem, I think,
21
55000
2000
Częścią problemu, jak sądzę,
01:12
is that we imagine that the Koran can be read
22
57000
3000
jest fakt, że sądzimy, iż Koran można czytać
01:15
as we usually read a book --
23
60000
2000
jak każdą inną książkę --
01:17
as though we can curl up with it on a rainy afternoon
24
62000
3000
z którą możemy się zaszyć w deszczowe popołudnie
01:20
with a bowl of popcorn within reach,
25
65000
2000
z miską popcornu w zasięgu ręki,
01:22
as though God --
26
67000
2000
jak Bóg przykazał --
01:24
and the Koran is entirely in the voice of God speaking to Muhammad --
27
69000
3000
jednak Koran w całości jest głosem Boga mówiącego do Mohameda --
01:27
were just another author on the bestseller list.
28
72000
3000
ot, kolejny autor na liście bestsellerów.
01:32
Yet the fact that so few people
29
77000
2000
Jednak fakt, że tak mało ludzi
01:34
do actually read the Koran
30
79000
2000
sięga po Koran
01:36
is precisely why it's so easy to quote --
31
81000
3000
czyni go wielce prostym do cytowania,
01:39
that is, to misquote.
32
84000
3000
a raczej do przeinaczania.
01:42
Phrases and snippets taken out of context
33
87000
3000
Zdania oraz fragmenty wyjęte z kontekstu
01:45
in what I call the "highlighter version,"
34
90000
2000
są tym co nazywam uwydatnioną wersją,
01:47
which is the one favored by both Muslim fundamentalists
35
92000
3000
tak bardzo uwielbianą przez Muzułmańskich fundamentalistów
01:50
and anti-Muslim Islamophobes.
36
95000
3000
oraz Islamofobów.
01:53
So this past spring,
37
98000
2000
Zeszłej wiosny,
01:55
as I was gearing up
38
100000
2000
gdy przygotowywałam się
01:57
to begin writing a biography of Muhammad,
39
102000
3000
do napisania bibliografii Mohameta
02:00
I realized I needed to read the Koran properly --
40
105000
3000
zrozumiałam, że potrzebuję przeczytać dokładnie Koran --
02:03
as properly as I could, that is.
41
108000
3000
tak dokładnie, jak tylko będę w stanie.
02:06
My Arabic's reduced by now
42
111000
2000
Mój Arabski obecnie ogranicza się
02:08
to wielding a dictionary,
43
113000
2000
do wertowania słownika,
02:10
so I took four well-known translations
44
115000
2000
tak wiec wzięłam cztery najpopularniejsze tłumaczenia
02:12
and decided to read them side-by-side,
45
117000
2000
i zdecydowałam się je przeczytać od deski do deski,
02:14
verse-by-verse
46
119000
2000
wers za wersem
02:16
along with a transliteration
47
121000
3000
wraz z transliteracją
02:19
and the original seventh-century Arabic.
48
124000
3000
oraz oryginalną wersją Arabską z VII wieku.
02:23
Now I did have an advantage.
49
128000
3000
Miałam jedną przewagę.
02:27
My last book
50
132000
2000
Moja ostatnia książka
02:29
was about the story behind the Shi'a-Sunni split,
51
134000
3000
opisywała historię rozłamu Shia-Sunni
02:32
and for that I'd worked closely with the earliest Islamic histories,
52
137000
3000
tak więc pisząc ją pracowałam na starych Islamskich tekstach,
02:35
so I knew the events
53
140000
2000
znałam wydarzenia
02:37
to which the Koran constantly refers,
54
142000
2000
do których Koran cały czas się odwołuje,
02:39
its frame of reference.
55
144000
2000
strukturę przypisów.
