TEDxRainier
Lesley Hazleton: On reading the Koran
Lesley Hazleton: Khi đọc kinh Koran
Filmed:
Readability: 4.9
2,252,412 views
Một ngày nọ, Lesley Hazleton bắt đầu đọc kinh Koran. Không theo đạo Hồi và tự nhận mình chỉ là một "du khách" dạo qua những trang kinh thánh Koran, những gì bà đọc được trong sách hoá ra không giống những điều bà đã nghĩ. Hazleton, bằng vẻ uyên bác và hài hước của mình, đã chia sẻ những suy nghĩ của bà về ơn phước, sự linh hoạt, uyển chuyển và huyền nhiệm - những điều bà tìm thấy trong sách kinh, qua cuộc trò chuyện thẳng thắn với TEDxRainier.
Lesley Hazleton - Writer, psychologist
Writer, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect. Full bio
Writer, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect. Full bio
Double-click the English transcript below to play the video.
00:15
You may have heard
0
0
2000
Có thể bạn đã từng nghe
00:17
about the Koran's idea of paradise
1
2000
2000
kinh Koran có nhắc đến ý niệm về một thiên đường
00:19
being 72 virgins,
2
4000
2000
với 72 thiếu nữ đồng trinh.
00:21
and I promise I will come back to those virgins.
3
6000
3000
Tôi hứa mình sẽ quay lại câu chuyện này sau.
00:24
But in fact, here in the northwest,
4
9000
2000
Nhưng thực tế, ngay tại miền tây bắc này,
00:26
we're living very close
5
11000
2000
chúng ta đang sống rất gần
00:28
to the real Koranic idea of paradise,
6
13000
2000
với một thiên đường thật sự của kinh Koran
00:30
defined 36 times
7
15000
2000
một thiên đường được định nghĩa 36 lần
00:32
as "gardens watered by running streams."
8
17000
4000
với "những dòng suối chảy róc rách qua các khu vườn."
00:37
Since I live on a houseboat on the running stream of Lake Union,
9
22000
3000
Điều này hoàn toàn chính xác với tôi
00:40
this makes perfect sense to me.
10
25000
3000
vì tôi đang sống trong một ngôi nhà thuyền ở hồ Union.
00:43
But the thing is, how come it's news to most people?
11
28000
3000
Nhưng vì sao phần lớn mọi người không biết điều đó?
00:47
I know many well-intentioned non-Muslims
12
32000
3000
Tôi có quen nhiều người không theo đạo Hồi, nhưng họ rất có thiện ý tìm đọc kinh Koran
00:50
who've begun reading the Koran, but given up,
13
35000
2000
nhưng sau đó họ đều từ bỏ
00:52
disconcerted by its "otherness."
14
37000
3000
vì sự khác biệt của kinh Koran làm họ lúng túng và bối rối.
00:55
The historian Thomas Carlyle
15
40000
2000
Ngay cả nhà sử học Thomas Carlyle
00:57
considered Muhammad one of the world's greatest heroes,
16
42000
3000
người đã ví Muhammad như một trong những anh hùng vĩ đại nhất của thế giới,
01:00
yet even he called the Koran
17
45000
2000
đã nhắc đến kinh Koran
01:02
"as toilsome reading as I ever undertook,
18
47000
3000
"như một quyển sách gai góc nhất mà tôi từng đọc,
01:05
a wearisome, confused jumble."
19
50000
3000
một mớ bòng bong, một công việc thật sự vất vả."
01:08
(Laughter)
20
53000
2000
(Cười)
01:10
Part of the problem, I think,
21
55000
2000
Tuy nhiên, tôi nghĩ vấn đề một phần nằm ở
01:12
is that we imagine that the Koran can be read
22
57000
3000
cách thức chúng ta đọc kinh Koran
01:15
as we usually read a book --
23
60000
2000
như đọc một quyển sách thông thường -
01:17
as though we can curl up with it on a rainy afternoon
24
62000
3000
Chúng ta cuộn tròn người trong một chiều mưa,
01:20
with a bowl of popcorn within reach,
25
65000
2000
với một bát bỏng ngô ngay bên cạnh,
01:22
as though God --
26
67000
2000
như thể Chúa trời
01:24
and the Koran is entirely in the voice of God speaking to Muhammad --
27
69000
3000
và nghe kinh Koran từ lời của Chúa nói với ngài Muhammad
01:27
were just another author on the bestseller list.
28
72000
3000
cũng chỉ là một tác giả có sách bán chạy nhất.
01:32
Yet the fact that so few people
29
77000
2000
Chính thực tế rằng có rất ít người
01:34
do actually read the Koran
30
79000
2000
thật sự đọc kinh Koran
01:36
is precisely why it's so easy to quote --
31
81000
3000
đã lý giải vì sao người ta dễ nhầm lẫn
01:39
that is, to misquote.
32
84000
3000
và hiểu sai kinh Koran.
01:42
Phrases and snippets taken out of context
33
87000
3000
Những cụm từ và đoạn trích bị đưa ra khỏi ngữ cảnh
01:45
in what I call the "highlighter version,"
34
90000
2000
mà tôi cho là rất quan trọng trong mỗi bản dịch
01:47
which is the one favored by both Muslim fundamentalists
35
92000
3000
vốn dĩ được cả các tín đồ Hồi giáo
01:50
and anti-Muslim Islamophobes.
36
95000
3000
và chống Hồi giáo ủng hộ.
01:53
So this past spring,
37
98000
2000
Vì vậy, vào mùa xuân này,
01:55
as I was gearing up
38
100000
2000
khi bắt đầu
01:57
to begin writing a biography of Muhammad,
39
102000
3000
viết một cuốn tiểu sử về Muhammad,
02:00
I realized I needed to read the Koran properly --
40
105000
3000
tôi nhận ra mình cần phải đọc kinh Koran một cách đúng đắn -
02:03
as properly as I could, that is.
41
108000
3000
càng đúng đắn càng tốt.
02:06
My Arabic's reduced by now
42
111000
2000
Bởi vì tiếng Ả rập hiện giờ của tôi đã sút giảm
02:08
to wielding a dictionary,
43
113000
2000
nên tôi cần dùng đến từ điển.
02:10
so I took four well-known translations
44
115000
2000
Vậy là tôi đã dùng 4 bản dịch nổi tiếng
02:12
and decided to read them side-by-side,
45
117000
2000
và đọc cả 4 cùng một lượt,
02:14
verse-by-verse
46
119000
2000
từng câu, từng chữ
02:16
along with a transliteration
47
121000
3000
cùng với một bản chuyển tự
02:19
and the original seventh-century Arabic.
48
124000
3000
và nguyên bản kinh Koran bằng tiếng Ả rập từ thế kỷ thứ 7.
02:23
Now I did have an advantage.
49
128000
3000
Lúc ấy tôi có một lợi thế.
02:27
My last book
50
132000
2000
Khi viết quyển sách
02:29
was about the story behind the Shi'a-Sunni split,
51
134000
3000
về câu chuyện đằng sau sự chia tách Shia-Sunni
02:32
and for that I'd worked closely with the earliest Islamic histories,
52
137000
3000
tôi đã nghiên cứu về lịch sử Hồi giáo từ thưở sơ khai nhất
02:35
so I knew the events
53
140000
2000
vì vậy tôi biết các sự kiện
02:37
to which the Koran constantly refers,
54
142000
2000
được nhắc đến trong kinh Koran,
02:39
its frame of reference.
55
144000
2000
và cả bối cảnh của câu chuyện đó.
02:41
I knew enough, that is, to know
56
146000
2000
Kiến thức mà tôi góp nhặt được đủ để tôi biết rằng
02:43
that I'd be a tourist in the Koran --
57
148000
3000
mình chỉ là một du khách dạo qua kinh Koran -
02:46
an informed one,
58
151000
2000
dù là người có am hiểu,
02:48
an experienced one even,
59
153000
2000
có kinh nghiệm đi chăng nữa,
02:50
but still an outsider,
60
155000
2000
thì vẫn chỉ là người đứng bên lề,
02:52
an agnostic Jew
61
157000
2000
một người Do Thái theo thuyết bất khả tri,
02:54
reading some else's holy book.
62
159000
2000
đang đọc kinh thánh của một tín đồ không cùng tôn giáo.
02:56
(Laughter)
63
161000
2000
(Cười)
02:58
So I read slowly.
64
163000
2000
Vì vậy tôi đã đọc từ từ, chầm chậm.