02:41
I knew enough, that is, to know
56
146000
2000
Wiedziałam dostatecznie,
02:43
that I'd be a tourist in the Koran --
57
148000
3000
że będę swego rodzaju turystką po Koranie --
02:46
an informed one,
58
151000
2000
dobrze poinformowaną,
02:48
an experienced one even,
59
153000
2000
doświadczoną,
02:50
but still an outsider,
60
155000
2000
jednak wciąż obcą,
02:52
an agnostic Jew
61
157000
2000
Żyd agnostyk
02:54
reading some else's holy book.
62
159000
2000
czytający cudzą świętą księgę
02:56
(Laughter)
63
161000
2000
(Śmiech)
02:58
So I read slowly.
64
163000
2000
Czytałam powoli
03:00
(Laughter)
65
165000
4000
(Śmiech)
03:04
I'd set aside three weeks for this project,
66
169000
3000
Zaplanowałam trzy tygodnie na ten projekt,
03:07
and that, I think, is what is meant by "hubris" --
67
172000
2000
teraz już rozumiem czym jest hybris.
03:09
(Laughter)
68
174000
4000
(Śmiech)
03:13
-- because it turned out to be three months.
69
178000
3000
Zajęło mi to całe trzy miesiące.
03:18
I did resist the temptation to skip to the back
70
183000
2000
Oparłam się pokusie przeskoczenia od razu na sam koniec,
03:20
where the shorter and more clearly mystical chapters are.
71
185000
3000
gdzie znajdują się krótsze i bardziej mistyczne rozdziały.
03:23
But every time I thought I was beginning
72
188000
2000
Za każdym razem gdy wydawało mi się
03:25
to get a handle on the Koran --
73
190000
2000
że zaczynam sobie radzić z Koranem --
03:27
that feeling of "I get it now" --
74
192000
2000
uczucie "teraz to łapię" --
03:29
it would slip away overnight,
75
194000
2000
przemijało w ciągu jednej nocy.
03:31
and I'd come back in the morning
76
196000
2000
I każdego poranka znowu
03:33
wondering if I wasn't lost in a strange land,
77
198000
3000
zastanawiałem się czy nie błądzę po omacku.
03:36
and yet the terrain was very familiar.
78
201000
3000
A przecież tematyka była mi znajoma.
03:40
The Koran declares that it comes
79
205000
2000
Uważa się, że Koran powstał
03:42
to renew the message of the Torah and the Gospels.
80
207000
2000
by odnowić przesłanie Tory oraz ewangelii.
03:44
So one-third of it
81
209000
2000
Tak więc jedna trzecia
03:46
reprises the stories of Biblical figures
82
211000
2000
opisuje historie znane z Biblii
03:48
like Abraham, Moses,
83
213000
2000
jak te o Abrahamie, Mojżeszu
03:50
Joseph, Mary, Jesus.
84
215000
3000
Józefie, Maryi, czy Jezusie.
03:53
God himself was utterly familiar
85
218000
3000
Sam Bóg wydaje się być bardzo znajomy
03:56
from his earlier manifestation as Yahweh --
86
221000
3000
ze wcześniejszych przedstawień jako Jahwe --
03:59
jealously insisting on no other gods.
87
224000
3000
zazdrośnie zastrzegającego, że istnieje tylko jeden Bóg.
04:03
The presence of camels, mountains,
88
228000
3000
Obecność wielbłądów, gór,
04:06
desert wells and springs
89
231000
2000
pustynnych studni oraz źródeł
04:08
took me back to the year I spent
90
233000
2000
przypominały mi rok, który spędziłam
04:10
wandering the Sinai Desert.
91
235000
2000
wędrując przez Pustynię Synaj.
04:12
And then there was the language,
92
237000
2000
Słyszałam tam język,
04:14
the rhythmic cadence of it,
93
239000
2000
o rytmicznej intonacji,
04:16
reminding me of evenings spent listening to Bedouin elders
94
241000
3000
przypominający o wieczorach spędzonych na słuchaniu starszyzny Beduinów
04:19
recite hours-long narrative poems
95
244000
3000
recytujących z pamięci
04:22
entirely from memory.
96
247000
3000
ciągnące się godzinami poematy.
04:25
And I began to grasp
97
250000
2000
Zaczęłam wtedy pojmować
04:27
why it's said
98
252000
3000
czemu się mówi,
04:30
that the Koran is really the Koran
99
255000
3000
że Koran jest Koranem
04:33
only in Arabic.
100
258000
2000
jedynie po Arabsku.
04:35
Take the Fatihah,
101
260000
2000
Na przykład Faatihah,
04:37
the seven-verse opening chapter
102
262000
2000
siedmiowersowy wstęp
04:39
that is the Lord's Prayer and the Shema Yisrael of Islam combined.
103
264000
4000
będący Bożą modlitwą oraz Islamską Shema Isreael w jednym.
04:44
It's just 29 words in Arabic,
104
269000
2000
To jedynie 29 wyrazów po Arabsku,
04:46
but anywhere from 65 to 72 in translation.
105
271000
4000
ale między 65 a 72 w tłumaczeniach.
04:50
And yet the more you add,
106
275000
2000
Im więcej dodasz,
04:52
the more seems to go missing.
107
277000
3000
tym więcej wydaje się stracone.
04:55
The Arabic has an incantatory,
108
280000
3000
Język arabski potrafi oczarować,
04:58
almost hypnotic, quality
109
283000
2000
hipnotyzuje swoim pięknem, które
05:00
that begs to be heard rather than read,
110
285000
3000
musi zostać usłyszane, raczej niż przeczytane,
05:03
felt more than analyzed.
111
288000
3000
a tym bardziej analizowane.
05:06
It wants to be chanted out loud,
112
291000
2000
Musi być głośno wyśpiewany
05:08
to sound its music in the ear and on the tongue.
113
293000
3000
by zabrzmieć muzyką w uszach i ustach.
05:11
So the Koran in English
114
296000
2000
Tak wiec Koran po angielsku
05:13
is a kind of shadow of itself,
115
298000
3000
jest jedynie cieniem oryginału.
05:16
or as Arthur Arberry called his version,
116
301000
3000
albo, jak Arthur Arberry nazwał swoją wersję,
05:19
"an interpretation."
117
304000
2000
"interpretacją"
05:22
But all is not lost in translation.
118
307000
3000
Ale nie wszystko się zatraca w tłumaczeniu.
05:25
As the Koran promises, patience is rewarded,
119
310000
3000
Jak Koran mówi, cierpliwość popłaca,
05:28
and there are many surprises --
120
313000
2000
jest zatem wiece niespodzianek --
05:30
a degree of environmental awareness, for instance,
121
315000
3000
na przykład pewien stopień świadomości środowiskowej
05:33
and of humans as mere stewards of God's creation,
122
318000
3000
oraz człowiek jako opiekun bożego dzieła,
05:36
unmatched in the Bible.
123
321000
3000
czego nie znajdziemy w Biblii.
05:39
And where the Bible is addressed exclusively to men,
124
324000
3000
Również kiedy Biblia jest właściwie skierowana do mężczyzn,
05:42
using the second and third person masculine,
125
327000
2000
używając drugiej i trzeciej osoby w rodzaju męskim,
05:44
the Koran includes women --
126
329000
3000
Koran włącza również kobiety,
05:47
talking, for instance,
127
332000
2000
rozdzielając dla przykładu
05:49
of believing men and believing women,
128
334000
2000
na wierzących mężczyzn i wierzące kobiety --
05:51
honorable men and honorable women.
129
336000
3000
honorowych mężczyzn i honorowe kobiety.
05:56
Or take the infamous verse
130
341000
2000
Albo bardzo zniesławiony wers
05:58
about killing the unbelievers.
131
343000
2000
traktujący o zabijaniu niewiernych.
06:00
Yes, it does say that,
132
345000
2000
Faktycznie, mówi to,
06:02
but in a very specific context:
133
347000
3000
ale w bardzo specyficznym kontekście:
06:05
the anticipated conquest
134
350000
2000
prawdopodobnego podboju
06:07
of the sanctuary city of Mecca
135
352000
2000
świętego miasta Mekki
06:09
where fighting was usually forbidden,
136
354000
3000
gdzie walki zazwyczaj były zabronione.