03:00
(Laughter)
65
165000
4000
(Cười)
03:04
I'd set aside three weeks for this project,
66
169000
3000
Lúc đầu tôi định dành 3 tuần cho công việc này,
03:07
and that, I think, is what is meant by "hubris" --
67
172000
2000
nhưng hoá ra đó lại là điều bất khả thi.
03:09
(Laughter)
68
174000
4000
(Cười)
03:13
-- because it turned out to be three months.
69
178000
3000
Bởi vì cuối cùng tôi mất đến 3 tháng để hoàn thành.
03:18
I did resist the temptation to skip to the back
70
183000
2000
Tôi đã phải cật lực chống lại cái ý tưởng nhảy qua những chương cuối sách để đọc
03:20
where the shorter and more clearly mystical chapters are.
71
185000
3000
vì chúng ngắn hơn và ít huyền bí hơn.
03:23
But every time I thought I was beginning
72
188000
2000
Nhưng cứ mỗi lần tôi nghĩ mình bắt đầu
03:25
to get a handle on the Koran --
73
190000
2000
hiểu tường tận về kinh Koran -
03:27
that feeling of "I get it now" --
74
192000
2000
thì cái cảm giác "Tôi nắm bắt được rồi" -
03:29
it would slip away overnight,
75
194000
2000
lại nhanh chóng biến mất.
03:31
and I'd come back in the morning
76
196000
2000
Và mỗi sáng
03:33
wondering if I wasn't lost in a strange land,
77
198000
3000
tôi tự hỏi liệu mình có đang bị lạc trong một vùng đất lạ hay không
03:36
and yet the terrain was very familiar.
78
201000
3000
dù rằng cảnh vật rất đỗi quen thuộc.
03:40
The Koran declares that it comes
79
205000
2000
Người ta cho rằng
03:42
to renew the message of the Torah and the Gospels.
80
207000
2000
kinh Koran được dùng để chuyển tải thông điệp của pháp điển và sách Phúc Âm theo cách mới mẻ hơn.
03:44
So one-third of it
81
209000
2000
Vì vậy 1/3 quyển sách
03:46
reprises the stories of Biblical figures
82
211000
2000
kể về các nhân vật trong Kinh thánh
03:48
like Abraham, Moses,
83
213000
2000
như Abraham, Moses,
03:50
Joseph, Mary, Jesus.
84
215000
3000
Joseph, Mary, Jesus.
03:53
God himself was utterly familiar
85
218000
3000
Riêng hình ảnh Thượng đế thì rất mực quen thuộc
03:56
from his earlier manifestation as Yahweh --
86
221000
3000
thông qua hình ảnh hiện thân trước đó của Người - Đức Yahweh,
03:59
jealously insisting on no other gods.
87
224000
3000
người luôn cổ xuý thuyết Độc thần.
04:03
The presence of camels, mountains,
88
228000
3000
Sự hiện diện của lạc đà, đồi núi,
04:06
desert wells and springs
89
231000
2000
giếng nước trong sa mạc, sông suối
04:08
took me back to the year I spent
90
233000
2000
đã đưa tôi quay về
04:10
wandering the Sinai Desert.
91
235000
2000
năm tháng lang thang qua sa mạc Sinai.
04:12
And then there was the language,
92
237000
2000
Và rồi chính ngôn từ,
04:14
the rhythmic cadence of it,
93
239000
2000
ngữ điệu nhịp nhàng,
04:16
reminding me of evenings spent listening to Bedouin elders
94
241000
3000
lại nhắc tôi nhớ về những buổi chiều lắng nghe các bậc cao niên trong tộc người Bedouin
04:19
recite hours-long narrative poems
95
244000
3000
ngâm thơ hàng giờ liền,
04:22
entirely from memory.
96
247000
3000
những bài thơ hoàn toàn từ trong trí nhớ của họ.
04:25
And I began to grasp
97
250000
2000
Và tôi bắt đầu hiểu
04:27
why it's said
98
252000
3000
vì sao người ta nói
04:30
that the Koran is really the Koran
99
255000
3000
kinh Koran chỉ thật sự là kinh Koran
04:33
only in Arabic.
100
258000
2000
khi được đọc bằng tiếng Ả rập.