06:12
and the permission comes hedged about with qualifiers.
137
357000
3000
A zgoda na nie przychodziła tylko w konkretnych przypadkach.
06:15
Not "You must kill unbelievers in Mecca,"
138
360000
3000
Nie: musisz zabijać niewiernych w Mecce,
06:18
but you can, you are allowed to,
139
363000
3000
tylko: możesz to zabić,
06:21
but only after a grace period is over
140
366000
3000
jednak jedynie w przypadku gdy okres dziękczynny dobiegł końca
06:25
and only if there's no other pact in place
141
370000
3000
oraz tylko wtedy, gdy nie zostały zawarte żadne porozumienia,
06:28
and only if they try to stop you getting to the Kaaba,
142
373000
3000
jak również gdy jesteś powstrzymywany przed dostaniem się do Kaaba,
06:31
and only if they attack you first.
143
376000
3000
lub zaatakowano ciebie pierwszego.
06:34
And even then -- God is merciful;
144
379000
3000
A nawet jeśli -- Bóg jest litościwy,
06:37
forgiveness is supreme --
145
382000
3000
wybaczenie jest jest najważniejsze,
06:40
and so, essentially,
146
385000
2000
tak więc
06:42
better if you don't.
147
387000
2000
lepiej byś jednak nie zabijał.
06:44
(Laughter)
148
389000
3000
(Śmiech)
06:47
This was perhaps the biggest surprise --
149
392000
3000
To było prawdopodobnie największym zaskoczeniem --
06:50
how flexible the Koran is,
150
395000
2000
jak Koran jest elastyczny,
06:52
at least in minds that are not
151
397000
2000
przynajmniej w umysłach, które
06:54
fundamentally inflexible.
152
399000
3000
same są elastyczne.
06:57
"Some of these verses are definite in meaning," it says,
153
402000
3000
"Niektóre z tych wersów są ostateczne w znaczeniu" mówi się
07:00
"and others are ambiguous."
154
405000
3000
"inne zaś są niejasne, dwuznaczne.
07:03
The perverse at heart
155
408000
2000
Ta przewrotność
07:05
will seek out the ambiguities,
156
410000
2000
wynajdzie niejasności
07:07
trying to create discord
157
412000
2000
próbując zasiać zamęt
07:09
by pinning down meanings of their own.
158
414000
3000
przez narzucanie własnych interpretacji.
07:12
Only God knows the true meaning.
159
417000
3000
Tylko Bóg zna prawdziwe znaczenie."
07:16
The phrase "God is subtle"
160
421000
2000
Wyrażenie "Bóg jest subtelny"
07:18
appears again and again,
161
423000
2000
pojawia się wciąż i wciąż.
07:20
and indeed, the whole of the Koran is far more subtle
162
425000
2000
W rzeczy samej, Koran jako całość jest znacznie bardziej subtelny,
07:22
than most of us have been led to believe.
163
427000
2000
niż większość z nas byłaby w stanie uwierzyć.
07:24
As in, for instance,
164
429000
2000
Dla przykładu,
07:26
that little matter
165
431000
2000
ta drobna kwestia
07:28
of virgins and paradise.
166
433000
3000
dziewic w raju.
07:31
Old-fashioned Orientalism comes into play here.
167
436000
3000
Staromodny orientalizm odgrywa tutaj ważną rolę.
07:35
The word used four times
168
440000
2000
Słowo użyte tutaj czterokrotnie
07:37
is Houris,
169
442000
2000
to 'Houris'
07:39
rendered as
170
444000
2000
przełożone jako
07:41
dark-eyed maidens with swelling breasts,
171
446000
3000
ciemnooka dziewica z jędrnymi piersiami,
07:44
or as fair, high-bosomed virgins.
172
449000
3000
albo inaczej - bogato obdarzone dziewice.