04:35
Take the Fatihah,
101
260000
2000
Ví dụ như Faatihah,
04:37
the seven-verse opening chapter
102
262000
2000
câu thứ 7 trong chương mở đầu
04:39
that is the Lord's Prayer and the Shema Yisrael of Islam combined.
103
264000
4000
nói về sự hợp nhất lời cầu nguyện của Chúa và lời cầu nguyện Shema Israel của đạo Hồi
04:44
It's just 29 words in Arabic,
104
269000
2000
Nó chỉ gồm 29 từ trong tiếng Ả rập,
04:46
but anywhere from 65 to 72 in translation.
105
271000
4000
nhưng lại vào khoảng 65 đến 72 từ khi chuyển ngữ.
04:50
And yet the more you add,
106
275000
2000
Và khi càng thêm từ vào trong bản dịch
04:52
the more seems to go missing.
107
277000
3000
thì ta càng bị lạc lối.
04:55
The Arabic has an incantatory,
108
280000
3000
Tự thân tiếng Ả rập là một sự nhiệm màu kỳ bí
04:58
almost hypnotic, quality
109
283000
2000
gần như một sự thôi miên
05:00
that begs to be heard rather than read,
110
285000
3000
khiến cho chúng ta phải lắng nghe hơn là tìm đọc,
05:03
felt more than analyzed.
111
288000
3000
thấu cảm hơn là phân tích.
05:06
It wants to be chanted out loud,
112
291000
2000
Chúng ta phải hát vang lên
05:08
to sound its music in the ear and on the tongue.
113
293000
3000
để cảm nhận thanh âm của nó đang vang vọng trong vành tai và trên đầu lưỡi mình.
05:11
So the Koran in English
114
296000
2000
Chính vì thế, bản dịch Koran bằng tiếng Anh
05:13
is a kind of shadow of itself,
115
298000
3000
như thể chỉ là cái bóng của chính nó,
05:16
or as Arthur Arberry called his version,
116
301000
3000
hay như Arthur Arberry đã gọi bản dịch của ông
05:19
"an interpretation."
117
304000
2000
là "một sự diễn dịch."
05:22
But all is not lost in translation.
118
307000
3000
Nhưng không phải tất cả đều bị mất đi khi chuyển ngữ.
05:25
As the Koran promises, patience is rewarded,
119
310000
3000
Kinh Koran có nhắc rằng ai kiên nhẫn sẽ được tưởng thưởng
05:28
and there are many surprises --
120
313000
2000
cùng với nhiều bất ngờ -
05:30
a degree of environmental awareness, for instance,
121
315000
3000
ví dụ như vấn đề nhận thức về môi trường
05:33
and of humans as mere stewards of God's creation,
122
318000
3000
và rằng ý niệm con người chỉ là người quản lý những tạo vật của Thượng đế,
05:36
unmatched in the Bible.
123
321000
3000
là những điều chưa từng được nhắc đến trong Kinh thánh.
05:39
And where the Bible is addressed exclusively to men,
124
324000
3000
Và nếu như Kinh thánh chỉ dành riêng cho nam giới,
05:42
using the second and third person masculine,
125
327000
2000
bằng cách dùng ngôi nam thứ 2 và thứ 3,
05:44
the Koran includes women --
126
329000
3000
thì kinh Koran dành cả cho nữ giới -
05:47
talking, for instance,
127
332000
2000
ví dụ như -
05:49
of believing men and believing women,
128
334000
2000
kinh Koran nhắc đến tất cả những tín đồ, cả nam và nữ -
05:51
honorable men and honorable women.
129
336000
3000
những người đàn ông và những người phụ nữ được tôn kính.
05:56
Or take the infamous verse
130
341000
2000
Hoặc lấy ví dụ đoạn thơ nổi tiếng
05:58
about killing the unbelievers.
131
343000
2000
về cuộc tàn sát những người ngoại đạo.
06:00
Yes, it does say that,
132
345000
2000
Kinh Koran có nhắc đến điều đó
06:02
but in a very specific context:
133
347000
3000
nhưng trong một bối cảnh cụ thể:
06:05
the anticipated conquest
134
350000
2000
đó là cuộc chinh phục
06:07
of the sanctuary city of Mecca
135
352000
2000
thánh địa Mecca tôn nghiêm
06:09
where fighting was usually forbidden,
136
354000
3000
nơi người ta nghiêm cấm các cuộc giao tranh, ẩu đả,
06:12
and the permission comes hedged about with qualifiers.