07:48
Yet all there is in the original Arabic
173
453000
2000
Jednak w oryginale, po arabsku
07:50
is that one word: Houris.
174
455000
3000
zostało użyte jedno słowo: Houris.
07:54
Not a swelling breast nor a high bosom in sight.
175
459000
3000
Nie jędrne piersi, ani również nie hojnie obdarzone.
07:57
(Laughter)
176
462000
2000
(Śmiech)
07:59
Now this may be a way of saying
177
464000
2000
Może to być sposób by powiedzieć
08:01
"pure beings" -- like in angels --
178
466000
2000
czyste istnienia -- niczym anioły --
08:03
or it may be like the Greek Kouros or Kórē,
179
468000
3000
albo tak jak w po grecku - Kouros albo Kóre
08:06
an eternal youth.
180
471000
2000
wieczna młodość.
08:08
But the truth is nobody really knows,
181
473000
3000
Prawdą jednak jest, że nikt nie jest do końca pewien
08:11
and that's the point.
182
476000
2000
i o to właśnie chodzi.
08:13
Because the Koran is quite clear
183
478000
2000
Ponieważ Koran jest w zasadzie jasny
08:15
when it says that you'll be
184
480000
2000
mówiąc, że będziesz
08:17
"a new creation in paradise"
185
482000
3000
"nowym istnieniem w raju"
08:20
and that you will be "recreated
186
485000
2000
oraz że "odrodzisz się
08:22
in a form unknown to you,"
187
487000
3000
w formie dotąd ci obcej"
08:25
which seems to me a far more appealing prospect
188
490000
3000
co o wiele bardziej do mnie przemawia
08:28
than a virgin.
189
493000
2000
niż dziewice.
08:30
(Laughter)
190
495000
8000
(Śmiech)
08:38
And that number 72 never appears.
191
503000
3000
Co do liczny 72.
08:41
There are no 72 virgins
192
506000
2000
Nie ma 72 dziewic
08:43
in the Koran.
193
508000
2000
w Koranie.
08:45
That idea only came into being 300 years later,
194
510000
3000
Idea ta pojawiła się jakieś 300 lat później
08:48
and most Islamic scholars see it as the equivalent
195
513000
3000
i większość Islamskich uczonych pojmuje ją jako odpowiednik
08:51
of people with wings sitting on clouds
196
516000
2000
ludzi ze skrzydłami siedzących na chmurach
08:53
and strumming harps.
197
518000
2000
grających na harfach.
08:56
Paradise is quite the opposite.
198
521000
3000
Raj jest czymś odwrotnym.
08:59
It's not virginity;
199
524000
2000
To nie dziewictwo.
09:01
it's fecundity.
200
526000
2000
To urodzaj,
09:03
It's plenty.
201
528000
2000
to mnogość,
09:05
It's gardens watered
202
530000
2000
to ogrody nawadniane
09:07
by running streams.
203
532000
3000
przez płynące strumienie.
09:10
Thank you.
204
535000
2000
Dziękuję.
09:12
(Applause)
205
537000
15000
(Oklaski)
ABOUT THE SPEAKER
Lesley Hazleton - Writer, psychologistWriter, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect.
Why you should listen
Lesley Hazleton has traced the roots of conflict in several books, including compelling 'flesh-and-blood' biographies of Muhammad and Mary, and casts "an agnostic eye on politics, religion, and existence" on her blog, AccidentalTheologist.com.
Her newest book, Agnostic: A Spirited Manifesto, celebrates the agnostic stance as "rising above the flat two-dimensional line of belief/unbelief, creating new possibilities for how we think about being in the world." In it, she explores what we mean by the search for meaning, invokes the humbling perspective of infinity and reconsiders what we talk about when we talk about soul.
Hazleton's approach has been praised as "vital and mischievous" by the New York Times, and as "a positive orientation to life, one that embraces both science and mystery ... while remaining intimately grounded and engaged."
Lesley Hazleton | Speaker | TED.com