137
357000
3000
chỉ trừ khi buộc phải làm thế.
06:15
Not "You must kill unbelievers in Mecca,"
138
360000
3000
Bạn không được phép giết người ngoại đạo tại Mecca
06:18
but you can, you are allowed to,
139
363000
3000
trừ khi
06:21
but only after a grace period is over
140
366000
3000
thứ nhất, sau khi thời gian ân hạn đã chấm dứt
06:25
and only if there's no other pact in place
141
370000
3000
mà không còn hiệp ước nào khác
06:28
and only if they try to stop you getting to the Kaaba,
142
373000
3000
và chỉ khi những người này cố ngăn cản bạn đi đến đền thờ Kaaba
06:31
and only if they attack you first.
143
376000
3000
và họ tấn công bạn trước.
06:34
And even then -- God is merciful;
144
379000
3000
Thậm chí nếu như trong trường hợp đó - Thượng đế cũng nhân từ với họ,
06:37
forgiveness is supreme --
145
382000
3000
vì khoan dung là điều cao cả nhất -
06:40
and so, essentially,
146
385000
2000
vì vậy,
06:42
better if you don't.
147
387000
2000
tốt hơn là bạn đừng giết họ.
06:44
(Laughter)
148
389000
3000
(Cười)
06:47
This was perhaps the biggest surprise --
149
392000
3000
Có lẽ ngạc nhiên lớn nhất -
06:50
how flexible the Koran is,
150
395000
2000
là khi ta thấy được kinh Koran linh hoạt, uyển chuyển đến thế nào,
06:52
at least in minds that are not
151
397000
2000
ít nhất là trong mắt những người
06:54
fundamentally inflexible.
152
399000
3000
không quá cứng nhắc, bảo thủ.
06:57
"Some of these verses are definite in meaning," it says,
153
402000
3000
Kinh Koran nói rằng, "Một số câu thơ hiển lộ ý nghĩa rõ ràng,
07:00
"and others are ambiguous."
154
405000
3000
và một số khác thì không.
07:03
The perverse at heart
155
408000
2000
Đối với những người ngoan cố
07:05
will seek out the ambiguities,
156
410000
2000
họ sẽ lợi dụng tính đa nghĩa của các câu thơ
07:07
trying to create discord
157
412000
2000
để gây ra mối bất hoà
07:09
by pinning down meanings of their own.
158
414000
3000
bằng cách suy diễn ý nghĩa theo ý muốn của riêng họ.
07:12
Only God knows the true meaning.
159
417000
3000
Chỉ có Thượng đế mới biết được ý nghĩa thật sự."
07:16
The phrase "God is subtle"
160
421000
2000
Cụm từ "Thượng đế tế vi"
07:18
appears again and again,
161
423000
2000
được lập lại hết lần này đến lần khác.
07:20
and indeed, the whole of the Koran is far more subtle
162
425000
2000
Quả thật, toàn thể kinh Koran là một sự tinh tế vượt xa
07:22
than most of us have been led to believe.
163
427000
2000
những gì phần đông chúng ta có thể hiểu được.
07:24
As in, for instance,
164
429000
2000
Ví dụ như
07:26
that little matter
165
431000
2000
câu chuyện nho nhỏ ban đầu
07:28
of virgins and paradise.
166
433000
3000
về các cô gái đồng trinh và thiên đường.
07:31
Old-fashioned Orientalism comes into play here.
167
436000
3000
Ta quay lại ý niệm Đông phương cổ xưa.
07:35
The word used four times
168
440000
2000
Từ được lập lại 4 lần ở đây
07:37
is Houris,
169
442000
2000
là Houris,
07:39
rendered as
170
444000
2000
được chuyển nghĩa là
07:41
dark-eyed maidens with swelling breasts,
171
446000
3000
những thiếu nữ mắt đen láy với bộ ngực căng mọng,
07:44
or as fair, high-bosomed virgins.
172
449000
3000
hay những trinh nữ rất mực xinh đẹp.
07:48
Yet all there is in the original Arabic
173
453000
2000
Tuy nhiên, trong nguyên bản kinh Koran bằng tiếng Ả rập
07:50
is that one word: Houris.
174
455000
3000
chỉ có từ Houris.
07:54
Not a swelling breast nor a high bosom in sight.
175
459000
3000
Chẳng ai có thể thấy một bộ ngực cao hay căng mọng nào trên thực tế cả.
07:57
(Laughter)
176
462000
2000
(Cười)
07:59
Now this may be a way of saying
177
464000
2000
Đây có thể chỉ là một cách nói
08:01
"pure beings" -- like in angels --
178
466000
2000
về những tạo vật thuần khiết - những thiên thần -
08:03
or it may be like the Greek Kouros or Kórē,
179
468000
3000
hoặc giống như hai bức tượng Kouros và Kórẽ của Hy Lạp,
08:06
an eternal youth.
180
471000
2000
một biểu tượng của tuổi trẻ vĩnh hằng.
08:08
But the truth is nobody really knows,
181
473000
3000
Nhưng không ai có thể biết sự thật,
08:11
and that's the point.
182
476000
2000
và đó chính là điểm mấu chốt.
08:13
Because the Koran is quite clear
183
478000
2000
Bởi vì kinh Koran có nói khá rõ rằng
08:15
when it says that you'll be
184
480000
2000
bạn sẽ là
08:17
"a new creation in paradise"
185
482000
3000
một tạo vật mới trên thiên đường"
08:20
and that you will be "recreated
186
485000
2000
rằng bạn sẽ được "tái sinh
08:22
in a form unknown to you,"
187
487000
3000
trong một hình hài mà bạn không hề biết,"
08:25
which seems to me a far more appealing prospect
188
490000
3000
Điều này còn lôi cuốn tôi hơn là
08:28
than a virgin.
189
493000
2000
một thiếu nữ đồng trinh.
08:30
(Laughter)
190
495000
8000
(Cười)
08:38
And that number 72 never appears.
191
503000
3000
Và con số 72 sẽ chẳng bao giờ xuất hiện.
08:41
There are no 72 virgins
192
506000
2000
Bởi vì 72 thiếu nữ đồng trinh
08:43
in the Koran.
193
508000
2000
không hề tồn tại trong kinh Koran.
08:45
That idea only came into being 300 years later,
194
510000
3000
Ý niệm này chỉ xuất hiện sau đó 300 năm,
08:48
and most Islamic scholars see it as the equivalent
195
513000
3000
khi các học giả Hồi giáo nhìn nhận nó tương đương
08:51
of people with wings sitting on clouds
196
516000
2000
với hình ảnh những con người với đôi cánh ngồi trên mây
08:53
and strumming harps.
197
518000
2000
và gảy đàn hạc.
08:56
Paradise is quite the opposite.
198
521000
3000
Thiên đường là nơi hoàn toàn ngược lại.
08:59
It's not virginity;
199
524000
2000
Không phải là nơi của sự tinh khôi,
09:01
it's fecundity.
200
526000
2000
mà là chốn phồn thực,
09:03
It's plenty.
201
528000
2000
màu mỡ, sung túc,
09:05
It's gardens watered
202
530000
2000
là những khu vườn được tưới mát
09:07
by running streams.
203
532000
3000
bởi những dòng suối róc rách.
09:10
Thank you.
204
535000
2000
Cảm ơn.
09:12
(Applause)
205
537000
15000
(Vỗ tay)
ABOUT THE SPEAKER
Lesley Hazleton - Writer, psychologistWriter, psychologist and former Middle East reporter Lesley Hazleton explores the vast and often terrifying arena in which politics and religion intersect.
Why you should listen
Lesley Hazleton has traced the roots of conflict in several books, including compelling 'flesh-and-blood' biographies of Muhammad and Mary, and casts "an agnostic eye on politics, religion, and existence" on her blog, AccidentalTheologist.com.
Her newest book, Agnostic: A Spirited Manifesto, celebrates the agnostic stance as "rising above the flat two-dimensional line of belief/unbelief, creating new possibilities for how we think about being in the world." In it, she explores what we mean by the search for meaning, invokes the humbling perspective of infinity and reconsiders what we talk about when we talk about soul.
Hazleton's approach has been praised as "vital and mischievous" by the New York Times, and as "a positive orientation to life, one that embraces both science and mystery ... while remaining intimately grounded and engaged."
Lesley Hazleton | Speaker | TED.com